8 Flächenberechnung
8 Flächenberechnung
8 Flächenberechnung
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
8. Berechnung von Flächen<br />
8.1 Begrenzung durch einen Funktionsgraphen<br />
Mit Hilfe bestimmter Integrale lassen sich Flächen wie in folgenden Beispielen, die von einem Funktionsgraphen<br />
begrenzt werden, berechnen:<br />
8.1.1 Fläche ganz über x-Achse<br />
-3 -2<br />
-1<br />
0<br />
1 2 3<br />
8.1.2 Fläche ganz unter x-Achse<br />
8.1.3 Fläche teils über, teils unter x-Achse<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
2<br />
1<br />
y<br />
y<br />
-3 -2<br />
-1<br />
0<br />
1 2 3 4<br />
1<br />
y<br />
-1<br />
-2<br />
-3<br />
-4<br />
-5<br />
-6<br />
-2 -1<br />
0<br />
1 2 3<br />
-1<br />
-2<br />
-3<br />
-4<br />
x<br />
x<br />
x<br />
- 39 -<br />
1 3 1 2<br />
Beispiel: f(x) = ⋅x− ⋅x− 2x + 4<br />
3 2<br />
3 4 3<br />
3<br />
3 ⎡x x 2 ⎤<br />
−1<br />
∫ ⎢ ⎥<br />
12 6<br />
−1 ⎣ ⎦−1<br />
A = f(x)dx = − − x + 4x =<br />
81 27 1 1<br />
= − − 9+ 12 − ( + −1− 4) =<br />
12 6 12 6<br />
20 14<br />
= − + 8= 10<br />
3 3<br />
1 3 1 2<br />
Beispiel: f(x) =−( ⋅x − ⋅x − 2x+ 4)<br />
3 2<br />
3 4 3<br />
3<br />
3 ⎡ x x 2 ⎤<br />
−1<br />
∫ ⎢ ⎥<br />
12 6<br />
−1 ⎣ ⎦−1<br />
A =− f(x)dx =− − + + x − 4x =<br />
81 27 1 1<br />
= − − 9+ 12 − ( + −1− 4) =<br />
12 6 12 6<br />
20 14<br />
= − + 8= 10<br />
3 3<br />
Aber:<br />
3<br />
∫ f (x)dx =−10<br />
!<br />
−1<br />
1 3 1 2<br />
Beispiel: f(x) = ⋅x− ⋅x− 2x<br />
3 2<br />
3<br />
A<br />
0<br />
= A<br />
3<br />
+ A<br />
−1 −1<br />
0<br />
0 4 3<br />
0<br />
⎡x x 2 ⎤ 1 1<br />
∫ f(x)dx= ⎢ − − x ⎥ = 0 − ( + − 1) = 0,75<br />
−1 ⎣12 6 ⎦ 12 6<br />
−1<br />
3 4<br />
⎡x 3<br />
x<br />
3<br />
2 ⎤ 81 27<br />
∫<br />
f(x)dx= ⎢ −<br />
⎣12 6<br />
− x ⎥<br />
⎦<br />
= −<br />
12 6<br />
−9− 0=−6,75 A = A + A = 0,75+ 6,75= 7,5<br />
0 0<br />
3 0 3<br />
−1 −1<br />
0<br />
3<br />
Aber:<br />
∫ f(x)dx=−6 !<br />
−1
8.1.4 Fläche begrenzt durch Nullstellen<br />
-3 -2<br />
-1<br />
0<br />
1 2 3<br />
8.1.5 Aufgaben<br />
Übungsblatt <strong>Flächenberechnung</strong>: 1a) Integral<br />
3<br />
2<br />
∫ (x x)dx<br />
−1<br />
- 40 -<br />
16<br />
− =<br />
3<br />
Nullstellen 0 und 1, Fläche A<br />
Hausaufgabe: S. 180/1 Nullstellen 0 und 6 (doppelt)<br />
6<br />
1 2 6<br />
∫ ⋅x ⋅(x− 6) dx = 27= A0<br />
4<br />
8.2 Flächen zwischen Funktionsgraphen<br />
0<br />
1 3 1 2 10<br />
Beispiel: f(x) = ⋅x− ⋅x− 2x +<br />
3 2 3<br />
Nullstellenberechnung ergibt (vgl. §6 Hbsp):<br />
x0 =− 2,5; x1 = 2<br />
2 4 3<br />
2<br />
2 ⎡x x 2 10x⎤<br />
−2,5<br />
∫ ⎢ ⎥<br />
−2,5 ⎣12 6 3 ⎦−2,5<br />
A = f(x)dx = − − x + =<br />
16 8 20 625 125 25<br />
= − − 4 + − ( + −6,25 − ) =<br />
12 6 3 192 48 3<br />
45 375 375<br />
=− 4+ − + 6,25= 17,25−<br />
=<br />
3 64 64<br />
729<br />
= ≈11,39<br />
64<br />
Die Fläche, die zwei Funktionsgraphen (Funktionen f und g) miteinander einschließen, ergibt sich mit dem<br />
Integral über die Differenzfunktion f-g, wobei analog zu 7.1 f-g immer dasselbe Vorzeichen aufweisen muss.<br />
Nullstellen der Funktionen f oder g beeinflussen das Ergebnis nicht!<br />
8.2.1 Beispiel<br />
Die Funktionen f:y 4<br />
1<br />
8<br />
x<br />
8.2.2 Aufgaben<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
-1<br />
y<br />
2<br />
= − ⋅ und<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
y<br />
1<br />
g:y x<br />
8<br />
x<br />
2<br />
= ⋅ (vgl. §5, Aufgabe E)<br />
-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7<br />
-1<br />
-2<br />
-3<br />
-4<br />
-5<br />
3<br />
− 1 =<br />
17<br />
3<br />
Schnittstellen x1;2 =± 4<br />
1<br />
A = (f (x) − g(x))dx = (4 − ⋅ x )dx =<br />
4 4<br />
4<br />
−4<br />
∫<br />
−4 ∫<br />
−4<br />
4<br />
2<br />
3<br />
4<br />
⎡ x ⎤ 64 64<br />
= ⎢4x − ⎥ = 16 − −( − 16 + ) =<br />
⎣ 12 ⎦ 12 12<br />
−4<br />
32 64<br />
= 32 − = ≈ 21, 33<br />
3 3<br />
Übungsblatt <strong>Flächenberechnung</strong>: 2c) Schnittpunkte bei x02 =− (doppelt, d.h. Berührpunkt!) und x1= 1.<br />
x
S. 180/3<br />
2<br />
f (x) =− 0,5x + 1,5x + 5 ; Nullstellen: x0 =−2 Tangente in (0|5): t(x) = 1, 5x + 5<br />
∨ x1 = 5<br />
A1<br />
A2<br />
1<br />
∫<br />
−2<br />
(f (x) − g(x))dx = −6, 75 ⇒ A = 6, 75<br />
Hausaufgabe:<br />
S. 181/10 Schnittpunktsabszissen: x1 = 0 ∨ x2 =−2 ∨ x3 = 4<br />
0 5 4<br />
A1= A −2<br />
= ; A2= A0 6<br />
16<br />
=<br />
3<br />
⇒<br />
5 16 37<br />
Ages = + = ≈ 6,17<br />
6 3 6<br />
8.3 Vermischte Aufgaben<br />
- 41 -<br />
1<br />
−2<br />
0<br />
17<br />
A2= ∫ f(x)dx =<br />
3<br />
−2<br />
t(x) = 0 ⇒<br />
10<br />
x2 = −<br />
3<br />
⇒<br />
1 10 25<br />
A∆ = ⋅ ⋅ 5 =<br />
2 3 3<br />
25 17 8<br />
A1 = − =<br />
3 3 3<br />
⇒ A 1 :A2 = 8:17<br />
Übungsblatt Aufgabe 3:<br />
Funktion g: Nullstellen x0 = 0 ∨ x1 = −7,5 ∉[ − 7;7] =D g ; H( −5|6, 25), T(0| 0), W( − 2, 5|3,125)<br />
a 1 20<br />
⇒ + = 0 ⇔ a =−<br />
40 6 3<br />
7<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
y<br />
-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5<br />
11 y<br />
-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1<br />
10<br />
9<br />
8<br />
7<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
3.1 Schnittpunkte mit Graphen von f:<br />
S( 1 − 5|6,25) und S 2 (0| 0) (Berührpunkt)<br />
3.2<br />
A<br />
0<br />
3<br />
∫ (0,1x<br />
−5<br />
2<br />
0, 5x )dx<br />
4 3<br />
0<br />
−5<br />
∫<br />
a<br />
= + =<br />
⎡x x ⎤ 125<br />
= ⎢ + ⎥ =<br />
⎣40 6 ⎦ 24<br />
−5<br />
125<br />
(f (x) − g(x))dx =<br />
24<br />
−5<br />
4 3<br />
3 2<br />
∫<br />
a<br />
125 125 a a 125<br />
( −0,1x − 0,5x )dx = ⇔ + + =<br />
24 24 40 6 24<br />
Übungsblatt Aufgabe 4:<br />
Der Graph von f schneidet die x-Achse bei x12 =− und x2= 2.<br />
Wegen Achsensymmetrie zur y-Achse gilt:<br />
x<br />
x
2 2 3<br />
2 2 ⎡ x ⎤<br />
A = ∫ (4− x )dx = 2 ⋅∫ (4− x )dx = 2⋅⎢4x− ⎥<br />
−2<br />
0 ⎣ 3 ⎦0<br />
8 32<br />
= 2 ⋅(8 − ) =<br />
3 3<br />
⇒<br />
A 4<br />
=<br />
8 3<br />
Schnittpunkte des Graphen von f mit der Geraden y = a :<br />
2<br />
4− x = a ⇔ x1;2 = ± 4− a<br />
4<br />
2<br />
- 42 -<br />
Wegen Achsensymmetrie zur y-Achse beider<br />
Graphen ergibt sich:<br />
4−a ∫ (4<br />
0<br />
2<br />
x a)dx<br />
− − =<br />
3<br />
4−a ⎡ ⎤<br />
2<br />
1<br />
x<br />
x<br />
= ⎢(4 −a) ⋅x− ⎥ =<br />
⎣ 3 ⎦0<br />
1<br />
= (4−a) ⋅ 4−a − ⋅(4−a) ⋅<br />
3<br />
4− a =<br />
-2 -1<br />
0<br />
1 2<br />
2<br />
= ⋅(4 −a) ⋅<br />
3<br />
4−a 2<br />
Damit muss gelten: ⋅(4 −a) ⋅<br />
3<br />
2<br />
4 − a =<br />
3<br />
⇔ (4 −a) ⋅ 4 − a = 1<br />
2<br />
⇒<br />
3<br />
(4 − a) = 1<br />
⇔ 4− a = 1 ⇔ a = 3<br />
Übungsblatt Aufgabe 5:<br />
3 2<br />
5.1) F(x) = x + 3x + C; F(1) = −4⇒ C = − 8<br />
5.2 Nullstellen von f: x1 = 0 ∨ x2 = − 2;<br />
3<br />
y<br />
−2<br />
∫<br />
0<br />
(3x + 6x)dx = F( −2) − F(0) = 4 = A<br />
2 0<br />
−2<br />
5.3 f ist die 1. Ableitung von H, d.h. mögliche relative Minima von H sind die Nullstellen ( x1 = 0 ∨ x2 = − 2)<br />
der Funktion f!<br />
H ′′ (x) = f ′ (x) = 6x + 6; H ′′ (0) = f ′ (0) = 6 > 0 ⇒ x1 = 0 rel. Minimum von H<br />
3 2<br />
3 2<br />
Aus H(x) = x + 3x + C und H(0) = 1 ergibt sich: H(x) = x + 3x + 1