You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
gzikp NkJhwz<br />
s[jkB{z fej'<br />
fijk bZfrnk<<br />
nkgD/ ;[MkU<br />
;kB{z io{o G/i'<br />
Year 14, <strong>Edition</strong> 8,<br />
Sydney, <strong>Feb</strong>ruary <strong>2015</strong><br />
gzikp NkJhwz<br />
PUNJAB TIMES Monthly<br />
f;vBh s'A gqekfSs gfjbk gzikph wjhBktkoh nypko<br />
THE FIRST PUNJABI INDIAN MONTHLY PUBLISHED FROM SYDNEY, AUSTRALIA<br />
P O Box 8055, Glenmore Park, NSW 2745, Sydney, Australia<br />
PHONE : (02) 4737 9250, MOBILE: 0431 377 716, 0401 684 622<br />
Editor: Harpreet Singh, E-mail: harpreet_20022003@yahoo.com.au<br />
Australia's Top Leading, Most Popular, Reliable & Successful<br />
<strong>Punjab</strong>i Indian Newspaper<br />
FOR<br />
BETTER RESPONSE,<br />
ADVERTISE<br />
IN<br />
PUNJAB TIMES<br />
This is its 14th successful<br />
year in the market<br />
free copy<br />
ndkok gzikp NkJhwz d/ ;w{j gkmeK Bz{ wjk fStoksoh dhnK<br />
bZy bZy tXkJhnK<br />
<strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> Pty Ltd. Trading as <strong>Punjab</strong> <strong>Times</strong> ACN No. 110 708 579
2 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
HUNT MIGRATION
3 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
GAIN HOME LOANS
4 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
wkvb B/ y'fbQnk wSj{o rkfJe i?bh<br />
Bkb pDh nSbhb thvhU dk ;Zu!<br />
uzvhrVQ$w[jkbh (fpT{o') gzikph<br />
wkvb s/ n?eNo?; Bkb ;w{je<br />
pbkseko wkwb/ 'u gzikph f;zro ioB?b<br />
f;zx i?bh dhnK w[SebK fJe tko fco<br />
tZX rJhnK jB. S[eotko B{z ghVs<br />
wkvb B/ tkodks dh ;koh ikDekoh<br />
nfXekohnK d/ ;kjwD/ oZyh j?. jkbKfe<br />
g[b; nfXekoh fJ; wkwb/ 'u e[M th<br />
p'bD s'A pu oj/ jB. dZf;nk frnk j?<br />
fe w'jkbh 'u n?;HghH dcso 'u fdZs/<br />
fbys fpnkB 'u wkvb B/ dZf;nk fe<br />
T[; dk gsh Bkb sbke dk e/; uZb<br />
fojk j?. fJ;/ d"okB ;zrhs f;ZyD bJh<br />
T[j i?bh d/ ;zgoe 'u nkJh ns/ i?bh B/<br />
T[; B{z c/i-1 ;fEs fe;/ cb?N 'u<br />
p[bkfJnk. fiE/ rkfJe wfBzdo wzrk B/<br />
th nkT[Dk ikDk S[o{ eo fdZsk. T[BQK<br />
B/ ;?eNo-57 'u th fJe cb?N feokJ/<br />
's/ fbnk ;h.<br />
wkvb B/ nZr/ dZf;nk fe gfjbK<br />
d'Sh T[; B{z T[E/ b? e/ rJ/ ns/ T[; B{z<br />
e'bfvqze 'u BShbh uhz fgbk fdZsh ns/<br />
fJ; s'A pknd T[; dh nSbhb thvhU<br />
pDkJh. d'ShnK B/ T[; Bkb ;w{je<br />
pbkseko ehsk. wkvb B/ d'S<br />
brkfJnk ;h fe d'ShnK B/ T[; dh<br />
nSbhb thvhU B{z fJzNoB?N 's/ ngb'v<br />
eoB dh Xweh d/ e/ T[; B{z pb?ew/b th<br />
ehsk ;h. fJzBk jh BjhA g[b; B/ wkwb/<br />
dh fog'oN pDk e/ T[Zu nfXekohnK B{z<br />
G/iD dh gqfefonk th S[o{ eo fdZsh j?.<br />
fJ; s'A gfjbK fJ; wkwb/ dh iKu<br />
n?;HghH vhH tb'A ehsh ik ojh ;h.<br />
fzeo:'r j? fe ghVsk B/ e[ZM wjhB/<br />
gfjbK n?Z;H n?Z;H ghH fJzdow'jB GZNh<br />
B{z fSekfJs fdZsh ;h. nkgDh fSekfJs<br />
ftu T[; B/ gzikph rkfJe i?bh ;w/s<br />
yoV d/ ;toB f;zx s/ w'jkbh d/ jh c/<br />
z-3 d/ wfBzdo s/ uoBgqhs f;zx d/<br />
fybkc nrtk eoB s/ ipo-zBkj dh<br />
fSekfJs fdZsh ;h. ghVsk w[skpe T[;<br />
B{z BShbk gdkoE d/ e/ T[; Bkb ipozBkj<br />
ehsk frnk s/ T[; dh thvhU<br />
pDk e/ T[; B{z pb?ew/b ehsk frnk.<br />
nkgDh fSekfJs ftu ghVsk B/ fejk<br />
;h fe T[j i?bh e'b ;zrhs f;ZyD nkJh<br />
;h.<br />
wkfgnK dhnK nZyK s'A j' rJh ;h fJzBk d{o<br />
fe nZi jzM{ g{zMD tkbk th SZv frnk ;kE<br />
;[Zy/ dk eksb gVQB bJh nkfJnk<br />
;h ibzXo s/ pD frnk 'r"Avo<br />
r"Avo'<br />
21 ;kb pknd fwfbnk tZvk ;[Zy,<br />
Bkb jh fvr fgnk gjkV fiZvk d[Zy<br />
b[fXnkDk (fpT{o') oZp B/ 21 ;kbK pknd n"os dh ykbh M'bh Go e/ T[; B{z<br />
fzzdrh dh ;G s'A tZvh y[Sh fdZsh go fJ; d/ fJ; n"os 's/ gjkV fiZvk d[Zy nkD<br />
fvfrnk. ikDekoh w[skpe nkSk okDh BK dh n"os B/ j;gskb 'u seBhe okjhA<br />
21 ;kbK pknd i"V/ pZfunK B{z iBw fdZsk go fJ; d/ e[M ;w/A pknd jh T[; B{z gsh<br />
dh w"s dh ypo ;[DB B{z fwbh. nkSk okDh B/ dZf;nk fe ftnkj s'A pknd gshgsBh<br />
n"bkd d/ ;[Zy s'A tKM/ ;B. Btzpo 'u nkSk nkgD/ gsh Bkb vkH owk ;'cs<br />
j;gskb gj[zuh. vkH nfws ;'cs B/ dZf;nk fe nkSk dhnK d't/A fNT{pK yokp ;h.<br />
fJ; bJh fJbki s'A pknd T[; B{z seBhe okjhA roG XkoB eotkfJnk frnk ns/<br />
T[ B/ d' i"V/ pZfunK B{z iBw fdZsk go Bkb jh T[; d/ gsh dh w"s j' rJh.<br />
ibzXo (fpT{o') Skog S{No ns/ wSj{o r?Ar;No ;[Zyk ekjb'A B{z<br />
r'bhnK Bkb G[zBD tkbk eksb jofizdo f;zx r"Avo T[oc ftZeh ;oKpk<br />
p'dbk gVQB bJh nkgD/ fgzv s'A ibzXo nkfJnk ;h go fJZE/ nk e/<br />
r"Avo pD frnk. ibzXo nkT[D s'A pknd ftZeh gq/wk bkj"ohnk tor/<br />
ngokXhnK Bkb fwb frnk.<br />
ibzXo 'u T[; B/ 16 ;szpo, 2010 B{z fJe B"itkB dk esb eo<br />
fdZsk ns/ coko j' frnk. fJ; s'A pknd gfotko tkfbnK B/ T[; B{z p/<br />
dyb eo fdZsk. id'A T[j jkJht/n o"po S/ok y[ZpB Bkb ;zgoe 'u<br />
nkfJnk sK r?Ar d/ w[yh i?gkb Bkb T[; dh w[bkeks j'Jh, fi; s'A<br />
pknd T[j z[bw dh d[Bhnk 'u nZr/ tXdk jh ubk frnk.<br />
dZf;nk ik fojk j? fe id'A g[b; r"Avo B{z frqcsko eoB bJh T[;<br />
d/ xo gj[zuh sK T[ZE/ r?oekB{zBh Sokp dh GZmh uZbdh fwbh, fi; s'A<br />
pknd r"Avo d/ fgsk B{z g[ZSfrZS bJh fjok;s 'u fbnk frnk go T[;<br />
's/ e'Jh ekotkJh BjhA ehsh rJh.<br />
nwohek 'u u pzp j'D dh Xweh s'A pknd d' ijkzK K B{z T[skfonk frnk<br />
nNbKNk (fpT{o') nwohek d/ nNbKNk jtkJh nZv/ 's/ d' ijkzK 'u pzp j'D dh<br />
Xweh s'A pknd T[BQK dh sbkSh bJh rJh go ijkzK 'u'A e'Jh pzp BjhA fwfbnk.<br />
nNbKNk jtkJh nZv/ d/ p[bko/ ohi w?eq/Bh B/ eZb dZf;nk fe v?bNk J/nobkJhB dh<br />
T[vkB 1156 ns/ ;kT{Et?;N J/nobkJhB dh T[vkB 2492 B{z fJE/ T[skfonk frnk,<br />
i' g'oNb?Av ns/ fwbtkeh s'A nk ojhnK ;B. d'jK ijkzK B{z jtkJh nZv/ 's/ ;[oZfyns<br />
T[skfonk frnk ns/ ;ko/ w[;kfcoK B{z ;[oZfyns pkjo eZY e/ ijkz dh sbkSh bJh<br />
rJh. T[BQK B/ dZf;nk fe d' nwoheh i?ZN j?bhekgNoK B/ fJBQK d'jK ijkzK B{z<br />
nkgDh fBrokBh 'u b?Av eotkfJnk. sbkSh d"okB pzp ;etkfJv ns/ y'ih<br />
e[ZfsnK B{z th Skwb ehsk frnk ;h. wzfBnk ik fojk j? fe fJBQK d'jK ijkzK 'u pzp<br />
j'D dh Xweh NftNo okjhA fdZsh rJh ;h. nNbKNk dk joN;chbv jtkJh nZvk<br />
ekch fpzh ofjzdk j? ns/ fJ; jcs/ nfijk d{ih tko j'fJnk j?, id'A fe;/ ijkz 'u<br />
pzp j'D dh Xweh fdZsh rJh ;h.<br />
fJoke 'u u 165 Gkosh B"itkB pDkJ/ pzXe, 53 gzikp d/<br />
r[ioks (fpT{o') efjzd/ B/ fi; ftnkj bJh wkg/ fgnko Bk d/D iK nkShotkd<br />
Bk d/D T[j ftnkj nX{ok ofj iKdk j?. wkg/ fco th nkgD/ pZfunK s'A w{zj BjhA<br />
w'Vd/ ukj/ T[BQK d/ pZu/ T[BQK dh wozh s'A fpBK tZv/ c?;b/ b? b?D. wkfgnK dk nkgD/<br />
pZfunK gqsh brkn ns/ fgnko pfDnk ofjzdk j?. e[M nfijh jh j? fJj bt ;N'oh.<br />
i' fe ftnkj d/ pzXB 'u sK zo{o pZMh ;h go fJ; bt ;N'oh dk j[D nzs j' u[Zek j?<br />
:kBh fe fJj ftnkj j[D N[ZN frnk j?. 19 i[bkJh 2014 B{z ftnkj eoB tkb/ fJ;<br />
i'V/ B/ nkgDk-nkgDk okj tZy eo fbnk j?. ih jK, ehBhnk d/ B?o'ph ns/ fJ; s'A<br />
pknd d[Bhnk Go ftu whvhnk dhnK ;[oyhnK 'u ojh ;kfoek ns/ fsw'Eh dh bt<br />
;N'oh B{z e"D BjhA ikDdk. 8 nr;s 2011 ftu fJ; bt ;N'oh dh S[o{nks j'Jh ;h<br />
ns/ d'jK B/ jw/Sk-jw/Sk bJh fJe-d{i/ dk j'D bJh c?;bk fbnk. fJj ypo fJ;<br />
bJh whvhnk 'u ;[oyhnK ftu ojh feT[Afe nwho wK-pkg dh bkvbh Xh B/ ihtB<br />
;kEh nkgD/ jh xo 'u ncohek dk ofjD tkbk B"eo fsw'Eh B{z u[fDnk. nwho<br />
gfotko dh Xh ;kfoek B/ T[; B{z nkgDk ihtB ;kEh u[fDnk. T[; B{z gsk ;h fe T[j<br />
gfjbK s'A jh ftnkfjnk j'fJnk j? ns/ T[; dk fJe g[Zso th j? go fco th T[; B/<br />
T[; Bkb ftnkj ehsk ns/ T[; dh M'gVh ftu ofjD bZrh. nkgD/ wkfgnK xo<br />
n?S'-nkokw dh fzzdrh SZv T[; B/ M'gVh ftu ofjDk wBz{o ehsk. ehBhnk d/<br />
B?o'ph 'u ofj oj/ r[ioksh gN/b gfotko dh Xh B/ ncoheB bVe/ Bkb nkgD/<br />
wkfgnK d/ fto[ZX ik e/ ftnkj sK eo fbnk ;h go fJj ftnkj fznkdk d/o se<br />
BjhA fNe ;fenk.<br />
j[D fJj ypo nkJh j? fe fJ; bt ;N'oh dk nzs j' frnk j?. ;kfoek B/ fsw'Eh<br />
s'A sbke b? fbnk j?. ;kfoek dk d'S j? fe ftnkj s'A pknd fsw'Eh dk tshok T[;<br />
bJh g{oh soQK pdb frnk j?. j[D T[j S'Nh-S'Nh rZb B{z b? e/ r[Z;k j' iKdk ;h ns/<br />
T[; dh e[ZNwko th eoB bZr fgnk ;h. ;kfoek dk efjDk j? fe fJe tko T[j pj[s<br />
phwko j' rJh ;h. fJ; s'A pknd th fsw'Eh T[; B{z vkeNo e'b BjhA b? e/ frnk.<br />
;kfoek B/ fJe fBT{z u?Bb B{z fdZs/ fJzNoftT{ ftu fJj ;kohnK rZbK ejhnK.<br />
;kfoek dk efjDk j? fe T[; B{z nkgDh rbsh dk nfj;k; j' frnk j?. T[; dk<br />
efjDk j? fe T[; d/ fgsk T[; B{z ;G e[M d/D bJh fsnko jB go fgsk dh Sos fJj<br />
j? fe T[j j[D T[BQK d/ xo Bk nkt/.<br />
uzvhrVQ (fpT{o') fJoke 'u nrtk<br />
39 GkoshnK dk ni/ gsk th BjhA bZr<br />
;fenk j? fe 165 j'o GkoshnK B{z fJZE/<br />
pzXe pDk fbnk frnk j?. fJBQK 'u'A :{H<br />
ghH d/ 22 B"itkB Skwb jB. p;gk<br />
;g'oN; f;Nh dh fJe ez;NoeSB ezgBh<br />
'u ezw eoB tkb/ fJBQK GkoshnK B{z<br />
ezgBh d/ wkbe B/ e?d eo oZfynk j?.<br />
bzp/ ;w/A s'A Bk sK fJBQK B{z sBykj fwbh<br />
j? ns/ Bk jh Gkos nkT[D fdZsk ik<br />
fojk j?. j[D fJBQK B{z ykDk d/Dk th pzd<br />
eo fdZsk frnk j?. go/SkB b'eK B/ ftd/<br />
S wzsoh ;[Swk ;toki B{z gZso fby e/<br />
wdd dh r[jko brkJh j?. fJoke 'u<br />
cZ;/ fgzv iNtkv, nzpkbk (jfonkDk)<br />
tk;h fJepkb f;zx B/ fJe nypko B{z<br />
dZf;nk fe nzpkbk d/ J/izN ;hskokw<br />
okjhA T[; B{z B"eoh fwbh ;h.<br />
w'jkbh d/ fJe J/izN B/ T[; dh ns/<br />
fJZE/ cZ;/ fznkdkso b'eK dh B"eoh nb<br />
ip{oh ez;NoeSB ezgBh 'u brtkJh<br />
;h. sBykj 6500 :{H n?Z;H vkbo ;h.<br />
28 wkou 2013 B{z T[; B/ i[nkfJzB<br />
ehsk ns/ ngq?b 2014 B{z T[; B{z nkyoh<br />
sBykj fwbh ;h. fJepkb nB[;ko pzXe<br />
pDkJ/ rJ/ b'eK 'u gzikp d/ 53,<br />
jfonkDk d/ 49, oki;EkB d/ 25, :{H<br />
ghH d/ 22, skfwbBkv{ d/ 8 ns/ nKXok<br />
gqd/S d/ 6 b'e Skwb jB. fe;/ B{z 8<br />
wjhB/ sK fe;/ B{z fJe ;kb s'A sBykj<br />
BjhA fwbh j?. ezgBh dk wkbe npd[Zbk<br />
ip{oh jo wjhB/ e'Jh Bk e'Jh pjkBk<br />
pDk e/ sBykj dh rZb Nkbdk ofjzdk<br />
j?. T[BQK B{z f;oc ykDk fdZsk iKdk ;h.<br />
i' b'e Gkos nkT[Dk ukj[zd/ jB, T[BQK<br />
B{z gk;g'oN BjhA fdZs/ ik oj/ ;B. fe;/<br />
B{z th e?Ag; s'A pkjo BjhA ikD fdZsk<br />
iKdk j?.<br />
ezgBh d/ wkbe dh skBkSkjh s'A<br />
go/SkB toeoK B/ 21 iBtoh <strong>2015</strong> B{z<br />
jVskb eo fdZsh. ip{oh B/ whfNzr<br />
p[bkJh ns/ T[ZE/ fJe toeo dh e[ZNwko<br />
eo fdZsh. Bkb jh T[; B/ ;kfonK B{z<br />
XwekfJnk fe fto'X eoB 's/ T[j T[BQK<br />
B{z nZstkdhnK s'A wotk d/t/rk. ezgBh<br />
d/ wkbe B/ 22 iBtoh B{z T[BQK dk ykDk<br />
th pzd eo fdZsk. fJepkb B/ SZe zkjo<br />
ehsk j? fe T[BQK d/ c'B th y'j bJ/ ikDr/<br />
. fJepkb B/ fejk fe T[; B/ Gkosh<br />
np?A;h Bkb ;zgoe ehsk go e'Jh wdd<br />
BjhA fwb ojh j?.<br />
fJoke 'u cZ;/ b'eK B/ nkyoh nk;<br />
d/ o{g 'u nkgD/ thvhU fsnko eo e/<br />
Gkos 'u nkgD/ gfotko tkfbnK B{z G/<br />
i/ jB. fJ; 'u gqXkB wzsoh, ftd/S<br />
wzsoh ns/ ;ko/ okiK d/ w[Zy wzsohnK s'A<br />
nghb ehsh rJh j? fe T[BQK B{z fe;/ th<br />
soQK S[vkfJnk ikt/. fJe thvhU 'u<br />
fejk frnk j? fe ibd e[M Bk ehsk<br />
frnk sK fi; soQK fJoke 'u nZi sZe<br />
39 GkoshnK dh sbkS ehsh ik ojh<br />
j?, T[;/ soQK 165 b'eK B{z th sbkSBk<br />
gt/rk.
5 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong>
6 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ftfgB s/ B?B;h d/ ftnkj dh y[Sh h b'jVh d/ fsUjko Bkb j'Jh d[rDh<br />
f;vBh, (fpT{o') Gkosh gfotko ns/<br />
;fGnkuko ftZu pZu/ id'A gVQ fby e/<br />
tZv/ j' e/ ezwK ekoK dh fizw/tkoh ;zGkb<br />
b?Ad/ jB sK jo wK pkg nkgD/ pZfunK<br />
tk;s/ T[BQK d/ ftnkj dk ;[gBk t/yDk<br />
S[o{ eo fdzd/ jB.<br />
;kv/ gfotkoe fwZso ;qh ;sgkb<br />
XhArVk ns/ T[BQK dh gsBh joS d/<br />
;g[Zso ftfgB dk ftnkj B?B;h Bkb<br />
;zgzB j'fJnk.<br />
gfotkoe y[ShnK ;KMhnK eoB dk<br />
fdjkVk nk frnk. 16 iBtoh <strong>2015</strong><br />
B{z ro?Bftb fty/ fJZe pj[s jh y{p;{os<br />
jkb ftZu fJZe pj[s jh SkBdko gkoNh<br />
dk nk:'iB ehsk frnk. ;ko/ gfotko<br />
B/ nkJ/ wfjwkBK B{z ih nkfJnK fejk.<br />
jbek-jbek fwT{fie, wZXw o"SBh d/<br />
ftZu j' oj/ fdbeS ckfJo toe; ftZu<br />
ftfgB s/ B?B;h id'A fJZe d{;o/ dk jZE<br />
geV/ o?v ekog?N s/ uZbd/ j'J/ jkb ftZu<br />
dkfyb j'J/ sK nkJ/ ;ko/ wfjwkBK B/<br />
yVQ/ j' e/ Bt ftnkj/ i'V/ dk ;tkrs<br />
ehsk ns/ t/yd/ jh t/yd/ fe;/ fcbw d/<br />
;hB tKr jo nkJ/ wfjwkB dhnK BioK<br />
BthA ftnkjh i'Vh B{z fBjko ojhnK ;B<br />
fit/A e'Jh okie[wko gohnK d/ d/S ftZu'A<br />
e'Jh okie[wkoh B{z nkgDh jw;co pDk<br />
e/ b? nkfJnk j't/.<br />
fJ; w"e/ b'jVh dh o;w ;ko/ gfotko<br />
s/ d';sK-fwZsoK Bkb y[ShnK d/ rhs<br />
rk e/ wBkJh rJh.<br />
gfotko s/ gfotkoe fwZsoK B/ vh<br />
i/ dh Ekg s/ BZu NZg e/ X{w wuk fdZsh.<br />
S'N/ Gok fBfsB XhArVk s/ dkdk ;qh okw<br />
;oB XhArVk ih dh y[Sh dk sK e'Jh<br />
fmekDk jh BjhA ;h. e/e eZND dh o;w<br />
T[gozs BthA ftnkjh i'Vh B/ nkgDh<br />
y{p;{os vK; gockow?A; fdZsh.<br />
gockow?A; d"okB fJzM bZr fojk ;h<br />
fit/A T[Zvd/ pZdbK ftZu'A e'Jh p/jZd<br />
j;hB i'Vk fJZe d{;o/ B{z nkgD/ fgnko<br />
dk nfj;k; eotk fojk j't/.<br />
nzs ftZu fBfsB wdkB dh yk;<br />
cowkfJS s/ ;qh ;sgkb XhArVk B/<br />
nkgDh fEqfbzr vK; gockow?A; d/ e/<br />
gkoNh d/ wkj"b B{z uow ;hwk s/ gjz[uk<br />
dZsk.<br />
ndkok gzikp NkJhwz ;qh ;sgkb<br />
XhArVk ns/ T[BQK d/ gfotko B{z sfj fdb'A<br />
tXkJh fdzdk j?.
7 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong>
8 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong>
9 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ú pkwk dh eko, fijVh fe;/ nZr/ Bh wzBdh jko<br />
d/;h v{v pD ftfdnkoEhnK s'A<br />
nwohek (fpT{o') nwohek d/ okSNogsh poke Upkwk dh eko nfijh SkBdko<br />
j?, fi; d/ nZr/ s'gK ns/ N?Ae th e[M BjhA eo ;ed/. fJ;/ bJh sK poke Upkwk<br />
nkgDh fJ; eko B{z SZv e/ okSNogsh gqDp w[yoih dh eko 'u p?mD bJh fsnko<br />
BjhA jB. nkgDhnK y{phnK ekoB poke Upkwk dh eko 'fd ph;N' ekch uouktK<br />
'u j?.<br />
2009 wkvb dh fJ; e?v'fbe eko B{z nwoheh okSNogsh bJh yk; s"o 's/<br />
fvzkJhB ehsk frnk j? sK i' fJ; 'u ;co eod/ ;w/A okSNogsh B{z fe;/ soQK dh<br />
e'Jh w[Seb ns/ ysok Bk j't/. eohp 10 eo'V o[gJ/ ehws tkbh fJ; ekoB d/ jo<br />
fjZ;/ B{z tZyo/ sohe/ Bkb fsnko ehsk frnk j?. gzi fJzu w'Nh ;Nhb dh ukdo Bkb<br />
eko dk p/; fsnko ehsk frnk j?, fi; ekoB fJ; 's/ s'g iK N?Ae d/ r'fbnK dk<br />
th n;o BjhA j' ;edk.<br />
eko d/ dotkz/ th fJzB/ wzp{s jB fe NoZe dh NZeo Bkb th fJBQK dk e[M<br />
BjhA ftrV ;edk. fJ; eko d/ NkfJo th ;Nhb dh gb/N Bkb fsnko ehs/ rJ/<br />
jB, fiBQK 'u gzeuo BjhA j' ;edk. fJ; eko dk Gko eohp 80 e[fJzNb j?. eko<br />
dk fJzNhohno fpbe[b f;nk;h mkm dk nfj;k; eokT[Adk j?. eko nzdo ;?N/bkJhN<br />
c'B s'A fJbktk jkJhN?Ze NhH thH dh ftt;Ek j?, fi; 'u okSNogsh f;ZXk nkgD/<br />
;fj:'rhnK Bkb thvhU ekBcozf;zr eo ;ed/ jB.<br />
eko 'u tZy-tZy fjZf;nK 'u eJh nkN'w?fNe rzB s'A fJbktk nZr p[MkT[D d/<br />
jkJhN?Ze :zso ns/ co;N J/v dh Gog{o ftt;Ek j?. fJ; s'A fJbktk fJ; 'u<br />
nfijk pbZv p?Ae pDkfJnk frnk j?, fi; 'u poke Upkwk d/ pbZv ro[Zg dk<br />
pbZv jo ;w/A fsnko ofjzdk j?. eko d/ vokJhto B{z th nwohek dhnK y[chnk J/<br />
iz;hnK tb'A Nq/fBzr fdZsh iKdh j?. eko nZr/ SeshSkbh BkJhN ftzB e?wo/ bZr/<br />
j'J/ jB. poke Upkwk d/ jo d"o/ 's/ T[BQK d/ Bkb ikD tkbh eko B{z fJe ftS/S<br />
ijkz okjhA T[BQK d/ gj[zuD s'A gfjbK jh T[ZE/ gj[zuk fdZsk iKdk j?.<br />
nkyoeko, ;kjwD/ nkfJnk J/no<br />
J/Shnk ijkz jkd;/ dk ;Zu<br />
t;{bh eodk ;h fJj r?Ar<br />
y'bQ oj/ jB. fszB/ d'Sh g[b; dh fjok;s<br />
'u jB. nkgo/SB ;/b B/ d'ShnK d/<br />
w'pkfJb vkNk s'A gsk brkfJnk j? fe<br />
ekBt/AN d/ v/Y ;" s'A fznkdk pZu/ T[BQK<br />
d/ ;gzoe 'u ;B. fJBQK 'u 29 pZfunK<br />
d/ fpnkB g[b; B{z fwb rJ/ jB. fJBQK<br />
pZfunK B{z w;sh eotkT[D dk tkndk<br />
eoe/ d';s pDkfJnk iKdk ;h. fJe<br />
tko ikb 'u c;kT[D s'A pknd t;{bh<br />
eod/ ;h.<br />
fszB d'ShnK B{z g[b; thotko B{z<br />
fzbk ndkbs 'u g/S eo/rh. gkoNh dk<br />
pjkBk eoe/ fJj r?Ar g?;/ fJZem/ eod/<br />
;B ns/ fg;"sb fdyk e/ XwekT[Ad/ ;B.<br />
c/;p[Ze ns/ tkN;n?g 's/ vokT[D bJh<br />
y[d d/ jfEnkoK d/ Bkb c'N' N?r eod/<br />
;B. osB b[pkBk d/ fgsk GiB f;zx<br />
wkv{ w[skpe T[BQK B/ nkgD/ p/N/ dh jo<br />
zo{os g{oh ehsh j?. T[BQK B/ fejk fe w/<br />
ok p/Nk p/e;{o j? ns/ T[; B{z c;kfJnk<br />
ik fojk j?. fzbk gfoSd u/now?B GiB<br />
uzvhrVQ (fpT{o') jkb jh 'u fJe uko w[Zy eKBt/AN ;e{bK d/ 150<br />
f;zx wkv{ dk p/Nk osB b[pkBk, ;?eNor?Ar<br />
d/ fszB d'Sh cV/ rJ/ jB fijV/ ftfdnkoEhnK B{z nkgD/ ikb 'u<br />
20 ph fBtkbh nfws'i f;zx ns/ fgzv<br />
pZfunK B{z nkgDk d';s pDk e/ T[BQK c;kfJnk. T[BQK dh r?Ar dk BK p?v<br />
iB/sg[o dk ofjD tkbk okitho f;zx<br />
B{z pb?ew/b efonk eod/ ;B. T[BQK B/ p[nkJ/Az j?. j[D pZu/ fJ; r?Ar dh g'b<br />
fJ; r?Ar 'u Skwb jB.<br />
50 ;kbK wro'A izwh Xh B{z uKdh Bkb s'fbnk<br />
nfjwdkpkd (fpT{o') ;kv/ ;wki<br />
'u fiE/ XhnK dk izwDk ;okg wzfBnk<br />
iKdk j?. eJh EkJhA sK g?dk j[zfdnK jh<br />
T[BQK B{z wko fdZsk iKdk j?. T[E/<br />
nfjwdkpkd d/ fJe gfotko B/ Xh d/<br />
iBw 's/ nB'yh fw;kb g/S ehsh. Sfjo<br />
d/ okDhg fJbke/ 'u ofjD tkb/ gzukb<br />
gfotko 'u 50 ;kb wro'A Xh B/ iBw<br />
fbnk. Xh t?d/jh dh iBw dh y[Sh 'u<br />
joS gzukb B/ T[; B{z nzpk ih wzdo 'u<br />
fszB feb' uKdh Bkb s'fbnk ns/ uKdh<br />
wzdo 'u dkB eo fdZsh. joS dk<br />
Dr. AZIZ TAXI COLLEGE<br />
fJzihBhno; gkoN; dk fpzB?Z; j?. fJ;<br />
pko/ joS B/ fejk, '';kv/ ykBdkB 'u<br />
fgSb/ 50 ;kbK s'A fe;/ Xh dk iBw<br />
BjhA j'fJnk. fJ; bJh w/oh fJZSk ;h fe<br />
w/o/ gfotko 'u ;G s'A gfjbK Xh dk jh<br />
iBw j't/. w?A wK nzpk s'A wzBs wzrh ;h.<br />
iekosk (fpT{o') J/no J/Shnk ijkz jkd;/ B{z seohpB fJe wjhBk phs ikD s'A pknd T[; dk ;Zu<br />
;kjwD/ nk frnk j? s/ T[j ;Zu nkyoeko T[j fBefbnk fi; dk vo ;h. nkyoh ;w/A ftu ijkz s/zh Bkb<br />
T[Zgo frnk ;h, fi; ekoB eq?S j' frnk s/ jkd;k tkgo frnk. fJzv'B/Shnk d/ NoK;g'oN wzsoh fJrB?;hn;<br />
i/BkB B/ fJ; rZb dk y[bk;k ehsk. ijkz d/ eq?S j'D s'A fJe fwzN gfjbK gkfJbN B/ ijkz B{z 6000 c[ZN<br />
T[Zgo fbikD dh n;zGt e'fSS ehsh ;h. T[; ;w/A ijkz 38000 c[ZN dh T[ZukJh s/ T[Zv fojk ;h. w";w yokp<br />
j'D ekoB gkfJbN B/ ezNo'b o{w s'A ijkz B{z j'o T[Zgo fbikD dh nkfrnk th wzrh ;h go yso/ B{z d/yd/<br />
j'J/ T[; B{z wBQk eo fdZsk frnk ;h.<br />
fzeo:'r j? fe J/no J/Shnk dk ijkz feT{H i?ZvH 8501, fgSb/ wjhB/ 28 d;zpo B{z 162 b'eK B{z b? e/<br />
fJzv'B/Shnk d/ ;[okfpnk s'A f;zrkg[o bJh T[vkD Go fojk ;h fe o;s/ ftu bkgsk j' frnk. e[M fdBK pknd<br />
iktk ;w[zdo 'u'A w[;kcoK dhnK s?odhnK bkSK B/ ijkz d/ eq?S j'D dk oki y'fbQnk, fi; s'A pknd ni/ sZe<br />
jkd;/ d/ ekoB fJe gj/bh pD/ j'J/ ;B.
10 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
68 ;kb dh dkdh wK d/ eh efjD/,<br />
efjzdh w?A sK gk dT{A gVQD/<br />
eht (fpT{o') nZieb :{eo/B 'u 68 ;kb dh fJe dkdh wK fwbNoh Nq/fBzr dk<br />
fjZ;k pDh j'Jh j?. nkgD/ s'A 40 ;kb S'N/ itkBK Bkb f;ybkJh b?D tkbh fJ;<br />
dkdh wK dk BK gfBSo n?eN/foBk fpbhne j?, i' nkgD/ ;kEh itkBK Bkb poc<br />
Bkb Yeh zwhB 's/ r'fvnK goB/ p?mh okJhcb ubkT[Adh Bzo nk ojh j?. nkgDh<br />
f;ybkJh g{oh eoB fgZS'A j[D fpbhne fJ; fGnkBe bVkJh 'u fjZ;k b?D bJh<br />
fsnko j?, fi; B/ :{eo/B d/ g{oph fjZ;/ B{z popkd eo fdZsk j?. fszB pZfunK dh wK<br />
ns/ gzi pZfunK dh dkdh ns/ BkBh bZrdh fpbhne :{eo/B d/ ftt Sfjo d/ fidkJ/<br />
t dh ofjD tkbh j?.<br />
fJ; izr 'u bVB dk c?;bk T[BQK B/ esbeKv d/ T[BQK y"cBke wzioK B{z d/yD<br />
fgZS'A fbnk, fiBQK 'u o{; dh jwkfJs gqkgs tZytkdh fjz;e o{g 'u :{eo/B d/<br />
;woEeK Bkb bVd/ Bzo nk oj/ jB. fpbhne dk efjD?, ''w?A nkgDh ;koh fzzdrh<br />
fJE/ fpskJh j? ns/ n;hA Bkzh Sk;B ns/ ;'thns ;zx dk d"o th d/fynk j?. w?A f;oc<br />
;jh rZb bJh yVQh ofjD 'u ftStk; eodh jK ns/ s?n eoBk ukj[zdh jK fe ;kB{z<br />
j[D ed/ epz/ dk d"o Bk d/yDk gt/.'' T[j B"itkBK d/ ;kjwD/ fJj fw;kb ekfJw<br />
eoBk ukj[zdh j? fe T[wo ed/ fe;/ ezw 'u o[ektN BjhA pD ;edh. c"i d/ p[bko/<br />
Bskbhnk fJS/Ae' B/ th fJ; rZb dh g[SNh eo fdZsh j? fe fpbhne T[;/ fwbNoh Nq/<br />
fBzr dk fjZ;k ojh j?, i' itkBK B{z Gosh j'D s'A pknd fdZsh iKdh j?. T[BQK B/ fJj<br />
th dZf;nk fe fpbhne B/ jo soQK dk N?;N gk; eoe/ nkgDh f;ybkJh g{oh eo<br />
bJh j?.<br />
'ghe/<br />
ghe/' d/ fBowksktK 's/<br />
s/<br />
;kfjse u'oh dk d'S<br />
BthA fdZbh (fpT{o') nkfwo ykB nfGBhs fcbw 'ghe/' fto[ZX fJe foN fdZbh<br />
jkJhe'oN tb'A oZd ehs/ ikD d/ e[M jh fdB pknd fJe Bktbeko B/ foN dkfJo<br />
eoe/ d'S brkfJnk j? fe fJ; fcbw d/ fBowksk-fBod/Se B/ 2013 ftu gqekSs<br />
T[BQK d/ fjzdh Bktb 'cfoSsk' 'u'A e[M nzSK dh tos'A ehsh j?. efgb Jh;kg[oh BK d/<br />
Bktbeko B/ fcbw fBowksktK e'b'A B[e;kB dh g{osh ti'A fJe eo'V o[gJ/ dh wzr<br />
ehsh j?. Bkb jh T[BQK B/ nkgDh ouBk B{z f;jok d/D dk j[ew d/D dh th p/Bsh<br />
ehsh j?. Jh;kg[oh B/ ndkbs dk o[y eoe/ d'S brkfJnk fe fBowksk ftX{ ftB'd<br />
u'gVk ns/ fcbw d/ fBod/Se oki e[wko fjokBh T[BQK dhnK ;w[ZuhnK fcbw<br />
fBowkD ezgBhnK ns/ ;feqgN b/ye nfGiks i'Sh B/ Bktb 'u'A feodko, ftukoK<br />
dh nkzkdh, fdqS, (xNBkeqw) u'oh ehs/ jB.<br />
Jh;kg[oh B/ fJE/ gq?Z; ekBcoz; ftu fejk fe w?A w[nkch ukjKrk fe w?A 'ghe/'<br />
fcbw 19 d;zpo B{z fobhz j'D d/ ekch d/o wro'A d/yh. w?A fJe iBtoh B{z fcbw d/<br />
yh sK w?A g{oh soQK j?okB ofj frnk, id w?A d/fynk fe eJh fdqS w/o/ skzk Bktb<br />
'cfoSsk' s'A gq/fos jB.<br />
dfbs e[Vh B{z e[ZNdh g[b; dh thvhU<br />
pDkT[D tkb/ irihs B{z ysok!<br />
soBskoB (fpT{o') soBskoB 'u<br />
dfbs e[Vh B{z So/nkw Bkb gzikp g[b;<br />
tb'A ehsh rJh e[ZNwko B{z nkgD/ e?wo/<br />
'u e?d eoB tkb/ c'N'rqkco irihs<br />
f;zx B{z ikB dk ysok j?. fJj rZb y[d<br />
irihs f;zx B/ ejh j?. irihs f;zx<br />
B/ fejk fe T[; B{z ;[oZfynk bJh gzikp<br />
g[b; tb'A fdZs/ rJ/ ;[oZfynk rkovK s'A<br />
ysok j?.<br />
irihs B/ dZf;nk fe gzikp g[b;<br />
d/ w[bkzwK dh pikJ/ T[; dh ;[oZfynk<br />
bJh e/Adoh ;[oZfynk pb d/ w[bkzw<br />
skfJBks ehs/ ikD. fJ; ;w/A gzikp<br />
g[b; d/ fszB rzBw?B irihs f;zx B{z<br />
;[oZfynk bJh fwb/ j'J/ jB. T[; B/ fejk<br />
fe gzikp g[b; d/ fJBQK ;[oZfynk rkovK<br />
dk ;zpzX fJ; e/; d/ d'Sh g[b; w[bkzwK<br />
Bkb j?. T[; B/ d'S bkfJnk fe T[; d/<br />
rzBw?B T[; dh ;[oZfynk dh pikJ/ T[;<br />
dh y[chnk fog'oN gzikp g[b; B{z G/id/<br />
jB. T[; B/ fJj th d'S bkfJnk fe g[b;<br />
;[oZfynk ekoB T[; dk c'N'rqkch dk ezw<br />
th mZg j' frnk j?. fzeo:'r j? fe eohp<br />
2 ;kb gfjbK soBskoB d/ w?foi g?b;<br />
'u g[b; B/ fJe e[Vh B{z So/nkw e[ZfNnk<br />
;h, fi; dh thvhU irihs f;zx B/<br />
pDkJh ;h.<br />
gVQ', feoB p/dh dh 'bt bt ;N'oh'<br />
BthA fdZbh (fpT{o') fdZbh ftXkB;Gk<br />
u'D 'u Gkigk dhnK ;kohnK T[whdK<br />
feoB p/dh 's/ fNehnK j'JhnK jB.<br />
Gkigk tb'A feoB p/dh u'D w[fjzw dh<br />
nrtkJh eoBrh ns/ gkoNh dh w[Zy<br />
wzsoh ;hN dh T[whdtko th j'Drh. fJe<br />
pzd feskp tKr feoB p/dh dh fBZih<br />
fzzdrh B{z ikBD bJh jkb jh 'u T[BQK<br />
d/ gsh fpqi p/dh s'A fJe t?p;kJhN B/<br />
fJzNoftT{ fbnk. feoB d/ gsh fpqi p/<br />
dh nzfwqs;o 'u ofjzd/ jB. d't/A eohp<br />
fszB dSe s'A tZy ofjzd/ jB. feoB p/<br />
dh d/ okihBhsh 'u nkT[D ;w/s eJh<br />
wkwfbnK 's/ fpqi p/dh Bkb rZbpks<br />
ehsh rJh.<br />
fJzNoftT{ 'u fpqi p/dh B/ fejk fe<br />
w?A ftnkj s'A pknd jh T[BQK B{z ;g'oN<br />
eodk fojk jK. T[j okSNo dh ;/tk bJh<br />
okiBhsh 'u rJh jB, B/e we;d Bkb<br />
rJh jB. ;kvhnK S[GekwBktK jw/Sk<br />
T[BQK Bkb jB. d{o ofjD Bkb coe<br />
BjhA g?Adk. jw/Sk fJe-d{i/ B{z ;g'oN<br />
eod/ jK. d[Bhnk e[M th p'b/ p'bdh<br />
oj/.<br />
feoB p/dh ns/ fpqi p/dh d/ ftnkj<br />
B{z b? e/ ehs/ rJ/ fJe ;tkb 's/ T[BQK B/<br />
dZf;nk fe ;kvh bt w?foi ;h. feoB B/<br />
w/o/ Bkb ftnkj eoB dh fJZSk zkfjo<br />
ehsh ;h. ftnkj pj[s jh ;XkoB Yzr<br />
Bkb j'fJnk ;h. Bk Y'b ;h, Bk pkoksh.<br />
wzdo 'u ftnkj j'fJnk ;h. w/ok wzBDk<br />
j? fe ftnkj eoB s'A gfjbK T[; dk<br />
wsbp gsk j'Dk ukjhdk j?. feoB dhnK<br />
:'rsK pko/ w?B{z S[o{ s'A gsk ;h fJ; bJh<br />
w?A jw/Sk T[BQK dk ;kE fdZsk. fcbjkb<br />
w?A th pj[s ;'Sb n?efNt jK ns/ n;hA<br />
jw/Sk fJe-d{i/ B{z ;g'oN eod/ jK.<br />
okiBhsh 'u nukBe nkT[D d/<br />
c?;b/ 's/ T[BQK B/ fejk fe ghHn?w Bfozdo<br />
w'dh d/ gqGkt 'u nk e/ T[BQK B/ fJj<br />
c?;bk fbnk. okiBhsh 'u nkT[Dk T[BQK<br />
dh fe;ws 'u ;h fJ; bJh T[j nk rh.<br />
okiBhsh 'u e'Jh nk;kB ezw BjhA. fJ;<br />
bJh pj[s fwjBs ukjhdh j?. T[j j[D<br />
eohp 66 ;kb dh jB. fJ; T[wo 'u<br />
T[BQK B{z y{p fwjBs eoBh gt/rh. T[BQK<br />
B/ fejk fe g{ok gfotko T[BQK Bkb j?.<br />
w?A yokp j?bE ekoB fznkdk Nq?tb BjhA<br />
eodk, fJ; bJh fdZbh BjhA nk ;eKrk.<br />
y/s 'u u T[rk<br />
fdZsk g?o!!<br />
N'ehU (fpT{o') y/s ftu s[;hA ;pzhnK, nBki sK T[Zrdk d/<br />
fynk j't/rk go wB[Zyh nzr SkfJd y/sK ftu BjhA T[rkJ/ ik<br />
;ed/. go fJ; tko y/s ftu g?o T[Zr frnk, fi; B{z d/y e/ ;ko/<br />
j?okB j' rJ/. go zoK mfjo', fJj g?o n;b BjhA ;r'A fJj T[e<br />
w{bh j?, i' g?o d/ nkeko ftu T[Zrh j? s/ fi; B{z d/y e/ ;ko/ j?okB<br />
j' oj/ jB. fJj w{bh fJedw fe;/ wB[Zyh g?o tKr fdykJh fdzdh<br />
j?. nzr{m/ ;w/s fJ; w{bh ftu gzi T[ArbhnK jB. d/yD B{z fJj<br />
w{bh 12 Bzpo d/ i[Zsh fizBhA tZvh j?. fJ; w{bh dk Gko 2 feb' j?.<br />
fJj w{bh ikgkB d/ y/s ftu T[Zrh j?. fJ; y/s d/ wkbe B/<br />
c?;bk fbnk j? fe fJ; dh tos'A BjhA ehsh ikt/rh ns/ fJ; dh<br />
gqdoSBh brkJh ikt/rh.
11 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
gsBh ns/ pZfunK B{z G[ZbDk s/<br />
:kd eoBk j? fJ; dk o'z dk ezw<br />
bzdB, (fpT{o') nZyK j[zfdnK-;[zfdnK th i/eo e'Jh fJB;kB fe;/ B{z d/y e/<br />
nDfvZm eo d/t/ sK d{i/ fJB;kB 's/ eh phsdh j't/rh. nfijk jh e[M jkb j?<br />
bzdB 'u ofjD tkbh e?NohBk dk, fi; dk gsh v?Bhnb v/tfbB T[; B{z ns/ T[;<br />
d/ pZfunK B{z gSkBD s'A fJBeko eo fdzdk j?. nfijk fJ; bJh BjhA fe T[j<br />
ikDp[ZM e/ eodk j? iK T[; dh :kddkSs ubh rJh j?, ;r'A fJ; bJh feT[Afe T[j<br />
c/; pbkJhAvB?Z; dh phwkoh s'A ghVs j?, vkeNoh GkSk 'u fi; B{z gq'i'gkBhnkihnk<br />
efjzd/ jB. fJ; phwkoh 'u ftnesh d/y sK ;edk j? go d/y e/ gSkBD dh T[; dh<br />
;woZEk ysw j' iKdh j?. fJj v?Bhnb dh p/tZ;h j?, i' T[; B{z 46 ;kb dh T[wo 'u<br />
th nkgD/ gfotko ftukb/ fJeZbk eo fdzdh j?. feZs/ ti'A v?Bhnb fJe g/ANo j?.<br />
T[; dhnK d' p/NhnK ns/ d' p/N/ jB go e?Bt; d/ ozr GoB tkb/ v?Bhnb dh<br />
nkgDh fzzdrh p/ozr j?.<br />
Gkt/Afe v?Bhnb bJh fJj ;G pj[s w[Sfeb j? go T[j nkgDh gsBh ns/<br />
pZfunK B{z nktkz d/ Bkb-Bkb pkvh b?Art/z okjhA gSkBD dh e'fSS eodk j?.<br />
wkfjoK dk efjD? fe c/; pbkJhAvB?Z; dk ;zpzX fdwkr, :kdSesh iK Bzo<br />
nkT[D Bkb BjhA, ;r'A fdwkr 'u fcT{ihckow ikfJo; dh ewh Bkb j?. v?Bhnb<br />
d/ fdwkr 'u iBw s'A jh fJj fjZ;k BjhA j?, fJ; bJh fJj T[; dh wip{oh j? fe T[j<br />
fe;/ B{z th d/y e/ gSkD BjhA ;edk. T[; dh gsBh e?NohBk efjzdh j? fe v?Bhnb<br />
ed/-ed/ pkvh b?Art/i okjhA gSkBD 'u th X'yk yk iKdk j?, fit/A ;e{b dh vq?Z;<br />
'u ;ko/ pZu/ T[BQK B{z fJe' fij/ bZrd/ jB. fJe tko v?Bhnb ;e{b s'A pZfunK B{z<br />
b?D frnk go gSkD Bk j'D ekoB nkgD/ Gok d/ pZfunK B{z b? nkfJnk.<br />
oZp B/ gkfVnk SZgo, ;"rks fvZrh p/bk dh M'bh ftZu<br />
BthA fdZbh, (fpT{o') fJB;kB tZX s'A tZX d"bs fJeZmh eoB d/ uZeo 'u eJh<br />
gkgV t/bdk j? go i/eo fe;/ B{z p?m/-fpmkJ/ eo'VK dh ikfJdkd fwb ikJ/ ns/ T[j<br />
th fe;/ fJB;kB B{z BjhA, ;r'A fJe ikBto B{z sK fJjh fejk ik ;edk j? fe<br />
gowkswk id'A th fdzdk j?, SZgo gkV e/ fdzdk j?, fco Gkt/A T[j ;"rks fe;/ dh th<br />
M'bh 'u ik gt/. ypo nB[;ko nekT{AN?AN o'z n?B p'b;Bh nkgDh gkbs{ e[Zsh Bkb<br />
fJzBk e[ fgnko eodh j? fe T[; B{z fJe nkbhSkB fzzdrh d/ ojh j?. fJ; e[Zsh dk BK<br />
j? p/bk whnk ns/ T[j nkgDh wkbeD dh fdZsh eo'VK dh ikfJdkd dh fJeZbh<br />
wkbeD j?. o'z B/ p/bk d/ BK fJe tZvk ;kok xo th ehsk j'fJnk j?. p/bk d/ jw/Sk<br />
jho/-w'shnK iV/ rfjD/ gfjB/ j[zd/ jB.<br />
T[; e'b fJe jzko s'A tX/o/ fvzkJhBo eZgV/ jB ns/ jo/e vq?Z; bZrGr ;Zm<br />
jzko o[gJ/ s'A T[Zgo dh jh j[zdh j?. p/bk f;oc wfjzrhnK ekoK 'u x[zwdh j? ns/<br />
nkgDh wkbeD dh r'd 'u ofjDk jh g;zd eodh j?. p/bk Bkb nkgD/ fgnko pko/<br />
o'z dk efjD? fe T[BQK d/ nkgD/ pZu/ sK tZv/ j' u[Ze/ jB ns/ ;ko/ ;?Nbv jB ns/<br />
ukj e/ th T[j T[BQK Bkb BjhA ofj ;edh. nfij/ 'u p/bk jh T[; dh p/Nh j?, fi; B{z<br />
T[j ;G e[M ;"Ag d/Dk ukj[zdh j?. o'z B/ nkgD/ fjZ;/ dh 10 eo'V dh ikfJdkd th p/<br />
bk d/ BK ehsh j'Jh j? feT[Afe T[j BjhA ukj[zdh fe T[; dh w"s s'A pknd p/bk p/<br />
;jkok j' ikt/ ns/ e'Jh T[; dk fynkb Bk oZy/.<br />
bzvB, (fpT{o') d[Bhnk ftu nfij/<br />
eJh b'e jB, i' fi; o{g ftu iBw<br />
de'Nk (fpT{o') fJj s;thoK dZyDh<br />
fJ; x'Vk-rZvh dk BtK o{g<br />
s[jkB{z zo{o g;zd nkJ/rk<br />
uhB, (fpT{o') eh s[;hA ed/ nfijk<br />
x'Vk d/fynk j?, i' xkj Bk yKdk j't/<br />
ns/ uZbD dh y/ub th Bk eo/, fi; d/<br />
uZbD bJh gjhnK dk gqpzX ehsk frnk<br />
j't/. tkeJh nfij/ x'V/ B{z d/yD ns/<br />
fJ; dh ;tkoh dk wB sK jo fe;/ dk<br />
eodk j't/rk. nfijk x'Vk s[;hA d/y<br />
;ed/ j' fJE'A d/ j[p/Jh ;{p/ 'u, i' ;[ dkT{u/<br />
Ar dk fBih x'Vk j? ns/ fJ; B{z T[; B/<br />
nkg jh pDkfJnk j?. 1H5 whNo T[Zu/<br />
ns/ 2 whNo bzp/ fJ; ;NqZeuo dk Gko<br />
250 feb'rqkw j?. fJ; d/ nrb/ fjZ;/ 's/<br />
x'V/ tork YKuk brk e/ fJ; d/ fgSb/<br />
fjZ;/ 'u uko g?o ns/ d' ;g'ofNzr gjhJ/<br />
fcZN eoe/ ;{ B/ fJ; x'Vk-rZvh B{z BtK<br />
o{g fdZsk j?.<br />
iKpki c"ih nukBe pD frnk eksb j;hBk, s;thoK d/y S[N/rk g;hBk<br />
b?Ad/ jB, T[BQK B{z T[j g;zd BjhA j[zdk s/<br />
nZi dk seBheh :[r nfij/ b'eK B{z<br />
de'Nk ftu fJe rbsh ekoB wkohnK<br />
nkgDk ozr-o{g pdbD d/ Bkb-Bkb<br />
nkgDk fbzr pdbD dk w"ek th fdzdk<br />
j?. fJ; d/ cb;o{g fpqN/B dh c"i 'u ;/<br />
tk eoB tkbk c"ih nkgDk fbzr<br />
pdbtk e/ c"iD pD frnk. jzBkj<br />
ftzNopoB bVe/ d/ o{g ftu g?dk j'fJnk<br />
;h go j[D fbzr pdb e/ T[j bVeh pDB<br />
d/ Bkb-Bkb fpqfNS c"i dh gfjbh<br />
NoK;i?Avo nfXekoh th pD rJh. jzBkj<br />
B/ dZf;nk fe fit/A-fit/A T[j tZvh j'Jh,<br />
T[; B{z wfj;{; j'fJnk fe e[dos B/ T[;<br />
Bkb X'yk ehsk j?.<br />
n;b ftu jzBkj fJe bVeh tKr<br />
wfj;{; eodh ;h go T[; dk iBw fJe<br />
bVe/ d/ o{g ftu j'fJnk ;h. fJ;<br />
nfj;k; B/ T[; B{z Mzi'V e/ oZy fdZsk<br />
;h. T[; B/ c?;bk fbnk fe T[j fbzr pdb<br />
e/ y[d B{z e[Vh ftu spdhb eo bt/rh<br />
ns/ T[; B/ nfijk jh ehsk. j[D T[j<br />
nkgD/ o{g s'A y[S j? ns/ ;[szso o{g Bkb<br />
x[zwdh j?.<br />
s[odhnK-s[odhnK poc ftZu izw rJhnK 100 wZMK<br />
rJhnK wZMK dhnK jB. fgSb/ jcs/ fJj<br />
wZMK s{ckB ftu nkgD/ bJh ;[oZfyns<br />
EK bZG ojhnK ;B sK T[BQK B{z gsk jh<br />
BjhA bZrk fe ed'A T[j izwh j'Jh Mhb d/<br />
T[Zgo s[o gJhnK. Mhb d/ T[Zgo fJeZmk<br />
Gko g?D ekoB poc dh gsbh gos N[ZN<br />
rJh s/ fJj wZMK izwh j'Jh Mhb 'u XZ;<br />
rJhnK s/ T[BQK dh w"s j' rJh. fJBQK<br />
s;thoK B{z d/y e/ fe;/ d/ th b{j ezY/<br />
yVQ/ j' ikDr/.<br />
fJBQK wZMK d/ wkbeK fiBQK B/ fJBQK<br />
B{z yohdD ftu fJzB/A g?;/ you/ ;B T[j<br />
th T[; jkd;/ Bkb pj[s d[yh sK jB jh<br />
go fJ; d/ Bkb jh T[BQK dk ekch<br />
nkofEe B[e;kB th r'fJnk.<br />
wkJhe ns/ g?N ekob' d't/A Gok id'A<br />
nkgDhnK wZMK B{z bZGD bJh fBeb/ sK<br />
T[BQK B{z ekch w[SZes eoBh gJh go id'A<br />
T[BQK B/ Mhb ftu e[M ekbk-ekbk e[M<br />
izfwnk d/fynk sK T[j ;wM rJ/ fe fJj<br />
T[BQK dhnK wZMK jh jB. fJ; xNBk Bkb<br />
d'jK GoktK B{z eohp 3,00,000 vkbo<br />
dk orVk bZrk s/ fJ; d/ Bkb jh T[BQK<br />
B/ nkgDhnK fgnkohnK wZMK th y'j<br />
fdZshnK. d't/A Gok izwh j'Jh Mhb 'u'A<br />
wohnK j'JhnK wZMK eZYD dh wSZes<br />
eo oj/ jB.<br />
134 ;kb pknd ;G s'A row toQk fojk 2014<br />
2<br />
14<br />
BthA fdZbh L bZrGr 134 ;kbK dk foekov s'V e/ ;kb 2014 Xosh dk ;G s'A<br />
row toQk fojk. Bk;k dh r'vkov fJz;NhfuT{N cko ;g/; ;NZvhz (ihHnkJhHn?Z;Hn?Z;H)<br />
;oc/; N?Ago/uo dh rDBk s'A pknd fJ; Bshi/ 's/ gj[zuh. rDBk w[skfpe 20thA<br />
;dh 'u ;kb 2014 dk skgwkB 0H69 fvroh ;?b;hn; (1H24 fvroh ckoBjhN)<br />
tX/o/ fojk. fJ;/ d/ Bkb ;kb 2014 B/ 2005 ns/ 2010 B{z th gSkV fdZsk.<br />
nwoheh ;z;Ek UShn?fBe n?Av n?Nw';c/nfoe n?vfwfB;Nq/SB (n?ZBHUHJ/HJ/H) B/ th<br />
wzfBnk fe i/eo ;kb 1998 B{z gSkV d/JhJ/ sK j[D sZe d/ 10 ;G s'A row ;kb<br />
;zB 2000 s'A pknd tkb/ ;kb jB. ;kb 2014 dh sgS o{;, gZSwh nbk;ek,<br />
dZyDh nwohek, T[Zsoh ncohek, :{og d/ eJh fjZf;nK ns/ nk;Nq/bhnk d/ g{oph<br />
ns/ gZSwh sZNtosh fJbkfenK 's/ gJh. :{BkJhfNv ;N/N; d/ g{oph ns/ wZX<br />
fJbkfenK 'u foekov mzv gJh. fJ; sgS pko/ wkfjoK dk wzBD? fe yfDi gdkoEK<br />
ekoB rqhB jkT{; r?;K g?dk j' ojhnK jB, fi; Bkb rb'pb tkofwzr tZX ojh j?.
12<br />
12 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
;[okjhdko X"D bJh fejV/<br />
gkgV t/b ojh j? fJj e[Vh<br />
bk; J/Aib; (fpT['o') ne;o d/fynk frnk j? fe e[VhnK B{z rfjfDnK dk pVk<br />
S"e j[zdk j? go id'A fJj S"e fe;/ we;d bJh g{ok ehsk iKdk j't/ sK fJj ikBD<br />
'u fdbu;gh tZX jh iKdh j? fe nkfyo fej' fijk we;d. fJE/ s[jkB{z s;tho<br />
okjhA fJe nfijh e[Vh Bkb fwbtkfJnk ikt/rk, i' nkgDh X"D bzph eoB d/<br />
we;d Bkb jh nkgD/ rb/ 'u fgZsb d/ fozr Gkt SZb/ gfjBdh j?. fJ; e[Vh dk<br />
BK j? f;vBh th ;fwE, i' ekfJB nkdhtk;hnK tKr jh nkgDh X"D 12 fJzu bzph<br />
eoBk ukj[zdh j?. fzeo:'r j? fe fJj nkdhtk;h nkgDh X"D bzph eoB bJh<br />
fgZsb d/ pD/ SZb/ gfjBd/ jB. 29 ;kbk f;vBh B/ th bZrGr uko ;kb gfjbK<br />
fJ;/ sohe/ B{z tosfdnK nkgDh X"D 5 fJzu sZe bzph eo bJh j? go ni/ T[j fJ;<br />
B{z 8 fJzu sZe j'o tXkT[Dk ukj[zdh j?. fJe fJzNoftT{ d"okB f;vBh B/ dZf;nk fe<br />
nkgDh X"D bJh fozr tkbk B?Zeb?Z; pDtkT[D 'u j[D sZe 1 jzko vkbo you<br />
u[Zeh j?.<br />
fcbjkb T[j 16 SZfbnK tkbk B?Zeb?Z; gfjB ojh j?. T[; dk Nhuk fJ; 'u<br />
ni/ j'o SZb/ i'VB dk j? sKfe T[; dh X"D 12 fJzu sZe bzph j' ;e/. j[D e[M jk;b<br />
eoBk j? sK e'Jh ehws sK u[ekT[Dh jh gt/rh feT[Afe d[Bhnk 'u e[M th n;kBh<br />
Bkb BjhA fwbdk. f;vBh B{z th fJ; dh ehws u[ekT[Dh g?Adh j?. nkgD/ fJ;<br />
nihp'-rohp S"e ekoB f;vBh B{z rZvh ubkT[D ns/ gkofezr 'u yk;h go/SkBh<br />
j[zdh j? feT[Afe fJj B?Zeb?Z; gfjBD Bkb T[; dh X"D fJe ;hws x/o/ 'u jh w[V<br />
;edh j?. T[; B/ nkgD/ ykD-ghD d/ s"o-sohe/ th pdb fdZs/ jB. fpBK fJ;<br />
B?Zeb?Z; d/ T[; B{z T[d'A jh d/fynk ik ;edk j?, id'A T[j vkeNo e'b u?enZg bJh<br />
ik ojh j[zdh j?. vkeNo B/ sK f;vBh B{z fJj B?Zeb?Z; Bk gfjBD dh ;bkj fdZsh<br />
j? go f;vBh fJ; B{z bkj[D bJh okzh BjhA.<br />
j?okBhiBe! ojZ;wJh Yzr Bkb<br />
uweD bZrdh j? fJj BdhA<br />
y{p;{os c"iDK, i' gbK ftZu d[SwDK B{z fwZNh 'u u o'b fdzdhnK jB<br />
's/oh eDe dh okyh w[zfvnK j[D w?A<br />
BjhA pfjzdh' fJ; p'bh s'A y{p;{os e[VhnK<br />
dh wVe dk gsk bZrdk j? go T[BQK d/<br />
firo/ dk gsk T[d'A jh bZrdk j?, id'A<br />
T[j ;ojZdK dh okyh eodhnK jB iK<br />
c"i ftu Skwb j' d/S dh ;/tk eodhnK<br />
jB. s;tho B{z d/y e/ s[;hA th fJBQK<br />
y{p;{os n"osK d/ w[ohd j' ikt'r/. ikDd/<br />
jK y{p;{osh s/ firo/ d/ wkwb/ ftu<br />
fejV/ d/SK dh wfjbk c"i ;G s'A nZr/<br />
j?º<br />
1H o'wkBhnk dh wfjbk nkowh B{z<br />
d[Bhnk dh ;G s'A nkeoSe ns/ y{p;{os<br />
c"iD wzfBnk frnk j?.<br />
2H o{; dh wfjbk c"i B{z d[Bhnk dh<br />
d{ih ;G s'A fznkdk y{p;{os ns/<br />
nkeoSe c"i wzfBnk frnk j?.<br />
3H nk;Nq/bhnk dh wfjbk c"i<br />
d[Bhnk dh shih ;G s'A y{p;{os c"i j?.<br />
nk;Nq/bhnk ftu ekch gfjbK s'A jh<br />
wfjbktK B{z c"i ftu Skwb eo fbnk<br />
frnk ;h.<br />
4H rqh; ftu e[VhnK B{z 18 ;kb dh<br />
T[wo s'A jh c"i ftu Skwb eo fbnk<br />
iKdk j? s/ jo e[Vh bJh fJj bkzwh<br />
j[zdk j? fe T[j 9 ;kbK sZe c"i ftu<br />
nkgDhnK ;/tktK d/D. rqh; dh wfjbk<br />
c"i y{p;{osh d/ wkwb/ ftu d[Bhnk 'u<br />
u"E/ Bzpo 's/ j?.<br />
5H fJzokJhb d/ jo Bkrfoe bJh<br />
18 ;kb dh T[wo g{oh eoB s'A pknd<br />
d/S dh ;/tk eoB bJh c"i ftu Gosh<br />
j'Dk bkzwh j[zdk j?. fJzokJhb dhnK<br />
y{p;{os wfjbktK fe; soQK d[SwDK<br />
yk; s"o 's/ ysoBke nZstkdhnK dk<br />
;kjwDk eodhnK jB, T[j d/yD<br />
bkfJe j[zdk j?. fJ; bJh fJzokfJb<br />
dhnK fJj S/oBhnK y{p;{osh d/ wkwb/<br />
ftu d[Bhnk 'u gzit/ ;EkB 's/ jB.<br />
6H o{VQhtkdh gkfe;skB B/ jkb jh<br />
ftu nkgDhnK wfjbktK B{z c"i ftu<br />
;kwb j'D dh nkfrnk fdZsh j? go<br />
y{p;{osh d/ wkwb/ ftu T[BQK dk s'V Bk<br />
gfjbK ;h s/ Bk j[D. gkfe;skBh dhnK<br />
c"iDK y{p;{osh d/ wkwb/ 'u<br />
fpqN/B B{z gSkVdhnK j'JhnK 6t/A Bzpo<br />
's/ jB.<br />
7H fpqN/B ftu 1990 s'A jh wfjbktK<br />
c"i ftu Skwb j' ojhnK jB ns/ nkgDh<br />
pjkdoh dk b'jk wzBtk ojhnK jB. fJZE'A<br />
dh wfjbk c"i y{p;{osh d/ wkwb/ ftu<br />
d[Bhnk ftu ;Zst/A Bzpo 's/ j?.<br />
8H g"b?Av dh wfjbk c"i d[Bhnk dh<br />
nZmthA ;G s'A y{p;{os c"i j?.<br />
9H u/e';b'tkehnK B/ jkb jh ftu<br />
wfjbktK B{z c"i ftu Skwb ehsk j?.<br />
gfjbK wfjbktK B{z c"i ftu Skwb<br />
eoBk ;jh BjhA wzfBnk iKdk ;h go<br />
j[D fJE'A dhnK wfjbktK g[oSK Bkb<br />
w'Y/ Bkb w'Yk i'V e/ d[SwDK B{z ;pe<br />
f;yk ojhnK jB ns/ y{p;{osh d/ wkwb/<br />
ftu fJj wfjbk fpqr/v 9t/A Bzpo 's/<br />
j?.<br />
10H nkgDh skes s/ pjkdoh bJh<br />
ikD/ iKd/ nwohek ftu n"osK tXuVQ<br />
e/ c"i ftu Skwb j[zdhnK jB ns/<br />
d[SwDK B{z fwZNh ftu fwZNh eodhnK<br />
jB. fJBQK nwoheh c"iDK B{z y{p;{osh<br />
ftu 10t/A Bzpo 's/ oZfynk frnk j?.<br />
tZy-tZy d/SK dhnK wfjbk fpqr/<br />
v dh y{p;{osh pko/ tzvo; fb;N BK<br />
dh fJe t?Zp;kJhN B/ fJj ;{uh ikoh<br />
ehsh j?.<br />
itkB s'A ihG Bkb uNkJh NkfJbN<br />
phfizr (fpT{o') c"i ftu Gosh j'Jh<br />
itkBK B{z ;ckJh dh No/fBzr d/D tkbk fJe<br />
;koi?AN fJzBK Bky[S j'fJnk fe T[; B/ T[BQK<br />
B{z ihG Bkb NkfJbN ;hN uZND dk j[ew d/<br />
fdZsk. ikDekoh w[skpe No/fBzr d/D tkb/<br />
;koi?AN ukJh g/Ar B/ ;ko/ Bt/A Gosh j'J/<br />
itkBK B{z pkEo{w ns/ ewo/ ;kc eoB B{z<br />
fejk ;h. itkBK B/ ;kok ezw sK eo fbnk<br />
go ;koi?AN B{z T[BQK dh ehsh ;ckJh g;zd<br />
BjhA nkJh. ;koi?AN dh rZb s'A Bkokz e?v/N<br />
B/ fejk fe NkfJbNK fpbe[b ;kc jB s/<br />
nkgDh rZb B{z ;kps eoB bJh T[; B/<br />
NkfJbN uZNDh S[o{ eo fdZsh.<br />
d{i/ gk;/ nfXekohnK B/ fejk fe ;koi?AN<br />
dh vo s'A e?v/N B/ nfijk ehsk. fJ; wkwb/<br />
ftu fJe nfXekoh B/ fejk fe uhB dh No/<br />
fBzr ekbiK ftu fB:w ekch ;ys jB.<br />
yk; s"o 's/ ;kc-;ckJh d/ wkwb/ ftu<br />
fpbe[b th Bowh BphA tosh iKdh.<br />
Bk;k B/ bJh<br />
;{oi dh 10<br />
eo'VthA c'N'<br />
phfizr (fpT{o') s[;hA fJj ikD e/ j?okB j' ikt'r/ fe ;t/o B{z nkw fdykJh d/D<br />
tkbh Bdh oks B{z ojZ;wJh Yzr Bkb Bhbh j' iKdh j? ns/ nfijk bZrdk j? fe fe;/<br />
B/ eJh BhbhnK pZshnK irk e/ fJ; Bdh B{z o[SBk fdZsk j't/.<br />
uhB d/ jKr eKr dhnK fznkdkso BdhnK oks'A-oks fJ;/ soQK ozr pdb<br />
b?AdhnK jB. fJ; soQK BdhnK dk ozr pdbDk b'eK B{z j?okB eodk j?.<br />
ftfrnkBhnK dk efjDk j? fe fJj fJe yk; fe;w dh ekJh d/ ekoB j[zdk j?,<br />
fi; dk BK ';h ;gkoeb' j?. fJj ekJh fJe iht th j? ns/ g"dk th. fJj ekJh<br />
gqd{SD ekoB pDdh j?. fJj Bdh ftu BkJhNq'iB ns/ ck;c'o; eoe/ tXdh j?.<br />
jkbKfe fJj ;wZf;nk jKreKr BjhA ;r'A g{o/ ftSt ftu tXdh ik ojh j?. Gkos d/<br />
g{oph s/ gZSwh fjZf;nK d'jK d/ ezfYnK 's/ fJj d/yD B{z fwbdh j?.<br />
tkfSzrNB (fpT{o') nwoheh<br />
g[bkV J/iz;h Bk;k d/ ;'bo vkfJB/<br />
fwe; nkpzot/Noh (n?Z;H vhH UH)<br />
B/ ;{oi dh 10 eo'VthA c'N' bJh<br />
fi; B{z b'eK bJh ikoh ehsk frnk.<br />
g[bkV s'A ;{oi dhnK ;orowhnK<br />
's/ Bzo oZyD tkbh nkpzot/Noh<br />
B/ n?vtK; nw/fizr n;?Apbh (J/H<br />
nkJhH J/H) dh tos'A eod/ j'J/ 19<br />
iBtoh B{z ;{oi dhnK fJj s;thoK<br />
bJhnK.
13<br />
13 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
HOPE COLLEGE<br />
ççççç d[bjB d/ o{g 'u u ;ih do-do<br />
GNedh j? fJj bVeh<br />
ekfjok (fpT{o') fw;o dh ofjD tkbh 27 ;kbk ;wkj jwdh ftnkj d/ i'V/<br />
ftu d[bjB tKr ;ih j'Jh do-do GNedh j?. jwdh B/ b'eK dh ;'u pdbD<br />
dk fJe nB'yk sohek ngDkfJnk j?. n;b ftu fJj bVeh fdykT[Dk ukj[zdh<br />
j? fe fJeZbh n"os B{z stZz' BjhA fdzdk j?. jwdh B/ fejk fe i/eo n"os itkB<br />
j? ns/ fJeZbh ofjzdh j? sK T[; B{z ekpb j'D d/ pkti{d B"eoh fwbDk w[Sfeb<br />
j?. i/ s[jkvk ftnkj BjhA j'fJnk j? sK b'e s[jkvk ;fj:'r BjhA eod/ jB.<br />
jwdh B/ fJe thvhU okjhA b'eK dk fJj fujok ;kjwD/ fbnKdk j?. d[BhnkGo<br />
ftu b'eK B/ T[; dh g';N B{z zpod;s ;woEB fdZsk j?. fJe :{zo B/ fbfynk<br />
fe s{z ;dhnK g[okDhnK gozgoktK B{z s'V fdZsk j?. d[Bhnk B{z nfijhnK bZyK<br />
bVehnK dh b'V j?, i' ;wki dhnK zzihoK B{z s'V ;eD.<br />
jwdh dk efjDk j? fe zo{oh BjhA j? fe e'Jh bVeh ftnkj eoe/ jh ihtB<br />
pshs eo/. i/eo T[j y[d e[M eoBk ukj[zdh j? sK fJ; ftu ;wkfie e[ohshnK<br />
B{z o[ektN BjhA pDBk ukjhdk.<br />
t?fB; Bfjo 'u u tQ/b nk rJh<br />
t?fB; (fpT{o') fJzNoB?ZN 's/<br />
tkfJob j'Jh fJNbh d/ t?fB; Sfjo dh<br />
fJj c'N' y{p uouk 'u j?. fJ; 'u fJe<br />
eokuh (fpT{o')nk;Nq/bhnk d/ T[God/<br />
pZb/pkz fcfbg fjT{i dh w"s B{z ni/<br />
fznkdk ;wK BjhA r[zfonk j? fe T[;<br />
dh soQK jh gkfe;skB d/ fJe feqeNo<br />
dh w?dkB 'u jh w"s j' rJh. eokuh d/<br />
UozrNh NkT{B fJbke/ 'u n?stko B{z fJj<br />
dodBke jkd;k tkgfonk.<br />
gkfe;skB d/ ihSkB w[jzwd BK d/<br />
fJ; 18 ;kbk pZb/pkz dh Sksh 'u fJe<br />
ck;N pkbo dh r/Ad bZrh ns/ T[; dh<br />
;B. id'A fe eJh b'eK B/ fJ; B{z M{m<br />
efj fdZsk ;h. fJ; c'N' dh jehes fJjh<br />
;h fe fJj Bebh ;h. fJ; 'u j/wpor,<br />
iowBh d/ c'N' nkofN;N okpoN ikB B/<br />
pdbkn ehs/ ;B. T[j nkoN vkfJo?eNo<br />
j?. T[; B{z c'N' 'u fwef;zr eoBk pj[s<br />
g;zd j?. T[j UfoiBb c'N' 'u pdbkn<br />
eoe/ T[; 'u e[M Bt/ebk ezw eodk j?<br />
ns/ T[; B{z nkgD/ fJz;Nkrqkw nekT{AN<br />
's/ ngb'v eo fdzdk j?. nfijh jh fJe<br />
c'N' fJNbh d/ t?fB; Sfjo dh j?. fiZE/<br />
Bfjo 'u T[; B/ tQ/b fdykJh j?.<br />
okpoN efjzdk j? fe T[; B/ fJj e[M<br />
BtK eoB d/ we;d Bkb ehsk j?. T[j<br />
ne;o nkgD/ nkJhc'B 5 n?; 's/ c'N'<br />
n?fvfNzr tkb/ n?g; dh wdd Bkb fJj<br />
ezw eodk ofjzdk j?. fJz;Nkrqkw 's/ T[;<br />
d/ 6 bZy 33 jzko ckb'no; jB, i'<br />
T[; d/ ezw pko/ ikDd/ jB ns/ T[; B{z<br />
g;zd eod/ jB. fwef;zr s'A fJbktk T[;<br />
d/ eJh c'N'rqkc nfij/ jB fiBQK 'u ftT{<br />
jB. T[; B{z ekch g;zd ehsk iKdk j?.<br />
d' ;kb gfjbK T[j fJz;Nkrqkw Bkb<br />
i[fVnk ;h. T[E/ eJh nkofN;NK B{z d/<br />
pj[s tZvh pb?e tQ/b B{z t?fB; dh Bfjo<br />
yD s'A pknd T[; B/ e'fSS ehsh fe T[j<br />
'u s?od/ ftykfJnk frnk j?. eJh b'eK<br />
nfij/ fdqS fdykt/rk, fiBQK Bkb b'eK<br />
B/ fJ; B{z ;Zu ;wM e/ j?okB jh ofj rJ/<br />
dk ;'uD dk Bzohnk pdb ikt/rk.<br />
u jh o[e rJ/ fJe j'o feqeNo d/ ;kj<br />
fcfbg fjT{i dh soQK w?dkB 'u jh o[e rJ/ fJe j'o feqeNo d/ ;kj<br />
w?dkB 'u jh w"s j' rJh. w?u d"okB<br />
ihSkB pZb/pkzh eo fojk ;h fe nukBe<br />
fJe s/z r/Ad T[; dh Sksh 's/ ik bZrh.<br />
g[b; nfXekohnK ns/ j;gskb gqSk;B<br />
w[skpe feqeN w?u d"okB jh ihSkB dh<br />
w"s j' rJh ;h.<br />
fJj w?u Sfjo d/ wkJh jtk r'E<br />
w?dkB 'u j' fojk ;h. ;ZN bZrD s'A<br />
pknd ihSkB B{z s[ozs j;gskb<br />
fbikfJnk frnk go vkeNo T[; B{z puk<br />
BjhA ;e/. feqeNo dh bkS B{z nZpk;h<br />
Sjhd j;gskb 'u G/i fdZsk frnk j?<br />
go T[; d/ gfotko tkb/ nkN'g;h eoB<br />
dh fJikzs BjhA d/ oj/ jB.<br />
fzeo:'r j? fe gkfe;skB 'u<br />
nkgDh soQK dh fJj gfjbh xNBk j?,<br />
id'A r/Ad bZrD Bkb fe;/ fyvkoh dh<br />
w"s j'Jh j? jkbKfe e"wKsoh feqeN 'u<br />
nfijhnK eJh xNBktK ;kjwD/ nk<br />
u[ZehnK jB.
14<br />
14 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong>
15<br />
15 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ITP MUNISH SONI<br />
KUMARS TAJ
16<br />
16 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ftd/SK 'u u Gkosh eKtK B/<br />
;?bkBhnK 's/ ehsk jwbk<br />
ehBhnk, (fpT{o') ehBhnk d/ ;w[zdoh ezY/ tkb/ Sfjo w'wpk;k 'u Gkosh eKtK B/<br />
nkgDk dyb fJzBk tXk fdZsk j? fe j[D T[j ;?bkBhnK dhnK gb/NK 'u'A ykDk MgN<br />
b?Ad/ jB ns/ d{i/ gzShnK 's/ X"A; iwkT[Ad/ jB.<br />
jkbKfe fJj eK g{oph ncohek d/ pkfSzd/ BjhA jB go w'wpk;k 'u fJj tZvh<br />
frDsh 'u jB. i/eo s[;hA w'wpk;k d/ n;wkB 'u d/y' sK s[jkB{z SkfJd jh e'Jh<br />
d{ik gzSh T[vdk fdykJh d/t/rk.<br />
T[BQK dk n;b xo sK Gkos j?, go T[j ne;o ijkzK 's/ uVQ e/ fJE/ gj[zu iKd/<br />
jB. y'ieosK dk efjDk j? fe g{oph ncohek 'u 1890 d/ eohp fJBQK eKtK B{z<br />
ikDp[ZM e/ e{V/ dk ykswk eoB d/ we;d Bkb fJE/ fbnKdk frnk ;h.<br />
1947 'u fJj ehBhnk gj[zu/ ns/ T[d'A s'A fJBQK dh frDsh tZXdh ik ojh j?.<br />
fJj sK Gbk j't/ tZXdh nkpkdh dk ns/ T[; d/ Bkb tZXd/ e{V/ d/ Y/o dk, fi; Bkb<br />
fJBQK dk ezw uZb iKdk j?.<br />
w'wpk;k 'u e{V/ d/ yksw/ dh Gog{o ftt;Ek Bk j'D ekoB fJj fojkfJSh<br />
fJbkfenK 'u nkw s"o 's/ fwbd/ jB. tksktoD wkjo fuzss jB feT[Afe eKtK dk<br />
otZJhnk d{i/ gzShnK gqsh jwbkto j[zdk j?. ftfrnkBeK dk wzBDk j? fe fJ; Bkb<br />
f;js ;pzXh ysok th g?dk j'fJnk j?. fJj eK e{V/ d/ Y/o s'A j[zd/ j'J/ o?;soK d/ N/pb<br />
sZe gj[zu iKd/ jB.<br />
ftd/SK 'u u Bebh ftnkj eotk gZe/ j'D tkb/ j' ikD ;ktXkB!<br />
Bebh ftnkj eotk gzikph B{z gZek<br />
eotkT[D tkbh gj[zuh ;hyK fgZS/<br />
bzvB (fpT{o') fJE'A dh fJe ndkbs B/ fJe n"os B{z gzikph w{b d/ ftnesh<br />
Bkb Bebh ftnkj eotkT[D dh e'fSS 'u 16 wjhfBnK dh e?d dh ;zk ;[DkJh j?.<br />
ikDekoh nB[;ko g[b; B/ dZf;nk fe pofwzxw dh ofjD tkbh wko;hbk<br />
po'N?e (37) B{z gzikph w{b d/ joihs f;zx (25) Bkb Bebh ftnkj eotkT[D dh<br />
e'fSS ehsh rJh.<br />
g[b; B/ dZf;nk fe i/w; Noeo ;NohN, ftB;B ;ohB pofwzxw dh ofjD<br />
tkbh wko;hbk 24 xzfNnK wro'A jh joihs Bkb ftnkj eoB bJh wzB rJh ;h,<br />
fi; bJh T[; B{z 12000 g"Av fwbD/ ;B. wko;hbk B{z Bebh ftnkj eotkT[D d/<br />
d'S 'u pofwzxw eokT{B e'oN B/ d;zpo 'u d'Sh eoko fdZsk ;h, id'A fe j[D<br />
B"oEj?AgNB eokT{B e'oN B/ T[; B{z 16 wjhB/ dh e?d dh ;zk ;[DkJh j?. ndkbs<br />
'u wko;hbk B/ nkgD/ 's/ bZr/ fJBQK d'SK B{z rbs dZf;nk ns/ fejk fe T[j<br />
joihs Bkb fgnko eodh j?. id'A fe Bebh ftnkjK eotkT[D dh e'fSS d/ wkwb/<br />
'u wko;hbk d/ gsh B/ nkgDk r[Bkj ep{fbnk ns/ T[j nkgDh 6 wjhfBnK dh<br />
;zk G[rs fojk j?. Bebh ftnkj eotkT[D dk ezw eoB tkb/ ico nbk; (45)<br />
tk;h tkb;kb ns/ dbftzdo f;zx (40) B{z 6 ;kb ns/ 2 ;kb 5 wjhB/ dh e?d dh<br />
;zk ;[DkJh ik u[Zeh j?, i' fJwhrq/SB fB:wK dh T[bzxDk eoB d/ d'Sh fBeb/ jB.<br />
fJBQK tb'A Bebh ftnkj eotk e/ b'eK B{z ;EkJh s"o 's/ :{H e/H ftu ofjD bJh<br />
wdd ehsh iKdh ;h, fi; pdb/ T[j Gkosh bkfVnK e'b'A 12000 g"Av t;{bd/ ;B.<br />
HHHs/ j[D ikoh j'fJnk ;oekoh cowkB, ftd/Sh h Gr"V/ gzikp (Gkos) fbnKd/ ikD<br />
;oeko d/ fJ; c?;b/ Bkb gqtk;h Gr"fVnK d/ ;kj ;[Ze/<br />
o'w$fJNbh (fpT{o') fJ; ypo Bkb<br />
jo nkw s/ yk; B{z ;{fus ehsk iKdk j?<br />
fe Gkos dh e/Ado ;oeko s/ gzikp dh<br />
pkdb ;oeko B/ fJ; wkwb/ 's/ nwbh<br />
ekotkJh eoB dk gZek c?;bk b? fbnk<br />
j?, fi; 'u gzikp g[b; B{z fJj jdkfJsK<br />
ikoh ehshnK rJhnK jB fe gzikp d/<br />
fizB/ th w';N tkBfNv ngokXh jB ns/<br />
T[j fgSb/ eJh djkfenK s'A ekB{zB Bkb<br />
eb'b eod/ ftd/SK 'u o{g'S jB. T[BQK<br />
B{z S/sh s'A S/sh Gkos fbnKdk ikt/.<br />
w'dh ;oeko tb'A u'DK s'A gfjbK fdZsk<br />
frnk Bkjok 'nZS/ fdB nkB/ tkb/ j?A'<br />
's/ nwb eofdnK gzikp d/ w[Zy wzsoh<br />
gqekS f;zx pkdb ns/ g[b; w[yh ;[w/X<br />
;?Dh tb'A gzikp d/ Gr"fVnK B{z tkg;<br />
fbnkT[D dh gqfefonk S[o{ ehsh ik u[Zeh<br />
j?. GkJh irsko f;zx skok ns/ GkJh<br />
r'bvh j'oK dh jtkbrh 's'A T[sSkfjs<br />
gzikp g[b; B/ j[D gfNnkbk fzbQ/ Bkb<br />
;pzfXs ftd/S 'u ofjzd/ f;ZyK (i' pkjo<br />
ofj e/ b'eszsoh Yzr Bkb wB[Zyh<br />
nfXekoK d/ xkD pko/ bV oj/ jB) d/<br />
go e[soB bJh ;orowhnK nkozG eo<br />
fdZshnK jB. gfNnkbk g[b; tb'A ikoh<br />
11 Gr"fVnK dh ;{uh 'u p?bzhnw ofjzd/<br />
GkJh r[ofdnkb f;zx YekD;{ ns/ GkJh<br />
joftzdo f;zx Gs/Vh fJNbh ofjzd/<br />
pjkdo f;zx, ;toB f;zx s'A fJbktk,<br />
d[pJh ns/ nwohek ofjzd/ 9 j'o Gr"V/<br />
th jB.;oeko dh fJ; ekotkJh Bkb<br />
fiZE/ dZp/ w[od/ gZN/ ikDr/, T[E/ jh fJ;<br />
ekotkJh Bkb gzikp 'u uZb ojhnK nB/<br />
eK ;z;EktK dk GftZy th yso/ 'u j'<br />
;edk j? fijVhnK fe ftd/SK 'u p?m/<br />
dkBh ;ZiDk d/ ;fj:'r Bkb uZb ojhnK<br />
jB.<br />
gqtk;h Gr"fVnK B{z Gkos fbnkT[D<br />
bJh fgSb/ 25-30 ;kbK 's'A pzd gJhnK<br />
ckJhbK 's'A fwZNh MkV e/ j[D gzikp g[b;<br />
d/ n?B nko nkJh ftzr B/ ekotkJh S[o{<br />
eo fdZsh j?. fwbh ikDekoh nB[;ko<br />
fzbk g[b; B/ fJj fb;N nkJh ih<br />
r[ogqhs fdT[ B{z ;"Ag fdZsh j? sK i'<br />
;pzfXs w[beK d/ d{sxoK ns/ g[b; Bkb<br />
;zgoe ehsk ik ;e/.<br />
p?bzhnw ofjzd/ r[ofdnkb f;zx ns/<br />
joftzdo f;zx okig[ok Bkb ;pzfXs d'jK<br />
nkr{nK pko/ gsk eoB 's/ ikDekoh<br />
fwbh fe T[j fgSb/ YkJh djkfenK s'A<br />
:{og ofj e/ fe SKswJh Yzr Bkb nkg'-<br />
nkgDk eko'pko eo oj/ jB.j?okBrh<br />
tkbh rZb j? fe fiBQK B{z tkg; fbnkT[D<br />
bJh gzikp g[b; gZpK Gko j'Jh j? T[BQK<br />
d/ gqd/S ofjzd/ 25 ;kb d/ ;w/A 'u th e/<br />
; doi BjhA j'fJnk.<br />
fJ; gZsoeko tb'A id'A T[BQK Bkb<br />
;zgoe ehsk frnk sK T[BQK gzikp<br />
;oeko dh fJ; Bth ekotkJh B{z f;oc<br />
;r{ck eoko fdzfdnK fejk fe :{og dhnK<br />
;oekoK EkJhb?Av tKr Gkos d/ dpkn<br />
j/m BjhA nkT[D tkbhnK ns/ T[j<br />
iwj{ohns Yzr Bkb ;zxoS 'u nkgDk<br />
pDdk fjZ;k gkT[Ad/ ofjDr/.Gkos<br />
;oeko d/ fJ; c?;b/ T[go fezBh ekotkJh<br />
j[zdh j? fJj sK nkT[D tkbk ;wK jh<br />
dZ;/rk go fJ; ikoh j'J/ cowkB Bkb<br />
T[BQK swkw Gr"fVnK d/ ;kj zo{o ;{s j'<br />
rJ/ jB, fijV/ fe Gkos 'u w';N<br />
tkBfNv jB ns/ fgSb/ eJh djkfenK<br />
s'A Gkos BjhA rJ/ s/ nZi th ftd/SK 'u<br />
nwB SKsh dh fizdrh pshs eo oj/<br />
jB.<br />
e'bzphnk dh fJ; ;[zdoh B/ fiZfsnk<br />
'fw; fw; :{Bhto;' dk fyskp<br />
22 ;kbK fpzB?Z; ;N{v?AN nkc wkvb<br />
gkfbBk B/ eZb oks :kBh fe n?stko<br />
dh oks nwohek d/ fwnkwh 'u nk:'fis<br />
fw; :{Bhto; 2014 dh gqsh:'frsk 'u<br />
ftSt dhnK 87 j'o gqshGkrhnK B{z jok<br />
e/ fJj fyskp jk;b ehsk j?.<br />
gqsh:'frsk d/ nzfsw d"o 'u gkfbBk B/<br />
fw; :{H n?Z;H J/H fB:k ;Ku/i B{z fgZS/<br />
SZfvnk. fgSb/ 7 ;kbK d"okB fw;<br />
:{Bhto; dk fyskp fiZsD tkbh<br />
gkfbBk nwohek dh u"Eh wfjbk j?. B/<br />
tkdk 'u bk; t/rk; dh fB:k fJ;<br />
w[ekpb/ 'u gfjbh oBo ng ojh.<br />
skJhetKv' 'u u"E/ v"B dh fvroh jk;b<br />
eoe/ fB:k B/ fgSb/ ;kb i{B 'u fw;<br />
:{H n?Z;H J/H dk fyskp fifsnk ;h. fJ;<br />
w[ekpb/ 'u fw; :{eo/B ;?fezv oBo ng<br />
ns/ fw; Bhdob?Av shih oBo ng ojh.<br />
Gkos tb'A gqsh:'frsk 'u Skwb<br />
fwnkwh (fpT{o') fw; e'bzphnk<br />
gkfbBk t/rk B/ fw; :{Bhto; 2014<br />
dk fyskp nkgD/ BK eo fbnk.<br />
e'bzphnk d/ pokBfeZbk dh ofjD tkbh<br />
B':'fBsk b'X nkyoh 10 gqshGkrhnK dh<br />
fb;N 'u BjhA gj[zu ;eh.<br />
'ekwB w?B' ejkT[D tkb/ ekoN{fB;N nko e/ bZSwD dk fdjKs<br />
BthA fdZbh (fpT{o') bzp/ ;w/A s'A phwko<br />
uZb oj/ wSj{o ekoN{fB;N nkoH e/H<br />
bZSwD dk fdjKs j' frnk. 94 ;kb d/<br />
bZSwD B{z brksko phwkoh d/ uZbd/<br />
g[zB/ d/ dhBk BkE wzr/Seo j;gskb 'u<br />
Gosh eotkfJnk frnk ;h fiE/ ;'wtko<br />
B{z T[BQK B/ nkyoh ;kj fbnk.<br />
fgSb/ eJh fdBK s'A T[BQK dh jkbs<br />
brksko rzGho pDh j'Jh ;h. vkeNo<br />
brksko T[BQK dh f;js 'u ;[Xko<br />
fbnkT[D dh e'fSS eo oj/ jB go<br />
bZSwD B{z nkokw BjhA fwb fojk ;h.<br />
ekwB w?B ekoN{B okjhA Gkos jh BjhA<br />
d[Bhnk 'u yk; EK gkT[D tkb/ bZSwD<br />
B{z e[M ;kb gfjbK betk nk frnk ;h.<br />
fJ; s'A pknd T[j fznkdkso<br />
phwko jh ofjzd/ ;B. e[M fdB gfjbK<br />
:{ohBb fJzBc?eSB d/ uZbd/ T[BQK dh<br />
sphns fznkdk yokp j' rJh ;h.<br />
;'wtko B{z j;gskb 'u jh T[[BQK dk<br />
fdjKs j' frnk. fzeo:'r j? fe nkw<br />
nkdwh dk fXnkB fyZuD tkb/ bZSwD<br />
dk ;G s'A wSj{o ekoN{B 'ekwB-w?B'<br />
fojk fi; okjhA T[j ;w/A-;w/A 's/ w"i{dk<br />
ftt;Ek 's/ jZbk p'bd/. S[o{nks 'u<br />
okiBhfse ;zpzXs ekoN{B pDkJ/ fi;<br />
ekoB T[j fttkdK 'u nkJ/. fJ; eoe/<br />
T[BQK B/ okiBhfse ekoN{B s'A feBkok<br />
eo fbnk.
17<br />
17 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
;qh jfowzdo ;kfjp 3vh tou{nb N{o' dk ewkb<br />
nfwskG pZuB tb'A ;'Sb whvhJ/ 's/ gqw'SB, wZeV e'b ni/ ;wK BjhA<br />
nzfwqs;o (fpT{o') d/SK-ftd/SK ftu<br />
p?mhnK f;Zy ;zrsK ns/ j'o SoXkb{nK<br />
dh fJj fdbh swzBk j[zdh j? fe T[j ;qh<br />
dopko ;kfjp d/ B/fVUA doSB eoB s/<br />
;qh jfowzdo ;kfjp 3vh tou{nb N{o B/<br />
fJj d{ohnK ysw eo fdZshnK jB s/<br />
j[D e'Jh th SoXkb{ fJzNoB?ZN dh nfs<br />
nkX[fBe y'i okjhA ;qh dopko ;kfjp<br />
ezgb?e; d/ fJe-fJe e'B/ B{z d[Bhnk d/<br />
fe;/ th e'B/ ftu p?m e/ wfj;{; eo<br />
;edk j? s/ fe;/ ;w/A th nkgDh fposh<br />
B{z ;qh dopko ;kfjp Bkb i'V ;edk j?.<br />
fJzNoB?ZN dhnK nkX[fBe seBheK<br />
okjhA SoXkb{nK B{z ;qh dopko ;kfjp d/<br />
Bkb i'VD bJh Sq'wDh ew/Nh d/ fJzNoB?ZN<br />
ftGkr B/ fJ; T[gokb/ B{z 6 wjhfBnK<br />
s'A nwbh o{g d/ fdZsk j? ns/ fi; okjhA<br />
j[D se bZyK b'e 3vh dh fJ; nB'yh<br />
seBhe okjhA ;qh dopko ;kfjp nkJ/<br />
fpBK jh fJE'A dh nkGk B{z nkgD/ nzdo<br />
wfj;{; eo u[Ze/ jB. pkbht[Zv d/ T[x/<br />
nfGB/sk nfwskG pZuB th fJ; d/<br />
ekfJb jB s/ T[j ;'Sb whvhJ/ 's/ b'eK<br />
B{z fJ; nB'yh seBhe okjhA ;qh dopko<br />
;kfjp d/ doSB eoB bJh gq/fos eo<br />
oj/ jB, id'Afe Sq'wDh r[od[nkok gqpzXe<br />
ew/Nh d/ gqXkB iE/dko ntsko f;zx<br />
wZeV e'b fJ; seBhe dk o;wh sohe/<br />
Bkb T[dxkNB eoB dk ;wK BjhA j?<br />
iK fJzM efj bU fe T[j ni/ se fJ;<br />
dh wjZssk s'A nDikD jB.<br />
fJ; nkX[fBe seBhe 's/ NthN<br />
eofdnK fJ; dh oit/A SpdK ftu<br />
nfwskG pZuB B/ Sbkxk jh BjhA ehsh,<br />
;r'A T[BQK B/ fJj th fejk j? fe T[j fJ;<br />
seBhe okjhA nkgD/ nkg B{z ;qh dopko<br />
;kfjp d/ nzdo s[od/-fcod/ wfj;{;<br />
eoBr/. T[BQK B/ ;qh dopko ;kfjp 3vh<br />
tou{nb N{o dh c'N'rqkch dh th Sbkxk<br />
ehsh j? s/ fejk j? fe SoXkb{ d{o j' e/<br />
th ;qh dopko ;kfjp d/ e'B/-e'B/ s'A ikD{<br />
j' ;ed/ jB. T[BQK fejk fe fbze 's/<br />
efbZe eofdnK jh s[jkB{z bZr/rk fe<br />
fit/A s[;hA ;ohoe s"o 's/ ;qh dopko<br />
;kfjp ftu s[o-fco oj/ j'. nfwskG<br />
pZuB tb'A ;'Sb whvhJ/ 's/ gquko ehs/<br />
ikD s'A Sq'wDh r[od[nkok gqpzXe ew/Nh<br />
nDikD j? s/ Sq'wDh ew/Nh tb'A nkgD/<br />
gZXo se fJ; dh gqw'SB bJh fJe th<br />
edw BjhA u[Zfenk frnk. fJ; ;pzXh<br />
id'A Sq'wDh ew/Nh d/ ;eZso Bkb rZb<br />
ehsh rJh sK T[BQK fejk fe e[M seBheh<br />
ekoBK eoe/ fJ; dk T[dxkNB BjhA j'<br />
;fenk. nkJhH NhH ftGkr d/ fJzukoi<br />
fJzihBhno i;gkb f;zx B/ 3vh tou{nb<br />
N{o dh seBhe s'A ikD{ eotkT[AfdnK<br />
dZf;nk fe Sq'wDh r[od[nkok gqpzXe ew/<br />
Nh d/ gqXkB iE/dko ntsko f;zx wZeV<br />
dh fdbh fJZSk ;h fe d{o p?mhnK ;zrsK<br />
th ;qh dopko ;kfjp Bkb i[V ;eD,<br />
fi; sfjs fJ; BthA seBhe 's/ ezw<br />
S[o{ ehsk frnk ;h s/ j[D w[ezwb j' u[Zek<br />
j? ns/ nkJh c'B n?gbhe/SB, fi; B{z 5<br />
bZy s'A tZX b'e vkT{Bb'v eo u[Ze/ jB,<br />
ftu fJ; B{z ekch g;zd ehsk ik fojk<br />
j?. T[BQK fejk fe ;qh dopko ;kfjp d/<br />
fJe-fJe e'B/ dh 3vh tou{nb c'N'rqkch<br />
ehsh rJh j? s/ ;qh dopko ;kfjp 's/<br />
fdB d/ uVQkn s/ oks d/ mfjokn se<br />
B{z e?wfonK ftu e?d ehsk frnk j?,<br />
fi; Bkb SoXkb{nK d/ wBK 's/ f;ZXk<br />
gqGkt g?Adk j?.<br />
NKv/ 'u u tkgfonk s/jok esbeKv, g[b; B{z gJhnK GkiVK<br />
NKvk (;HpH) SBhtko d[gfjo fpnk;<br />
dfonk e'b g?Ad/ wzv y/so 'u fJe fuZN/<br />
ozr dh wko{sh eko ftu'A 1 ftnesh ns/<br />
2 B"itkB bVehnK dhnK bkSK G/dGoh<br />
jkbs 'u fwbD dk ;wkuko gqkgs<br />
j'fJnk j?. gqkgs ikDekoh nB[;ko<br />
SBhtko eohp 1 ti/ NKvk g[b; B{z<br />
;{uBk fwbh fe fpnk; dfonk d/ wzv y/<br />
so ftu fJe wko{sh z?ZB eko fi; ftu<br />
1 nZXyVQ T[wo dk ftnesh s/ 2 B"itkB<br />
bVehnK dhnK bkSK gJhnK jB, fiBQK<br />
B{z e'Jh esb eoe/ SZv frnk ikgdk<br />
j?. NKvk g[b; B/ s[ozs xNBk ;EkB 's/<br />
gj[zu e/ bktkfo; bkSK B{z nkgD/ epz/<br />
ftu b? e/ wkwb/ dh scshS S[o{ eo fdZsh<br />
j?. ;{soK w[skpe T[es ftnesh ;heoh<br />
fgzv dk dZf;nk ik fojk j?, fi; dk BK<br />
ewbihs f;zx g[Zso pbftzdo f;zx,<br />
idfe bVehnK dh gSkD i;ftzdo e"o<br />
(22) g[Zsoh r[ofdnkb f;zx tk;h<br />
GkrhnK ns/ T[;dh S'Nh G?D pbftzdo<br />
e"o (17) ti'A j'Jh j?. fzbk g[b; w[yh<br />
okiihs f;zx j[zdb d/ fBod/SK j/m NKvk<br />
d/ n?Z;H n?ZuH UH jogqhs f;zx dh<br />
nrtkJh 'u fJ; shjo/ esb d/ wkwb/<br />
dh scshS eoB bJh g[b; fgzv ;heoh<br />
gj[zu e/ g{oh v{zxkJh Bkb SkDphD eo<br />
ojh j?. wkfjoK w[skpe fJj wkwbk gq/w<br />
;pzXK dk bZr fojk j?, feT[Afe T[es<br />
ftneshnK dk esb eoe/ bkSK B{z<br />
dfonk 'u o'VQB bJh eko B{z fpnk;<br />
dfonk tZb fbikfJnk ik fojk ;h fe<br />
eko 'u e'Jh seBheh B[e; g?D ekoB<br />
d'Sh eko SZv e/ coko j' rJ/ j'Dr/.<br />
fJe tko fco fdykJh fdZsk J/bhnBK dk 'T[vD yN'bk'<br />
w?e;he' (fpT{o') J/bhnBK B{z b? e/ jw/Sk s'A jh nkw b'eK s/ ftfrnkBhnK d/<br />
ftu SZe tkbh ;fEsh pDh ojh j? go fJBQhA fdBhA eJh ypoK fJ; rZb 's/ w'jo brk<br />
ojhnK jB fe ;Zuw[Zu fJ; d[Bhnk s'A fJbktk fJe j'o d[Bhnk j?, fiZE/ J/bhnB<br />
tZ;d/ jB. fJ;/ eVh ftu skzk ypo j? fe w?e;he' s'A 300 whb gZSw tZb e'fbwk<br />
itkbkw[yh d/ B/V/ fJe :{H n?ZcH UH (J/bhnBK dk T[vD yN'bk) T[Zvd/ j'J/ d/fynk<br />
frnk. fJj d/yD ftu fJe x'V/ d/ tKr bZr fojk ;h. fJj ojZ;wJh uhz e'fbwk<br />
itkbkw[yh d/ cND s'A pknd fdykJh fdZsk ns/ e[M jh gbK ftu fJj rkfJp j'<br />
frnk. 24 ;kbk dh b':'bk eftzNkbhnk o'ik; fJ; ojZ;wJh T[vD yN'b/ B{z nkgD/<br />
e?wo/ ftu e?d ehsk. T[; B/ fejk fe id'A T[BQK B/ gfjbK fJ; B{z d/fynk sK T[BQK B{z<br />
fJj fJe x'V/ d/ tKr fdykJh fdZsk. T[; B/ fejk fe :ehBB fJj e'Jh gzSh BjhA ;h<br />
feT[Afe fJj nkeko ftu pj[s tZvk ;h. 2012 ftu th f;rko d/ nkeko torh<br />
fJe uhz N?bhftzB d/ e?wok eq{ B/ nkgD/ e?wo/ ftu e?d ehsh ;h. fgSb/ ;kb<br />
Btzpo jh fJe X[zXbh d/ ;c?d ozr dh uhz B{z th fJ; itkbkw[yh d/ nk;gk; T[Zvd/<br />
j'J/ d/fynk frnk ;h.<br />
PRASAD LEGAL
18<br />
18 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
fJj j? d[Bhnk dk ;G s'A rohp okSNogsh HHH<br />
T[o{rt/ (fpT{o') fJj sK ;G B{z gs? fe d[Bhnk dk ;G s'A skesto okSNogsh<br />
e"D j?. jo e'Jh MZN efj d/t/rk poke Upkwk. ih jK, poke Upkwk nwohek d/<br />
okSNogsh jB ns/ nwohek d[Bhnk dk ;G s'A SeshSkbh d/S j'D d/ Bks/ Upkwk<br />
th ;G s'A skesto okSNogsh wzB/ iKd/ jB go eh s[;hA ikDd/ j' fe d[Bhnk dk<br />
;G s'A rohp okSNogsh e"D j?, fi; e'b Bk sK pj[sk tZvk xo j? ns/ eko th pkp/<br />
nkdw d/ zwkB/ dh j?. fJe gk;/ poke Upkwk d/ mkm-pkm eo'VK d/ jB ns/ d{i/<br />
gk;/ jB T[o{rt/ d/ okSNogsh i'; w[ihek. nkgD/ d/S 'u ;G s'A tX/o/ b'efgq: i';<br />
dh ihtBS?bh p/jZd ;kdrh Goh j?. T[BQK e'b Bk sK ofjD bJh tZvk xo j? ns/ Bk<br />
jh y[d dk jtkJh ijkz.<br />
1H nwoheh okSNogsh dh sBykj 33,333 vkbo Gkt 20 bZy 53 jzko 312<br />
o[gJ/ wjhBk j?, idfe T[o{rt/ d/ okSNogsh i'; w[ihek dh sBykj 12, 500 vkbo<br />
Gkt 7 bZy 69 jzko 999 o[gJ/ wjhBk j?. fJ; 'u'A th 90 ch;dh fjZ;k T[j u?foNh<br />
d/ s"o 's/ d/ fdzd/ jB. 2H Upkwk dh eko 'fd ph;N' d[Bhnk dh ;G s'A ;[oZfyns eko<br />
j?, j'o fe;/ th okSNogsh e'b fJzBh ;[oZfyns rZvh BjhA j?, idfe i'; w[ihek dh<br />
rZvh phNb dk wkvb 1987 dk j?, fi; bJh e'Jh vokJhto BjhA j?. fJ; B{z T[j<br />
nkg ubkT[Ad/ jB.<br />
3H Upkwk dk J/noc'o; tB BK dk ijkz, fi; B{z T[Zvdk tQkJhN jkT{; th<br />
fejk iKd?. seBhe, ;j{bs ns/ ;[oZfynk gZy'A fJ; s'A fpjso j'o e'Jh BjhA. fJ; s'A<br />
T[bN i'; w[ihek dk nkgDk e'Jh ijkz BjhA. fgSb/ fdBhA xo tkg; ikD bJh<br />
T[BQK B/ w?e;he' d/ okSNogsh d/ ijkz okjhA T[vkB Goh ;h.<br />
4H fJBQk d'jK ftukb/ s[;hA zwhB s/ n;wkB dk coe ;kc s"o 's/ d/y ;ed/ j'<br />
ns/ T[j j? fojkfJS. Upkwk fiE/ ofjzd/ jB Gkt tQkJhN jkT{; ;G s'A ;[oZfyns<br />
fojkfJS j?, fi; d/ e[b 132 ewo/, 35 pkEo{w, 412 dotkz/, 147 fyVehnKH 28<br />
ckfJogb/f;z, 8 ;N/ne/; ns/ 3 fbcNK jB, idfe T[o{rt/ d/ okSNogsh fe;/<br />
;oekoh fojkfJS 'u BjhA ofjzd/, f;oc fJe phHn?ZuHe/H d/ ckow jkT{; 'u ofjzd/ jB.<br />
5H fJ; ;G d/ pkti{d w[ihek nwoheh okSNogsh poke Upkwk d/ w[ekpb/<br />
nkgD/ d/S 'u j[D sZe d/ ;G s'A tX/o/ b'efgq: okSNogsh jB.<br />
wjkokSNo ;oeko yohd/rh<br />
bzvB ;fEs pkpk ;kfjp dk xo<br />
bzvB (fpT{o') wjkokSNo ;oeko B/ c?;bk ehsk j? fe bzvB fty/ ;fEs phH<br />
nkoH nzp/veo d/ xo B{z yohfdnk ikt/rk, fiZE/ pkpk ;kfjp ;kb 1920 ftu<br />
bzvB ;e{b nkc fJeBkfwe; ftu gVQkJh eoB d"okB ofjzd/ ;B. fJ; B{z fJe<br />
;wkoe-;fj bkfJpq/oh ftu pdfbnk ikt/rk. fJ; ;pzXh fJe wzsoh B/ ikDekoh<br />
fdZsh.<br />
fzeo:'r j? fe fgSb/ fdBhA fpqfNS c?vo/SB nkc nzp/veokJhN; n?Av p[ZfXJh;N<br />
nkor/BkJhz/SB B/ wjkokSNo ;oeko B{z fJe fuZmh fby e/ G/ih, fi; 'u fBZih<br />
ikfJdkd 40 eo'V ftu fBbkw j'D dh ;{uBk fdZsh ;h.<br />
Upkwk dh Gkos :ksok dk Nhuk uhB 's/ ezNo'b oZyDk L fEze N?Ae<br />
UJ/ n?Bk tZvk NwkNoHHHH<br />
bzvB (fpT{o') j[D pkzko 'u eZd{ fizB/ Gko/ ns/ tZv/ NwkNo th nk u[Ze/ jB.<br />
;[DB 'u s[jkB{z E'VQk nihp bZr/rk go fJj ;Zu j?. fJ; B{z eZN-eZN e/ s[;hA eJh<br />
fdBK sZe tos ;ed/ j'. fpqN/B ns/ nwohek ezgBh B/ NwkNo d/ nfij/ phz fsnko<br />
ehs/ jB fiBQK d/ g"fdnK 's/ 3 s'A uko feb' Gko d/ NwkNo bZrd/ jB.<br />
N'oKN' (fpT{o') e?B/vk d/ ;{p/ UANkohU<br />
'u po?AgNB Sfjo d/ nB{g e[wko T[G{<br />
(35) B{z ndkbs tb'A 29 wjhfBnK dh<br />
e?d dh ;zk ;[DkJh rJh j?. T[j i{B<br />
g/Jhfuzr (fpT{o') nwoheh<br />
okSNogsh poke Upkwk dh d{ih Gkos<br />
:ksok d/ Bshi/ 's/ uhB B/ BzoK<br />
fNekJhnK j'JhnK jB. fJ;/ d"okB fJE'A<br />
d/ ;oekoh fEze N?Ae B/ fNZgDh ehsh j?<br />
fe fJ; :ksok dk Nhuk uhB 's/ ezNo'b<br />
oZyDk j? go Gkos nwohek d/ uZeo 'u<br />
BjhA gt/rk.<br />
o/BfwB :{Bhtof;Nh d/ ;e{b nkc<br />
fJzNoB?SBb fob/SBz d/ gq'H tKr :/th<br />
B/ fejk fe Upkwk d{ih tko Gkos dh<br />
:ksok eoB tkb/ gfjb/ okSNogsh pD<br />
rJ/ jB ns/ fJ; :ksok dk T[d/S nkgDh<br />
okiBkfJe ftok;s th SZv ikDk j?.<br />
T[BQK fejk fe i/eo nwohek dh Bzo<br />
Bkb d/fynk ikt/ sK Gkos uhB 's/<br />
ezNo'b gkT[D dh fjzd-gqSKs oDBhsh<br />
d/ bJh nfjw j?. tKr B/ fejk, ''n;b<br />
ftu nwoheh oDBhsh uhB d/ fto[ZX<br />
Gkos dk fJ;s/wkb eoBk j?. Gkos B{z<br />
th oZfynk wkwfbnK 'u nwohek d/ Bkb<br />
oDBhfse ;fj:'r dh zo{os j?, feT[Afe<br />
T[; B{z nZstkdh jwfbnK ekoB Gkoh<br />
B[e;kB T[mkT[Dk fgnk j?.''<br />
fJ; ezgBh tb'A fsnko ehs/ phzK d/ g"fdnK B{z j[D sZe dk ;G s'A tZvk NwkNo<br />
nkfJnk j? i' 10 fJzu ns/ ;kY/ 3 feb' Gko dk j?. nkgD/ fJ; ;kJhz ns/ Gko d/<br />
Bkb fJj d[BhnK dk ;G s'A tZvk NwkNo th x'fSs j' u[Zek j?. fJ; d/ uZbd/ fJ;<br />
ezgBh B/ fJ; d/ phzK Bkb y/sh eoe/ fJ; s'A tZvk NwkNo T[rkT[D tkfbnK B{z 5<br />
jzko gkT{Av (46 jzko o[gJ/) dk fJBkw d/D dh th x'SDk ehsh j?.<br />
:{He/H ns/ :{H n?;H J/ H d/ y'iekohnK B/ fwb e/ 20 ;kb dh ;ys fwjBs s'A<br />
pknd fJ; NwkNo d/ phzK B{z fsnko ehsk j?. fJ; d/ 1H5 s'A b? e/ 3H5 feb' sZe d/<br />
NwkNo bZrd/ jB. fJ; d/ fJe g"d/ d/ eohp 11 NwkNo bZrd/ jB.<br />
v'fvnK dh s;eoh eoB tkb/ gzikph B{z e?d<br />
2010 'u nwohek s'A e?B/vk ftu NoZe<br />
okjhA brGr ;tk uko e[fJzNb u{ok g';s<br />
b? e/ ik fojk ;h, fi; B{z ftzv;o 'u<br />
g[b; tb'A frqcsko eo fbnk frnk ;h.<br />
g[b; tb'A T[; e'b'A seohpB ;kY/ 8 bZy<br />
vkbo s'A fznkdk dh ehws dk u{ok g';s<br />
;h. g[b; tb'A g[ZSfrZS 's/ T[G{ d/ dZf;nk<br />
fe T[; d/ d' pZu/ ns/ gsBh po?AgNB<br />
ftu ofjzd/ jB. T[; B/ ndkbs ftu<br />
dZf;nk fe i{nk y/vD ekoB T[j<br />
eozkJh j' frnk ;h ns/ T[; B/ SoBihs<br />
frZb, pokfJB t'Ar ns/ i/thno ezr<br />
e'b'A g?;/ T[Xko bJ/ ;B. T[Xko u[ekT[D<br />
bJh T[; B{z u{ok g';s dh s;eoh eoB<br />
bJh wip{o ehsk frnk ;h. SoBihs<br />
frZb ns/ pokfJB frZb phs/ ;kb ;szpo<br />
ftu fJ; e/; 'u'A poh j' rJ/ ;B, id'A<br />
fe fJe i/thno frZb e?B/vk SZv u[Zek<br />
j? ns/ g[b; B/ T[; B{z frqcsko eoB<br />
bJh e"wKsoh gZXo 's/ tkozN ikoh eo<br />
fdZs/ rJ/ jB.<br />
fJzrb?Av dk v/rBj?w Sfjo pfDnk ;G s'A tX/o/ b[ZNK-y'jK tkbk Sfjo<br />
bzvB (fpT{o') efjzd/ jB fe d{o<br />
tZid/ Y'b jh ;[jktD/ brd/ jB, id'A<br />
Y'b e'b tZidk j't/ sK ezBK d/ god/<br />
cNd/ wfj;{; j[zd/ jB. fpbe[b T[;/ soQK<br />
jh fJzrb?Av dk BK iK s;thoK okjhA<br />
y{p;{osh jo fe;/ dk wB w'jzdh j? go<br />
id'A s;thoK nzdo Mked/ jK sK f;o<br />
ueokT[D tkb/ nzeV/ wZE/ brd/ jB.<br />
ih jK, fJzrb?Av d/ ;G s'A fznkdk b[ZNKy'jK<br />
tkb/ 20 SfjoK dh ;{uh fsnko j'Jh<br />
j?. fJBQK SfjoK ftub/ xoK B{z tX/o/ phwk<br />
okSh ndk eoB dk p'M th MZbDk g?<br />
fojk j?. fJ; ;{uh 'u fznkdk yso/ ns/<br />
xZN yso/ tkb/ 10-10 SfjoK B{z Skfwb<br />
ehsk frnk j?. ;G s'A fznkdk u'ohnK<br />
tkb/ Sfjo dk ski v/rBj?w ns/<br />
pheBNoh d/ f;o ;fink j?. fJE/ fgSb/<br />
;kb 1 jzko xoK wro 55 xoK 'u<br />
u'ohnK j'JhnK jB ns/ gqsh xo u'oK B/<br />
5117 gkT{Av dh okSh 's/ jZE ;kc ehsk<br />
;h.<br />
rqKNfjb, fBT{poh gkoe ns/<br />
nkbp'o'n j?u fty/ 549 xo (okSh<br />
6,581), u"obNB ew jkovh ns/ pkob'<br />
w{o wkBu?;No 'u 518 xo (okSh<br />
1,981), fJBN/e ns/ thNbh, ;kT{E<br />
:"oeSkfJo 'u 483 xo (okSh 1,907),<br />
t[Zvc'ov, rq/No bzvB 'u 482 xo (okSh<br />
6,074), j"oBuou ns/ n?wo;B gkoe,<br />
n?;?e; 'u 471 xo (okSh 4,759),<br />
N?fvzrNB, c[bt?Zb ns/ p[Shgkoe, rq/<br />
No bzvB 'u 471 xo (okSh 1,709),<br />
n?ebfSb, t?;N :"oeSkfJo 'u 469<br />
xo (okSh 4,629), e"ec';Noi, rq/No<br />
bzvB 'u 455 xo (okSh 4,409) ns/<br />
;?tB fezrz, rq/No bzvB d/ 44 xoK 'u'A<br />
5,282 w[Zb dhnK t;sK u'oK B/<br />
T[vkJhnK ;B. ;[go wkoehN d/ fgSb/<br />
12 wjhB/ d/ nzeV/ dZ;d/ jB fe u'oh<br />
j'J/ ;wkB d/ eb/w ti'A 286 fwbhnB<br />
gkT{Av fJzS'o?A; ti'A ndk ehs/ rJ/ jB.
19 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
y[d B{z w;hjk dZ;D tkb/ ezfgT{No j?eo B{z j'Jh i/b<br />
f;zrkg[o L Gkosh w{b d/ 36 ;kbk fJe ftnesh B{z 2013 'u ;ZskXkoh gkoNh<br />
;w/s xZN'-xZN ;Zs ;zrmBK d/ ezfgT{No j?fezr wkwb/ 'u uko ;kb ns/ nZm<br />
wjhfBnK dh i/b dh ;zk ;[DkJh rJh j?. 'fd ;N/N; NkJhwz' dh nZi dh ypo<br />
nB[;ko y[d B{z w;hjk dZ;D tkb/ i/w; oki no'e?;kwh B{z fgSb/ jcs/ d'Sh<br />
mfjokfJnk frnk. T[; B/ gqXkB wzsoh d/ dcso ns/ u'D ftGkr dcso d/ Bkb<br />
jh ghg[b; n?eSB gkoNh (ghHJ/HghH) Brogkfbek e"Af;b efwT{fBNh ckT{Av/SB<br />
ns/ f;Nh jkot?;N uou ;w/s tZy-tZy ;oekoh ;otoK B{z ;e?B eoB bJh<br />
;kcNt/no dh tos'A ehsh.<br />
ypo j? fe eJh ;kJhNK Bkb S/VSkV ehsh rJh ns/ Xweh fdZsh rJh. d'Sh B/<br />
'fd ;N/N; NkJhwz' d/ pbkr B{z th j?e ehsk ns/ r?o-ekB{zBh sohe/ Bkb fJe<br />
;oto sZe gj[zuD dk :sB ehsk, fi; 'u ;N?Avov ukofNv p?Ae d/ rkjeK d/<br />
ykfsnK dk t/otk ;h. ;N/N e'oN dh T[g iZi i?Bhco w?oh B/ fejk fe d'Sh B/ Xweh<br />
d/D dh i' e'fSS ehsh, T[j iBsk bJh ysok ns/ vo dk ekoB pfDnk.<br />
bktko; 'd[ork<br />
d[ork' pD/rh nwoheh g"g rkfJek dh bkvbh<br />
r[ioks (fpT{o') fe;ws ed'A ns/ fet/A pdb ikt/, fJj fe;/ B{z BjhA gsk go<br />
eJh tko fe;ws fJzM pdbdh j? fe pzdk coS s'A noS 's/ gj[zu iKdk j?. fiE/ T[;<br />
B{z e'Jh ikDdk sZe BjhA j[zdk, T[E/ T[; d/ nZr/-fgZS/ ukj[D tkfbnK dhnK<br />
eskoK pZM iKdhnK jB. e[M fJj' fijh fw;kb d/yD B{z fwbh Gkos d/ r[ioks<br />
;{p/ d/ eZS fJbke/ dh fJe BzBQh fijh e[Vh dh, fi; B{z nZi s'A gzi ;kb gfjbK<br />
nziko 'u SwSkBxkN d/ pkjo e'Jh SZv frnk ;h. ehV/-we"fVnK B/ T[; d/ BZe<br />
dk pj[sk fjZ;k yk fbnk ;h. e[M b'eK B/ fit/A-fet/A T[; dh ikB puk bJh ns/<br />
T[; B{z G[i d/ wfjbk efbnkD e/Ado 'u gj[zuk fdZsk frnk. T[E/ T[; dk BK<br />
'd[ork' oZfynk frnk j?. ;wK phsD d/ Bkb d[ork dh fe;ws B/ fJe tko fco<br />
gk;k gofsnk ns/ fJj d[ork dh y[Sfe;wsh j? fe j[D T[j wSj{o nwoheh g"g<br />
rkfJek feq;NhBk ftbhnw; dh p/Nh pDB tkbh j?. feq;NhBk nkg ;g/fBS w{b<br />
dh j? ns/ fcbjkb nwohek d/ f;Bf;BkNh-UjhU 'u ofjzdh j?.<br />
ni/ sZe T[; dk ftnkj BjhA j'fJnk go nZi T[j fJe gzi ;kbk pZuh dh wK<br />
pDB dk ;[Gkr gqkgs eo bt/rh. pekfJdk j'D tkb/ ;wkrw 'u p/Nh B{z r'd b?D<br />
dhnK ekB{zBh o;wK g{ohnK ehshnK ikDrhnK. okie'N dh ;z;Ek 'gkbe' okjhA<br />
d[ork B{z 'wK' fwb rJh j? ns/ feq;NhBk B{z d[ork d/ o{g 'u d{ih p/Nh. d' ;kb<br />
gfjbK T[j j?dokpkd s'A ;Zs ;kb dh nBkE pZuh w[zBh B{z th r'd b? u[Zeh j?. j[D<br />
w[zBh ns/ feq;NhBk nkgD/ gfotko 'u nkT[D tkb/ Bt/A wfjwkB B{z b?D bJh eZb<br />
jh G[i gj[zuhnK jB. fJ; ;zpzXh feq;NhBk B/ fejk, ''w?A y[Sfe;ws jK fe d[ork<br />
tor/ ;g?Sb pZfunK dk ;jkok pDh. w[zBh s'A pknd d[ork B{z r'd b? fbnk j?. b'e<br />
efjzd/ jB fe d[ork y[Sfe;ws j? go w?A efjzdh jK fe w?A y[Sfe;ws jK, i' T[j w/<br />
oh fzzdrh 'u nkJh.'' T[; B/ fJj th dZf;nk fe T[j d' ;kb pknd d[ork d/ BZe<br />
dh ;oioh eotkJ/rh. T[; B/ fejk fe w?A ukj[zdh jK fe d't/A pZuhnK Gkosh<br />
;ZfGnkuko Bkb i[VhnK ofjD, fJ; bJh n;hA Gkosh fsT[jko wBkT[Dk S[o{ eo<br />
fdZsk j?. w?A fjzdh th f;Zy ojh jK.''<br />
fw;o dh y{p;{osh dh fw;kb<br />
pD rJh fJe nkw fijh e[Vh<br />
fw;o (fpT{o') ed/ ngkD/ ;ys<br />
ekB{zBK s/ ed/ nkgD/ xo/b{ :[ZX ekoB<br />
uouk ftu fojk fw;o nZi-eZbQ fJ;<br />
phfizrº nwoheh okSNogsh poke<br />
Upkwk d/ Gkos d"o/ B{z b? e/ whvhnk<br />
ftu fJzBhA uouk j'Jh fe uhB fsbfwbk<br />
frnk ns/ nukBe jh T[; B/ Gkos dh<br />
Beb eod/ j'J/ fJe tZvk c?;bk b? fbnk<br />
j?. uhB B/ nkgD/ ekB{zB pdbd/ j'J/ 10<br />
nkw fijh e[Vh d/ ekoB uouk dk ftSk<br />
pfDnk j'fJnk j?. fJ; e[Vh dhnK<br />
s;thoK c'N'rqkcN B/ ;/w' o/ok B/ fyZuhnK<br />
;kbK ftu fJe tko ehsh ikD tkbh<br />
go/v ftu fJe yk; wfjwkB B{z p[bkT[D<br />
dh fsnkoh eo fojk j?. wfjwkB th<br />
nfijk, fi; s'A nwohek ;V-G[i iKdk<br />
j?.<br />
fJ; go/v ftu T[j o{; d/ okSNogsh<br />
Bebh wzrb fwSB 'u u bZrh nZr, fo;ou ;N/SB B j'fJnk ;[nkj<br />
bzvB (fpT{o') nwohek d/ T{Nk o/fr;skB 'u ;Ekfgs Bebh wzrb fwSB 'u<br />
nZr bZr rJh fi; Bkb fJj ;V e/ ;[nkj j' frnk. fwSB 'u 4 g[bkV :ksohnK<br />
dh Nhw ezw eo ojh ;h ns/ wzrb rqfj 's/ ihtB d/ wB'ftfrnkfBe n;o dh w[V<br />
ouBk dh T[whd 'u d' jcfsnK s'A T[j J/eKstk; 's/ ;B. jkbKfe fJ; nZr bZrD<br />
Bkb fe;/ ikBh B[e;kB dh e'Jh ypo BjhA j?. nypko v/bh w/b dh fog'oN nB[;ko<br />
10 c[ZN T[ZuhnK nZr dhnK bgNK B/ g{o/ ;N/SB B{z spkj eo fdZsk. nZr bZrD dk<br />
ekoB fpibh ;zukbB 'u j'fJnk nukBe tkXk dZf;nk frnk j?.<br />
jB. d[Bhnk Go d/ c'N'rqkco nkJ/ fdB<br />
e[dosh BzkfonK dh c'N'nK fyZuD bJh<br />
d[Bhnk d/ eJh d/SK ftu iKd/ jB go<br />
id'A ;/w' o/ok fw;o rJ/ sK fJ; e[Vh<br />
ftu T[BQK B{z fznkdk efSS bZrh. T[BQK<br />
dk efjDk j? fe fJj e[Vh fw;o d/ fJe<br />
SoBkoEh e?Ag ftu ezw eodh ;h, s/ fJ;<br />
d/ pdb/ T[; B{z e[M ykD bJh fwb iKdk<br />
;h. T[; dhnK nZyK nfijhnK ;B, fiBQK<br />
B{z d/y e/ e'Jh th nkeofSs j' ikt/. 17<br />
;kb dh fJj e[Vh fiZE/ th ik ojh ;h<br />
nkgDh Skg b'eK d/ fdbK ftu SZvdh<br />
ik ojh ;h.<br />
;/w' B/ dZf;nk fe ysoBke o/<br />
fr;skB ftu T[j fJ; soQK x[zw ojh ;h<br />
fit/A ;ko/ yso/ T[; d/ ukj[D tkb/ j'D<br />
s/ T[; B{z fe;/ dk vo Bk j't/. id'A T[j<br />
rkT[Adh sK T[; d/ ;[oK Bkb tkdhnK<br />
wfje T[ZmdhnK. fi; e?Ag ftu fJj e[Vh<br />
ofjzdh ;h, T[ZE'A d/ b'eK Bkb T[; dh<br />
tXhnk gSkD ;h. fJ; e[Vh dhnK nZyK<br />
ftu eJh ;tkb ;h go T[j p/jZd p/<br />
fw;kb s/ ewkb ;h. fJ; bJh ;/w' B/ T[;<br />
d/ fzzdrh d/ e[M fdBK B{z e?wo/ ftu e?d<br />
eo fbnk s/ fJe nkw fijh e[Vh fw;o<br />
dh y{p;{osh dh fw;kb pD rJh.<br />
Upkwk B{z itkp d/D bJh uhB<br />
go/v 'u u p[bkJ/rk yk; wfjwkB<br />
tkbkdhwho g[fsB B{z p[bkJ/rk. ftd/S<br />
wzsokb/ B/ o{;h B/sk B{z ;Zdk fdZs/ ikD<br />
dh g[SNh ehsh j?. uhB fJ; ;kb d{i/<br />
ftSt:[ZX ftu fiZs dh 70thA toQ/rzY<br />
's/ ftSkb c"ih go/v dk nk:'iB eo/<br />
rk. uhB 1949 ftu rDoki dh<br />
;EkgBk dh :kd ftu jo 10 ;kbk ftu<br />
fJe tko tZvh c"ih go/v eodk j?.<br />
nkyoh c"ih go/v 2009 ftu j'Jh ;h.<br />
fJ; go/v d/ nk:'iB B{z nwohek ns/<br />
Gkos d/ eohph d/ Bt/A ;wheoDK d/ wZd/<br />
Bzo d/fynk ik fojk j?.<br />
fzeo:'r j? fe okSNogsh Upkwk<br />
B/ ';N/N nkc :{BhnB n?vo?Z;' ftu fejk<br />
;h fe J/Shnk dk eko'pko uhB d/ BjhA<br />
nwohek d/ jZEK 'u oj/rk. T[ZE/ Gkos<br />
ftu T[BQK B/ fejk fe :{eq/B wkwb/ ftu<br />
o{; B{z tZy-tZy eoB dh b'V j?. j[D<br />
uhB ns/ o{; B/V/ nk e/ nwohek d/<br />
fybkc ;wheoD pDkT[D dh fsnkoh<br />
eo oj/ jB.<br />
MATRIMONIAL<br />
"Seeking qualified, fair and slim<br />
girl from Gursikh family for<br />
Ramgarhia Gursikh boy, April 89<br />
born, 5’9”, qualified engineer<br />
working in a reputed company.<br />
Educated family well settled in<br />
Sydney 20 years.<br />
Mobile: 0414297372, email:<br />
jaswinder.assi@lionco.com<br />
MATRIMONIAL<br />
Wanted suitable Amritdhari<br />
girl for Amritdhari gursikh boy<br />
March 84 5'8" BTech MTech IT<br />
. Working with large Australian<br />
company as Software Architect<br />
in Melbourne and getting good<br />
salary package with grace of<br />
Waheguru. Holding PR . Send<br />
details via email<br />
gursikhboy1984@gmail.com for<br />
call 91-9463444542
20 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
;zgkdeh<br />
gzikp NkJhwz<br />
rzrk ;ckJh dh<br />
;[[;s ocsko<br />
rzrk ;ckJh dh ;[Z;s ocsko T[s/ fJZe tko fco ;[gqhw<br />
e'oN B/ e/Ado ;oeko B{z eVh cNeko brkJh j? . T[;B/<br />
g[ZfSnk j? fe ;ckJh gq'rokw fJj ;oeko nkgD/ ekoiekb<br />
ftZu w[ezwb eo gkJ/rh iK BjhA< itkp ftZu ;oeko B/<br />
fejk j? fe uko ;kb ftZu fJj ezw g{ok j' ikt/rk.<br />
;oeko tb'A g/S ;kfbf;No iBob ozihs e[wko B/<br />
ndkbs Bz{ fejk j? fe rzrk B{z ;kc eoB bJh 118 e;p/<br />
fBSkBd/j ehs/ rJ/ jB, fiZE/ ;hto/i NqhNw?AN gbKN brkJ/<br />
ikDr/. T[E/ d/ Bro fBrwK ns/ Bro ;z;EktK B{z fJ;d/<br />
bJh u/szB ehsk frnk j?.<br />
rzrk B{z gqd{SD w[es eoB d/ pko/ ftZu ;Zs nkJhnkJhNh<br />
;z;EkBK dh fog'oN th wjhB/ d/ nzs sZe nk ikt/rh .<br />
jkbKfe fJj dbhbK ndkbs B{z ;zs[SN BjhA eo ;ehnK.<br />
e'oN B/ ;oeko Bz{ ;kc fejk fe T[j T[BQK ;hto/i NqhNw/AN<br />
gbKN d/ pko/ ftZu ;N/N; fog'oN dkyb eo/, fiBQK dk ezw<br />
g{ok j'D tkbk j?, ns/ i/eo ezw g{ok j'D ftZu fznkdk<br />
;wK bZrdk j? sK T[;dk ekoB th dZ;/. T[;B/ g[ZfSnk fe<br />
;oeko fJe' tko ;ckJh dh rZb eoB dh EK uoDpZX :'iBk<br />
feT[A BjhA pDkT[Adh< e'oN d/ sby o[y ftZu T[BQK ;ko/ b'eK<br />
dk o'; Mbe fojk j? i' rzrk B{z ;kc d/yDk ukj[zd/ jB. gozs{<br />
;ckJh B{z b? e/ i' e[ZM th uZb fojk j?, T[; Bkb fJj ftStk;<br />
BjhA g?dk j' gk fojk fe rzrk tkeJh ed/ ;kc j' gkJ/rh.<br />
j[D/ sZe fJ; pko/ ftZu nkw okJ/ fJjh ojh j? fe<br />
fGqSNkuko dh tiQk Bkb rzrk dh ;ckJh dk ezw f;oc ekri<br />
T[s/ f;wN eo ofj ik fojk j?. toswkB ;oeko B/ th i/<br />
eo fJ;B{z nkgD/ J/izv/ ftZu fbnk j? sK fJ;dk w[Zy ekoB<br />
rzrk dk fjzd{ SoXk Bkb i[fVnk j'Dk j?. gozs{ fJ; Bkw<br />
T[s/ t'N fwb ikD d/ pknd T[;dk otZJhnk fgZSbhnK<br />
;oekoK tork jh j' frnk j?. sqk;dh fJj j? fe i' uhiK<br />
;kv/ d/S ftZu gqshe dk o{g b? b?AdhnK jB, T[BQK Bkb nkw<br />
iBsk dk e'Jh fttjkoe i[Vkt BjhA pudk. wzfdoK B{z d/<br />
y', T[E/ eh jkbs ofjzdh j?. fJjh jkb rzrk dk th j?. b'e<br />
ukj[zd/ sK jB fe fJj ;kc oj/ gozs{ fJ;d/ bJh e'Jh eSN<br />
BjhA u[ZeDk ukj[zd/. T[ABkt ftZu rzrk ftZu ;" s'A finkdk<br />
bkSK dk fwbDk fJ; otJhJ/ dh fJZe tZvh fw;kb j?. fJ;<br />
tko ndkbs ;oeko s'A rzrk dh ;ckJh eotk bt/ sK fJj<br />
fJZe tZvh rZb j't/rh.<br />
gzikp NkJhwz ftZu Sg/ fJSfsjkoK fsjkoK bJh fJSfsjko fsjko d/D tkb/ y[d<br />
fizw/tko jB ns/ SghnK ouBktK d/ gkso ekbgfBe jB i' nkw fizdrh<br />
d/ ftZu fe;/ Bk fe;/ Bkb fwbd/ i[bd/ j' ;ed/ jB. b/yeK dhnK nkgDhnK<br />
ouBktK T[jBK dh ebgBk s/ nkXkfos jB ns/ b/ye nkgDhnK ouBktK<br />
bJh y[d fizw/tko jB.<br />
ed'A d{o j'DrhnK rD ns/ szso ftZu tZv/<br />
ck;b/ tkb/ ;kv/ rDszso ftZubhnk ykwhnK<br />
d/S nkgDk 66tK rDszso fdt;<br />
wBk fojk j? go rD ns/ szso d/<br />
ftZu dk ck;bk nZi th ekfJw j?.<br />
fJZe nfij/ ;wki B{z fi;dh nkswk<br />
ftZu r?o pokpoh jikoK ;kb s'A tZ;h<br />
j', nkgDk rDszso fdt; fe; soQK<br />
wBkT[Dk ukjhdk j?< rDszso dh ;G<br />
s'A ;thekos gfoGkSk d/ nB[;ko fJ;<br />
ftZu pokpoh d/ nfXeko d/ Bkb<br />
iBsk B{z nkgDh g;zd dh ;oeko<br />
u[DB dk nfXeko j'Dk ukjhdk j? ns/<br />
fJ; u[Dh j'Jh ;oeko B{z nkgD/<br />
BkrfoeK d/ Bkb Xow, toD, fbzr,<br />
ozr iK ikfJdkd d/ nkXko T[s/ e'Jh<br />
G/dGkt BjhA eoBk ukjhdk j?. fJj<br />
fJZe gZSwh nk:kfss ftt;Ek j? i'<br />
j"bh - j"bh Gkos tor/ ;wki ftZu<br />
nkgDhnK iVK iwkT[D dh e'fSS eo<br />
ojh j?. :{og ftZu uko ;" ;kb s'A th<br />
gfjbK j'Jh w?rBkekoNk ;zXh Bkb<br />
;wki d/ b'esKsoheoD dh i' gqhfeqnk<br />
S[o{ j'Jh ;h T[j o/B/A;k ns/ T[d:'fre<br />
eqKsh d/ BshfinK ftZu oudh t;sh<br />
;z:[es okSNo ;zx d/ wB[Zyh nfXeko<br />
ukoNo sZe gj[zuh. fJ;d/ w[ekpb/<br />
Gkos ftZu S/thA Sskpdh Jh;k g{ot<br />
ftZu r"sw p[ZX ns/ wZXekb ftZu<br />
Grsh nzd'bB d/ o{g ftZu ;wki B{z<br />
b'ezsfoe pDkT[D dh jtk uZbh io{o<br />
go T[j pj[s d{o sZe BjhA ik gkJh.<br />
SkfJd fJ;d/ fgZS/ ;kv/ fJZE/ toB<br />
ftt;Ek torh wip{s ;z;Ek ;h i'<br />
nkgDhnK wkBsktK Bkb ;wki d/<br />
pj[frDsh GkJhuko/ B{z wB[Zy pDkT[D<br />
s'A o'edh ;h.<br />
fBow'jh ;wki, eo{o Sk;B<br />
r?o pokpoh dk f;XKs pDkT[D<br />
tkbh fJj d[Bhnk dh ;G s'A fxoDs<br />
ftt;Ek ;h fi;d/ s'A n;h nZi sZe<br />
nzkd BjhA j' ;e/. fJj ;z;Ek fezBh<br />
d{o sZe ;kv/ ihtB B{z gqGkfts eodh<br />
j? fJ;dk nzdki n;h nkgDh GkSk s'A<br />
brk ;Zed/ jK. ;kvh GkSk ;z;ko dh<br />
fJeZbh fsqzB gZXoh GkSk j? fiZE/<br />
ftnesh dh nkofEe ns/ toDrs<br />
j?;hns B{z fXnkB ftZu oZye/ bci<br />
p'b/ iKd/ jK. w;bB nzro/zh d/ :{ bJh<br />
nkg, s[w ns/ s{z iK 'f;N' bJh p?m,<br />
p?m' iK p?mhJ/ dk gq:'r ;kjwD/ tkb/<br />
B{z d/ye/ ehsk iKdk j?. ;[Gkfte ;h<br />
fe toswkB ;to{g ftZu Gkosh<br />
B"eoSkjh dh ;EkgBk nzro/iK B/<br />
Gkosh ufoZso dhnK T[es ftS/SsktK<br />
B{z fXnkB ftZu oZye/ jh ehsh ;h .<br />
fJ;B{z ;ZwMD bJh B"eoSkjh dh ;G<br />
s'A wip{s eVh g[bh; d/ ;zrmB B{z d/<br />
yDk bkGdkfJe j't/rk. ejkts<br />
;h fe fpqfNS ;kwoki d/ nXhB ;{oi<br />
ed/ BjhA v[Zpdk ;h ns/ tZy-tZy<br />
wjKdhgK ftZu c?b/ fJ; ftSkb G{yzv<br />
d/ nB/e d/SK ftZu nzro/iK B/ fJZe<br />
nkX[fBe ;z;Ek d/ o{g ftZu g[bh; dk<br />
fBowkD ehsk. fJj ikBDk pj[s<br />
fdbu;g j't/Ark fe tZy-tZy d/SK<br />
ftZu nzro/iK B/ tZyo/ ufosoK tkbh<br />
g[bh; feT[A pDkJh< w;bB Gkos ftZu<br />
i' g[bh; pDkJh T[j Sqhbzek, dZyD<br />
ncohek, nk;Nq/bhnk iK nwohek dh<br />
g[bh; s'A fJZedw tZy feT[A j?< 1861<br />
d/ nk;gk; pDkJ/ rJ/ g[bh; n?eN,<br />
nkJh H ghH ;h, ;hH nkoHghH;hH ns/<br />
fJzvhnB n?thv/A; n?eN tor/ ekB{zBh<br />
yzfGnK d/ ;jko/ fi; Gkosh g[bh; dh<br />
fJwkos yVh ehsh rJh T[j nkgD/<br />
p[fBnkdh ufoZso ftZu jh n;fGn,<br />
ekB{zB s'VB tkbh ns/ Sk;e torK<br />
B{z y[S eoB ftZu wSr{b iBfto'Xh<br />
;z;Ek feT[A pDh<<br />
nzrq/i jkewK B/ feT[A BjhA fJZe<br />
n";s Gkosh g[bh;eowh bJh bzdB<br />
g[bh; dh fJwkBdkoh B{z wkvb<br />
pDkfJnk< fes/ nfijk sK BjhA ;h<br />
fe toD ftt;Ek s'A i' eo{o Gkosh<br />
;wki T[s/ Sk;B eoB bJh T[BQK B{z<br />
nfijh jh fJZe eo{o g[bh; dh zo{os<br />
;h . T[BQK dh ;ZwM ftZu nk frnk ;h<br />
fe fJ; ;wki B{z fBnzsfos eoD bJh<br />
ekB{zB dh gkbDk eoB tkbh ns/<br />
iBsk dh fwZso g[bh; T[BQK d/ fe;/<br />
ezw dh BjhA j?. go nkzkdh d/ fJBQ/<br />
;kbK pknd th nZi id'A n;h nkgDk<br />
fSnkmtK rDszso fdB wDk oj/ jK,<br />
;kv/ Sk;eK B/ g[bh; d/ p[fBnkdh<br />
ufoZso ftZu spdhbh dh zo{os<br />
wfj;{; BjhA ehsh j?. ;[Xko bJh pD/<br />
swkw g[bh; efwSBK dhnK fog'oNK<br />
;eZso/sK ftZu X{b yk ojhnK jB ns/<br />
g[bh; B{z fJZe g/S/to , ekB{zB dh<br />
gkbDk eoB tkbh ns/ iBsk dh ;/<br />
tk eoB tkbh ;z;Ek pDkT[D bJh<br />
e'Jh rzGho e'fSS BjhA j' ojh j?. fJ;d/<br />
fgZS/ ;G s'A tZvk ekoB j? fe Gkos<br />
d/ jkewK B{z n;ZG: ns/ ekB{zB B{z<br />
fSZe/ T[s/ oZyD tkbh g[bh; jh g;zd<br />
j?. nZi th fe;/ w[Zywzsoh dh nkgDh<br />
g[bh; s'A ;G s'A gfjbh nk; j[zdh j? fe<br />
T[j T[;d/ fto'XhnK B{z M{m/-;Zu/<br />
w[eZdfwnK ftZu cz;kJ/, T[;d/ ;woEeK<br />
d/ y[bQ/nkw ekB{zB s'VB T[s/ wz{j c/o<br />
bt/ iK u'DK tor/ jbks ftZu ;orow<br />
j'e/ T[;d/ bJh ezw eo/. ;hphnkJh B{z<br />
;[gqhw e'oN B/ wkfbe dh jK ftZu jK<br />
fwbkT[D tkbk s'sk fejk ;h.<br />
ftnesh fto'Xh B"eoSkjh<br />
e'Jh th okiBhfse gkoNh g[bh;<br />
d/ YKu/ B{z iBsk d/ gqsh fzzw/dko<br />
ns/ g/S/to o{g Bkb wkfjo BjhA<br />
pDkT[Dk ukj[zdh- fJj f;oc fJ;<br />
fJZe ;ukJh Bkb ;kps j[zdk j? fe<br />
gqekS f;zx wkwb/ ftZu ;[gqhw e'oN<br />
d/ fdZs/ rJ/ fdSk fBod/SK B{z fe;/ th<br />
oki ;oeko B/ ;zg{oBsk Bkb bkr{<br />
eoB ftZu e'Jh fdbu;gh BjhA fdykJh.<br />
g[bh; d/ fJbktk B"eoSkjh d/ d{Zi/<br />
nzr th ngtkd BjhA jB. nZi th<br />
;oekoh nc;o nkgD/ B{z iBsk dk ;/<br />
te BjhA wkfbe ;ZwMdk j?. s[;h fe;/<br />
th dcso ftZu ub/ ikU s[jkB{z fJZe'<br />
fijh p/o[yh, bkbchskSkjh ns/<br />
p/JhwkBh fdykJh d/t/rh. rDszso<br />
fdt; B{z ;Zu/ noEK ftZu T[d'A wBkfJnk<br />
ik ;edk j? id'A n;h r?owB[Zyh toD<br />
ftt;Ek B{z ;w{b BSN eod/ j'J/ fJZe<br />
b'ezsfoe Gkosh ;wki dh ;EkgBk dh<br />
e'fSS eohJ/ ns/ T[;/d/ nB[o{g nkgDh<br />
B"eoSkjh ns/ g[bh; dk YKuk yVk<br />
eo'.<br />
brksko tZXd/ fbzr nB[gks d/ gkV/ B{z o'eD ftZu<br />
;woE j't/rk p/Nh pukT[ p/Nh gVQkU nfGnkB<<br />
e/Ado ;oeko tZb'A g{o/ d/S ftZu<br />
n"os g[oS fbzr nB[gks ;[XkoD bJh<br />
jfonkD/ d/ gkBhgs s'A fi; soQK Bkb<br />
fJZe nfGnkB dh S[o[tks ehsh rJh<br />
j? nZi T[;dh b'V th ;h feT[Afe j[D/<br />
sZe d/S ftZu ezfBnk Go{D jfsnktK<br />
d/ ubd/ fi; soQK Bkb eJh okiK ftZu<br />
;wZf;nktK tZXdh jh ik ojh j? T[;d/<br />
ubd/ nfijk e[ZM ehsk ikDk zo{oh<br />
th ;h. fJ; eqw ftZu gfjbK s'A jh<br />
jfonkDk B/ nkgDh jkbs ftZu ;[Xko<br />
eod/ j'J/ ezfBnk Go{D jZfsnk T[s/<br />
brkw eZ;D d/ :sBK ftZu ;cbsk<br />
gkT[Dh S[o{ eo fdZsh j? fi;dh<br />
n;bhns iBrDBk d/ nzefVnK s'A<br />
th d/yh ik ;edh j?. nkX[fBe<br />
fufes;k ;j{bsK dh d[oT[g:'r Bkb<br />
d' djke/ gfjbK jfonkDk ftZu fi;<br />
soQK Bkb ezfBnktK B{z Go{D ftZu jh<br />
wkfonk ikD bZfrnk ;h nZi T[;d/<br />
Bshi/ d/ye/ T[E/ d/ ;wki ftZu nkgD/<br />
nkg th pdbkt nkT[Dk S[o{ j' u[Zfenk<br />
j? fco th brksko :sBK ns/ ;oekoh<br />
wShBoh d/ eV/ ekp{ d/ pknd th<br />
fJj ezw fes/ fes/ S'N/ gZXo T[s/ u'oh<br />
fSg/ ubkfJnk th ik fojk j?. nZi<br />
fJ; Bkb g{oh soQK s'A fBgNB bJh<br />
;wki B{z jh nZr/ tXe/ p/NhnK B{z<br />
;theko eoB dh fjzws fdykT[Dh j't/<br />
rh.<br />
i/eo nzefVnK ftZu d/fynk ikt/<br />
sK nZi n;b ftZu jfonkDk fJ;<br />
ftZu ;G s'A fgZS/ Bzo nkT[Adk j? go<br />
fJj th mhe j? fe fgSb/ djke/ ftZu<br />
jfonkDk B/ nkgDh jkbs ftZu<br />
r[Dkswe ;[Xko th ehsk j? fi;d/<br />
ubd/ nZi T[E/ e[VhnK d/ nBgks ftZu<br />
s/zh Bkb ;[Xko j' fojk j?. fJ;<br />
nfGnkB ftZu i' wjZstg{oD rZb d/<br />
yh ikDh ukjhdh ;h T[jB{z g{oh soQK<br />
Bkb Bzo nzdkz ehsk frnk j? feT[Afe<br />
jfonkDk fJ; ;wZf;nk s'A i{Me/ j[D<br />
y[d jh ;[XoD dh okj s/ j? go T[BQK<br />
okiK T[s/ finkdk fXnkB fdZs/ ikD<br />
dh b'V j? fiZE/ fgSb/ djke/ ftZu fbzr<br />
nB[gks gfjbK d/ w[ekpb/ ftrVdk<br />
j'fJnk fdykJh d/ fojk j?. fco th e/<br />
Ado ;oeko d[nkok jfonkDk ftZu jh<br />
fJ; nfGnkB dh S[o{nks eoBk uzrk<br />
edw wzfBnk ik ;edk j?. jkbKfe<br />
;oeko dh fuzsk Bkb e[ZM yk; nzso<br />
BjhA fgnk eodk j? feT[Afe id'A sZe<br />
w;fbnK ftZu ;wkfie i[Vkt Bk j't/<br />
T[d'A sZe T[j e/tb ;oekoh :'iBktK<br />
s'A finkdk e[ZM th BjhA j' gkT[Ad/ jB<br />
ns/ T[BQK dk p[ok n;o ;wki T[s/ g?Adk<br />
jh ofjzdk j?.<br />
j[D fJ; wkwb/ B{z fJE/ jh SZv/<br />
ikD d/ ;EkB T[s/ e/Ado ;oeko B{z<br />
T[BQK okiK ftZu th gqXkB wzsoh dhnK<br />
fJ; soQK dhnK ;GktK eotkT[D d/<br />
pko/ ftZu ;'uDk ukjhdk j? fiZE/ dk<br />
foekov fgSb/ djke/ ftZu yokp j[zdk<br />
fdykJh d/ fojk j?. nZi :{gh,<br />
oki;EkB, fjwkub gqd/S ,<br />
Bkrkb?Av, f;Zfew, izw{ eSwho ns/<br />
wjkokSNo T[s/ finkdk fXnkB fdZs/<br />
ikD dh b'V j? feT[Afe fJj swkw ;{p/<br />
fgSb/ djke/ ftZu fbzr nB[gks pBkJ/<br />
BjhA oZy ;e/ jB Bkb jh T[BQK okiK<br />
ftZu ;wkfie toeoK ns/ ;oekoh<br />
fufes;eK dh fzzw/dko NhwK B{z g{oh<br />
soQK Bkb nZr/ tXkJ/ ikD dh b'V th<br />
j? fiZE/ brksko fbzr nB[gks ftZu<br />
;[Xko j[zdk fdZy fojk j?. d/S d/<br />
w[ezwb ftek; bJh fJ; soQK dhnK<br />
:'iBktK pDkJhnK ikDhnK<br />
ukjhdhnK jB. fi; soQK bVehnK bJh<br />
wwsk ;oeko B/ pj[s nZr/ iKd/ j'J/<br />
g{o/ d/S ftZu T[BQK d/ bJh ezw eoB<br />
d/ foekov pDkJ/ jB T[BQK T[s/ r"o<br />
eod/ j'J/ T[BQKB{z o'b wkvb d/ s"o<br />
T[s/ e/Ado ;oeko B{z th okiK dhnK<br />
BhshnK B{z nZr/ tXkT[D d/ pko/ ftZu<br />
;'uDk jh j't/rk sK jh fJj ;wkfie<br />
;wZf;nk g{oh soQK Bkb d{o ehsh ik<br />
;e/rh.
21<br />
21 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
fpqN/B d/ ijkzK K B/ GikJ/ o{;h bVke{ ijkz<br />
bzvB (fpT{o') fpqN/B d/ bVke{ ijkzK B/ fpqfNS jtkJh y/so B/V/ gj[zu/ o{; d/ d'<br />
pzp ;[ZND tkb/ ijkzK dk fgZSk eoe/ T[BQK B{z GZiD bJh wip{o eo fdZsk. fJj<br />
ikDekoh fpqN/B d/ oZfynk wzsokb/ B/ fdZsh j?.<br />
o{; d/ ijkz p[ZXtko B{z dZyDh fJzrb?Av d/ u?Bb 's/ T[vd/ d/y/ rJ/ ns/ fJ; s'A<br />
pknd jh g{oph fJzrb?Av d/ e'fBzr; p/ ns/ ;ekNb?Av d/ b';h wkT{; jtkJh c"ih<br />
nZfvnK s'A otkBk bVke{ ijkzK B/ T[BQK dk fgZSk ehsk. fpqfNS ijkzK B/ o{;h<br />
ijkzK dk fgZSk T[d'A sZe ehsk id'A sZe T[j fpqN/B d/ jtkJh y/so s'A pkjo BjhA<br />
ub/ rJ///.<br />
okz pD e/ ofj ikt/rh wb/ShnkJh J/<br />
nobkJhB dh cbkJhN n?ZwH n?ZuH 370!<br />
e[nkbkbzg[o (fpT{o') nZi s'A pknd<br />
id'A th wb/ShnkJh J/nobkJhB d/<br />
bkgsk j'J/ ijkz n?ZwH n?ZuH dk fzeo<br />
j't/rk sK fJfsjk; tKr feT[Afe nZi<br />
s'A pknd fJ; dh y'i bJh e[M BjhA ehsk<br />
ikt/rk s/ fJ; d/ bkgsk j'D dh oki<br />
fJfsjk; d/ gzfBnK ftu jh dZfpnk ofj<br />
ikt/rk. nfXekos s"o 's/ nZi fJ;<br />
ijkz dh y'i dk ezw ysw eo fdZsk<br />
frnk j?. fJ; d/ Bkb T[BQK ;ko/ gfotkoK<br />
dhnK T[whdK N[ZN ikDrhnK, fiBQK d/<br />
gfotko tkfbnK bJh fJ; ijkz dk ;co<br />
fzzdrh dk nkyoh ;co pD frnk.<br />
wkou, 2014 ftu 239 b'eK B{z b? e/<br />
T[vkD GoB tkbk wb/ShnkJh J/<br />
nobkJhB dk ijkz n?ZwH n?ZuH 370<br />
o;s/ s'A jh bkgsk j' frnk ;h. T[; s'A<br />
pknd tZv/ gZXo 's/ ijkz dh sbkS<br />
ehsh rJh go e[M th jZE BjhA bZfrnk<br />
s/ 239 b'eK dh w"s dk okz fJe okz<br />
jh pD e/ ofj frnk.<br />
nkgD/ Bkb'A 60 ;kb tZvhnK Bkb fJSe e cowkT[Adk j? fJj Sy;<br />
y;<br />
ne;o d/fynk iKdk j? fe n"osK<br />
nkgD/ s'A tZvh T[wo d/ g[oSK B{z g;zd<br />
eodhnK jB go pj[s xZN B"itkBK B{z<br />
nkgD/ s'A tZvh T[wo dhnK n"osK g;zd<br />
nkT[AdhnK jB. nfijk jh fJe Sy;<br />
ekfJb/ i'B; j?, fi; B{z bVehnK Bkb'A<br />
fznkdk 60 ;kb s'A fznkdk T[wo<br />
tkbhnK n"osK g;zd jB. j[D sZe T[j<br />
eJh pz[or n"osK Bkb v/fNzr eo u[Zek<br />
j?. jkb jh 'u fJe u?Bb B/ ekfJb/ 's/<br />
'wkJh ;Nq/Ai n?fveSB' BK Bkb fJe<br />
n?gh;'v g/S ehsk. g?Af;bt/Bhnk d/<br />
fgNo;por d/ ofjD tkb/ ekfJb/ dk<br />
efjDk j? fe T[; B{z pz[or n"osK 'u<br />
jo uhz g;zd j?, ukj/ T[j T[BQK dk o[w/<br />
b j't/, chb j't/ iK fco w?AN?fbNh. ekfJb/<br />
dh wzBhJ/ sK id'A T[j 6thA ebk; 'u<br />
;h, sK T[; B{z nfj;k; j'fJnk fe T[;<br />
B{z nkgDh T[wo s'A fznkdk dhnK n"osK<br />
nkeofSs eodhnK jB. T[; B/ dZf;nk<br />
fe 6thA ebk; 'u T[; B{z 65 ;kb dh<br />
Nhuo pj[s g;zd ;h. T[; d/ pkb, T[;<br />
dk ;NkJhb T[; B{z pj[s g;zd ;h. dZ;<br />
dJhJ/ fe ekfJb/ dh ;G s'A fznkdk T[wo<br />
tkbh robcq?Av 91 ;kb dh ;h.<br />
ekfJb/ B/ dZf;nk fe id'A T[j 18<br />
;kb dk ;h, sK T[; B/ 50 ;kb dh fJe<br />
n"os Bkb v/fNzr ehsh ;h, fi; dk BK<br />
e?o/B ;h. d't/A v/fNzr ;kJhN okjhA fJe<br />
d{i/ Bkb fwb/ ;B. fwbD s'A pknd<br />
ekfJb/ B/ e?o/B B{z g[ZfSnk fe nkfyo<br />
T[j feT[A nkgD/ s'A xZN T[wo d/ bVe/<br />
Bkb fwbD nkJh. nfij/ 'u e?oB B/<br />
fejk fe eJh ;?fbfpqNh nkgD/ s'A xZN<br />
T[wo d/ bVfenK Bkb v/fNzr eodhnK<br />
jB. nfij/ 'u T[; B{z th ftuko nkfJnk<br />
fe T[j th fJj n?e;ghohnz; b? ;edh<br />
j?. T[E/ jh S'n 'u w"i{d e?o/B B/ th<br />
ekfJb/ Bkb v/fNzr B{z SkBdko szopk<br />
dZf;nk.<br />
wzrtkJ/ ;h ;?Avftu go g?e/N 'u'A i'<br />
fwfbnk d/y e/ ofj rJ/ jZe/-pZe/<br />
o'u?;No (fpT{o') fBT{:koe d/ Sfjo o'u?;No fty/ fJe wfjbk<br />
i?B/bk i"A; B/ c{v u/B poro fezr s'A ;?Avftu s/ e'bv vfoze wzrtkJh<br />
;h go id'A ;?Avftu dh fvbhtoh j'Jh sK g?eNK ftu e[M j'o jh ;h, fi;<br />
B{z d/y e/ T[j jZeh-pZeh ofj rJh.<br />
;?Avftu d/ g?eNK ftu g?;/ ;B, T[j th g{o/ 1H61 bZy o[gJ/ :kBh<br />
2631 vkbo. SkfJd fJj g?;/ p?Ae ftu iwk eotkT[D iK fe;/ j'o ezw<br />
bJh g?eNK ftu oZy/ rJ/ ;B s/ rbsh Bkb ;?Avftu tkb/ g?eN dh EK<br />
's/ g?f;nK tkbk g?eN nk frnk. i?B/bk B/ nkgD/ gsh w?fET{ Bkb fJj<br />
;koh rZb ;KMh ehsh s/ T[BQK B/ fJBQK g?f;nK B{z tkg; eoB dk c?;bk<br />
fbnk.<br />
HERBAL, HAIR & BEAUTY
22<br />
22 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
fBZeh T[wo 'u u Gkosh pZu/ B/ ehsk<br />
tZvk ekok, S[o{ ehsh ezgBh<br />
;Ksk ebkok (fpT{o') Gkos ftu i/eo s[;hA ezgBh y'bQDh j't/ sK pj[s ;kok g?;k<br />
j'D d/ Bkb-Bkb s[jkB{z T[wo dk sz[opk j'Dk th zo{oh ;wfMnk iKdk j? go id'A<br />
fJj jh Gkosh ftd/SK ftu ik e/ nkgD/ j[Bo dk gqdoSB eod/ jB sK T[BQK bJh<br />
T[wo ed/ e'Jh o[ektN BjhA pDdh. wkwbk j? nfijk Gkosh pZu/ dk, fi; dh T[wo<br />
Gkt/ wfjz 13 ;kb j? go T[; B/ fJ; S'Nh T[wo ftu ezgBh y'bQ e/ nkgDh gqfsGk dk<br />
fJe Bw{Bk g/S eo fdZsk j?.<br />
e?bhc'oBhnk ftu nZmthA ebk; ftu gVQB tkb/ S[Gw p?Boih B/ pq/b d/ fgqzN<br />
eZND d/ bJh xZN bkrs tkbhnK wShBK ftef;s ehshnK jB. fJj B/sojhDK bJh<br />
fJe N?e;N fbyD tkbh gqDkbh j?. seBhe d/ y/so ftu fdZrz ezgBh fJzN/b ekog<br />
B/ jkb jh ftu ;NkoNnZg pqk:r' b?p; ftu fBt/S ehsk j?.<br />
S[Gw B/ b'r' o'p'fNe; feN d/ Bkb fgSb/ ;kb ;e{b dh ftfrnkB gqdoSB ftu<br />
pq/b fgqzNo fsnko ehsk ;h. T[; B/ nkgD/ wksk-fgsk s'A g[ZfSnk ;h fe B/sojhD<br />
pZu/ fet/A gVQd/ jB, fi; d/ itkp ftu T[BQK B/ fejk fe fJ; dk itkp T[j y[d<br />
r{rb s'A bZGD. SpBw B/ fJ; s'A pknd e[M nkBbkJhB nfXn?B ehsk. T[; B{z gsk<br />
bZrk fe pq/b fgqzNo fiBQK B{z n?wpko;o; fejk iKdk j?, ekch wfjzr/ jB, fiBQK dh<br />
wdd Bkb fJj pZu/ gVQd/ jB.<br />
S[Gw B/ fJ; s'A pknd fJe nfijk fgqzNo fte;s ehsk fi; dh bkrs 350<br />
vkbo ;h ns/ T[; dk Gko e[M g"Av jh ;h. fJ; wShB dh tos'A pq/b d/ ohfvzr<br />
wNhohnb dk fgqzN eZYD ftu ehsh iKdh j?. fJ; ftu fJze dh EK 's/ o/iv vkN dh<br />
tos'A j[zdh j?. fJ; B{z gh;h iK fJb?eNqkfBe T[geoD okjhA eZfYnk iKdk j?.<br />
finkdk thvhU r/w<br />
y/vDh j? ysoBke<br />
skJhg/ (fpT{o') fJe fJzNoB?ZN e?c/ 'u fszB fdBK sZe thvhU r/w y/vD ekoB<br />
skJhtkB d/ 32 ;kbk fJe ftnesh dh w"s j'D dh ypo fwbh j?. fJ; fe;w dk fJj<br />
;kb dk d{ik wkwbk j?. fog'oN 'u dZf;nk frnk j? fe ekT{fSzr Sfjo d/ fJe e?c/ 'u<br />
;hj BK d/ fJ; ftnesh B{z nkgDh e[o;h 's/ fBYkb ;fEsh 'u d/fynk frnk. 'fd<br />
skJhg/ NkJhwz' dh fog'oN nB[;ko id'A fJe j'o ftnesh B/ T[; B{z fJ; jkbs 'u d/<br />
fynk sK ;wfMnk fe T[j ;"A fojk j? go id'A fJe eowukoh B/ wfj;{; ehsk fe T[;<br />
d/ ;kj BjhA uZb oj/ sK T[; B{z j;gskb fbikfJnk frnk, fiE/ T[; B{z fwqs n?bkB<br />
fdZsk frnk.<br />
fog'oN nB[;ko vkeNoK B/ g[SNh ehsh j? fe bzp/ ;w/A sZe ezfgT{No r/w y/vD<br />
Bkb T[; d/ fdb dh XVeB o[e rJh, fi; ekoB T[; dh nukBe w"s j' rJh.<br />
eowukoh B/ dZf;nk, '';hj fJE'A dk o?r[bo rkje ;h ns/ jw/Sk brksko eJh fdBK<br />
sZe y/vdk ofjzdk ;h. EZe ikD 's/ T[j nkgDk fujok N/pb 's/ oZy e/ ;"A iKdk ;h<br />
iK nkgDh e[o;h 's/ p?mk j'fJnk jh Mgeh b? b?Adk ;h. fJ; bJh S[o{nks 'u ;kB{z T[;<br />
dh jkbs pko/ gsk BjhA bZr ;fenk.<br />
id'A wK B/ BjhA, fgU B/ fdZsk p/fNnK B{z iBw<br />
e/BNeh (fpT{o') nwohek d/ e/BNeh<br />
cb'ohvk (fpT{o') nkw j'NbK ftu<br />
ikD 's/ y{p;{os j[;hBktK s[jkvk<br />
;[nkrs eoB sK fJj :ehBh rZb j?<br />
dk fJj NqK;i?Avo i'Vk T[; fdB dh<br />
fe jo fe;/ B{z tXhnk jh bZr/rk go<br />
T[BQK j[;hBktK d/ jZEK ftu i/eo b'v/v<br />
pzd{eK j'D sK s[;hA eh eo'r/. ykDk sK<br />
fsnkoh eo fojk j?, id'A T[j nkgD/<br />
d'jK g[ZsoK Bkb p?m e/ fJ; pko/ rZb<br />
eo/ fe T[BQK B{z iBw d/D tkbh T[BQK dh<br />
wK BjhA ;r'A fgU ;h. don;b fpnkBek<br />
ns/ fBe pqkT{io B/ nkgDk gfjBD dk<br />
s"o-sohek sK pdb fbnk, go g?;/ dh<br />
ewh ekoB nkgDk ;?e; BjhA<br />
pdbtkfJnk. fbjkzk, T[BQK B/ jh nkgD/<br />
pZfunK B{z iBw fdZsk j?.<br />
w[zv/ d/ s"o 's/ iBw b?D tkb/ 32<br />
;kbk fpBkek dk BK ikB;B ;h, T[E/<br />
e[Vh d/ o{g ftu iBw b?D tkb/ T[BQK d/<br />
gsh fBe dk BK fBe'b ;h. e/BNeh d/<br />
fJ; i'V/ B/ 2011 ftu ftnkj ehsk<br />
;h. fJBQK dk nkgD/ fJfsjk; B{z nkgD/<br />
g[ZsoK e'b'A b[ekT[D dk e'Jh we;d BjhA<br />
j?. fBe B/ fejk fe n;hA T[BQK B{z nkgDh<br />
fzzdrh dh g{oh ;ZukJh dZ;Kr/ ns/ fJj'<br />
;G s'A zo{oh uhz j?.<br />
j'Nb ftZu ;[nkrs eodhnK jB pzd{eK tkbhnK j[;hBktK<br />
N?e;k; (fpT{o') fdb fJe gb bJh<br />
XVeDk pzd eo d/t/ sK w"s ;kjwD/<br />
nk e/ yVQh j' iKdh j? go fJj ;yS<br />
fszB ;kbK s'A fpBK fdb d/ jh fzzdk j?.<br />
wkou, 2011 ftu 55 ;kb dk eq/r<br />
b[Jh; BK dk fJe wohz fdb dh phwkoh<br />
eh rkje dh sK ikB jh w[Zmh ftu nk<br />
ikt/rh. nwohek ftu fJe nfijk jh<br />
j'Nb j?, fiZE/ j[;hBktK jZEK ftu b'v/<br />
v pzd{eK b? e/ rkjeK dk ;[nkrs<br />
eodhnK jB. fJzBK jh BjhA fJj<br />
j[;hBktK B{z pzd{eK ubkT[DhnK th<br />
nkT[AdhnK jB. ;w/A-;w/A 's/ fJBQK<br />
j[;hBktK B{z No/fBzr fdZsh iKdh j?.<br />
j'Nb d/ nfijk eoB fgZS/ th fJe<br />
oki j?. j'Nb dh wkbeD 28 ;kbk bko/<br />
B p{poN d/ w[skpe 2013 ftu j'Nb<br />
ftu fJe wovo j' frnk ;h. fJ; s'A<br />
pknd T[j ns/ T[; d/ gsh j'Nb B{z b?<br />
e/ ekch ;[u/s j' rJ/ s/ T[BQK B/ s?n<br />
ehsk fe T[j nkgDhnK t/No; B{z nkgDh<br />
ns/ wfjwkBK dh ;[oZfynk bJh fsnko<br />
eoBr/. fJ; bJh T[BQK B/ nkgDhnK t/<br />
No; B{z pzd{eK fdtk e/ bkJh;?A; b? e/<br />
fdZsk. j[D Bzkok fJj j? fe j'Nb ftu<br />
nkT[D tkb/ jo ftnesh dk ;[nkrs<br />
pzd{eK tkbhnK j[;hBktK eodhnK jB.<br />
fJ; soQK j'Nb d/ rkje gfjbK Bkb'A<br />
tX rJ/ jB.<br />
fszB ;kbK s'A fpBK fdb d/ ih foj? ftnesh<br />
Bkb i{M fojk ;h. T[; B{z N?e;k; d/<br />
jkoN fJz;NhfuT{N ftu Gosh ehsk<br />
frnk ;h. T[j J/wkfJbkfJvkf;; Bkwh<br />
fJe p/jZd d[obZG phwkoh Bkb i{M fojk<br />
;h. fJ; phwkoh ftu ;oho ftu phwkohnK<br />
Bkb bVB tkbh gqDkbh ;oho d/ fybkc<br />
jh ezw eoB bZrdh j?. fJ; phwkoh ftu<br />
;oho d/ nzdo{Bh nzrK ftu rkVk gq'NhB<br />
iwk j'D bZrdk j?, fi; Bkb e[M jh<br />
fdBK ftu fdb, bhto s/ fevBhnK ezw<br />
eoBk pzd eo fdzdhnK jB.<br />
fJ; d[obZG phwkoh Bkb ghVs<br />
b[Jh; d/ ;hB/ 'u'A vkeNoK B/ T[; dk<br />
fdb pkjo eZY fdZsk ns/ T[; dh EK<br />
's/ fJe :zso brk fdZsk, fi; B{z<br />
'ezNhfBT{n; cb'n fvtkJh;' efjzd/<br />
jB. fJ; :zso dh wdd Bkb o'rh d/<br />
;oho ftu y{B dk gqtkj j[zdk ofjzdk<br />
j? ns/ fJ; bJh fdb d/ XVeD dh<br />
b'V BjhA j[zdh. b[Jh; j[D p'b ;edk<br />
j? s/ fpbe[b mhemke j?. fdb dk<br />
;cb NoK;gbKN eotkT[D tkbk T[j<br />
gfjbK ftnesh j?.<br />
10 wjhfBnK dh pZuh B{z i' th u[Zedk, Ujdk bZe N[ZNdk<br />
e'bzphnk (fpT{o') pZu/ oZp dk o{g j[zd/ jB ns/ r'b-w'b fij/ feT{N pZfunK<br />
B{z d/y e/ sK jo fe;/ dk fdb T[BQK B{z u[ZeD dk eodk j? go fJ; pZuh B{z u[ZeD<br />
B{z e'Jh fsnko BjhA j[zdk. fJ; pZuh B{z u[Ze e/ b'eK d/ bZe T[; d/ Gko Bkb N[ZN<br />
iKd/ jB. e'bzphnk d/ ;?Avqk cq?Ae' ftu ofjD tkbh 10 wjhfBnK dh pZuh<br />
ikfBsk t?bzfNBk joB?Bv?i dk id'A iBw j'fJnk ;h sK T[j gsbh jh ;h ns/<br />
fe;/ nkw pZu/ tKr T[; dk Gko 2 feb' ;h go iBw s'A e[M jcfsnK pknd jh<br />
T[; dk Gko s/zh Bkb tXD bZrk. ikfBsk j[D 10 wjhfBnK dh j? go T[; dk<br />
Gko 20 feb' s'A fznkdk j?. vkeNoK dk efjDk j? fe i/eo T[; dk Gko ezNo'b<br />
Bk ehsk frnk sK T[j NkJhg N{ vkfJpNhz dh fSeko j' ;edh j?. ikfBsk dh<br />
wK B/ nkgDh p/Nh d/ fJbki bJh wdd dh r[jko brkJh j?.
23<br />
23 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
';kvh ikB 's/ pDh nk,<br />
s[jkvk jk;k j' frnk'<br />
BthA fdZbh (fpT{o') jo/e wksk-fgsk nkgD/ pZfunK B{z tXhnk gotfoS d/<br />
e/ T[BQK dk GftZy ;ztkoBk ukj[zd/ jB go nZi dh d"V-GZi tkbh fzzdrh ftu<br />
e[M wkg/ nfij/ th jB, fiBQK dh bkgotkjh T[BQK d/ pZfunK bJh jh ysok pD<br />
iKdh j? s/ T[BQK B{z fJ; rZb dk nfj;k; th BjhA j[zdk. fJBQK bkgotkj wkskfgsk<br />
dhnK r[;skyhnK B{z SkfJd s[;hA th w[nkc Bk eo'. s;tho ftZu fJZe<br />
pZu/ B{z pzBQ e/ jtk ftZu bwekfJnk j'fJnk j?. fJ; wk;{w pZu/ B{z sK fJj th<br />
BjhA gsk fe T[; Bkb eh ehsk ik fojk j? ns/ fJ; d"okB wkw{bh fijh u{e<br />
Bkb i/eo e'Jh jkd;k tkgo ikt/ sKHHHHHHHHHHHH.<br />
w[;fbw pqdoj[Zv d/ 183<br />
w?ApoK B{z cK;h dh ;zk<br />
ekfjok- fw;o dh fJe ndkbs B/ nZi r?o-ekB{zBh n?bkB/ w[;fbw pqdoj[Zv<br />
d/ 183 jwkfJshnK B{z g[b; nfXekohnK dh jZfsnk d/ d'S ftu cK;h dh ;zk<br />
;[DkJh. w[;fbw pqdoj[Zv d/ jwkfJshnK B{z cK;h nfXekohnK tb'A fJ;bkwh<br />
eZNVgzEhnK fto[ZX ikoh w[fjzw d"okB fdZsh rJh ;h. fJBQK fto[ZX eodk;k e;p/<br />
ftu 2013 ftu 16 g[b; eowukohnK dh jZfsnk ftu G{fwek fBGkT[² D dk d'S<br />
;h. fJj jZfsnktK fJ;bkwh okSNogsh w[jzwd w[o;h B{z jNkJ/ ikD s'A pknd S[o{<br />
j'J/ fto'X gqdoSB d"okB ehshnK rJhnK ;B.<br />
gkfe dh ckfJfozr Bkb pkoksh d"V/,<br />
bkVk fJeZbk pkoks b? e/ g[Zfink<br />
izw{ (fpT{o') gkfe;skB dh ckfJfozr dk b'eK dh fzzdrh 's/ fe; edo<br />
n;o g? fojk j?, fJ; dk fJe Bzkok S[Zeotko B{z d/yD B{z fwfbnk. fJzNoB?SBb<br />
pkovo Bkb bZrd/ noBhnk e;p/ d/ ;[yftzdo e[wko dk ftnkj pVQh pqkjwDk<br />
'u ofjD tkbh bVeh Bkb j'fJnk. thotko dh d[gfjo B{z T[; d/ xo bVeh<br />
tkb/ SrB b? e/ nkJ/ ;B. xo 'u y[ShnK dk wkj"b ;h. oks B{z iSB dh<br />
fsnkoh ;h go eohp 7H30 ti/ gkfe;skB tZb'A ckfJfozr S[o{ j' rJh. r'b/pkoh<br />
S[o{ j[zd/ jh oks B{z jh fznkdkso foSs/dko j"bh-j"bh ftnkj tkb/ xo B{z SZv<br />
e/ fy;e rJ/. pkoks eZYD dk ;wK Skw 7 ti/ oZfynk frnk ;h go e'Jh th<br />
foSs/dko BjhA pfunk.<br />
fJ; bJh pkoks dk ;wK pdb fdZsk. pkoks Skw 7 ti/ dh pikJ/ d[gfjo<br />
12 ti/ jh fBebh. feT[Afe vo ;h fe Skw B{z fco ckfJfozr Bk j' ikt/. bkVk<br />
;[yftzdo e[wko dk efjDk ;h fe eh eoK ftnkj sK eoBk jh j?, ;kok gq'rokw<br />
ckfJfozr ekoB p/eko j' frnk. foSs/dko pu/ BjhA, oks B{z iSB th BjhA j'<br />
;fenk. ;ko/ foSs/dko bVeh tkfbnK d/ fJZE/ g[ZiDr/.<br />
jo ;e{b 'u u pD/rh NhuoK dh nkowh,<br />
pzd{e fbikD dh th fwb/rh wBz{oh<br />
fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB<br />
d/ g/Skto ;fEs nkowh ;e{b 'u fgSb/<br />
;kb 16 d;zpo B{z j'J/ nZstkdh jwb/<br />
s'A pknd fJj b'V wfj;{; ehsh ikD<br />
bZrh fe nfXnkge ns/ pZfunK B{z<br />
ubkT[D dh f;ybkJh fdZsh ik ojh j?.<br />
Bkb jh T[BQK B{z nZstkdhnK s'A puDk<br />
ns/ T[BQK B{z bVDk th f;ykfJnk ik<br />
fojk j?. gfjb/ p?Au 'u cozNhno ekbi<br />
dhnK nZm nfXnkgektK B{z fJ; dh<br />
f;ybkJh fdZsh rJh. gkfe;skB d/<br />
f;Zfynk wzsoh nkfsc ykB B/ dZf;nk<br />
fe y?po gys{Byk 'u 35 jzko ;e{b<br />
jB, ;G B{z ;[oZfynk d/Dh e'Jh ;"yh rZb<br />
BjhA, fJ; bJh NhuoK B{z fJj f;ybkJh<br />
fdZsh ik ojh j?. i/eo e'Jh nfXnkge<br />
pzd{e b? e/ ikDk ukj[zdk j't/ sK n;hA<br />
T[; B{z wBz{oh fdnKr/.<br />
jkbKfe fBih ;e{b Nhuo n?;';hJ/<br />
SB w[yh wfbe ykfbd ykB B/ fJ; dk<br />
fto'X ehsk j?. T[BQK B/ fejk fe e'Jh<br />
Nhuo T[; jkbs 'u fet/A gVQk ;e/rk,<br />
id'A T[; d/ fJe jZE 'u pzd{e ns/ ns/<br />
d{i/ 'u ebw j't/. pzd{eXkoh NhuoK<br />
ekoB ftfdnkoEhnK 's/ p[ok n;o gJ/<br />
rk. y?po gys{B d/ ;{uBk wzsoh<br />
w[Seske nfjwd rBh B/ dZf;nk fe<br />
f;ybkJh b?D tkb/ Nhuo B{z f;oc 10<br />
fwzN sZe jh nZstkdhnK Bkb w[ekpbk<br />
eoBk gJ/rk. fJ; fgZS'A ;[oZfynk pb<br />
nk ikDr/ ns/ g{ok nkgo/SB nkgD/<br />
jZEK 'u b? b?Dr/. rBh B/ fejk fe<br />
;oeko ;ko/ ;oekoh ;e{bK 'u 8 c[ZN<br />
T[Zuh pKvqhtkb th pDtkJ/rh. gqkJht/N<br />
;e{bK B{z th ;ys ;[oZfynk gqpzX eoB<br />
d/ fBod/S fdZs/ rJ/ jB. T[BQK B/ fejk<br />
fe i/eo ;ko/ ;e{b fB:wK B{z BjhA wzBd/<br />
sK T[BQK d/ bkfJ;?A; oZd eo fdZs/<br />
ikDr/.<br />
nksw-oZfynk dh f;ybkJh fdZsh ikDh<br />
zo{oh j?. j[D nfXnkge tX/o/ ;[u/s j'<br />
rJ/ jB ns/ nkgD/ Bkb jfEnko<br />
fbikD bZr/ jB. skzk ypo nB[;ko<br />
j[D nfXnkgektK B{z th jfEnko<br />
nkfwo s/ ;bwkB d'tK B/<br />
cfVnk fJe' fijk ezw<br />
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv d/ fw;No<br />
goc?eSfB;N nkfwo ykB s/ dpzr ;Nko<br />
;bwkB ykB nkgDhnK nkT[D tkbhnK<br />
fcbwK 'u o?;bo dh G{fwek fBGkT[Ad/<br />
Bzo nk ;ed/ jB. nkfwo ykB dh fcbw<br />
ghe/ fgSb/ ;kb fobhz j'Jh ;h. nkfwo<br />
B/ ni/ se e'Jh fcbw BjhA ;kJhB ehsh<br />
j?. uouk j? fe nkfwo dh nrbh fcbw<br />
dzrb j't/rh.<br />
dzrb dk fBod/SB G{sBkE foNoBz<br />
pDkT[D tkb/ fBs/S fstkoh eoBr/.<br />
fcbw 'u nkfwo o?;bo dh G{fwek<br />
fBGkT[Ad/ Bzo nk ;ed/ j[B. uouk j?<br />
fe fcbw dzrb 'u o?;bo dh G{fwek<br />
fBGkT[D bJh nkfwo brksko No/fBzr<br />
b?Dr/. T[E/ ;bwkB ykB th epho ykB<br />
d/ fBod/SB ftu pD ojh fcbw piozrh<br />
GkJhikB 'u o?;bo dh G{fwek ftu<br />
fdyDr/. fJjh BjhA :Soki p?Bo dh<br />
nrbh fcbw ;[bskB 'u th ;bwkB<br />
ykB dk o'b fJe pke;o dk j't/rk.<br />
j[D jkoo nfGB/soh fpgkSk k jkoo<br />
;hohnb 'u u th nkt/rh Bzo<br />
BthA fdZbh- pkbht[Zv nfGB/soh fpgkSk p;[ NhH thH ;hohnb<br />
'nkjN' d/ Bt/A tozB 'u ezw eo/rh. pkbht[Zv 'u fJBQhA fdBhA<br />
fpgkSk dk ne; jkoo e[JhB dk j?. fpgkSk p;[ nkgD/ ne; Bkb<br />
p/jZd y[S j?. fpgkSk j[D NhH thH 's/ gq;kfos j'D tkb/ jkoo ;hohnb<br />
'nkjN' d/ Bt/A tozB 'u Bzo nkt/rh. dZf;nk ik fojk j? fe<br />
fpgkSk Bkb nkjN dh gfjbh bVh 'u ezw eoB B{z b? e/ ;zgoe<br />
ehsk frnk j?. ;'Bh NhH thH 's/ ;hohnb 'nkjN' cotoh d/ wZX 'u<br />
gq;kfos j'D dh ;zGktBk j?.
24<br />
24 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong>
25<br />
25 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
jBh f;zx bJh wfjzr/ ;kfps<br />
j' oj/ jB T[; d/ rhs<br />
PACIFIC HOME LOAN<br />
BthA fdZbh (fpT{o') f;zro s/ o?go :' :' jBh f;zx s/ T[; d/ ;kEh nB{g f;zx fybkc i?g[o 'u iKu S[o{<br />
j' rJh j?. dZf;nk ik fojk j? fe wkwbk nSbhb rhs rkT[D ;pzXh j?. n;b 'u jBh f;zx s/ T[; d/ ;kEh<br />
nB{g f;zx B/ fgSb/ ;kb 25 wJh B{z n?Z;H n?ZwH n?Z;H fJBt?;Nw?AN rokT{Av 'u eotkJ/ fJe gq'rokw 'u<br />
uko p'sb t'dek ;D/ eJh rhs rkJ/ ;B.<br />
jBh 's/ d'S j? fe T[BQK B/ nkgD/ rhsK Bkb nSbhbsk c?bkJh j?. fJ; s'A pknd T[BQK fybkc e'oN<br />
'u okwuzdo wutkb B/ n?ZcH nkJhH nkoH doi eo fdZsh. ndkbs B/ iKu eoe/ fog'oN g/S eoB d/ j[ew<br />
fdZs/ ;B. g[b; B/ dZf;nk fe wjkBro dh tXhe w[Zy fBnkf:e w?fi;Nq/N (8) d/ j[ew s'A pknd fJ;<br />
wkwb/ 'u iKu S[o{ eo fdZsh rJh j? s/ fszB wkou se fog'oN ;"AgD d/ j[ew fdZs/ jB.<br />
AGED CARE SPECIAL SERVICE
26<br />
26 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
JhHvhH nfXekoh fBoziB f;zx dh pdbh<br />
's/ jkJhe'oN tb'A 26 cotoh se o'e<br />
fcbkv/bchnk (fpT{o') dkB-g[zB ;G<br />
s'A T[Zsw wzfBnk iKdk j?. fe;/ rohp<br />
B{z o'Nh y[nkT[Dh th pVk tZvk g[zBdkB<br />
j[zdk j?. i/eo nZi d/ o[MkB nB[;ko<br />
fejk ikt/ sK id'A s[;hA fe;/ o?;N'o?AN<br />
'u ik e/ e[M yKd/-ghAd/ j' iK e[M<br />
yohdd/ j' ns/ T[E/ rohp ns/ b'VtzdK<br />
d/ ykD bJh e[M SZv nkT[Ad/ j' sK fJj<br />
th wjkBsk dh fBSkBh nytkT[Adh j?.<br />
e[M fJj' fijk jh d/yD B{z fwbdk j?<br />
ibzXo (fpT{o') gzikp ns/ jfonkDk<br />
jkJh e'oN tb'A ;'wtko B{z fJBc'o;w?AN<br />
vkfJo?eN'o/N ibzXo d/ ;jkfJe<br />
vkfJo?eNo fBoziB f;zx d/ spkdb/ 's/<br />
26 cotoh se bJh o'e brk fdZsh rJh<br />
j?. gzikp jfonkDk jkJhe'oN tb'A fJe<br />
tko gfjbK th fJ; JhHvhH nc;o d/<br />
spkdb/ 's/ o'e brkJh rJh ;h.<br />
fzeo:'r j? fe voZr ns/ jtkbk<br />
o?e/N dh iKu eo oj/ JhHvhH nc;o<br />
fBoziB f;zx dh fgSb/ fdBhA nukBe<br />
pdbh j' rJh ;h fi; s'A pknd ;{p/ dh<br />
f;nk;s rowk rJh ;h ns/ tZy-tZy<br />
gkoNhnK tb'A fJ; pdbh gqsh fto'X<br />
zkfjo ehsk frnk ;h.<br />
rohpK d/ fYZv God? fJ; o?;N'o?AN dk w[cs fgZzk<br />
fcbkv/bchnk d/ 'o'ik cq?ZS fgZzk' o?;N'o?AN<br />
'u. fJ; dh S[o{nks 27 ;kbk w/;B<br />
tkoNw?B B/ tkb ;NqhN dh B"eoh SZv<br />
e/ ehsh ;h. fgSb/ fJe ;kb 'u w/;B<br />
85 ;" b'eK B{z w[cs 'u fgZzk y[nk u[Ze/<br />
jB. w/;B B/ 'g/n fJN ckotov' f;;Nw<br />
S[o{ ehsk j?. T[BQK e'b i' th fgZzk<br />
yohdD nkT[Adk j?, T[; dh fJe ;bkJh;<br />
T[j p/xfonK B{z d/D bJh efjzd/ jB.<br />
fJj o?;N'o?AN fJzBk wSj{o j' frnk j? fe<br />
b'e th tZX-uVQ e/ fJ; ftu fjZ;k<br />
gkT[D bZr/ jB. i' th w/;B s'A fgZzk<br />
yohddk j? sK fJe ;bkJh; nZr/ eo<br />
fdzdk j?. w/;B T[BQK d/ BK dh gouh pDk<br />
e/ fv;gb/n eod/ jB. w/;B efjzd/ jB,<br />
''i/eo e[M :sBK Bkb p/xfonK ns/<br />
G[ZfynK dk g/N Go ;edk j? sK fJzM<br />
zo{o eoBk ukjhd?. S[o{nks 'u T[j p/<br />
xfonK B{z y[d fgZzk fdzd/ ;B go fJe<br />
fdB T[BQK d/ fJe rkje B/ fJzM eoB<br />
dh fJZSk iskJh sK w/;B B/ jK eo<br />
fdZsh. T[d'A s'A jh fJj f;bf;bk nrKj<br />
s[o fgnk.<br />
gzikp bJh Gkigk dh nZy j[D fe;/ s/z-soko<br />
's/ iZN f;Zy nkr{ tZb<br />
Bti's f;ZX{ s/ irwhs pokV jB e/Ado fpzd{<br />
uzvhrVQ, (fpT{o') nekbh-Gkigk<br />
rmi'V 'u nkJh yNk; d/ j[D fwmk;<br />
ftu spdhb j'D d/ n;o p/jZd xZN<br />
jB, fiE/ Gkigk tb'A jfonkDk ns/<br />
j'oBK okiK 'u fJe skesto f;nk;h<br />
fXo pD ikD Bkb gzikp nzdo nkgDh<br />
GkJhtkb gkoNh B{z nZyK ftykT[DhnK<br />
nkozGhnK rJhnK jB, T[E/ nekbh db<br />
B/ th nkgDh e[o;h d/ gkftnK B{z Gkigk<br />
dh geV s'A pkjo eoB bJh ftXkB ;Gk<br />
'u nkgDh b'VhAdh frDsh bJh wzp{s<br />
:sB nkozG/ j'J/ jB.<br />
X{oh s'A ftXkfJe noftzd yzBk d/<br />
n;shc/ s'A pknd fJ; jbe/ 'u nekbh<br />
db tb'A M'eh ik ojh g{oh skes B{z th<br />
fJ;/ jh ;zdoG 'u u[Zfenk ik fojk edw<br />
wzfBnk ik fojk j?. gzikp nzdobh<br />
rmi'V tkbh w"i{dk ;oeko Gkt/A<br />
nkgDh fwnkd g{oh eo th bt/ go<br />
nkT[D tkbhnK u'DK 'u Gkigk tb'A<br />
gzikp nzdo nkgDk epzk iwkT[D 'u<br />
e'Jh e;o pkeh Bk SZvD dk sjZJhnk<br />
ehsk j'fJnk j?. Gkigk tb'A gzikp<br />
nzdobh g/Av{ ns/ ftS/S eoe/ iZN f;Zy<br />
t;'A B{z fXnkB 'u oZyfdnK fe;/ iZN<br />
f;Zy Sy;hns dh Gkb ehsh ik ojh j?,<br />
fi; dk gkoNh s'A fJbktk b'eK 'u<br />
nkgDk th n;odko o;{y j't/.<br />
Gkigk dh gfjbh Bzo sK Gkt/A<br />
nkgDh jh gkoNh nzdob/ s/z soko ns/<br />
iZN f;Zy B/sk Bti's f;ZX{ T[Zgo jh j?<br />
go T[j fJ; d/ pokpo eKro; 'u'A fBeb/<br />
irwhs f;zx pokV T[Zgo th fsZyh Bzo<br />
oZy ojh j? feT[Afe irwhs f;zx pokV<br />
th zwhB Bkb i[V/ j'J/ T[j B/sk jB,<br />
fi; B/ ftfdnkoEh ihtB s'A jh nkgDk<br />
f;nk;h ;co nkozG eoe/ S[o{ s'A jh<br />
nkgDh bVkJh gzikp dh fBZro f;nk;h<br />
fXo gqekS f;zx pkdb Bkb jh ikoh<br />
oZyh j?.<br />
Gkigk tb'A j[D Bti's f;ZX{ ns/<br />
irwhs pokV B{z gzikp dh tkrv'o bJh<br />
rzGhosk Bkb ftukfonk ik fojk j? ns/<br />
;{soK s'A gsk bZrk j? fe irwhs f;zx<br />
pokV ns/ Bti's f;ZX{ d'tK dk jh pkdb<br />
gfotko Bkb SZsh dk nzeVk fojk j'D<br />
eoe/ Gkigk fJBQK 'u'A jh fe;/ B{z w[Zy<br />
wzsoh ti'A g/S eoe/ nekbh db ns/<br />
eKro; B{z gzikp d/ f;nk;h eKv s'A go/<br />
jNkT[D dh sithz B{z nwbh o{g gqdkB<br />
eo ;edh j?.<br />
fJNkbhnB g[b; tb'A d' Gkosh ;kY/ fszB feb' G[Zeh Bkb frqcsko<br />
o'w$fJNbh( )-fJNkbhnB g[b; tb'A BfSnK fto[ZX ftZYh w[fjzw fJ; ;w/A g{oh<br />
fJNbh yk;eo ;{pk bk;hU 'u g{o/ f;yo 's/ j?.phs/ ;w/A s'A Gkosh b'eK dk BfSnK dh<br />
sSeoh 'u frqcsko j'Dk fiZE/ g[b; B{z j?okB eodk j? T[ZE/ jh Gkosh b'eK d/ ;kT{<br />
ns/ fwjBsh feodko T[go th eJh soQK d/ ;tkbhnk fBSkB brkT[Adk j?. j[D g[b;<br />
tb'A T[BQK tZy-tZy SfjoK 'u u?fezr s/z ehsh j'Jh j?, fijV/ fe GkoshnK dk rVQ<br />
wzB/ iKd/ jB. phs/ fdB fzbk bkshBk d/ Sfjo g[BshBhnk fty/ ;EkBe g[b; B/ d'<br />
Gkosh n?;Hn?wH ihH T[wo 29 ;kb ns/ n?; n?; T[wo 37 fJ; ;ZEe d/ nXko 's/ u?Ze<br />
ehsk s/ fiBQK e'b ;kY/ fszB feb' ;[Zeh G[Zeh cVh rJh.fJ; G[Zeh B{z d'ShnK B/ 32<br />
gbk;fNe d/ fbckfcnK 'u g?e ehsk j'fJnk ;h.g[b; B/ d'ShnK fto[ZX BfSnK dh<br />
s;eoh dk e/; doi eoe/ i/bQ G/i fdZsk j?.fJNbh 'u e[M Gkosh b'eK dhnK nfijhnK<br />
ekotkJhnK Bkb ;w[Zuk Gkosh GkJhukok Sofwzdrh dk ;kjwDk eo fojk j?.<br />
GLENWOOD<br />
MEDICAL CENTRE<br />
Shop 5, Glenwood Shopping Village<br />
60 Glenwood Park Drive<br />
Glenwood, NSW 2768<br />
Ph: (02) 9629 7222 Fax (02) 9629 6111<br />
Dr. J. Kheray<br />
Dr. S. Relan<br />
Dr. Chelvi<br />
Dr. Lila<br />
Dr. M. Burke<br />
Dr. H. Khan<br />
Dr. Chandra<br />
Opening Hrs.<br />
9.00 am - 8.00 pm Mon - Fri<br />
9.00 am - 2.00 pm Sat - Sun<br />
Pathology Collection<br />
X-ray, Phycologist, Dietician<br />
Facilities Available<br />
24 Hours Care Available<br />
Next To Woolworths<br />
Next To Glenwood Shopping village
27<br />
27 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong>
28<br />
28 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ROYAL SWEETS
29<br />
29 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
fJNbh 'u u B;bh ftseo/ dk fSeko j'J/ f;Zy fyvkoh<br />
fJ; jkb 'u u GNedh j? pZuh dh nkswk<br />
o'w$fJNbh (fpT{o') g{oh d[BhnK ftZu<br />
Gkosh b'e B;bh G/dGkt dk fSeko j'<br />
oj/ jB, fi; ekoB eJh tkoh Gkosh<br />
b'eK B{z B;bh jwb/ ftZu ikBh ns/ wkbh<br />
B[e;kB B{z tZv/ gZXo s/ MZbDk g? fojk<br />
j?. fJNbh ftZu th Gkosh b'eK T[gZo<br />
B;bh G/dGkt d[nkok jwbk j'Dk nkw<br />
rZb j? go fJj fJNbh ftZu gfjbh tko<br />
j'fJnk j? fe fe;/ d;skoXkoh f;Zy<br />
pk;eNpkb fyvkoh B{z y/v ftZu Skfwb<br />
j'D s'A o'fenk frnk j'J/.<br />
B;bh G/dGkt d/ fSeko ;/phB'<br />
thb"Ar' (p?orkw') d/ f;Zy pk;eNpkb<br />
fyvkoh (n?Z;Hf;zx) B{z o?coh o{;No; go/<br />
;/;' B/ y/v d/ d{;o/ ;w/A ftu gkpzdh<br />
brkT[Afdnk d'S bkfJnk fe pk;eNpkb<br />
c?vo/SB fJNbh d/ nB[;ko f;Zy fyvkoh<br />
d;sko ;ik e/ y/v BjhA ;edk. o?coh<br />
B/ fJ; B{z y/v Bhsh dh T[bzxDk dZf;nk.<br />
y/v d/ d{;o/ fjZ;/ dh ;wkgsh s'A gfjbK<br />
f;Zy fyvkoh dh Nhw tke-nkT{N eo<br />
rJh ns/ T[BQK nkgD/ f;Zy B"itkB<br />
fyvkoh d/ jZe ftu o'; ikfjo eofdnK<br />
o?coh d/ c?;b/ dk vZN e/ yzvB ehsk<br />
ns/ j[D fJj w;bk fJNbh pk;eNpkb<br />
c?vo/SB d/ nkfyoh c?;b/ dh T[vhe eo<br />
fojk j?. fi; Bkb fJj th fBSus j't/<br />
rk fe thb"Ar' dh Nhw fiZs rJh j? iK<br />
fJ; B{z jkfonk xfSs ehsk ikt/rk,<br />
feT[Afe o?coh tZb'A T[mkJ/ w[Zd/ d/ o'; ti'A<br />
Nhw B/ f;Zy B"itkB d/ jZe ftu<br />
vZNfdnK y/v ftukb/ jh SZv w?dkB s'A<br />
pkjo rJh ;h. phs/ fdB j'J/ fJBK<br />
w[ekpfbnK ftu f;Zy fyvkoh 's/ o'e dk<br />
w;bk fcbjkb fJNbh d/ f;Zy dodh<br />
bhvoK bJh Bk jh ftukoB:'r bZrdk<br />
j? ns/ BK fJBQK tZb'A e'Jh gqsheow<br />
ikfjo ehsk frnk. id'A eh jbe/ d/<br />
fJNkbhnB gqshfBXhnK, y/v ebZpK ns/<br />
Nhw d/ gqXkB fouov g?fo; B/ fJ; B{z<br />
fBzdD:'r ekotkJh dZf;nk.<br />
fouov nB[;ko fJj G/dGkt dk<br />
w;bk j?, feT[Afe phs/ 5 ;kbK s'A f;Zy<br />
fyvkoh nkgDh y/v dk fpjsohB<br />
gqdoSB eodk nk fojk j? ns/ T[; dh<br />
d;sko ekoB ed/ e'Jh seBheh<br />
;wZf;nk BjhA nkJh fco nukBe fJj<br />
;tkb feE'A T[ZGo nkfJnk. 17 ;kbk<br />
f;Zy B"itkB pk;eNpkb dk fpjsohB<br />
fyvkoh j? ns/ T[j fibQk gZXoh y/vK dk<br />
fjZ;k j?. fieo:'r j? nzsokSNoh<br />
pk;eNpkb c?vo/SB chpk nB[;ko y/v<br />
w"e/ fyvkoh f;o YZe ;edk j?, go f;o<br />
YZeD dk egVk 5 ;?ANhwhNo s'A tZX dk<br />
Bk j't/.<br />
:{E ebZp thb"Ar' tZb'A c?vo/SB 's/<br />
Go';k iskT[AfdnK T[whd ehsh fe c?;bk<br />
f;Zy fyvkoh ns/ T[; dh Nhw d/ jZe<br />
ftu oj/rk ns/ d;sko ;w/s y/vD dh<br />
fJikis fdZsh ikt/rh.<br />
fJ; s'A gfjbK fJe c[ZNpkb fyvkoh<br />
's/ th fJ;/ soQK dk gqshpzX brkfJnk<br />
frnk ;h.<br />
fJNbh d/ ;Kshd{s ns/ T[Zx/ ;wki<br />
;/te jofpzdo f;zx Xkbhtkb B/ fJ;<br />
wZ;b/ T[gZo nkgDk gqsh eow zkfjo<br />
eofdnK fejk fe Gkos ftu T[ZGod/<br />
fBZe/ s'A fBZe/ w;b/ bJh th fJNbh dhnK<br />
f;Zy iE/pzdhnK d/ gqXkB ejkT[D tkb/<br />
S[ZNh tkb/ fdB th nzp?;hnK d/ pkjo<br />
XoB/ 's/ nk yVd/ jB, go T[BQK B{z fJNbh<br />
ftu f;Zy ftukoXkok B{z ;zGkbh p?mh ns/<br />
fJeZfbnK jh fJ; B{z pukT[D dh<br />
id'ifjd eodh B"itkB ghVQh feT[A<br />
Bzo BjhA nkT[Adh
30 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
jk;/ s/ jzM{<br />
gzikp fijVk ed/ ozrhA t;dk ;h,<br />
nkgD/ ftjfVnK 'u BZudk y/vdk ;h,<br />
nZi T[; d/ fyVQ/ c[ZEbK B{z fuZNh trdh<br />
jtk B/ MkV e/ oZy fdZsk j?. e'Jh ftobk<br />
jh p{jk j't/rk, fi; dk ;[Zy-u?B fJ;<br />
BS/ B/ Bk y'fjnk j't/. j?o'fJB d/ w{zj 'u<br />
B/ nzfwqs;o ns/ fco'zg[o d/ ;e{b<br />
ftfdnkoEh. pz[or ns/ e[VhnK th fJ;<br />
okj N[o gJhnK jB. jzkoK G?DK d/<br />
bkvb/ tho, wktK d/ u"Vh Sksh tkb/<br />
g[Zs BS/ dhnK g?VK s/ N[od/ epoK B{z<br />
ub/ rJ/ jB. f;zX{o wfjzdhnK y[o rJhnK<br />
jB doK s/ jh.<br />
j?o'fJB B/ ;ko/ gzikp d/ ;hfBnK B{z<br />
oky s/ dfonktK d/ gkDhnK B{z fJZe<br />
;dhnK Go bJh s[jws bk fdsh j?.<br />
je{ws sys d/ ro{o s/ ;o{o 'u d{o<br />
p?mh d/y ojh j?. pZfunK s'A b? e/ pi[orK<br />
sZe gzikp d/ pj[s ;ko/ xo j?o'fJB d/<br />
f;o ihn oj/ jB. xoK ftjfVnK ftu<br />
fiZE/ frZX/ GzrV/ g?Ad/ ;B, j[D BS/VhnK<br />
d/ wzi/ vZm/ gJ/ B/. gziK gkDhnK dhnK<br />
BhAdK r[nku rJhnK jB. fJjdhnK<br />
bfjoK u j[D j?o'fJB x[b rJh j?, jo/e<br />
u[okj/ s/ fJj fte ojh j?.<br />
nkVQshnK d/ eofznK, ykd gdkoEK<br />
ns/ vhzb g?No'b nkfd dhnK tX ojhnK<br />
ehwsK Bkb gzikp dh fe;kBh sK gfjbK<br />
jh dw s'V ojh j?, BfSnK d/ jVQ B/<br />
gzikp ns/ fJ;d/ pkfSzfdnK dh jkbs<br />
pd s'A pdso pDkT[D ftZu pj[s jh<br />
{ gzikp fijVk ed/ ozrhA t;dk ;h<br />
ftBkSekoh G{fwek fBGkJh j?. c;bK d/<br />
xZN o/N fwbD ekoB fe;kBh eofznK<br />
d/ p'M EZb/ dpdh ik ojh j?, BfSnK dh<br />
wko B/ fJ;d/ p'M B{z tXkT[D ftZu wko{<br />
ezw ehsk j?. gzikp dh Xosh gzi<br />
dfonktK dh Xosh jh BjhA ojh, j[D<br />
fJZE/ S/tK dfonk th tr fojk j?. fJj<br />
dfonk pj[s s/z t/r Bkb tr fojk j?.<br />
f;Zy B"i[nkBh i' fe nNe tor/ dfonk<br />
B{z th nNek e/ nZr/ bzx iKdh ;h nZi<br />
BfSnK d/ tfjD ftZu jh tfj ojh j?.<br />
fznkdk t;'A j[D fJ;/ dfonk dh wko<br />
j/m j?- dfonk j? fJj BfSnK dk fi;B/<br />
B"i[nkBh B{z p[oh soQK nkgD/ u[zrb ftZu<br />
vk nwoihs NKvk (f;vBh)<br />
b? fbnk j?. fJj fJZe n?;k dfonk j?<br />
fi; ftZu tfjD tkb/ B{z ekch d{o sZe<br />
o[VQ ikD s'A pknd gsk brdk j? fe<br />
T[j y[Sjkb ns/ j;dh-t;dh fzzdrh<br />
s'A pj[s v{zx/ gZsD ftZu XZ; frnk j?.<br />
fJ; tfjD tkb/ f;oc nkg jh BjhA tfj<br />
s[od/ ;r'A gfotko dhnK y[ShnK ns/<br />
y[Sjkbh B{z th tjk e/ b? iKd/ jB.<br />
Sokp, BS/ dhnK r'bhnK, v'v/,<br />
G[Zeh, swke{, uo;, rKik, j?o'fJB,<br />
;w?e, BS/ d/ Nhe/ ns/ gsk BjhA fezB/<br />
jh j'o nfij/ BShb/ gdkoEK B/ gzikp<br />
B{z g{oh soQK nkgDh wko j/m fbnk j'fJnk<br />
j?. nZi gzikp d/ p[ZbQK ftZu<br />
zod/, BkVK ftZu Nhe/ jB. fiE/ ;oekoK<br />
jh BS/ Bkb gJhnK t'NK ;jko/ pDdhnK<br />
jB, T[j d/S BSk-w[es fet/A j' ;edk<br />
j?< wzd{o eb'Bh B/V/ j;gskb Gkt/A BjhA<br />
Sokp dk m/ek zo{o j?.<br />
;oeko ukj/ sK eh BjhA eo ;edh<<br />
BS/ dh fteoh o'eD bJh BShb/ gdkoEK<br />
dh ehws B{z tXk d/Dk ukjhdk j? ns/<br />
o'zkBk tos'A dhnK zo{oh t;sK dh ehws<br />
xZN eoBh ukjhdh j?. g?No'b-vhzb,<br />
r?; nkfd dh irQk Sokp tor/ BShb/<br />
gdkoEK dh ehws tXk e/ BS/ dh fteoh<br />
B{z xNkfJnk ns/ nkw nkdwh B{z okjs<br />
gj[zukJh ik ;edh j?. u'DK ;w/A<br />
T[whdtkoK ns/ gkoNhnK tZb'A b'eK B{z<br />
GowkT[D bJh BS/ tzvD 's/ ;ys ekB{zB<br />
pDk e/ o'e brkT[Dh ukjhdh j?. w?vheb<br />
;N'o BShb/ gdkoE t/uD dk nZvk pD<br />
u[Ze/ jB fJ; bJh BS/ t/uD tkb/ dtkJh<br />
fteo/sktK ns/ w?vheb ;N'oK 's/ ;w/A-<br />
;w/A Skg/ wko/ ikD/ ukjhd/ jB sK i'<br />
BShb/ gdkoEK dh fteoh B{z mZb gkJh<br />
ik ;e/.<br />
xo-xo 'fuZNh' nZr pb ojh j?,<br />
fi; d/ X{zJ/A ftu Bk f;oc y{B-g;hfBnK<br />
dh ewkJh c[e ojh j?, ;r'A wktK,<br />
gsBhnK, G?DK-GoktK ns/ fgsktK<br />
dhnK y[ShnK th esb j' ojhnK jB.<br />
e[M ;kb gfjbK, b'w'fNb dhnK r'bhnK,<br />
c?A;hfvb dhnK ShShnK ns/ gq'e;htB<br />
d/ e?g;{b tosd/ ;B-nZi T[BQK dh irQk<br />
'fuZN/' B/ b? bJh j?. i' b'e ghAd/ jB<br />
T[BQK ftu'A 80-90 ch;dh t/uD th bZr<br />
g?Ad/ jB, feT[Afe j?o'fJB wfjzrh j'D<br />
eoe/ i/p 'u'A ghDh T[BQK d/ tZ;'A pkjo<br />
j?. j?o'fJB dk Gkn 2000 o{g? gqsh rqkw<br />
j?. BS/Vh j?o'fJB fJeZmh b? e/ nZr/<br />
g[VhnK pDk-pDk e/ t/u d/Ad/ jB, i' ;"<br />
o[gJ/ s'A b? gzi ;" sZe dhnK j[zdhnK jB,<br />
fJjh ekoB j? fe nZi foeS/ tkbk s/<br />
nkw wzd{o th fuZNk s/ jh N[odk j?.<br />
e[M BS/Vh sK j?o'fJB ;BZc (;[zx) eo<br />
e/ b?Ad/ jB s/ e[M gzBh (c"fJb g/go) 's/<br />
ibk e/ X{zJ/A okjhA fyZud/ jB. i' fznkdk<br />
g[okD/ BS/Vh jB, T[j Nhe/ d/ o{g 'u<br />
b?Ad/ jB, i' pj[s xkse sohek j?,<br />
feT[Afe BS/Vh ro[Zg pDk e/ eJh tko<br />
fJe ;fozi Bkb fJe-d{i/ B{z Nhe/ bkT[Ad/<br />
jB, i' J/vz ns/ j?gkNkJhN;-;h<br />
fijhnK fpwkohnK dk ekoe pDdk j?.<br />
b'e SoQ/nkw efjzd/ jB fe BS/ d/<br />
pVkt/ 'u f;nk;s dh tZvh G{fwek j?,<br />
feT[Afe tZv/ s;eo f;nk;h B/Vsk tkb/<br />
jB, fiBQK B{z JhwkBdko g[b; nc;o<br />
ukj e/ th cV BjhA ;ed/. s;eoK d/<br />
w[ZY-edhw'A ;ckJ/ s'A fJbktk fgzv gZXo<br />
's/ oh-j?pbhN/SB ;?ANo y'bQ/ ikD, fiZE/<br />
fizdrh s'A p/w[y j'J/ b'eK 'u ihT[D dk<br />
izpk g?dk ehsk ikt/.<br />
gzikp ftu fe;/ th BS/ dk<br />
T[sgkdB Bjh j[zdk ns/ gzikp ftu<br />
;w?e, j?o'fJB, G[Zeh, nchw, rKik<br />
;w/s j'o BfSnK dh nkwd nzsookSNoh<br />
;ojZd okjh iK fco r[nKYh okiK s'A<br />
j[zdh j? sK o'e fco. e"wksoh ;ojZd s'A<br />
j[zdh BfSnK dh sZ;eoh o'eD dh<br />
fizw/tkoh e/Adoh J/iz;hnK dh j?-ej'<br />
T[jBK B{z o'eD bJh. s;ZeoK tZb'A<br />
;ojZd gko'A nkJ/ BS/ nZr/ g{o/ d/S s/<br />
e'Awksoh wzvh ftu G/i/ iKd/ jB.<br />
oki;EkB, wZX gqd/S, fjwkub nkfd<br />
tZb'A ekB{zBh s"o 's/ nchw, G[Zeh, rKik<br />
nkfd dk T[sgkdB eoe/ wkbhnk<br />
fJeZmk eoB d/ tosko/ B{z s[ozs o'fenk<br />
ikt/. tZvh frDsh ftu BSk gzikp ftu<br />
jh g?dk j' fojk j? ns/ gzikp dh B"itkB<br />
ghVQh B{z nkgDh frqcs ftu b? fojk j?<br />
i' fe pj[s jh fBzdD:'r rZb j?. f;nk;h<br />
s"o 's/ BfSnK dh ;ogq;sh pzd j' rJh<br />
sK nc;oSkjh y[d jh BfSnK fto[ZX<br />
;ys j' ikt/rh. fJ; Bkb ;{p/ d/ b'e<br />
nkgD/ nkg BfSnK s'A w[es j'Dk S[o{ j'<br />
ikDr/.<br />
BSk fto'Xh ikro{e gq'rokw ;w/A go;'A<br />
;fEsh T[; t/b/ jk;'jhDh j' rJh, id'A<br />
BSk fto'Xh ikro{esk gq'rokw ftZu<br />
Gkr b?D nkJ/ e[M nekbh ekoe[BK B/<br />
o?bh ftZu ikD dh EK 's/ pZ;K ftZu jh<br />
Sokp d/ d"o ubk fdZs/. o?bh tkbh EK<br />
's/ bkJ/ ge"fVnK d/ bzro s'A ge"V/<br />
fbnke/ Sokp Bkb yKd/ oj/ ns/ pZ;K<br />
'u BSk fto'Xh ikro{esk c?bkT[Ad/ oj/.<br />
SSh eKs tor/ ;kpek g[fb;<br />
nc;oK B/ th tko-tko gzikp dhnK<br />
i/bQK 'u toskJ/ iKd/ BfSnK dh rZb<br />
ehsh ;h. T[BQK B/ eJh tko fJj fpnkB<br />
th fdZsk fe nkgD/ ekoiekb d"okB<br />
T[BQK B/ ;oeko B{z fJ; ezw 'u Gkrh e[M<br />
f;nk;sdkBK d/ BKn th fbysh o{g 'u<br />
fdZs/ ;B. f;nk;h nkr{nK B{z fJj<br />
ukjhdk ;h fe bzwk ;wK gfjbK T[j<br />
BfSnK fto[ZX ;G B{z Bkb b? e/ fJe<br />
tZvh w[fjzw S[o{ eoe/ fJBQK dk ykswk<br />
eo fdzd/. i/eo fJj BS/ pkjo'A jh nkT[Ad/<br />
;B sK e/Ado ;oeko Bkb fJ; ;pzXh<br />
ft;Ekos s/ m'; rZb ehsh ik ;edh<br />
;h ns/ fJBQK d/ BshfinK s'A T[; B{z ;[u/<br />
s ehsk ik ;edk ;h. fJ; ;w/A oki 'u<br />
Gko{ j'J/ BfSnK d/ w[Zd/ B{z T[Gko e/ fiE/<br />
T[j fJe tZvh w[fjzw ubkT[D dh :'iBk<br />
pDk ojh j?, T[E/ nfijk eoe/ T[j<br />
nkgDh GkJhtkb gkoNh s'A ;gZSN<br />
fBy/Vk eoB dk ;zd/S th d/ ojh ikgdh<br />
j?. BjhA sK BfSnK ;pzXh T[j fe;/ th<br />
gZXo 's/ ekch ;kb gfjbK th nfijh<br />
ssgosk fdyk ;edh ;h. ;ojZdK 's/<br />
XoB/ brkJ/ rJ/ jB. gzikp d/ b'eK 's/<br />
nfij/ XofBnK dk eh ns/ fezBk e[ n;o<br />
j't/rk, fJ; pko/ nzdkzk brkT[Dk sK<br />
w[Sfeb j? go gfjbK jh nB/eK soQK<br />
dhnK e[fVZehnK 'u c;/ b'e nfij/ XoB/<br />
o?bhnK ns/ ubkJhnK ikD tkbhnK<br />
w[fjzwK B{z tZy-tZy gkoNhnK tZb'A y/vh<br />
ik ojh f;nk;h y/v jh ;wM oj/ jB.<br />
;'uD tkbh rZb fJj j? fe, eh ehshnK<br />
ik ojhnK nfijhnK ;orowhnK gzikp<br />
dk e[M ;ztkoB d/ ;woZE j' ;edhnK<br />
jB< fpBK SZe gfjbK jh y/vhnK rJhnK<br />
nB/eK nfijhnK y/vK eoe/ gzikp jo<br />
y/so 'u brksko gSfVnk fdykJh d/<br />
fojk j?.<br />
BSk fto'Xh XoB/ b'e fjZs ftZu xZN<br />
go f;nk;s s'A fznkdk gq/fos jB.<br />
gzikp dh nkofEesk fdB'-fdB ewz'o<br />
j' ojh j?. gzikp ftZu Gkigk nkgD/<br />
pbp{s/ u'DK ftZu wzp{s j'Dk ukj[zdh<br />
j?, fJzi ikgdk j? fe Sq'wDh nekbh db<br />
gzikp ftZu'A Gkosh iBsk gkoNh d/<br />
nkXko B{z wzp{s j'D s'A o'eD bJh<br />
iBsk B{z BfSnK d/ BK 's/ w'ofunK bJh<br />
bkwpzd eoe/ g[okD/ w[ZfdnK bJh w[V<br />
s'A gzE d/ BK 's/ e[opkBhnK d/D bJh<br />
fsnko eoB bJh :sB;hb j?.<br />
nZi b'V j?, BSk sZ;eoh 's/<br />
;yskJh eoB d/ Bkb-Bkb T[BQK pko/<br />
th ;'uD dh i' fJ; dbdb 'u BZe sZe<br />
c; u[Ze/ jB. sZ;eoK d/ w[ZY-edhw'A<br />
;ckJ/ s'A fJbktk fgzv gZXo 's/ ohj?pbhN/SB<br />
;?ANo y'bQ/ ikD, fiZE/ fizdrh<br />
s'A p/w[Zy j'J/ b'eK 'u ihAD dk izpk<br />
g?dk ehsk ikt/. jkewK B{z ukjhdk j?<br />
fe T[j o?bhnK 'u Spdh Bkjo/ SZvD<br />
dh EK BS/ fto[ZX gke Bhns Bkb<br />
;zxoS eoB- gzikp ftu ;fEsh fJj j?<br />
fe i/eo ekoro edw Bk T[mkJ/ rJ/<br />
sK xoK d/ ftjfVnK 'u' itkBhnK ns/<br />
y[ShnK g{oh soQK r[nku iKDrhnK. s/<br />
jK i/ e[M Bk ehsk sK G?DK GoktK B{z<br />
so;DrhnK-wktK g[ZsK B{z bZGDrhnKs/<br />
pkg{ bkvfbnK B{z T[vheDr/.<br />
JURIS AUSTRALIA
31<br />
31 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
FLIGHT HAUS
32<br />
32 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
jVQ 'u'A u'A e[Zs/ B{z pukT[D bJh<br />
j?bhekgNo dh wdd bJh<br />
wzrb dhnK tX/o/ uZNkBK 'pb?e fpT{Nh' torhnK<br />
tkfSzrNB (fpT{o') wzrb dh ;sQk dhnK fznkdkso uZNkBK w'oZe' d/ o/<br />
fr;skB ftu e[M ;kb gfjbK bZG/ rJ/ 'pb?e fpT{Nh' T[bek fgzvK Bkb<br />
obdhnK fwbdhnK jB. T[bek fgzv n?ZwH vpb:{H J/H 7034 s'A wzrb dh gos<br />
dk 4H4 nop ;kb g[okDk fjZ;k fdykfJnk frnk j?. y'ihnK B/ dZf;nk fe<br />
T[bek fgzv dh ;g?eNo';e'fge g?wkfJS wzrb rqfj d/ nzX/o/ w?dkBh fJbke/ dh<br />
g?wkfJS Bkb w/b yKdh j?. fJj wzrb dh ;sQk dk T[j fJbkek j? fiZE/ fwZNh<br />
xZN/ dh gos gsbh j? ns/ T[; d/ j/mbhnK uZNkBK T[xVhnK jB. pokT{B<br />
:{Bhtof;Nh d/ rq?i{J/N ftfdnkoEh ns/ BthA y'i gZso d/ w[y b/ye e/ftB<br />
e?BB B/ dZf;nk fe y'i d/ Bshi/ pb?e fpT{Nh d/ o{g ftu T[bek fgzv wzrb dh<br />
;sQk dh 'ftnkge fgS'eV' dk gqshfBXh j?. id'A ftfrnkBhnK B/ 2011 ftu<br />
pb?e fpT{Nh dk ftSb/SD eoBk S[o{ ehsk T[BQK B{z gsk ;h fe T[BQK e'b e[M<br />
ftS/S j?. fJ; dh o;kfJfDe ouBk B/ g[SNh ehsh fe fJj wzrb s'A nkfJnk j?<br />
go T[j j[D se fwb/ wzrb d/ T[bek fgzv s'A tZyok j?.<br />
r[pkfonK dh wdd Bkb gko ehsk gqSKs Ks wjk;kro!<br />
bk; J/Aib; (fpT{o') jVQ d/ gkDh Bkb Goh Bdh ftu v[Zp oj/ fJe S'N/ e[Zs/<br />
B{z ckfJo ftGkr d/ eowukohnK B/ j?bhekgNo dh wdd Bkb puk fbnk. pop?Ae<br />
ftu 30 iBtoh B{z pj[s fznkdk toyk j'D s'A pknd fJE/ fJe Bdh ftu fJ; e[Zs/<br />
B{z o[VQd/ d/fynk frnk ;h. e[Zs/ B{z pukT[D tkb/ ckfJo fpqr/v ftGkr d/ eowukoh<br />
ikB s/ o{;k B{z fJj efjzfdnK j'fJnK j[ew fdZsk frnk fe 'jo/e fzzdrh ehwsh j?.<br />
fgSb/ ;kb eso ftu j'Jh<br />
279 GkoshnK dh w"s<br />
d'jk(fpT{o') eso ftu 2014 ftu e[b 279 GkoshnK dh w"s j' rJh. fJ; s'A<br />
gfjb/ ;kb 2013 ftu 241 GkoshnK dh w"s j'Jh ;h. fJj ikDekoh Gkosh<br />
d{sxo tb'A ikoh nzefVnK ftu fdZsh rJh j?. 'fd g?fB;[bk eso' d/ nB[;ko<br />
d{sxo B/ 2012 'u 237 GkoshnK dh w"s doi ehsh ;h ns/ fJ; ;kb iBtoh<br />
ftu woB tkfbnK dh frDsh 33 se gj[zu u[Zeh j?, fi; Bkb fJ; soQK dhnK<br />
w"sK dk nzeVk j'o tZXD dk ;ze/s fwbdk j?. d{sxo d/ nzefVnK ftu jkbKfe<br />
w"s d/ ekoBK dk t/otk BjhA fdZsk frnk. e/Adoh i/b ftu 87 Gkosh ngokfXe<br />
;zk G[rs oj/ jB.<br />
tkfSzrNB (fpT{o') nwohek d/ Nq':<br />
pq?vb/ ns/ o{; d/ fbUfBv fNT{ys:/t B/<br />
jhbhnw d/ r[pkfonK d/ Bkb gqSKs<br />
wjk;kro gko eoe/ fJe BtK foekov<br />
pDk fdZsk j?. Nq': ns/ fbUfBv B/<br />
jhbhnw d/ r[pkfonK Bkb 137 xzN/ s/<br />
45 fwzNK ftu 5,260 whb dh d{oh s?n<br />
eoe/ fJj foekov pDkfJnk.<br />
fJ; foekov B{z pDkT[D bJh T[BQK<br />
d'jK B/ g[okD/ foekovK B{z fJe ch;dh<br />
Bkb jokT[Dk ;h. n?stko, 25 iBtoh<br />
B{z pq?vb/ ns/ fNT{ys:/t B/ ikgkB s'A<br />
e?B/vk iK nwohek bJh fJe jhbhnw<br />
r[pko/ ftu p?m e/ nkgDh fJ; :ksok<br />
dh S[o{nks ehsh ;h. jkbKfe yokp w";w<br />
d/ ekoB T[BQK B{z SBhtko B{z w?e;he'<br />
ftu jh T[soBk fgnk. fJBQK d'jK B/<br />
fi; jkJhN?Ze r[pko/ ftu p?m e/ fJj<br />
:ksok g{oh ehsh T[; dk BK 'N{ Jhrb;'<br />
;h. fJj r[pkok fJe wzp{s f;zE?fNe<br />
ckJhpo 'e/tbo' Bkb pfDnk ;h, fi;<br />
dk Gko f;oc 220 g"Av ;h.<br />
fJj r[pkok nfij/ T[geoDK ns/<br />
wkBhNo; Bkb b?; ;h, fi; Bkb T[; d/<br />
o;s/ dk gsk brkT[D d/ Bkb-Bkb T[;<br />
dk vkNk foekov oZyD tkfbnK d/ e'b<br />
th gj[zukfJnk ik ;e/. fJ; r[pko/ B{z<br />
yk; s"o 's/ fvzkJhB ehsk frnk. fJ;<br />
dk e?g;{b 10 fdBK sZe nk;wkB ftu<br />
ofj ;edk ;h. fJ; ftu d't/A gkfJbN<br />
fJe BhthA SZs tkb/ e'mVh tor/ fjZ;/<br />
ftu p?m rJ/ ;B<br />
SINGH MECHANIC
33<br />
33 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
5 RIVER RESTAURANT
34<br />
34 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ejkDh<br />
aaaaa s/ dhtk pbdk fojk<br />
pha n?;apho<br />
jfonkD/ d/ e;p/ w[oEb d/ N/e uzd<br />
Bz{ o'Nh o'zh bJh fezB/ jh XZe/ ykD/<br />
gJ/. B"eoh ehsh, o/T[Vh-w{zrcbhrZie<br />
dh o/jVh bkJh, rowhnK 'u poc<br />
d/ ozr fpozr/ mzv/ fwZm/ r'b/ t/u/, ge"V/<br />
sb/, go fe;/ th e;p/ 'u T[j nkgD/<br />
bJh, nkgD/ gfotko bJh d' vzr dh Go<br />
g/N o'Nh dk i[rkV ;cbsk Bkb Bk eo<br />
;fenk. d{o d/ foSs/ 'u T[; dk fJe<br />
skT{ ;h u/s okw, i' fdZbh d/ eo'b pkr<br />
d/ T[; fJbke/ 'u ofjzdk ;h fiE/ pj[s/<br />
fdjkVh eoB tkb/ nZX/ eZu/ gZe/ e'fmnK<br />
'u ofjzd/ ;B. fe;/ e'b fJe e'mVk j[zdk<br />
s/ fe;/ e'b d' s/ fJBQK ftZu jh T[j<br />
o;'Jh, pkEo{w nkfd dk ezw ;kod/.<br />
pj[s/ pf;zd/ sK gpfbe gzg iK N{Nh s/<br />
jh tkoh tkoh fJSBkB eo b?Ad/. u/s<br />
okw N/e uzd dh N/e pfDnk s/ gfjbK<br />
T[; Bz{ fdZbh b? nkfJnk s/ fco T[; d/<br />
gfotko Bz{ th. N/e uzd dh gsBh bhbk,<br />
d' w[zv/ s/ fJe e[Vh gfotko 'u Skwb<br />
;B. n;b ftZu u/s okw dk fJe<br />
firoh d';s ;h r'gkb gjkVhnk i'<br />
;soK Bz{ Nfgnk j'fJnk ;h. pZuk T[; d/<br />
j'fJnk BjhA ;h s/ T[; dh gsBh th thj<br />
;kb gfjbK r[zo u[Zeh ;h. T[; dh fJe<br />
S'Nh fijh d[ekB ;h rbh dh B[eV s/-<br />
woxN ns/ ;;eko t/b/ b[VhAdhnK t;sK<br />
dh. ;hs/-f;skJ/ ecB, v'oh, uzdB dk<br />
p{ok, ;{so, xVk, nropZsh bZeV d/<br />
uwu, bZeV d/ S'N/ cj[V/, nzrhm/ dh<br />
;[nkj co'bD bJh nkfd T[j t/udk.<br />
j[D T[; d/ ;oho 'u skD BjhA ofj frnk<br />
;h s/ d{ik T[; dk nzdobk th j"bk jz[dk<br />
ik fojk ;h. fij' fijk wB, s/j' fijk<br />
sB. j"b/ wB B/ T[; d/ sB Bz{ th j"bk<br />
eo fdZsk ;h. u/s okw Bz{ T[; B/ fejk<br />
fe i/ e'Jh JhwkBdko, B/e Bhns pzdk<br />
fwb ikt/ sK T[j T[; Bz{ nkgD/ Bkb<br />
obk bt/rk. id se T[j j?, T[; dh ;/<br />
tk j'Jh ikt/, fszB N?w o'Nh gkDh ukj<br />
fwbdh oj/, egV/ X'J/ ikDaaaaa p; j'o<br />
e[M dh fJZSk BjhA ofj rJh ;h T[; Bz{.<br />
N/e uzd Bz{ nkgD/ ftStk; s/<br />
u/s okw B/ r'gkb Bz{ ;"Ag fdZsk. N/e<br />
uzd d/ gfotko B/ T[; Bz{ nkgDk dksk<br />
s/ fgsk d'j/A ;wM e/ sBd/jh Bkb ;/tk<br />
ehsh. N/e uzd B/ d[ekB d/ ;ko/ wzso th<br />
T[; s'A ;wM bJ/. r'gkb fszB ;kb wro'A<br />
N/e uzd d/ gfotko Bz{ d' e'mfVnK dk<br />
xo s/ fJe fBZeh fijh d[ekB ;"Ag ub<br />
tf;nk.<br />
fJzi N/e uzd wz{j p'b/ skJ/ u/s okw<br />
dh wdd Bkb xo pko tkbk pD frnk.<br />
d[ekB s'A c[bek s'oh s[odk ofjzdk. go<br />
;"y edh th Bk j'Jh. pZfunK d/ egV/<br />
nX'okD/ j[zd/ s/ gsBh d/ th. Bt/A egV/<br />
T[BQK f;tk e/ ed/ th BjhA ;B gkJ/.<br />
GKv/ t/uD tkfbnK s'A T[j g[okD/ egV/<br />
yohd e/ vzr NgkT[Ad/. bhbk d' xoK<br />
ftZu GKv/ wKi, MkV{-g'uk eo N/e uzd<br />
dh e[M N/e pDh ofjzdh. pZu/ tZv/ j' ub/<br />
;B. e[Vh B"A ;kb dh s/ w[zv/ uko s/ ;Zs<br />
;kbK d/. ;oekoh ;e{b 'u dkybk<br />
eotkfJnk frnk ;h fe uko nZyo gVQ<br />
e/ nkgD/ i'r/ j' ikD, go E[V jw/Sk<br />
xo ftZu v/ok iwkJh p?mh ofjzdh. fi;<br />
fdB uko-gzi ;;ekoK dk ;wkB fte<br />
iKdk, ihtB dk nkjo-gkjo uzrk j'<br />
fBpVdk. eJh tko sK eJh fdB ykbh<br />
jZE jh N/e uzd xo tkg; wz{j bNekJh<br />
nkT[Adk. :woki Bz{ fXnkT[Adk ofjzdk.<br />
:woki th eJh tko T[; dh wdd bJh<br />
Bk pj[Vdk. oks Bz{ ;[gfBnK 'u eJh<br />
tko T[; Bz{ w[ofdnK dh GhV ftykJh<br />
fdzdh s/ T[j y[S j'fJnk T[m d[ekB tb<br />
Bmdk. go T[; fdB e'Jh th rkje T[;<br />
dh d[ekB s/ Bk uVQdk. ;[gB/ s/<br />
n;bhns dk w/b fJzi j[zdk j? fit/A<br />
poc s/ X[Zg dk. N/e uzd Bz{ jw/Sk<br />
:woki dh N/e jh bZrh ofjzdh.<br />
go N/e uzd fpBK Bkrk ;t/o/ uko<br />
ti/ T[m p?mdk. gfjbK sKp/ d/ b'N/ d/<br />
gkDh Bz{ nzdo T[V/bdk s/ fco gpfbe<br />
;"ukb: 'u fBtosh eodk. fBzw dh<br />
dksD cV T[j skT{ u/s okw d/ xo tb<br />
ub g?Adk. skT{ xo d/ pkjo yVk gfjbK<br />
jh T[; dh fJzsiko eo fojk j[zdk. d'jK<br />
d/ wz{j 'u fBzw dh dksB j[zdh. d'j/A g/Av{<br />
fJbke/ d/ ;B s/ d'jK Bz{ wz{j jB/o/<br />
;t/o/ dh ;?o dh nkds ;h. d'jK B/ ;?o<br />
bJh EK th Bh:s ehsh j'Jh ;h. Bkb/<br />
;?o eod/ s/ Bkb xo gfotko dhnK<br />
rZbK, d[y ;[y ;KM/ eod/. skT{ u/s okw<br />
nkgDh gsBh w{osh Bkb jh ofjzdk ;h.<br />
T[; dk fJe w[zvk w/om B"eoh eodk ;h<br />
s/ d{ik ;{os fty/ jhfonK dk ekohro<br />
;h. Xh BkoB"b ftnkjh j'Jh ;h. u/s<br />
okw o/bt/ dh B"eoh s'A foNkfJo j'fJnk<br />
;h s/ T[;Bz{ r[zko/ bkfJe g?BSB fwbh<br />
iKdh. tZvhnK ykfjSK T[; B/ s/ T[; dh<br />
gsBh B/ gkbhnK jh BjhA ;B. N/e uzd<br />
dk gfotko T[BQK d/ xo nkT[Adk iKdk.<br />
w{osh pZfunK Bz{ edh th xo'A ykbh Bk<br />
s'odh. bhbk th nkgDk xo ;wM, skT{<br />
d/ xo dh ;kc ;ckJh eo iKdh, MkV{<br />
g'uk eodh, egV/ X' fdzdh. w{osh Bz{<br />
rmhnk ;h s/ T[; e'b'A xo d/ ezw ;"fynk<br />
BjhA ;B j[zd/. T[j sK d' vzr dh o'Nh th<br />
w;K pDk ;edh. ukj dh sbp id'A th<br />
ikrdh, u/s okw nkg jh pDk b?Adk.<br />
j'o e'Jh S"e u/s okw B/ ;koh T[wo<br />
gkfbnk jh BjhA ;h. p; e?Vh ukj s/<br />
fdB 'u phVh dk fJe pzvb c{e fdzdk.<br />
B/V/ d/ jB{wkB wzdo fpBK Bkrk iKdk<br />
s/ T[E/ ;t/o/ Skw jkzoh b[nkT[Adk. T[;<br />
dh T[wo d/ j'o pz[or T[; Bz{ T[E/ fwb<br />
iKd/ i' T[; Bkb nkgD/ nkgD/ xo/b{ s/<br />
;ohoe eSNK dhnK eEktK ;KMhnK<br />
eod/. ed/ ed/ T[j N/e uzd dh d[ekB<br />
s/ ik p?mdk. T[; Bkb T[j ne;o<br />
nkgD/ fgzv dhnK rZbK jh eodk, fgzv<br />
'u t;d/ b'eK dhnK, foSs/dkoK dhnK,<br />
fgzv ftZu nk ojhnK spdhbhnK dhnK,<br />
Bth ghVQh d/ nkgj[do/g[D/ dhnK, b'g j'<br />
ojhnK g[okDhnK o;wK dhnK. nzs<br />
ftZu T[j fJ; Bshi/ s/ gj[zud/ fe<br />
ihtB ihT[D bJh i'NK Gkt i[rkV<br />
pzdhnK sK eoBhnK jh g?AdhnK jB.<br />
N/e uzd s/ T[; dk gfotko eo'b<br />
pkr nk e/ w[oEb Bkb'A tX/o/ ;zs[SN ;h.<br />
w[oEb sK eJh tko T[BQK Bz{ edh edh<br />
ckek th eNDk g?Adk. go fJE/ xN' xZN<br />
cke/ dh B"ps BjhA nkJh ;h. T[j ne;o<br />
efjzd/ jB{wkB ih dh d:k ;/, :jK<br />
e[Zbh, r[Zbh, i[Zbh shB'A fwb rJh. :z{ s'A<br />
fJB;kB ek g/N eGh Bk Go/aaa fJB;kB<br />
eh G{y ysw Bk j't/, ukj/ g/N gkND B/<br />
j' ik. aaa j/ gtB g[Zso jB{wkBaaa p;<br />
jkE g?o ubs/ oj/aa a:' jh pVh rBhws<br />
;/aaaa.@<br />
go pZu/ fiT[A fiT[A tZv/ j' oj/ ;B,<br />
xo dhnK b'VK th tX ojhnK ;B. pZu/<br />
nKY r[nKY 'u Nha th a ubdk t/yd/ sK<br />
wK Bz{ nkgDhnK ykfjSK s'A ikD{z<br />
eotkT[Ad/-ozrdko NhHth Bk ;jh, pb?Ae<br />
n?Av tQkJhN jh ;jh. eJh e'fmnK 'u sK<br />
Nha tha d/ Bkb Bkb ;?fezv j?Av cfoZi<br />
th ;B. pZu/ d{i/ pZfunK Bz{ n?S eodk<br />
t/yd/, nkJh; eohw s/ e'bk ghAdk<br />
t/yd/ sK T[BQK d/ w{zj ftu'A th okbK<br />
fvrdhnK. bhbk T[BQK Bz{ ;wMkT[Adh-<br />
''okw ih B/ ;G e' J/e fi;k Bk<br />
pBkfJnkaaaa i' Eko? X'o/ ;/, t'j ;G gk;<br />
ozr fpozr/ b'e<br />
i' nzdo'A pkjo'A fJe BjhA jz[d/ T[j fe;/ d/ fwZs BjhA jz[d/<br />
frofrN tKr i' ozr pdbd/ Sohc pzfdnK 'u, fcZN BjhA jz[d/<br />
fuZN/ egV/, i' gk e/ oZyd/ fdb ekb/, fuZN/ fuZs BjhA jz[d/<br />
v/o/ pDk e/ b[Nd/ pkp/ ukBD e'b'A, fSZN BjhA jz[d/<br />
i' bko/ bkt/, M{m th p'b/ T[j fe;/ bJh fyZu BjhA jz[d/<br />
f;ZXo/-gZXo/ ojhJ/ ''wkth@ d[BhnK tkb/ sK fiZs BjhA jz[d/.<br />
r[odoSB f;zx wkth<br />
Bk ;?aaaaa . okw ih w/jo eo/Ar/aaaa Nha tha<br />
Gh fwb ikrkaaaaa sw fdb brk e/<br />
gVQkJh eo'aaaa :' i' ukeb/N, nkJh;<br />
eohw ;?a, pj[s B[e;kB dkfJe ;?aaaa w?A<br />
fi; xo w/A ekw eoz{, t/ psk oj/ E/ fe<br />
T[Be/ uko ;kb e/ S'o/ eh ikV/ Nkch<br />
ukebkN uN eo rJ/aaaa fJp uko ;kb<br />
e/ pkbe e/ wz{j w/A ;{Jh bkr ojh ;/.<br />
bhbk, pZfunK Bz{ okw dh bhbk dk G/s<br />
;wMkT[D dk :sB eodh.<br />
fJ; tko dhtkbh B/V/ nkT[D brh<br />
sK pkzko nksSpkzhnK, fwmkJhnK,<br />
fyv"fDnK, BthnK BthnK vo?Z;K,<br />
Bt/A-Bt/A posBK nkfd Bkb Go rJ/.<br />
pZfunK B/ fejk fe T[BQK Bz{ fwmkJh<br />
nksSpkih d/ Bkb Bkb fJe fJe BthA<br />
Be'o o/vhw/v vo?; th b? e/ fdZsh<br />
ikt/. N/euzd s/ bhbk d'jK B/ Go';k<br />
fdZsk ;h fe nkT[Adh fJ; dhtkbh d/ w"e/<br />
s/ T[j T[BQK Bz{ BthnK g[SkeK b? e/ zo{o<br />
d/Dr/. e[Vh tZvh ;h, f;nkDh ;h go<br />
fdb sK T[; dk th eodk ;h fe T[j<br />
d{ihnK e[VhnK tKr BtK-Be'o bfjzrk<br />
u'bh gkt/ ns/ Bt/A bfjzr/ u'bh Bkb Bu<br />
Bu e/ iwhB nk;wkB Bz{ x[zwk d/t/.<br />
w[zfvnK dhnK ykfjSK T[ZuhnK ;B<br />
tXhnK g?ANK, ihBK, SoNK, nksSpkih,<br />
fwfmnkJhnK, ukeb/N s/ e[M i/p youh<br />
nkgDh woih Bkb yohddkoh eoB dh.<br />
S?Ag{ s/ ;[rzXh tkb/ s/b dh fJZSk sK<br />
gsBh bhbk dh nkgDh th ;h s/ Bkb jh<br />
fJe BthA Be'o ;kVQh dh th. g[okDhnK<br />
s/ jzYkJhnK j'JhnK ;kVQhnK gk gk e/<br />
T[j nkg th nZeh gJh ;h.<br />
N/euzd T[BQK dhnK cowkfJSK dh<br />
fb;N t/y, T[go tb t/ydk s/ :woki<br />
d/ts/ Bz{ wB jh wB fXnkT[Adk-j/ :woki<br />
ih\ w/o/ pZu'A eh, w/oh xo tkbh eh<br />
dhtkbh fJp e/ nZSh ;h wBk fdT[. ni/<br />
dhtkbh 'u nZm fdB j'o gJ/ ;B.<br />
d[ekB s/ T[j mhe ;s ti/ ;t/o/ gj[zu<br />
iKdk. ne;o ;t/o/ dh ;?o s'A f;ZXk jh<br />
d[ekB s/ gj[zudk. B/V/ dh d[ekB s'A S'N/<br />
fwZNh d/ e;'o/ 'u v/Y o[gJ/ dh ukj s/<br />
fJe wZmh Bkb po/e ck;N eodk s/ fco<br />
phVh ;[brk e/ rkje dh fJzsiko eoBh<br />
S[o{ eo fdzdk. T[; dh bhbk T[; Bz{ jo<br />
o'i frnkoK ti/ ezw s/ ikD s'A gfjbK<br />
gzi o'NhnK d/ iKdh s/ Bkb jh ;pih s/<br />
nkuko fi;Bz{ T[j fszB fjZf;nk 'u tzv<br />
e/ g/N dh nZr M[b;dk. d[ekB e'b'A<br />
r[iod/, nkT[Ad/ iKd/ jo ftnesh ftu'A<br />
T[; Bz{ rkje dk MkT[bk d/Adk. ;'uK<br />
;'udk i/ ni s'A jo o'i nm rkje<br />
brD br ikD sK fszB'A pZfunK s/<br />
bhbk dhnK ;kohnK ykfjSK T[j dhtkbh<br />
se g{ohnK eoB d/ ;woE j' ikt/rk.<br />
i/ B"A rkje jo o'i nkT[D sK nkgD/<br />
bJh th fJe BthA X'sh s/ pzrkbh ewhi<br />
yohd bt/rk. T[Ai T[j Sokp BjhA ghAdk<br />
;h. go e;w th BjhA gkJh j'Jh ;h. T[;<br />
d/ fdb ftZu nkfJnk-i/ ;G dhnK b'VK<br />
g{ohnK j' rJhnK s/ e[M g?;/ pu rJ/ sK<br />
nXhnk nzro/ih Sokp dk yohd/rk s/<br />
dhtkbh dh oks s/ ftSteowk tkb/<br />
fdB T[j iSB wBkt/rk. dhtkbh tkbh<br />
oks sK T[; dk skT{ th fJe nX g?r bk<br />
b?Adk j?. T[j skT{ Bz{ th oks p[bkt/rk<br />
s/ fJe g?r nkgD/ jZEh gk e/ T[; Bz{<br />
G/AN eo/rk.<br />
T[wzrK s/ ohMK d/ x'V/ pV/ nEo/ jz[d/<br />
jB s/ T[j f;ZX/ jZEhA fe;/ d/ ekp{ BjhA<br />
nkT[Ad/. T[BQK x'fVnK s/ ;tkoh eoBk<br />
jo fe;/ d/ t; 'u BjhA j[zdk. N/e uzd<br />
Bz{ nkgDhnK fynkbh i[rsK s/ b/y/ i'y/<br />
g/sb/ g?Ad/ Bio nkT[D brd/. dhtkbh<br />
s'A gfjb'A d/ ;st/A nmt/A s/ B"t/A fdB<br />
f;oc d'-d' s/ fszB rkje jh jo o'i<br />
nkJ/. fJ; fteoh Bkb sK xo dk<br />
r[zkok jh w;K s[oBk j?. dhtkbh s'A<br />
pkeh S/ fdB d{o ofj rJ/. j[D T[j d;<br />
rkje jo o'i nkT[D d/ fenk; b?D<br />
brk. S/t/A fdB fJe rkje s/ dhtkbh<br />
s'A gzi fdB gfjbK ;s rkje nk<br />
rJ/. T[j fyV frnk fe i/ ;Zs nZm<br />
rkje th j'o o'z dhtkbh s'A gfjbK<br />
nkT[Ad/ oj/ sK th e[M Bk e[M r[ikok j'<br />
ikt/rk. go dhtkbh s'A gfjb/ u"Ek,<br />
shik s/ d{ik fdB ykbh rJ/. jo o'i<br />
youk tX frnk. gfjbK T[j phVh dk<br />
fJe pzvb jo o'i c{edk ;h go fJ;<br />
szrh s[oSh d/ fdBK 'u T[; d' pzvb<br />
phVh d/ jo o'i c{e/. pj[s fBokS N/e<br />
uzd, oks Bz{ BhAd BjhA ;h g?Adh. T[; B/<br />
;'funk fe T[j skT{ s'A e[M g?;/ T[Xko b?<br />
bt/, go T[j dV tN frnk feT[Afe skT{<br />
s'A fgSbh dhtkbh s/ T[Xko bJ/ d' ;"<br />
o[gJ/ T[j nZi se BjhA ;h w'V ;fenk.<br />
bhbk B/ j";bk pzBQkfJnk s/ szrh s[oSh<br />
u'A T[; B/ fJe fJe d'- d' o[gJ/ eoe/ i'V/<br />
fJe ;" thj o[gJ/ T[; dh sbh s/ oZy<br />
fdZs/. T[; dhnK nZyK 'u e[M fbSe<br />
nkJh. go T[; Bz{ dhtkbh d/ you/ bJh<br />
xZN'A xZN S/ ;" o[gJ/ ukjhd/ ;B. bhbk<br />
B/ fejk fe T[j T[BQK xoK s'A e[M<br />
n?vtK; b? nkt/rh fiE/ T[j ezw eodh<br />
j?. d' ;" o[gJ/ T[; Bz{ ni Skw Bz{ fwb<br />
ikD/ ;B. nrb/ fdB dhtkbh ;h. N/e<br />
uzd B/ ;'funk fe d' fdB fizBh fteoh<br />
j'J/rh, g{oh dh g{oh dhtkbh Bz{ G/AN eo<br />
d/t/rk s/ pZfunK dhnK T[wzrK Bz{ io{o<br />
g{ohnK eo/rk. ne;o T[j fteoh 'u'A<br />
d[ekB dh yohddkoh tyoh eZY b?Adk<br />
;h s/ pus ftu'A jh xo dhnk io{osK<br />
g{ohnK eodk ;h. go fJ; tko T[; B/<br />
;'funk fe d' fdBK dh g{oh fteoh T[j<br />
dhtkbh s/ you eoe/ pZfunK dhnK<br />
w[;ekokjNK pZfunK d/ fujfonK s/ t/<br />
y t/y ftr;/rk. dhtkbh s'A gfjb/ tkb/<br />
fdB dh fteoh B/ T[; Bz{ w[V fBokS<br />
ehsk. d' rkje nkJ/ s/ e[b fteoh d'<br />
;" o[gJ/. dhtkbh tkbk fdB nkfJnk.<br />
Bjk X' e/ X{g pZsh ehsh, gowkswk Bz{<br />
:kd ehsk s/ nZyK whN wB jh wB u<br />
fejk- j/ gqG{\ nki s' bki oyhU\@ gqG{<br />
SkfJd p'bk ;h. dhtkbh tkbk fdB<br />
ykbh ik fojk ;h . fszB ti rJ/aaaa. b'e<br />
BthnK BthnK tZvhnK-tZvhnK<br />
yohddkohnK eoe/ nkgD/ xoK Bz{ ik<br />
oj/ ;B. go T[; dh i/p ykbh ;h. ;tk<br />
fszB ti/ T[; dh nk; Bz{ p{o fgnk. fszB<br />
rkje nZr/ fgZS/ jT[Aed/ nk g[Zi/.<br />
;;eko ;wZroh b? e/ T[j S/sh S/sh ezw<br />
fBp/VB dh fceo 'u brd/ ;B. T[;<br />
wro'A d' j'o rkje nk g[Zi/. ;kY/ uko<br />
ti/ se T[; dh i/p 'u e[b fwbk e/ B"A<br />
;" o[gJ/ j' rJ/ ;B.<br />
fszB ;" o[gJ/ e[b fteoh u'A eY e/<br />
d[ekB d/ nzdo oy fdZs/, io{oh<br />
d[ekBdkoh yohddkoh bJh s/ S/ ;" o[gJ/<br />
Bkb T[; B/ xo bJh cNkcN yohddkoh<br />
ehsh-pZfunK bJh nksSpkih,<br />
fwmkJhnK, ukeb/N, fJe fJe ;;s/<br />
o/vhw/v egV/ pZfunK bJha a d; d;<br />
o[gJ/ jo pZu/ bJh i/p youh dhtkbh d/<br />
w"e/ s/ aaa bhbk bJh fJe ;" thj o[gJ/<br />
T[; dh ;kVQh bJh nv oZy bJ/aaaa go<br />
T[; e'b nkgD/ gzikj o[gJ/ jh pu/.<br />
ukbh dk gT{nk s/ d; o[gJ/ dh BwehB<br />
T[; yohd bJh. d[ekB s/ ;G uhzK b? e/<br />
g[Zik. T[; d/ d'jK jZEK 'u fbckc/ ;B<br />
s/ fujo/ s/ nfijh o"De fit/A T[; Bz{<br />
eo'V dh bkNoh bZrh j't/. d[ekB ni/<br />
tXkT[D jh brk ;h fe T[; d/ skT{ ih<br />
nk Nge/. skT{ ih e[M efjDk ukjz[d/<br />
;B go fejk e[M th Bk. d[ekB s/ gJh<br />
dhtkbh dh yohddkoh t/yh s/ g[fSnk,<br />
'';[pQ/ ;?o eoB ep nkt/rk
35<br />
35 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
10 ;kb dh wk;{w B{z fjT{wB<br />
pzp pDk e/ T[vkfJnk pkzko<br />
ko<br />
Gkos 'u u gfjbh tko vkeNoK B/ NoK;gbKN<br />
Bkb i'V/ B"itkB d/ d't/A jZE<br />
e'uh (fpT{o') d/S 'u gfjbh tko fe;/<br />
ftnesh d/ d'jK jZEK dk ;cb<br />
NoK;gbKN eoB 'u vkeNoK B{z<br />
ekw:kph fwbh j?. e'uh d/ nzfwqsk<br />
fJz;NhfuT{N nkc w?vheb ;kfJz;/i d/<br />
vkeNoK B/ fJj NoK;gbKN ehsk.<br />
vkeNoK B/ 12 ns/ 13 iBtoh B{z fJ;<br />
nkgo/SB B{z nzikw fdZsk. fJ; okjhA T[BQK<br />
B/ 30 ;kb d/ wB{ B{z jZE brk e/ fJe<br />
BthA fzzdrh fdZsh. wB{ B/ fJe o/b jkd;/<br />
'u nkgD/ d't/A jZE rtk fdZs/ ;B.<br />
vkeNoK B/ T[; d/ ;oho 'u ;Ve jkd;/<br />
'u wko/ rJ/ 24 ;kb d/ B"itkB fpB'J/<br />
d/ jZEK dk NoK;gbKN ehsk. ;oioh d/<br />
14 fdBK d/ nzdo wB{ d/ ;oho Bkb d't/<br />
A jZE g{oh soQK Bkb i[V rJ/. vkeNoh<br />
irs dh fJj tZvh ekw:kph 20 s'A tX<br />
vkeNoK dh Nhw B/ 16 xzfNnK sZe uZb/<br />
nkgo/SB s'A pknd jk;b ehsh.<br />
fcbjkb wB{ vkeNoK dh fBrokBh 'u<br />
j?.<br />
wB{ d/ jZE j"bh-j"bh rshftXh eoB<br />
bZrDr/ ns/ T[BQK 'u jwdodh nk ikt/<br />
rh. jkbKfe fJ; 'u fszB-uko wjhfBnK<br />
dk ;wK bZr/rk. gbk;fNe ;oioh<br />
ftGkr d/ gqw[Zy vkH ;[pokwDhnw nZ:o<br />
B/ dZf;nk fe jZE NoK;gbKN d/ fJ; t/<br />
ot/ B{z fJzNoB?SBb ofi;Nqh nkc j?Av<br />
NoK;gbKN 'u Skwb eo fbnk frnk<br />
j?, fi; s'A nZr/ nfij/ wkwfbnK 'u<br />
wdd fwb/rh. d[Bhnk 'u jZE dk gfjbk<br />
;cb NoK;gbKN 13 ;kb gfjbK coK;<br />
'u ehsk frnk ;h. nwohek, uhB, nk;Nq/<br />
bhnk ns/ :{ogh d/SK 'u e[b fwbk e/<br />
j[D sZe jZE d/ f;oc 110 ;cb<br />
NoK;gbKN j'J/ jB.<br />
w?d[r[oh (fpT{o') BkJhihohnk 'u nZstkdh w"s dk Bzrk Bku y/vD bJh jo/e<br />
sohek ngDk oj/ jB. ypo j? fe j[D nZstkdh nkgD/ wB;{fpnK B{z nzikw sZe<br />
gj[zukT[D bJh pZfunK dh tos'A eo bZr/ jB. T[Zsoh BkJhihohnk d/ w?d[r[oh 'u<br />
SBhtko B{z fJe nfijh jh xNBk d/yD B{z fwbh. xNBk d[gfjo bZrGr g"D/ fJe<br />
ti/ tkgoh, id'A d[ekBK ns/ ;VeK 's/ b'eK dh ekch nktkikJh j[zdh j?. w"e/ 's/<br />
w"i{d fJe ftnesh nSho{ w[;sck B/ dZf;nk fe wkoehN 'u w/Br/N 's/ sbkSh b?D<br />
d"okB fit/A jh fJe pZuh w?Nb fvN?eNo 'u'A bzxh, phg dh nktkz s'A bZrk fe T[;<br />
e'b e[M j?.<br />
fit/A jh ;[oZfynk eowukohnK B/ T[; dh sbkSh b?Dh S[o{ ehsh sK nukBe s/<br />
z nktkz Bkb fJe ft;c'N j'fJnk. w[;sck B/ fejk, SkfJd T[; pZuh B{z th BjhA<br />
gsk ;h fe T[; d/ bZe Bkb ft;c'Ne pZM/ jB. fJj jkd;k p'e' jow tb'A T[Zsoh<br />
p'oB' ;{p/ d/ 16 fgzvK 's/ y{Bh jwb/ s'A f;oc fJe jcs/ pknd tkgfonk j?. T[;<br />
jwb/ 'u wS/fonK dhnK 16 p;shnK B{z nZr brk fdZsh rJh ;h, fi; 'u 100<br />
ftnesh fiT{Ad/ ;V rJ/ ;B ns/ 2 jzko s'A tX/o/ b'e xo SZv e/ d"V rJ/ ;B.<br />
e[M whvhnk fog'oNK nB[;ko fJE/ d' jzko b'e wko/ rJ/ ;B.<br />
gkfe;skB B/ okvko s'A pu fBebD<br />
tkbh eo{z fwzkJhb dk gqhyD ehsk<br />
fJ;bkwkpkd (fpT{o') gkfe;skB B/ nZi 350 feb'whNo se gqwkD{ ns/ ftok;sh<br />
jfEnko fbikD ftu ;woE d/S ftu ftef;s fJe BthA eo{z fwzkJhb dk gqhyD<br />
ehsk, fi; dh :kd ftu eJh Gkosh Sfjo jB.<br />
gkfe;skBh c"i B/ fejk fe okv fwzkJhb d/ Bkb gkfe;skB dh Xosh ns/<br />
;w[zdo ftu jwbk o'e{ ;woEk jk;b eoB ftu wdd fwb/rh feT[Afe fJj p/jZd g/<br />
uhdk 'eo{z N?eBkb'ih' dh tos'A eodk j?. fJ; seBhe dk ftek; d[Bhnk d/ e[M jh<br />
d/S eo ;e/ jB.<br />
c"i B/ fejk fe okvko s'A pu fBebD dh ;woEk Bkb b?; nfs nkX[fBe okv<br />
eo{z fwzkJhb jkJh ;ghv Bkb xN T[ukJh ns/ ysoBke y/soK ftu tko eo<br />
;edh j?.<br />
Gkos-nwohek gqwkD{ ;wM"s/ B{z<br />
nzfsw o{g d/D 'u u bZr/rk fJe ;kb<br />
tkfSzrNB(fpT{o') nwohek d/ okSNogsh poke Upkwk d/ Gkos d"o/ d"okB<br />
Gkos d/ gqwkD{ T{oik y/so 'u nwoheh ezgBhnK d/ dkyb j'D dk i' o;sk<br />
fBefbnk j?, T[; B{z fJ; ;kb nzfsw o{g d/ fdZsk ikt/rk. fJj ikDekoh Gkosh<br />
nfXekohnK B/ fdZsh. nwohek d/ okSNogsh poke Upkwk ns/ gqXkB wzsoh Bfozdo<br />
w'dh B/ 25 iBtoh B{z Gkos-nwohek gqwkD{ ;wM"s/ 's/ ;fjwsh dk i' n?bkB ehsk<br />
T[; B{z jkf;b eoB bJh 6 jcfsnK se ftnkge rZbpks j'Jh ;h go fJ; ;fjwsh<br />
dhnK e[M jh rZbK dk n?bkB ehsk frnk ;h. nwoheh nfXekohnK dk efjDk j?<br />
fe gqwkD{ d[oxNBk dh jkbs 'u d/Ddkoh bJh phw/ dk ft;Ekos t/otk ni/<br />
fsnko ehsk ikDk pkeh j?. Gkosh nfXekoh fJ; ekoi 's/ fJ; ;kb d/ nyho se<br />
w[ezwb fsnkoh j'Dh dZ; oj/ jB.
36<br />
36 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
d' s/ohnK d' w/ohnK<br />
g/fenK B{z ikD dk fejdk BjhA fdZb<br />
eodk. xo u i/ fes/ rZb gzikp B{z<br />
ikD dh j't/ sK pzd/ pj[s/ fjzwsh w/o/<br />
nor/ sK fJjh efj e/ ;ko fdzd/ nks[;hA<br />
;ko/ ik nkU- w/ok ;o i{ J/E/ jhiK<br />
w/ok BjhA ni/ fdb eodk ikD B{z<br />
ni/ fgSb/ ;kb jh sK rJ/ ;h. Bkb/ Bw/<br />
A 2 d/; B{z ikD B{z wzB ekjbk g?dAk o?Adk<br />
n k -<br />
fiw/A Gkos d/; ;kv/ bJh j?-xZN jh n;hA<br />
d/fynk j[zdk j?-;ko/ S[ZNhnK eZND Bt/<br />
A 2 d/;K B{z ikDr/ s/ ;kv/ fJj Bkv{yK<br />
fco Ujh d[okjk w'rk- crtkVk-fiw/A<br />
;kohnK jh fJfsjk;e EktK j'D-s/ Bk<br />
jh ed/ uoB gkJ/ j'D fJjBK n;EkBK<br />
s/-<br />
;kc ;[Eo/ dfoS fwbd/ B/ d/yD B{z,<br />
fdbK u fgnko v[Zb 2 BJhA rkroK tKr<br />
BthA fdZbh, (fpT{o') fiE/ Gkos<br />
nkgDh 5 jzko feb'whNo sZe tko<br />
eoB tkbh nrBh-5 fwzkJhb B{z dkr<br />
e/ nwohek, o{;, coK; ns/ uhB s'A<br />
pknd gzitK wzp{s d/S pD frnk j?,<br />
T[E/ fJj ikBDk j?okBhiBe j' ;edk<br />
j? fe d[Bhnk d/ 10 d/S nfij/ th jB,<br />
fiBQK e'bfe;/ w[;hps s'A puD bJh<br />
nkgDh c"i jh BjhA j?. fJj d/S y[d 's/<br />
g?D tkbh w[;hps bJh g[b; iK d{i/ d/<br />
SK dh wdd 's/ fBoGo jB. ikDd/ jK<br />
e[M nfij/ d/SK pko/.<br />
1H ;'b'wB nkJh;b?Av L fJj e[M Nkg{<br />
;w{jK dk fJe d/S j?. 1893 sZe fJj<br />
d/S fpqN/B dh ;ogq;sh j/m ;h ns/ T[;<br />
e'b e'Jh c"i BjhA ;h. nZi fJE/ f;oc<br />
fJe ;'b'wB nkJh;b?Av g[b; jh<br />
skfJBks j?. fJ; Nkg{ ;w{j dk e'Jh<br />
s?n d/S oytkbk BjhA j? go fJj d/S<br />
nk;Nq/bhnk B{z ;[oZfynk ;kXB w[jZJhnk<br />
eotkT[D pdb/ G[rskB eodk j?. i/<br />
eo :[ZX dh ;fEsh pDdh j? sK th nk;Nq/<br />
bhnk jh fJ; dh wdd eodk j?.<br />
fvrdk j?-<br />
s/ ikD B{z sK fdb eoBk jh<br />
j'fJnkid'A<br />
i?bbfsk nZyK fgnko tkbhnK<br />
bkb i/jhnK eo e/ efjzdh j?- feT[A s[;hA<br />
feT[A BjhA ikDk nrfbnK B/ ftnkj<br />
oZfynk nk-xo dk fezBk ezw eokT[D<br />
tkbk ni/ pkeh nk-w?E'A BjhA fJj<br />
;Kfpnk ikDk ;kok e[Zsf;nkgk-s/ Bk<br />
jh fJj ;ZG e[M eotk j'Dk w/o/ e'b'A-<br />
Bkb/ nrfbnK B/ (i?bbfsk d/ g/fenK<br />
B/) pVk ftnkj oZfynk nk g[ZS e/-fe<br />
s[;hA io{o nkT[Dk-G{nk B{z fBnkD/ th<br />
vk nwoihs NKvk (f;vBh)<br />
fJj uVkT[D nkJ/ B/ w?A s?B{z b?D nkfJnk jKpj[s<br />
:kd eod/ j'D/ nk Bkb/-J/dK dh<br />
dSk u c/o fejVk c[ZcV i[nkp d/ ;edk<br />
j?-xo u wjKGos s'A vodkj"bh<br />
i/Jh ej{-uZb d/y bk-e[M<br />
jcs/ ik nkT[B/ nK-fJj sK ekb/ dk<br />
ukuk jh nk i' nfVQnk ofjzdk nk-s{z<br />
eh eotkT[Dk nk w/o/ e'b'A UE/-efj d/<br />
JhA Uj th mhe mke nk-fwb nKT{ id'A<br />
fes/ frnk-s{zjh ik nk-T[j efj e/ ;ko<br />
fdzdk j?-<br />
w?A sK iKT{A-BJh ikDk sK Bk ;jhfBZek<br />
i/jk mzvk i/jk i[nkp MZN fwb<br />
iKdk nkrZb<br />
eh xo u uZb g?Adk j?- fJZe<br />
mzvk 2 wj"b s/ go"Am/ gZeD/ ;[o{ j' iKd/<br />
jBoks<br />
fdB xo tkb/ dh oZi e/ ukbh<br />
2H e';Nkfoek L 1 d;zpo 1948 B{z<br />
e';Nk d/ sZsekbh okSNogsh i'S<br />
fczr:{o; c/oo B/ c"i f;;Nw ysw eo<br />
fdZsk ;h, id'A e';Nk foeB f;tb tko<br />
'u 2 jzko s'A tX/o/ b'e wko/ rJ/ ;B.<br />
:[ZX d/ ;w/A fJj d/S g{o/ 21 d/SK s'A<br />
wdd dh T[vhe eodk j?, fi; 'u<br />
nwohek, fubh ns/ feT{pk th Skwb<br />
jB.<br />
3H ;kw'nk L ;w[zdo sZNK dk fJj<br />
y{p;{os d/S nZi th nkgD/ fwZso d/SK<br />
's/ ;[oZfynk bJh fBoGo j?. Gkt/Afe fJE/<br />
g[b; c'o; j? go T[j c"i tKr d/S dh<br />
oZfynk BjhA eo ;edh. fBT{zhb?Av Bkb<br />
fJ; d/S dh 1962 s'A d';sh j? ns/ T[jh<br />
b'V g?D 's/ fJ; dh wdd eodk j?.<br />
4H gbkT{ L gbkT{ e'b th nkgDh<br />
c"i BjhA j?. fJj d/S th nkgD/ BkrfoeK<br />
dh oytkbh bJh g[b; c'o; 's/ jh fBoGo<br />
j?. jwbk j'D 's/ fJj d{i/ d/SK dh wdd<br />
wzrdk j?. fJ; dh wdd bJh ;G s'A<br />
gfjbK nwohek nZr/ nkT[Adk j?. 1983<br />
'u j'J/ fJe ;wM"s/ d/ sfjs nwohek<br />
T[ArbK, f;o g?o, jo/e jfEnko Bkb<br />
;/pk S[o{ j' iKdh j?- gzikp dk S/o b[e<br />
2 N?w eZND bZr iKdk nk-<br />
;ojZdK s/ ;hz c?o j' iKdk j? go<br />
j"bh 2 r'bh uZbdh jh ofjzdh j?-ed/ 2<br />
r'bhrZb<br />
eh pzd/ dh fizdrh u'A frnk<br />
fByko fco uko gkf;nK s'A ;[Bkwh nKr<br />
gos n"Adk j?-s/ fdB fco jBhw{B nor/<br />
ikDhA :[ZX tkbh SKsh d/ nk fvZrd/ B/<br />
doK s/-<br />
b'e g[ZSD brd/ B/ eh rZb nk<br />
nZieb dzd d[yd/ B/ fe t?;/ jh ;[pkn<br />
pdb fbnk j?-uzrk Gbk ;h nk id'A<br />
nr;s ;szpo ;h-gsk BJhA nk Btzpo<br />
d;zpo u feT[A b'e p'bD'A uZbD'A jN<br />
iKd/ B/-<br />
- fJe sK fNeNK s/ e[M BjhA brdk,<br />
fdb th b'jV/ dk eoh iKdk j[zdk j? ikD<br />
B{zn"D<br />
ikD dk ukn th pj[s j[zdk<br />
j?-yk; eoe/ xoKtkfbnK B{z-;p s'A xZN<br />
ukn ;oekoK B{z j[zdk j?-rZb eo' ;Jh<br />
fJe tko Ujd/ g/fenK dhik<br />
jh n"B/ nK-T[jBK B/ th eJh<br />
tko fenk nk-Bkb/ ;kfonK B{z fwb<br />
nktKr/-xo d/ MziN sK fJj w[ZeD/ jh<br />
BJhgfjbK<br />
2 p"; e'fSN g{oh eodh j? fe<br />
S?d GV{nk nokw Bkb N[o jh gt/ Bkbp;<br />
fJe tko BKj eoB, s/ ;[DB<br />
dh b'V j[zdh j?-<br />
fJBQK 10 d/SK K e'b BjhA j? nkgDh c"i<br />
gbkT{ B{z jo jkbs 'u c"ih wdd fdzdk<br />
j?.<br />
5H n?Av'ok L n?Av'ok B/ 1914 'u<br />
iowBh fybkc :[ZX f;oc 10 ftneshnK<br />
dh c"i Bkb bfVnk ;h go n;cb j'<br />
rJ/. fco fJBQK 10 ftneshnK dh Nhw<br />
B/ n?Av'ok g[b; pDkJh. fJj Nhw j[D<br />
240 w?ApoK dh j' rJh j?, fJ; B/ d/S 'u<br />
SKsh ns/ ekB{zB ftt;Ek pDkJh oZyD<br />
dh fzzw/tkoh bJh ;h. fJE/ g[b; 'u Gosh<br />
j'D bJh s[jkv/ e'b nkgDk jfEnko<br />
j'Dk bkzwh j?. fJ; dh oZfynk coK;,<br />
;g/B ns/ BkN' ;?Bk eodh j?.<br />
6H rq/B/vk L jkbKfe fJj d/S<br />
nwoheh ;?Bk dk jwbk ;fj u[Zek j?.<br />
fJ; d/ pkti{d fJ; e'b nkgDh c"i<br />
BjhA j?. okfJb rq/B/vk g[b; c'o; jh jo<br />
;fEsh dk ;kjwDk eodh j?. fJ; dh<br />
wdd eoB tkbk th e'Jh BjhA. jkbKfe<br />
fijV/ d/SK tZb fJj wdd dh Mke oZydk<br />
j?, T[BQK e'b y[d dh e'Jh pj[sh tZvh<br />
c"i th BjhA j?.<br />
7H wkoSb nkJh;b?Av L fJ; d/S 's/<br />
th jwbk j'D dh ;fEsh 'u nwohek jh<br />
fJ; dh wdd eodk j?. fJ; B{z nkzkd<br />
d/S dk doik fwfbnk ns/ fJ; 'u gbkT{<br />
s/ wkJheq'B/Shnk dk th e[M fjZ;k Skwb<br />
;h.<br />
8H fbz;;/;NkJhB L fJj T[BQK d/SK<br />
dh fb;N 'u Skwb j?, fiBQK B{z c"i dh<br />
b'V jh wfj;{; BjhA j[zdh. jkbKfe fJ;<br />
B/ nkgDh c"i fsnko ehsh ;h go tX/o/<br />
youk j'D ekoB fJ; B{z ysw eo fdZsk<br />
frnk. fJE'A dh g[b; jh jo w'ouk d/<br />
ydh j?. T[AM sK e'Jh d/S fJ; dh wdd<br />
eoB bJh tuBpZX BjhA go<br />
;ftNzob?Av dh c"i dh fJ; B{z jw/Sk<br />
nk; ofjzdh j?.<br />
9H BkT{o{ L fJj d[Bhnk dk Nkg{ ;w{j<br />
dk ;G s'A S'Nk d/S j?. fJ;/ bJh fJE/<br />
c"i dh EK g[b; jh ezw eodh j?. b'V<br />
g?D 's/ nk;Nq/bhnk fJ; d/S dh wdd<br />
eodk j?.<br />
10H t?NheB f;Nh L fJj d[Bhnk dk<br />
;G s'A S'Nk d/S ns/ fJe f;Nh th j?.<br />
fJ; Sfjo dh nkgDh e'Jh c"i BjhA j?.<br />
g[b; c'o; jh fJE/ ;[oZfynk ns/ fB:wK<br />
dh oytkbh eodh j?. t?NheB f;Nh<br />
feT[Afe o'w 'u ;fEs j?, fJ; bJh fJNbh<br />
jh fJ; S'N/ fij/ d/S dh oytkbh eodk<br />
j?.<br />
ftSt d/ eJh d/SK d/ y/soK ftu<br />
nZs dh pockBh j[zdh j?. Sfjo d/ Sfjo<br />
poc Bkb Ye/ iKd/ jB. ;VeK T[s/<br />
tkjB BjhA ub ;ed/ ns/ b'e xo'A<br />
pkjo BjhA fBeb ;ed/. fJj :ehB<br />
eoBk n"yk j?, p?foB (p/feB) gjkV T[s/<br />
fJe ;kb ftu 95 c[ZN poc fvZrh ns/<br />
eb'okv y/so ftu 24 xzfNnK ftu 2<br />
c[ZN poc fvZrh. poc fvZrD ekoB<br />
w[beK d/ ihtB ftu yV's nk iKdh j?.<br />
;oeko ns/ Bkrfoe poc jNkT[D bJh<br />
ikD d/ c?d/ th nB/eK jh j[zd/ B/-<br />
ezw eki pzd, youk e'Jh BJh nkT[Adk,<br />
p/nokwh e'Jh BJhA j[zdh, ;cao u sK<br />
nokw jh nokw j[zdk j?-fe;/ bJh e[i<br />
b? e/ ikD dh io{os BJhA j[zdh-Bk jh<br />
e'Jh Gkbdk j? pkobh s/ g?;/ bZrh t;s{<br />
B{z, MZN fyZu e/ tdhnk 2 uhiK oZy<br />
b?Dr/-fijdk ph ;{s gfjbK brdk j?-<br />
Gkt/A nZieb ;pe[i UE/ nkw fwb<br />
iKdk j?- go w[Zb bJh uhz, Gkt w[cs<br />
dk Bzd jh j'o j[zdk j?-<br />
t?;/ efjD B{z ;ko/ fJjh e?Dr/-p;<br />
s[;hA nk ikU s[jkB{z jh fwbD dk ihn<br />
eodk nk-fiZdK ;kv/ bJh ezweko SZvh<br />
p?m/ j'D-s/ fgzBhnK pDkJh p?m/ j'DikU<br />
sK e'Jh B/V/ BJhA brdk-T[j gfjbK<br />
tkbhnK rZbK j[D ysw B/ nwbhnknrb/<br />
p'M ;wiD bZr gJ/ B/-j[D frnK<br />
B{z-;ko/ nkgK ikDd/ jh jK-<br />
BJhA sK ik e/ d/y b?Dki'<br />
fwbD dh sKx oZyd/ B/ Ujh<br />
fwbd/ B/-wK pkg jh j[zd/ B/-T[j nb'g<br />
j'J/ BJh s/ ;p e[i ysw-s{z e"D s/ w?<br />
e"D-rZbK jh B/-<br />
pkeh pkob/ th j[D fJj ;'uD br<br />
gJ/ jB fe i/ rJ/ sK ukn gkDh 5-7 ;"<br />
u g?Dkw{oQ/<br />
th nrb/ fcbNo tkbk gkDh<br />
ikDh N{Nh Bbe/ s'A b? n"Dr/-pzdk vodk<br />
ofjzdk j? gkDh s'A brD tkbhnK<br />
fpwkohnK d/ vo s'A-<br />
BJhA 2 p"s ;kc nk fJj ;kvk<br />
gkDh-n;hA th sK J/jh ghJh dk nkeh<br />
rZb s[;hA feT[A BJh ghAd/-<br />
Udo pkob/ ph g{o/ nkgD/ jZm u<br />
T[sod/ B/-gkDh pzd iK T[pfbnk iK<br />
fcbNo tkbk GkbDr/- go id'A fJj<br />
r'brZfgnK dh iK ukN dh d[ekB o/VQh<br />
d/yDr/ sK ;Zp fB:w fsnkr N[ZN iKAd/<br />
B/- xotkbhnK r'brZfgnK s/ ukN d/<br />
T[j nkj{ bkT[AdhnK B/ fe g[ZS' Bk-<br />
;ko/ 2 fgSb/ ;kbK dk s/ nrb/ 2,<br />
2 ;kbK dk e'Nk g{ok eo ;kj b?AdhnK,<br />
b?Ad/ B/- Bkb 2 jh e?g;{b s/ r'bhnK<br />
u[Zeh fcoBr/-feT[Afe J/BhnK ;kc<br />
;[EohnK uhzK yk 2 e[i sK nzdo jZbub<br />
eoBrhnK jh Bke[M<br />
;wK gfjbK dh rZb nk-w?A<br />
nkgDh B{oijK B{z J/nog'oN s'A b?D<br />
frnk. j'o nzro/z nkgD/ b'e th nkJ/<br />
j'J/ ;B. ;G rb/ fwb oj/ ;B, pV/ y[S<br />
;B. gsBh B/ g[ZfSnk t/y' fJj r'o/ s/<br />
j'o b'e fesB/ y[S jB, fwbD bfrnK<br />
fesBk fJZe d{i/ B{z fgnko eod/ jB,<br />
u[zw oj/ B/ x[ZN 2 iZchnK gk oj/ B/ s/<br />
s[jkB{z tkg; ikD dh ekjb gJh j'Jh<br />
nk! uZb ibdh s[o J/E'A-j'o ofj b?Adh<br />
sK g/ehA- f;vBh fgZS/ ofj uZbh ;h s/o/<br />
tr?o-iK J/E/ tek; o[e uZfbnk ;hw/o/<br />
w{zj'A e"Vk ;Zu fBeb jh frnk<br />
s/ w?A fejk, '' fJj ;ko/ i' t/y ojhA J/A<br />
fJj ;kb/ ;ko/ uVkT[D nkJ/ jB<br />
xoKtkbhnK B{z s/ w?A s?B{z b?D nkfJnk<br />
jK. fJj' coe j?, j'o e'Jh yk; rZb Bjh<br />
fJjBk u-fJj sK ;kb/ nzkd j' oj/<br />
jB, s/ w?A nZi fco r[bkw j' fojk jK.<br />
Bwe fznkdk mzv ftu poc BjhA fgxbkT[Adk<br />
sd Bwe poc Bkb bZr/ gkDh ftu<br />
x[b iKdk j?. o;kfJDe feqnk j[zdh j?<br />
ns/ gkDh dk iwkU doik fijVk f;co<br />
doi/ ;?ANhrq/v ;h, xNBk S[o{ j' iKdk<br />
j?. T[dkjoD d/ s"o 's/ Bch 5 ;/?ANhrq/v<br />
j' frnk j?, sd poc fi; dk skgwkB<br />
4-3-2-1-0 j't/rk, T[j fgzxb ikt/<br />
rh ns/ gkDh dk o{g b? bt/rh. fJ;/<br />
ftXh dk gq:'r nkJh;eqhw pBkT[Dk tkb/<br />
ns/ e[bchnK t/uD tkb/ eod/ jB.<br />
Bwe dh EK j'o o;kfJD fit/A e?bShnw<br />
eb'okJhv, :{ohnk nkfd th tos/ ik<br />
;ed/ jB. Bwe n;kBh Bkb fwb iKdk<br />
j?. ;;sk j? ns/ tosDk n;kB j?, gqzs{<br />
Bwe dh tos'A co;K, XksK, xkj,<br />
g"fdnK T[Zs/ wko{ n;o gkT[Adh j?. Bwe<br />
gkDh B{z d{fSs eodk j?, wzp{oh p;<br />
tosDk g?Adk j?.<br />
Bwe jo pkjoh skgwkB T[s/ poc<br />
BjhA fgzxbkT[AdkL-<br />
Bwe dh tos'A nzBQ/tkj BjhA<br />
ehsh ik ;edh, jo fJe o;kfJD dh<br />
poc fgzxbkT[D dh ;woZEk nkb/-<br />
d[nkb/-pkob/ skgwkB ftZu fub/ ;Ve<br />
d/ skgwkB T[s/ fBoGo eodh j?. id'A<br />
poc T[s/ Bwe gkfJnk iKdk j?, sd<br />
Bwe poc Bkb bZr/ e[M gkdh ftu<br />
x[bdk j?, e[M yk; jkbsK ftu S[ZX<br />
e?bShnw eb'okJhv dh tos'A L<br />
fit/A gfjbK ;gSN ehsk frnk j? fe jo fJE o;kfJD dh poc fgzxbkT[D<br />
dh ;woZEk nkb/-d[nkb/ ns/ ;Ve d/ skgwkB T[Zs/ fBoGo eodh j?. fejV/<br />
o;kfJD fe; skgwkB T[s/ poc fgzxbkT[Ad/ jB dk t/otk fJ; gqeko j?L-<br />
o;kfJD dk BK Y[etK skgwkB<br />
1H<br />
g'NkShnw n?;hN/N<br />
Bch 31 fvroh ;?ANhrq/v<br />
2H<br />
e?bShnw eb'okJhv<br />
Bch 29 fvroh ;?ANhrq/v<br />
3H<br />
w?rBhShnw hnw eb'okJhv<br />
Bch 15 fvroh ;?ANhrq/v<br />
4H<br />
;'vhnw eb'okJhv Bch 10 fvroh ;?ANhrq/v<br />
5H<br />
:{ohnk Bch 4 s'A 6 fvroh ;?ANhrq/v<br />
wkjo e?bShnw eb'okJhv tosD dh f;ckoS eod/ jB, ukj/ T[j o;kfJD<br />
wfjzrk j?, gqzs{ Bwe Bkb'A fJ; dh fJe fsnkJh wksok th ekch ofjzdh j?.<br />
o;kfJD dh u'D pkjobk skgwkB t/y e/ jh eo'.<br />
fJe i[ZN j' ikd/ jB. poc B{z ibdh<br />
fgzxbkT[D :zsoK ns/ o;kfJDK dh wdd<br />
b?Ad/ jB.<br />
poc fgzxbkT[D bJh Bwe dh tos'ALftSt<br />
ftu poc fgzxbkT[D bJh<br />
tZvh wksok ftu Bwe tofsnk iKdk<br />
j?. Bwe gkT[D Bkb poc feT[A fgzxbdh<br />
dk itkp ftfrnkB e'b j?. w'N/ s"o 's/<br />
id'A Bwe poc T[Zs/ gkfJnk iKdk j?,<br />
Bwe 21 fvroh ;?ANhrq/v sZe x[b<br />
;edk j?. wkjoK nB[;ko wkoehN ftu<br />
fwbD tkbk Bwe e/tb Bch 10 fvroh<br />
;?ANhrq/v se jh x[bdk j?, i/ pkjobk<br />
skgwkB 10 fvroh ;?ANhrq/v s'A xN j't/<br />
sd Bwe gkDh ftu BjhA x[bdk ns/<br />
poc B{z fgzxbkT[D s'A n;woE j' iKdk<br />
j?. Bwe gkT[D dk e'Jh bkG BjhA j[zdk.<br />
wfjzdo f;zx tkbhnk
37<br />
37 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
NhH thH nfGB/sohnK dh fJe n?gh;'v dh ewkJh ;[D T[vDr/ s[jkv/ j'S<br />
fdZbh L ;ZNk pkzko<br />
ko 'u u fJj o/N<br />
j? 'Gkigk<br />
Gkigk' 's/<br />
s/ 'nkg<br />
nkg' gkoNh dk<br />
eoB bJh fJe n?gh;'v bJh 64 s'A<br />
67 jzko o[gJ/ fdZs/ rJ/ ;B.<br />
jhBk ykB- jhBk ykB fJe ;cb<br />
wkvb j'D d/ Bkb-Bkb NhH thH<br />
fJzv;Noh dh :zr b[Ze j?. S'N/ god/<br />
's/ jhBk B{z ;Nko gZb; d/ ;hohnb ':/<br />
foSsk fenk efjbksk j?' Bkb gqf;ZXh<br />
fwbh. T[; B{z ;kb 2014 'u p?;N<br />
nfGB/soh bJh 'dkdk ;kfjp ckbe/<br />
n?tkov' th fwb u[Zfenk j?. fcbjkb<br />
jhBk fJe n?gh;'v d/ bJh 70 jzko<br />
o[gJ/ b? ojh j?.<br />
;"oGh i'sh- ;"oGh i'sh B{z ;hohnb<br />
'ep{b j?' bJh ikfDnk iKdk j?. fJ;<br />
;hohnb 'u ;"oGh B/ z'nk dk dwdko<br />
nfGB? ehsk ;h. ;"oGh Bk f;oc<br />
y{p;{os jh j? ;r'A nfGB? th tXhnk<br />
eo b?Adh j?. fcbjkb T[; d/ fJe<br />
n?gh;'v dh ch; 73 jzko o[gJ/ jB.<br />
;BkfJnk fJokBh- ;BkfJnk B{z<br />
NhH thH fJzv;Noh dh fJB';?AN rob<br />
fejk iKdk j?. fJj fpT{Nh e[JhB d/<br />
BK Bkb th ikDh iKdh j?. fJ; B/<br />
eJh ;'nz ehs/ go fJj nfGB/soh c/<br />
w; ;hohnb 'fJ; fgnko e' fenk Bkw<br />
irwhs d/ Gkigk ftZu dkyb/ fybkc nekbh nkr{ ;orow<br />
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv dhnK<br />
nfGB/sohnK dh ewkJh d/ wkwb/ 'u<br />
NhH thH dhnK nfGB/sohnK dh ewkJh<br />
th e[M xZN BjhA j?. fJj nfGB/sohnK<br />
th nZi eb ewkJh d/ wkwb/ 'u T[BQK<br />
s'A th nZr/ uZb ojhnK jB. nZi n;hA<br />
s[jkB{z e[M nfGB/sohnK dh ewkJh<br />
pko/ dZ;D ik oj/ jK, fi; B{z ;[D<br />
s[jkv/ th j'S T[v ikDr/.<br />
gfoXh Sowk- gfoXh Sowk S'N/<br />
god/ dk fJe wSj{e fujok j?. 'o[e<br />
ikBk BjhA' ns/ 's/o/ w/o/ ;gB/'<br />
;hohnbK 'u gfoXh B/ nkgD/ nfGB?<br />
okjh ikB gk fdZsh ;h. fcbjkb gfoXh<br />
'i'Xk nepo 'u i'Xk pkJh dk feodko<br />
ndk eo ojh j?. dZf;nk ik fojk j?<br />
fe fJ; ;w/A gfoXh fJe n?gh;'v bJh<br />
50 s'A 55 jzko o[gJ/ sZe b?Adh j?.<br />
i?Bhco ftzr/N- fJ; B{z NhH thH<br />
fJzv;Noh dk jhok fejk iKdk j?. nZi<br />
i?Bhco d/ jzkoK fJzvhnB; c?Bz jB.<br />
T[; B/ eJh NhH thH ;honbK 'u nkgD/<br />
nfGB? dk ikd{ fpy/fonk j?. dZf;nk<br />
ik fook j? fe i?Bhco B{z<br />
';o;tshuzdok' 'u e[w[d dk o'b ndk<br />
wkB;k, (fpT{o') ;kpek eKro;h<br />
nkr{ irwhs f;zx pokV d/ Gkigk ftZu<br />
Skwb j'D d/ w[Zd/ T[Zs/ T[; d/ otkfJsh<br />
fto'Xh nekbh nkr{ ;orow j' rJ/ jB.<br />
gqkgs t/oftnK nB[;ko gzikp d/<br />
w[Zy wzsoh gqekS f;zx pkdb fto[ZX<br />
eKro; gkoNh tZb'A u'D w?dkB ftu<br />
T[sod/ oj/ irwhs f;zx pokV tZb'A<br />
eKro; B{z nbftdk efjD s'A fgZS'A T[BQK<br />
d/ Gkigk ftu Skwb j'D B{z b? e/ nekbh<br />
nkr{ nfVZe/ yVQ/ eoB bZr gJ/ jB.<br />
pokV d/ Bzdheh ;kEhnK dk efjDk j?<br />
fe e[ZM nekbh nkr{nK B/ Gkigk jkJh<br />
ewKv T[s/ pokV B{z pkjo jh oZyD bJh<br />
z'o gkfJnk ik fojk j?. fJ;/ eoe/ pokV<br />
ns/ jwkfJshnK dk Gkigk ftu Skwb<br />
j'D dk wkwbk Nbdk jh ik fojk j?.<br />
irwhs f;zx pokV, fi; soQK eKro;<br />
ftu j[zfdnK nekbh db d wkbtk fyZs/<br />
'u otkfJsh fto'Xh oj/ jB, T[; eoe/<br />
nekbh nkr{nK B{z fJj ydSk j? fe T[j<br />
Gkigk ftu Skwb j' e/ GftZy ftZu<br />
rZmi'V bJh e'Jh BthA f;ododh g?dk<br />
eo ;edk j?.<br />
pokV d/ Bzdheh ;kEh ns/ nkb<br />
fJzvhnK eKro; ew/Nh d/ ;kpek w?Apo<br />
wBihs f;zx Mbp{Nh dk efjDk j? fe<br />
e[ZM f;nk;h b'eK d/ gkoNh gZXo s'A pkjo<br />
ik e/ ehsh ik ojh fto'Xsk ekoB ;qh<br />
pokV d/ Gkigk ftu Skwb j'D ;pzXh<br />
nfVZe/ g? oj/ jB.<br />
d{z', ns/ 'ozro;hnk' Bkb j'Jh.<br />
fcbjkb ;BkfJnk fJe n?gh;'v bJh<br />
75 jzko o[gJ/ sZe b? ojh j?.<br />
Bhnk Sowk- NhH thH fJzv;Noh dk<br />
fJe j'o y{p;{os fujok j? Bhnk<br />
fujok. T[; B/ nkgD/ e?ohno dh<br />
S[o{nks 'J/e jzko' w/A w/oh pfjBk j?'<br />
Bkb ehsh. fJ; ;hohnb 'u Bhnk B/<br />
pj[s jh SkBdko nfGB? ehsk ;h.<br />
fcbjkb Bhnk 'iwkJh okik' ;hohnb<br />
'u Bzo nk ojh j?. T[j fJe n?gh;'v<br />
d/ 77 jzko o[gJ/ b? ojh j?.<br />
ewkJh d/ wkwb/ 'u fdqSNh Xkwh<br />
th fe;/ s'A xZN BjhA j? T[j fJ; ;w/<br />
A fJe n?gh;'v d/ seohpB 80 jzko<br />
o[gJ/ b? ojh j?. ;keSh szBto NhH<br />
thH dh ;G s'A g;zdhdk nfGB/soh j?.<br />
;keSh B/ nkgD/ e?ohno dh S[o{nks<br />
;kb 1996 'u 'd;s{o' okjh ehsh<br />
;h. ;keSh fJe n?gh;'v d/ 83 jzko<br />
o[gJ/ b? ojh j?. NhH thH nfGB/soh<br />
nkSk 'g{oth' ;hohnb 'u Bzo nkJh<br />
;h. fcbjkb T[j fJ; ;w/A fJe<br />
n?gh;'v d/ 85 jzko o[gJ/ pN'o ojh<br />
j?.<br />
fJ;/ d"okB irwhs f;zx pokV B/<br />
c'B T[s/ rZbpks eofdnK fejk j? fe<br />
nekbh db d/ e[ZM tZv/ B/sk T[BQK dk<br />
eKro; ftu j[zfdnk th gkoNh B/sktK<br />
e'b ik e/ fBZih fto'X eod/ oj/ jB.<br />
T[BQK wzfBnk fe fi; o{g ftu gqekS f;zx<br />
pkdb tZb'A T[BQK dk bzp/ ;w/A s'A fBZih<br />
fto'X ehsk ik fojk j?, T[; s'A ikgdk<br />
j? fe T[BQK dhnK u[;s ubkehnK jh<br />
fJ; t/b/ tZvk nfVZek pDhnK j'JhnK<br />
jB. ;qh pokV B/ fJj th fejk fe T[j<br />
ed/ th gqekS f;zx pkdb dh gkoNh Bkb<br />
nkgDh fe;/ fe;w dh ;KM oZyD tkbk<br />
e'Jh ;wM"sk BjhA eo ;ed/.<br />
T[BQK fJZe ;tkb d/ itkp ftu fejk<br />
fe nkb fJzvhnk eKro; ew/Nh B/ ni/<br />
sZe T[BQK dk n;shck ;theko BjhA<br />
ehsk j? go fco th T[j eKro; ftu<br />
tkg;h dk fJokdk BjhA oZyd/. T[BQK fJj<br />
th fejk fe gzikp d/ eJh eKro;h B/sk<br />
jkJh ewKv d/ c?;fbnK dh jo o'z<br />
T[bzxDk eod/ jB, T[BQK fybkc e'Jh<br />
ekotkJh BjhAA j' ojh, id'A fe eKro;<br />
d/ e[ZM B/sktK B/ T[BQK B{z ;Zu p'bD<br />
bJh jh gkoNh 'u'A eZYtkfJnk j?.<br />
nrBh-5 B{z w'pkJhb bKuo s'A dkrD dk ;cb siopk<br />
fdZbh, (fpT{o') Gkos B/ nZi d/S ftZu jh pDh gowkD{ ;woZEk tkbh fwzkJhb nrBh-5<br />
B{z fwzkJhb bKuo s'A dkrD dk ;cb siopk ehsk. fJj fwzkJhb 5000 feb'whNo dh d{oh<br />
se wko eoB d/ ;woZE j? s/ 10 e[fJzNb s'A tZX Gko/ gowkD{ jfEnko b? ikD dh Sesh oZydh<br />
j?. nrBh-5 B{z nZi T[Vh;k d/ sN B/V/ thbQo Nkg{nK ftZu'A o'v w'pkJhb bKuo s'A dkfrnk<br />
frnk. fJBN?ro/fNv N?;N o/Ai (nkJh Nh nko) d/ ezgb?e;-4 s'A fszB gVktK tkbh fJ;<br />
fwzkJhb B{z 8H06 ti/ dkfrnk frnk. fJj ikDekoh nkJhNhnko d/ vkfJo?eNo n?wth e/th<br />
gq;kd B/ fdZsh. nrBh-5 B{z nZi dkrD dk siopk fJ; rZb'A th nfjw j? fe fJ; B{z pj[s<br />
jh xZN ;w/A dh fsnkoh ftZu o'v w'pkJhb bKuo s'A dkfrnk frnk id'Afe gfjbK fJ; B{z yZbQ/<br />
w?dkB ftZu ;Ekgs ftS/S bKuo s'A dkfrnk iKdk ;h. fJ; yk; ftS/Ssk d/ Bkb fiZE/ nrBh-<br />
5 fwzkJhb dh :[ZXBhse nfjwhns tX rJh j?, T[ZE/ fJ; B{z ;Ve iK o/b wkor okjhA fbik<br />
e/ fe;/ th ;EkB s'A dkfrnk ik ;edk j?. fJ; d/ Bkb jh d/S dh fiZE/ :[ZXBhse ;woZEk tX<br />
rJh j?, T[ZE/ nrBh-5 dh skfJBksh B{z r[gs th oZfynk ik ;e/rk. oZfynk wkfjoK d/ nB[;ko<br />
nrBh-5 dk fJj siopk d/S dh jwbk ;woZEk ftZu tkXk eoB tkbk s/ oZfynksfwe fdqSNh<br />
s'A p/jZd nfjw j?.<br />
BthA fdZbh (fpT{o') fdZbh dk u'D gkok n;wkB 's/ uVd/ jh fdZbh d/ ;ZNk<br />
pkzko 'u zpod;s rfjwkrfjwh d/yD B{z fwb ojh j?. go u'D BshfinK B{z b? e/<br />
;N'ohnK dk i' Bzohnk j? T[j u'D gzfvsK dk rfDs ftrkV ;edk j?.<br />
fdZbh 'u BkikfJz Xzdk ubk oj/ ;N'ohJ/ Gkigk B{z fdZbh 'u g{oD pj[ws Bkb<br />
i/s{ gkoNh wzBd/ j'J/ nkT[D tkbh w[Zy wzsoh feoB p/dh B{z wzB oj/ jB. fJj<br />
;N'ohJ/ Gkigk B{z i/s{ wzBd/ j'J/ ;hHn?Zw ;hN bJh feoB p/dh dh s[bBk 'u e/<br />
iohtkb B{z xZN GkU d/ oj/ jB.<br />
T[ZE/ jh nkw nkdwh gkoNh 's/ Gkigk d/ w[ekpb/ d[r[Dh oew brkJh ik ojh<br />
j?. id'Afe eKro; dh jko wzBd/ j'J/ T[; 's/ e'Jh th ;ZNk brkT[D B{z fsnko BjhA<br />
j?. ;ZNk pkzko 'u gkoNhnK d/ tZy-tZy o/N s?n ehs/ rJ/ jB.<br />
;ZNk pkzko 'u Gkigk d/ o/N 1H36 j? id'Afe nkw nkdwh gkoNh dk o/N 2H5<br />
j?. BK Bk dZ;D dh Sos 's/ fJe ;N'ohJ/ B/ dZf;nk fe i/eo 's/ fJe bZy o[gJ/<br />
brkJ/ ikDr/ sK ns/ Gkigk fiZsdh j? sK fJe bZy dh EK 's/ 1H36 bZy o[gJ/<br />
fwbDr/. T[ZE/ jh nkw nkdwh gkoNh 's/ fJe bZy o[gJ/ dk ;ZNk brkfJnk iKdk<br />
j? ns/ T[j u'D fiZsdh j? sK ;ZNk brkT[D tkb/ B{z 2H5 bZy o[gJ/ fwbDr/. id'Afe<br />
w[Zy wzsoh ;hN bJh bZrk ;ZNk th e[M fJ;/ GkU 's/ j?.<br />
'nkg<br />
nkg' tZb'A fdZbh d/ b'eK dk jo<br />
w;bk jZb eoB dk tkndk<br />
BthA fdZbh, (fpT{o')nkw nkdwh gkoNh B/ b'e b[GkT{ tknd/ eofdnK nZi<br />
gkoNh dk u'D wB'oE gZso ikoh eo fdZsk. 'nkg' w[yh noftzd e/iohtkb B/ u'D<br />
wB'oE gZso ikoh eofdnK fejk fe fJj ykbh d;skt/z BjhA j? ;r'A gkoNh d/<br />
'rhsk, pkJhpb, e[okB ns/ r[o{ rqzE ;kfjp' jB fi; d/ jo/e B[es/ B{z T[j ;Zsk<br />
'u nkT[D 's/ bkr{ eoBr/.<br />
u'D wB'oE gZso 'u 'nkg' B/ fdZbh d/ b'eK B{z 24 xzN/ gkDh d/D, tkJh-ckJh<br />
dh w[cs ;j{bs, wfjbk ;[oZfynk bJh 10 bZy ;h;hNhth e?wo/ bkT[D ns/ t?N doK<br />
xNkT[D d tknd/ ehs/ jB.<br />
;qh e/iohtkb B/ fejk fe uko wjhfBnK dh v{zxh y'i pknd u'D wB'oE gZso<br />
B{z fsnko ehsk frnk j? ns/ jo/e fBtk;h B{z fdZbh 'u ofjD 's/ wkD j't/rk.<br />
'nkg' B/ fdZbh B{z gqd/S dk g{ok doik fdtkT[D dk tkndk th ehsk j?. Bkb<br />
jh t?N doK gzi ;kbK nzdo j'oK ;{fpnK Bkb'A ;G s'A xZN eoB dk tkndk th<br />
ehsk frnk j?.<br />
wfjbktK dh okyh bJh 10 s'A 15 ;h;hNhth e?wo/ bkT[D d/ Bkb fdZbh dh jo/<br />
e pZ; 'u ;[oZfynk rkov skfJBks eoB dk th tkndk ehsk frnk j?.<br />
1984 d/ f;Zy esb/nkw B{z fdZbh d/ fJfsjk; dk SowBke ekok eoko fdzfdnK<br />
gkoNh B/ fejk j? fe esb/nkw dh w[V s'A iKu bJh T[j ftS/S iKu Nhw n?;nkJhNh<br />
pDkJ/rh.<br />
'nkg' B/ ;Zsk 'u nkT[D d/ fJe ;kb nzdo r?o-ekB{zBh eb'BhnK B{z fB:ws<br />
eoB dk th tkndk ehsk j?. f;Zfynk d/ y/so 'u 500 Bt/A ;e{b ns/ 20 Bt/A<br />
ekbi y'bQD dk tkndk ehsk frnk j?. f;js d/ gZXo 's/ fdZbh 'u 900 Bt/A<br />
w[ZYb/ f;js e/Ado ;Ekgs eoB ns/ ;oekoh j;gskbK 'u fp;sfonK dh frDsh<br />
30 jzko eoB dk th tkndk ehsk frnk j?.<br />
'nkg' B/ fdZbh 'u gou{B 'u ftd/Sh fBt/S dh fJikzs Bk d/D dk n?bkB<br />
ehsk j?. gkoNh B/ gqkJhtN fpibh ezgBhnK dh nkfvN j'D sZe fpibh doK<br />
nZXhnK oZyD dk tkndk ehsk j?.<br />
iB b'egkb fpZb ns/ ;toki fpZb B{z th gkoNh d/ J/izv/ 's/ oZfynk frnk j?.
38<br />
38 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
e[Vh dhnK nZyK B/ iK n?e;-o/n wShB<br />
g[fsB dh ;heq/N 'Xh<br />
Xh' dh c'N' j'Jh tkfJob<br />
BthA fdZbh (fpT{o') fJj d[Bhnk nkgD/-nkg 'u pj[s ;ko/ ojZ; ;w/Nh p?mh<br />
j?. d[Bhnk 'u pj[s ;ko/ b'e th nfij/ jB, i' fe;/ ojZ; s'A xZN BjhA jB. o{; dh<br />
BskSk (28) th fJe nfijh e[Vh j?, i' nkgDh fJe y{ph ekoB ojZ;wJh bZrdh<br />
j?. BskSk dhnK nZyK 'u n?e;-o/n ftzB j?. T[j nkgDhnK nZyK Bkb fe;/ d/<br />
th ;oho d/ nzdo Mke e/ d/y ;edh j? ns/ phwkohnK dh gSkD eo ;edh j?.<br />
S[o{nks 'u BskSk dh fJ; ojZ;wJh gqfsGk B{z e'Jh BjhA wzBdk ;h go j"bh-j"bh<br />
bzdB, fBT{:koe ns/ ikgB d/ vkeNo ns/ ftfrnkBh T[; dh fJ; gqfsGk B{z<br />
wzBD bZr/ ns/ nkgDh ;fjwsh th T[; Bkb zkfjo ehsh. T[; dk efjD? fe T[j<br />
i' d/ydh j?, T[; B{z ;wMD 'u E'VQk ;wK bZrdk j? go fpbe[b ;jh phwkoh dh<br />
gSkD eo ;edh j?. fJE'A sZe fe T[j fe;/ phwkoh dh S[o{nksh ;N/i B{z th gSkD<br />
iKdh j?, fi; B{z vkeNo th S/sh BjhA cV ;ed/. dZ; d/JhJ/ fe BskSk B/ j[D sZe<br />
eJh phwkohnK dh gSkD ehsh j?, fi; 'u ikgkB d/ vkeNoK d/ ;kjwD/ wohz d/<br />
pBkT[Nh r'v/ dh gSkD, wohz dh B[e;kBh j'Jh ohVQ dh jZvh dh gSkD ns/ fe;/<br />
n"os d/ roGXkoB eoB dh w[ZYbh ;fEsh dh gSkD Skwb j?. BskSk dh wzBhJ/<br />
sK pugB s'A T[; 'u n?e;-o/n ftzB BjhA ;h. 10 ;kb dh T[wo sZe T[j fJe<br />
;kXkoB pZuh ;h go fJ; fgZS'A T[; ftu fJj r[D nkT[D/ S[o{ j' rJ/. fJ; B{z T[j<br />
w?vheb ftzB efjzdh j? ns/ T[; nB[;ko ;w/A d/ Bkb-Bkb T[; dk fJj w?vheb<br />
ftzB j'o s/z j' fojk j?.<br />
iBtoh 'u u nkJ/ 16 G{ukb,<br />
ikD' feZE/-feZE/ fjZbh Xosh<<br />
TANDA PEST CONTROL<br />
wk;e'(fpT{o') o{; d/ okSNogsh<br />
tkbkdhwho g[fsB dk ihtB jw/Sk s'A<br />
jh fttkfds fojk j? go T[BQK B/ jw/Sk<br />
jh nkgDh fBZih fzzdrh s/ gfotko B{z<br />
fJBQK fttkdK s'A d{o oZfynk j?. g[fsB<br />
d/ e[M fto'Xh T[; d/ fJ;/ fBZih ihtB B{z<br />
b'eK d/ ;kjwD/ fbnkT[D dhnK e'fSSK<br />
ftu bZr/ jB. fJ;/ eVh ftu g[fsB d/<br />
fJe fto'Xh pbkro Btkbrh B/ nkgDh<br />
fJe c/;p[Ze g';N ftu T[BQK dh p/Nh dh<br />
gSkD B{z T[ikro eoe/ ;kfonK B{z j?okBh<br />
ftu gk fdZsh. g[fsB dh p/Nh e?NohBk<br />
tbkdhwho'tBk fsykB'tk wk;e' ;N/N<br />
:{Bhtof;Nh d/ Bkb fwb e/ ezw eoB<br />
tkb/ fJe ;zrmB dh w[yh j?. wk;e' ;N/<br />
N :{Bhtof;Nh d/ eohph ;{soK B/ th<br />
fJ; rZb dh g[SNh ehsh j? fe fsykB'tk<br />
g[fsB dh Xh j? go fsykB'tk B/ fJ; 's/<br />
e'Jh fNZgDh BjhA ehsh j?.<br />
fzeo:'r j? fe g[fsB dhnK p/NhnK<br />
fsykB'tk s/ wkohnk ed/-ed/ jh b'eK<br />
d/ ;kjwD/ nkT[AdhnK jB.<br />
w'dh d/ e'b nkg 's/ jwb/ d/ f;tkJ/<br />
e'Jh ftebg BjhA- e/iohtkb<br />
BthA fdZbh, 1 cotoh (;HpH) gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh 's/ gbNtko eod/ j'J/<br />
noftzd e/iohtkb B/ u'D o?bh 'u nkw nkdwh gkoNh 's/ fBSkBk ;kXD ns/ Sfjo<br />
d/ ftek; bJh o'vw?g dZ;D tor/ w[ZfdnK 's/ Bk uouk eoB B{z b? e/ T[BQK dh<br />
nkb'uBk ehsh. e/iohtkb B/ fejk fe zwhBh gZXo 's/ Gkigk d/ xZN oj/ ;woEB<br />
B{z d/yd/ j'J/ w'dh d/ e'b nkg d/ fybkc p'bD d/ f;tkJ/ e'Jh ftebg BjhA ofj<br />
frnk. e/iohtkb B/ fejk fe T[j fJ; rZb s'A fBokS jB fe w'dh B/ fdZbh d/<br />
ftek; s/ T[; d/ b'eK dh GbkJh d/ ;pzX 'u e[M BjhA fejk. e/iohtkb B/ fejk fe<br />
T[BQK B/ gqXkB wzsoh B{z o?bh 'u p'bd/ j'J/ ;[fDnk s/ T[j nk;tzd ;B fe fdZbh B{z<br />
ftef;s eoB bJh nkgDk o'vw?g oZyDr/ go T[j fBokS jB fe gqXkB wzsoh B/<br />
fJ; ;pzX 'u fJe th Spd BjhA fejk. d{;o/ gk;/ T[BQK B/ Sfjo B{z nZr/ fbikT[D<br />
bJh nkgD/ wB'oE gZso 'u eohp 70 fpzd{nK 's/ uouk ehsh j?.<br />
ypoK dhnK ;[oyhnK pBD tkb/ tZv/ G{ukbK pko/ sK SkfJd s[jkB{z E'Vh pj[s ikDekoh j't/rh go<br />
Xosh 's/ eJh nfij/ G{ukb th nkT[Ad/ jB fijV/ ypoK dhnK ;[oyhnK BjhA pDd/. fJ;/ ;kb dh iBtoh<br />
'u nfij/ 16 G{ukb nkJ/ jB fiBQK pko/ d[Bhnk B{z gsk jh BjhA bZrk. s[;hA th ikD' iBtoh 'u feZE/-<br />
feZE/ fjZbh Xosh<<br />
gfjbk G{ukb dk MNek wDhg[o d/ fwnKwko d/ pkovo 's/ wfj;{; ehsk frnk ns/ fJ; dh shposk<br />
3H5 ;h.<br />
d{ik G{ukb dk MNek th wDhg[o d/ u[okuzdg[o 'u wfj;{; ehsk frnk ;h ns/ fJ; dh shposk 3H7<br />
;h.<br />
shih tko G{ukb Bkb B/gkb dh Xosh fjZbh ;h fi; dh shposk 4H2 ;h.<br />
u"Ek G{ukb dk MNek fJzv'B/Shnk d/ ;[wkNok nkfJob?Av 's/ wfj;{; ehsk frnk ;h fi; dh shposk<br />
5H4 ;h.<br />
gzithA tko G{ukb B/ nzv'wkB nkJh;b?Av dh Xosh fjbkJh, fi; dh shposk 4H9 ;h.<br />
S/tK G{ukb dk MNek wDhg[o d/ E'pb 'u wfj;{; ehsk frnk, fi; dh shposk 3H2 ;h.<br />
;sthA tko G{ukb B/ jfonkD/ (;'Dhgs) dh Xosh B{z fjbkfJnk, fi; dh shposk 3H3 ;h.<br />
nmthA tko G{ukb B/ Gkos-pzrbkd/S dh ;ojZd 's/ wko ehsh fi; dh shposk 4H0 ;h.<br />
B"tK G{ukb dk MNek BkoEB nzv/wkB nkJh;b?Av 's/ wfj;{; ehsk frnk fi; dh shposk 4H0 ;h.<br />
fJ;/ soQK d;tK MNek nzv/wkB nkJh;b?Av 's/ wfj;{; ehsk frnk fi; dh shposk 4H5 ;h.<br />
fJ;/ soQK S/ j'o tZy-tZy EktK 's/ G{ukb B/ wko ehsh. fJE/ okjs dh rZb sK fJj ojh fe fJBQK<br />
G{ukb d/ MNfenK Bkb fe;/ th ikBh ns/ wkbh B[e;kB s'A pukn fojk.
39<br />
39 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
okfJ;k fgnko/ ek okfJ;k, fis[ ;dk ;[y[ j'Jh ..<br />
gou? okw[ ot? iT[ e'Jh ..<br />
fJ; b/y ftubk Spd Grs oftdk;<br />
ih dk fbfynk j'fJnk j?. feT[Afe Grs<br />
oftdk; ih dh thukoXkok r[o{ BkBe<br />
;kfjp Bkb fwbdh ;h fJ; eoe/ r[o{<br />
BkBe ;kfjp B/ T[BQK dh pkDh nkg<br />
fJZeso ehsh, ;zGkbh ns/ nkgD/ pokpo<br />
o[Zspk fdZsk. Grs oftdk; ih dk fJj<br />
Spd okr G?o'A ftZu, r[o{ rozE ;kfjp d/<br />
gzBk 1167 s/ ;S'ps j?.. fJj b/y fbZyD<br />
dk ;kvk wzst j/m fbZy/ ftfSnK B{z f;ZX<br />
eoBk j?L<br />
1H ;ko/ GrsK dh pkDh r[o{ BkBe<br />
;kfjp B/ nkg fJZeso ehsh ns/ r[osk<br />
;"AgD t/b/ jo r[o ftnesh B/ nkgDh<br />
fbZyh ns/ fJZeso pkDh B{z nkgD/ T[Zso<br />
nfXekoh r[o{ B{z nkgD/ jZEhA nkg ;"Ag<br />
fdZsh. fJ; soQK r[o{ BkBe ;kfjp s'A<br />
j[zdh j'Jh r[opkDh, r[o{ nzrd ;kfjp,<br />
r[o{ nwo dk;, r[o{ okw dk; ;kfjp<br />
ns/ r[o{ noiB ;kfjp sZe gj[zu rJh.<br />
pkDh B{z fbZyD ns/ ;zGkbD dk ezw<br />
fe;/ j'o d/ jZE BjhA SZfvnk frnk.<br />
2H wB[Zysk fJZe j?. ;G gqkDh<br />
pokpo jB. iBw eoe/ e'Jh T{u Bhu<br />
BjhA j' ;edk. jo gqkDh B{z gqwkswk dh<br />
Grsh eoB dk g{ok ns/ pokpo jZe j?.<br />
jo gqkDh gqG{ Grsh eoe/ ihtB w[es<br />
j' ;edk j?. Grsh eoB dk jZe fe;/<br />
yk; Sq/Dh bJh okytK BjhA j?.<br />
3H r[opkDh fe;/ eow eKv B{z BjhA<br />
wzBdh. r[o{ rozE ;kfjp ftZu eow eKvK<br />
s'A w[es j' e/ e/tb gqG{ Grsh jh gqXkB<br />
j?. gqwkswk dh Grsh eoe/ gqkDh dk<br />
ihtB w[es j' iKdk j?.<br />
4H r[o{ rozE ;kfjp ftZu doz ;ko/<br />
r[o{nK, r[of;ZyK ns/ GrsK dh pkDh<br />
r[o{ BkBe ;kfjp d/ nkS/ nB[;ko j?.<br />
r[o{ rozE ;kfjp ftZu e'Jh nkgk fto'Xh<br />
fynkb BjhA fwbdk.<br />
Grs oftdk; ih dk iBw pBko;<br />
ftZu j'fJnk ;h. fJ; B{z eKSh Gh fejk<br />
iKdk j?. eKSh ftdtkB pqkjwD ns/<br />
gzfvsK dk rVQ wzfBnk iKdk j?. pqkjwD<br />
pj[ gqekoh d/t Grsh, T{u Bhu ns/<br />
eow eKvK ftZu ftStkS oydk j?.<br />
ubke pqkjwD B/ wB[Zysk B{z T{u Bhu<br />
ftZu tzv fdZsk. T[; w[skpe pqkjwD<br />
;ZG s'A T[Zuk ns/ S{do ;ZG s'A BhtK<br />
Gkt nS{s frfDnk iKdk j?. pqkjwD<br />
B{z ;ko/ ftfdne, ;z;kfoe ns/ Grsh d/<br />
jZe gqkgs ;B go S{do fJBQK ftu'A fe;/<br />
nfXeko dk jZe BjhA oZydk ;h.<br />
r[o{ BkBe ;kfjp w[skpe gqwkswk<br />
dh i's jo gqkDh ftZu w'z{d j?. fJ;<br />
eoe/ ;koh wB[Zysk pokpo j?.<br />
nkT[ Grs oftdk; d/ fJ; Spd<br />
ftZu fdZsh thukoXkok B{z ;wMhJ/L<br />
ý ;fsr[o gq;kfd ..<br />
G?oT[ pkDh oftdk; ihT[ eh xo[ ¢<br />
fpB[ d/y/ T[gi? Bjh nk;k .. i' dh;?<br />
;' j'fJ fpBk;k ..<br />
poB ;fjs i' ikg? Bkw[ .. ;' i'rh<br />
e/tb fBjekw[ ..¡..<br />
gou? okw[ ot? iT[ e'Jh .. gko;[ go;?<br />
d[fpXk B j'Jh ..¡.. ojkT[ ..<br />
;' w[fB wB eh d[fpXk ykfJ .. fpB[<br />
d[nko/ sq? b'e ;wkfJ ..<br />
wB ek ;[GkT[ ;G[ e'Jh eo? .. eosk<br />
j'fJ ;[ nBG? oj? ..¢..<br />
cb ekoB c{bh pBokfJ .. cb[<br />
bkrk sp c{b[ fpbkfJ ..<br />
frnkB? ekoB eow nfGnk;[ ..<br />
frnkB[ GfJnk sj eowj Bk;[ ..£..<br />
fxqs ekoB dfX wE? ;fJnkB ..<br />
ihts w[es ;dk fBopkB ..<br />
efj oftdk; gow p?okr .. fod? okw[<br />
eh B igf; nGkr ..¤..¡.. gzBk ¡¡¦§<br />
Spd dk w[y Gkt ojkT[ dh s[Ze<br />
ftZu j[zdk j?. pkeh d/ Spd ftZu ojkT[<br />
tkbh s[Ze dh ftnkfynk j[zdh j?. fJ;<br />
Spd dk w[Zy Gkt j? fe i' gqkDh gqwkswk<br />
dk Bkw f;wodk j? T[; dk wB gqG{ ftZu<br />
bhB j' iKdk j?. gko; gqG{ dh S'j Bkb<br />
gqkDh ihtB w[es j' iKdk j?.<br />
pkeh d/ fJ; Spd ftZu gqG{ fwbkg<br />
tkb/ ihtB dh s;tho fdZsh rJh j?<br />
Gkt T[j gqkDh fBjekw', ikBhfe<br />
tkSBk-ofjs j' iKdk j?. T[; dh d[fpXk<br />
fwN iKdh j?. gqwkswk tKr iht fBoGT[<br />
j' iKdk j? ns/ T[; dk feos-eko tkbk<br />
w'j fwN iKdk j?. fJ; soQK gqwkswk dh<br />
w/jo ;dek T[j gqkDh ihtB w[es j'<br />
iKdk j?. fJ; Spd ftZu wB[Zyk ihtB<br />
dk T[j ft;Eko j? i' Bkw f;wfonK<br />
pDdk j?. fJ; e/Adoh fynkb d/ d[nkb/<br />
jh ;ko/ Spd B/ ofjDk j?.<br />
n"y/ SpdK d/ noE L nk;k-sKx,<br />
poB-gqG{ d/ r[DK dh f;cs-;kbkj,<br />
fBjekw[-ekwBk ofjs, gou?- ftekoK<br />
tb'A jN iKdk j?, iT[-id', d[fpXkd[fuZsk-gB,<br />
sq?b'e- ftnkge gqG{ ftu,<br />
fpB[ d[nko/- T[j gqG{ dk fi; ;oho BjhA<br />
j?, pBokfJ-pB;gsh, fpbkfJ-d{o j'<br />
iKdk j?, frnkB? ekoB-frnkB dh<br />
ykso Gkt gqG{ d/ fwbkg dk ;jh o;sk<br />
bZGD bJh, eowj Bk;[-eowK dk Bk;,<br />
fxqs-fxT[, dfX-djhA, wE?-foVedh j?,<br />
;fJnkB-f;nkDh fJ;sqh, fBopkBtkSBk-ofjs,nGkr-j/<br />
Gkr jhD!<br />
Spd d/ noE L id'A e'Jh gqkDh<br />
gqwkswk dk Bkw f;wodk j? sK T[; dk<br />
wB gqG{ ftZu bhB j' iKdk j?. fijVk<br />
gqkDh gko;-gqG{ B{z S[zjdk j? sK T[j gqkDh<br />
wkB' gqG{ ;'B/ ftZu bhB j' iKdk j? ns/<br />
T[; dh w/o-s/o w[Ze iKdh j?.¡. ojkT[.<br />
go gko;-gqG{ d/ uoB S'jD/ ;"yk<br />
ezw BjhA j? feT[Afe ;kvhnK nZyK<br />
gqwkswk B{z d/y BjhA ;edhnK. t/yD s'A<br />
fpBQK gko;-gqG{ d/ uoB S'jD dh sKx<br />
g?dk BjhA j' ;edh ns/ ;z;ko Bkb jh<br />
w'j pfDnk ofjzdk j?. ;z;ko dk fd;dk<br />
fJj o{g ;G BkS j' ikD tkbk j?. i'<br />
gqkDh gqG{ d/ r[D rkT[Adk ns/ gqG{ dk<br />
Bkw igdk j? e/tb T[j gqkDh jh n;b<br />
i'rh j? ns/ T[j gqkDh ekwBk-ofjs j'<br />
iKdk j?.¡.<br />
Bkw f;woB tkbk T[j gqkDh jh<br />
n;b foSh j? fijVk gqkDh Bkw dh<br />
poes Bkb nkgD/ wB dh w/o-s/o fwNk<br />
b?Adk j? ns/ T[; gqG{ ftZu ;wkfJnk<br />
ofjzdk j? fi; dk e'Jh ;oho BjhA j?.<br />
;ko/ ;z;ko ftZu jo iht nkg' nkgD/<br />
wB d/ ;[GkT[ w[skpe nkgDk ihtB<br />
fiT[Adk j? Gkt jo e'Jh iht nkgD/ jh<br />
wB d/ fgZS/ s[odk j?. fJ; d/ T[bN Bkw<br />
f;woB tkbk gqkDh nkgD/ wB d/ fgZS/<br />
s[oB dh EK Bkw f;woB dh poes Bkb<br />
tkfjr[o{ dk o{g j' iKdk j? ns/ T[;<br />
nt;Ek ftZu fNfenk ofjzdk j? fiZE/<br />
fe;/ rZb dk vo GT[ BjhA j? .¢.<br />
;z;ko dh ;koh pB;gsh cb d/D<br />
dh ykso fyVdh j?. id'A cb bZrdk j?<br />
c[Zb d{o j' iKdk j?. d[BhnK dh o'zkBk<br />
feos-eko frnkB dh ykso j? Gkt<br />
;kv/ ihtB dk wB'oE gqG{ ftZu gouD<br />
ns/ T[Zu-ihtB dh ;{M bJh j?. id'A<br />
T[Zu-ihtB dh ;{M ;kzB{ g? iKdh j? sK<br />
T[; nt;Ek ftu nZgV e/ feos-eko<br />
ns/ wkfJe T[ZdwK dk w'j fwN iKdk j?.<br />
:kBhfe ;kv/ wB wkfJnk ftZu yus<br />
BjhA ofjzdk. fJ; nt;Ek dk ed/ th<br />
fJj Gkt Bk b? fbnk ikt/ fe n;hA Xow<br />
dh feos eko fsnkr d/Dh j?. Xow dh<br />
feos eoBh ;kvk gow Xow j?..£.<br />
f;nkDh fJ;sqh fxT[ dh ykso djhA<br />
foVedh j?. fJ;/ soQK i' gqkDh Bkw ig<br />
e/ gqG{-uoBK ftZu goudk j? T[j fJj<br />
ikDdk j? fe d[BhnK dk ihtB-fBopkj,<br />
d[BhnK dh feos-eko gqG{-uoBK ftZu<br />
i[VB tk;s/ jh j?. fJ; bJh T[j gqkDh<br />
Bkw f;woB dh poes Bkb wkfJnk dh<br />
feos-eko eodk j'fJnk w[es j' iKdk<br />
j? ns/ jw/SK tkSBk-ofjs ofjzdk j?.<br />
Xow dh feos ftu'A b'VQtzXK dh :'r<br />
;jkfJsk th eodk j?. Grs oftdk;<br />
;G s'A T[Zu/ t?okr dh gqkgsh dh rZb<br />
dZ;dk j? ns/ efjzdk j? fe j/ Gkr-jhD<br />
gqkDh ! gqG{ s/o/ fjod/ ftZu jh j?. s{z T[;<br />
B{z feT[A BjhA :kd eodk. Gkt j/ gqkDh<br />
nkgD/ nksfwe ihtB dh ;cbsk bJh<br />
s{z e/tb gqwkswk B{z jh :kd eo. fe;/<br />
j'o d/th d/ts/ iK wB[y nkfd d/ f;woB<br />
dk e'Jh bkG BjhA .¤.<br />
B'NL fe;/ eow-eKv dk e'Jh fzeo<br />
Grs oftdk; ih B/ 'ojkT[' dh s[Ze<br />
ftu BjhA ehsk. fJ; bJh fJ; Spd d/<br />
shi/ pzd ftZu fJj pj[s nY[ethA rZb<br />
j't/rh i/ bcz 'eow' dk noE 'eoweKv'<br />
ehsk ikJ/. id Gh fe;/ eth dh<br />
fe;/ fbys pko/ e'Jh SZe gJ/ sK T[; B{z<br />
;wMD bJh ;jh sohek fJjh j' ;edk<br />
j? fe T[; r[zMb B{z T[; eth d/ pkeh<br />
Spd iK T[; dh j'o ouBktK B{z gfVQnk<br />
ns/ ;wfMnk ikt/. eth fiZE/ nkgDh<br />
p'bh B{z tosdk, ;ztkodk ns/ fSzrkodk<br />
j? T[ZE/ T[j g[okD/ bczK, g[okD/<br />
w[jktfonK s/ g[okD/ tos/ fdqSNKsK B{z<br />
Bt/A sohe/ Bkb tos ;edk j? ns/<br />
tosdk Gh j?. fJj pkDh T[; wjK g[oy<br />
dh j? i' ;kE'A d{o T[Zuh u'Nh s/ y/v oj/<br />
;B ns/ T[Zu/ wzvbK ftZu T[vkohnK bk<br />
oj/ ;B. Spd B{z ;wMD bJh wkfJnk<br />
ftZu y/vd/ ns/ fJXo T[Xo GZid/ wB B{z<br />
o'e e/ fJ; Spd ftZu i[VBk ukjhdk<br />
j?. e/tb fJ; soQK jh T[BQK dh v{zxkJh<br />
ftZu nZgVB dh nk; pD ;edh j?.<br />
d/y' j/m fdZs/ 'oZ;h s/ ;Zg' ns/ ºc[Zb s/<br />
cbº d/ fdqSNKs<br />
¡H t/dKsh b'eK B/ fJj gouko ehsk<br />
fe fJj irs fwfEnk j?. wkfJnk d/<br />
gqGkt Bkb iht B{z Gh fJj Gow gk fdZsk<br />
pbfpzdo f;zx<br />
frnk fe irs dh e'Jh j;sh BjhA j?.<br />
fJ; rZb B{z ;wMkT[D tk;s/ T[BQK ºoZ;h<br />
s/ ;Zgº dk fdqSNKs fdZsk. fJ; w[skpe<br />
jB/o/ d/ ekoB oZ;h B{z ;Zg ;wfMnk frnk<br />
go n;b ftu ;Zg fes/ j? jh BjhA ;h.<br />
r[o{ rozE ;kfjp d/ gzBk 657 ns/ okr<br />
;'ofm ftZu Grs oftdk; ih dk<br />
fbZfynk Spd, 'ip jw j's/' doz j?.<br />
go fJ; Spd ftZu Grs oftdk; ih B/<br />
Gh 'oZ;h ns/ ;Zg' tkbk fdqSNKs d/ e/<br />
fJj ;gSN ehsk ns/ ;wMkfJnk j? fe<br />
;z;ko gqwkswk s'A tZyoh j;sh BjhA j?.<br />
fJ; fdqSN s'A fJj Gkt BjhA fbnk ik<br />
;edk fe Grs oftdk; ih t/dKsh ;B.<br />
¢H irs e'Jh j;sh BjhA B{z<br />
;wMkT[D bJh eow-eKvhnK B/ 'c[Zb s/<br />
cb' dk fJZe j'o fdqSNKs tofsnk. cb<br />
bZrD s/ c[Zb ysw j' iKdk j?. thuko<br />
nXhB Spd ftZu Grs oftdk; ih B/<br />
Gh 'c[Zb s/ cb' tkb/ fdqSNKs B{z tos<br />
fbnk j?. fJE/ Grs oftdk; ih B/ ;kB{z<br />
;wMkfJnk j? e/ ;kv/ ihtB dk we;d<br />
;kv/ nzdo t;d/ gko; gqG{ B{z gkT[Dk<br />
j?. fJ; fdqSNKs dk Gh fJj wsbp BjhA<br />
fBeb ;edk fe Grs oftdk; ih e'Jh<br />
eow-eKvh ;B. u/s/ oZyD tkbh rZb<br />
fJj j? fe Grs oftdk; ih fe;/ T[Zuh<br />
e[b d/ pqkjwD BjhA ;B. pqjwD sK T[BQK<br />
B{z Bhu ns/ S{do efjzd/ ;B. ;kSsoK<br />
w[skpe S{do B{z iB/T{ gkT[D dh, wzdo<br />
ftZu ikD dh, g{ik, ;zfXnk, sogD,<br />
rkfJsqh nkfd dk e'Jh nfXeko BjhA j?.<br />
fJ; eoe/ Grs oftdk; ih B{z fe;/<br />
eow-eKv ftZu o[uh BjhA ;h j' ;edh.<br />
Grs oftdk; ih B/ fJ; Spd ftZu<br />
gqwkswk d/ Bkw f;woB tkb/ pzd/ d/ T[;<br />
T[Zu/ ihtB dk fzeo ehsk j? fi;<br />
d[nkok T[; iht d/ b/y/ i'y/ dk BkS<br />
ns/ gqwkswk ftZu nG/d j' iKDk j?.<br />
r[o{ BkBe ;kfjp dk fJZeso ehsk<br />
Grs oftdk; dk fJj Spd r[o{ nwo<br />
dk; ;kfjp e'b Gh w"i{d ;h. fJ; rZb<br />
B{z ;wMD ns/ nkBzd b?D tk;s/ j[D<br />
G?oT[ okr ftZu jh doz r[o{ nwodk;<br />
ih dk j/m-fbfynk Spd gVQ' ns/ ;wM'L<br />
G?oT[ wjbk 3 ..<br />
;' w[fB, fi wB eh d[fpXk wko/ ..<br />
d[fpXk wkfo pqjw[ phuko/ ..¡..<br />
fJ;[ wB eT[ e'Jh y'ij[ GkJh ..<br />
wB[ y'is Bkw[ BT[ fBfX gkJh ..¡..<br />
ojkT[ ..<br />
w{b[ w'j[ efo eos? irs[<br />
T[gkfJnk ..<br />
wwsk bkfJ Gofw G[bkfJnk ..¢..<br />
fJ;[ wB s/ ;G fgzv gokDk ..<br />
wB e? thukfo j[ew[ p[fM<br />
;wkDk ..£..<br />
eow[ j't? r[o[ feogk eo? ..<br />
fJj[ wB[ ikr? fJ;[ wB eh d[fpXk<br />
wo? ..¤..<br />
wB ek ;[GkT[ ;dk p?okrh ..<br />
;G wfj t;? nshs[ nBokrh ..C..<br />
ejs BkBe[ i' ikD? G/T[ ..<br />
nkfd g[oy[ fBoziB d/T[ ..¦..<br />
gzBk ¡¡28<br />
n"y/ SpdK d/ noE w[fB-w'B-Xkoh<br />
;kX{, d[fpXk- d'fpXhnK Gkt w/o-s/o,<br />
pqjw[-gowkswk, y'ij[ºgVskb eod/ oj',<br />
BT[ fBfX-Xosh d/ B"A Gkt ;ko/ yzkB/,<br />
eos?-eosko B/. wwsk-ngDZs, eow[-<br />
gowkswk dh fwjo,nshs[-ftoes<br />
Spd d/ noEL j/ GkJh! nkgD/ fJ;<br />
wB B{z y'id/ fojk eo'. wB dh d"V-GZi<br />
dh gVskb eofdnK gowkswk dk Bkw<br />
fwb iKdk j?. fJ; Bkw jh wkB' Xosh d/<br />
;ko/ B" yzkB/ jB.¡. ojkT[.<br />
j/ GkJh! n;b w'B-Xkoh ;kX{ T[j j?<br />
fijVk nkgD/ wB dh w/o-s/o w[ek fdzdk<br />
j? ns/ w/o-s/o w[ek e/ gowkswk B{z<br />
nkgD/ wB ftZu t;k b?Adk j?.¡.<br />
j/ GkJh! eosko B/ irs-ouBk d/<br />
w[ZY, Gkt w'j B{z g?dk eoe/ ;z;ko dh<br />
ouBk ehsh. fco eosko B/ nkg jh<br />
ihtK B{z w'j ns/ wkfJnk ftZu rbskB<br />
eoe/ nkg jh ihtK B{z e[okj/ gk fdZsk.¢.<br />
j/ GkJh! fJj rZb ;wMD tkbh j?<br />
fe wB d/ w/o-s/o,ngDZs nkfd s'A<br />
iBw woB dk f;bf;bk pfDnk ofjzdk<br />
j? ns/ wB d/ ;[uZi/ thukoK d[nkok<br />
gqwkswk dh ozk B{z ;wM e/ iht gqwkswk<br />
ftZu bhB j' iKdk j?.£.<br />
j/ GkJh! id'A gqwkswk dh fwjo j[zdh<br />
j? sK r[o{ iht T[Zs/ feogk eodk j?.<br />
fJ; soQK iht dk wB wkfJnk d/ w'j dh<br />
BhAd ftu'A ikr g?Adk j? ns/ T[; dh w/<br />
o-s/o w[Ze iKdh j?.¤.<br />
j/ GkJh! iht d/ wB dk n;bk<br />
gqwkswk nkg jh j?. gqwkswk wkfJnk<br />
s'A ;dk fBob/g ofjzdk j?. gqwkswk ;G<br />
EK ;G ihtK ftZu tZ;dk j?. gqwkswk<br />
;op ftnkge, ftoes ns/ fBow'j j?.5.<br />
j/ BkBe ! fijVk wB[Zy nkgD/<br />
n;b/ Gkt gqwkswk dk fJj G/s ;wM<br />
b?Adk j? T[j gqwkswk dh :kd Bkb i[V<br />
e/ gqwkswk d/ Bkw dh poes Bkb<br />
nkgD/ nzdo'A wwsk, d[fpXk nkfd B{z w[ek<br />
e/ gqwkswk dk jh o{g pD iKdk j?.<br />
gqwkswk ;G dk w[ZY j?. gqwkswk ;op<br />
ftnkge, wkfJnk d/ w'j s'A fBob/g ns/<br />
ukBD-;o{g j?.¦.<br />
fi; wB[Zy T[Zs/ gqG{ dh fwjo j't/<br />
T[; T[Zs/ r[o{ feogk eodk j?, T[; dk<br />
wB wkfJnk d/ w'j ftu'A ikr g?Adk j?.<br />
fijVh rZb oftdk; ih B/ 'eowj Bk;['<br />
ftu fJSko/-wksq dZ;h j?, T[j r[o{<br />
nwodk; ih B/ d{i/ pzd s'A gzit/A pzd<br />
se y[bQ/ bczK ftu ;wMk fdZsh j? fe<br />
'eowj Bk;[' dk Gkt 'w'j wwsk dk<br />
Bk;' j?. fJ; dk Gkt eow eKv BjhA<br />
j?.<br />
fJjBK d'BQK SpdK B{z fJeZm/ oZy e/<br />
gfVQnK fJj rZb gZeh j' iKdh j? fe fe<br />
r[o{ nwodk; ih dk fJj Spd Grs<br />
oftdk; ih d/ Spd B{z tX/o/ ;gSN eoB<br />
ns/ ;wMD bJh j?. d'BQK SpdK d/ eJh<br />
bczK s/ s[ZeK dh ;KM n?t/A BjhA pD<br />
rJh. d{i/ bczK ftZu fJj Spd T[ZukoB<br />
t/b/ r[o{ nwodk; ih gk; Grs oftdk;<br />
ih dk Ugq'es Spd w"i{d ;h ns/ fJj<br />
rZb rbs ;kps j' iKdh j? fe pkDh B{z<br />
fJZemk eoB dk fynkb gfjbK e/tb<br />
r[o{ noiB ;kfjp B{z nkfJnk ;h. ;Zu<br />
fJj j? fe r[o{ BkBe ;kfjp B/ T[dk;hnK<br />
d"okB Grs oftdk; ih ns/ pkeh GrsK<br />
d/ ;ko/ Spd, i' r[o{ rozE ;kfjp ftZu<br />
jB, fbZy e/ ;KG bJ/. r[o{ BkBe ;kfjp<br />
B/ nkgDh pkDh Bkb ;KG e/ oZy/ fJj<br />
;ko/ Spd r[osk pySS eoB ;w/A r[o{<br />
nzrd ;kfjp B{z ;"Ag fdZs/. r[o{ nzrd<br />
;kfjp s'A fJj ;koh pkDh r[o{ nwodk;<br />
ih B{z fwb rJh.<br />
fJBQK d'BQK SpdK ftZu gqG{ d/ f;woB<br />
dh tfvnkJh dZ;h rJh j?. Grs<br />
oftdk; ns/ r[o{ nwodk; ;kfjp B/<br />
fJj rZb ;gSN eo fdZsh j? e/ gqwkswk<br />
d/ f;woB dh poefs Bkb d[BhnK dk<br />
jo jo gqkDh wkfJnk d/ w'j dh rbskBh<br />
SZv fdzdk j? ns/ tkSBk-ofjs j' e/<br />
ihtB w[es j' iKdk j?.<br />
gqwkswk ;op ftnkge j'D eoe/<br />
e'Jh iht Bhu BjhA j' ;edk. Bhu e/<br />
tb T[j gqkDh j? i' gqwkswk B{z ft;ko<br />
fdzdk j?.<br />
y;w[ ft;kofj s/ ewikfs..<br />
BkBe! Bkt? pkM[ ;Bkfs.. gzBK ¡0<br />
Grs oftdk; ih efjzd/ jB fe b'e<br />
Gkt/A w/oh iks, e[Zb ns/ iBw B{z BhtK<br />
efjD go j/ tkfjr[o{ ! w/oh iks, e[Zb<br />
jw/SK Bht/A ofjDr/ i/ w?A s/oh Grsh Bk<br />
ehsh.<br />
iksh USk, gksh USk, USk iBw[<br />
jwkok..<br />
okik okw eh ;/t B ehBQh, efj<br />
oftdk; uwkok.. gzBK 486<br />
gqwkswk d/ f;woB Bkb iks gks<br />
fwN iKdh j? ns/ iht gqwkswk Bkb<br />
nG/d j' iKdk j?.<br />
w/Nh ikfs j{J/ dopkfo..<br />
s[jh w[ezd i'r i[r skfo.. gzBK 875<br />
Grs oftdk; ih B/ Grs epho,<br />
Grs Bkw d/t, Grs fsqb'uB, Grs<br />
;VBk, Grs ;?D nkfd d/ Bkw nkgD/<br />
SpdK ftZu dZ; e/ fJj rZb ;gSN eo<br />
fdZsh j? fe e'Jh Gh gqkDh gqwkswk dh<br />
Grsh eoe/ gqwkswk Bkb nG/d j'<br />
;edk j?. gqwkswk dh Grsh fe;/ yk;<br />
Sq/Dh tk;s/ okythA BjhA j?.<br />
1H Bkwd/t, epho[, fsb'uB, ;XBk,<br />
;?B[ so? ..<br />
efj oftdk;[ ;[Bj[ o/ ;zsj[, joh ihT[<br />
s/ ;G? ;o? .. gzBK ¡¡0¦<br />
2H jfo e/ Bkw epho T[ikro ..<br />
iBw iBw e/ ekN/ ekro ..<br />
fBws, Bkwd/T[ d{X[ ghnkfJnk ..<br />
sT[ ir iBw ;zeN Bjh<br />
nkfJnk .. gzBK 487<br />
nkg fJj th ;gSN eod/ jB fe<br />
Gkt/A pBko; d/ b'e w?B{z uwko uwko<br />
efj efj e/ uVkT[Ad/ jB go j/ tkfjr[o{<br />
! e/tb s/oh Grsh ;dek j[D T[Zuh iks<br />
d/ pqkjwD Gh nk e/ w?B{z Bw;ekoK eod/<br />
jB.<br />
Bkro iBK, w/oh ikfs fpfynks<br />
uzwkoz ..<br />
fod? okw r'fpzd r[B ;koz ..¡..<br />
ojkT[ ..<br />
HHHHHHHH<br />
HHHHHHHH<br />
w/oh ikfs e[N pKYbk Y'o Y'tzsk,<br />
fBsfj pkBko;h nk; gk;k ..<br />
np fpgq goXkB fsfj eofj<br />
vzvT[fs, s/o/ Bkw ;oDkfJ oftdk;[<br />
dk;k .. gzBK ¡¢©£<br />
Gkt/A Grs oftdk; ih dh<br />
thukoXkok r[o{ BkBe ;kfjp dh<br />
thukoXkok Bkb g{oh soQK w/b yKdh j?<br />
go nc;'; j? fe nZi e/tb fJZe yk;<br />
spek jh jo ;kb Grs oftdk; ih dk<br />
iBw fdB wBkT[Adk j? . nkw f;Zy<br />
r[od[nkfonK ftZu T[BQK d/ iBw fdB<br />
B{z tZvh gZXo s/ wkBsk BjhA fdZsh iKdh.<br />
r[o{ feogk eoB. r[o{ rozE ftZu<br />
doz ;koh pkDh B{z ;fseko ;kfjs gVQ<br />
ns/ ;wM e/ ;kB{z nkgDk ihtB ;cb<br />
eoBk ukfjdk j?.<br />
tkfjr[o{ ih ek ykb;k..<br />
tkfjr[o{ ih fe csfj..
40 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
PARAMBRAHMA<br />
IN THE BEGINNING IT WAS A COMPLETE SILENCE WHICH HAS BEEN THE PARAMBRAHMA WITHOUT BEGINNING & WITHOUT END.<br />
THE CREATION IS THE ETERNAL PLAY OF GOD IN HIS FORM AS PARAMBRAHMA, THE ABSOLUTE AND ALL-CONTAINING GODHEAD.<br />
“The importance of the<br />
Primordial Coil and its three and<br />
a half coils must be clearly<br />
understood, because in general<br />
the complete functioning of the<br />
entire creation and of human<br />
beings in particular is guided by<br />
the endless combinations and<br />
permutations of the Primordial<br />
Coil with other vertical forces.”<br />
- HH Shri Mataji, Mumbai, 29<br />
March 1975<br />
Parambrahma has two cosmic<br />
states: to be awake or asleep.<br />
When Parambrahma is in the<br />
awakened state His manifestation<br />
into creation takes place; when<br />
in the state of sleep, all His<br />
activities are dissolved into<br />
absolute zero and the creation<br />
ceases to exist.<br />
This is a state of no motion<br />
and complete entropy. In this<br />
state all that is created - matter<br />
and non-matter - gets dissolved<br />
into an abstract energy which is<br />
Parambrahma. It is a state of<br />
existence, of just being, but it is<br />
like an object devoid of any light<br />
to reflect it. All human, inhuman,<br />
superhuman and non-human<br />
elements dissolve into<br />
Parambrahma when He stops the<br />
drama of creation being played<br />
uniquely for His enjoyment and<br />
amusement.<br />
Controversy has long raged<br />
about the starting point of<br />
creation. If one can grasp that<br />
eternity is the very nature of<br />
Parambrahma then this<br />
controversy can be simply<br />
resolved. When a person is in a<br />
state of consciousness, he is<br />
active, his personality manifests<br />
in his work and his talents are<br />
expressed. But when he is<br />
asleep, he is totally inactive, and<br />
the expression of his personality<br />
is withdrawn into his being.<br />
The process of creation is<br />
comparable to the process of a<br />
seed sprouting to become a<br />
tree, and having attained full<br />
maturity, becoming a seed again.<br />
Thus, the Parambrahma<br />
becomes the Primordial Seed<br />
(Brahma Beeja) before starts his<br />
activity. Creation is the<br />
manifestation of this seed which<br />
is akin to a perfect crystal with<br />
all its facets complete.<br />
THE FIRST STAGE OF<br />
CREATION<br />
The Primordial Seed (Brahma<br />
Beeja) gets divided into two<br />
parts: one is the seed; the other<br />
is its germinating power. In the<br />
play of creation, the seed is the<br />
spectator, and its germinating<br />
power creates the spectacle.<br />
Thus the two identies of God<br />
(Parameshwara) and His power<br />
(Parameshwari) are formed. They<br />
exist as Supreme Being (Purusha)<br />
and as the Mother Power of<br />
Creation (Prakriti or Holy Ghost).<br />
They are the Primordial Father<br />
and the Primordial Mother, our<br />
Divine parents.<br />
THE SUPREME BEING<br />
The central dot or nucleus<br />
represents Almighty God as<br />
Supreme Being (Sada Shiva),<br />
who is also known by man as<br />
Parameshwra, Allah, Jehovah, or<br />
the Spectator. He is completely<br />
separated from His Power (Adi<br />
Shakti) in order to enjoy the play<br />
created for Him by Her.<br />
He is the Sustainer of the<br />
play because He is the only<br />
Spectator. Actually the whole<br />
spectacle is played out just to<br />
please Him and to express Him.<br />
It is for His amusement only, so<br />
the moment He ceases to enjoy<br />
it, the play will be stopped by<br />
Him. He has the power to switch<br />
off His own projection.<br />
Although His role is as a<br />
witness, God the Father<br />
(Parameshwara) is the source of<br />
all strength and majesty. He<br />
creates blissful security and<br />
protection for all His creatures.<br />
Everything exists because of Him<br />
and He is therefore existence by<br />
itself. He is also the light of total<br />
awareness, and the deciding<br />
factor in all things as His wisdom<br />
cannot be challenged. He is the<br />
source of all wisdom and human<br />
beings are just one expression of<br />
His awareness.<br />
He floods the universe with<br />
benevolence that just flows from<br />
His personality, and fills creation<br />
with joy. He is the creator of<br />
everything, and everything has<br />
been created for Him and for His<br />
enjoyment. He is the greatest of<br />
the greatest, the glory of all<br />
glories.<br />
Being omnipresent and<br />
omnipotent, He is the glory of<br />
everything, and because of His<br />
All-pervading Power He is finite<br />
in the infinite. He is also the<br />
subtlest of the subtle, never<br />
incarnating in human form. Only<br />
His Power (Adi Shakti) takes<br />
human birth. He is manifested<br />
through Her Incarnations or<br />
those of Her children, whose<br />
male and female children reflect<br />
Him. He remains above all as the<br />
fountain-head of their<br />
manifestations.<br />
It is through His Power that<br />
He creates to reflect Himself. The<br />
creation is just like a reflector or<br />
mirror. The best reflector He has<br />
formed is the human being, who<br />
was created (Adam & Eve) and<br />
later evolved by Him with great<br />
compassion through His Power,<br />
The Primordial Mother.<br />
How He evolved the creation<br />
using different reflectors can be<br />
better understood from this<br />
analogy: God (the object<br />
containing the dormant light) sits<br />
in a dark room surrounded by<br />
darkness. In these<br />
circumstances, He is unable to<br />
reflect Himself, so He switches on<br />
His light.<br />
This light is His Power (Adi<br />
Shakti) which is separate from<br />
Him. But with no reflectors or<br />
mirrors the light is still not able<br />
to reflect. So reflectors like glass<br />
windows are created by the<br />
Power, who places them one<br />
after another before Him,<br />
reducing the distance between<br />
them and Him until their<br />
reflections match exactly the<br />
object.<br />
God is the object and human<br />
beings are the reflectors<br />
If God does not enjoy the<br />
spectacle or accept the<br />
continuance of the drama, He may<br />
at any time switch off His light<br />
bringing the whole thing to an<br />
abrupt end. When that happens,<br />
He is engulfed in total darkness<br />
again and nothing remains of the<br />
creation. In reality He still exists<br />
as Parabrahma, the supreme<br />
abstract force.<br />
This is why some of the great<br />
ancient philosopers said that<br />
creation came out of nothing, as,<br />
in relation to creation, Parabrahma<br />
can be considered as something<br />
that virtually amounts to nothing.<br />
The human mind is the only<br />
instrument created by the Divine<br />
capable of reflecting Him.<br />
Through His creation of human<br />
beings His identity is reflected and<br />
expressed in human awareness,<br />
and in that way God becomes<br />
aware of Himself.<br />
THE SECOND STAGE OF<br />
CREATION<br />
The two identies of the Divine<br />
parents, Father God (Sadashiv)<br />
and Mother God (Adi Shakti),<br />
came into existence. As the Lord<br />
of His Power (Adi Shakti, the<br />
Primordial Mother, the Holy Ghost)<br />
and One with Her, Sadashiva does<br />
not tolerate any insults offered to<br />
Her.<br />
His identification with His<br />
beloved wife is complete and<br />
bounded with perfect mutual<br />
love. They exist in complete<br />
oneness, in one subtle<br />
understanding. Despite being the<br />
greatest of the greatest and the<br />
kindest of the kindest, He<br />
nevertheless cannot tolerate any<br />
insult to his Power (The Adi<br />
Shakti).<br />
Through Her male or female<br />
children (Avataras), He destroys<br />
devils, satanic incarnations<br />
(Rakshasas), and depraved<br />
human beings who manifest the<br />
evil forces by trying to disrupt and<br />
subvert the Her creation.<br />
His identification with his<br />
Power (Adi Shakti) is absolute. His<br />
wrath falls naturally on all those<br />
who try to cross or spoil the game<br />
of His beloved spouse, just like a<br />
wise father who punishes his<br />
children when they disobey their<br />
mother. His anger may explode so<br />
violently that the havoc of total<br />
destruction through His Dance as<br />
Lord Shiva (Tandav) will occur.<br />
THE THIRD STAGE OF<br />
CREATION<br />
The complete authority of the<br />
Father God now descends into the<br />
Mother God who, in Her turn,<br />
expresses complete reverence to<br />
Her Lord. So in the third stage of<br />
creation, as Bindu, She moves<br />
around the centre in a parabolic<br />
path. This movement reflects<br />
the obedience of the Mother to<br />
the Father in complete<br />
reverence and, by it, She<br />
expresses the loving surrender<br />
of Her entire identity.<br />
The relationship between<br />
the two Divine Identities is of a<br />
loving Primordial Father who<br />
bestows all His powers on His<br />
dearest wife, the Primordial<br />
Mother. She in return expresses<br />
complete surrender to Her Lord.<br />
Their mutual adoration is the<br />
source of Divine Joy expressed<br />
by the parabola.<br />
The parabola also expresses<br />
Her Power of Divine Love and<br />
represents the Mother's Love for<br />
Her creation. Interestingly, the<br />
shape of a burning flame and also<br />
of the human aura is also that<br />
of a parabola, and an egg is also<br />
parabolic in shape. Hence all that<br />
is created fundamentally moves<br />
on a parabolic path.<br />
The parabolic movement of<br />
the Primordial Mother is the first<br />
movement of the Primordial<br />
Forces, and is Adi Shakti’s<br />
symbol. Being the first<br />
expression of the living force of<br />
the Primordial’ Mother’s Love,<br />
this parabolic Primordial<br />
Movement is known as Adi Gati.<br />
Hence all that is created<br />
fundamentally moves on a<br />
parabolic path.<br />
Surprisingly when we love<br />
someone the waves of love go<br />
Inder Cheema<br />
around that person and return<br />
to us in a parabola bringing the<br />
bliss of love back to us. When<br />
we hate someone, the waves of<br />
hatred similarly go around that<br />
person and return to us as pangs<br />
of hatred.<br />
The complete authority of<br />
the Father God now descends<br />
into the Mother God who, in Her<br />
turn, expresses complete<br />
reverence to Her Lord. Almighty<br />
God as Paramount God or<br />
Supreme Spirit is called<br />
Parameshwara; the Power of<br />
Almighty God is known as<br />
Parameshwari (Adi Shakti).<br />
SHE is known by different<br />
names Adi Shakti (Hinduism),<br />
Comforter/Holy Spirit<br />
(Christianity), Shekinah<br />
(Judaism), Ma Adi/Ruh (Islam),<br />
Mai Treya (Buddhism), Great<br />
Mother (Taoism), Aykaa Mayee<br />
(Sikhism), and Wakan-Taka<br />
(Native Indian Spirituality)<br />
dot/S<br />
dot/;K dh Brrz nzdo,<br />
dot/;K d/ tk;/.<br />
nZXh oks T[Zm eoB fJpkpds,<br />
jZEh cV e/ ek;/.<br />
nZbPK gk;'A wzrD y?oK f;oc s'b/ jh wk;/.<br />
ofjws j'Jh fwbD ;"ArksK, fyZV-fyZV jZ;d/ jk;/.<br />
so so ubhnK ghD uoBkws j' iKd/ fJe gk;/.<br />
S[ZX pZ[X d't/A T[jdhnK j'JhnK, eo{rk e"D y[bk;/.<br />
nkgD/ nkg 'u nZbk dk ozr ;G o{jK ftu ikg/.<br />
o{j dhnK owzK T[ZuhnK T[ZuhnK nkg/ nkg jh nkg/.<br />
sB wB neb ;G T[jd/ ftu r[nku/ e"D b[Gdk ik e/.<br />
ozr oZsh ;wM Bk nkJh, i' ;h xo fJebk g/.<br />
gho g?rzpo T[Zuh jZ;sh, T[Zu/ B/ Bro y/V/.<br />
fi; p;sh ftu o{j dk tk;k T[j nZbk d/ B/V/.<br />
gVP gVP ebwK ghV j:ksh nkgD/ ;kJhA d/ ftjV/.<br />
B{o B{o nkg y[dk wZ[e rJ/ B/ ;G M/V/.<br />
p[b/PSkj dh yoh fJpkds ofjws pyS/ y/V/.<br />
id T[; gkfJnk Skj fJBkfJs b'u b'u s/o/ s/ ftjV/.<br />
b'eK GkD/ gkrb j'fJnk rw/ w[ohd ;j/V/.<br />
fiXo t/y/ nBkfJs nBkfJs, fBrk nBkfJs u[c/o/.<br />
nZbk drz w[jZps, nZbk ;rz w[jZps nZbk Xoh w[jZps.<br />
;Zuh eo w[jZps, fJj fJe yoh w[Zjps fJj fJe yoh w[jZps<br />
e/tb wkDeg[oh
41<br />
41 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
dZ; gzikp eoK eh f;cs s/oh <<br />
d'';s' n;hA ;ko/ jh ikDd/ jK fe<br />
gzikp Spd gziOnkp s'A pÎ fDnK j?<br />
feT[Afe fJj ed/ gzi dfonktK dh Xosh<br />
j[zdh ;h. fi; d/ ekoB fJj w[ZY s'A fJe<br />
T[gikT{-ioy/z G"A d/ ekoB y/sh gqXkB,<br />
ftef;s s/ y[Sjkb gqKs pfDnk fojk.<br />
fi; ekoB fJj nkgDhnK tgkfoe,<br />
;kfjse, Xkofwe s/ oki;h ;orowhnK<br />
dk ;dk e/Ado fojk. go nZi fJ; dh<br />
fe;ws jh j? fe fJ; e'b j[D f;oc d'<br />
jh dfonk pu/ jB ns/ T[j th ;[Zed/ ik<br />
oj/ B/. e[M EktK s/ b'eK B/ fJ; dh<br />
iwhB B{z th tkj e/ tosDk ;[o{ ehsk<br />
j'fJnk j?.<br />
gzikp d/ fJfsjk; s'A n;hA d';s'<br />
GbhGKs jh tkfec jK. w[ZY-edhwK s'A<br />
jh fJ; d/ wjkB fJfsjk;, ;{opho<br />
:'fXnK, ghoK-g?rzpoK dh Xosh, y/sh<br />
nXkos fte;s ;wki fJ; d/ ftek;,<br />
p[bzdh-y[Sjkbh s/ nwhoh d/ jwkfJsh<br />
oj/ jB. fJ; B{z eJh jwbktoK,<br />
XkVthnK s/ ftd/Sh b[N/fonK dh wko<br />
dk ;kjwDk eoBk fgnk. p/Se ;w/A s/<br />
jkbksK dh T[Eb g[Eb s/ w[;fbw-nzro/<br />
iK b[ZN s/ eZN-tZY dh wko th fJ; B{z<br />
nkgD/ fgzv/ s/ jYkT[Dh gJh. fco th<br />
fJE/ f;ZyK d/ d; r[o{nK dh gftZso uoB<br />
S'j gqkgs fJ; Xos s/ nkg;h<br />
GkJhuko/, ;oG ;KMhtkbsk s/<br />
;fGnkukoe-;fjj'Ad d/ phM gBgd/<br />
oj/. fJ;/ gzikp B{z gqhsK-w[jZpsK s/<br />
w/fbnK dh Xos j'D dk wkD th gqkgs<br />
j?.<br />
gfjbK fJ; B{z d/S dh tzv dk dod,<br />
fco u[ok;h d/ dzfrnK dk ;zskg G'rDk<br />
fgnk s/ fJ; d/ fSeko b'e T[; tes d/<br />
wzio B[{z ed/ th Bjh G[bk ;e/ s/ fJB;kc<br />
bJh ni/ th do do dhnK m'eoK bJh<br />
wip{o B/. d/S dh tzv t/b/ d/ dod B{z s/<br />
gzikp d/ jkbksK B{z T[; tes d/<br />
ethnK-fuzseK B/ th nkgDhnK<br />
ouBktK okjhA y{p g/S ehsk. fiBK ftu'A<br />
gzikph dh wjkB eftsoh nfwqsk ghqsw<br />
B/ th nkgDh eftsk okjhA b'ekJh dod<br />
B{z tXhnk Yzr Bkb g/S ehskLnZi<br />
nkyK tkfo; Skj B{z fes/ epoK<br />
ftu'A p'b,<br />
s/ nZi feskp-J/-fJSe dk e'Jh<br />
nrbk toek c'b.<br />
fJe o'Jh ;h Xh gzikp dh s{ fby<br />
fby wko/ t?D,<br />
nZi bZyK XhnK o'dhnK s?B[{z tfo;<br />
Skj B[{z efjD.<br />
t/ dodwzdK fdnk dodhnk,T[m<br />
sZe nkgDk gzikp,<br />
nZi p/b/ bkSK ftShnK s/ bj{ dh<br />
Goh MBkp.<br />
fJj sK ;h gzikp d/ fJfsjk; dh<br />
fgSbMks, j[D rZb eod/ jK nZi d/<br />
gzikp dh fi; ftu'A g[oksB foSs/-<br />
Bks/, ;ke-;ehohnK, ;KM-w[jZpsK d/<br />
fdqS ysw j' oj/ B/. nZi s[jkB{z fes/<br />
th fgzvK d/ t/jV/ tVfdnK jh fgZgbKp'jVK<br />
dh SktK j/m p?m/ pi[orK dh ;Gk<br />
y[zY-uouk s/ skS dh pkzh d/yD B[{z Bjh<br />
fwb/rh, Bk jh nZi pzphnK s/ fwZsoK<br />
dh vko N'bh rkT[Adh nmy/bhnK eodh<br />
fd;/rh, u[pZu/ u' pZu/ BjKd/, ykbK u'<br />
BZe/ w'Vd/ w'Y/ s/ ejh u{Zeh fe;kB wkDe<br />
dhnK ebhnK iK ezBh jZE oZy j/eK<br />
bkT[Adk fd;/rk, eb-eb ;kc trd/<br />
ykbK d/ gkDh B[{z th nZi eZb e'Jh Bjh<br />
ghAdk, Bk jh e'Jh fgzvK u' dzrb-w/b/<br />
bZrd/, Bk gZNK s/ w'oBhnK s/ ukdo/,<br />
Bk eZYth i[Zsh, Bk ;ztkohnK gZrk tkb/<br />
B"i[nkB GzrVk gkT[d/ fd;Dr/,<br />
t?;kyhnK u' e"vhnK gkT[Ad/ fbSed/<br />
fgzfvnK tkb/ rZGo{ th Bjh fd;D/, Bk<br />
jh S'N/ pkb w'Y/ uZe pi[or fyvkT[Ad/<br />
fd;Dr/, Bk jh ;KM/ szd{o s/ t/jV/ dhnK<br />
wkJhnK o'NhnK bkT[AdhnK fd;dhnK, Bk<br />
jh tZvh p/p/ u[Zb/ s/ ;kr fozBQdh fd;dh<br />
j?, Bk jh sVe/ e'Jh d[ZX u foVeBk<br />
gkT[Adh j?, Bk jh sVe/ pbdK d/ rZb<br />
NZbhnK yVedhnK ;[DhdhnK jB, Bk<br />
e[bQkVhnK, Bk e'jb{, Bk o{z fgzMDK<br />
fd;dk j?, Bk jh ;KM/ t/jV/ d/ ftnkj<br />
s/ ob fwb Skfwb j'DK s/ ekoi ftu<br />
;odk pDdk fjZ;k d/Dk fd;/rk, nZi<br />
e'Jh th ;zwK tkbh vKr Bjh cVBh g;zd<br />
eodk, nZi eZb sK shnK d/ w/b/ th<br />
Nkt/A Nkt/A bZrd/ B/, Bk jh ;ktD ghxK<br />
g?AdhnK B/, uoyk eZsDk sK pj[s d{o<br />
dh e"vh j?, Bk jh fJeZmhnK shthnK<br />
dk ro[Zy egkj u[rD iKdk, ikr'<br />
eZYdk th ed/ edkJh jh Bioh g?Adk j?.<br />
Bk jh s"Vh, ekVBh ojh j?, Bk<br />
rho/, u[Zb/ dhnK w'oBhnK, Bk gkEhnK<br />
gZEDk, r[Zbh vzv/, fyZd' y{zvhnK, Bk<br />
p/p/ wkJhnK dhnK bkvbhnK rkbQK,<br />
''t/ woi?A, t/ s/o/ s/ G[Zpb gt/, s?B{z nki?<br />
fe;/ dh nkJh, wVhQ u' g?DK, dkdk<br />
wx"DK'' nZi eZb d/ nkX[fBesk,<br />
seBhe d/ i[Zr B/ sZe s/ BhM-ohM B{z<br />
ysw eo fdZsk j?. ;kvk g[okDk y[Zbv[Zb<br />
Gfonk ;fGnkuko r[nkudkftr;dk<br />
gqshs j' fojk j?. e[M ;kbK<br />
pkd ;kB{z fJ; ;G ;fGnkuko dhnK<br />
fBSkBhnk fe;/ nikfJp xo iK fco<br />
ibzXo o'v s/ jt/bh fij/ o?SsoK u' d/y<br />
e/ ohMDk s/ y[S j'Dk gt/rk s/ j?okB<br />
th , fe eh fJj ;kv/ ;fGnkuko dk jh<br />
fjZ;k ;h< eh nkT[D tkbh ghVh B{z<br />
feskph ejkDhnK iohJ/ fJj ;G fdqS<br />
;wMkT[D/ g?Dr/ <<br />
fJ; s'A S[ZN w/o/ gzikp B[{z nZi eJh<br />
Bk-w[okd nbkwsK-fpwkohnK Bkb th<br />
i{MDk g? fojk j?, fiBQK ftu w[Zy o{g<br />
ftu BSk, rohph, p/o[irkoh,<br />
foStsy'oh, dki, Go{D jZfsnk nkfd<br />
d/ Bkw ;fji/ jh bJ/ ik ;ed/ jB.<br />
w/o/ gzikp B{z nZi fJe pj[s<br />
fGnkBe s/ ysoBke fpwkoh ykJh ik<br />
ojh j? s/ T[j j? BS/ dh fpwkoh. d';s'<br />
BSk th e'Jh nkw Sokp, v'v/, nchw<br />
BjhA, ;r'A fJ; s'A tZvh fvroh dk BSk<br />
fi; ftu e?g;{b, Nhe/, j?o'fJB, e'ehB,<br />
;w?e s/ fuZNk B/ z' gzikp dh itkBh s/<br />
nk ojh B"itkB ghVh B{z uZN fojk j?.<br />
ni'eh B"itkB ghVh ;z;ekoK s/ wKpkg<br />
dh B;hjs-cihjs B{z G[bkJh ik<br />
ojh j?. B"itkBK ftu y{j-pzph dh mzvh<br />
SK s/ w;s jtktK s/ eb eb tfjzd/<br />
gkDhnK dk ;kE-;zr ftu p?mDk, o'Nh<br />
ykDh, ejh ubkT[Dh, ykb u' BZe/<br />
w'VB/, gZm/ e[soB/ G[bk e/ nZi :ko<br />
ebuo, eko ebuo s/ pko ebuo B{z<br />
ngDkfJnk ik fojk j?. pi[or wkfgnK<br />
dh ;zrs s/ fgzvK d/ r[od[nko/, nykV/<br />
G[bk e/ nZi dh itkBh fJzNoB?ZN,<br />
tN;n?g, s/ uzvhrVQ u' gVkJhnK s/<br />
vK; ebZpK B[{z g{oh fSZds Bkb soihj<br />
d/Ad/ jB. ;w/A s/ nkX[fBesk dh nzBh<br />
d"V ftu nZi dh ghVh tZX s'A tZX nZr/<br />
fBebDk ukj[zdh j? fco ukj/, T[j wfjzr/<br />
BS/ dh jh feT[A Bk j't/. itkBh d/ b'o<br />
s/ g?;/ d/ z'o ftu Bt/A s'A BtK s/ wfjzr/<br />
s'A wfjzrk BSk B'itkB uZy e/ t/yD<br />
dh bkb;k Bkb fJ; d/ r[bkw pD iKd/<br />
jB. jikoK ;?eV/ xo fJ; BS/ dh nZr<br />
B/ ;[nkj eo fdZs/ jB. fgS/ fij/<br />
;oeko dh BSk S[vkT{ s/ ;[Xko e/AdoK<br />
dh s/ih ftu d/fynk frnk fe ;e{b<br />
ftu gVd/ pZfunK B{z th fJ; BS/ B/<br />
BjhA SZfvnk. eJh pZu/ th BSk S[vkT{<br />
e/AdoK d/ wohi pD/ d/y/ rJ/. ;oeko<br />
dk jzGbk Bkekch fojk. d/y' BS/ d/<br />
d?As B{z BSk e/Ado th BS/Vh wohiK nZr/<br />
E'V/ gkJ/ rJ/. ;oekoh j;gskbK ftu<br />
ekorko s/ ;N?Avov dhnK dtkJhnK dh<br />
xkN d/yh rJh. BS/ B/ ;ohoK B{z fJ;<br />
edo xo pDk fbnk j? fe fJ; s'A fpBK<br />
BS/Vh T[ZmD z'r/ Bjh ofjzd/. ;oho<br />
fgzio pD rJ/ jB, fujo/ vokT[D/ ;fjw/<br />
, ghb/ j'J/ fd;d/ jB, fujfonK s/ drD<br />
s/ uweD tkbhnK bkbhnK rkfJp j'<br />
u[ZehnK jB, nZyK f;bD ftj{DhnK s/<br />
;[ZehnK Bio nkT[dhnK jB, fJj' BS/<br />
VhnK dhnK fBSkBhnK jB.<br />
ekfwnK, wid{oK dk th fJjh jkb<br />
j?, ;owkJ/dko iK wkbe ekw/ wid{oK<br />
B{z ikD p[M e/ BS/ s/ bkJh SZvd/ jB<br />
fe fes/ T[BK d/ jZE'A ekwk Bk fBeb<br />
ikJ/ fJe gzE d' eki bJ/ iKd/ jB,<br />
;'SD th s/ ezw th E'Vh wid{oh d/D<br />
pkti{d th T[;/ dk ezw eoBk g;zd j[zdk<br />
j? z' BSk-;{Nk nkfd btkT[Adk j?. fJ;<br />
wzio B{z d/y e/ brdk j?. BfSnK d/<br />
wko/ B"i[nkB fco yh;/ ykbh j'D s/ xo<br />
B{z ;zBK bkT[D s/ T[sod/ jB, fco ukj/<br />
wK dhnK tkbhnK j'D, xo tkbh d/<br />
rfjD/, fgU dh iwhB, xo d/ io{oh<br />
;wkB nkfd go BSk g{ok eo b?Ad/ jB.<br />
BS/ d/ ;"dkro gfjbK ;"Ae ti'A E'Vk<br />
BSk d/Ad/ jB, fco ukN/ bk e/ wfjzr/ Gk<br />
dh ehws t;{bd/ jB, s/ eJh fe;w d/<br />
rbs ezw eotkT[Ad/ jB. eJh xo<br />
dhnK iwhBK s/ ikfJdkdK fJj BSk s/<br />
fuZNk yk rJ/ jB. nZi jo GKs dk<br />
BSK gzikp B{z yk fojk j?. fJj b[et/A s/<br />
g[VhnK d/ o{g ftu xo xo, rbh-w'VK<br />
sZe gj[zu u[Zek j?. i/bK GohnK s/ pkjo<br />
w[bkeksK s/ nkJ/ pi[or wK Î fgUnK<br />
dhnK dodhbhnK s/ ghVK uh;K Bkb<br />
Go/ fujo/ s/ jkt Gkt ;fji/ jh gSkD/<br />
ik ;ed/ jB. nZi jo/e d; pzfdnK u'<br />
jo S/ pzd/ e'Jh Bk e'Jh BS/ d/ wko/<br />
fwbDr/. BS/Vh g[ZsK d/ d[ZyK d/ wko/ wK<br />
fgU tes'A gfjbK jh pi{or s/ ewi'o<br />
j' iKd/ jB. ftnkj SkdhnK s/ th ;G<br />
s'A gfjbK wfjzrh ;okp pko/ g[ZfSnk<br />
iKdk j? s/ pkd 'u Gkt/A nkgDk fbnKdk<br />
;wkB th SZe fbnk ikt/ e'Jh coe Bjh<br />
g?Adk j?. fJj j? ;kvk nZi dk gzikp.<br />
rohph dh wko th gzikp dh i[nkBh<br />
B{z T[ikV ojh j?. rohp fJB;kB dh d'<br />
tes dh o'Nh th feZeo s/ Nzrh ikgdh<br />
j?, nZi d/ wfjzrkJh Go/ d"o ftu, ih<br />
s'V s/ bZe GzBth fwjBs th g{o/ gfotko<br />
dk r[ikok s/ f;o u[Zeh p?Ae eoi/ dh<br />
gzv B{z bkj[D s' n;woE Gk; ojh j?.<br />
r[ops d/ wko/ feo;kB XhnK g[ZsK d/<br />
ftnkjK s/ eoi/ bkT[D s' n;woE nZi<br />
;bck; yk yk s/ feeohA ckj/ bZr e/<br />
ihtB bhbk ;wkgs oj/ jB. T[s'A fiBK<br />
dhnK iwhBK E'VhnK B/, g[Zs BS/Vh B/<br />
T[BK dh sK oksK dh BhAd jokw j' iKdh<br />
j?. rohpK d/ g[Zs G/v ukb sfjs jh<br />
rbs okjhA g? e/ u'ohnK, BS/ s/ y'jK<br />
b{ZNK eod/ xo'A p/xo j'J/ fcod/ B/. nZi<br />
eZb gzikph wid{oK B{z SZv e/ fpjkoh<br />
GJhnK s'A ezw eokT[Dk finkdk tXhnK<br />
s/ ;;sk ;wfMnk iKdk j?. fJe gzE d'<br />
eki, ezw finkdk eod/ jB, EZed/<br />
nZed/ xZN jB, Sokp fgnkbk Bjh wzrd/<br />
i/ ghD sK E'V/ s/ y[S j' iKd/ jB,<br />
fdjkVh th xZN s/ ezw bJh wzB iKd/<br />
jB.<br />
p/o[irkoh dk jV nZi d/ B"i{nkBK<br />
B{z jVh zk fojk j?. B"eohnK E'VhnK jB<br />
s/ gV/ fby/ p/o[irko ghVh tZvh wksok<br />
ftu j?/. nZi fiE/ woih d/y bt'<br />
n;kwhnK dh frDsh i/ 50 j? sK<br />
noiheosk 25000 jiko d/ eohp j'Dr/<br />
. p/o[irkoh ekoB jh S';D th tXdk<br />
j?. fJe ;/tkdo, ugVk;h dh B'eoh<br />
bJh ghHn?uHvh, wk;Noz fvroh tkb/<br />
fJzNoftT[{ ftu jkio j[zd/ d/y/ rJ/ jB.<br />
nZi eZb ;oeko 7000-10000 o[gJ/<br />
wjhB/ d/ t/sB s/ eZuhnK n;kwhnK s/<br />
w[bkiw Gosh eo ojh j?. nfij/ ftu<br />
e'Jh xo dk you, i/p dk you s/ tZy<br />
tZy fpZbK dk you fet/ MZb/rk. eJh<br />
wfjew/ fit/A wk;Noh, fpibh wfjew/ s/<br />
nKrDtkVh d/ eZu/ eowukohnK B[{z ;w/<br />
A f;o sBykjK Bjh fwbdhnK ftuko/<br />
w[ikjo/ ib;/ eod/ ;oeko dh ikB B[{z<br />
o'Ad/ fcod/ B/, eJh eZuhnK B"eohnK tkb/<br />
gZe/ j'D d/ ;zxoS ftu gkDh dhnK<br />
N?AehnK s/ uV woB s/ e[M s/b gk nksw<br />
jZfsnk eoB s/ wip{o j[zd/ B/.<br />
n?;Hn?;HJ/ nfXnkgeK s/ j'o eJh<br />
wfjew/ j? B/ fiE/ 4-4 wjhfBnK s'A<br />
sBykjK Bjh fwb ojhnK, go ;kvh<br />
;oeko neS? e[wko, ;'BkeSh f;Bjk,<br />
s/ fgq:zek u'gVk B{z BukT[D bJh eo'VK<br />
o[gJ/ you ojh j?.<br />
p/o[irkoh dk wkfonk nZi dk<br />
B'i[nkB gbkfJBtkdh o[uh XkoB eodk<br />
ik fojk j?,i' ezw fJE/ eoe/ fwjBs<br />
Bkb th Nhu/ jkf;b ehs/ ik ;ed/ jB<br />
Gkt/A fe d/o ;t/o jh ;jh T[BK B{z G[Zb e/<br />
pkjoh uwe s/ ftd/Sh ewkJh d/<br />
;[gBwJh fynkbK u' r[nku/ B'i[nkB<br />
fwjBsK s/ fwZNh Bkb x[b x[b e/ wKtK<br />
fijh iwhB t/u t/u e/ pkjo B{z gbkfJB<br />
eo oj/ B/. fJe fog'oN w[skfpe brGr<br />
YkJh eo'V s'a th finkdk Gkosh nZi<br />
;z;ko d/ tZy tZy w[beK ftu t; oj/<br />
jB. jo/e ;kb brGr 20 s'A 25 jiko<br />
B"i[nkB ftd/;hA iKd/ jB. eJh pkjob/<br />
w[beK ftu r?oekB{zBh sohe/ Bkb ofjzd/<br />
j'J/ cV/ ikD s/ Bk fJZXo z'r/ s/ Bk<br />
T[ZXo z'r/ ofjzd/ jB. J/Xo wK,pkg dhnK<br />
nZyK T[vheK s/ fceoK-jzM{nK d/ jVK<br />
u ;[Ze s/ w[e ikD feBko/ g[Zi iKdhnK<br />
jB, e[nkohnK G?DK d/ ukn-ohMK<br />
nZXtkN/ jh dw s'VD bZrd/ jB. id'A<br />
;G e[M t/u tZN e/ th ftd/SK ftu uzr/<br />
ezw eko Bjh fwb gkT[Zd/, iK fizBK dk<br />
fdb pkjo Bjh bZrdk xo s/ nkgD/<br />
tsB d/ brkn d/ wko/, c/o tkg; GZid/<br />
xo B{z nkT[zd/ jB sd sZe fuVhnK y/s<br />
u[r u[ZehnK j[zdhnK jB s/ fpBK gSskt/<br />
s'A jZE e[M Bjh bZrdk. c/o d[Zy, eoi,<br />
s/ N?SB s/ ngokXh wB dh ;'u d/ jkth<br />
j'D s/ B"i[nkB e[okj/ g? iKd/ ikD/<br />
nBikB/ eJh rbs ezw eo p?md/ jB.<br />
w/o/ nZi d/ gzikp dh eh ;ko/ Gkos<br />
dh th fJe bk fJbki fpwkoh foStsy'oh<br />
j?. w/o/ gzikp dh G'bh Gkbh iBsk d/<br />
wB ftu fJj rZb xo eo rJh j? fe<br />
fpBK foSts s' e'Jh th ezw S/sh s/<br />
fpBK GZi d"V s'A Bjh fBpV ;edk.<br />
dcsoK ftu eskoK dhnk eskoK<br />
bZrhnK BioK nkT[ZdhnK jB. rohp,<br />
G'b/ Gkb/ b'eK dhnK BioK s/ u/jfonK<br />
s/ ;fjw s/ fMie nkw d/yh zk ;edh<br />
j?, dcsoK u p?m/ pkT{nK dhnK GpehnK<br />
s/ dpe/ d/ vo'A eJh ftuko/ sK dcsoK<br />
dhnK dfjbhiK jh Bjh Ngd/. y{B g;hB/<br />
dh ewkJh T[BK B[{z pkT{nK d/ rZfbnK u<br />
gkT[ZDh g?Zdh j?,fco ukj/ ezw w?foi<br />
ofi;No/SB, fojkfJS ;oNhfce/N,<br />
iwhB dh ofi;Noh, vokfJftzr bfJ;z;<br />
b?D nkfd fij/, fpBK B'N s'A ezw b'N<br />
Bjh fd;dk. S'Nh s'A S'Nh B"eoh bJh<br />
th bZyK o[gJ/ dh foSts fdZsh iKdh<br />
j?. nZi eb fvgNh efwa;Bo dcsoK<br />
ftu ;[ftXk e/Ado th d[fpXk e/Ado pD/<br />
Bio nk oj/ jB. wkw{bh iBw ;oNhfce/<br />
N b?D bJh ckfJb dk youk 5-7 jiko<br />
o[gJ/ sZe dk you nk iKdk j?. w"s iK<br />
iBw ;oNhfce/N b?D bJh rohp b'eK<br />
dh ;[ftXK e/AdoK dhnK fyVehnK s/ ;t/<br />
o/ ;t/o jh bzwhnK bzwhnK eskoK d/yD<br />
fwb iKdhnK jB. eJh tko sK bZrdk<br />
j? oZp jh ubk fojk j? w/o/ gzikp B{z. iK<br />
fco w/o/ tsB d/ b'e jZmh s/ fjzwsh jB<br />
z' fe fBikw s/ nkgD/ nkb/ d[nkb/ d/<br />
g;ko/ B[{z sBd/jh s/ fizdk fdbh Bkb<br />
MZbh ik oj/ jB.<br />
w/o/ gzikp d/ e[M coizd oZp dh w/<br />
jo Bkb uzr/ oZM/ g[Zi/ j'D d/ pkti{d<br />
oZp dk ;[aeo wBkT[D s/ ;kdrh dh EK<br />
g?b; ebuo B{z pVh fSZds Bkb soihj<br />
d/Ad/ jB. ny/ cbkD/ B/ d' bZy dk g?b;<br />
ehsk j? w?A feT[A ojK w?A sk gzi bZy<br />
tkbk g?b; eoBk j?, ;ko/ d/yd/ ofj<br />
iKDr/ w?A w[zvk ftnkfjnk j?. gzikphnK<br />
dh w?A jo irk Gko{ g? iKdh j?. cbkD/<br />
B/ 10 bZy dh rZvh fdsh j? w?a e[Vh d/<br />
ftnkj s/ 20bZy dh rZvh fdnkrK. fJ;<br />
fe;w dh ;'u s/ fdyktk jh , dki fijh<br />
bkjBs B{z iBw fdzdk j?. fi; Bkb<br />
dki xZN fbnkT[D s/ b'Gh gfotkoK tb'A<br />
XhnK rohpDhnK dh pbh d/D s'A th<br />
r[o/z Bjh ehsk iKdk. fezBk uzrk j't/<br />
i/eo tkX{ fdyktk iK g?;k tjkT[D dh<br />
EK s/ rohpK B{z G'iB, eZgV/ nkfd dkB<br />
u' fdZs/ ikD. gsk Bjh w/o/ gzikp d/<br />
coizd c'e/ fdykt/ s/ nwhoh d/ BS/ B[{z<br />
ed'A fsnkrDr/.<br />
SkfJd s[Sh Bjh ikDd/ j't'r/ fe w/<br />
o/ gzikp B{z ;gs f;zX{, gzi dfonktK dh<br />
Xos, nzBdksk gqKs s'A fJbktk e[Vh<br />
wko gqKs dk Bkw th fdZskk iKdk j?.<br />
Go{D jZfsnk fJe ekB{zBh ngokX j? go<br />
nZi th ;kv/ B/V/ s/V/ d/ gqkJht/N Bof;zr<br />
j'wi, j;gskbK,ebhfBeK T[go fJj<br />
go?efN; ikoh j?. S[g S[gk e/ fJ; B[{z<br />
nZi th nzikw fdZsk ik fojk j?. Go{D<br />
jZfsnk d/ ekoB jh gzikp dk ;?e; o/;'a<br />
pkeh okiK d/ w[ekpb/ vrwrk fojk j?.<br />
bVeh izwD B{z nZi th eJh o{Vhtkdh<br />
s/ fgSVh ;'u tkb/ wkVk ;wMd/ jB,<br />
e'Jh fJBK w{oyK b{z ;wMkt/ fe s[jkvh<br />
wK s/ dkdh th sK fe;/ dh Xh ;h. T[j<br />
Bk j[zd/ sK s[Sh fet/A nZi dk fdB t/yd/<br />
. bVehnK nZi fe;/ th y/so ftu<br />
bVfenK s'A xZN Bjh, eh B"eohnK, c"z,<br />
vkeNoh, g[fb;, nfXnkgD, ;kfJz;,<br />
nkfd e'Jh th nfijk y/so Bjh fi;<br />
ftu bVehnK wZb Bk wkoh j't/. rZb<br />
f;oc ;kB{z nkgDh ;"Vh ;'u s/ G?Vh<br />
wkfB;esk B[{z pdbDk gt/rk.<br />
w/o/ jh gzikp d/ f;Zy coizdK s/ f;Zy<br />
gzE d/ ;g{sK B[{z nekb sys z' ;G s'A<br />
Xkofwe s/ f;Zyh Xow dh T[Zuh s/ gftZso<br />
irk oZydh j?, fi; irkQ s/ p?m e/ f;Zy<br />
r[o{ ;kfjpkB f;ZyK d/ o'ikBk d/ MrV/<br />
s/ w;fbnK dk fBgNkok eod/ ;B, T[;<br />
g{iD:'r irkQ s/ e[M wjhB/ fgZS/ fij/<br />
f;yK d/ d' ro[ZgK ftu y{Bh izr s/ gZrk<br />
bkT[D-sbtkoK bfjokT[D sZe dh<br />
bVkJh d/yD B[{z th fwbh ;h, fi;dk ;ko/<br />
f;Zy irs s/ pkjo d/ f;ZyK tb'A th<br />
ekch fto'X s/ Bokirh ikjo ehsh rJh<br />
;h. f;Zy Xow sK fBwosk, SKsh, wib{wK<br />
dh okyh s/ ;Zuh Grsh dk ;zd/S fdzdk<br />
j?. go fJ; xNBk B/ f;Zyh Xow dh pj[s<br />
p[oh T[dkjoD g/S ehsh ;h. w/o/ gzikp<br />
d/ coizd ;g{s feT[A ;po, ;Ksh,fBwosk<br />
s/ Xkofwesk dk gkm G[bh ik oj/ B/.<br />
nZi jo rZb ;oeko e'b'A G[Zy jVskb,<br />
s'V-c'V eoe/, ib;/-ib{;, w[ikjo/ s/<br />
;kV c{e Bkb wBkT[Dh g? ojh j?/. w/o/<br />
gzikp ftu nZi fJbki bJh dtkJhnK<br />
dh xkN j' rJh j?. ;ko/ Nhe/ s/ BShb/<br />
e?g;{b fJ; dh itkBh d/ b/y/ uV rJ/<br />
jB. j;gskbK ftu p?v fps;fonK,<br />
dtkJhnK dh xkN j? wohi coSK s/ jh<br />
fp;so/ bk e/ fJbki eotk b?Ad/ jB,<br />
;Nkc xZN j? z' j? th T[j pdbhnK s/<br />
oki;h dpkT[ nXhB EK e[EK pdbh j'D<br />
ekoB B"eohnK SZv SZv pkjo B{z GZi<br />
oj/ B/ eJh ftuko/ vkeNo sK oki;h<br />
dpkT[ B{z Bk jzYkT[Ad/ y[d d/ xo/ ebhfBe<br />
y'b s'oh c[bek ubkJh iKd/ B/. EkÎ fDnK<br />
ftu th rohp pkjob/ r/N s'A jh w[V<br />
iKdk j?. gfjbK T[; B{z oki;h gkoNh<br />
iK ro[g pko/ g[ZfSnk iKdk j? fco T[;<br />
dh cfonkd ;[Dh iKdh j?. p[Ykgk<br />
g?BSBK wfonK dhnK th fwbdhnK B/,<br />
eJh EKJhA sK itkB th b? oj/ B/. eJh<br />
fgzvK fiE/ fgSVh iKsK bJh e'N/ dhnK<br />
;hNK B/, ;owkJ/dko rohp B{z nkg g?;k<br />
brk e/ ;ogzu ybko b?Ad/ B/ s/ fco y[d<br />
dh ubkT[Ad/ B/. eJhnK fgzvK ftu<br />
ftek; w{j'A th p'bdk j? go finkdkso<br />
ftu sK rqKNK fgzv d/ ftu nkT[ZfdnK<br />
jh rkJhp j' iKdhnK jB, s/ rbhnK<br />
BkbhnK ftukohnK fiT[A dhnK fsT[A<br />
nkgDh fe;ws o'dhnK ofjzdhnK jB.<br />
;kvk fgzv y?odhBe/ th pZ; nZv/ d/ SZ?v<br />
pDB B{z o' fojk j?. n;hA whAj g?D s/<br />
d[ekBK d/ ;?ZvK ftu yb' e/ NkfJw ;kod/<br />
jK.<br />
gzikp d/ pkovo d/ fJbkfenK ftu<br />
ghD tkbk gkDh pj[s jh yokp j' fojk<br />
j?. fJ; ifjohb/ s/ rzXb/ gkDh ftu<br />
:{o/Bhnw dh pj[sks Bkb pj[s<br />
ifjohbhnK fpwkohnK g?dk j' ojhnK<br />
jB. fiBK ftu ekbk ghbhnk, e?A;o,<br />
g/N s/ uwVh o'r w[y jB. gzikp d/<br />
pkovo d/ fibQ/ w'rk, fco'ig[o, soB<br />
skoB, cohde'N,nzfwqs;o, r[odk;g[o,<br />
j[f;nkog[o nkfd ekch rzGho BshfinK<br />
Bkb fJ; d/ fSeko j' oj/ jB. gkDh B{z<br />
pukT[D s/ ;kc eoB ftu ;oeko B[{z<br />
edw u[ZeD/ ukjhd/ jB BjhA sK nkT[D<br />
tkb/ 20 ;kbK sZe gzikp B[{z ghD bJh<br />
th gkDh B;hp Bjh j't/rk. gzikp th<br />
S/sh jh oki;EkB s/ fdZbh ftubh gkDh<br />
tkbh feZbs B[{z jzYkJ/rk. w"i{dk B{z e[Zy,<br />
o[Zy, G[Zy s/ ;[Zy dh okyh eoB bJh<br />
f;os'V :sB eoB/ ukjhd/ jB, sK jh<br />
sK e'Jh th fBikw nktkw dh fBr/ uV<br />
;e/rk.<br />
;N/N s/ ;?ANo dh ;oeko d/ fJZe<br />
d{i/ s/ BSK Bk o'eD fij/ fJbikw<br />
brkT[D dh EK s/ fJeZm/ fwb e/ jzGbk<br />
wkoBk ukjhdk j? s/ BS/ d/ d?As B[[{z Be/<br />
b gkT[Dh ukjhdh j?. wfjzrkJh B[{z Be/b<br />
gkT[Dh ukjhdh j?. r[nKYh w[be d/<br />
pdbd/ otZJhJ/ s/ g?sfVnK s/ g?Bh Bio<br />
oZyDh ukjhdh j?. tZX s'A tZX ;oekoh<br />
;/tktK u gkodoSsk fbnkT[Dh ukjhdh<br />
j?. tZX s'A tZX B'eohnK d/ w'e/ g?dk<br />
eoB/ ukjhd/ jB. w"i{dk ;oeko B{z<br />
pkovo p?bN d/ fJbkfenK d/ b'eK ftu<br />
th gVkJh s/ f;js ;/tktK gqsh<br />
ikro{esk tXkT[Dh ukjhdh j?.<br />
foStsy'oh B[{z ysw s/ gqSkSB ftu<br />
gkodoSsk fbnkT[Dh ukjhdh j?. gzikp<br />
dhnk ;ojZdK dh okyh eodhnK c'o;K<br />
B{z ;ysh tosBh ukjhdh j?. ;oeko B{z<br />
ukjhdk j? fe T[go'es do;kJhnK<br />
nbkwsK dk ;ysh Bkb dpk eo/, tes<br />
dh Bpi B{z geV/ s/ iBsk d/ fdb s/<br />
BiohJ/ B[{z gV/, j[D tes nk frnk j?,<br />
iBsk ikr ojh j?, ezw B{z jh ;bkwK<br />
j[zdhnK jB, s/ fJj rZb fBikw B[{z<br />
;wMDh jh g?Dh j?. feT[Afe nktkw dh<br />
;s[zSNh s/ ;[Zy jh fe;/ fBikw dh ;fEosk<br />
dk nXko j[zdk j?.
42<br />
42 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
J/ wB w/fonk s{ fEo[ oj[<br />
wB dh n;fEosk e/tb wBZ[y dhnK<br />
ftneshrs ;wZf;nktK jh BjhA ;r'A<br />
nB/eK ;wkfie ;wZf;nktK dh th w{b<br />
iVP j?. wBZ[y ;wki dh fJZe wjsZtg{oB<br />
fJekJh j? fi;d/ uzub wB dh GNekJh<br />
s/ ftekoK ftu c;h wBZ[yh y[drozh ;jh<br />
;'u Bz{ ftufbs eoe/ wBZ[ysk Bz{<br />
N[efVnK ftu tzvdh ns/ fJB;kBh<br />
;wki Bz{ gqdofSs eodh j'Jh ;[yK dhnK<br />
;zGktBK w/Ndh ns/ d[ZyK s/ eb/SK d/<br />
jtkb/ eodh j?. i/ fJj efj fbnk ikt/<br />
fe ;wki dhnK ni'ehnK rzGho<br />
;wZf;nktK dh iVP jh<br />
n;fEo$nfrnkBh wB j? sK fJ; ftu<br />
e'Jh nfseEBh BjhA j't/rh. ;kvh cZ[NgkT{<br />
fposh, XV/pzde ;'u, tzv-ftseo/<br />
, XZe/Skjh, ipo, z[bw, Bk pokpoh,<br />
M{m, Jhoyk, ;kVk, feos d/ f;XKs s'A<br />
p/w[ysk nkfd nfsnzs ifNb j' u[ZehnK<br />
;wZf;nktK n;fEo wB dh jh sK T[gi<br />
jB. fJBPK s'A fJbktk BfSnK dk ;/tB,<br />
dki dh ;wZf;nk, Go{D jZfsnk, Bkoh<br />
jZfsnk, rohph, GZ[ywoh, p/<br />
o[zrkoh nkfd ;wZf;nktK th f;ZX/ iK<br />
nf;ZX/ s"o s/ nfij/ jh 'sw; rq;s'<br />
nfrnkBh wB Bkb i[VhnK ;wZf;nktK<br />
jB. frnkB dh xkN ftZu'A wB dh<br />
GNeDk iBw b?Adh j? i' jT[w? dk w{b<br />
j?. jT[w? eJh wkBf;e ns/ ;ohoe o'rK<br />
dk w{b ekoB j?. J/;/ eoe/ jh r[opkDh<br />
ftu jT{w? Bz{ 'dhox[ o'r' fejk frnk<br />
j?. 'jT[w? rq;s' n;fEo wB Bz{ f;Zyh d/<br />
fszB n;{bK Bkw igD, feos ns/ tzv<br />
SeD dh ;'Mh Bk j'D ekoB ;wkfie<br />
YKu/ o{gh wzih dhnK u{bK fYZbhnK j'<br />
iKdhnK jB ns/ ;kok skDk-pkDk jh<br />
T[bM iKdk j?. r[opkDh ftu sd jh<br />
sK wB B{z w{V, nzXk, e;[sk, fp;hno,<br />
b'Gh, w?bk, eZ[sk nkfd fbfynk frnk<br />
j?. frnkB dh gqkgsh Bkb wB dk 'fBi<br />
xo' ftu tk;k j' ;edk j? ns/ ;oZps<br />
dk Gbk s/ b'e efbnkD uzub wB dh<br />
GNeDk ysw j'D T[gozs fNekn ftu<br />
nkT[D Bkb jh j' ;edk j?.<br />
fJ; ;{yw ftS/ 's/ ftuko eoB s'A<br />
gfjbK 'wB' dh XkoBk pko/ ;gSN j'Dk<br />
bkzwh j? ns/ wB d/ gZyK pko/ ftuko<br />
eoBh zo{oh wfj;{; jz[dh j?. wB'-<br />
ftfrnkBhnK tZb'A wB dh nf;Eosk<br />
pko/ eJh fe;w d/ ftuko fdZs/ rJ/ jB.<br />
e'Jh wB Bz{ ;oho Bkb ;zpzfXs dZ;dk<br />
j'fJnk ;oho ftu j' ojh ndbk-pdbh<br />
Bz{ jh wB dZ;dk j?. e'Jh fJ; Bz{<br />
gqftoshnK ns/ nB[G{shnK dk g[zi<br />
efjzdk j?. e'Jh u/sBsk dk e/Adoh nzr<br />
wzBdk j? ns/ e'Jh fJ; Bz{ nzsjeD dk<br />
nzr wzBdk j?. e'Jh fJ; Bz{ gqekfSs ns/<br />
ngqekfSs ;fEshnK Bkb ;zpzfXs ns/<br />
e'Jh ;zebg s/ ftebg dk y/so<br />
;thekodk j?. Gkosh doSB ftu wB<br />
dhnK nt;EktKL ikfrqs, ;[gB, ;[y'gs<br />
s/ s[ohnk dk th nB/e EkJhA T[b/y<br />
fwbdk j?.<br />
s[ohnk Bz{ nwokgd th fejk frnk<br />
j?. fJj nkBzd dh jh nt;Ek j?.<br />
nk;Nohnk dk w'Yh wB'ftfrnkBh vka<br />
f;owzv cqkJhv wBZ[yh Sy;hns Bz{ fszB<br />
gosK-u/sBk, ntu/sBk ns/ nu/sBk<br />
ftu tzvdk j?. ;wkfie wB'ftfrnkBh<br />
whv wB dh j'Ad d' ;kb dh T[wo s'A S[o{<br />
jz[dh wzBdk j? go fJ; ftuko Bkb g{oh<br />
soPK ;fjws j'Dk w[Sfeb j? feT[A i' wB<br />
dh j'Ad sK wK d/ roG ftZu gb oj/<br />
pZu/ dh S[o{nks s'A jh ;thekoBh gt/<br />
rh. roG XkoB eoB s'A e[M ;wK wro'A<br />
wK fi; gqeko ;'udh ns/ nwb eo<br />
ojh jz[dh j?, T[; dk n;o roG ftu gb<br />
oj/ pZu/ T[go th jz[dk j?. fJ; eoe/ jh<br />
fJe fJ;soh dh roG XkoB eoB T[gozs<br />
fJj pj[s tZvh fzzw/tkoh pD iKdh j?<br />
fe T[;dh ;'u dk gZXo T[u/ok j't/. fJ;<br />
s'A fpBK T[u/oh ;'u tkbh ;zskB dk g?dk<br />
j'Dk Bkw[wfeB j?. B?g'bhnB B/ fejk<br />
;h fe s[;hA w?Bz{ uzrhnK wktK fdT[ w?A<br />
s[jkBz{ uzrk okSNo d/tKrk.<br />
Gkt/A wB ;zpzXh pj[s ;ko/ ftdtkBK<br />
B/ fNZgDhnK ehshnK jB go Go';/:'r<br />
fBoD/ e/tb r[opkDh d/ jh jB. r[opkDh<br />
wB d/ T[;ko{ ns/ Ykj{ d'jK gZyK dk<br />
fzeo eodh j'Jh fJ; Bz{ gziK-sZsK dh<br />
T[gi wzBdh j?L<br />
-fJj[ wB[ eowk fJj[ wB[ Xowk..<br />
fJj wB[ gzu ss[ d/ iBwk..<br />
(gzBk 415)<br />
-fJj[ wB[ ;esh fJj[ wB[ ;hT[.. fJj[<br />
wB[ gzu ss e' ihT[..<br />
fJj[ wB[ b/ iT[ T[BwfB oj?. sT[<br />
shfB b'e eh pks? ej?.<br />
(gzBk 342)<br />
r[opkDh ftu wB bJh ;wnoEe<br />
jhT[, fjnkT[, jhJ/, fjodk, jhnok, fuZs,<br />
uhfs, fodk, ihT[, ihn, ihnVk, wB{nk<br />
ns/ wB nkfd tos/ rJ/ jB.<br />
wB[Zy fJe ;wkfie gqkDh j? i' ;wki<br />
ftu ftuofdnK eJh soPK d/ eow eodk<br />
j?. r[owfs nukohnK nB[;ko wB[Zyh<br />
ihtB d/ ;ko/ eowK Bz{ d' torK ftu<br />
tzfvnk frnk j?L ;[G eow ns/ nS[G<br />
eow. T[AR sK gqkuhB fjzd{ rzqEK ftu th<br />
wB[Zyh eowK Bz{ gz[B ns/ gkg eowK ftu<br />
tzfvnk frnk j?, go fJBPK rzqEK ftu<br />
fJBPK dh fijVh fBSkBd/jh ehsh eJh j?<br />
T[j ekch jZE sZe GowkT{ ns/ ;tkoE<br />
s'A gq/fos j?. T[dkjoD ti'A dkB fJe<br />
gz[B eow rodkfBnk frnk j? go Bkb<br />
jh ;G s'A tZvk g[zB eow pqkjwD Bz{<br />
dkB d/Dk gqukfonk frnk j?. 'nzBPk tzv/<br />
foT[vhnK w[V w[V nkgfDnK Bz{' nB[;ko<br />
fJj g[zBk ns/ gkgK dk ;kok f;bf;bk<br />
jh g{oh soQK oZd eoB :'r j?. b'ekJh Bz{<br />
fJ; d/ gqGkt s'A w[es eoB dh tZvh<br />
b'V j?. r[owfs nB[;ko fijV/ eow<br />
;oho, nkuko (nukoD) ns/ wB[Zysk<br />
d/ fjZs ftu iKd/ jB, T[jh gz[B eow<br />
jB ns/ fJ; d/ T[bN ehs/ eow gkg<br />
eow jB. d{ih fe;w d/ eow nfij/<br />
jB i' wB dh uzubsk ns/ GNeDk ftu<br />
tkXk eod/ j'J/ T[; Bz{ 'nkg/' dh gSkD<br />
BjhA eoB fdzd/, fit/AL<br />
cohdk fiBqh ezwh Bkfj r[D s/ ezwV/<br />
g'Eh dkdk ih dh<br />
nktj[ G?D/ rfb fwbj<br />
nzfe ;j/bVhnkj<br />
fwfb e? eoj ejkDhnk<br />
;zwqE ezs ehnkj<br />
gqSB L- ;fsBkw eh t;s{ j?<<br />
T[ZsoL- ;fsBkw gqekS o{g j?. fit/A (Light) d/ ;jko/ ;kok ftT[jko ubdk j?. nkdwh c[Zb dh ;[rzXh b? fojk j?.<br />
nkdwh o;dkfJe G'iB yk fojk j?. nkdwh tkiK ;[D fojk j?. nkdwh ;goS eo fojk j?. (G'r ftbk;) nkdwh t/y<br />
fojk j?. b/feB bkbN?B s'A ;G Bz{ gqekS fwb fojk j? fJZe' fijk. fJ;/ soQK ;fsBkw ;G dk gqekS j?, ;G d/ fjod/ ftZu<br />
gqekS eo fojk j?. fJ;/ soQK ;fsBkw d/ gqekS ftZu ;G dk ezw ubdk j?.<br />
gqG{ d/ fwbkg bJh d[BhnK ftZu nkJ/ jK. iKu nk ikJ/ ihtB ihT[D dh ;w[Zuh ekfJBks dk eosk nkg gqw/So<br />
j?. T[j gow/So jh eosk j?, ;zGkbD tkbk j?. d[BhnK ftZu nk e/ fJe n;b/ s'A N[ZN ikJ/ sK d[yh j[zd/ jK. nkgD/ w{b<br />
s'A N[ZN ikDk jh d[Zy dk ekoB j?.<br />
GiB dk skohekL- o;Bk Bkb T[ukoD eoBk-gfjbh wzfib wZXwk - Xho/ Xho/ nkg eE/ nkg ;[B/B/jkok. ;tk;<br />
;tk; Bkw igDk. ;tk; Bkw fpBK ykbh Bk ikJ/ fXnkB oZyDk wB Bz{ u"Aehdko pDkT[Dk nkgD/ gfjo/ s/ mhe oj/<br />
ih.<br />
''ejs epho e'Jh BjhA s/ok<br />
fjod/ okw eh B ig/ ;t/ok.<br />
(;t/ok-j[D/ -j[D/.)<br />
Bkfw L- T[j joh d/ Bkw ftZu ozr/ iKd/ jB.<br />
T[j ;[osh Bkw ftZu iKd/ jB. fJj BjhA efjzd/ fe w?A Bk j'tK s/ ezw BjhA j'J/rk. ;woE r[o{ d/ ;wMkT[D d/ p/nzs<br />
sohe/ jB.<br />
s/ok ;/tk w[efs G[rfs i[rfs s/oh ;/tk<br />
fi; s{ nkg eok<br />
fco ;fji dk XzB fwbdk j?. gqG{ w/o/ Bkb j?. T[j jT{w? Bz{ bkr/ BjhA nkT[D d/Ad/. fJj ;G e[M T[;dh feogk Bkb<br />
j[zdk j?. ;ku/ Bkw dh tfvnkJh, ;u/ wB Bkb igD Bkb jh mhe j?. ;wM nk iKdh j? fe tkfjr[o{ ih B/ feogk ehsh<br />
j?.<br />
SpdL- Spd okjhA, Spd dh f;Zfynk Bz{ wzB e/ nekb g[oy gqhsw dh B/Vsk j' iKdh j?.<br />
wzfB L- id'A wB b?Adk j?.<br />
;kfuL- ;u ftZu ozr/ iKd/ jB.<br />
gqfG L- gqG{ nkg jh gq;zB j' e/ fJe fwZe eo b?Adk j? ih.<br />
g'soh<br />
gowihs e"o<br />
B?SBb Bb e?ghNb e?Bpok<br />
ft;kfo..<br />
ws[ ;ofwzdk Ehtjh ;KJh d?<br />
dopkfo..59..<br />
(1380-81)<br />
'e[eow rq;s' wB do-p-do XZe/<br />
yKdk, ;fjzdk s/ eoVh ;zk G[rsdk j?,<br />
fit/AL<br />
cohdk t/y[ egkj? fi Ehnk fsbkj..<br />
ewkd? no[ ekrd? ez[B/ e'fJfbnkj..<br />
wzd/ nwb eo/fdnk fJj[ ;ikfJ<br />
fsBkj..49..<br />
(gzBk 1380)<br />
'Bkw ig', feos eo' ns/ tzv Se''<br />
r[owfs wjZb d/ fszB EzwP jB. fJj fszB/<br />
n;{B iK f;XKs fJe d{i/ d/ g{oe jB.<br />
r[owfs nB[;ko Bkw igD dh<br />
gqfefonk fBZih th j? ns/ ;zrsh th.<br />
r[opkDh nB[;ko T[; r[Dh dk ;zuko<br />
eoB ;jh noEK 'u Bkw dk igDk j?.<br />
Bkw dk wB'oE S[G r[DK Bz{ rqfjD eoBk<br />
j?. fJ; nwb bJh wB dh fJekrosk<br />
ns/ brB zo{oh j?. wB pj[s ;{yw j?.<br />
fJ; dk fJe EK 's/ fNeDk ;zGt BjhA.<br />
fJ; bJh nfGnk; zo{oh j?. wB dh<br />
ocsko pVh s/z jz[dh j?. fJj gb Go<br />
ftu bZyK eo'VK whbK d/ c?;b/ sfj eo<br />
b?Adk j?. ;Zu d/ frnkB Bkb Gt-;kro<br />
ftu fvZe/ v'b/yk ojh wB o{gh p/Vh Bz{<br />
puk e/ ;jh fdSk ftu fbikfJnk ik<br />
;edk j?L<br />
ez[G/ pXk ib[ oj? ib fpB[ ez[G B<br />
j'fJ..<br />
frnkB ek pXk wB[ oj? fpB[ frnkB[<br />
B j'fJ..<br />
(gzBk 469)<br />
jT{w? dhnK iVQK nfrnkBsk ftZu<br />
jB. nfrnkB s'A T[gih jT{w? wB[Zy dh<br />
Bkw f;woB s'A d{oh pDkJh oZydh j?L<br />
jT[w? Bkt? Bkfb fto'X[ j? d[fJ B<br />
t;fj fJe mkfJ..<br />
jT[w? ftfu ;/tk Bk j'tJh sk wB[<br />
fpoEk ikfJ..<br />
(gzBk 560)<br />
Bkw f;woB fpBK wB nSKs ns/<br />
n;fEo j?. fJj nkgD/ w{b ;Zu-;o{g<br />
gowkswk Bkb i[VB s'A fJBekoh j?.<br />
nfrnkBsk tZ; ftokfink wB SKs<br />
j'D bJh pkjo GNedk j?, i' gkyzvh<br />
pkfpnK ns/ v/o/dkoK d/ Yj/ uVPdk j?.<br />
'jT[w? rq;s' wB jh E'VP fuoh y[Sh bJh<br />
skwf;e G'iBK ns/ BfSnK nkfd dk<br />
M{mk ;jkok b?Adk j?. r[o{ ;kfjp fJ;<br />
;zpzXh nrtkJh eod/ jBL<br />
wfB sz{ i'fs ;o{g[ j? nkgDk w[b[<br />
gSkD[..<br />
wB jfo ih s/o? Bkfb j? r[owsh ozr[<br />
wkD[..<br />
(gzBk 441)<br />
GNe/ jfo wB Bz{ r[o{ frnkB d/<br />
wkor 's/ uZb e/ jh fiZfsnk ik ;edk<br />
j?, fit/AL<br />
r[ow[fy wB[ ihsk jT[w? wkfo..<br />
r[ow[fy ;ku[ ofynk T[o Xkfo..<br />
(gzBk 946)<br />
wB Bz{ gqG{-f;woB ns/ wB[Zysk dh<br />
;/tk ftZu brkT[D bJh fe;kB torh<br />
;ys xkbDk dh b'V j?L<br />
wB[ jkbh feo;kDh eoDh ;ow[ gkDh<br />
sB[ y/s[..<br />
Bkw[ phi[ ;zs'y ;[jkrk oy[ rohph<br />
t/;[..<br />
GkT[ eow efo izw;h ;/ xo Gkrm<br />
d/y[..<br />
(gzBk 595)<br />
r[owfs ftu frqj;s nkSow dh<br />
wfjwk j?. frqj;sh ihtB ngDkT[D<br />
Bkb nkgD/ gfotko gqsh e[M fzzw/tkoh<br />
bkr{ j' iKdhnK jB. fJBPK<br />
fzzw/tkohnK Bz{ fBGkT[D bJh ;Zuh-;Z[uh<br />
ns/ Xowh feos eoBh zo{oh j?. ;Zuh<br />
;[Zuh feos T[jh j? i' wBZ[y nkgD/ jZEKg?oK<br />
ns/ ;'Mh d[nkok jkV-f;nkb dhnK<br />
wkoK MZbd/ j'J/ eodk j?. nfijh feos<br />
';[feqs' j?. fJj b'ekJh d/ Gb/ ftu<br />
:'rdkB gkT[Adh j?.<br />
r[owfs nB[;ko ftjbV ns/ ezwu'oK<br />
dh fJB;kBh ;wki ftu e'Jh EK BjhA.<br />
nfij/ pzd/ ;wki Bz{ i'eK tKr uzpV/<br />
jB, i' fJ;dk y{B u{;d/ jB. ftjbk<br />
wB S?skB dk xo jz[dk j?. fJj 'e[feqs'<br />
tZb o[fus jz[dk j? ns/ n:'r ;kXBK<br />
d[nkok jo tes wkfJnk fJeZso eoB<br />
tZb o[fus jz[dk j?, fi; ;zpzXh r[o c[owkB<br />
jBL<br />
fJ;[ io ekofD xDh ftekoK xDh<br />
ftr[sh fJfB xDh y[nkJh..<br />
gkgk pkMj[ j't? Bkjh w[fJnk ;kfE<br />
B ikfJ..<br />
(gzBk 817)<br />
ftjbk wB uzub ns/ ftekoK ftu<br />
c; e/ y[droz j' fBpVdk j?. y[droz<br />
wB dk fwSB p; d{finK Bz{ b[NDk jh<br />
jz[dk j?. y[drozh jh ipo, z[bw,<br />
nfBnK, XZe/Skjh torhnK p[okJhnK dh<br />
wK j?. fJ; Bkb ;wki ftu nokiesk<br />
c?bdh j?. b[ZN-y;[N ns/ rohpK dk bj{<br />
fBu'V e/ wkfJnk fJeZso eoB tkfbnK<br />
gqsh r[o{ gksSkj dk pVk ;ys puB<br />
j?L<br />
je[ gokfJnk BkBek T[;[ ;{no T[;[<br />
rkfJ..<br />
r[o[ gho[ jkwk sk Go/ ik w[odko[ B<br />
ykfJ..<br />
(gzBk 141)<br />
r[o{ ;kfjp ;Zuh ;[Zuh feos ewkJh<br />
eoB s/ z'o fdzd/ jB. ;Zuh feos jh<br />
wBZ[yh wB Bz{ s;Zbh ns/ ;e{B d/ ;edh<br />
j?. go nZi dh fJj zo{oh ;ZukJh j? fe<br />
feosh dh ;Zuh ;[Zuh feos ewkJh th<br />
T[;dhnK wZ[YbhnK dh g{osh BjhA eo<br />
ojh. fJ; bJh T[; dk e[feqs tZb o[fus<br />
j'Dk n;[Gkfte BjhA. feosh dh ewkJh<br />
T[; dh ;ohoe ;woZEk, T[sgkdB, ;wK<br />
;EkB s/ gq;fEshnK s/ fBoGo zo{oh<br />
eodh j?. fi; eoe/ fJj ikoh d[BhnK<br />
ftu fJe' fijh j'Dh SkfJd Bk w[wfeB<br />
j'J/ go fit/A fe ;kv/ d/S ftu<br />
t/yD ftu nk fojk j? feosh B{z T[;dh<br />
feos dk ;jh wZ[b th gqkgs BjhA jz[dk.<br />
eJh EkJhA pj[s tZvk nkofEe gkVk<br />
w"i{d j?. fJe XVk pj[s nwho j? ns/<br />
d{ik nkfs rohp. r[o{ ;kfjp c[owkB<br />
eod/ jB fe pj[s nwho ns/ nfs rohp<br />
d't/A jh wkBf;e sBkt ftu jBL<br />
fi;[ frqfj pj[s[ fs;? frqfj fuzsk..<br />
fi;[ frqfj E'oh ;[ fco? Gqwzsk..<br />
d[j{ fpt;Ek s/ i' w[esk ;'Jh ;[j/bk<br />
Gkbhn?..<br />
(gzBk 1019)<br />
r[o{ ;kfjp B/ d'jK fXoK Bz{ fuzsk<br />
w[es j'D bJh ;wki ftu ;wkBsk<br />
fbnkT[D bJh 'feS[ jEj[ d/fJ' dk<br />
f;XKs fdZsk j?. fJ; nwb bJh r[Dh<br />
fBXkB d/ r[DK dk, yk; eoe/ ;op<br />
;KMhtksbsk, ;zs'yh ns/ fBot?osk d/<br />
r[DK dk XkoBh j'Dk bkzwh j?. ;zs'yh<br />
dk wB okik jz[dk j?. T[; Bz{ jZE'A d/D<br />
ftu wkBf;e ;zs[SNh s/ ;e{B fwbdk<br />
j?. ;zs'y dk wsbp j? fe i' e[M ;kv/<br />
e'b j? T[; ftu s;Zbh s/ ;zs[SNh wfj;{;<br />
eoBh ns/ i' e[M BjhA j? T[; ftu<br />
n;zs[SNh wfj;{; Bk eoBh. ;zs'yh d/<br />
wB ftu dfJnk T[giJh j? ns/ dfJnk<br />
gq/w dk ;'qs j?. fJ; bJh 'fiB[ gq/w ehT[<br />
fsB[ jh gqG[ gkfJT[..'<br />
i/eo fJ; wB Bz{ 'J/ wB w/fonk sz{<br />
fEo[ oj[ u'N B yktJh okw' d/ wjKtke<br />
nB[;ko ftBkSekoh ekoiK s'A tofis<br />
eoe/ fNekU ftu fbnk e/ wkBt-fjs?Sh<br />
ekoiK tZb gq/fos ehsk ikJ/ sK fJjh<br />
d[Bhnk ;tor o{g XkoB eo ;edh j?.<br />
;a pbftzdo f;zx rzGho
43<br />
43 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ozr Go'<br />
fdwkrh e;os<br />
pZfuU\ nkgDhnK ozrdko g?A;bK u[Ze' ns/ ozr Go'.<br />
pZfuU, T[Zgo fdZs/ fuZso ftZu fpzd{ fwbkU<br />
ns/ t/y' eh pDdk j?.<br />
fJ; wjhB/ dk s[jkvk okShcb<br />
w/yL s[jkB{z fe;/ th ezw<br />
ftZu T[sktbkgB BjhA<br />
eoBk ukjhdk, feT[Afe<br />
s[jkv/ c?;bk d/ rbs j'D<br />
dh ;zGktBk j?. d[fgjo<br />
pknd nk; dh BthA feoB<br />
fdy/rh ns/ jo fJZe uhz B{z s[;hA tZyoh<br />
Bzo Bkb t/y'r/. GftZy B{z ;[oZfyns eoB<br />
dh :'iBk d/ fgZS/ s[;h nkgDh g{oh Sesh<br />
brk fdT[r/. fJ; wjhB/ f;js dk yk;<br />
s"o s/ fynkb oZy' ns/ bkgotkjh Bk<br />
eo'.<br />
fpqyL wjhB/ d/ S[o{ ftZu<br />
s[;h E'VQk xZN ;orow<br />
oj'r/. EekD ns/ p/u?Bh<br />
wfj;{; j't/rh. wjZstg{oB<br />
ezw w[bsth oZyD dh fJZSk<br />
j't/rh. e'Jh BtK ezw eoB<br />
dh fJZSk th j't/rh go fJ; bJh io{oh<br />
;o'sK dh ewh oj/rh. wjhB/ dk nyho<br />
nkT[Ad/ nkT[Ad/ s[jkB{z ezw ftZu zo{o<br />
;cbsk fwb/rh.<br />
fwE[BL wjhB/ d/ S[o{ ftZu<br />
s[;h nkgD/ ;ko/ ezw<br />
;obsk ns/ ;cbsk Bkb<br />
g{o/ eo'r/. fwjBs ns/<br />
fBSmk d/ Bkb ehs/ rJ/<br />
ekoi dk ;zs'S j't/rk. ;wki;/tk d/ ezwK<br />
tZb th fXnkB ikt/rk. fto'XhnK Bkb<br />
rZbpks ns/ ;gSN Bhsh eoe/ ;wZf;nk<br />
dk ;wkXkB fBeb ikt/rk. ;kM/dkoh dk<br />
ftuko fcbjkb fsnkr fdU ns/ :ksok<br />
Bk jh eo' sK uzrk j?.<br />
eoeL wjhB/ dh S[o{nks<br />
d/ e[ZM fdB xo/b{ ezwKekoK<br />
d/ o[ZM/t/A ftZu jh r[ikoB/<br />
g?Dr/. fe;/ wjZstg{oB<br />
fizw/tkoh ekoB wkBf;e<br />
p'M dk nB[Gt eo'r/. nkgD/ Bidheh<br />
ftneshnK T[Zs/ ftS/S fXnkB d/e/ T[BQK<br />
B{z gqGkfts eo'r/ ns/ j'o b'eK B{z y[S<br />
eo'r/. wjhB/ d/ nzs ftZu :ksok dk<br />
gq'rokw pD ;edk j? go :ksok d/ uZbd/<br />
f;js dk yk; fynkb oZy'.<br />
f;zxL s[;hA fe;/ th<br />
ftnesh Bkb rbs tkndk<br />
Bk eoBk. i/eo s[;ha fe;/<br />
B{z tuB fdT[r/ sK T[j g{ok<br />
BjhA eo ;e'r/. Bshi/ ti'A<br />
s[jkvh Sth yokp j't/rh.<br />
bKr vqkfJt T[Zs/ ikD, fgefBe iK e'Jh<br />
wB'oziB gq'rokw fijhnK rZbK ftZu<br />
EektN nB[Gt eoB dh ;zGktBk j?. wjhB/<br />
d/ nzs ftZu :S ns/ wkD tX/rk ns/<br />
ehs/ j'J/ ekoiK dh ;cbsk Bkb fdb<br />
y[S j' ikt/rk.<br />
ezfBnkL fJ; wjhB/ d/ S[o{<br />
ftZu bkG gkT[D bJh s[jkB{z<br />
pj[s fwjBs ns/ fBSmk<br />
Bkb ezw eoB dh io{os j?.<br />
s[;hA e'Jh n"yk ezw jZE ftZu<br />
b?Dk ukj'r/ sK i' tZX<br />
ewkJh j' ;e/. fto'XhnK s'A yk; s"o s/<br />
;[u/s ofjD dh b'V j?. nksw ftSb/SD<br />
ftZu finkdk ;wK fpskUr/. b/yDh d/<br />
ekoi tZb th fXnkB ik ;edk j?.<br />
s[bkL s[;hA nkgDh<br />
Sy;hns ns/ y{p;{osh<br />
ftZu tkXk eoB dk<br />
isB eo'r/. b'eK d/ Bkb<br />
i/eo s[;hAz uzr/ ns/ v{zx/<br />
;zpzX pDk e/ oZyD/ j'D sK<br />
T[; ftZu e'Jh sDkn Bk j't/, fJ;dk<br />
fXnkB oZyDk io{oh j?. fe;/ d/ ;kjwD/<br />
gq/w iK ftnkj dk gq;skt oZyDk ukj[zd/<br />
j' sK T[;B{z s[ozs nwb ftZu bU.<br />
fpqSueL fJ; wjhB/<br />
s[jkB{z e[ZM ouBkswe ezw<br />
eoB dk T[sSkj oj/rk.<br />
s[jkv/ c?;bk s[jkv/ GftZy<br />
dk T[;koh eoB tkb/ jB<br />
fJ; bJh e'Jh th c?;bk<br />
b?D s'A gfjbK ftuko eoBk io{oh j?.<br />
wjhB/ d/ ftueko ;[Gkn dh T[rosk<br />
B[e;kB gj[zuk ;edh j?. ;e/- ;pzXhnK<br />
d/ Bkb bVkJh j't/rh fJ; bJh fdwkr<br />
SKs oZy'.<br />
XB[L wjhB/ d/<br />
S[o{nksh fdBK ftZu<br />
pj[s finkdk ftn;s<br />
oj'r/. nB/eK ezwK ekoK<br />
ftZu fJeZm/ bZr/<br />
oj'r/, go s[jkvh f;js dh Bio Bkb<br />
fJj B[e;kBdkfJe ;kfps j't/rk.<br />
ihtB ftZu s[;hA ;[oZfynk dh GktBk<br />
d/ Bkb nZr/ tZX'r/. nkgD/ ;wkfie<br />
;zgoeK B{z c?bkT[D ukj'r/ go fto'XhnK<br />
s'A ;ktXkB ofjD dh b'V j? BjhA sK<br />
B[e;kB j' ;edk j?.<br />
weoL fJ; wjhB/<br />
s[jkB{z finkdk<br />
fwjBs eoB dh<br />
b'V j?. e[ZM xNBktK<br />
s[jkB{z ;zt/dBShb<br />
pDk ;edhnK jB. s[;hA i' ezw<br />
S[o{ eo'r/, T[;B{z fpBK fe;/ ftxB<br />
d/ g{o/ eo ;e'r/. s[;hA g[okD/ d';sK<br />
Bkb fwb'r/ ns/ g[okDh :kdK<br />
skik eo'r/. d';sK-fwZsoK d/ Bkb<br />
fe;/ ;?o ;gkN/ s/ ikDk g? ;edk<br />
j?.<br />
ez[GL s[jkv/ fwZso<br />
s[jkv/ gq/oe pDBr/.<br />
s[;hA nkgD/ coi s'A<br />
d{o BjhA GZi'r/. s[;hA<br />
ezw ftZu y[d B{z<br />
;wofgs eoB bJh fsnko oj'r/.<br />
g{oh fBSmk d/ Bkb ezw eoB dh<br />
s[jkvh fJj fsnkoh ;cbsk<br />
fdtkT[D ftZu s[jkvh wdd<br />
eo/rh. fJ; ;w/A nkSktkdh<br />
Biohnk s[jkvh wdd eo/rk.<br />
whBL S/no-;ZNk<br />
j't/ iK i[nk, gozs{<br />
i'yw tkbhnK rZbK s'A<br />
d{o oj' feT[Afe<br />
nfijhnK rZbK Bkb<br />
nkofEe bkG fwbD dh ;zGktBk<br />
BjhA j?. B[e;kB finkdk j'D dh<br />
;zGktBk j?. fBih ihtB ftZu s[;hA<br />
fwbtosB eo'r/ ns/ T[j fJ;<br />
wjhB/ dk T[Zsw ;wK j't/rk.
44<br />
44 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ejkDh<br />
fi; pbke ftZu n;hA xo fbnk<br />
r'gkb pkp{ ;kv/ s'A gfjbK gsk BjhA<br />
ed'A dk ;kv/ n?B ;kjwD/ eoe/ fJZe<br />
wzzb/ xo ftu ofjzdk nk fojk ;h.<br />
pj[s fdBK she w/oh T[; Bkb<br />
rZb BjhA j'Jh. go ed/ edkJhA nkgD/<br />
xo d/ pkjob/ r/N e'b yb'sk T[j zo{o<br />
fdZ;dk ;h.<br />
fJZe n?stko SZ[Nh tkb/ fdB w?A<br />
xo'A pkjo pDh fenkoh ftZu r[bkp d/<br />
p{fNnK Bz{ gkDh d/ fojk ;h, fijV/ w?A<br />
j[D/ brtkJ/ ;B.<br />
''eh rZb pJh i[nkB s?Bz{ th c[Zb<br />
p{fNnK dk S"e j?< w?A nkj s/o/ ;kjwD/<br />
tkb/ xo ftZu ofjzdk jK.@<br />
w?A wz{j G[nk e/ t/fynk w/o/ fgZS/<br />
gzMZso nZ;h dh T[wo dk nefjo/<br />
;oho tkbk pzdk jZE ftu ;'Nh cVh<br />
yV'sk ;h. T[; dk fujok w?Bz{ gfjbh<br />
Bzo ftu eJh fdBK d/ wo/ ;[Ze/ u{j/<br />
fijk brk. fJj r'gkb pkp{ ;h fi; B/<br />
w/o/ Bkb nkgDh ikD-gfjukD<br />
eotkJh ;h.<br />
w?A gkDh tkb/ gkfJg Bz{ ;KG d't/A<br />
jZE i'V T[; Bz{ ftS ehsk ns/ T[; d/<br />
;tkb dk jK nky e/ itkp fdZsk.<br />
''bZrd? ;kv/ pbke ftZu nfijk<br />
S"e w?Bz{ ns/ s?Bz{ jh j?. pkeh Gkt/A<br />
e'Jh xo t/y bt' ;ko/ fJ; Bz{ gkDh dh<br />
popkdh ns/ cz{b-youh ;wMd/ B/.@<br />
w?A yk;k fuo fenkoh 'u gkDh<br />
fdzdk fojk ns/ r'gkb pkp{ w/o/ Bkb<br />
pbke d/ xoK 'u ofjD tkfbnK ns/<br />
e[M nkgD/ xo dhnK rZbK eodk<br />
fojk.<br />
''nkU w/o/ Bkb ukj dk fJZe eZg<br />
ght'.@ fenkoh ftZu gkDh d/D dk<br />
ezw w[ek w?A g[ZfSnk.<br />
''BjhA pJh i[nkBK ed/ c/o ;jh.<br />
j[D sK w?A vkeNo d/ ik fojK.@<br />
r'gkb pkp{ Bkb fJj w/oh gfjbh<br />
w[bkeks ;h.<br />
fJ; s'A pknd sK T[j eJh tkoh<br />
xo nkfJnk ns/ T[; dhnK fBZih<br />
rZbK dhnK gosK fJZe-fJZe eoe/<br />
y[bPdhnK rJhnK. T[; d/ wB 'u i'<br />
fSfgnk ;h T[j w/o/ ;kjwD/ T[ZxVdk<br />
fojk, p/godk jz[dk fojk. c/o sK w?Bz{<br />
eJh tkoh fJ; soPK bZrdk fit/A<br />
r'gkb pkp{ Bz{ w/o/ e'b nkT[Dk, w/o/<br />
e'b p?mDk, w/o/ Bkb rZbK eoBhnK<br />
uzrhnK bZrdhnK ;B.<br />
r'gkb pkp{ B/ dZf;nk fe;/<br />
gqkfJt/N ezgBh ftu T[jdh nf;;N?AN<br />
dh B"eoh ;h. ;Zso ;kb dh T[wo she<br />
ezgBh B/ T[; Bz{ nkgD/ Bkb oZfynk.<br />
T[; s'A y{p ezw fbnk. c/o fJe fdZB<br />
ghan?ca d/ e/ foNkfJo eo fdZsk. T[;<br />
Bz{ Gkt/A g?ASB sK e'Jh BjhA ;h fwbh<br />
go ghan?ca d/ zo{o yk;/ ;ko/ g?;/<br />
fJZem/ fwb rJ/ ;B fijV/ T[; B/ p?Ae<br />
ftu fce; eotk fdZs/ ;B.<br />
fJj wekB fi; ftu T[j ofjzdk<br />
T[; B/ nkgDh B"eoh eod/ t/b/ pDtk<br />
fbnk ;h. j[D gZ[s j?. T[jdh gsBh j?.<br />
pZuk e'Jh BjhA. d't/A ;oekoh B"eoh<br />
eod/ B/. r'gkb pkp{ dh gsBh dk ;Zs<br />
;kb gfjbK fdjKs j' frnk ;h.<br />
gZ[so wBhS ni/ S'Nk ;h id'A<br />
r'gkb pkp{ B/ nkgD/ BkT[A gbkN b? e/<br />
fJj xo pDtkfJnk ;h. j[D p?Ae ftu<br />
fce; oZy/ o[fgnk Bkb T[jdk fBZih<br />
youk N[odk. gZ[s e'b'A, Bz{j e'b'A e[M<br />
BjhA wzrDk g?Adk.<br />
fJZe fdB r'gkb pkp{ w/o/ e'b<br />
nkfJnk ns/ ;'c/ s/ pfj frnk.<br />
''pJh i[nkBK s/o/ Bkb w?A fJZe<br />
fBZih ;bkj wStok eoBk.@<br />
r'gkb pkp{ B/ rZb S[o{ ehsh. T[j<br />
sK w/oh jK iK BKj ;[D/ fpBK rZb g{oh<br />
eoB bZrk,<br />
d' eskoK tkb/ xo<br />
''pJh j[D w?A nZ;h gko eo frnk<br />
jK. ;'udk fe xo nkgD/ fiTA[fdnK<br />
gZ[s pj{ d/ BK brtk fdzdk jK. p?Ae 'u<br />
gJ/ fce; ;Zs bZy o[gJ/ th T[jBK d/<br />
BK eo fdzdk jK. nyho Bz{ w/o/ pknd<br />
;G e[M T[jBK dk sK j?. w/ok j[D eh<br />
gsk ed'A p[bktk nk ikt/. ;kjK dk<br />
fj;kp sK ed'A dk w[Ze frnk j?.<br />
nkgDh T[wo sK ed'A dh yk jzYk<br />
bJh. j[D fijV/ th fdB G'r fojk ;G<br />
p'B; d/ B/. fi; d/ ;jko/ Bkb tZX<br />
fiT[D dk sobk fijk jh wkohdk j?.<br />
w/o/ woB pknd T[jBK Bz{ n"yk Bk<br />
j't/. p?Ae s/ dcsoK d/ uZeo Bk wkoB/<br />
g?D.<br />
''fJzM sK Bz{j gZ[s pj[s uzr/ B/.<br />
r'gkb pkp{<br />
fyZfunk ofjzdk ;h. id' thA T[j w/o/<br />
e'b nkt/ Bz{j gZ[s dh e'Jh rZb Bk<br />
eo/. go fezB/ fdB! xVk id'A GoB<br />
bZrdk j? sK nyho Bz{ Sbe jh g?Adk.<br />
j[D i/ ed/ r'gkb pkp{ fwb/ sK Bz{j<br />
dhnK nihp fijhnK S'NhnK-S'NhnK<br />
fSekfJsK bkt/,<br />
''d/y' ih pj{ B/ egV/ X' sK fdZs/<br />
go gq?; BjhA ehs/. i/ w?A fejk sK nZr'<br />
p'bh,<br />
''s[;hA pkp{ ih ftjb/ ofjzd/ j'.<br />
w?Bz{ sK B"eoh s'A fJbktk th gzikj<br />
ezw B/. xo d/ ezwK Bz{ SZv pZfunK dh<br />
s/ fJBPK (gsh) dh th d/y-o/y eoBh<br />
jz[dh j?. ;r'A pkp{ ih nkg sK nkgD/<br />
egfVnK Bkb fJBPK d/ egV/ th gq?;<br />
d[orsh<br />
n?;a ;keha dk 16tK ejkDh ;zrqfj<br />
Bt:[r gpfbSoi oi Bth fdZbh okjhA S/sh Sge/ nk fojk.<br />
;/tk eod/ B/. c/o w?A T[jBK e'b'A ;/tk<br />
eotkT[Dh th BjhA. sz{ dZ; eh w?A fJj<br />
mhe eo fojK
45<br />
45 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
fjzdh Bktb<br />
;[Xho d/ ftnkj ftu j[D<br />
Gkt/ A uko fdB jh pkeh ofj rJ/ ;B go<br />
sK th T[jBK dk xo ni/ th bVkJh dk<br />
w?dkB pfDnk j'fJnk ;h.<br />
dkwkd i;w/o f;zx nk frnk ;h. xo<br />
ftu ;G T[; Bkb pfj; ftu bZr/ j'J/<br />
;B. pfj; dk w[Zdk j[D th fJj' ;h fe<br />
ftnkj feZE/ ehsk ikt/< :kBh poks<br />
feZE/ ikt/< e[Vh tkb/ xo iBeg[oh fiZE/<br />
e[Vh d/ wkg/ s/ T[;dk fJe S'Nk GkJh<br />
ofjzdk j? iK c/o fgzv fiZE/ e[Vh dk dkdk<br />
s/ T[jd/ uku/ ofjzd/ B/.<br />
e[Vh d/ wkg/ sk B"eoh g/Sk ;B, gqzs{<br />
dkd/ dh fgzv 'u yk;h zwhB ikfJdkd ;h,<br />
uzrk o[spk ;h, fJZzs ;h. GkJh ;kfjp dk<br />
fynkb ;h fe i/ poks fgzv ikt/rh sK<br />
T[jBK Bz{ d[jok ckfJdk j't/rk. fgT[ tZb'A<br />
sK dj/i fwb/rk jh, gqsz{ dkdk fi; dh<br />
fJZis j? fgzv ftZu. T[; tZb'A th yk;k e[M<br />
fwb ikD dh nk; ;h, fJ; bJh T[jBK<br />
ftnkj fgzv ftu jh eoB dk gZek eo<br />
fbnk ;h.<br />
gqsz{ e?gNB dkwkd B/ nk e/ ;G r[V<br />
r'po eo fdsk ;h. T[j sK J/; rZb s/ nV<br />
frnk ;h fe poks fgzv BjhA ;r'A Sfjo<br />
iBeg[oh jh ikt/rh. T[; Bz{ nkgD/ nkg<br />
s/ Go';k ;h fe nkgDh rZb wBtkT[D dk<br />
jZe j? T[;dk. fJ; jZe eoe/ T[jdh rZb<br />
wzBh th ikt/rh, gqsz{ BjhA wzBh rJh. GkJh<br />
;kfjp Gbk dj/i ftu pj[sk e[M fwb<br />
ikD dk bkbu fJt/A fet/A SZv fdzd/ ns/<br />
T[j th dkwkd d/ ej/ s/.<br />
''dkwkd sK Gbk xo dk ihn j?. i/<br />
T[; dh rZb Bk wzBh rJh sK T[;B/ feZE/<br />
ikDk j?.@ pZ; fJj' ;'u GkJh ;kfjp B/ d'<br />
NZ[e c?;bk ;[Dk fdsk fe poks fgzv jh<br />
ikt/rh.<br />
T[ZXo dkwkd B/ J/; rZb Bz{ nkgDh<br />
fJZzs s/ b? fbnk. y[S sK T[j fJzM th<br />
;j[o/ xo nke/ xZN jh ofjzdk ;h. frbk<br />
sK T[;Bz{ gfjbK th ;h fe J/; xo ftu<br />
T[;dh fJZzs BjhA ;h jz[dh. i/ ewo/ ftu<br />
;G b'e e[o;hnK ik wzi/ s/ p?m/ j'D s/ T[j<br />
ewo/ ftu ufbnk ikt/ sK T[jd/ p?mD<br />
fdZbh dh n;?Apbh u'D pj[s gZyK<br />
s'A fBt/ebh ns/ nfjw j?. fJ; u'D dh<br />
d; iBtoh B{z ehsh gfjbh tZvh o?bh<br />
ftu jh gqXkB wzsoh Bfozdo w'dh d/<br />
GkSDK d/ nzdki pko/ NhHthH u?BbK<br />
nkfynk fe 'w'dh p'bfdnK Bot; ;h,<br />
xpokjN Mbedh ;h fujo/ s'A, toBk<br />
T[j GkSD dk ebkeko j?. T[;B{z<br />
nfj;k; ;h fe j[D w[ekpbk e/iohtkb<br />
Bkb j?.' s/ fdZbh tkokB;h BjhA.<br />
w'dh dh gkobhw?AN u'D tkbh tZvh<br />
fiZs dh ;G s'A w[Zy tikj eKro; gkoNh<br />
dh ekor[ikoh ;h. fi; T[Zs/ tZv/ tZv/<br />
fGqSNkuko d/ fJbzkw ;B. fi;B/ okj[b<br />
rKXh B{z gqXkB wzsoh tZi'A T[Gkfonk.<br />
fi;d/ d; ;kb oki eoB tkb/ gqXkB<br />
wzsoh B/ fJe th o?bh B{z ;zp'XB Bk ehsk.<br />
fi;dh gkoNh gqXkB ekrz s'A gVQ e/<br />
GkSD eodh ;h. i' T[jBK fszB tZv/<br />
gq'i?eNK dk f;jok th nkgD/ f;o Bk b?<br />
;eh, i' T[;d/ oki ekb ftu brGr<br />
g{o/ j' rJ/ ;B ns/ fizBQK dk T[dxkNB<br />
Bfozdo w'dh B{z ;j[z u[ZeD ;ko jh eoB<br />
dk w"ek fwb frnk, s/ w[cs 'u pZb/<br />
pZb/ j'Jh. fit/A izrh p/V/ dh c"i B{z ;"gDk,<br />
izw{ eSwho dh 10 feb'whNo bzwh ;[ozr<br />
ns/ wzrb fwSB. eKro;h bhvo sK<br />
GkSDK ftZu nBgVQ b'eK ;kjwD/<br />
nkoHNhHnkJhH, c{v go'N?eSB fpZb ns/<br />
wBo/rk tkbh gqkgsh dk wsbp th b'eK<br />
B{z T[jBK dh GkSk 'u BjhA dZ; ;e/.<br />
fJjBK pko/ nzro/zh NowB"b'ih tosd/<br />
;B. ;XkoB b'eK dh ikD/ pbk pJh<br />
fJj eh efjzd/ eNo cNo.<br />
phHi/HghH B/ u'D ftu g?;k gkDh tKr<br />
tjkfJnk. y"o/ feE'A nkfJnk. w'dh j/m<br />
eJh wjhB/ ndkBh dk j?bhekgNo th<br />
uouk 'u nkfJnk. ndkBh wzfBnk fe<br />
jK w?A fdZsk ;h, feokJ/ s/.<br />
gkobhw?AN u'D fgS'A wjKokSNo,<br />
jfonkDk, Mkoyzv, izw{ eSwho 'u th<br />
u'DK j'JhnK, fiE/ d; d; ;kb s'A oki<br />
eodhnK gkoNhnK fto[ZX b'eK d/ frb/<br />
fSet/ th ;B. Bkb 'fJ; tko w'dh<br />
bJh e'Jh EK BjhA ;h fdzdk. tZv/ sk eh<br />
T[ZmDr/ S'N/ th i/ p?m/ j'D sK T[m e/ T[;<br />
d/ p?mD bJh BjhA nkyd/ ;B.<br />
n;b ftu dkwkd T[; xo ftu fe;/<br />
Bkb th BjhA ;h x[b-fwb ;fenk. T[jBk<br />
b'eK ftu th fJzBh neb BjhA ;h fe T[j<br />
nkgD/ i[nkJh Bz{ ;wM ;eD nkgDk<br />
pDk b?D. fiZE/ fJzBh T[gukoesk j't/<br />
T[ZE/ dkwkd ed/ gZ[s BjhA pD gkT[Adk<br />
T[; xo dk dkwkd jh pfDnk ofj iKdk<br />
j? ns/ c/o xo d/ ihnK e'b'A d{o-d{o ofjD<br />
bZrdk j?! T[jdh c/o fJZSk j[zdh j? fJj<br />
wozh j[zdh j? fe mhe j? i/ T[j T[jBK dk<br />
gZ[s BjhA j? pD ;fenk sK T[j T[jdh<br />
xZN' xZN dkwkd ;wMe/ sK fJZzs eoB,<br />
T[;dh jo fJe rZb dk wkD oZyD gqsz{<br />
e?gNB Bkb fJ; soPK BjhA j'fJnk s/ T[;<br />
B{z fJj pj[s p[ok th bZrk, p; c/o eh T[j<br />
s/ r[Z;/ ftZu fit/A T[pbdk j'fJnk<br />
nkgdk Noze uZ[e e/ tkg; ikD bJh xo'A<br />
pkjo fBeb p; ;Nkg s/ ik gjz[funk.<br />
xo ftu fe;/ Bz{ th ;wM BjhA ;h nk<br />
fojk fe eh eoB! d{i/ fdB poks ikDh<br />
;h. foSs/dko ;ko/ nkJ/ j'J/ ;B. e[Vh<br />
tkfbnK Bz{ th n?B w"e/ s/ go'rokw<br />
pdbD bJh BjhA fejk ik ;edk. T[j sK<br />
;ko/ fgzv gjz[u rJ/ ;B ns/ d{i/ fdB<br />
nkT[D tkbh poks bJh fsnkohnK th j'<br />
rJhnK ;B. fbjkzk ;kfonk d/ wBkT[Dp[MkT[D<br />
s/ th id'A i[nkJh ih BjhA<br />
wfBnk sK G?D ih BZ;h BZ;h SKsk e'b<br />
nkJh.<br />
SKsk Bz{ sK T[; fdB fJe ;" fszB<br />
p[yko ufVPnk j'fJnk ;h. T[j sK fBYkb<br />
j'Jh fp;so s/ gJh ;h.<br />
tho{ dh wzwh dkwkd sK o[Z;e/ p;<br />
;N?Av s/ gjz[u frnk j?. fe; soPK eoK<br />
j[D< pj[s p/fJzsh j't/rh i/ e[Vh tkfbnK<br />
Bz{ n;bh rZb dk gsk uZb frnk. s/oh<br />
rZb dk sK pj[s n;o jz[dk tho{ dh wzwh.<br />
s/oh sK pj[s fJZzs th eodk T[j. j[D<br />
J/; tkoh sz{ jh ike/ t/y. xo ftZu sK fe;/<br />
dh th BjhA ;[Dh T[;B/.<br />
fit/A ;kj uVP/-uVP/ G?D ih B/ SKsk Bz{<br />
f;ZXg[oS<br />
nkfynk. ''G?D ihaaaaa w?A fJ; jkbs ftu<br />
fet/Aaaaaaa
46<br />
ejkDh<br />
46 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
xVh yV' rJh<br />
fJepkb f;zx N'eh<br />
tkfenk ;zB 1957 dk j?. w?fNqe<br />
dk fJwfsjkB ysw j'fJnk wjhBk<br />
r[io u[Zfenk ;h. Bshik nkT[D 'u<br />
ni/ fJe wjhBk pkeh ;h. w/ok fJe<br />
iwksh ;h joGrtkB\ ;kv/ Jh w[jZb/<br />
'u ofjzdk ;h. pj[s jh gVQke{\ u[g u[g<br />
ofjzdk ;h. id'A t/y' feskp b? e/ p?mk<br />
j[zdk. fJ; d/ T[bN w?A ;e{b'A nkT[D<br />
pknd w[jZb/ d/ w[zfvnK Bkb r[Zbh<br />
vzvk s/ epZvh y/vD ftZu tes<br />
fpskT[Adk. okshA ;"D s'A gfjbK ;kvh<br />
wzYho fJXo- T[Xo dhnK rZgK wkodh.<br />
id'A se xo tkb/ gzi ;Zs nktkzK BK<br />
wkod/, ;kvh wib; poyk;s Bk jz[dh.<br />
xo fdnK Bz{ fceo j'D bZrk w/o/<br />
Bshi/ pko/. i/ w?fNqe u'A xZN Bzpo<br />
nkJ/ sK w/ok GftZy e?;k j't/rk<<br />
gzikp :{Bhtof;Nh uzvhrVQ d/<br />
fJfwsjkB ftGkr d/ fJe eboe Bkb<br />
ikD gfjukB fBeb nkJh. w/ok s/<br />
joGrtkB dk o'b Bzpo T[; e'b<br />
G/fink frnk. Bshik fBebD s'A<br />
fszB fdB gfjbk ;kvk Bshik nk<br />
frnk. eboe dh ;{uBk nB[;ko fJe<br />
w[zv/ d/ 293 Bzpo s/ d{i/ d/ 597\ w/oh<br />
Skws nk rJh. ;ko/ w/o/ d[nkb/ j'<br />
rJ/.<br />
''s/o/ Jh 293 Bzpo j'D/ B/\ ed/<br />
gVQdk sK t/fynk Jh BjhA ;h. ;e{b'A<br />
nkT[D s'A pknd feskp Bz{ jZE BjhA<br />
;h bkT[Adk. p; r[Zbh vzvk, epZvh s/<br />
d/o oks se rZgK. joGrtkB sK rT{<br />
j? rT{. id'A t/y', jZE 'u feskp . j'o<br />
e'Jh S"e BjhA, n?p BjhA. T[;d/ j'D/ B/<br />
597 Bzpo, s/ s/o/ 293\ j'o eo<br />
nktkok rodh. b? fbnk Bk ;[nkd<br />
j[D.@<br />
''mhe n?, w/o/ 597 Bzpo p/Se Bk<br />
j'D. n?B/ BzpoK dk dkntk w?A BjhA<br />
eodk. go n?Bk th BkbkfJe BjhA, fe<br />
293 Bzpo nkT[D. xN'-xZN 450,<br />
pbfe 500. c;N vthiB BjhA, sK<br />
jkJh ;?ezv sK nkT[Dh ukjhdh j?.@ w?A<br />
pVh Bowh Bkb nkgDk gZy oZydk.<br />
fszB fdB pknd nzro/ih<br />
NqkJhfp:{B 'u Bshik nk frnk. w/o/<br />
597 s/ joGrtkB d/ 293\ wkj"b<br />
fJe dw pdb frnk.<br />
''pJh ;kv/ w[zv/ B/ sK ewkb eo<br />
fdZsh. S[fgnk o[;sw fBefbnk. pj[sk<br />
gVQD Bkb e[M BjhA j[zdk. y'gVh 'u<br />
fdwkr th j'Dk ukjhdk j?. fJj sK<br />
jhok j? jhok.@<br />
fJj ;G ;[D e/, w?A nkgD/ nkg Bz{<br />
;Zst/A n;wkB T[Zs/ wfj;{; eo fojk<br />
;K. jkbKfe xo dh wkbh jkbs pj[sh<br />
tXhnk BjhA ;h, fJ; d/ pkti{d c?;bk<br />
fbnk frnk fe w?Bz{ ekfbi ftZu<br />
dkfyb eotkfJnk ikJ/ sK i' n?c n?;<br />
;h T[gozs fJzihBhnfozr dk fvroh<br />
e'o; eoK. r"ofwzN ekfbi dh t;hn s/<br />
nkikd fcik B/ w/o/ ti{d ftZu jbub<br />
wuk fdZsh. w/oh ftukoe T[vkB,<br />
gVQkJh T[Zs/ jkth j'D br gJh.<br />
finkdk ;wK gVQkJh dh pikJ/ fcbwK<br />
d/yD, fcbwh seBhe pko/ fbyD s/<br />
ejkDhnK fbyD ftZu r[iodk. fJj<br />
;G T[; ;w/A dh T[Godh gzikph nypko<br />
''nihs@ ftZu SgD bZrk. gqtko,<br />
;zpzXhnK s/ fwZsoK ftZu w/ok eZd<br />
tZXD bZrk. xo fdnK Bz{ ed/ nkGk;<br />
BjhA j'fJnk fe fJj ;G w/oh gVQkJh Bz{<br />
ewz'o eo d/t/rk. wK, ekfbi ikD<br />
bfrnK d/;h fxU d/ goKm/ pDk e/<br />
fdzdh sK i' ekfbi ftZu teck fwbD<br />
s/ w?Bz{ ezNhB dh po?v Bk ykDh gt/.<br />
fJj go"Am/, w?A ekfbi dh pikJ/, d'g?jo<br />
d/ fcbw S'n d/ fJzNotb ftZu yKdk.<br />
pugB s'A jh w?A e[M wikehnk ;[Gk<br />
gkfJnk j?. jo w"e/ T[Zs/ w?Bz{ e'Jh Bk<br />
e'Jh wzke iK ftnzr ;[Mdk ofjzdk.<br />
w/o/ d';s fJBQK ;/jswzd fNZgDhnK s'A<br />
b[sc nzd'z j[zd/ ofjzd/ id ed/ e'Jh<br />
tkfec d'g?jo d/ fcbw S'n 'u fwb<br />
iKdk sK T[jd/ fJj g[ZSD s/ fe eh jkb<br />
j?, feZdK, r[io j' ojh j?< w?A w[;eok e/<br />
i[nkp fdzdk, ''n?S eo oj/ nK<br />
fgnko/, n?S\ fco ypo/ fJj fdB nkT[D<br />
fe Bk nkT[D.@<br />
fJj f;bf;bk ubdk fojk. xo<br />
tkfbnK B/ th e'Jh B'fN; BjhA fbnk.<br />
SkfJd T[BQK dk w/oh fdB uoh:k, nkgDh<br />
gVQkJh s/ coi gqsh nk;Ek s/ g{ok<br />
ftStk; ;h. w/ok g[okDk foekov,<br />
T[gbpXh s/ ;NkJhb fJ; rb dh<br />
iwkBs ;h fe w?A e'Jh e'skjh Bjh<br />
eoKrk. go fizdrh d/ fJj ;kb pV/<br />
e'wb, tbtb/ Gog{o s/ fe;/ jZd se<br />
fdSk jhB j[zd/ B/. wB dh T[vkB<br />
d[fBnkthA jehesK Bz{ BjhA ;wMdh.<br />
soe e'Jh wkfJB/ BjhA oyd/. fJ; d"okB<br />
nkgDh g;zd s/ S"e fJe iB{B pD<br />
iKdk j?. Bc/ B[e;kB dh gfjukB s'A<br />
goQ/ ubk iKdk j?. ;wki ftZu e/tb<br />
uzrh ;'u s/ b/yDh Bkb g/N BjhA Godk.<br />
G"fse io{osK dh g{oBsk bJh wkfJnk<br />
s/ ;kXBK dh b'V ftftn;kfJe :'rsk<br />
s/ siop/ dh io{os j?.<br />
;/jswzd nkuko ftuko s/ ftjko,<br />
fto;/ 'u fwfbnk ;kv/ fgsk ih dh<br />
Sokcs s/ fJwkBdkoh nkw b'eK dh<br />
i[pkB s/ ;h fi; Bz{ n;hA pugB s'A jh<br />
;[Dd/ ;K. SkfJd fJ;/ eoe/ gVQkJh 'u<br />
ewz'o j'D d/ pkti{d e'Jh n?p, fJZbs<br />
iK BSk BjhA ;h bZrk. Sokp, i{nk,<br />
bkNoh, j/ok c/oh s/ u'oh fJBQK bczK s'A<br />
w?A tkfec BjhA ;K. jK, itkB bVeh Bz{<br />
t/y e/ nkgD/ nzdo fJe nihp ijh<br />
jbub, ;o;okjN s/ w;sh wfj;{;<br />
eodk. nZyK irD brdhnK s/ fdb dh<br />
XVeD s/z j' iKdh. ihn eodk, fJ;<br />
p[Zs Bz{ iZch 'u b? btK. fJj nkbw T[d'A<br />
sZe Jh ofjzdk id se T[j BzoK d/<br />
;kjwD/ ofjzdh.<br />
tZv/ fdBK dhnK S[ZNhnK j'JhnK.<br />
xo dh p?me ftZu ;'c/ T[Zs/ p?mk e[M ;'u<br />
fojk ;K. SkfJd nkgDh gVQkJh pko/\<br />
fJj ewz'oh fet/A d{o ehsh ik ;edh j?<<br />
w?A feT[A BjhA gVQdk< gVQkJh ftZu<br />
w/ok ihn feT[A BjhA bZrdk< i/ aaaa i/ w?A<br />
c/bQ j' frnk, sK< fynkbK dh rwrhB<br />
d[BhnK ftZu w?A pj[s d{o fBebdk ik<br />
fojk ;K. o'SBh dh e'Jh th feoB Bio<br />
BjhA ;h nkT[Adh. fJe nktkz B/ w?Bz{<br />
u"Aek fdZsk.<br />
'';[Dk pJh, eh j' foj?< p; ;kok<br />
fdB nzdo Jh tfVnk ofjB?\ gsk BjhA<br />
eh ;'udk o?jBK s/ fbydk o?jB?\ jehes<br />
fJj j? fe ;t/o dk nypko Skw Bz{ oZdh<br />
j' iKd?. ibdh eo, ibdh aaaa fsnko j'<br />
ik cNkcN\ zok pkzko se r/Vk bkJhJ/<br />
.@ fJj nktkz ;h, fw;No jz; oki<br />
Xwhik dh. d;thA se n;hA r"ofwzN<br />
jkJh ;e{b ftZu fJZem/ gVQd/ ;K. T[;<br />
d/ fgsk ih dh eohwg[ok o'v dh B[Zeo<br />
T[Zs/ efonkB/ dh d[ekB ;h. fgsk dh<br />
fiZd nZr/ jz; B/ jfEnko ;[ZN fdZs/ s/<br />
d[ekB s/ p?m frnk. S[o{ S[o{ ftZu jz; B/<br />
nZr/ gVQB dh fiZd ehsh sK fe ekfbi<br />
d/ wkj"b dk wik fbnk ik ;e/. tes<br />
phsD Bkb T[j d[ekB d/ o[M/ftnK<br />
ftZu ou fwu frnk feT[Afe nkwdB<br />
ftZu ekch tkXk j'D bZrk. Xwhik dh<br />
d[ekB T[Zgo, Sfjo d/ f;B/wk tkb/ p'ov<br />
oZyd/ ;B s/ pdb/ ftZu p[Xtko s/<br />
thotko tkb/ fdB d' coh gk; fdzd/ ;B.<br />
jz; fJj gk; b? e/ w/o/ e'b nkT[Adk s/<br />
n;hA d't/A fcbw dk wzk b?Ad/. w?Bz{ :kd<br />
j? T[BQhA fdBhA '' nwodhg, ''s[w ;k BjhA<br />
d/yk,@<br />
''w[ifow,@<br />
''gkfeNwko'' s/ ''wX{wsh@ tr?ok fcbwK<br />
n;hA fJZefmnK t/yhnK ;B. jz; oki,<br />
d/t nkBzd dk dhtkBk ;h. T[;dk eZd<br />
th uzrk ;h s/ T[j d/t nkBzd dh soQK<br />
ewhi d/ ekbo yVQ/ eoe/ p'bD s/<br />
uZbD dh Beb eodk. jz; dh ibdh dh<br />
w?A e'Jh gqshfefonk BjhA fdZsh sK T[;<br />
dh sbyh tX rJh.<br />
''T[Zm :ko eh ;[;sh gkJh j'Jh n?<<br />
;kvk th w{v yokp Bk eo\ w;K w;K<br />
d[ekB s'A t/jbk j' e/ nkfJnk nK.<br />
ibdh eoaaaaa eh tZfink s/o/ e'b
47<br />
47 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
vkeNo p/p/ dk ewkb, 100<br />
;oiohnK eo/ jo ;kb<br />
wk;e' (fpT{o') fi; T[wo 'u ftnesh<br />
dk ;oho ezpDk S[o{ j' iKdk j?, w{zj 'u<br />
dzd BjhA ofjzd/ s/ pzdk s[oB'A-fcoB'A th<br />
ofj iKdk j?, T[; T[wo 'u i/eo e'Jh<br />
pz[or ps"o ;oiB ezw eo/ ns/ jo ;kb<br />
100 s'A th tX/o/ ;oiohnK eo/ sK j?okB<br />
j'Dk bkzwh j?. fJj e'Jh fynkbh g[bkt<br />
pfmzvk (fpT{o')) pfmzvk 'u T[; t/b/<br />
ekB{zB dhnK XZihnK T[Zv rJhnK id'A<br />
fJe i/b fvgNh ;[govzN B/ nkgDh jh<br />
;oft; fotkbto Bkb fJe Sokp dk m/<br />
ek ubkT[D tkb/ ftnesh B{z r'bh wko<br />
e/ esb eo fdZsk. T[es xNBk pfmzvk<br />
d/ pZ; ;N?Av d/ e'b j'Jh dZ;h ik ojh<br />
BjhA, ;r'A jehes j?. o{; dh nypko<br />
e'wo;/AN B/ j[D/ fij/ d/S dh ;G s'A pz[or<br />
;oiB nkbk dhnK e[M s;thoK SkghnK<br />
jB. nkw s"o 's/ o{; dhnK n"osK 50<br />
;kb dh T[wo s'A pknd jh ezw s'A<br />
foNkfJow?AN b? b?AdhnK jB, nfij/ 'u<br />
87 ;kb dh T[wo 'u vkH nkbk dk<br />
j?, fiE/ ;zro{o i/b 'u skfJBks fvgNh<br />
i/b ;[govzN ne;o nkT[Adk iKdk ;h<br />
ns/ wzrbtko B{z T[j fco T[es xNBk<br />
tkbh EK 's/ nkfJnk ns/ T[Xko Sokp<br />
dh wzr eoB bZrk, fi; s'A pknd j'Jh<br />
ejk;[Dh fgZS'A T[; B/ njks/ 's/ ezw eoB<br />
tkb/ ftnesh B{z r'bh wko fdZsh, fi;<br />
;oioh eoBk :ehBB b{z-ezv/ yVQ/ eo<br />
d/D tkbh rZb j?. nfXekoe s"o 's/<br />
T[j d/S dh ;G s'A pz[or ;oiB jB.<br />
vkH nkbk 87 ;kb dh T[wo 'u th<br />
j;gskb 'u ps"o ;oiB ezw eodh j?.<br />
fJzBk jh BjhA, fJ; T[wo 'u th T[j<br />
nkgDk g{ok ;wK j;gskb 'u jh<br />
fpskT[Adh j?.<br />
fJ; d"okB T[j nkgo/SB s'A b? e/<br />
wohzK B{z d/yD ns/ vkeNoK Bkb ;ko/<br />
w;fbnK 's/ rZbpks eodh j?. fJ; T[wo<br />
sZe ezw eoB B{z b? e/ nkbk dk efjD?,<br />
''bzph T[wo dk okz w?A nZi sZe BjhA<br />
ikD ;eh. w?A ;G e[M yKdh jK. Bkb jh<br />
y{p jZ;dh ns/ o'Adh th jK.'' fJ; ;oiB<br />
dk efjD? fe T[j ;kb 'u bZrGr 100<br />
;oiohnK eodh j?. T[BQK nB[;ko, ''w?B{z<br />
fJ; ezw 'u wzk nkT[Adk j?. fJ; bJh w?A<br />
fJj ezw eodh jK. w?B{z b'eK dh wdd<br />
eoBk uzrk bZrd?. w?A eJh ;kb gfjbK<br />
b'eK d/ T[d'A nkgo/SB ehs/, id'A ;ko/<br />
vkeNoK B/ jZE yVQ/ eo fdZs/ ;B. w/o/<br />
T[j wohz nZi th fpjso fzzdrh ih oj/<br />
jB.'' fzeo:'r j? fe vkH nkbk B/<br />
ftnkj BjhA ehsk ns/ Bk jh T[BQK dk<br />
e'Jh gfotko j?. jK, T[BQK B/ ;Zs fpZbhnK<br />
zo{o gkbhnK j'JhnK jB , fiBQK B{z tZy'-<br />
tZyoh g;zd dk ykDk ukjhdk j[zdk j?,<br />
fJ; bJh T[BQK dk ezw eoBk zo{oh j?.<br />
vkH nkbk d/ ;kEh vkeNo efjzd/ jB<br />
fe T[j nkbk Bkb fwb e/ 150<br />
;oiohnK eo u[Ze/ jB ns/ ;kohnK<br />
;oiohnK ;cb ojhnK. fJj pj[s jh<br />
fpjsohB Bshik j?.<br />
pfmzvk 'u u T[ZvhnK ekB{zB dhnK XZihnK,<br />
fvgNh i/b ;[govzN B/ ehsk esb<br />
dh w"s j' rJh. fJe g[b; w[bkzw tb'A<br />
nkgDh jh ;oft; fotkbto Bkb So/<br />
nkw ehs/ rJ/ fJ; esb Bkb fJbke/<br />
ftu dfjSs dk wkj"b gDg frnk. ypo<br />
fby/ ikD se xNBk dh ;{uBk fwbd/<br />
jh g[b; w"ek tkodks tkbh EK 's/<br />
gj[zu rJh ns/ iKu S[o{ eo fdZsh.<br />
nkgq/SB B ;w/A Bo; Bkb eo' rZbK, p/u?Bh j't/rh xZN<br />
bzvB (fpT{o') nkgq/SB d"okB dod<br />
dk wfj;{; j'Dk, xZN eoB ns/ p/u?Bh<br />
s'A puD bJh Bo; Bkb rZbK eoBk,<br />
vhH thH vhH d/yDk iK ;Nq?Z; pkb dh<br />
tos'A wddrko ;kps j' ;edh j?. fJe<br />
skzk y'i ftu fJj rZbK ejhnK rJhnK<br />
jB. y'i ftu b/ye ns/ fpqN/B ftu ;o/<br />
:{Bhtof;Nh ftu gq'c?;o i/B Urv/B B/<br />
fejk fe fpBK p/j'S ehs/ j'D tkb/ nkgq/<br />
SB wohzK bJh pj[s jh xpokjN g?dk<br />
eoB tkb/ j[zd/ jB.<br />
T[BQK fejk fe ;kvh y'i w[skpe<br />
wohzK B{z g/S nkT[D tkbh fJ; ;wZf;nk<br />
B{z p/jZd xZN you/ ftu nk;kBh Bkb<br />
;[bMkfJnk ik ;edk j?. fpBK p/j'S ehs/<br />
j'D tkb/ j'o nkgq/SBK ftu th fJ; B{z<br />
T[g:'r ehsk ik ;edk j?.<br />
:{og d/ o;kb/ 'g/B' d/ skzk nze<br />
ftu Sgh y'i w[skpe fJ; nfXn?B ftu<br />
398 wohzK B{z Skfwb ehsk frnk ns/<br />
T[BQK B{z uko fjZf;nK ftu tzfvnk frnk.<br />
gfjb/ ;w{j d/ wohzK B{z nkgq/SB d"okB<br />
;zrhs ;[DkfJnk frnk, id'Afe d{i/ ;w{j<br />
B{z dhtko 's/ bZrh vhH thH vhH d/yD dh<br />
;j{bs fdZsh rJh. shi/ ;w{j d/ wohzK<br />
Bkb nkgq/SB d"okB g{o/ ;w/A T[; d/ e'b<br />
yVQh Bo; Bkb rZb eodh ojh ns/ u"E/<br />
;w{j B{z gzi/ Bkb dpkT[D :'r ;Nq?Z;<br />
pkb fdZsh rJh. pkeh ;ko/ siofpnK<br />
Bkb'A fijVk ;w{j Bo; Bkb rZbK eo<br />
fojk ;h, T[BQK ftu 30 ch;dh p/u?Bh<br />
xZN j'Jh.<br />
zwhB s'A ;" wzbK j/mK pDh gkoe 'u<br />
f;ykJh iKdh j? wkT{AN/B pkJhfezr<br />
nwohek (fpT{o') nwoheh oki e/AN[eh d/ b[Jh;ftb/ 'u j[D sZe dk ;G s'A<br />
gfjbk ns/ ;G s'A tZvk nzvorokT{Av wkT{AN/B pkJhe e'o; S[o{ ehsk frnk j?.<br />
fJ; dk f;ybkJh ;?ANo fszB bZy 20 jzko torc[ZN 'u j?. fJ; 'u 45 Nq/b;<br />
(grvzvhnK) jB, fiBQK 'u izgbkJhB;, gzg Nq?e;, eqk; ezNoh ns/ f;zrb Nq?e<br />
jB. fJj pkJhe gkoe 100 J/eV 'u c?b/ eJh nkeoSDK dk e/Ado j?, fiE/<br />
fpzB?Z; gkoe, n?ANoN/Bw?AN ;?ANo ns/ N{fozw ;gkN jB. fJ; gkoe dh ;EkgBk<br />
okbc o'io; B/ ehsh ;h, i' pknd 'u eJh ;kbK sZe thokB ojh. j[D fJE/ zwhB<br />
s'A 10 wzzbk j/mK (100 c[ZN s'A tX/o/) nzvorokT{Av wkT{AN/B pkJhe ;NzN e'o; S[o{<br />
ehsk frnk j?. fJj nwohek 'u nkgDh fe;w dk gfjbk ;G s'A tZvk fJBv'o<br />
gkoe j?, i' d/S d/ wSj{o UjhU ;fEs fJBv'o pkJhe gkoe s'A d[ZrDk j?.<br />
fJ; pkJhe gkoe d/ wkbe v/o/e c/Ne' efjzd/ jB fe ;kJhefbzr d/ y/so 'u<br />
j[D sZe dh ;G s'A fpjsohB uhz fJE/ S[o{ ehsh rJh j?. fJ; Bkb b[Jh;ftb/<br />
pkJhfezr efwT{fBNh dh gq?efN; 'u ;[Xko j't/rk ns/ T[j o/f;zr tobv 'u tX/o/<br />
BK ewk ;eDr/. fJ; dk fvzkJhB gq'c?SBb ;kJhefbzr ezghNhNo i'J/ fgq;/b B/<br />
ehsk j?, i' g{oh d[Bhnk 'u 20 j'o gkoeK dk fvzkJhB ns/ fBowkD eo u[Ze/ jB.<br />
v/o/e B/ dZf;nk fe id'A fgq;/b w/o/ e'b fJ; dh g/SeS b? e/ nkJ/ ;B sK w?B{z fJj<br />
n;zGt bZr fojk ;h go T[BQK B/ ;ys fwjBs Bkb fJj eo fdykfJnk.<br />
ikgkB dk BtK ;?N/bkJhN bKu, d/t/rk y[chnk fog'oNK<br />
nk;Nq/bhnk 'u u r[zwS[dk [dk j'J/ Gkosh<br />
B"itkB dh Gkb w[V s'A S[o{<br />
[o{<br />
e?Bpok(fpT{o') nk;Nq/bhnk d/<br />
w?bp"oB 'u fgSb/ ;kb bkgsk j'J/ fJe<br />
Gkosh dh Gkb fcfbg Nkg{ d/ ;w[zdoh<br />
ezY/ B/V/ ehsh rJh j?. g[b; B{z jkbKfe<br />
N'ehU (fpT{o') pZdb ns/ jB/o/ B{z<br />
uho e/ Xosh dh ;sj dhnK jkJh<br />
o?zfbT{SB tkbhnK s;thoK T[skoD dh<br />
;woZEk oZyD tkbk ikgkB B/ BtK ;?N/<br />
bkJhN bKu eo fdZsk j?. fJ; ;kb<br />
ikgkB B/ fJj gfjbk ;?N/bkJhN SZfvnk<br />
j?, i' y[chnk ikDekoh fJeZmh eo/rk.<br />
ikgkB J/no';g/; n?e;gb'o/SB J/iz;h<br />
(i/HJ/Hn?e;HJ/H) ns/ fws;[fpSh j?th<br />
fJzv;Nohz fbwfNv B/ ekr'fSwk ;{p/ d/<br />
skB/rkfSwk g[bkV e/Ado 'u n?Zu-2 J/<br />
H oke/N dh wdd Bkb fJ; y[chnk ;?N/<br />
bkJhN B{z SZfvnk. fJj ;?N/bkJhN gfjbK<br />
phsh 29 iBtoh B{z SZfvnk ikDk ;h<br />
go w";w yokp j'D ekoB fJ; dh sohe<br />
tXk fdZsh rJh. fJj y[chnk ;?N/bkJhN<br />
okSNoh ;[oZfynk ns/ w[;hps Bkb<br />
;zpzXs ikDekoh fJeZmh eoB bJh<br />
Xosh dh ;sj dh fBrokBh bJh<br />
SZfvnk frnk j?.<br />
fJ; wkwb/ 'u e'Jh ikDekoh jk;b BjhA<br />
j'Jh j?. ;{soK w[skpe Gkosh Bkrfoe<br />
fSt u"jkB (27) T[j 'fvbhtoh p[nkJ/'<br />
dk ezw eodk ;h i' fgSb/ ;kb fJe<br />
wJh B{z bkgsk j' frnk ;h. fSt dh<br />
r[zwS[drh pko/ fuzsk T[; ;w/A j'Jh, id'A<br />
T[; tb'A G/fink frnk ;kwkB T[; irQk<br />
BjhA g[Zik fiZE/ T[j ;kwkB d/D ik fojk<br />
;h ns/ T[j fgSb/ ;kb d' wJh B{z s?n<br />
ehsh fJe whfNzr 'u BjhA gj[zfunk ;h.<br />
T[; dk tkjB T[;/ fdB d[gfjo fszB<br />
ti/ ehip'oc 'u jNB o'v 's/ fwfbnk.<br />
g[b; B/ fJbke/ dh iKu-gVskb ehsh,<br />
go g[b; B{z e'Jh ikDekoh BjhA fwbh.<br />
T[; s'A pknd fSt dk e'Jh gsk BjhA j?.
48 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
s[jkvh fpjso g/Sekoh fdtk ;edh j? s[jkv/ e?ohno d/ rqkc Bz{ p[bzdh<br />
n;h ;ko/ nkgD/ e?ohno ftZu<br />
p[bzdhnK S{jDk ukj[zd/ jK. gozs{ eJh<br />
tko nfijk j[zdk j? fe ezw ftZu fwjBs<br />
j'D d/ pkti{d ;kB{z e?ohno ftZu T[j<br />
w[ekw jk;b BjhA j[zdk i' ;kB{z ukjhdk<br />
;h.<br />
don;b, e?ohno B{z BthA p[bzdh d/<br />
D bJh eJh soQK d/ c?eNo ezw eod/<br />
jB. s[;h fwjBsh j' gozs{ y[d B{z d{;fonK<br />
d/ ;kjwD/ uzrh soQK gqi?AN BjhA eo<br />
;Zed/, s[;h nkgDh rZb oZyD ftZu<br />
xpokT[Ad/ j' sK fJj e[ZM ekoB j? i'<br />
s[jkvh soZeh B{z o'ed/ jB.<br />
pkvh b?Art/i dk gqc?eN Bk j'Dk<br />
th e?ohno ftZu soZeh d/ okj ftZu o'Vk<br />
pD iKdh j?. nkU ikDd/ jK e[ZM io{oh<br />
fNg;. fiBQK dh wdd Bkb s[;h pkvh<br />
b?Art/i ;[Xko ;Zed/ j' ns/ ipod;s<br />
gqi?AN/SB d/ e/ e?ohno d/ rqkc B{z T[ukJh<br />
T[s/ fbik ;Zed/ j'. ikD' fJj io{oh<br />
fNg;.<br />
rowi'Sh Bkb fwbkT[ jZEL jZE<br />
fwbkT[D d/ d"okB g{oh rowi'Sh d/ Bkb<br />
fwbkT[. fJj s[jkv/ nkswftStkS dk<br />
;Gs'A pj[s gfouk:e j?.<br />
w[;e[ok e/ fwb'L ;G s'A io{oh rZb<br />
fi;d/ Bkb th fwb' w[;e[ok e/ fwb'.<br />
fJZe w[;e[okjN nk;gk; d/ wkj"b B{z<br />
th y[SB[wk pDk fdzdh j?.<br />
rZb eod/ ;w/A w'Y/ f;ZX/ oZy'L id'A<br />
th fe;/ Bkb yV/ j' e/ rZb eo' sK jw/<br />
Sk nkgD/ w'v/ f;ZX/ oZy/, gozs{ fJj :kd<br />
oZy' fe s[jkvh pkvh b?Art/i ftZu fe;/<br />
fe;w dh nkeV BjhA j'Dh ukjhdh j?.<br />
feT[fe nkeV b'eK B{z s[jkv/ gqsh<br />
;ekokswe pDkT[D dh irQk<br />
Bekokswe pDk d/t/rh.<br />
gzfinK dh dSk dk oZy' fXnkB L<br />
yV/ ofjD T[s/ jw/Sk gzfinK B{z nkg;<br />
ftZu i'V e/ oZy' ns/ ;oho dk Gko j/<br />
mb/ fjZ;/ ftZu oj/. fJj jkbks ;kjwD/<br />
tkb/ B{z s[jkv/ gqsh p/jZd ezcoN i'B<br />
ftZu b? nkT[Adh j?.<br />
GkSk T[s/ ;ziw oZy' L rZb eod/<br />
;w/A nkgDh GkSk T[s/ ;ziw pDkJh oZy'<br />
Bkb jh GkSk ftZu fgu dk th fXnkB<br />
oZy'. s[jkB{z gsk j'Dk ukjhdk j? fe s/<br />
i nktki ftZu BjhA p'bDk ukjhdk j?.<br />
nfijk eoB Bkb ;kjwD/ tkb/ T[s/<br />
Bekokswe gqGkt g?Adk j?.<br />
o[e-o[e e/ Bk p'b'L gqi?AN/<br />
SB d/ d"okB o[e-o[e e/ nkgDh rZb<br />
Bk oZy'. s[jkvh rZb fJZe ;zg{oD gqtkj<br />
ftZu j'Dh ukjhdh j?. s[jkv/ tke fes/<br />
th pq/e BjhA eoBh ukjhdh j?.<br />
nkJh ezN/eN pBkT[L nkgDh rZb<br />
oZyd/ ;w/A ;kjwD/ tkb/ Bkb nkJh eKN/<br />
eN pBkJh oZy'. gozs{ fJj th fXnkB<br />
oZy' fe nfijk eod/ ;w/A ;kjwD/ tkb/<br />
B{z n;fjisk chb Bk j't/.<br />
gqi?AN/SB d/ d"okB j?Av n?e;gq/SB<br />
dk oZy' fXnkBL fe;/ Bz{ fwbD d/ d"okB<br />
p'bd/ j'J/ nkgDh rZb ;ZwMkT[D bJh<br />
nkgD/ jZEK dh th tos'A eo', feT[fe<br />
nfijk eoBk s[jkv/ ftukoK ftZu<br />
;gSNsk fbnkT[Adk j?.<br />
jE/bh y[Zbh oZy' L jZEK dh jE/bh B{z<br />
pzBD d/ pikJ/ y[ZbQk oZy'. pzd w[Zmh<br />
;kjwD/ tkb/ B{z fJj nfj;k; fdzdh j?<br />
fit/A fe s[;hA e'Jh uhi b[Zek oZyh j?.<br />
fJj s[jkvh nkeV th ikfjo eodh j?.<br />
g?oK B{z Bk fjbkT[Lfe;/ whfNzr,<br />
fJzNoftT{ d/ d"okB rZb eod/ j'J/ jZEK<br />
B{z nkg; ftZu op Bk eo' , g?oK B{z th<br />
BjhA fjbkT[. fJj ;kohnK uhiK s[jkv/<br />
Bot; j'D dk ;ze/s fdzdhnK jB.<br />
pZu/ dk Bkw oZyD ftZu Bk ofj ikt/ e'Jh rbsh<br />
d[BhnkGo ftZu nopK fJB;kB ns/<br />
jo fJZe dk nkgDk Bkw ns/ fJjh<br />
fJ;dh gfjukD . nkgD/ Bkw d/ Bkb<br />
fJB;kB dk i[Vkt fJzBk wip{s j[zdk j?<br />
fe nkgDk Bkw ;[Dd/ jh T[;d/ ezB yV/<br />
j' iKd/ jB. fJ; Bkb gsk uZbdk j?<br />
fe Bkw dh fizdrh ftZu fezBh nfjw<br />
G{fwek j?. fiZE/ noEjhB, nNgN/ ns/<br />
p/s[e/ Bkw fJB;kB dh Sofwzdrh dk<br />
ekoB pD iKd/ jB.<br />
T[E/ jh noEg{oD, gqGkth ns/ uzr/<br />
Bkw T[;d/ Sy;hns ftZu uko uzB<br />
brkT[D dk ezw eod/ jB. nfij/ ftZu<br />
io{oh j? fe pZfunK dk Bkw oZyD d/<br />
wkwb/ ftZu rzGhosk Bkb ezw bT[ ns/<br />
T[;dk uzrk ns/ goGkth Bkw oZfynk<br />
ikt/. s[;h ;'u oj/ j't'r/ pZu/ dk Bkw<br />
oZyD ftZu fJzBh wZEk gZuh dh nyho<br />
feZE/ zo{os j?. don;b pZu/ dk Bkw<br />
oZyD d/ wkwb/ ftZu e;o ns/<br />
bkgotkjh BjhA tosh ikDh ukjhdh j?.<br />
pZu/ dk uzrk bZrD tkbk ns/ uzr/<br />
wsbZp tkbk Bkw oZfynk ikDk ukjhdk<br />
j?. Bkw d/ wkwb/ ftZu ;ktXkBh tosBh<br />
ukjhdh j?. ;kB{z :kd oZyDk ukjhdk j?<br />
fe Bkw T[; pZu/ dh gfjukD pDkT[D<br />
ns/ T[;d/ Sy;hns B{z fBykoB ftZu<br />
nfjw G{fwek ndk eodk j?.<br />
Sy;hns fBykodk j?<br />
s[;h fJj rZb uzr/ sohe/ Bkb ;ZwM<br />
bT[ fe Bkw T[; Sy; d/ Sy;hns<br />
T[;koh ftZu yk; G{fwek fBGkT[Adk j?.<br />
wB't?frnkfBeK dk wzBDk j? fe Bkw<br />
dk n;o T[; Sy; d/ Sy;hns T[s/ g?Adk<br />
j?. T[Ai th d/fynk ikt/ sK Bkw d/ o{g<br />
ftZu i' g[ekoBk fe;/ bJh brksko<br />
ehsk iKdk j? sK T[j uhi T[;d/<br />
Sy;hns ftZu S[wko j' jh iKdh j?. fJ;<br />
bJh io{oh j? fe Bkw dk wsbZp nfijk<br />
j' i' Sy;hns T[s/ ;ekokswe n;o<br />
SZvD dk w{b sZs oydk j'.<br />
d' BkwK s'A pu'<br />
ne;o pZfunK d/ xo d/ Bkw tZy<br />
oZy/ iKd/ jB ns/ pkjo d/ Bkw tZy.<br />
fiZE/ sZe j' ;e/ pZu/ dk fJZe jh Bkw<br />
oZy'. xo d/ Bkw nNgN/ j[zd/ jB,nfij/<br />
ftZu eJh b'e xo ns/ n;bh Bkw d/<br />
ftZu T[bMe/ ofj iKd/ jB.<br />
Bkw dh u'D d/ wkwb/ ftZu<br />
;ktXkBh tosh ikDh ukjhdh j? . Bkw<br />
dh u'D ftZu Xowr[o{, XowrqzE,<br />
fJzNoB?N, feskp, Spd e'S nkfd dk<br />
;jkok fbnk ik ;edk j?. s[;h fJ; ;G<br />
N{b; d/ iohJ/ fpjso Bkw u'D eoB<br />
dh e'fSS eo' . Bkw s[jkvh ;z;feqsh,<br />
xo-gfotko nkfd d/ fj;kp Bkb<br />
oZfynk ikDk ukjhdk j?. Bkw p'bD<br />
ftZu nk;kB j'Dk ukjhdk j? ns/<br />
fznkdk bzpk Bkw oZyD s'A gqj/i eoBk<br />
ukjhdk j?. nNgN/, noEjhB, p/s[e/<br />
ns/ ftd/Sh Bkw oZyD s'A puDk ukjhdk<br />
j?.<br />
wsbZp T[Zs/ r"o eo'<br />
id'A Bkw dh u'D j' sK T[;d/ wsbZp<br />
T[s/ r"o eoB Bkb wsbZp j[zdk j? T[j<br />
fe; soQK dk ;[B/jk d/ fojk j?. fes/<br />
nfijk sK BjhA fe T[; Bkw s'A<br />
Bekokswesk, j?AeV, r[Z;?b ,<br />
pVZgD nkfd d/ Gkt iK wsbZp sK<br />
BjhA fBeb oj/ jB. fJ; rZb T[s/ jw/<br />
Sk poheh Bkb fXnkB fdZsk ikDk<br />
ukjhdk j?. fJj Bkw d[Zyh th BjhA j'Dk<br />
ukjhdk j?, p'bD ftZu nk;kB ns/<br />
gqGkth j'Dk ukjhdk j?. yk; Bkw oZyD<br />
d/ uZeo ftZu nfijk th Bk j' fe<br />
fpbe[Zb nihp fijk Bkw oZy fdZsk<br />
ikt/. fJ; bJh Bkw jw/Sk ;'u ftukoe/<br />
jh oZy'.<br />
nfij/ eJh wkg/ jB i' pZu/ dk Bkw<br />
wSj{o n?eNo iK n?eNo/; d/ Bkw T[s/<br />
oZyd/ jB, fJ; s'A puDk ukjhdk j?.<br />
i/eo s[jkv/ gfotko dk Bkw ekch<br />
bzpk j? ns/ fJj Bkw pZu/ d/ Bkb th<br />
i[V/rk sK pZu/ dk gfjbk Bkw S'Nk oZy'.<br />
eJh Spd nfij/ j[zd/ jB fiBQK d/<br />
fJZe s'A fznkdk wsbZp j[zd/ jB. tZv/<br />
j'D T[s/ pZu/ B{z nfij/ Bkw s'A Sofwdrh<br />
u[eDh g?Adh j?. pZu/ dk Bkw jw/Sk<br />
noEg{oD j'Dk ukjhdk j?. nfij/ BkwK<br />
dh u'D eoB s'A pu' fiBQK dk e'Jh<br />
wsbZp Bk fBebdk j't/. Bkw nfijk<br />
oZy', i' ;[DB ftZu eoDfgqn ns/ p'bD<br />
ftZu nk;kB j't/. GkSk dk Bkw Bkb<br />
rfjok ;zpzX j[zdk j?. Bkw oZyd/ ;w/A<br />
T[;dk fjzdh ns/ nzro/zh T[ukoD d'BK<br />
gsk eo bT[. pZfunK d/ Bkw ;z;feqs<br />
iK fjzdh SpdK nB[;ko jh oZy'.<br />
s/bh uwVh Bz{ uwedko pDkT[D<br />
bJh ykD-ghD ftZu e[M pdbkt<br />
eoB dh b'V<br />
s/bh uwVh B{z uwedko pDkT[D bJh ns/ fujo/ s'A w[zjkf;nK B{z d{o eoB bJh<br />
io{oh j? fe s[;h ngB/ ykD-ghD ftZu e[ZM pdbkt eo'. i/eo s[;h ukj[zd/ j' fe<br />
s[jkv/ fujo/ s'A w[zjk;/ d{o j'D sK ;zs[fbs wksok ftZu ykDk b?Dk S[o{ eo fdU.<br />
xZN s'A xZN w;kb/ tos'A ftZu bT[. fznkdk s'A fznkdk wksok ftZu gkDh ghT[.<br />
fujo/ B{z fdBGo ftZu fiBQK j' ;e/ UBk X't'. e[ZM j'o T[gkJ/ th jBH H H<br />
s/bh uwVh s'A S[Nekok gkT[D bJh fJZe uZwu fBzp{ dk o;, fJZe uZwu i?<br />
gkT{vo, nZXk uZwu d[ZX ns/ UBk jh jbek row gkDh fJ; ;G B{z fwbke/ g/<br />
;N fsnko eo'. fJ; g/;N B{z fujo/ ns/ rodB T[s/ brkT[ ns/ e[ZM d/o sZe<br />
wkfbS eo'. pknd ftZu row gkDh Bkb uwVh X' bT[.<br />
w[zjkf;nK B{z jNkT[D bJh s[;h 5 s'A 6 uZwu fBzp{ dk o; bT[ T[; ftZu fJZe<br />
uZwu ;/p dk o; fwbke/ fujo/ T[s/ brkT[ fJ;B{z fujo/ T[s/ xZN s'A xZN 15 s'A 20<br />
fwzN ofjD fdU ns/ mzv/ gkDh Bkb nkgDk fujok X' bT[. fJj s/bh uwVh B{z ;kc<br />
eoB ftZu wdd eodk j?. s/bh uwVh B{z uwedko pDkT[D bJh fJZe uZwu nzv/<br />
dk ;c/d Gkr, fJZe uZwu Sfjd B{z fwbke/ g/;N fsnko eo bT[ ns/ fJ; g/;N B{z<br />
fujo/ T[s/ brkT[. 10 s'A 15 fwzN d/ pknd ;kc gkDh Bkb fJ;B{z X' bT[. T[s/ fby/<br />
B[;y/ nkiwkT[D d/ fJbktk s[;h fBZs ;Zs s'A nZm xzN/ dh BhAd th bT[.<br />
id'A i[okp ofj ikt/ fJeZbh sK<br />
th nk ;edh j? ezw<br />
eJh tko fJZe i[okp r[zw j' iKdh j? iK cN iKdh j?. nfij/ ftZu d{ih i[okp<br />
;[ZND d/ fJbktk ;kv/ e'b e'Jh ukok BjhA ofjzdk. s[;h ukj' sK fJ; fJeZbh i[okp<br />
s'A pj[s ;ko/ ezw b? ;ed/ j'.<br />
;{Ne/; ftZu<br />
eZgV/ ns/ i[Zs/ Bkb oZyD/ j'D sK i[Zs/ B{z fJZe bzph i[okp ftZu gk fdU.<br />
yk;eoe/, pZfunK d/ i[Zs/ sK nk;kBh Bkb T[; ftZu nk ikDr/. i[okp ftZu<br />
oZyD Bkb i[Zs/ dh rzdrh eZgfVnK ftZu BjhA bZr/rh ns/ s[jkB{z T[BQK B{z tZy s'A<br />
g?e eoB dk MzMN th BjhA j't/rk.<br />
nbwkoh ftZu<br />
fJZe ;kc i[okp ftZu ;[Ze/ ekch phA; Goe/ nbwkoh ftZu bNek fdU. s[;h<br />
ukj' sK fJBQK B{z cfoi ftZu th oZy ;ed/ j'. d'BK ftZu d[orX BjhA nkt/rh.<br />
MkV{ ftZu<br />
xo ftZu ikb/ pj[s jB ns/ MkV{ Bkb ;kc BjhA j' oj/ jB sK MkV{ d/ f;o/<br />
T[s/ i[okp brk fdU. j[D nkokw Bkb ikb/ ;kc eo bT[.<br />
coBhuo ftZu<br />
i/eo s[jkB{z nkgD/ xo ftZu e[o;h-w/i tko- tko fy;ekT[Dh g?Adh j? sK<br />
ukoK gkJhnK ftZu i[okpK gk fdU. j[D fit/A ukj', T[t/A coBhuo B{z ;oekT[.<br />
orV dk e'Jh fBSkB coS T[s/ BjhA g?Dr/.<br />
c'B B{z pukT[D ftZu<br />
prhu/ ftZu ezw eod/ ;w/A, gkoe ftZu, xo ftZu e'Jh ezw eod/ ;w/A s[jkB{z<br />
nkgD/ ;wkoNc'B T[s/ ;eo?u nkT[D dk vo bZfrnk ofjzdk j? sK fJj ;G ezw<br />
eod/ ;w/A c'B B{z i[okp gk fdU. fJ; Bkb c'B dh ;eohB ;[oZfyns oj/rh.<br />
jkT[;gbKN -pbkfJzv; ;kc eoB ftZu<br />
fJzv'o gbKN T[s/ X{b iwK j' rJh j' sK fJZe jZE ftZu jbeh frZbh i[okp<br />
gfjB' ns/ gZshnK T[s/ jZE c/o'. fpBK e'Jh B[e;kB d/ doys-p{NhnK B{z ;kc<br />
eoB dk fJj pj[s jh uzrk sohek j?. fJ;/ soQK s[;h fyVehnK d/ pbkfJzv; th<br />
;kc eo ;ed/ j'.<br />
xo fScN eod/ ;w/A<br />
fScfNzr eoBh j't/ sK Bki[e eZu dhnK t;sK fit/A cbkto nkfd B{z i[okp<br />
d/ nzdo oZy'. T[BQK ftZu yo'Au BjhA bZr/rh.<br />
g[okD/ eZg<br />
g[okD/ eZgK B{z e[ZM BtK b[e d/Dk ukj[zd/ j' ns/ fJj th ukj[zd/ j' fe ukj-ekch<br />
ibdh mzvh Bk j' sK fco eZgK T[s/ g[okDh i[okp d'BK ;kfJv s'A eZN e/ uVk fdU.<br />
g[okD/ eZg BthA fvikfJB d/ bZrDr/.
49<br />
49 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
UNIQUE COLLEGE
50 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
fdb d/ okj ftZu pbke/i eh jB<<br />
nkJ/ fdB ;[DB ftZu nkT[Adk j? fe<br />
cbkD/ ftnesh d/ 80 ch;dh pbke/i<br />
j?. ;tkb T[mdk j? fe fJj pbke/i eh<br />
jB< don;b id'A fdb sZe y{B<br />
gj[zukT[D tkbh BkbhnK ftZu iwkt j'<br />
iKdk j? sK fJ;B{z pbke/i efjzd/ jB.<br />
id'A fJj iwkt 70 ch;dh s'A finkdk<br />
j' iKdk j? sK ftnesh B{z Sksh ftZu<br />
yZp/ gk;/ dod j'D bZrdk j?. fJ;<br />
ifNbsk ftZu XwBhnK ftZu y{B d/ EZe/<br />
iw iKd/ jB.<br />
fJ; soQK fdb sZe y{B ns/<br />
nke;hiB BjhA gj[zu gkT[Adk j? ns/ fdb<br />
dhnK wK;g/ShnK GoB bZrdhnK jB<br />
fi;d/ Bkb fdwkr sZe y{B dk gotkj<br />
BjhA j' gkT[Adk. cb;o{g w'B'gb/frnk ,<br />
g?okgb/frnk, j?whg?o/f;; ns/ fJZE/ sZe<br />
fe wohi dh jkoN nN?e Bkb w"s sZe<br />
j' ;edh j?.<br />
fJ;dk fJbki eh j?<<br />
e[dos B/ fdb B{z iBwiks fJj<br />
Sesh fdZsh j? fe T[j c/cfVnK<br />
d/ wkfXnw Bkb y{B dh ;ckJh eodk<br />
ofjzdk j? ns/ fJ;dk ;zukbB eodk j?.<br />
finkdk wksok ftZu uoph b?D,<br />
n;zs[fbs ihtB nkuoB ns/ ;ohoe<br />
rshftXhnK ftZu ewh d/ ekoB y{B d/<br />
S[XheoB ftZu w[Sfeb nkT[Adh j?. i/eo<br />
c/cfVnK ftZu nke;hiB dh ygs B{z<br />
20 r[Dk tXk fdZsk ikt/ sK XwBhnK<br />
ftZu j'D tkb/ ;ko/ gqeko d/ 90 ch;dh<br />
pbke/iK B{z d{o ehsk ik ;edk j?. fJ;d/<br />
bJh io{oh j? fe s[;h o'ikBk ihtB ftZu<br />
zo{oh pdbkt eo'.<br />
ykD-ghD<br />
;t/o/ ykbh fYZv b;D dhnK 4 -5<br />
ebh d/ Bkb fJZe frbk; fBzp{ gkDh<br />
bT[.<br />
BkSs/ ftZu nze[fos w{zr, dkBkw/<br />
Eh, fgnki, b;D, ndoe d/ fwSoD<br />
d/ Bkb fJZe frbk; fBzp{ gkDh fgU.<br />
d[gfjo d/ ykD ftZu i"A, itko<br />
ns/ S"b/ dh o'Nh, w";wh ;Zpih ns/ fBzp{<br />
gkDh bT[.<br />
d[gfjo ftZu w";wh cb ykT[.<br />
oks d/ ykD/ ftZu soh, fyuVh,<br />
dfbnk, ;bkd ns/ fgnki ykT[.<br />
oks B{z ;'D s'A gfjbK noi[B Skb<br />
dk ekVk fgU.<br />
;t/o/ 3-4 feb'whNo x[ZwD bJh<br />
ikU, B/wh e;os tor/ gqkDK:kw,<br />
tionk;D, B"ek;B, gtBw[esk;B<br />
ns/ ;{oi Bw;eko nkfd eo'.<br />
i/eo wohi d/ d' s'A finkdk pbke/<br />
i jB i' fe 90 ch;dh s'A fznkdk jB<br />
sK fdb ns/ Sksh dk row ns/ mzvk ;/<br />
e eo'. Bkb jh J/Bhwk ns/ X[Zg fJ;BkB<br />
brksko bT[.<br />
fpT{o'<br />
;kv/ fJzfwT{B f;;Nw B{z<br />
wip{s eodk j? ftNkfwB ;h<br />
Szyg[<br />
zyg[Sgh gh c[Zb phagha ns/ j'oBK<br />
fpwkohnK bJh th bkGdkfJe j?<br />
Szyg[Sgh fJZe soQK dh iVh - p{Nh j? i' nkw s"o T[s/ row ns/ Bwh tkb/<br />
fJbkfenK ftZu fznkdk gkJh iKdh j?. fJ;dhnK johnK gZshnK ns/ c[ZbK s'A pD/<br />
gkT{vo ns/ o; dh tos'A eJh fpwkohnK ftZu bkGdkfJe j[zdh j?.<br />
fpwkohnKL nb;o, n?f;fvNh, jkJh pZbv gq?So, :kddkSs ftZu ewh, r[Z;k,<br />
fuVfuVkgB ns/ sBkt torhnK ;wf;nktK ftZu Szyg[Sgh ckfJd/wzd j[zdh j?.<br />
oh<br />
fJ;d/ fJ;s/wkb Bkb fJekrosk th tZXdh j?.<br />
tos' L fJ;dhnK gZshnK s'A fsnko o; ;t/o/ ykbh fYZv mzv/ d[ZX ns/ fwS<br />
d/ Bkb b?D Bkb fJekrosk tZXdh j?, nb;o ns/ n?f;fvNh ftZu bkG j[zdk j?.<br />
vkfJfpNhi d/ wohi fJ; ftZu fwSoh Bk fwbkT[D.<br />
fJj th bkGdkfJe<br />
fJ;dhnK ;[ZehnK gZshnK dk gkT{vo ;t/o/ ykbh fYZv mzv/ d[ZX ns/ fwSoh d/<br />
Bkb b?D Bkb r[Z;k, fuVfuVkgB, sBkt ns/ p/u?Bh d{o j[zdh j?.<br />
Szyg[Sgh d/ c[ZbK s'A fsnko o; dh tos'A nk:[ot/d ftZu f;og d/ o{g ftZu<br />
ehsh iKdh j?. fJ;dk o; ns/ gkT{vo gou{B dh d[ekB T[s/ th fwb iKdk j?.<br />
;ekokswe ;'u ngDkU<br />
;kv/ ;oho B{z szd[o[;s ofjD bJh<br />
soQK- soQK d/ fwBob; ns/ ftNkfwB;<br />
dh b'V j[zdh j?. fJBQK B{z Bionzdki<br />
eoB Bkb n;h ewi'o j' iKd/ jK.<br />
ftNkfwB-;h ;kv/ ;oho bJh io{oh<br />
g'SD sZs j[zdk j?, i' ;oho s'A fJBc?eSB<br />
nkfd B{z d{o eoe/ ;kv/ fJzfwT{B f;;Nw<br />
B{z wip{s pDkT[Adk j?. nkU ikDd/ jK,<br />
fe; ykd gdkoEK B{z ykD Bkb ;kB{z<br />
ftNkfwB ;h ;woZE wksok ftZu fwb<br />
;edk j?.<br />
;zsok- n;h ;ko/ ikDd/ jK fe ;zsok<br />
ftZu ftNkfwB -;h dh pj[skfJs j[zdh<br />
j?. fJjBK cbK B{z ykD bJh w{v jw/Sk<br />
uzrk ofjzdk j? ns/ s[;hA j'oK Bkb'A<br />
fznkdk y[S ofjzd/ j'.<br />
fSwbk fwou- ;pihnK d/ s"o T[s/<br />
fJ;s/wkb j'D tkbh fSwbk fwou d/<br />
fJZe eg ftZu ftNkfwB -;h dh d[ZrDh<br />
wksok j[zdh j?. fSwbk fwou pj[s jh<br />
uzrk e[dosh ;q's j? ftNkfwB- ;h dk.<br />
fJ;dk fJ;s/wkb ;bkd iK soh d'BK<br />
ftZu ehsk ik ;edk j?.<br />
;Nokp/oh - ykD ftZu E'VQh yZNh<br />
;Nokp/oh th ftNkfwB -;h dk fJZe uzrk<br />
;q's j?. fJ;d/ fJbktk fJj ckJhpo ns/<br />
w?ArBhi dh th uzrh ;o's j?. ;Nokpoh<br />
B{z jbek fijk e[ZN e/ T[; ftZu E'VQk<br />
fijk d[ZX fwbke/ pBkU fJZe N/;Nh<br />
;w{dh, i' j[zdh j? ftNkfwB-;h Bkb<br />
Gog{o.<br />
gghsk- gghs/ ftZu ftNkfwB J/,<br />
;h g'N/fSnw ns/ ckJhpo pj[s j[zdk j?.<br />
gghsk gkuD Sesh ftZu th ckfJd/wzd<br />
j[zdk j?. fJ;B{z s[;h ;w{dh pDke/ iK<br />
fJ;/ soQK jh yk ;Zed/ j'.<br />
nZi dh fJ; GZid"V Goh fizdrh ftZu fiZE/ fe;/ B{z nkgD/ pko/ ftZu th ;'uD<br />
dh c[o;s BjhA, nfij/ ftZu tko-tko fJj ;'uDk fe b'e ;kv/ pko/ ftZu eh ;'ud/<br />
j'Dr/, Bekokswesk d/ tZb b? iKdk j?. eJh tko ;'u dk fJj Biohnk ;kv/<br />
;ekokswe ftukoK B{z th Bekokswesk tkb/ gk;/ w'V fdzdk j? gozs{ ;[Gkn ftZu<br />
pdbkt ns/ ;ekokswe ;'u ngDke/ fJ;s'A pfunk ik ;edk j?.<br />
d[SgqGkt jB eJh<br />
brksko Bekokswe ;'ud/ ofjD Bkb fuzsk, gq/SkBh, fuVfuVkgB, foSfsnK<br />
ftZu e[VZsD ns/ ihtB s'A fBokSk torh ;wZf;nktK j'D bZrdhnK jB. fJ;/<br />
soQK sBkt ftZu ofjD dh tiQk Bkb eJh ;ohoe fpwkohnK fit/A pZbv gq?So,<br />
vkfJfpNhi, fdb ;pzXh fpwkoh, EekD ns/ fJz;'w/fBnk (BhAd Bk nkT[D dh<br />
;wZf;nk) nkfd j'D bZrdhnK jB.<br />
pdbkt fbnkT[<br />
fe;/ th ftnesh iK uhi d/ pko/ ftZu nzsw f;ZN/ T[s/ g[ZiD s'A gfjbK ftuko<br />
io{o eo' fit/A fJj fJzBk p[ok BjhA j? fiBQK w?A ;'u ojh jK$ fojk jK.<br />
e[ZM BjhA sK e[ZM fznkdk fpjso j?.<br />
jw/Sk y[d B{z d'S d/D s'A uzrk j? fe ;'uD dk Biohnk pdb fbnk ikt/.<br />
bzwh rfjoh ;kj bU ns/ fob?e; j'D dh e'fSS eo'.<br />
i' th gfo;fEsh j't/ T[;d/ Bkb skbw/b fpmkT[D dh e'fSS eo'.<br />
y[d B{z ftn;s oZyD dh e'fSS eo'. gz;dhdk ezwK iK y/ve{d ftZu<br />
wB brkT[.<br />
b'eK Bkb fwb', T[BQK dh EK y[d B{z oZye/ nkgD/ ;[Gkn B{z ;zs[fbs oZy'.<br />
id'A th e[ZM tZXhnk eo' sK y[d dh fgZm EgEgkBk Bk G[Zb'.<br />
nB[GtK B{z vkfJoh ftZu io{o fby' sKfe nrbh tko T[j jkbks nkT[D T[s/<br />
s[;h nkgDh wdd y[d eo ;e'.<br />
nfij/ b'eK s'A d{oh pBkT[ i' Bekokswe ;'u B{z tXkT[Ad/ j'D.<br />
Bekokswe gfo;fEshnK th pj[s e[ZM f;yk iKdhnK jB. T[BQK ftu'A uzrhnK<br />
rZbK ;theko eo' ns/ p/eko B{z fdwkr s'A eZY fdU.<br />
vkH nBkwk gkgVhtkb
51<br />
51 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
BHANGRA
52 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
Eminent Veterinary Pathologist Passed Away<br />
Dr. Balwant Singh, an eminent<br />
Veterinary Pathologist passed<br />
away on December 29, 2014 in<br />
Australia.<br />
Dr Balwant Singh was born on<br />
27/1/1939 to Mr Gahna Singh<br />
and Mrs Dhan Kaur in his native<br />
village Bahle district Hoshiarpur.<br />
He attained his initial education<br />
at the village school after which<br />
he went on to complete his<br />
matriculation at Khalsa High<br />
School Garhdiwala. He went to<br />
study Veterinary Medicine at Hisar<br />
University where he obtained his<br />
Bachelor’s degree in 1959.<br />
Afterwards, he went on to<br />
complete his Masters and<br />
Doctorate degree in 1962 and<br />
1969, respectively. He joined as<br />
an Associate Professor at College<br />
f;vBh (fpT{o') fJZE/ j'wp[S jkJh<br />
;e{b d/ ftfdnkoEh fdbkto f;zx<br />
frZb B/ n?uan?;a;ha d/ nkJ/ Bshi/<br />
of Veterinary Science PAU in<br />
1969 and later went on to<br />
become a Professor and Head of<br />
Department of Veterinary<br />
Pathology in 1971.<br />
He was the founder Head of<br />
the Department of Veterinary<br />
Pathology and served as Dean,<br />
College of Veterinary Science,<br />
PAU from 1985 till 1993.<br />
He served as Registrar and<br />
Chairman of Human Resources<br />
Development Cell of PAU prior to<br />
his retirement in 1999.<br />
Dr. Balwant Singh was an<br />
important pillar of Veterinary<br />
Education in India. After holding<br />
onto various administrative roles<br />
in the University and 30 illustrious<br />
years, , he retired as Professor<br />
of Veterinary Pathology in 1999.<br />
During his 30 years of teaching<br />
he guided thousands of<br />
postgraduate students. He<br />
authored many research papers<br />
which were published in national<br />
and international journals. He will<br />
be fondly remembered as a<br />
humble person, teacher par<br />
excellence, excellent<br />
administrator, eminent<br />
researcher, loving, caring, a<br />
strong believer in God and a role<br />
model for his students and family.<br />
He contributed significantly<br />
towards the advancement of<br />
veterinary education in India.<br />
j'Djko fdbkto f;zx frZb<br />
ftZu 98a1 ch;dh Bzpo gqkgs ehs/<br />
jB. T[; B/ fJj gqkgsh eoe/ ;kb-<br />
2014 dh nk;Nq/bhnB N?okNoh<br />
n?vfwSB o?e (ATAR) ftZu nkgDh<br />
irk pDk bJh j?. j'Djko fdbkto<br />
f;zx gzikp d/ fibPk nzfwqs;o ftZu<br />
g?Ad/ pkbht{Zv d/ woj{w wjkB rkfJe<br />
w[zjwd och d/ fgzv e'Nbk ;[bskB f;zx<br />
dk izwgb j?. T[; B/ wksk f;woihs<br />
e"o dh e[Zy' s/ fgsk e[bftzdo f;zx<br />
frZb i' fe ;/tk w[es fibk wzvh p'ov<br />
nc;o jB d/ xo iBw fbnk. T[Xo<br />
;wki ;/th ;z;Ek r'fgU d/ gqXkB<br />
G[fgzdo f;zx fSZpV d/ whfvnk p[bko/<br />
;[yftzdo okig{s B/ dZf;nk fe ;z;Ek<br />
Gkosh GkJhuko/ d/ fijV/ pZu/ 98<br />
ch;dh fJ; s'A T[Zgo ns/ tZy-tZy<br />
;wkfie rshftXhnK, b'e GbkJh d/<br />
ezwK, y/vK nkfd ftZu ftS/S T[gbGdh<br />
oZyd/ jB 28 cotoh Bz{ e?;b fjZb<br />
ftZu ;BwkfBs eoB ik ojh j?.<br />
Holi Mahotsav<br />
Festival <strong>2015</strong><br />
Bharatiya Vidya Bhavan Australia announces change in the<br />
program schedule for Holi Mahotsav <strong>2015</strong> Now Holi Mahotsav will be<br />
for one day only for extended hours Saturday 28 March <strong>2015</strong> –<br />
11:00am to 9:00pm. This will be 13th anniversary celebration of Holi<br />
Mahotsav that will take place in Darling Harbour on Saturday 28 <strong>2015</strong><br />
from 11 am to 9 pm.<br />
This beautiful festival of colours, friendship and harmony was<br />
introduced in Sydney by Bharatiya Vidya Bhavan Australia (Bhavan<br />
Australia) twelve years ago. Since the beginning Bhavan celebrated<br />
it in the most prominent location constantly visited by people from<br />
every community.<br />
The event is a mixture of culture, spirituality and entertainment.<br />
The music and dance performances will start on Saturday morning<br />
and will continue till Saturday evening.<br />
Holi Mahotsav is proudly supported by Sydney Harbour Foreshore<br />
Authority, City of Sydney, Community Relations Commission and<br />
Incredible India (Government of India Tourist Office). Holi Mahotsav<br />
is part of Living in Harmony of City of Sydney.<br />
Kite Flying Festival held at Parramatta
53<br />
53 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
'yso'A e/ fybkVh' dk ;he[nb tXhnk L o'fjs<br />
p/Bzho G[ZN' dk feodko fBGkT[Dk<br />
ukj[zdh j? ftfdnk pkbB<br />
w[zpJh(fpT{o') fon?fbNh S'n 'fcno c?eNo L yso'A e/ fybkVh' d/ g/Seko o'fjs<br />
S?ZNh dk efjDk j? fe S'n dk ;he[nb wsbp S/tK n?vhSB fznkdk n?eSB,<br />
o'wKu Bkb Gog{o ns/ tXhnk j?. S?ZNh S'n d/ S/t/A n?vhSB dh S{fNzr ncohek d/<br />
e/g NkT{B ftu 14 wSj{o j;shnK Bkb eo u[Ze/ jB.<br />
'u/BJh n?e;gq?Z;' ns/ 'r'bwkb' torhnK fcbwK dk fBod/SB eoB tkb/<br />
S?ZNh B/ S'n d/ Bt/A n?vhSB d/ bKu w"e/ fejk fe fit/A fcbwK bJh fejk iKdk j?<br />
fe i/ fe;/ fcbw dk ;hetb pDk oj/ j' sK T[; B{z w{b fcbw s'A tZX wB'ozie ns/<br />
fznkdk tXhnk j'Dk ukjhdk j?.<br />
;w/A s'A gfjbK jh i?ebhB B/<br />
wBkfJnk t?b/BNkJhB v/<br />
w[zpJh- t?b/BNkJhB v/ 14 cotoh B{z j? go pkbht[Zv nfGB/soh i?ebhB<br />
coBKvhz B{z 14 fdB gfjbK jh fJj fdB ;?bhpq/N eod/ d/fynk frnk. n;b 'u<br />
T[j S[Zeotko B{z w[zpJh d/ g?b/vhnw wkb 'u fJe fBT{ pkvh Skg ;N'o dh bKfuzr<br />
bJh gj[zuh ;h. pkvh Skg B/ bKfuzr d"okB rkjeK B{z n?vtK; 'u t?b/BNkJhB v/<br />
ftS th ehsk j?. fJ; w"e/ i?ebhB B/ bkb ozr dh Bh-SoN vo?Z; gfjBh ;h.<br />
dZ;D:'r j? fe t?b/BNkJhB v/ s'A mhe fJe fdB gfjbK 13 cotoh B{z i?ebhB<br />
;Nkoo o'J/ fobhz j' ojh j?. fteowihs f;zx d/ fBod/SB j/m pDh fJ; fcbw 'u<br />
oDpho eg{o s/ noi[B okwgkb th w[Zy G{fwek fBGkn oj/ jB.<br />
w[zpJh(fpT{o') pkbht[Zv 'u nkgD/<br />
;zihdk nfGB? bJh wSj{o ftfdnk<br />
pkbB gkfe;skB dh ;kpek gqXkB<br />
wzsoh p/Biho G[ZN' dk feodko<br />
fBGkT[Dk ukj[zdh j?. ftfdnk pkbB<br />
B{z ihtBh 's/ nkXkfos pDB tkbhnK<br />
e[M fcbwK d/ nkco fwb oj/ jB.<br />
fJBQK ftu p/Bzho G[ZN' s/ ;torh<br />
nfGB/soh ;[fusok ;/B d/ feodko w[Zy<br />
jB. i/eo ;G e[M mhe fojk sK<br />
ftfdnk gfjbK p/Biho G[ZN' dh fzzdrh<br />
B{z ;[Bfjoh god/ 's/ fdykt/rh. T[; s'A<br />
pknd ;[fusok ;/B dh G{fwek fBGkt/<br />
rh.<br />
B' tB febv i?f;ek, fd voNh<br />
fgeuo s/ fcbw ejkDh dh ;cbsk<br />
s'A pknd ftfdnk dhnK fgSbhnK e[M<br />
fcbwK B/ e[M yk; ewkb BjhA ehsk<br />
j?. xBuZeo, Skdh e/ ;kJhv fJt?eN;<br />
s/ p"ph ik;{; e[M yk; BjhA eo<br />
;ehnK. ftfdnk j[D ;'u ;wM e/<br />
c?;bk eo ojh j?. nfij/ 'u T[; dh<br />
Bzo pkfJUrqkch 's/ th fNeh j?.<br />
ftfdnk fJBQhA fdBhA fJwokB jkSwh<br />
Bkb fcbw jwkoh nX{oh ejkDh ftu<br />
ezw eo ojh j?.<br />
'nktkok gkrb dhtkBk' dk ;he[nb<br />
pDkT[Dr/ fco'z Bkfvnkvtkbk<br />
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv nfGB/soh fN;ek u'gVk dk efjDk j? fe T[BQK B/<br />
w[zpJh (fpT{o') pkbht[Zv d/ wSj{o fcbweko<br />
fco'z Bkfvnkvtkbk nkgDh ;[gofjZN fcbw<br />
'nktkok gkrb dhtkBk' dk th ;he[nb pDk ;ed/<br />
jB. fco'z Bkfvnkvtkbk B/ jkb jh ftu nkgDh<br />
;[gofjZN fcbw 'j/okc/oh' dk shik n?vhSB pDkT[D<br />
dk n?bkB ehsk j?. 'j/okc/oh-3' bJh fco'z B/ nfGS/<br />
e pZuB ns/ i"B npqkjw B{z ;kJhB ehsk j?.<br />
j[D T[j 'nktkok gkrb dhtkBk' d/ ;hetb<br />
dh th gbkfBzr eo oj/ jB. fzeo:'r j? fe fteow<br />
GZN d/ fBod/SB ftu pDh ;kb 2002 ftu<br />
gqdofSs fcbw 'nktkok gkrb dhtkBk' ftu<br />
neS? e[wko, ;[Bhb S?ZNh, nkcskp fStdk;kBh,<br />
go/S oktb ns/ ikBh bhto B/ ezw ehsk j?.<br />
'sko/<br />
zwhB go' fcbw okjhA fwbh<br />
pkbht[Zv 'u u gSkD L fN;ek<br />
fcbw 'sko/ zwhB go' okjhA pkbht[Zv<br />
'u gSkD fwbh j?. fN;ek u'gVk B/<br />
nkgDh e?ohno dh S[o{nks ;kb 1993<br />
'u fobhz fcbw 'gb/Nckow' okjhA ehsh<br />
;h. fJ; s'A pknd fN;ek B/ 'sedho<br />
tkbk', 'j?dokpkd pb{z' ns/<br />
'eko'pko' torhnK fcbwK 'u ezw ehsk<br />
go nkgDh gSkD BjhA pDk ;eh.<br />
fN;ek B/ ;kb 2007 'u fobhz<br />
fcbw 'sko/ zwhB go' 'u ezw ehsk<br />
;h. fN;ek B/ fejk, ''jo nfGB/sk ns/<br />
nfGBs/oh d/ e?ohno 'u fJe iK d'<br />
fcbwK jh nfijhnK j[zdhnK, fijVhnK<br />
pj[s ;cb j[zdhnK jB. w?A fJ; fcbw<br />
dh S[eo r[zko jK. fN;ek pj[s ibdh<br />
fcbw 'ojZf;nk' 'u Bzo nkT[Dr/.<br />
fJe okzdko jZfsnk 's/ nXkfos<br />
ejkDh j?. T[BQK B/ fejk fe T[j nkgD/<br />
e?ohno d/ pko/ fznkdk BjhA dZ; ;edh<br />
jK. fJ; dh ejkDh wzB'oie ns/<br />
fdbu;g j?.
54<br />
54 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
ezBV fcbw ftZu nkJhNw Bzpo eo/rh ;zBh fbUB<br />
pkbht[v dh jkN n?eNo?; ;zBh<br />
fbUB fJZe tko fco nkgD/ j[;B d/<br />
iZbt/ ftykT[D B{z fsnko j?.<br />
;zBh B/ 2014 ftZu doSeK d/ fdbK<br />
T[s/ y{p oki ehsk.<br />
;zBh dh fcbw 'okrDh n?wn?wn?;'<br />
dk T[BQK dk jkN nkJhNw Bzpo ;kb dk<br />
;G s'A pj[s fjN ;kfps j'fJnk. nfij/<br />
ftZu 'p/ph vkb' j[D sfwb fcbw ftZu<br />
nkgDk vK; dk sVek brkT[D B{z<br />
fsnko j?. ezBV fcbw 'vhe/' d/ iohJ/<br />
T[j nkgD/ ibt/ fpy/o/rh. ;zBh n?eNo<br />
gq/w d/ Bkb ;eohB ;KMh eoe/ ibtk<br />
ftykJ/rh, fJj fcbw 13 cotoh B{z<br />
doSeK d/ o{po{ j't/rh. ;zBh fbUB B/<br />
dZf;nk fe T[BQK d/ fJ; v/fpT{ nkJhNw<br />
Bzpo d/ p'b ;/;zwk ;/;zwk jB. T[BQK dk<br />
efjDk j? fJj fJZe pj[s jh uzrk<br />
nkJhNw Bzpo j? i' doSeK B{z yk;k g;zd<br />
th nkt/rk. fJj rkBk g{oh soQK Bkb<br />
w;sh Gfonk j?. ;zBh bk;N Jhno nkJh<br />
eozN s/rk ftZu ekwd/t wKu{ d/ Bkb<br />
god/ T[s/ Bzo nkJh ;h. fcbjkb sfwb<br />
s/br{ irs s'A b? e/ pkbht[v d/ c?B<br />
th ;zBh d/ fJ; nkJhNw Bzpo B{z d/yD<br />
bJh p/skp jB. fJ;B{z ;'ue/ SkfJd<br />
t/b/NkfJz; d/ mhe fJZe fdB gfjbK jh<br />
fobhi ehsk ik fojk j?. 'p/ph vkb' fJ;<br />
nkJhNw Bzpo Bkb fco ;kfonk B{z<br />
nkgDk dhtkBk pDkJ/rh.<br />
fpT{o'<br />
rb?wo; o'b s'A jNe/ ezw eoBk ukj[zdh j? wZfbek S/okts<br />
pkbht[v dh jkN nfGB/soh wZfbek<br />
S/okts rb?wo; G{fwektK B{z bJh ikDh<br />
iKdh j? gozs{ T[j fJ; soQK dhnK fcbwK<br />
d/ fJbktk th fcbwK ftZu nfGB? tkbh<br />
G{fwek ukj[zdh j?.<br />
j[D wZfbek fJ; soQK dhnK G{fwektK<br />
eod/-eod/ EZe rJh j?. nZi eZbQ<br />
nkgDh nkT[D tkbh fcbw 'voNh<br />
gkfbNe;' d/ gquko ftZu o[ZMh wZfbek<br />
dk efjDk j? fe w?B{z tZyo/ soQK dhnK<br />
G{fwektK ukjhdhnK jB.<br />
i/eo s[jkB{z fJZe d/ pknd fJZe<br />
rb?wo; G{fwektK jh fwbDrhnK, sK<br />
s[;h BjhA eoBk ukj'r/.<br />
'voNh gkfbfNe;' d/ o{g ftZu w?B{z<br />
fJZe nfijk ;N/i fwbh, fiZE/ w?A nkgDh<br />
nfGB? dh gqfsGk fdyk ;edh jK. fJ;<br />
fcbw ftZu wZfbek B/ uofus 'Gztoh d/<br />
th' dk feodko ehsk j? i' y[d ftZu<br />
fJZe n"yk feodko j? feT[Afe 'Gztoh d/<br />
th' d/ o{g ftZu wZfbek dk Uw g[oh<br />
tor/ nfGB? ftZu wkjo T[;skd Bkb<br />
;kjwDk j[zdk j?.<br />
T[BQK fejk, w/ok fe;/ e?Ag ftZu<br />
ftStk; BjhA j?. w?A fJZe nkikd o{g<br />
Bkb fcbwK eoBk ukj[zdh jK.<br />
;ekJh fpT{o'<br />
e?ohno dh S[o{nks tZyo/ Yzr Bkb j'Jh L nk:[SwkB y[okBk<br />
'fteh v'Bo' torh ;[go fjN fcbw<br />
B/ Nhatha s'A nkJ/ nk:[SwkB y[okBk B{z<br />
n?eNo d/ o{g ftZu gqfsSmk ns/ fJBkw<br />
d'BK fdbkJ/. T[BQK dhnK fgZSbhnK 2<br />
fcbwK T[j ewkb BjhA fdyk ;ehnK,<br />
gozs{} nkgDh skzk-sohB fcbw<br />
'jtkJhikdk' s'A T[BQK B{z ekch T[AwhdK<br />
jB . g/S jB T[BQK Bkb rZbpks d/<br />
nzS L<br />
'jtkJhikdk' ftZu ;kfJzfN;N<br />
fSteo pkg{ ih sbgV/ d/ feodko B{z<br />
Go';/:'r pDkT[D bJh fezBh fwjBs<br />
eoBh gJh<<br />
pj[s fwjBs eoBh gJh j?. y[d B{z<br />
g{oh soQK Bkb s'V e/ oZy d/Dk fgnk.<br />
j[D sZe w?A BkoE fJzvhnB feodko<br />
fBGkT[Adk nkfJnk jK. gfjbh tko w?A<br />
nkgD/ ezcoN i'B s'A pkjo ik e/ e[ZM<br />
BtK ehsk. w/ok wjkokSNohnB feodko<br />
j?. w?A nkgDh wokmh T[s/ v/Y ;kb s'A<br />
ezw ehsk. w?A nkgD/ ;e{b d/ fdBK ftZu<br />
;z;feqs f;Zyh ;h, ns/ w?B{z fJZE/ T[; s'A<br />
th wdd fwbh. w/ok ;kok ;Nkc<br />
wjkokSNohnB j?. w?A T[BQK B{z fejk<br />
j'fJnk ;h fe T[j w/o/ Bkb wokmh ftZu<br />
rZb eoB. fJj feodko E'VQk ;Beh j?<br />
ns/ fJ;d/ rZb eoB dk Yzr ns/ ubDfcoB<br />
dk Yzr th tZy j?. w?A fJ;dh pkvh<br />
b?Art/i T[s/ th ezw ehsk. 1895 ftZu<br />
fej' fijh GkSk p'bh iKdh j't/rh, fJj<br />
d/yDk th io{oh ;h. fJ; ftS/ bJh ekch<br />
fo;ou ehsh rJh.<br />
nfijk wzfBnk iKdk j? fe fJ; soQK<br />
d/ ghohnv iK pkfJnkfge o'b nfGB/<br />
sk nkgD/ e?ohno d/ 10-15 ;kb<br />
pknd eod/ jB. s[jkv/ bJh fJ;B{z<br />
e?ohno d/ S[o{nks ftZu eoB dh eh<br />
yk; tiQk ojh<<br />
w?B{z bZrdk j? w/o/ e?ohno dh S[o{nks<br />
jh pj[s tZyo/ Yzr Bkb j'Jh ;h. w/oh<br />
gfjbh fcbw gkozgoe f;B/wk s'A jNe/<br />
;h. T[;d/ pknd i' 2 fcbwK nkJhnK,<br />
T[j ezt/ASBb f;B/wk jh ;B. w?B{z<br />
bZfrnk fe w?B{z tZy fcbwK eoBhnK<br />
ukjhdhnK jB. 'fteh v'Bo' d/ pknd<br />
j[D 'jtkJhikdk' ns/ T[;d/ pknd nZr/<br />
i' w/oh fcbw nkt/rh 'dw brk d/<br />
jJhnk' th fJZe tZy soQK dh fcbw j't/<br />
rh. fJ;dh ;efogN ekch N/e;uov j?.<br />
w?B{z bZrdk j? fe fJZe n?eNo d/ e'b<br />
id'A sZe nkgDh G{fwek B{z fBGkT[D dh<br />
u[D'sh Bk j't/, T[d'A sZe T[j ezw fet/<br />
A eo gkt/rk<<br />
fJ; fcbw ftZu fwE[B uZeotosh<br />
th jB, T[BQK d/ Bkb ezw eoB dk<br />
nB[Gt fej' fijk fojk<<br />
pugB s'A jh w?A T[BQK dk c?B fojk<br />
jK. id'A th iBw fdB gkoNh j[zdh, w?A<br />
'nkJh n?w n fv;e' vK;o' T[s/ M{we/<br />
vK; eodk ;h . id'A w?A ;?N T[s/ T[BQK B{z<br />
gfjbh tko fwfbnk, sK fJZe ewkb dk<br />
c?B pkJ/ w{w/AN j' frnk ;h. w?A sK p;<br />
wzsow[rX j' e/ T[BQK B{z d/ydk ofj frnk.<br />
T[BQK d/ Bkb ezw eod/ j'J/ wfj;{;<br />
j'fJnk fe T[j fdb'A ekch itkB jB.<br />
T[j j[D th y[d B{z 18 ;kb dk ;ZwMd/<br />
jB ns/ fJj n?eNo bJh pj[s jh uzrh<br />
rZb j?. T[BQK ftZu fJZe itkB n?Boih<br />
j?, i' ;?N T[s/ th GZidh ofjzdh j?.<br />
s[jkvh jo fcbw ftZu s[jkB{z<br />
rkfJe j'D dk ckfJdk sK fwb jh iKdk<br />
j?. fJ; fcbw ftZu th s[;hA 'fdb/<br />
BkdkB' rkfJnk j?<<br />
fJj fJZe f;u[J?SBb rkDk j?.<br />
rkfbp ;kfjp B/ 1890 d/ d"o ftZu<br />
id'A d[Bhnk s'A ftdk bJh, sK T[; ;w/A<br />
T[j pj[s tZv/ ;[go ;Nko ;B. w?A fJ;dk<br />
;zrhs fsnko ehsk j?. w/ohnK fcbwK<br />
ftZu w/o/ i' th rkB/ nkJ/ jB, T[j<br />
gfjbK s'A jh ezg'i ;B. fJj rkBk th<br />
w?A 2-3 ;kb gfjbK fsnko ehsk ;h.<br />
n;b ftZu fJ; fcbw ftZu e'Jh rkBk<br />
j't/rk, fJj s?n th BjhA ;h. fJZe fdB<br />
;?N T[s/ w?A fBod/Se d/ ;kjwD/ fJj<br />
rkBk r[Br[BkfJnk ns/ T[BQK B{z uzrk<br />
bZfrnk ns/ T[BQK B/ fcbw ftZu Skfwb<br />
eo fdZsk. nfijk jh 'gkDh dk ozr'<br />
ns/ ';kvh rbh' d/ ;w/A th j'fJnk ;h.<br />
fJj rkB/ w{b o{g Bkb fcbw ftZu BjhA<br />
;B, gozs{ id'A fBod/SeK B/ ;[D/, sK<br />
T[BQK B/ fJBQK B{z fcbw ftZu Skfwb eo<br />
fbnk. w/oh sK pZb/-pZb/ j' iKdh j?.<br />
j[D s[;h fonki bJh ;wK eZY gkT[Ad/<br />
j'<<br />
fcbjkb sK fJZe wjhB/ s'A fonki<br />
BjhA eo gkfJnk jK, gozs{ fgSb/ 2<br />
;kb s'A fB:fws fonki eodk fojk jK.<br />
pugB ftZu w?A uzvhrV ftZu pqi/S<br />
nkj{ik s'A f;Zfynk ;h. fco nZr/ ube/<br />
w?A fwT{fie ro[g dh pikJ/ EhJ/No ro[g<br />
ikfJB eo fbnk ;h, gozs{ BkNeK ftZu<br />
w?B{z nfGB? d/ Bkb jw/Sk rkT[D dk th<br />
w"ek fwfbnk j?.<br />
eh j[D th s[;h nkgD/ fgsk tb'A<br />
i'fsS ;pzXh wkordoSB b?Ad/ j'<<br />
w?B{z b?D dh zo{os BjhA g?Adh. T[j<br />
y[d jh o;sk dZ; fdzd/ jB. e?ohno dh<br />
S[o{nks ftZu T[BQK B/ w?B{z w/o/ GftZy B{z<br />
b? e/ ekch u/szB ehsk ;h.<br />
pugB ftZu jh T[BQK B/ w/o/ Bkw dh<br />
;g?fbzr pdb fdZsh ;h. w?A ed/ fJj BjhA<br />
g[ZfSnk fe T[BQK B/ nfijk feT[A ehsk<<br />
w?A nkgD/ fgsk T[s/ Go';k eodk jK.<br />
id'A w?A w[zpJh nkT[D dh ;'u fojk ;h,<br />
sK w?A s?n ehsk ;h fe w?A 2 ;kb pknd<br />
swkw soQK dh Nq/fBzr ns/ y[d B{z jo<br />
soQK s'A fsnko eoB d/ pknd w[zpJh<br />
iktKrk. gozs{ w/o/ fgsk B/ fejk fe w?B{z<br />
2 ;kb pknd BjhA, pbfe 5 fdBK d/<br />
nzdo w[zpJh ub/ nkT[Dk ukjhdk j?. s?B{z<br />
s[ozs ezw fwb ikt/rk, i/eo w?A<br />
d/o ehsh, sK fco d/o jh j' ikt/rh. w?A<br />
nkgD/ fgsk dh rZb T[s/ Go';k ehsk<br />
ns/ w?A w[zpJh nk frnk. tkeJh w?B{z s[ozs<br />
ezw fwb frnk ns/ nZi w?A fJZE/ jK.<br />
'B"Nzeh ;kbk' ns/<br />
'p/<br />
te{chnK' ftZu feZE/ u{e j'Jh< fJjBK<br />
fcbwK dh n;cbsk B{z s[;hA fet/A j?Avb<br />
ehsk<<br />
w?B{z bZrdk j? fe fJj fcbwK<br />
ezg?ohiB ftZu wko yk rJhnK. w/oh<br />
gfjbh fcbw fJzBh tZvh fjN ;kfps j'Jh<br />
ns/ T[j eK;/gN p/;v fcbw ;h. B"Nzeh<br />
;kbk fJZe okwekw ;h, gozs{ b'eK B/<br />
T[; s'A th 'fteh v'Bo' torh jh T[Awhd<br />
brk bJh ;h. 'B"Nzeh ;kbk' B/ sK fco<br />
th g?;/ ewk bJ/ ;B, gozs{ 'p/te{chnK'<br />
BjhA uZb gkJh . nkgD/ e?ohno d/<br />
S[o{nks ftZu fcbwK ftZu nkT[D'A<br />
gfjbK w?A ekch foi?eSB M/b u[Zfenk<br />
;h. d[Zy sK j[zdk j?, go fco nkgDh<br />
Bkekwh B{z ;thekoBk g?Adk j?.<br />
s[jkv/ gfotko ftZu p/N/ d/ pknd<br />
s[jkvh Xh to[Sek d/ nkrwB s'A j[D<br />
gfotko g{ok j' frnk j?<<br />
pj[s y[S jK Xh dk pkg pDe/.<br />
w?B{z bZrdk j? fe ni'e/ d"o ftZu w?A :zr/<br />
;N fgsk jK ns/ nkgD/ v'Bo d/ N?r B{z<br />
pj[s rzGhosk Bkb b? fojk jK (mjkek<br />
brkT[Ad/ jB). w/o/ d't/A pZu/ gbkBv BjhA<br />
;B. w?B{z pZu/ pj[s g;zd jB. nZr/ th<br />
j' ;edk j? gfotko tXD dk f;bf;bk<br />
uZbdk oj/.<br />
nkgDh fizdrh dk NofBzr gkfJzN<br />
fe; B{z wzDd/ j'<<br />
fB;zd/j fteh v'Bo. w/ok vokJhto<br />
fJZe fdB w?Bz{ efj fojk ;h, ;kfjp! fJZe<br />
i[zw/ B/ s[jkvh g{oh fizdrh pdb fdZsh.<br />
s[;h sK ;Nko pD rJ/. ;jh ftZu fcbw<br />
fobhi j'D s'A gfjbK id'A w?A Nhth ftZu<br />
ezw eodk ;h, ed/ th, fes/ th nk-ik<br />
;edk ;h. b'e w?B{z gSkDd/ ;B , w[;e[ok<br />
fdzd/ ;B. gozs{ j[D w?A ;VeK T[s/ gfjbK<br />
dh soQK x[zw BjhA gkT[Adk. j[D sK b'e<br />
w?B{z x/o e/ GhV fJeZmk eo b?Ad/ jB.<br />
b'eK dhnK T[whdK s'A ed/-ed/ vo th<br />
bZrdk j?.<br />
;ekJh fpT{o'<br />
N?bzN B{z nZr/ ns/ T[wo B{z fgZS/ oZfynk L fN;ek u'gVk<br />
'sko/ zwhB go' s'A uouk ftZu nkJh<br />
fN;ek u'gVk fJ; rZb s'A fJBeko<br />
eodh j? fe T[BQK B/ fJ; fcbw dh ;cbsk<br />
dk ckfJdk BjhA u[Zfenk. nze[o no'Vk<br />
wovo e/; d/ nkgD/ feodko Bkb skohc<br />
jkf;b eoB tkbh fN;ek nZi eZb<br />
uouk ftZu jB. BthA fcbw 'ojZ;' s'A.<br />
T[BQK B{z fJZe w[bkeksL<br />
s[jkvh skzk-sohB fcbw 'ojZ;' B{z<br />
nko[Sh wovo e/; Bkb fJz;gkfJov j'D<br />
dh tiQk Bkb eJh w[SfebK dk ;kjwDk<br />
eoBk fgnk<<br />
fJj fcbw fJZe toe nkc fceSB<br />
j?. fJj fe;/ fJZe feodko Bkb i[Vh<br />
BjhA j?, Bk jh fe;/ fJZe n;b fizdrh<br />
Bkb gq/fos j?. nfijh pj[s ;kohnK<br />
ejkDhnK j'JhnK j'DrhnK, gozs{<br />
nko[Sh wovo e/; E'VQk fznkdk wSj{o<br />
j' frnk ;h, fJ; bJh b'e T[; rZb T[s/<br />
nNe rJ/ jB. fcbw dh ejkDh dk fe;/<br />
ohnb bkJhc ;N'oh Bkb e'Jh b?Dk-d/<br />
Dk BjhA j?. fiZE/ sZe w[SfebK dh rZb<br />
j? sK w?B{z fcbw dh S{fNzr d/ d"okB<br />
fe;/ go/SkBh dk nkGk; BjhA j'fJnk.<br />
SkfJd gq'veSB Nhw iK gq'vT{;o,<br />
vkfJo?eNo B{z nfijhnK rZbK dk<br />
;kjwDk eoBk fgnk j't/.<br />
b'eK dk wzBDk j? fe s[;h 'sko/<br />
iwhB' dh ekw:kph B{z e?S BjhA eok<br />
gkJh<<br />
w?A fJ; rZb Bkb ;fjws BjhA jK.<br />
fe;/ th fcbw dh ;cbsk B{z G[BkD bJh<br />
nzXkX[zX p[oh fcbwK ;kfJB eoBk fJZe<br />
n?eNo bJh p[ok jh ;kfps j[zdk j?. T[;d/<br />
pknd w?B{z i' o'b dwdko bZr/, w?A ehs/<br />
. fJ; fcbw B/ w?B{z fJZe gfjukD<br />
fdtkJh. b'eK B{z w/oh ;woZEk dk<br />
nzdkik BjhA ;h. w?B{z bZrdk j? fe s[;h<br />
i/eo gq:'r eoB bJh fsnko j', sK<br />
f;B/wk fJZe pj[s jh uzr/ d"o s'A r[io<br />
fojk j?.<br />
s[;hA fgSb/ ;kb fJZe feskp fbyh<br />
;h, T[; feskp d/ pko/ ftZu e[ZM dZ;'<<br />
w/oh feskp dk Bkw 'n?efNzr<br />
;wkoN' j?. fJj g{oh soQK Bkb pkbht[v<br />
fJzv;Noh T[s/ nkXkfos j?. fJj feskp<br />
yk; eoe/ T[BQK b'eK d/ fbyh rJh j?,<br />
i' n?eNo pDB dh ykfjS oZyd/ jB,<br />
iK pBD dh gqhfeqnk ftZu jB. w[zpJh<br />
fJZe G{b-G[bJhnk j?. eJh tko b'e<br />
;ZwM BjhA gkT[Ad/ fe feZE' nkgDh<br />
S[o{nks eoB. i/eo e'Jh d{Zi/ Sfjo s'A<br />
w[zpJh nkT[Adk j?, sK T[;B{z ofjD dh<br />
irQk s'A b? e/ g'oNc'b:' sZe ekch w[SebK<br />
dk ;kjwDk eoBk g?Adk j?. w?A j[D sZe<br />
pwB JhokBh, SpkBk nkiwh, B;ho,<br />
nB{gw y/o, nfBb eg{o, fiBQK d/ Bkb<br />
w?A ezw ehsk j? iK T[BQK B{z i' e[ZM w?A<br />
T[BQK s'A f;Zfynk j?, T[j jo uhi fJ;<br />
feskp ftZu fbyh j?. i' b'e fJzv;Noh<br />
d/ pko/ ftZu ikBDk ukj[zd/ j', T[BQK d/<br />
bJh th fJj feskp fbyh rJh j?.<br />
s[;h fJZe fcbw dh ;efogN th fby<br />
oj/ j'<<br />
w?B{z bZrdk j? fe ;kvhnK fcbwK<br />
ftZu wfjbk B[wkfJzdrh ekch p/eko j?.<br />
i/eo ethB, w?ohekw, voNh fgeuo<br />
torhnK fcbwK B{z SZv fdZsk ikt/, sK<br />
pkeh dhnK fcbwK ftZu n"osK d/<br />
feodko B{z Bionzdki eo fdZsk iKdk<br />
j?. eJh tko sK T[BQK B{z fcbw ftZu S'<br />
gh; dh soQK fJ;s/wkb ehsk iKdk j?.<br />
i/eo n;h e[ZM uzrk BjhA fbyKr/,<br />
sK jkbks j'o th yokp j' ;Zed/ jB.<br />
e'fSS sK fJjh oj/rh fe nkgD/<br />
bJh ns/ pkeh bVehnK bJh e[ZM ejkDh<br />
fby gktK, i' n?ANoN/fBzr j'D d/ Bkb -<br />
Bkb fcbw ftZu wfjbk feodko B{z mhe<br />
sohe/ Bkb g/S eo ;e/. fcbjkb T[;/<br />
T[s/ ezw uZb fojk j?.<br />
u[fBzdk fcbwK eoB dh e'Jh yk;<br />
tiQk j?<<br />
jK, nfijk bZrdk j? fe w?A fcbwK<br />
B{z b? e/ E'VQh f;b/efNt jK. w?A fcbwK dh<br />
u'D T[;dh ejkDh ns/ ;efogN B{z t/<br />
ye/ eodh jK. w/o/ nB[;ko fcbw dh<br />
ejkDh ftZu ;?A; j'Dk ukjhdk j?, T[d'A<br />
w?A T[;B{z fJwkBdkoh Bkb eo ;edh jK.<br />
w?A y[d B{z beh wzBdh jK fe w?B{z xZN,<br />
gozs{ uzr/ vkfJo?eNo ngq'u eod/ jB.<br />
fJj T[j vkfJo?eNo jB i' jw/Sk<br />
nkgDhnK fcbwK ftZu :{fBe ns/ tZy<br />
ezw eod/ nkJ/ jK.<br />
fwvb J/i dh n?eNo/; j'D dh tiQk<br />
Bkb ;hfws o'b fwbd/ jB<<br />
ewkb dh rZb fJj j? fe fizdrh<br />
r'b j? fiZE'A S[o{nks eo' T[E'A s'A ;co<br />
S[o{ j' iKdk j?. fe;/ j'o ndkekok d/<br />
feodko w?A BjhA eo ;edh, gozs{ w/o/<br />
feodko e'Jh j'o ndkekok th BjhA eo<br />
;edh j?. w?B{z ezw jw/Sk nkgDh ;feb;<br />
ns/ ekfpfbns dh tiQk Bkb fwbdk<br />
nkfJnk j?. fizB/ ezw dh w?B{z zo{os j[zdh<br />
j?, UBk ezw w?B{z fwb jh iKdk j?. nZi<br />
sZe w/oh T[wo dh tiQk Bkb w/o/ ezw<br />
ftZu ed/ o[ektN BjhA nkJh j?.
55<br />
55 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
Jewel of India
56<br />
56 gzikp NkJhwz, , f;vBh, cotoh <strong>2015</strong><br />
VALUE WORLD TRAVEL