Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
<strong>Czasownik</strong><br />
<strong>das</strong> <strong>Verb</strong><br />
<strong>Czasownik</strong>i regularne<br />
<strong>Czasownik</strong>i nieregularne<br />
<strong>Czasownik</strong>i rozdzielnie złożone<br />
<strong>Czasownik</strong>i zwrotne<br />
<strong>Czasownik</strong>i modalne<br />
Tryb rozkazujący<br />
Czas przeszły Perfekt<br />
Czas przeszły Präteritum
<strong>Czasownik</strong>i regularne<br />
• <strong>Czasownik</strong> w bezokoliczniku (Infinitiv) kończy się na –en, np. lernen,<br />
machen, malen<br />
• Aby odmienić czasownik przez osoby, należy odrzucić końcówkę –en<br />
i na jej miejsce dodać końcówkę osobową<br />
• Każda osoba ma swoją własną końcówkę:<br />
ich …..-e<br />
du…….-st<br />
er<br />
sie…….-t<br />
es<br />
wir……-en<br />
ihr…….-t<br />
sie<br />
Sie…….-en
A to przykłady odmiany czasowników<br />
regularnych:<br />
lernen – uczyć się<br />
machen – robić<br />
ich lerne wir lernen ich mache wir machen<br />
du lernst ihr lernt du machst ihr macht<br />
er sie er sie<br />
sie lernt Sie lernen sie macht Sie machen<br />
es<br />
es<br />
Tak samo odmieniają się m.in.:<br />
fragen – pytać<br />
hören - słuchać<br />
besuchen – odwiedzać, uczęszczać weinen - płakać<br />
kochen – gotować<br />
meinen – myśleć, sądzić<br />
lieben – kochać<br />
brauchen - potrzebować<br />
sagen – mówić trinken – pić *<br />
bestellen – zamawiać<br />
suchen - szukać<br />
* to czasownik mocny, który odmienia się w czasie teraźniejszym jak słaby, regularny
Podgrupą wśród czasowników regularnych<br />
są czasowniki o temacie zakończonym na:<br />
-t, -d, -chn, -ffn, -tm<br />
np.<br />
arbeiten – pracować<br />
warten – czekać<br />
rechnen – liczyć<br />
zeichnen – rysować<br />
finden - sądzić<br />
bilden – budować, tworzyć<br />
atmen - oddychać<br />
öffnen – otwierać<br />
Wtedy dodajemy dodatkowe e przed końcówką osobową w 2. i 3. os.<br />
l.poj i w 2. os. l.mn:<br />
ich arbeite<br />
du arbeitest<br />
er<br />
sie arbeitet<br />
es<br />
wir arbeiten<br />
ihr arbeitet<br />
sie<br />
Sie arbeiten
<strong>Czasownik</strong>i nieregularne<br />
Oprócz końcówki osobowej zmieniamy też głoski<br />
• a ̶ > ä<br />
fahren- jechać<br />
schlafen – spać<br />
laufen – biegać<br />
ich fahre<br />
du fährst<br />
er<br />
sie fährt<br />
es<br />
w 2. i 3.os. l. poj<br />
wir fahren<br />
ihr fahrt<br />
sie<br />
Sie fahren<br />
tematowe:<br />
• e ̶> i<br />
w 2. i 3. os. l. poj<br />
helfen – pomagać<br />
geben – dawać<br />
treffen – spotykać<br />
sprechen – mówić, rozmawiać<br />
ich helfe<br />
du hilfst<br />
er<br />
sie hilft<br />
es<br />
wir helfen<br />
ihr helft<br />
sie<br />
Sie helfen
e ̶> ie<br />
w 2. i 3. os. l.poj.<br />
• lesen – czytać<br />
• sehen – widzieć, oglądać<br />
ich lese<br />
du liest<br />
er<br />
sie liest<br />
es<br />
wir lesen<br />
ihr lest<br />
sie<br />
Sie lesen<br />
ich sehe<br />
du siehst<br />
er<br />
sie sieht<br />
es<br />
wir sehen<br />
ihr seht<br />
sie<br />
Sie sehen
<strong>Czasownik</strong>i rozdzielnie złożone<br />
• Składają się z przedrostka i czasownika<br />
właściwego<br />
• W bezokoliczniku przedrostek piszemy przed<br />
czasownikiem łącznie<br />
• W trakcie odmiany przedrostek trafia na koniec<br />
w niezmienionej formie, a czasownik właściwy<br />
odmienia się przyjmując końcówki osobowe
• aufstehen – wstawać<br />
• fernsehen- oglądać telewizję<br />
ich stehe auf<br />
du stehst auf<br />
er<br />
sie steht auf<br />
es<br />
wir stehen auf<br />
ihr steht auf<br />
sie<br />
Sie stehen auf<br />
ich sehe fern wir sehen fern<br />
du siehst fern ihr seht fern<br />
er<br />
sie<br />
sie sieht fern Sie sehen fern<br />
es<br />
• einkaufen – robić zakupy<br />
• mitkommen – pójść z kimś<br />
ich kaufe ein<br />
du kaufst ein<br />
er<br />
sie kauft ein<br />
es<br />
wir kaufen ein<br />
ihr kauft ein<br />
sie<br />
Sie kaufen ein<br />
ich komme mit wir kommen mit<br />
du kommst mit ihr kommt mit<br />
er<br />
sie<br />
sie kommt mit Sie kommen mit<br />
es
• auf-<br />
• an-<br />
• aus-<br />
• bei-<br />
• ein-<br />
• fern-<br />
• los-<br />
• mit-<br />
• vor-<br />
• zu-<br />
Przedrostki, które będziemy oddzielać od<br />
czasowników w trakcie odmiany to m.in.:<br />
aufmachen, aufräumen<br />
ankommen<br />
aussehen<br />
beibringen<br />
einschlafen, einladen<br />
fernsehen<br />
losgehen<br />
mitnehmen<br />
vorbereiten<br />
zugeben, zumachen
• Tak samo jak czasowniki<br />
rozdzielnie złożone odmieniają<br />
się złożenia dwóch<br />
czasowników, np:<br />
schlafen gehen – iść spać<br />
ich gehe schlafen<br />
er geht schlafen<br />
spazieren gehen – iść na<br />
spacer<br />
ich gehe spazieren<br />
wir gehen spazieren<br />
• oraz wyrażenie<br />
zurück kommen – wracać<br />
ich komme zurück<br />
er kommt zurück<br />
wir kommen zurück<br />
• Przedrostek czasownika<br />
umieszczamy na końcu<br />
zdania<br />
Ich stehe immer um sieben<br />
Uhr auf.
Następujących przedrostków nie<br />
oddzielamy od czasownika – to<br />
czasowniki nierozdzielnie złożone<br />
• be- beginnen<br />
• ge- geben<br />
• er- erzählen<br />
• ver- vergessen<br />
• zer- zerreissen<br />
• ent- entstehen<br />
• emp- empfehlen<br />
• miss- misstrauen
<strong>Czasownik</strong>i zwrotne (z ,,się’’)<br />
Uwaga: zaimek zwrotny sich ma dla każdej osoby<br />
inną postać!<br />
• <strong>Czasownik</strong>i zwrotne bez zmian w<br />
temacie podczas odmiany:<br />
• <strong>Czasownik</strong>i zwrotne ze zmianą w<br />
temacie podczas odmiany:<br />
• sich freuen – cieszyć się<br />
ich freue mich<br />
du freust dich<br />
er<br />
sie freut sich<br />
es<br />
wir freuen uns<br />
ihr freut euch<br />
sie<br />
Sie freuen sich<br />
sich interessieren – interesować się<br />
sich beeilen – spieszyć się<br />
sich schminken<br />
sich kämmen – czesać się<br />
sich fühlen – czuć się<br />
• sich treffen – spotykać się (e -> i w 2. i 3.<br />
os. l. poj)<br />
ich treffe mich<br />
du triffst dich<br />
er<br />
sie trifft sich<br />
es<br />
wir treffen uns<br />
ihr trefft euch<br />
sie<br />
Sie treffen sich<br />
sich waschen – myć się (a -> ä w 2. i 3. os. l.<br />
poj)
• <strong>Czasownik</strong>i zwrotne o temacie<br />
zakończonym na t-, d-, chn-, ffn-,<br />
tm- otrzymują dodatkowe e w 2.<br />
i 3. os. l .poj. i w 2. os. l.mn<br />
• Zwrotny może być też<br />
czasownik rozdzielnie<br />
złożony, np.<br />
• sich befinden – znajdować się<br />
• sich anziehen – ubierać się<br />
ich befinde mich wir befinden uns<br />
du befindest dich ihr befindet euch<br />
er<br />
sie<br />
sie befindet sich Sie befinden sich<br />
es<br />
• sich verspäten – spóźniać się<br />
• sich verabschieden – pożegnać się<br />
ich ziehe mich an wir ziehen uns an<br />
du ziehst dich an ihr zieht euch an<br />
er<br />
sie<br />
sie zieht sich an Sie ziehen sich an<br />
es<br />
Ich ziehe mich heute warm an.
Uwaga!<br />
<strong>Czasownik</strong>i zwrotne w j. niemieckim nie zawsze są zwrotne<br />
w j. polskim i odwrotnie!<br />
• lernen – uczyć się<br />
• beginnen – zaczynać się<br />
• enden – kończyć się<br />
• spielen – bawić się<br />
• sich unterhalten -<br />
rozmawiać<br />
• sich setzen - siadać
<strong>Czasownik</strong>i modalne
-odmieniają się nieregularnie<br />
- gdy w zdaniu z czasownikiem modalnym występuje jeszcze inny czasownik, to<br />
czasownik modalny odmieniamy, a drugi czasownik występuje na końcu zdania w formie<br />
bezokolicznika<br />
• können – móc, umieć, potrafić<br />
ich kann wir können<br />
du kannst ihr könnt<br />
er<br />
sie<br />
sie kann Sie können<br />
es<br />
• mögen – lubić<br />
ich mag wir mögen<br />
du magst ihr mögt<br />
er<br />
sie<br />
sie mag Sie mögen<br />
es<br />
• müssen – musieć<br />
ich muss wir müssen<br />
du musst ihr müsst<br />
er<br />
sie<br />
sie muss Sie müssen<br />
• dürfen – mieć pozwolenie<br />
• wollen – chcieć<br />
ich will wir wollen<br />
du willst ihr wollt<br />
er<br />
sie<br />
sie will Sie wollen<br />
es<br />
ich darf<br />
du darfst<br />
er<br />
sie darf<br />
es<br />
wir dürfen<br />
ihr dürft<br />
sie<br />
Sie dürfen<br />
• sollen – mieć powinność<br />
ich soll wir sollen<br />
du sollst ihr sollt<br />
er<br />
sie<br />
sie soll Sie sollen<br />
es
Przykłady użycia czasowników modalnych:<br />
• können<br />
Kannst du schon gut Deutsch sprechen?<br />
• müssen<br />
Wir müssen noch mehr lernen!<br />
• dürfen<br />
Mutti, darf ich heute in die Disko gehen?<br />
• mögen<br />
Ich mag meine Freunde.<br />
• wollen<br />
Was willst du am Abend machen?<br />
• sollen<br />
Kinder sollen den Eltern helfen.
Ważne są też nieosobowe formy<br />
czasowników modalnych:<br />
• man muss – musowo, trzeba<br />
Man muss hier sofort aufräumen!<br />
• man darf – wolno<br />
Man darf hier parken.<br />
• man kann – można<br />
Im Supermarkt kann man alles<br />
kaufen.<br />
• man darf nicht – nie wolno<br />
Man darf hier nicht rauchen.<br />
• man soll – powinno się<br />
Man soll viel Obst und Gemüse<br />
essen.
Tryb rozkazujący – der Imperativ<br />
Tryb rozkazujący można utworzyć dla:<br />
• 2. os. l.poj. TY zrób, weź, przyjdź<br />
• 2. os. l.mn. WY zróbcie, weźcie, przyjdźcie<br />
• formy grzecznościowej pan, pani państwo<br />
niech pan przyjdzie, zróbcie państwo proszę<br />
• jak formę trybu rozkazującego traktujemy też formę dla<br />
1.os. l.mn. MY zróbmy, weźmy
Tryb rozkazujący tworzymy odpowiednio dla<br />
poszczególnych osób wychodząc od formy trybu<br />
oznajmującego:<br />
dla czasowników regularnych<br />
• du machst die Hausaufgabe ̶><br />
mach die Hausaufgabe!<br />
odrzucamy zaimek osobowy i końcówkę<br />
• ihr macht die Hausaufgabe ̶><br />
macht die Hausaufgabe!<br />
odrzucamy zaimek osobowy<br />
• Sie machen die Hausaufgabe ̶><br />
machen Sie bitte die Hausaufgabe!<br />
stosujemy inwersję i dodajemy uprzejme bitte<br />
• Wir machen die Hausaufgabe ̶><br />
machen wir die Hausaufgabe!<br />
stosujemy inwersję<br />
dla czasowników o temacie zakończonym na<br />
t-,d-,chn-,ffn-,tm-<br />
• du wartest auf den Bus ̶><br />
warte auf den Bus!<br />
odrzucamy zaimek osobowy i końcówkę,<br />
dodatkowe ,,e’’ z odmiany zostaje!<br />
• ihr wartet auf den Bus ̶><br />
wartet auf den Bus!<br />
odrzucamy zaimek osobowy<br />
• Sie warten auf den Bus ̶><br />
warten Sie bitte auf den Bus!<br />
stosujemy inwersję i dodajemy ,,bitte’’<br />
• wir warten auf den Bus ̶><br />
warten wir auf den Bus!<br />
stosujemy inwersję
dla czasowników<br />
z przegłosem (Umlaut)<br />
• du fährst nicht so schnell ̶><br />
fahr nicht so schnell!<br />
odrzucamy zaimek osobowy, końcówkę<br />
i przegłos<br />
• ihr fahrt nicht so schnell ̶><br />
fahrt nicht so schnell!<br />
odrzucamy zaimek osobowy<br />
• Sie fahren nicht so schnell ̶><br />
fahren Sie bitte nicht so schnell!<br />
stosujemy inwersję, dodajemy bitte<br />
• wir fahren nicht so schnell ̶><br />
fahren wir nicht so schnell!<br />
stosujemy inwersję<br />
dla czasowników rozdzielnie<br />
złożonych<br />
• du räumst <strong>das</strong> Zimmer auf ̶><br />
räum <strong>das</strong> Zimmer auf!<br />
odrzucamy zaimek osobowy<br />
i końcówkę<br />
• ihr räumt <strong>das</strong> Zimmer auf ̶><br />
räumt <strong>das</strong> Zimmer auf!<br />
odrzucamy zaimek osobowy<br />
• Sie räumen <strong>das</strong> Zimmer auf ̶><br />
räumen Sie bitte <strong>das</strong> Zimmer auf!<br />
stosujemy inwersję, dodajemy bitte<br />
• wir räumen <strong>das</strong> Zimmer auf ̶><br />
räumen wir <strong>das</strong> Zimmer auf !<br />
stosujemy inwersję
Form nieregularnych należy<br />
nauczyć się na pamięć!<br />
• lesen – czytać<br />
lies!<br />
lest!<br />
lesen Sie bitte!<br />
• essen – jeść<br />
iss!<br />
esst!<br />
essen Sie bitte!<br />
• sein – być<br />
sei!<br />
seid!<br />
seien Sie bitte!<br />
• haben – mieć<br />
hab!<br />
habt!<br />
haben Sie!
Czas przeszły Perfekt
• czas przeszły Perfekt jest czasem<br />
złożonym<br />
• składa się z czasownika posiłkowego<br />
haben lub sein i nieodmiennego imiesłowu<br />
Partizip II<br />
haben<br />
sein<br />
+ Partizip II<br />
• większość czasowników tworzy czas<br />
Perfekt z czasownikiem posiłkowym haben
Z czasownikiem posiłkowym sein<br />
utworzymy Perfekt dla:<br />
• czasowników nieprzechodnich (bez dopełnienia<br />
w bierniku) oznaczających ruch:<br />
kommen, gehen, fahren, laufen, fliegen, schwimmen<br />
• czasowników oznaczających zmianę stanu:<br />
sterben, einschlafen, aufwachen, aufstehen<br />
• dla czasowników sein, bleiben, werden, passieren
Tworzenie imiesłowu Partizip II:<br />
• dla czasowników regularnych<br />
ge + temat + t gemacht, gefragt, gehört<br />
• dla czasowników o temacie zakończonym na –t, -d, -chn, -ffn, -tm<br />
ge + temat + et gearbeitet, gebildet<br />
• dla czasowników rozdzielnie złożonych<br />
……ge + temat +…. (ge- pomiędzy przedrostkiem a czasownikiem)<br />
eingekauft, aufgestanden<br />
• dla czasowników zakończonych na –ieren<br />
temat +t (nie dodajemy ge-) diskutiert, fotografiert<br />
• dla czasowników nierozdzielnie złożonych<br />
także nie dodajemy ge- befragt, empfohlen<br />
• form Partizip dla czasowników mocnych/nieregularnych uczymy się<br />
na pamięć z listy czasowników
Zamiana czasu teraźniejszego na<br />
czas Perfekt<br />
• Zamianie podlega forma czasownika, pozostałe części zdania nie<br />
zmieniają się. <strong>Czasownik</strong> posiłkowy otrzymuje formę zgodną z formą<br />
w czasie teraźniejszym, dostosowaną do podmiotu. Partizip<br />
występuje na końcu zdania:<br />
Ich mache meine Hausaufgaben.<br />
Ich habe meine Hausaufgaben gemacht.<br />
Er fährt nach Berlin.<br />
Er ist nach Berlin gefahren.<br />
Wohnen Sie lange hier?<br />
Haben Sie lange hier gewohnt?
Czas przeszły Präteritum<br />
(Imperfekt)
Czas przeszły Präteritum występuje<br />
najczęściej w bajkach i w innych tekstach<br />
pisanych.<br />
<strong>Czasownik</strong>i modalne, czasowniki haben i<br />
sein występuja przeważnie w czasie<br />
Präteritum
Tworzenie Präteritum<br />
• dla czasowników regularnych<br />
Do tematu czasownika<br />
dodajemy -te.<br />
W ten sposób powstaje<br />
forma wyjściowa.<br />
machen ̶> machte<br />
kaufen ̶> kaufte<br />
Forma wyjściowa podlega<br />
odmianie przez osoby:<br />
ich machte<br />
du machtest<br />
er<br />
sie machte<br />
es<br />
wir machten<br />
ihr machtet<br />
sie<br />
Sie machten<br />
Pierwsza i trzecia osoba liczby pojedyńczej<br />
mają taką samą formę – bez końcówek<br />
• dla czasowników mocnych/nieregularnych<br />
Formę wyjściową wybieramy z listy<br />
czasowników:<br />
kommen – kam<br />
schlafen – schlief<br />
tragen- trug<br />
Do formy wyjściowej dodajemy końcówki<br />
osobowe:<br />
ich kam wir kamen<br />
du kamst ihr kamt<br />
er sie<br />
sie kam Sie kamen<br />
es<br />
ich schlief wir schliefen<br />
du schliefst ihr schlieft<br />
er sie<br />
sie schlief Sie schliefen<br />
es<br />
ich trug<br />
du trugst<br />
er<br />
sie trug<br />
es<br />
wir trugen<br />
ihr trugt<br />
sie<br />
Sie trugen
Zestawienie zdań w czasie teraźniejszym Präsens,<br />
przeszłym Perfekt i przeszłym Präteritum<br />
Ich gehe mit meinen Freunden ins Kino.<br />
Ich bin mit meinen Freunden ins Kino gegangen.<br />
Ich ging mit meinen Freunden ins Kino.<br />
Er besucht seine Familie.<br />
Er hat seine Familie besucht.<br />
Er besuchte seine Familie.<br />
Wir stehen um sieben Uhr auf.<br />
Wir sind um sieben Uhr aufgestanden.<br />
Wir standen um sieben Uhr auf.<br />
Hast du einen Hund?<br />
Hast du einen Hund gehabt?<br />
Hattest du einen Hund?
Change language