full text - PDF - IB PAN

Wiadomości Botaniczne 55(1/2). 2011 151
Dużą przychylność wykazały w tym czasie
władze Kielc. Wytypowano teren pod ogród
botaniczny o powierzchni około 90 ha po zachodniej
stronie wzniesienia Karczówka (góry:
Dalnia i Grabina). W 1986 roku przystąpiono
do prac projektowych, zakończonych trzy lata
później. Do rozpoczęcia budowy pozostały do
wykonania założenia techniczno-kosztorysowe.
Prace zostały przerwane w 1990 roku. Wybór
terenu pod ogród i prace projektowe prowadzone
były bezinteresownie i pod nadzorem
merytorycznym prof. A. Łukasiewicza, dyrektora
Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu im. A. Mickiewicza
w Poznaniu. Z inicjatywy Profesora
w 1989 roku odbyła się w Kielcach konferencja
Rady Ogrodów Botanicznych i Arboretów poświęcona
m.in. ocenie lokalizacji i głównych
założeń programowych projektowanego ogrodu
botanicznego. Opinie wyrażane przez uczestników
konferencji były bardzo pozytywne (Cieśliński,
Łukasiewicz 1992).
Kolejny etap prac związanych z budową
ogrodu botanicznego w Kielcach zapoczątkowany
został w 2004 roku i trwa do dnia
dzisiejszego. Profesor S. Cieśliński zapoznał Prezydenta
Miasta Kielce, Wojciecha Lubawskiego,
z koncepcją budowy ogrodu w latach 80. XX w.
Prezydent bardzo przychylnie ustosunkował się
do tej idei i jednocześnie zaznaczył, że lokalizacja
ogrodu przyjęta w latach 80. nie może
być obecnie brana pod uwagę. Jest to bowiem
teren o nieustalonych i bardzo skomplikowanych
stosunkach własnościowych, więc procesy związane
z wywłaszczeniem mogą trwać przez wiele
lat i nie dają gwarancji, że zakończą się z korzystnie
dla omawianego przedsięwzięcia. Prezydent
zaproponował w zamian nową lokalizację,
też w rejonie Karczówki, ale na wschodnim i południowo-wschodnim
zboczu tego wzniesienia.
Jest to teren niezagospodarowany, a co najważniejsze
będący własnością Gminy Kielce, z wyjątkiem
dwóch niewielkich działek, które miasto
zobowiązało się wykupić. Opinię o przydatności
tego terenu na potrzeby ogrodu botanicznego
przygotował prof. J. Puchalski, dyrektor Ogrodu
Botanicznego – Centrum Zachowania Bioróżnorodności
Polskiej Akademii Nauk w Warszawie,
wraz ze swoimi współpracownikami. Opinia
okazała się pozytywna, co dało podstawy do
dalszych prac związanych z organizacją ogrodu
botanicznego na wskazanym przez Prezydenta
terenie (Czajkowska, Cieśliński 2006).
TEREN OGRODU
Lokalizacja ogrodu w rejonie Karczówki jest
pod wieloma względami korzystna. Znajduje się
blisko centrum miasta, z dogodnym dojazdem
środkami komunikacji miejskiej. Na szczycie
wzniesienia Karczówki (339 m n.p.m.) znajduje
się zabytkowy zespół klasztorny Ojców Pallotynów.
Zbiorowiska leśne w przyszczytowych
partiach i wokół klasztoru podlegają prawnej
ochronie w formie rezerwatu krajobrazowego
wchodzącego w skład Chęcińsko-Kieleckiego
Parku Krajobrazowego. Od centrum miasta
do szczytowej partii Karczówki prowadzi ul.
Karczówkowska, od wielu lat trasa spacerowa
Kielczan. Wzdłuż tej ulicy, w XVII wieku,
wybudowane zostały Stacje Drogi Krzyżowej,
zrekonstruowane w ostatnich latach. Część
z nich znajduje się w granicach ogrodu. Ulica
Karczówkowska stanowi główną jego oś. Dzieli
teren ogrodu na część południową o powierzchni
12 ha i północną – 3 ha (Ryc. 1). Łącznie powierzchnia
ogrodu obejmie około 15 ha, tym
samym kielecki ogród należał będzie w Polsce
do grupy średnich pod względem zajmowanej
powierzchni. Zgodnie z założeniami przedstawionymi
w dokumentacji ul. Karczówkowska
zachowa historyczny charakter osi kompozycyjnej
ze Wzgórzem Zamkowym w centrum
miasta. Jednocześnie stanowić będzie integralną
część ogrodu i dopuszczalny tu będzie jedynie
ruch pieszy i rowerowy. Pojazdy samochodowe
zostaną skierowane na znajdującą się w pobliżu
ulicę Bernardyńską (Ryc. 1).
Teren ogrodu jest obecnie mocno zmieniony
i zniekształcony w wyniku wieloletniej
działalności człowieka. W przeszłości były to
tereny rolnicze i ogrodnicze. Jeszcze obecnie
w niektórych miejscach zachowały się ślady po
dawnych uprawach rolnych (bruzdy, zagony)
i sadowniczych. Zdziczałe drzewa owocowe