18.11.2014 Aufrufe

x - SUPERNOWA.de

x - SUPERNOWA.de

x - SUPERNOWA.de

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 1 von 23<br />

8 Normalverteilung<br />

8.1 Wie<strong>de</strong>rholung Binomialverteilung<br />

8.1.1 Gleichungen<br />

Grafische Darstellung <strong>de</strong>r Wahrscheinlichkeitsfunktionen <strong>de</strong>r Binomialverteilungen<br />

n<br />

n<br />

P X x B n p x p q p p<br />

x<br />

x<br />

x n<br />

x x<br />

; ; 1<br />

<br />

2<br />

n p ; npqnp1<br />

p<br />

8.1.2 Histogramme von Binomialverteilung<br />

Grafische Darstellung <strong>de</strong>r Wahrscheinlichkeitsfunktionen <strong>de</strong>r Binomialverteilungen<br />

n<br />

x<br />

1 n<br />

1 2<br />

PX x Bn; p ; x 3<br />

<br />

x<br />

<br />

3 3<br />

x n<br />

x<br />

für<br />

n 18 mit<br />

n 72 mit<br />

n 288 mit<br />

1<br />

np18 6<br />

3<br />

und<br />

1<br />

np72 24<br />

3<br />

und<br />

1<br />

np288 296<br />

3<br />

und<br />

n pq<br />

<br />

1 2<br />

18 2<br />

3 3<br />

n pq<br />

<br />

1 2<br />

72 4<br />

3 3<br />

n pq<br />

<br />

1 2<br />

288 8<br />

3 3<br />

0,20<br />

0,18<br />

0,16<br />

n = 18<br />

μ = 6<br />

σ = 2<br />

0,14<br />

0,12<br />

0,10<br />

0,08<br />

0,06<br />

0,04<br />

0,02<br />

0,00<br />

n = 72<br />

μ = 24<br />

σ = 4<br />

n = 288<br />

μ = 96<br />

σ = 8<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 2 von 23<br />

Ein Vergleich <strong>de</strong>r Histogramme von Binomialverteilungen mit gleichem Parameter p bei<br />

wachsen<strong>de</strong>r Länge n zeigt:<br />

●<br />

●<br />

●<br />

Die Histogramme wan<strong>de</strong>rn immer weiter nach rechts.<br />

Die Histogramme verflachen und verbreitern sich.<br />

Unsymmetrie geht immer mehr in Symmetrie über.<br />

8.2 Dichtefunktion und Verteilungsfunktion einer Normalverteilung<br />

8.2.1 Dichtefunktion <strong>de</strong>r Normalverteilung als Näherung <strong>de</strong>r Wahrscheinlichkeitsfunktion<br />

einer Binomialverteilung<br />

Approximation <strong>de</strong>r Wahrscheinlichkeitsfunktion einer Binomialverteilung durch die Dichtefunktion<br />

f <strong>de</strong>r Normalverteilung:<br />

●<br />

2<br />

brauchbar für n pq9 und damit 3<br />

n<br />

PX x Bn; p;<br />

x p q<br />

x<br />

x n<br />

x<br />

<br />

<br />

<br />

2<br />

x<br />

2<br />

<br />

1 x<br />

<br />

2<br />

<br />

2<br />

<br />

2 <br />

1 1<br />

e e f<br />

; x<br />

f x<br />

2π 2π<br />

<br />

n<br />

p<br />

2<br />

n p<br />

q<br />

n p<br />

q<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 3 von 23<br />

Grafische Darstellung <strong>de</strong>r Normalverteilungen<br />

<br />

x6 2 x<br />

6 2<br />

1 1<br />

<br />

<br />

24 <br />

f6;2<br />

x e e<br />

2<br />

2π 8π<br />

x24 x24<br />

2 2<br />

<br />

216 <br />

32<br />

1 1<br />

f24;4<br />

x e e<br />

4<br />

2π 32π<br />

x296 x296<br />

2 2<br />

<br />

264 128<br />

1 1<br />

f96;8<br />

x e e<br />

8<br />

2π 128π<br />

8<br />

,<br />

,<br />

:<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 4 von 23<br />

0,20<br />

0,18<br />

0,16<br />

0,14<br />

0,12<br />

0,10<br />

0,08<br />

0,06<br />

0,04<br />

0,02<br />

0,00<br />

8.2.2 Vergleich Binomialverteilung mit Normalverteilung<br />

8.2.3 Dichtefunktion auf einer Banknote<br />

Zehn Deutsche Mark: Zeichnung für 3 und 1:<br />

x <br />

x3 x3<br />

2<br />

<br />

2 2 2<br />

<br />

2<br />

21 <br />

2<br />

1 1 1<br />

f x e e e<br />

2π 1<br />

2π 2π<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 5 von 23<br />

x 0 1 2 3 4 5 6<br />

f x 0,0044 0,054 0,24 0,40 0,24 0,054 0,0044<br />

Johann Carl Friedrich Gauß (1777-1855):<br />

<strong>de</strong>utscher Mathematiker, Astronom, Geodät und Physiker<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 6 von 23<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 7 von 23<br />

8.2.4 Verteilungsfunktion <strong>de</strong>r Normalverteilung als Näherung <strong>de</strong>r kumulativen Verteilung<br />

einer Binomialverteilung<br />

Approximation <strong>de</strong>r kumulativen Verteilung einer Binomialverteilung durch die Verteilungsfunktion<br />

F <strong>de</strong>r Normalverteilung:<br />

t t<br />

2 <br />

2 2 2<br />

<br />

<br />

2 2<br />

x x x<br />

<br />

1 1<br />

F x f tdt e dt e dt<br />

2π<br />

2π<br />

<br />

<br />

8.3 Standardnormalverteilung<br />

8.3.1 Standardisierung einer Binomialverteilung bzw. Normalverteilung<br />

Um Histogramme von Binomialverteilungen bzw. Dichtefunktionen von Normalverteilungen<br />

mit gleichem Parameter p für verschie<strong>de</strong>ne Längen n besser miteinan<strong>de</strong>r vergleichen zu<br />

können, wer<strong>de</strong>n sie standardisiert. Dazu eliminiert man und aus <strong>de</strong>m Term <strong>de</strong>r Dichtefunktion<br />

f , in<strong>de</strong>m man ihren Graphen passend verschiebt und verformt:<br />

1. Schritt: Verschiebung nach links um ; Verschiebung in x-Richtung <br />

2. Schritt: Verformung (Stauchung) in x-Richtung um <strong>de</strong>m Faktor 1 .<br />

3. Schritt: Verformung (Streckung) in y-Richtung um <strong>de</strong>m Faktor .<br />

Bei dieser Standardisierung bleiben die Inhalte <strong>de</strong>r Rechtecksflächen eines Histogramms unverän<strong>de</strong>rt.<br />

8.3.2 Standardisierte Dichtefunktion einer Normalverteilung;<br />

Dichtefunktion <strong>de</strong>r Standardnormalverteilung<br />

Approximation einer standardisierten Binomialverteilung durch die standardisierte Dichtefunktion<br />

<strong>de</strong>r Normalverteilung:<br />

Dichtefunktion <strong>de</strong>r Normalverteilung:<br />

Dichtefunktion <strong>de</strong>r Standardnormalverteilung:<br />

<br />

1<br />

f x<br />

e<br />

2π<br />

2<br />

1 x<br />

<br />

<br />

<br />

2 <br />

2<br />

2<br />

x<br />

2<br />

<br />

<br />

<br />

2 2 2<br />

1 x<br />

<br />

1 2 1 2<br />

1 <br />

<br />

1 x<br />

<br />

1 x 1<br />

x e <br />

e e e<br />

2π 2π 2π 2π<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 8 von 23<br />

Dichtefunktion <strong>de</strong>r Standardnormalverteilung: Gauß-Funktion:<br />

<br />

x<br />

1<br />

e<br />

2π<br />

2<br />

x<br />

<br />

2<br />

Für die Dichtefunktion <strong>de</strong>r standardisierten Normalverteilung gilt:<br />

<br />

x<br />

x<br />

Wertetabelle und grafische Darstellung - Gaußsche Glockenkurve:<br />

x 0 1 2 3<br />

x<br />

0,40 0,24 0,054 0,0044<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 9 von 23<br />

Beispiel für die Standardisierung einer Dichtefunktion mit 6 und 2 :<br />

1<br />

x 2 f 2x6 e<br />

2π<br />

1 2<br />

x<br />

2<br />

1<br />

f x<br />

e<br />

2<br />

2π<br />

2<br />

1 x6<br />

<br />

2 2 <br />

2<br />

1 x <br />

1 2<br />

2 <br />

x<br />

2 2<br />

2<br />

1 1<br />

f 2x6 e e<br />

2<br />

2π 2<br />

2π<br />

2 2<br />

1 x66 1 x<br />

<br />

2 2 2 2<br />

1 1<br />

f x6 e e<br />

2<br />

2π 2<br />

2π<br />

<br />

8.3.3 Standardisierte Verteilungsfunktion einer Normalverteilung<br />

Verteilungsfunktion einer Standardnormalverteilung<br />

<br />

2 2<br />

x x t<br />

x t<br />

1 1 <br />

2 2<br />

<br />

<br />

x t dt e dt e dt<br />

2π 2π<br />

<br />

Für die Verteilungsfunktion <strong>de</strong>r standardisierten Normalverteilung gilt:<br />

x<br />

<br />

lim<br />

t dt 1<br />

x<br />

<br />

<br />

<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 10 von 23<br />

<br />

x 1 x<br />

bzw. x 1<br />

<br />

x<br />

Wertetabelle und grafische Darstellung <strong>de</strong>r standardisierten Verteilungsfunktion:<br />

8.4 Zusammenhang zwischen Normalverteilung und Standardnormalverteilung<br />

- Formeln von Moivre und Laplace<br />

8.4.1 Lokale Näherungsformel<br />

<br />

x<br />

2<br />

x<br />

<br />

2<br />

1 1<br />

e<br />

e<br />

2π 2π<br />

<br />

<br />

2<br />

<br />

1 2<br />

x<br />

2<br />

2<br />

2<br />

x 1 x <br />

1<br />

<br />

2<br />

2 <br />

1 1 1 x <br />

f x e<br />

e <br />

<br />

2π 2π<br />

<br />

Für <strong>de</strong>n Zusammenhang zwischen <strong>de</strong>r Wahrscheinlichkeitsfunktion B einer Binomialverteilung,<br />

<strong>de</strong>r Dichtefunktion f einer Normalverteilung und <strong>de</strong>r Dichtefunktion einer Standardnormalverteilung<br />

gilt somit die lokale Näherungsformel von <strong>de</strong> Moivre und Laplace:<br />

x<br />

2<br />

2<br />

<br />

n<br />

1 <br />

x n<br />

x<br />

1 x <br />

2<br />

<br />

PX x Bn; p;<br />

x<br />

p q f x<br />

e <br />

x<br />

<br />

<br />

2π <br />

8.4.2 Integrale Näherungsformel<br />

2<br />

t<br />

<br />

2<br />

1<br />

x e dt<br />

2π<br />

<br />

x<br />

<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 11 von 23<br />

<br />

t<br />

2<br />

x<br />

1<br />

<br />

2<br />

2<br />

F x e dt<br />

<br />

<br />

2π<br />

<br />

x <br />

1 2<br />

1<br />

u<br />

2<br />

e <br />

du <br />

2π<br />

<br />

<br />

x <br />

1 2<br />

1<br />

u<br />

2<br />

e du<br />

2π<br />

<br />

<br />

x <br />

<br />

<br />

t <br />

u <br />

<br />

du<br />

dt<br />

dt<br />

1<br />

<br />

<br />

du<br />

Ist die Zufallsgröße X stetig, d.h. kann sie je<strong>de</strong>n beliebigen Wert x annehmen, so nähert<br />

x <br />

man F x durch <br />

an.<br />

F x <br />

Nimmt dagegen die Zufallsgröße X nur diskrete Werte x an, dann nähert man<br />

x <br />

0,5<br />

<br />

durch an. Diese Stetigkeitskorrektur 0,5 berücksichtigt, dass man bei <strong>de</strong>r Berechnung<br />

von F x als letztes Rechteck das ganze Rechteck nehmen<br />

<br />

muss.<br />

<br />

Für <strong>de</strong>n Zusammenhang zwischen <strong>de</strong>r Verteilungsfunktion F einer Normalverteilung und <strong>de</strong>r<br />

Verteilungsfunktion einer Standardnormalverteilung gilt die integrale Näherungsformel<br />

von <strong>de</strong> Moivre und Laplace:<br />

1 <br />

<br />

x <br />

<br />

PX x Fx<br />

2 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

x <br />

PX x Fx <br />

<br />

bei diskreter Verteilung <strong>de</strong>r Zufallswerte<br />

bei stetiger Verteilung <strong>de</strong>r Zufallswerte<br />

8.5 Zusammenfassung<br />

<br />

<br />

x<br />

1<br />

e<br />

2π<br />

x<br />

x<br />

2<br />

x<br />

<br />

2<br />

; ; <br />

<br />

<br />

2<br />

<br />

2<br />

x<br />

n<br />

<br />

x n<br />

x<br />

2<br />

P X x B n p x p q e f x<br />

1 1 x <br />

<br />

<br />

x<br />

<br />

2π<br />

<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 12 von 23<br />

1 <br />

<br />

x <br />

<br />

PX x Fx<br />

2 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

x1 x<br />

bzw. x 1<br />

<br />

x<br />

8.6 Musteraufgaben<br />

8.6.1 Aufgabe 1<br />

Wie groß ist die Wahrscheinlichkeit, bei 200-maligem Werfen eines Laplace-Würfels genau<br />

35-mal die Augenzahl „sechs“ zu erhalten?<br />

Binomialverteilung (Tafelwerk o<strong>de</strong>r Taschenrechner: ; ; <br />

n<br />

<br />

B npx <br />

pq<br />

x<br />

<br />

<br />

x n<br />

x<br />

<br />

P X<br />

35 165<br />

1 200<br />

1 5<br />

35 B200; ;35 0,07049<br />

6<br />

<br />

35<br />

<br />

6 6<br />

1 200 100 1<br />

n p 200 33<br />

6 6 3 3<br />

2 1 5 250 7<br />

n pq<br />

200 27 9 Normalverteilung<br />

6 6 9 9<br />

1<br />

P X x f x e<br />

2<br />

2π<br />

Normalverteilung (Taschenrechner): <br />

1<br />

PX 35 f 35<br />

e<br />

2π<br />

x<br />

2<br />

<br />

2<br />

2<br />

<br />

2<br />

0,05<br />

<br />

2<br />

100 <br />

35<br />

<br />

3<br />

<br />

<br />

250<br />

2<br />

9<br />

1<br />

e<br />

<br />

250<br />

2π<br />

9<br />

3 5<br />

50 π<br />

e<br />

0,07200<br />

<br />

x<br />

2<br />

1 <br />

B200; ;35<br />

f 35<br />

6<br />

0,07200 0,07049<br />

Fehler <br />

<br />

2,14%<br />

1 <br />

0,07049<br />

B 200; ;35<br />

6 <br />

2<br />

2<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 13 von 23<br />

Standardnormalverteilung (Tafelwerk): PX x f x<br />

100<br />

35 <br />

x 3 1<br />

10 0,32<br />

250 10<br />

9<br />

35 f 35<br />

P X<br />

1 x <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

100 <br />

35 <br />

1 x 1 <br />

<br />

3<br />

<br />

<br />

250 250<br />

<br />

9 9 <br />

<br />

1 3 10<br />

<br />

0,32 0,37903 0,07192<br />

250<br />

50<br />

9<br />

0,07192 0,07049<br />

Fehler 2,03%<br />

0,07049<br />

8.6.2 Aufgabe 2<br />

Wie groß ist die Wahrscheinlichkeit, bei 200-maligem Werfen eines Laplace-Würfels min<strong>de</strong>stens<br />

25-mal und höchstens 55-mal die Augenzahl „sechs“ zu erhalten?<br />

Binomialverteilung (Tafelwerk):<br />

<br />

P 25 X 55 F 55 F<br />

24 0,99996 0,04264 0,95732<br />

Normalverteilung (Tafelwerk):<br />

<br />

F x<br />

1 <br />

<br />

x <br />

<br />

2 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

1 100 1<br />

x <br />

55 <br />

x 55 2 3 2 4,21<br />

<br />

250<br />

9<br />

<br />

F 55 4,21 0,99999<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 14 von 23<br />

1 100 1<br />

x <br />

24 <br />

x 24 2 3 2 1,68<br />

<br />

250<br />

9<br />

<br />

F 24 1,68 1 1,68 10,95352 0,04648<br />

<br />

P 25 X 55 F 55 F<br />

24 0,99999 0,04648 0,95351<br />

8.6.3 Aufgabe 3<br />

Ein Laplace-Würfel wird 200-mal geworfen. Wie groß darf x höchstens sein, damit die Wahrscheinlichkeit<br />

dafür, dass die Augenzahl „sechs“ weniger als x-mal erscheint, unter 10 %<br />

liegt?<br />

Binomialverteilung (Tafelwerk): n 200 ;<br />

x<br />

0,1<br />

x <br />

1<br />

0,1<br />

P X<br />

P X<br />

F x <br />

x 1<br />

26<br />

x 27<br />

1 0,1<br />

Normalverteilung (Tafelwerk):<br />

1 100<br />

np200 6 3<br />

1<br />

p <br />

6<br />

2 1 5 250 7<br />

npq200 27 9 Normalverteilung brauchbar<br />

6 6 9 9<br />

1 1 <br />

x1 x 1 <br />

PX x PX x 1 Fx<br />

1<br />

<br />

2 <br />

<br />

2 <br />

0,1<br />

<br />

<br />

1<br />

x 1<br />

<br />

2 1,281<br />

<br />

1<br />

x 1 1,281<br />

<br />

2<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 15 von 23<br />

1 250 100 1<br />

x 1, 281 1 1,281 1 27,08<br />

2 9 3 2<br />

x 27<br />

8.6.4 Aufgabe 4<br />

Wie oft muss man mit einem Laplace-Würfel min<strong>de</strong>stens werfen, damit mit einer Wahrscheinlichkeit<br />

von mehr als 90 % die Augenzahl „sechs“ wenigstens einmal erscheint?<br />

Binomialverteilung:<br />

1<br />

p ; gesucht: n<br />

6<br />

0 n<br />

n 1 5<br />

0,1<br />

0<br />

<br />

6 6 <br />

n<br />

5<br />

<br />

0,1<br />

6<br />

<br />

n<br />

5<br />

<br />

ln ln 0,1<br />

6<br />

<br />

5<br />

nln ln 0,1<br />

6<br />

ln0,1<br />

n log5 6<br />

0,112,62<br />

5<br />

ln 6<br />

n 13<br />

Normalverteilung:<br />

PX 1<br />

0,9<br />

1PX<br />

0 0,9<br />

F <br />

PX<br />

0 0,1<br />

F <br />

PX 0 0,1<br />

F <br />

Lösungsversuch mit Dichtefunktion:<br />

1 0 0,9<br />

0 0,1<br />

0 0,1<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 16 von 23<br />

2 2<br />

1 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

2 <br />

2<br />

2<br />

1 0<br />

1 1<br />

PX 0 f 0 <br />

e e<br />

<br />

2π<br />

2π<br />

2 2<br />

n p p<br />

n<br />

2npq<br />

<br />

2q<br />

1 1<br />

e<br />

e<br />

0,1<br />

n pq 2π<br />

2π pq<br />

n<br />

↯<br />

Lösung mit Verteilungsfunktion:<br />

F<br />

<br />

0,5<br />

<br />

0 <br />

0,1<br />

<br />

<br />

<br />

0,5<br />

1,281<br />

<br />

1<br />

n<br />

0,5<br />

6 1,281<br />

1 5<br />

n<br />

6 6<br />

1 5<br />

n0,5 1,281 n<br />

6 36<br />

1 5<br />

n1,281 n 0,5 0<br />

6 36<br />

0,477<br />

n 1/2<br />

<br />

5 2 5 1<br />

1,281 1,281 4 0,5<br />

36 36 6 3, 68<br />

<br />

1<br />

<br />

0,82 0<br />

2<br />

<br />

6<br />

<br />

n 3, 68<br />

n 13,54<br />

n 14<br />

2 1 5 35<br />

Probe: npq14 9 Normalverteilung nicht brauchbar<br />

6 6 18<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 17 von 23<br />

8.6.5 Aufgabe 5<br />

Wie oft muss man mit einem Laplace-Würfel min<strong>de</strong>stens werfen, damit mit einer Wahrscheinlichkeit<br />

von mehr als 99 % die Augenzahl „sechs“ wenigstens 33-mal erscheint?<br />

PX 33<br />

0,99<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

1P X 32 0,99<br />

P X 32 0,01<br />

32<br />

0,01<br />

P X <br />

F 32 0,01<br />

32 <br />

0,5<br />

<br />

<br />

0,01<br />

<br />

32,5<br />

<br />

0,01<br />

<br />

32,5 <br />

2,326<br />

<br />

1<br />

32,5 n<br />

<br />

6 2,326<br />

1 5<br />

n <br />

6 6<br />

1 5<br />

32,5 n 2,326 <br />

6 36<br />

1<br />

0 0,867 32,5<br />

6 n n <br />

1<br />

0,867 32,5 0<br />

6 n n <br />

n<br />

n <br />

1/2 <br />

1<br />

16,8<br />

6 <br />

<br />

1<br />

<br />

2 <br />

6<br />

11,6 0<br />

2<br />

0,867 0,867 4 32,5<br />

n 282,24<br />

n 283<br />

2 1 5<br />

Probe: n pq<br />

283 39,3<br />

9 Normalverteilung<br />

6 6<br />

<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 18 von 23<br />

8.7 Analysis <strong>de</strong>r Normalverteilung<br />

8.7.1 Kurvendiskussion <strong>de</strong>r allgemeinen Dichtefunktion einer Normalverteilung<br />

1<br />

f x<br />

e<br />

2π<br />

2<br />

1 x<br />

<br />

<br />

2 <br />

f x0 keine Nullstellen<br />

Symmetrie:<br />

2 2<br />

1 x 1 x <br />

1<br />

<br />

2 1<br />

<br />

<br />

<br />

2 <br />

<br />

f x<br />

e e<br />

<br />

2π<br />

2π<br />

<br />

2 2<br />

<br />

1 <br />

x 1 x <br />

1<br />

<br />

2 1<br />

<br />

<br />

2 <br />

<br />

f x e e f x<br />

<br />

2π<br />

2π<br />

<br />

Symmetrie zur<br />

Achse x <br />

Ableitungen:<br />

2<br />

1 x<br />

<br />

<br />

1 2 <br />

1 x 1<br />

x x<br />

f <br />

x e 2 f x f<br />

2 x<br />

2<br />

2π 2 <br />

x<br />

1 x<br />

x<br />

1<br />

f<br />

<br />

x f<br />

x f<br />

2<br />

x f<br />

2 x f<br />

2 2<br />

x 2 <br />

<br />

2<br />

2<br />

x 1 x 1 <br />

f x f<br />

4<br />

x f<br />

2<br />

x<br />

<br />

<br />

4<br />

2<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

2 2<br />

x <br />

<br />

xx<br />

f x f<br />

4<br />

x <br />

4<br />

<br />

<br />

x x<br />

f x f<br />

4<br />

x<br />

<br />

Waagrechtpunkte:<br />

x 0<br />

f ; x <br />

0<br />

x1<br />

<br />

<br />

<br />

xx<br />

4<br />

<br />

2<br />

1 <br />

<br />

<br />

2 <br />

2<br />

<br />

<br />

1 1 1<br />

f f 0 Hop mit f e<br />

<br />

2π<br />

2π<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 19 von 23<br />

Wen<strong>de</strong>punkte:<br />

x 0<br />

f ;<br />

x<br />

2<br />

1<br />

f x 0<br />

<br />

x<br />

2<br />

<br />

<br />

1<br />

<br />

4 2<br />

0<br />

; x2<br />

<br />

<br />

4 2<br />

3<br />

2 2<br />

x <br />

2 2<br />

x <br />

x <br />

x <br />

x <br />

x <br />

x2/3<br />

<br />

jeweils 1. Ord. mit VZW Wep mit<br />

2<br />

1 <br />

<br />

1<br />

<br />

<br />

2 <br />

2<br />

1 1 1<br />

f e e<br />

<br />

2π 2π 2π e<br />

Wertetabelle und Zeichnung für 3 und 1:<br />

1<br />

f x e<br />

2π<br />

<br />

x3 2<br />

2<br />

x 0 1 2 3 4 5 6<br />

f x 0,0044 0,054 0,24 0,40 0,24 0,054 0,0044<br />

Wep Hop Wep<br />

μ − σ<br />

μ<br />

μ + σ<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 20 von 23<br />

8.7.2 Kurvendiskussion <strong>de</strong>r standardisierten Dichtefunktion<br />

<br />

x<br />

1<br />

e<br />

2π<br />

1 2<br />

x<br />

2<br />

x0 keine Nullstellen<br />

<br />

<br />

1 x<br />

1<br />

1 2 1 2<br />

x<br />

2 2<br />

x e e <br />

x Symmetrie zur y-Achse<br />

2π<br />

2π<br />

Ableitungen:<br />

1 2<br />

1<br />

<br />

2π<br />

x<br />

2<br />

x e x x x<br />

<br />

2<br />

<br />

<br />

x1x1<br />

x<br />

<br />

x 1 x x x 1 x x x x x 1<br />

<br />

x <br />

Waagrechtpunkte:<br />

x 0 ; x1 0<br />

Wen<strong>de</strong>punkte:<br />

1<br />

000 Hop mit 0 0,40<br />

2π<br />

x 0 ; x2/3 1 jeweils 1. Ord. mit VZW Wep mit<br />

1<br />

1 1<br />

2<br />

1 e<br />

0,24<br />

2π 2π e<br />

Wertetabelle und Zeichnung:<br />

x 0 1 2 3 4 5 6<br />

x<br />

0,0044 0,054 0,24 0,40 0,24 0,054 0,0044<br />

Wep Hop Wep<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 21 von 23<br />

8.8 Übungsaufgaben<br />

8.8.1 Übung 1<br />

13 % <strong>de</strong>r Bevölkerung sind Linkshän<strong>de</strong>r. Mit welcher Wahrscheinlichkeit befin<strong>de</strong>n sich unter<br />

1000 zufällig ausgewählten Menschen genau 125 Linkshän<strong>de</strong>r?<br />

n p 10000,13 130<br />

2<br />

n pq<br />

1000 0,130,87 113,1 9 Normalverteilung<br />

n<br />

<br />

P X x <br />

p q<br />

x<br />

<br />

<br />

x nx<br />

Binomialverteilung (Taschenrechner): <br />

1000<br />

<br />

125<br />

<br />

<br />

125 875<br />

125 B(1000;0,13;125) 0,13 0,87<br />

P X<br />

Taschenrechner versagt!<br />

1<br />

P X x f x e<br />

2<br />

2π<br />

Normalverteilung (Taschenrechner): <br />

x 2<br />

<br />

2<br />

2<br />

x 2<br />

125130 2<br />

<br />

2<br />

2<br />

2113,1 <br />

1 <br />

1<br />

PX 125 f 125 e e<br />

<br />

2<br />

2π<br />

113,1<br />

2π<br />

0,11<br />

0,03751e<br />

0,03360<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 22 von 23<br />

Standardnormalverteilung (Tafelwerk): PX x f x<br />

x <br />

125 130<br />

0,47<br />

113,1<br />

1 x <br />

<br />

<br />

<br />

1 x <br />

1 125 130<br />

<br />

PX<br />

125 f 125 <br />

<br />

<br />

113,1 113,1 <br />

1 1 0,35723<br />

0,47 0,47 0,03359<br />

113,1 113,1 113,1<br />

8.8.2 Übung 2<br />

13 % <strong>de</strong>r Bevölkerung sind Linkshän<strong>de</strong>r. Mit welcher Wahrscheinlichkeit befin<strong>de</strong>n sich unter<br />

1000 zufällig ausgewählten Menschen höchstens 125 Linkshän<strong>de</strong>r?<br />

n p 10000,13 130<br />

2<br />

n pq<br />

<br />

1000 0,13 0,87 113,1 9 Normalverteilung<br />

1 <br />

<br />

x <br />

<br />

PX x Fx<br />

2 <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

1 1<br />

x <br />

125 130<br />

<br />

2 2 0,42<br />

113,1<br />

<br />

P X 125 F 125 0,42 1<br />

0,42 10,66276 0,33724<br />

8.8.3 Übung 3<br />

In einer Urne befin<strong>de</strong>n sich weiße und schwarze Kugeln. Der Anteil <strong>de</strong>r weißen Kugeln beträgt<br />

80 %. Es sollen nacheinan<strong>de</strong>r Kugeln mit Zurücklegen gezogen wer<strong>de</strong>n. Welchen Umfang<br />

muss eine Stichprobe haben, wenn unter <strong>de</strong>n gezogenen Kugeln mit einer Sicherheit von<br />

min<strong>de</strong>stens 90 % wenigstens 200 weiße Kugeln sein sollen?<br />

PX 200<br />

0,9<br />

<br />

<br />

<br />

1P X 199 0,9<br />

<br />

<br />

1F<br />

199 0,9<br />

F 199 0,1<br />

<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014


8 Normalverteilung Stochastik<br />

III. Statistik<br />

Seite 23 von 23<br />

<br />

<br />

F 199 0,1<br />

199 <br />

0,5<br />

<br />

<br />

0,1<br />

<br />

199,5<br />

<br />

0,1<br />

<br />

199,5 <br />

1,281<br />

<br />

199,5 n<br />

0,8<br />

1,281<br />

n 0,80,2<br />

199,5 n0,8 1,281 n0,8<br />

0,2<br />

0,8 n0,5124 n 199,5 0<br />

16,12<br />

2<br />

0,5124 0,5124 4 0,8 199,5<br />

<br />

n <br />

<br />

1/2 20,8<br />

<br />

15,47 0<br />

n 259,85<br />

n 260<br />

2<br />

Probe: n pq<br />

260 0,8 0,2 41,6 9 Normalverteilung<br />

<br />

http://www.super-nowa.<strong>de</strong> http://www.super-nowa.<strong>de</strong> 23.01.2014

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!