full text - PDF - IB PAN

More documents

Recommendations

Info

62 Wiadomości Botaniczne 55(1/2). 2011 Ryc. 1. Dr Stanisław Pelc (fot. A. Pelc). Fig. 1. Dr Stanisław Pelc (phot. A. Pelc). Politechnice Krakowskiej – zmarła we wrześniu 2010 roku), syn Tomasz (elektronik-informatyk) z dwójką wnucząt – Izabelą i Michałem oraz córka Agnieszka (architekt). Po wojennej tułaczce Pelcowie krótko mieszkali w Rozwadowie i Jaworznie, ostatecznie osiedli w Krakowie. Stanisław Pelc do szkoły podstawowej uczęszczał w Wadowicach i Rozwadowie, a do gimnazjum w Rozwadowie i Jaworznie. W Jaworznie w 1950 roku zdał maturę i rozpoczął studia biologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracę magisterską pt. „Roślinność wschodniej części Beskidu Małego” przygotował na seminarium prof. Bogumiła Pawłowskiego. Studia ukończył w roku 1955 i we wrześniu tegoż roku mgr Stanisław Pelc podjął pracę w ówczesnej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W Katedrze (później Zakładzie) Botaniki Instytutu Biologii Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnego Uniwersytetu Pedagogicznego) w Krakowie przepracował 41 lat, do emerytury, na którą przeszedł w 1996 roku. Na początku pracy naukowej zajmował się zagadnieniami fl orystycznymi i geobotanicznymi w Beskidzie Małym, na Pogórzu Cieszyńskim, później także w Pieninach. Ten kierunek badań tłumaczy jego zamiłowanie do wędrówek, a także zacięcie do prowadzonych prac terenowych, które umożliwiała dobra kondycja fizyczna. Wyniki badań geobotanicznych przedstawił jako rozprawę doktorską pt. „Charakterystyka geobotaniczna Pogórza Cieszyńskiego” (promotorem był doc. dr K. Kostrakiewicz). Stopień doktora uzyskał w 1965 roku. Prace terenowe w Pieninach zwróciły Jego uwagę na dwa zagadnienia. Kontynuując przedwojenne prace prof. Jana Walasa o wędrówkach roślin wzdłuż rzek tatrzańskich, badał fl orę żwirowisk Dunajca. Ustalił, że tatrzańskie i pienińskie gatunki roślin naczyniowych pojawiają się aż do Starego Sącza (Pelc 1973). Zainteresował się wtedy karpologią i opracował charakterystyki diaspor takich taksonów, jak: Crataegus L., Malus sylvestris Mill., Pyrus communis L. i Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. (Pelc, Ptak 1981, Pelc 1984). Jednocześnie zwrócił uwagę na rolę diaspor w rozprzestrzenianiu gatunków aluwiami Dunajca. Wyniki badań w tym zakresie Ryc. 2. Stanisław Pelc – ostatnie spotkania z przyrodą (fot. T. Pelc). Fig. 2. Stanisław Pelc – last meetings with nature (phot. T. Pelc).
Wiadomości Botaniczne 55(1/2). 2011 63 przedstawił w 1983 roku w pracy habilitacyjnej pt. „Owoce i nasiona we współczesnych osadach Dunajca w rejonie Pienin i przełomu beskidzkiego” (Pelc 1983). Niestety podjęte starania uzyskania stopnia doktora habilitowanego nie skończyły się pomyślnie. W 1982 roku wspólnie z Wacławem Cabajem, geografem, który zainteresował się sedymentacją składników organicznych w środowisku rzecznym, rozpoczął prace nad tym zagadnieniem. Podjęte wspólnie badania z zakresu tafonomii zaowocowały 21 publikacjami (np. Cabaj, Pelc 1986, 1991a, b, 1999, Bryndal et al. 2003, Marglewski et al. 2003). Po latach pracom tym towarzyszyła wspólna refl eksja: „gdybyśmy się tak spotkali kilka lat wcześniej, może inaczej potoczyłyby się nasze zawodowe losy”. Pracę naukową dr. Pelca przerwała choroba oczu, uniemożliwiająca korzystanie z mikroskopu, potem przyszła emerytura. Kilka tygodni przed śmiercią zaniosłem Mu ocalony niegdyś przez Niego przed kasacją (wówczas bezmyślne niszczenie młotkiem) stary, liczący pewnie ze 100 lat mikroskop. Pierwszy, na którym pracował w Instytucie Biologii. Jakaż to była okazja do wspomnień, niestety już ostatnich. Stanisław Pelc bardzo skrupulatnie wypełniał swoje obowiązki dydaktyczne, zawsze dla studentów miał czas, myślę, że nawet niejednokrotnie ze szkodą dla własnej pracy naukowej. Jeden z Jego uczniów, dr Marek Guzik, wspomina dr. Pelca jako wnikliwego obserwatora przyrody i przewodnika, a zajęcia terenowe przez Niego prowadzone jako fascynujące spotkanie z naturą. W pamięci pozostały także zajęcia laboratoryjne, podczas których studenci podziwiali, jak rysuje i lewą i prawą ręką – obiema równie precyzyjnie. Dowodem zangażowania w dydaktykę są skrypty, np.: Morfologia okrytozalążkowych – Angiospermae (Pelc, Stuchlikowa 1989) czy rozdział w Kluczach dydaktycznych do rozpoznawania wybranych elementów środowiska przyrodniczo-kulturowego Polski (Piskorz 2004). Ogromnym wkładem w dydaktykę było również zorganizowanie zielnika opartego w dużej części na zgromadzonych przez siebie okazach roślin (ponad 8000 arkuszy) oraz imponującej kolekcji nasion i owoców. Zielnik i zbiór diaspor są obecnie przechowywane w Zielniku Instytutu Botaniki i Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (KRA). Staszek był zapalonym fotografem. Jego piękne zdjęcia storczyków opublikowane zostały np. w znanej monografi i Przyroda Pienin w obliczu zmian (1982). Miał talent rysunkowy, prace karpologiczne zilustrował swoimi precyzyjnie wykonanymi rysunkami. Zmarł 15 czerwca 2011 roku, pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Pożegnała Go rodzina oraz liczne grono przyjaciół, kolegów i uczniów. Urszula BIELCZYK, Wacław CABAJ WYBRANE PRACE DR. STANISŁAWA PELCA PELC S. 1973. Wędrówki roślin aluwiami Dunajca na odcinku Czorsztyn – Stary Sącz. Fragm. Florist. Geobot. 19(2): 175–196. PELC S., PTAK K. 1981. Development and structure of hawthorn seeds (Crataegus L.) from species occurring in Poland. Acta Soc. Bot. Poloniae 50(3): 409–417. PELC S. 1983. Owoce i nasiona we współczesnych osadach Dunajca w rejonie Pienin i przełomu beskidzkiego. Prace Monografi czne WSP, Kraków 59: 1–110. PELC S. 1984. Morphology and structure of wild apple (Malus silvestris Mill.), common pear (Pyrus communis L.) and Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. seeds. Acta Soc. Bot. Poloniae 53(2): 159–170. CABAJ W., PELC S. 1986. Odzwierciedlenie współczesnej roślinności w diasporach z osadów sztucznego zbiornika w Olsztynie koło Częstochowy. Folia Geogaphica. Series Geographica-Physica 18: 121–136. PELC S., STUCHLIKOWA B. 1989. Morfologia okrytozalążkowych – Angiospermae. Wstęp do oznaczania. Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków. CABAJ W., PELC S. 1991a. Seeds and fruits from sediments of a recent landslide lake in the Wetlinka river valley (the planned Sine Wiry reserve). 1991. Ochr. Przyr. 49: 31–52. CABAJ W., PELC S. 1991b. Zmiany zalesienia Ścigockiego Potoku (Krościenko nad Dunajcem) w świetle profi lu karpologicznego i przekazów historycznych. Geologia, AGH 17(1–2): 127–153. CABAJ W., PELC 1999. Odtwarzanie szaty leśnej w górach – aktualizm, interpretacje. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich 45: 171–177.
Page 1 and 2: Wiadomości Botaniczne 55(1/2). 201
Page 5: Wiadomości Botaniczne 55(1/2). 201
Page 57 and 58:
Wiadomości Botaniczne 55(1/2). 201
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111:
show all

full text - PDF - IB PAN

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?