11.07.2015 Aufrufe

download pdf

download pdf

download pdf

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

4 edytorialKtó˝ z nas nie ma rzył o tym, aby wsiàÊçdo pociàgu byle jakiego i pojechaç, dokàdoczy po nio sà. Na przy kład do Azji. PrzezUkra in´, Ro sj´, Ka zach stan, Chi ny, Ne paldo Indii. Krajobrazy po drodze nie majà sobierównych, ceny niskie, a zabytki niezwykłei ró˝norodne.A poza tym pasa˝erowie pociàgu ch´tnieroz ma wia jà z tu ry sta mi, tak wi´c o lu -dziach i ich ˝y ciu do wie dzieç si´ mo˝ naznacz nie wi´ cej ni˝ pod czas po dró ˝y in -nym Êrodkiem lokomocji.O tym, ja kie przy go dy mo gà po dro dzespotkaç turystów, piszemy na str. 18.Innym ciekawym niskobud˝etowym kierunkiemjest Hon du ras, pod wa run kiem ˝e zna -my hiszpaƒski w stopniu podstawowym.Dobrze zachowane zabytki z czasów Majów,dzikie ost´py d˝ungli, rwàce rzeki i rafa koralowadruga co do wielkoÊci na Êwiecie.Wła Ênie za czàł si´ tam se zon nur ko wy...JeÊli jednak nad nurkowanie przedkładaszło wie nie ryb, o tej po rze ro ku naj lep szeb´dà Lofoty – archipelag skalistych wyspu północno-zachodnich wybrze˝y Norwegii.A na week en do wy wy pad po le ca myzamki i pałace na Âlàsku.Der Traum, in x- beliebigen Zug einzusteigenund in die Ferne zu fahren, scheint keinemvon uns fremd zu sein. Zum Beispiel nachAsien. Über Ukraine, Russland, Kasachstan,China, Nepal nach Indien. Unterwegsgenießen wir unvergleichbare Landschaftenund niedrige Preise und bewundernvielfältige Denkmäler.Die Fahrgäste unterhalten sich auch gernemit den Touristen, also über Land und Leutekann man im Zug viel mehr erfahren als aufReise mit anderen Verkehrsmitteln.Über Abenteuer, die unterwegs zu erwartensind, schreiben wir auf Seite 18.Ein nicht kostenintensives Reiseziel istHonduras, vorausgesetzt, dass manGrundkenntnisse in Spanisch besitzt. Guterhaltene Maya-Denkmäler, wildeDschungelpfade, reißende Flüsse undzweitgrößtes Korallenriff der Welt. Geradehat in Honduras die Tauchsaisonbegonnen. Wer dem Tauchen das Angelnbevorzugt, soll sich auf Lofoten begeben –den Felsinsel-Archipel vor nordwestlicherKüste Norwegens. Für einen Wochenendeausflugempfehlen wir die Schlösser undPaläste in Schlesien.Urszula Gabryelskaredaktor naczelna / Chefredakteurin2 wyprawaexpeditions3Po cià giemMIT DEM ZUG DURCH ASIENprzez Azj´AnnaDàbrowskaPo dró˝ trwa ła po nad dwa mie sià ce. Diese Reise dauerte mehr als zweiPrzez Ukra in´ i Ro sj´ do tar li Êmy Monate lang. Über die Ukraine undRußland kamen wir nach Kasachstando Ka zach sta nu, gdzie spa ce ro waliÊmy po wy schni´ tym dnie Mo rza Boden der Aralsee spazierten.an, wo wir auf dem ausgetrockenenAral skie go. No co wa li Êmy na Wiel - Wir haben auch an der Chinesischenkim Mu rze Chiƒ skim. W Ty be cie Mauer übernachtet. In Tibet habenwir die umfangreiche buddhistischpo zna wa li Êmy bo ga tà bud dyj skàTradition kennengelernt. In Nepaltra dy cj´. W Ne pa lu na grzbie cie haben wir den asiatischen Dschungelsło nia zwie dza li Êmy d˝un gl´. aus dem Elephantenrücken bewundert.Wyruszajàc w t´ podró˝, nie miałam biletu powrotnego, dokładnegoplanu i strategii. Jedynie marzenia i luêne pomysły. Byli jesz-detalierten Plan und Strategie der Reise gehabt. Ich habe auchAls ich mich an diesen Weg gemacht habe, habe ich keinencze lu dzie, czy li czwór ka przy ja ciół, któ rzy wraz ze mnà po ko na li keine Rückkarte gekauft. Es waren nur die Träume und Ideen. EskilkanaÊcie tysi´cy kilometrów azjatyckim pociàgami. Droga nie zawszebyła prosta jak szyny kolejowe; czasem zdarzały si´ drobne von mehreren Tausend Kilometer mit den asiatischen Zügewaren auch die Leute, also vier Freunde, die mit mir eine Streckewykolejenia, ale cała przygoda wyszła na dobre wszystkim uczestnikom.Jaka jest Azja z okna dalekobie˝nych pociàgów? Zapraszam die Schienen. Manchmal fügten die kleinen Entleisungen, aberzurückgelegt haben. Der Weg war aber nicht immer gerade wiew podró˝. Biletów nie sprawdzamy!das ganze Abenteuer jedem von uns gut geklappt hatte. Wie siehtdas Asien aus dem Fenster des Fernzuges aus? Ich lade IhnenPO CIÑG PIERW SZY: RO SJA/KA ZACH STANauf die Reise ein! Wir entwerten die Tickets nicht!GRA NI CE >> Rosjanie wbili w paszport pieczàtk´ wyjazdowà.Ka za cho wie nie wpu Êci li. Wi za i jej da ta, wszyst ko êle. Wje˝ d˝a DER ERSTE ZUG: RUSSLAND/KASACHSTANtylko Adam.GRENZEN >> Die Russen drücken den Ausfahrtstempel in– A my?! – pytamy. – A wy wy sia daç! – rzucajà krótko.meinem Pass. Die Kasachen ließen mich nicht ein. Das Visum und dasKilku uzbrojonych celników prowadzi naszà trójk´ na posterunek. Datum, alles schlecht. Nur Adam konnte ins Kazachstan hineinfahren.Fot.: A. DàbrowskaTrasa dwumiesi´cznej podró˝y przez Azj´ / Die RouteZrzucamy plecaki i grzecznie siadamy na niewygodnych stołkach. – Und wir?! – fragen wir. – Heraus da! – antworten dieNa sze paszporty dzier ˝y mło dy m´˝ czy zna o imie niu Ma cha bet. Zollbeamten.Zaczyna si´ przesłuchanie. Skàd, dokàd, po co i dlaczego. Tłumacz´z rosyjskiego na polski i na odwrót. Chyba stanowimy dla nich Wache. Wir schallen die Rücksacke ab und artig setzen wir unsEin paar bewaffnete Zollbematen führen die unsere Drei zurnie złà atrak cj´, bo w po miesz cze niu przy by wa cel ni ków, któ rzy auf den unbequemen Schemel. Der Zollbeamter, der Machabetprzyglàdajà si´ nam z zaciekawieniem. Nie ma w tym przyglàdaniuniczego złego, raczej ˝yczliwe uÊmiechy i próba pomocy trójce warum? Das sind die Fragen. Ich dolmatsche aus dem Russischeheißt, hielt unstren Pässe. Das Verhör beginnt. Wie, wo, was, undtroch´ zagubionych Polaków. Wzbudzamy zdziwienie z wielu powodów, głów nie dla te go, ˝e ˝ad ne z nas nie jest w zwiàz ku mał - Attraktion, weil die Zollbeamten uns mit Neugierde observieren.ins Polnische und umgekhert. Wir sind wahrscheinlich eine gute˝eƒskim. W tej cz´Êci Êwiata ludzie w naszym wieku bez usankcjonowa ne go pra wem partnera ju˝ daw no zo sta li by wrzu ce ni Lächeln und auch eine Absicht, den bisschen verlorenen PolenDas ist aber nichts Böses, jedoch, wie ich meine, die freundlichendo worka z napisem „stara panna”/„stary kawaler”. Czyli, jak kto zu helfen. Ja, wir wecken die Interesse aus vielen Gründen. Vorwoli, dziwak lub nieudacznik.allem niemand von uns ist verheiratet. In diesem Teil der Welt dieKazachowie zakoƒczyli przesłuchanie.Leute, die in unserem Alter sind und keinen legalen Partner– Wasze wizy b´dà wa˝ne dopiero od jutra od północy, wtedy was haben, sind als „alte Jungfer” oder „alter Jungstelle“ gennant.wpuÊcimy. A teraz wracacie do Rosji.Oder, wie man will, Sonderlinge oder Nieten.Nie mieliÊmy wyjÊcia. Lepiej celnikom nie podskakiwaç.Die Kasachen haben das Verhör beendet.– Kazachskà muzyk´ znacie? – pyta Machabet.–Ihr Visum werden morgen um Mitternacht gültig, dann können– Nie, to po słu chaj my. Z te le fo nu ko mór ko we go pły nà dêwi´ ki wir euch ins Kasachstan hineinlassen. Jetz ihr geht nach Russlandskocznej melodii.zurück. Wit hatten keine andere Wahl. Es ist besser denPotem wsiadamy do pociàgu, który zawozi nas na rosyjskà granic´.Rosjanie dwie godziny myÊlà, co zrobiç, w koƒcu zapada de-– Ist kasachische Musik euch bekannt? – fragt Machabet. – Nein?Zollbeamten nicht aufzumucken.cyzja. Anulujà nam pieczàtki wyjazdowe.– Wir hören also.– Ma cie pasz por ty. Ale jak ju tro Ka za chy was nie wpusz czà, to my Aus dem Handy fließen die Töne der lebhaften Melodie. Danachte˝ ju˝ nie wpu Êci my.stiegen wir in den Zug nach Russland ein. Die Russen denken zweiNast´pnego dnia krótko po północy wje˝d˝amy do Kazachstanu. Stunden lang, was sie mit uns machen sollen. Schließlich treffen siePasa˝erowie naszego pociàgu płaczà ze Êmiechu. Cały wagon zna eine Entscheidung. Sie annulieten unsere Ausfahrtstempel.naszà histori´, bo na wieczornej zmianie byli „nasi” celnicy. Prowadnikpodchodzi do mnie:wieder nicht hineinlassen, wir hineinlassen euch auch nicht.– Hier sind ihre Pässe. Aber morgen, wenn die Kasachen euch– Celnik panià prosi, chodêmy do przedziału.Am nächsten Tag, kurz nach dem Mitternacht, fahren wir insTak, pewnie znowu nie wjedziemy do Kazachstanu, a Rosjanie nas Kazachstan hinein. Die Passagiere des unseren Zuges biegennie wpuszczà – myÊl´, czujàc si´ jak pingpongowa piłeczka. Machabetsiedzi w przedziale sam i skanuje paszporty. Metodycznie „unsere” Zollbeamten die Nachschichte hatten. Der Schaffnersich von Lachen. Der ganze Wagen kennt unsere Geschichte, weilwkłada stron´ ze zdj´ciem w płaskà przegródk´ maszyny i wszystkobłyskawicznie pojawia si´ na ekranie minikomputera.– Frau Anna, gehen Sie, bitte, zu demkommt zu mir und sagt:Zollbeamter.


6 w zasi´gu r´ki3DIn Griffnahe3D7MazurNowy wymiarIwona Pot´gaMASUREN – NEUE DIMENSIONZanim znów odwiedzimyMazury, przywo˝àc z wakacjiciekawe wspomnienia,mo˝emy zobaczyç je w trzechwymiarach... na wystawie.Bevor Sie wieder Masuren besuchenund schöne Erinnerungenmit nach Hause nehmen, könnenSie sie in einer Ausstellungin drei Dimensionen erleben.Mazury malowniczo rozpostarte wÊród tysi´cy jezior i nieprzebytychlasów wprost stworzone sà do aktywnego wypoczynku.Po łà czo ne ka na ła mi je zio ra przy cià ga jà ˝e gla rzy i w´d ka rzy.Wodniacy ch´tnie odwiedzajà Mikołajki, gdzie znajduje si´ wioska˝eglarska z du˝ym, dobrze wyposa˝onym portem oraz liczneta wer ny i wy po ˝y czal nie sprz´ tu. Âcie˝ ki wi jà ce si´ wÊródłàk i pa gór ków, le Êne duk ty ku szà pie chu rów, ro we rzy stówi amatorów jazdy konnej. Szlaki rowerowe prowadzà do najwa˝niejszychatrakcji regionu, m.in.: ukrytego w Puszczy PiskiejParku Dzikich Zwierzàt w Kadzidłowie i skansenu w Olsztynku.Jedyny polski region zakwalifikowany do finałowego etapu plebiscytuna nowe siedem cudów natury nie rozczaruje nikogo.Bez wzgl´ du na po r´ ro ku ka˝ dy tu ry sta znaj dzie tu coÊ dla sie -bie. Smakosze – pyszne potrawy regionalne, tj. pierogi z mi´sem(dzyn dzał ki), Êle dzie po gi ˝yc ku lub sa łat k´ z w´ dzo nejryby. Poszukujàcy ciszy i spokoju – urocze odludne zakàtki majàce szan s´ staç si´ pry wat nym ra jem tych, któ rzy je od kry li.Na miłoÊników zabytków czekajà miasta z bogatym dziedzictwemkulturowym jak chocia˝by zwiàzane z Kopernikiem Olsztynoraz From bork.Aby po czuç kli mat tych wy jàt ko wych miejsc, wca le nie trze bajechaç na Mazury, ju˝ wkrótce bowiem Mazury przyjadà do nas.Dzi´ki wystawie „Trzeci wymiar Mazur”, która niebawem ruszyw Polsk´, b´dziemy podziwiaç najwi´ksze atrakcje turystyczneregionu. Autorem zdj´ç wykonanych technikà trójwymiarowàjest Witold Mierzejewski, olsztyƒski fotograf i wydawca.Wystarczy zało˝yç okulary dajàce efekt przestrzennego obrazu,by zo ba czyç wy cho dzà ce z fo to gra mów zwie rz´ ta, lu dzi, bu -dowle, a nawet płynàcy po jeziorze okr´t. A wszystko to na wyciàgni´cier´ki...Masuren, die malerisch gelegene Region mit Tausenden vonSeen und unerkundeten Wäldern, ist wie für aktive Erholunggeschaffen. Die durch Kanäle verbundenen Seen ziehenzahlreiche Segler und Angler an. Wassersportler besuchen gerndie Ortschaft Mikołajki, wo sich ein Seglerdorf mit einem großen,gut ausgestatteten Hafen sowie zahlreiche Tavernen und Ausrüstungsverleihebefinden. Wege, die sich durch Wiesen undHügel schlängeln oder im Wald verschwinden locken Wanderer,Radfahrer und Reitfreunde. Radwege führen zu den wichtigstenAttraktionen der Region, u.a.: dem in Johannisburger Heide(Puszcza Piska) versteckten Park der Wilden Tiere in Kadzidłowound dem Freilichtmuseum in Olsztynek. Die einzige Region inPolen, die bis zum Finale der Abstimmung zu den neuen siebenWeltnaturwundern gelangte, wird niemanden enttäuschen.Jeder Tourist findet hier etwas für sich, und zwar unabhängigvon der Jahreszeit. Feinschmecker – leckere Regionalspeisen,wie Piroggen mit Fleischfüllung (sog. „dzyndzałki"), Hering nachGi˝ycko-Art oder Salat aus geräuchertem Fisch. Ruhe- undErholungssuchende – entzückende Ecken, die zum Privatparadiesderen, die sie entdeckt haben, werden können. AufDenkmal-Liebhaber warten Ortschaften mit dem reichen Kulturerbe,wie beispielsweise die mit Kopernikus verbundenen StädteAllenstein (Olsztyn) und Frauenburg (Frombork).Um die Atmosphäre dieser einzigartigen Orte zu erleben, mussman allerdings nicht unbedingt nach Masuren fahren, es kommtnämlich bald zu uns. Die Ausstellung „Masuren – dritteDimension”, die demnächst Polen durchwandern wird, gibtIhnen die Möglichkeit, die größten touristischen Attraktionender Region hautnah zu erleben. Autor der in 3D-Technikgemachten Fotos ist Witold Mierzejewski, Fotograf und Verlegeraus Olsztyn.Setzen Sie einfach eine 3D-Brille auf, um die dreidimensionalwirkenden Bilder von Tieren, Menschen, Gebäuden oder Schiffenauf dem See zu bewundern. Und all dies zum Greifen nahe...Pomnik Mikołaja Kopernika w Olsztynie / Kopernikus-Denkmal am Marktplatz in Olsztyn


8 w zasi´gu r´ki3DIn Griffnahe3D9Wioska ˝eglarska w Mikołajkach / Seglerdorf in MikołajkiOkr´t Fryderyk Chopin na wodach jeziora Âniardwy / Das Segelschiff Fryderyk Chopin auf dem Âniardwy-See


10 w zasi´gu r´ki3DIn Griffnahe3D11Gotycka katedra we Fromborku / Gotischer Dom in FromborkBarokowe organy w Sanktuarium Maryjnym w Âwi´tej Lipce / Barocke Orgel im Marienheiligtum in Âwi´ta Lipka


12 w zasi´gu r´ki3DIn Griffnahe3D13Park Dzikich Zwierzàt w Kadzidłowie / Park der Wilden Tiere in KadzidłowoFestyn w Parku Etnograficznym w Olsztynku / Ein Fest im ethnografischen Park in Olsztynek


14 Aus dem Blog.....ADRES REDAKCJI02-548 Warszawa,ul. Gra˝yny 13 lok. 112–114tel./faks: +48 22 845 58 41redakcja:tel.: +48 22 845 29 24www.magazynswiat.plkontakt@magazynswiat.plpromocja@magazynswiat.plEdyta BuchertWIELKI KANION ZA SZKŁEMGRAND CANYON HINTER GLASREDAKTOR NACZELNAURSZULA GABRYELSKAu.gabryelska@magazynswiat.plMarzàc o dalekich podró˝ach, Stany Zjednoczone zostawiałamzawsze na bli˝ej nieokreÊlonà przyszłoÊç. Wydawało mi si´, ˝esà ko mer cyj ne i ˝e nie znaj d´ tam miejsc, któ re mo gły by mnieza fa scy no waç. Jak bar dzo si´ my li łam, zro zu mia łam do pie rowów czas, gdy zo ba czy łam Wiel ki Ka nion – je den z naj pi´k -niej szych po mni ków przy ro dy, ja ki kie dy kol wiek wi dzia łam.Przez ty siàc le cia wo dy rze ki Ko lo ra do wy rzeê bi ły praw dzi wycud natury o długoÊci 365 km, szerokoÊci od 800 m do 29 kmi gł´bokoÊci si´gajàcej a˝ 1,6 km.Skały przechowujà skamieniałoÊci roÊlin i zwierzàt, skrywajàcgeologiczne tajemnice naszej planety. Zachwyt budzi nie tylkofor ma, ale tak ˝e spek ta ku lar na gra ko lo rów. Ka˝ dy ze stawwarstw skal nych ma in ny od cieƒ. Za chód słoƒ ca w tym miej -scu jest kolorowym spektaklem, którego nie mo˝na przegapiç.˚àdni wra˝eƒ turyÊci mogà podziwiaç kanion ze szklanego pomostuSkywalk, który rozpoÊciera si´ nad jego zachodnià cz´-Êcià. Ju˝ sama myÊl o spacerze po tym wyjàtkowym „balkonie”budziła we mnie tyle samo grozy, ile ciekawoÊci. Przełamałamjednak l´ki. WejÊcie na szklanà przezroczystà tafl´ rozpostartàna wysokoÊci 1219 m n.p.m. przyprawiło mnie o dr˝enie kolan.Chwyciłam si´ metalowej por´czy, ale przezroczysta Êcianaboczna wcale nie poprawiała mojego samopoczucia.˚eby dodaç sobie otuchy, myÊlałam o zmaganiach in˝ynierów,o pracach nad projektem, które trwały a˝ 11 lat, o dwuletniejbudowie, o testach wytrzymałoÊciowych. Skoro szklana platformaopiera si´ oÊmiostopniowemu trz´sieniu ziemi i wiatrowiwie jà cemu z pr´d ko Êcià 160 km/h, to mo˝e i da ra d´ 60--kilogramowej turystce z Polski. Odwa˝nie spojrzałam na stromeska ły Wiel kie go Ka nio nu znaj du jà ce si´ za szkla nà szy bàpod moimi stopami. Widok zapiera dech w piersiach: pionowezbo cza z wy raê nie za zna czo ny mi war stwa mi skał w ró˝ nychodcieniach czerwieni, a daleko w dole wartki nurt rzeki Kolorado. Dla mnie to je den z sied miu cu dów Êwia ta.Obwohl ich von weiten Reisen träumte, verschob ich die VereinigtenStaaten immer in unbestimmte Zukunft. Ich glaubte, sie sindkommerziell und ich werde dort keine für mich faszinierendenStandorte finden. Wie sehr ich im Irrtum war, konnte ich erstverstehen, als ich den Grand Canyon sah. Er ist eines der schönstenNaturdenkmäler, das ich je gesehen habe. Der Colorado-Fluss hatteinnerhalb von tausenden Jahren ein echtes Naturwunder, 365 kmlang, 800 m bis 29 km breit und bis hin zu 1,6 km tief geformt.Die Felsen bewahren Tier- und Pflanzenversteinerungen auf undverstecken geologische Geheimnisse unseres Planeten. Nicht nurdie Form, sondern auch das spektakuläre Farbenspiel weckenBegeisterung. Jede Felsschicht hat einen eigenen Farbton. DerSonnenuntergang ist hier ein Farbspektakel, das man nicht verpassensollte. Erlebnisgierige Touristen können den Canyon vonder Skywalk-Glasbrücke, die sich über den westlichen Teil desCanyons spannt, bewundern. Schon bei dem Gedanken an einenSpaziergang über diesen besonderen „Balkon“ empfand ich sowohlFurcht als auch Neugier. Ich überwand aber meine Angst, obwohldie klare Glasfläche in 1219 m Höhe bewirkte, dass mir die Kniezitterten. Ich ergriff also das Metallgeländer, aber die klareSeitenwand stärkte leider mein Selbstgefühl nicht. Um Mut zufassen, dachte ich an die elfjährige Arbeit von Bauingenieuren andiesem Projekt, an die zwei Jahre dauernden Bauarbeiten undFestigkeitstests. Da die Glasplattform dem mit einer Geschwindigkeitvon 160 km/h wehenden Wind und einem Erdbebenvon 8 Grad auf der Richterskala Widerstand leistet, dürfte sie alsoauch kein Problem mit einer 60 kg schweren polnischen Touristinhaben. Ich blickte mutig auf die steilen Felsen des Grand Canyonshinter Glas unter meinen Füßen. Der Anblick war atemberaubend:vertikale Abhänge mit deutlichen Felsschichten in verschidenenRottönen und weit unten die reißende Strömung des Colorado-Flusses. Für mich war das eines der sieben Weltwunder.fot. E. BuchertW ZASI¢GU R¢KIIN GRIFFNAHENowy wymiar MazurMasuren – neue Dimension . . . . . . . . . . . . . . .6Z BLOGA / AUS DEM BLOGWielki Kanion za szkłemGrand Canyon Hinter Glas . . . . . . . . . . . . .14WYPRAWA / EXPEDITIONSPociàgiem przez Azj´Mit dem Zug durch Asien . . . . . . . . . . . . . . . .18Honduras – koralowe KaraibyHonduras – Die Korallen-Karibik . . . . . . . . . .24WYPOCZYNEK Z POMYSŁEMERHOLUNGSIDEENKielce – geologiczne eldoradoGeologisches Eldorado . . . . . . . . . . . . . . . . . .30Pałuki – podró˝ przez wiekiEine Reise durch Jahrhunderte . . . . . . . . . . . .36SPACEREM PO...EINE SPAZIERGANG DURCH...Powiat chełmiƒski – nie tylko dla zakochanychLandkreis KulmNicht nur für Verliebte . . . . . . . . . . . . . . . . . .40Barlinek – Europejska Stolica Nordic WalkingDie Europäische Nordic-Walking-Haupstadt ..427 POWODÓW, BY ODWIEDZIå....7 URSACHEN ZU BESUCHENBeskid ˚ywiecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44100 KILOMETRÓW PRZYGODY100 KILOMETER ABENTEUERÂlàskie zamki i pałace – rycerze, duchy i bogaczeRitter Gerister und die Reichen . . . . . . . . . . . .50Lofoty – archipelag Północnego AtlantykuLofoten – Archipel im Nordatlantik . . . . . . . . .56WYDARZENIA / EVENTSBalony i rock / Luftballone und Rock . . . . . . . 64MIEJSCE / SEHENSWERTESKoÊciół Pokoju w ÂwidnicyFriedenskirche in Âwidnica . . . . . . . . . . . . . . .63Pałac Staniszów / Das Schloss Stonsdorf . . . . .69Szczawnica – królowa polskich wódNummer 1 unter Polnischen Kurbädern . . . . . .71Cieszyƒska kraina.... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Da gibt’s ein Land . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72Szczurzy raj (Êwiàtynia Karni Mataw Rad˝astanie) / RattenparadiesRattenparadies(Karni Mata - Tempel in Rajasthan) . . . . . . . . .76KSIÑ˚KIBiblioteka podró˝nika . . . . . . . . . . . . . . . . . .84Niezamówionych materia∏ów redakcja nie zwraca, a w razie opublikowania zastrzega sobie prawo do ich skracania. Magazyn Âwiat © nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊçog∏oszeƒ i reklam i ma prawo odmówiç publikacji bez podania przyczyny.© Copyright by Magazyn Âwiat Wszystkie materia∏y sà obj´te prawem autorskim. Przedruk materia∏ów materia∏ów jakiejkolwiek formie i w jakimkolwiek j´zyku bez wczeÊniejszejpisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Wydawca zabrania bez umownej sprzeda˝y numerów bie˝àcych i archiwalnych miesi´cznika „Âwiat Podró˝e Kultura”.Dzia∏anie wbrew powy˝szemu zakazowi skutkuje odpowiedzialnoÊcià prawnà.WSPÓ¸PRACAEDYTA BUCHERTANNA DÑBROWSKAMARTA JURCZAKIWONA POT¢GAMICHAŁ REMBASJOANNA STACHOWIAKEL˚BIETA WOŁOSZY¡SKAMAREK WOŁOSZY¡SKIPAWEŁ WRO¡SKIPIOTR ˚ABOWSKIPROMOCJApromocja@magazynswiat.plREKLAMAMAGDALENALEWANDOWSKA-MACIAKmagda@magazynswiat.plMAREK RY¡SKIm.rynski@magazynswiat.plreklama@magazynswiat.plTŁUMACZENIE I KOREKTABT LEXAKOREKTA POLSKABARBARA ZAPOLSKADYREKTOR ARTYSTYCZNYPIOTR JANOWCZYKNAK¸AD10 OOO egzemplarzy© Copyright by Magazyn ÂwiatOK¸ADKA: zamek w Ogrodzieƒcu


16 In MärzmarzecChardin w Muzeum PradoW madryckim muzeum zagoÊci 56 pracfrancuskiego mistrza martwej naturyoraz scen z ˝ycia codziennego.Chardin im Museo del PradoIn dem Madrider Museum werden56 Gemälde des französischen Meistersdes Stilllebens und von Szenen aus demAlltagsleben präsentiert.www.museodelprado.esBieg Piastów, JakuszyceUczestnicy najstarszego masowegobiegu narciarskiego w Polscepokonajà 50-kilometrowà tras´.Ogólnopolski Festiwal AutorskichFilmów Animowanych, KrakówOrganizatorzy za ka˝dym razem łowiànowe talenty. Wygrywał tu m.in.Tomasz Bagiƒski, autor „Katedry”.Gesamtpolnisches Festival fürAutorentrickfilme, KrakauDie Veranstalter entdeckenjedes Mal neue Talente.1 17-19 www.ofafa.plDzieƒ Êwi´tego Patryka, IrlandiaIrlandczycy ubierajà si´na zielono i spotykajà si´ w pubachprzy kuflu Guinnessa.Piastenlauf, JakuszyceDie Teilnehmer des ältestenMassenskilanglaufes in Polen legen eineStrecke von 50 km zurück.www.bieg-piastow.plTłusty CzwartekÂwi´to pàczków, eklerów, faworkówi innych bomb kalorycznych.3-617St. Patrick's Day, IrlandAn diesem Tag tragen die Irengrün und treffen sich in Pubsüber einem Guiness-Krug.www.st-patricks-day.comBudapest Spring FestiwalW´grzy witajà wiosn´ z wielkà pompà.Przez 16 dni odbywajà si´ koncerty,spektakle teatralne i pokazy filmowe.Schmutziger DonnerstagFesttag der Pfannkuchen, Eclairs,Liebesscheilen und andererKalorienbomben.Noc Czarownic, MeksykW pierwszy piàtek marca do Catemacozje˝d˝ajà wiedêmy i szamani,którzy przy Êpiewach i taƒcach odprawiajàczary. Tej nocy spełnia si´ ka˝de zakl´cie.Hexennacht, MexikoAm ersten Freitag im März kommen nachCatemaco Hexen und Schamane, die beiGesang und Tanz ihre Zauber sprechen. DieseNacht geht jeder Zauberspruch in Erfüllung.www.catemaco.info13. Ogólnopolskie Spotkania Podró˝ników,˚eglarzy i Alpinistów, GdyniaPodró˝nicze wyczyny zostanà nagrodzoneKolosami. Ponadto – prelekcje, wystawy,i prezentacje sprz´tu turystycznego.13. Gesamtpolnisches Globetrotter-,Segler- und Alpinisten-Meeting, GdyniaFür die besten Leistungen des Jahreswerden die Kolos-Preise verliehen. Darüberhinaus – Vorträge, Ausstellungenund Präsentation von Touristenausrüstung.37-811-13182021Budapest-Spring-FestivalDie Ungarn begrüßen den Frühlingmit Pauken und Trompeten. An 16 Tagenfinden Konzerte, Theateraufführungenund Filmvorführungen statt.www.fesztivalvaros.huÂwi´to HoliHinduskie powitanie wiosny.Mieszkaƒcy Azji posypujà si´nawzajem kolorowym proszkiem.Das HolifestDas hinduistische Frühlingsfest.Die Asienbewohner bestreuen sichgegenseitig mit dem gefärbten Pulver.www.holifestival.orgWarsztaty pisankarskie, LipskNauka zdobienia jajek trwa miesiàc.Najlepsi uczniowie mogà wziàç udziałw konkursie na najładniejszà pisank´.Workshop für Ostereierbemalen, LipskDer Unterricht im Eierverzieren dauerteinen Monat. Die besten Studentenkönnen an einem Wettbewerbfür das schönste Osterei teilnehmen.www.kultura.lipsk.plfot.: A. Larisz, M.oliwa Sato, www.st-patricks-day.com, © Museo Nacional del Prado


18 wyprawaExpeditions19Po cià giemprzez Azj´MIT DEM ZUG DURCH ASIENAnnaDàbrowskaPo dró˝ trwa ła po nad dwa mie sià ce.Przez Ukra in´ i Ro sj´ do tar li Êmydo Ka zach sta nu, gdzie spa ce ro waliÊmy po wy schni´ tym dnie Mo rzaAral skie go. No co wa li Êmy na Wiel -kim Mu rze Chiƒ skim. W Ty be ciepo zna wa li Êmy bo ga tà bud dyj skàtra dy cj´. W Ne pa lu na grzbie ciesło nia zwie dza li Êmy d˝un gl´.Wyruszajàc w t´ podró˝, nie miałam biletu powrotnego, dokładnegoplanu i strategii. Jedynie marzenia i luêne pomysły. Byli jeszczelu dzie, czy li czwór ka przy ja ciół, któ rzy wraz ze mnà po ko na likilkanaÊcie tysi´cy kilometrów azjatyckim pociàgami. Droga nie zawszebyła prosta jak szyny kolejowe; czasem zdarzały si´ drobnewykolejenia, ale cała przygoda wyszła na dobre wszystkim uczestnikom.Jaka jest Azja z okna dalekobie˝nych pociàgów? Zapraszamw podró˝. Biletów nie sprawdzamy!PO CIÑG PIERW SZY: RO SJA/KA ZACH STANGRA NI CE >> Rosjanie wbili w paszport pieczàtk´ wyjazdowà.Ka za cho wie nie wpu Êci li. Wi za i jej da ta, wszyst ko êle. Wje˝ d˝atylko Adam.– A my?! – pytamy. – A wy wy sia daç! – rzucajà krótko.Kilku uzbrojonych celników prowadzi naszà trójk´ na posterunek.Die Reise hat mehr als zwei Monatelang gedauert. Durch die Ukraineund Russland haben wir Kasachstanerreicht, wo wir durch denausgetrockneten Aralsee gewandertsind. Wir haben auf der LangenChinesischen Mauer übernachtet.In Tibet haben wir die reiche buddhistischeTradition kennen gelerntund in Nepal vom Elefantenrückenden asiatischen Dschungel besichtigt.Als ich mich auf den Weg gemach hatte, hatte ich weder eineRückfahrkarte noch einen festen Plan oder eine Strategie. Ichhabe nur geträumt und hatte freie Ideen. Es waren noch dieLeute da, meine vier Freunde, die mit mir eine Strecke vontausenden Kilometer mit den asiatischen Zügen zurückgelegthaben. Der Weg war aber nicht immer gerade wie dieEisenbahnschienen. Manchmal gab es kleine Entgleisungen,aber das ganze Abenteuer ist uns allen gut gelungen. Wie siehtAsien aus dem Fenster eines Fernzuges aus? Ich lade Sieherzlich zum Mitreisen ein. Tickets werden nicht entwertet!DER ERSTE ZUG: RUSSLAND/KASACHSTANGRENZEN >> Die Russen drücken den Ausfahrtstempel inmeinen Pass. Die Kasachen haben mich nicht eingelassen. DasVisum und dessen Datum, alles schlecht. Nur Adam darfFot.: A. DàbrowskaZrzucamy plecaki i grzecznie siadamy na niewygodnych stołkach.Na sze paszporty dzier ˝y mło dy m´˝ czy zna o imie niu Ma cha bet.Zaczyna si´ przesłuchanie. Skàd, dokàd, po co i dlaczego. Tłumacz´z rosyjskiego na polski i na odwrót. Chyba stanowimy dla nichnie złà atrak cj´, bo w po miesz cze niu przy by wa cel ni ków, któ rzyprzyglàdajà si´ nam z zaciekawieniem. Nie ma w tym przyglàdaniuniczego złego, raczej ˝yczliwe uÊmiechy i próba pomocy trójcetroch´ zagubionych Polaków. Wzbudzamy zdziwienie z wielu powodów, głów nie dla te go, ˝e ˝ad ne z nas nie jest w zwiàz ku mał -˝eƒ skim. W tej cz´ Êci Êwia ta lu dzie w na szym wie ku bez usankcjonowa ne go pra wem partnera ju˝ daw no zo sta li by wrzu ce nido worka z napisem „stara panna”/„stary kawaler”. Czyli, jak ktowoli, dziwak lub nieudacznik.Kazachowie zakoƒczyli przesłuchanie.– Wasze wizy b´dà wa˝ne dopiero od jutra od północy, wtedy waswpuÊcimy. A teraz wracacie do Rosji.Nie mieliÊmy wyjÊcia. Lepiej celnikom nie podskakiwaç.– Kazachskà muzyk´ znacie? – pyta Machabet.– Nie, to po słu chaj my. Z te le fo nu ko mór ko we go pły nà dêwi´ kiskocznej melodii.Potem wsiadamy do pociàgu, który zawozi nas na rosyjskà granic´.Rosjanie dwie godziny myÊlà, co zrobiç, w koƒcu zapada decyzja.Anulujà nam pieczàtki wyjazdowe.– Ma cie pasz por ty. Ale jak ju tro Ka za chy was nie wpusz czà, to myte˝ ju˝ nie wpu Êci my.Nast´pnego dnia krótko po północy wje˝d˝amy do Kazachstanu.Pasa˝erowie naszego pociàgu płaczà ze Êmiechu. Cały wagon znanaszà histori´, bo na wieczornej zmianie byli „nasi” celnicy. Prowadnikpodchodzi do mnie:– Celnik panià prosi, chodêmy do przedziału.Tak, pewnie znowu nie wjedziemy do Kazachstanu, a Rosjanie nasnie wpusz czà – my Êl´, czu jàc si´ jak ping pon go wa pi łecz ka. Ma -chabet siedzi w przedziale sam i skanuje paszporty. Metodyczniewkłada stron´ ze zdj´ciem w płaskà przegródk´ maszyny i wszystkobłyskawicznie pojawia si´ na ekranie minikomputera.Trasa dwumiesi´cznej podró˝y przez Azj´ / Die Route der zweimonatlichen Reise durch Asieneinreisen. – Und wir? – fragen wir. – Aussteigen! – antwortendie Zollbeamten kurz.Einige bewaffneten Zollbeamten bringen uns Drei auf dieWache. Wir legen die Rücksäcke ruhig ab und setzen uns aufunangenehmen Schmel. Unsere Pässe hält ein Mann namensMachabet. Das Verhör fängt an. Woher, wohin wozu undwesegen? Ich dolmetsche vom Russischen ins Polnische undumgekehrt. Sie halten uns wahrscheinlich für eine besondereAttraktion, denn es kommen immer neue Beamter, die uns mitNeugier beobachten. Dabei gibt es aber nichts Böses, vielmehrfreundliches Lächeln und Versuch drei verlorenen Polen zuhelfen. Das Interesse wird aus vielen Gründen erweckt. Vor allemdeswegen, weil niemand von uns verheiratet ist. Die Leute inunserem Alter, die nicht in einer legitimen Beziehung leben,werden in diesem Weltteil als Hagestolz oder ”alte Jungfer”genannt. Die Kasachen haben das Verhör beendet.– Eure Visen sind erst ab morgen Mitternacht gültig und dannlassen wir euch ein. Und jetzt kehrt ihr nach Russland zurück.Wir hatten keine andere Wahl. Es ist besser den Beamten nichtaufzumucken.– Kennt ihr die kasachische Musik? –fragt Machabet.–Nein. Dann hören wir mal. Aus dem Handy fließen die Töne derlebhaften Melodie.Danach steigen wir in den Zug nach Russland. Die Russenüberlegen zwei Stunden lang, was zu machen ist. Endlich wirdentschieden, die Ausfahrtstempel zu annulieren.-Hier sind eure Pässe. Lassen euch die Kasachen morgen nichtein, tun wir dies auch nicht.Am nächsten Tag, kurz nach Miternacht, fahren wir insKasachstan ein. Alle Passagiere lachen, weil Sie unsereGeschichte gerade kennen gelernt haben. Der Schaffner kommtund sagt, dass ich vom Zollbeamten gerufen bin. Ja, wir dürfenwieder nicht ins Kasachstan und Russen lassen uns auch nichtein. Machabet sitzt alleine in dem Abteil und scannt unserePässe. Er legt methodisch die Fotoseite in eine schmale


20 wyprawaExpeditions21Kuter rybacki na wyschni´tym Morzu AralskimDer Fischkutter auf dem ausgetrockneten der Aralsee– Po siedê ze mnà chwi l´. Nie b´ dzie mi si´ nu dzi ło.UÊmie cham si´ i sia dam obok.PO CIÑG DRU GI: KA ZACH STANUMAR ŁE MO RZE >> Starym UAZ-em jedziemy na miejsce,gdzie kiedyÊ płyn´ło Morze Aralskie. Radzieckie władze odwracajàcbieg rzek i rozlewajàc je po polach bawełny, pozbawiły morzewo dy, a lu dzi pra cy i pie ni´ dzy. Kra jo braz jak po ka ta stro fie.Przed nami bezkresny step. Zamiast wody obfitujàcej w ryby, morzepiachu, na którym osiadły zasuszone rdzà kutry rybackie. Pochylone,pokiereszowane, straszà odła˝àcymi płatami blachy.Szybko wracamy do Aralska – kiedyÊ pr´˝nie rozwijajàcego si´ porturybackiego, a dziÊ podupadłej mieÊciny. Z głównej ulicy przy ka˝dymkro ku wy so ko uno si si´ pył. Nie opo dal wiel błàd pi je wo d´z kału˝y. Podczas spaceru zaczepia nas bezz´bna kobieta usiłujàcasprze daç pa pie ro sy na sztu ki oraz wa riat, któ ry si´ upie ra, abyod r´ ki daç mu zdj´ cie z apa ra tu cy fro we go. Ani na krok nie od st´ -puje nas okoliczna dzieciarnia.W daw nym por cie sto jà po ka zo we ku try, jest jesz cze bra ma,a na dnie mo rza, któ re ode szło, wzno si si´ ho tel. Przy ro da po ka -taklizmie jakoÊ daje sobie rad´. Jednak ciàgle istnieje powa˝ne zagro˝eniebiologiczne. Ludzie ˝yjà z dnia na dzieƒ w oczekiwaniu,˝e mo rze kie dyÊ wró ci. Mo ˝e wró ci?Trennwand der Maschine und alles erscheint blitzschnell auf demBildschirm des Minicomputers.– Bleibe mit mir für eine Weile. Es wird mir nicht langweilig.Ich lächele und setze mich daneben hin.DER ZWEITE ZUG: KASACHSTANDIE GESTORBENE SEE >> Mit dem alten UAZ fahren wirdorthin, wo damals der Aralsee geflossen ist. Die sowjetischenBehörden haben den Lauf der Flüsse geändert und das Wasserauf die Baumwollfelder vergossen. Infolgedessen hat das Meerdas Wasser verloren und die Menschen wurden ohne Geld undarbeitslos.Die Landschaft sieht wie nach einer Katastrophe aus. Vor unsbefindet sich nur endlose Steppe. Statt fischreichen Wassersgibt es Sandmeer mit rostangesetzten Fischkuttern. Neigt undbeschädigt rufen sie Schrecken mit abgefallenen Blechteilenhervor.Wir kehren nach Aralsk blitzschnell zurück – einen sich imschnellen Tempo entwickelnden Fischereihafen, heute einerheruntergekommenen Provinzstadt. Auf jeder Straße und beijedem Schritt staubt es. In der Nähe trinkt ein Kamel das Wasseraus einer Pfütze. Beim Gehen hält uns eine zahnlose Frau anund versucht die Zigaretten stückweise zu verkaufen. Es gibteinen Verrückten, der von uns sofort ein Foto aus Digitalkameraverlangt. Die Kinderhorde begleitet uns ständig.Im damaligen Fischereihafen befinden sich die Fischkutter, dieals Muster dienen. Es gibt einen Tor und auf dem ausgetrocknetenMeeresboden ein Hotel. Die Landschaft kommt nocheinigermaßen zurecht. Es besteht aber weiterhin Gefahr, dassdie ökologische Katastrophe zurückkommt. Die Menschen lebenvon Tag zu Tag und warten auf Wassers Rückkehr. Vielleichtkommt sie einmal zurück?Wielki Mur Chiƒski / Der Chinesische MauerPasa˝erowie pociàgu, Kazachstan / Die Zugpassagiere, Kasachstanna północ od Pekinu, przebiega dobrze zachowany fragment WielkiegoMuru Chiƒskiego. Ta cz´Êç systemu fortyfikacji ró˝ni si´ od innychzupełnym brakiem turystów.Mijamy znak, na którym w kilku j´zykach jest napisane, ˝e zakazujesi´ cho dze nia po mu rze, i ru sza my pod gó r´ stro mà Êcie˝ kàwÊród drzew. Po kil ku na stu mi nu tach sta je my przed po kru szo nàze staroÊci basztà. KtoÊ zostawił drabin´. Podczas wspinaczki towarzyszànam czołówki. Idziemy to po pochylonej płaszczyênie muruto po płaskich i szerokich schodach. Co kilkadziesiàt metrów przechodzimyprzez wie˝e, w których kiedyÊ szukano schronienia. Znaleêli Êmy je i my. Pół to rej go dzi ny mar szu zro biło swo je, szybkoR E K L A M ADER DRITTE ZUG: CHINADIE NACHT AUF DER MAUER >> Als wir die Mauerbetreten, wird China in einer dunklen und unversöhnlichenNacht eingehüllt. Durch ein kleines 60 km nördlich vomPeking gelegenes Dorf führt ein gut erhaltener Teil derLangen Chinesischen Mauer. Dieser Befestigungseil wird vonTouristen nur selten besucht.Wir kommen an ein Schild vorbei, das das Betreten derMauer verbietet und wir gehen einen steilen Weg inmittender Bäume hinauf. Nach einigen Minuten befinden wir unsvor einer alten zerbröckelten Bastei. Jemand hat eine Leiterhinterlassen. Einmal gehen wir die geneigte Fläche der Mauerandersmal flache und breite Treppen bergauf. Nach je einerStrecke treffen wir einen Turm, in dem Menschen damalsZuflucht gesucht haben. Die haben wir ebenso gefunden.Nach anderthalb Stunden Marschieren hat uns müdegemacht, so dass wir blitzschnell wie die Krieger jener Zeiteinschlafen.Die Nacht ist still und ruhig und der Schlaf ist ungetrübt. Amfolgenden Morgen ist es neblich und schwül. In weißemDampf erscheinen die Bäume, deren Spitzen kaum die untereMauergrenze erreichen können.PO CIÑG TRZE CI: CHI NYNOC NA MU RZE >> Kiedy ruszamy na podbój muru, Chinyspowija ju˝ ciemna, nieprzejednana noc. Przez małà wiosk´, 60 kmFot.: A. Dàbrowska (4)


22 wyprawaExpeditions23zapadamy w sen niczym daw ni wo jow ni cy. Noc jest ci cha, spo koj -na, a sen niezmàcony.Na za jutrz wita nas mgli sty i dusz ny ra nek. Z bia łych opa rów na glewyłaniajà si´ drzewa; ich czubki ledwie si´gajà dolnej granicy muru.Marsz po mu rze w dół jest bar dziej m´ czà cy ni˝ wcho dze nie.Brudni, głodni, troch´ oszołomieni przygodà, którà właÊnie prze-˝ywamy, toczymy si´ ku przystankowi autobusowemu z nadziejà,˝e wkrót ce coÊ przy je dzie.PO CIÑG CZWAR TY: TY BETPA ŁAC NA DA CHU ÂWIA TA >> Pa łac Po ta la jest takwielki, ˝e trudno go objàç wzrokiem. I myÊlami. Budowla dumniegóruje nad Lhasà, stolicà Tybetu. Dawna rezydencja Dalajlamówcudem nie została obrócona w perzyn´ podczas rewolucji kulturalnejw latach 1966–1969. DziÊ pełni funkcj´ muzeum narodowego.– Nie wol no fo to gra fo waç! Nie wol no ni cze go wno siç! Nic nie wol -no! – mó wi prze wod nik.Jak wsz´ dzie w Ty be cie. Nic nie wol no. Ani miesz kaƒ com, ani tu -rystom. Ginàcej kulturze nie pomagajà przybysze z aparatami, którzyprzyjechali zobaczyç buddyjskà egzotyk´.– Wolno zwiedzaç tylko Czerwony Pałac.Do brze, ˝e w ogó le mo˝ na wejÊç do Êrod ka, choç szko da, ˝e daw -ny władca tego miejsca musiał uciec. Podobno w pałacu znajdujesi´ ty siàc kom nat. Wspi na my si´ po scho dach ku wiel kie mu dzie -dziƒ co wi. Nad na mi jest ju˝ tyl ko nie bo. Tak nie bie skie, jak ni gdziein dziej na Êwie cie. Z dzie dziƒ ca uda je my si´ wprost do kom natw czerwonej cz´Êci pałacu. W lekko przyciemnionych wn´trzachmijamy wizerunki Buddy, rzeêby, ołtarze. W ciszy buddyjskich Êwiàtyƒwracajà dawne złote czasy Tybetu, kiedy ludzie ˝yli w zgodzieze sobà i z naturà.Pałac Potala w stolicy Tybetu, Lhasa / Der Potala-Palast In der Hauptstadt von TibetDAS ELEFANTENUMSTEIGEN. NEPALDER ELEFANT WEINT >> Wir gehen eine schlammigeStraße entlang, bei der kleine Häuschen stehen. Hinter unserstreckt sich ein Nationalpark Chitwan voller wilder Tiere.Plözlich bemerken wir einen unter einem Dach stehenden undmit seinem Rüssel schwenkenden Elefanten. Er ist weiblich undheißt Tamankan. Sie wird vom eigenen „Fahrer“ begleitet.Die Elefanten gelten in Asien als touristische Attraktion. Siefahren die Touristen herum, baden mit ihnen im Fluss und für dieAufsässigkeit werden sie mit einem Stock wieder zur Ordnunggebracht. Wir kommen näher und streicheln die Elefantenkuh.Ihre Haut ist zart und rauh zugleich. Tamankan dreht sich umund wir haben bemerkt, dass sie weint. Wir sind tief bewegt. DieElefanten sind kluge und sensible Tiere. Wütend geraten sie inAmoklauf und gerade deswegen benötigen sie einen empfindlichenUmgang. Tamankan lässt uns an sich schmiegen. Vonihrem Rücken bewundern wir den asiatischen Dschungel. Nachder beendeten Reise drücken wir zärtlich ihren Rüssel undunsere Wege trennen sich. Es ist interessant, was Tamankanjetzt macht... Die Mauer herunterzusteigen ist mehr anstrengendals bergauf zu gehen. Schmutzig, hungrig und von unseremAbenteuer benommen, schleichen wir bis zur Bushaltestelle mitder Hoffnung, dass etwas ankommt.DER VIERTE ZUG: TIBETPALAST AUF DEM WELTDACH >> Den Potala-Palast istschwer wegen seiner Größe als Ganzes mit Augenschein undGedanken zu fassen. Das Bauwerk überragt stolz Lhasa, dieHauptstadt von Tibet. Die damalige Dalai Lamas-Residenz wurdewie durch ein Wunder während der Kulturrevolution 1966–Fot.: A. Dàbrowska (3)Słoƒ w kapieli, Nepal / Der Elefant badet, NepalDziÊ uÊmiechni´te twarze Tybetaƒczyków dalej wyra˝ajà szczeroÊç,ale entuzjazm chłodzi chiƒski okupant. Zakazono wywieszania flagiTybetu. Próbowano zabraç religi´ i to˝samoÊç. W mroku pałacowychkomnat poczułam, ˝e choç Polsk´ dzieli od Tybetu wieletysi´cy kilometrów, to histori´ mamy bardzo podobnà.PRZE SIAD KA NA SŁO NIA: NE PALSŁO¡ PŁA CZE >> Idziemy błotnistà ulicà, przy której stojàniewysokie domki i oÊrodki wypoczynkowe. Za nami rozciàga si´pełen dzikich zwierzàt park Chitwan. Wtem, pod wysokim zadaszeniemdo strze ga my sło nia, a wła Êci wie sło ni c´, ma cha jà cà trà bà.Ma je sta tycz na ol brzym ka o imie niu Ta man kan nie jest sama, to -warzyszy jej „kierowca”.W Azji słonie sà atrakcjà turystycznà. Wo˝à turystów, kàpià si´ z nimiw rze ce, a za nie po słu szeƒ stwo nie jed no krot nie do sta jàpo uszach drewnianà pałkà. Zach´cani przez Hindusa podchodzimybli˝ej. Głaszczemy słonic´. Jej skóra jest delikatna i szorstka zarazem.Sa mi ca od wra ca si´ do nas, a z jej oczu spły wa jà ogrom ne łzy. Je -steÊmy wzruszeni. Słonie sà màdrymi i uczuciowymi zwierz´tami.RozwÊcieczone wpadajà w amok, dlatego trzeba si´ z nimi obchodziçdelikatnie. Tamankan daje si´ nam obłaskawiç, przytuliç. Z jejgrzbietu oglàdamy azjatyckà d˝ungl´. Po zakoƒczonej wycieczce Êciskamy czu le jej trà b´ i na sze dro gi si´ roz cho dzà. Cie ka we, co dziÊrobi Tamankan?Do jazd: na Ukrain´ najłatwiej dojechaç autobusem (bilet z Krakowa lubWarszawy kosztuje ok. 80 PLN). Bilety kolejowe na przejazd pociàgamiprzez Ukra in´, Ro sj´ i Ka zach stan sprzedajà biu ra spe cja li zu jà ce si´w sprzeda˝y wycieczek na Wschód.Wi zy: ukraiƒska – nie jest wymagana, rosyjska tranzytowa – 151 PLN,ka zach ska: 50 USD, chiƒ ska – 210 PLN, ne pal ska – 15 USD. Abywjechaç do Ty betu, trzeba mieç spe cjal ne po zwo le nie (mo ˝na je uzy skaçw Chinach lub Nepalu, wykupujàc zorganizowany wyjazd do Tybetu).Waluta: Ukra ina – hryw na (UAH), 1 UAH – 0,35 PLN; Ro sja – ru bel(RUB), 1 RUB – 0,96 PLN; Ka zach stan – ten ge (KZT), 1 PLN – 51 KZT;Chi ny – juan (CNY), 1 CNY – 0,43 PLN; Ne pal – ru pia ne pal ska(NPR), 1 NPR – 0,04 PLN.–1969 in Schutt und Asche nicht gelegt. Heutzutage gilt sie alsNationalmuseum. – Fotografieren verboten! Alles verboten!– sagt der Reiseführer. Wie überall in Tibet. Alles ist verboten,sowohl für Bewohner als auch für Touristen. Die diebuddhistische Exotik bewundernden Ankömmlinge helfen deraussterbenden Kultur nicht.– Man darf nur den Roten Palast besichtigen.Gut, dass man überhaupt eintreten darf und schade, dass derdamalige Herrscher flüchten musste. Im Schloss gibt esangeblich tausend Räume. Die Treppen hinauf gehen wir zumriesengroßen Palasthof und dann gehen wir zum Roten Teil über,wo wir in leicht verdunkelten Innenräumen an den Buddhabildern,Skulpturen und Altären vorbeikommen. In der Stille derbuddhistischen Tempel kehren Tibets goldene Zeiten zurück, alsdie Menschen im Frieden miteinander gelebt haben. DieTibetaner lächeln immer ehrlich aber ihr Enthusiasmus wird vomchinesischen Okkupanten gekühlt. Die Flagge auszuhängen istverboten. Man versuchte Religion und nationale Persönlichkeitzu entwenden. Im Dunkel der räume habe ich die Nähe dertibetischen und polnischen Geschichte gespürt, obwohl diebeiden Staaten tausende Kilometer entfernt liegen.Buddyjscy mnisi w Lhasie / Die buddhistischen Möṇche in LhasaZufahrt: In die Ukraine kan mann am besten mit dem Bus fahren (das Ticket aus Krakauoder aus Warschau kostet ca. 80PLN). Fahrkarten nach Ukraine, Russland, Kasachstanverkaufen Büros, die sich auf Reisen nach Osten spezialisieren.Visum: Das ukrainische Visum ist nicht notwendig; das russische Transitvisum kostet151PLN, das kasachische Visum kostet 50 USD, chinesisches Visum kostet 210 PLN undnepalesisches Visum kostet 15 USD. Um ins Tibet hineinzufahren, muss man spezielleBewilligung bekommen (man kann sie in China oder in Nepal erhalten, wenn eineGruppenreise ins Tibet organisiert und gekauft wird).Währung: Ukraine – Hrywnja (UAH), 1UAH – 0,35 PLN, Russland – Rubel (RUB), 1RUB – 0,96 PLN, Kasachstan – Tenge (KZT), 1 PLN – 51 KZT, China – Yuan (CNY), 1CNY – 0,43 PLN, Nepal – Nepalesische Rupie (NPR), 1 NPR – 0,04 PLNwww.ukraina.pl, www.rosjapl.info, www.kazachstan.pl, www.himalaje.pl, www.chiny.pl, www.ratujtybet.org


24 wyprawaExpeditions25DIE KORALLEN-KARIBIKMarzysz o niepowtarzalnychwakacjach? OdwiedêHonduras, najmniejturystyczne paƒstwoAmeryki Ârodkowej.B´dziesz podziwiaç zabytkiMajów, w´drowaç przezd˝ungl´, spływaç rwàcymirzekami i nurkowaçna drugiej co do wielkoÊcirafie koralowej na Êwiecie.Marta JurczakWer von einzigartigenSommerferien träumt, sollHonduras besuchen. Hondurasgehört zu den am wenigstenvon Touristen besuchtenLändern Mittelamerikas. Hierkann man die Maya-Denkmälerbewundern, durch denDschungel wandern, reißendeFlüsse hinunterfahren undam zweitgrößten Korallenriffder Welt tauchen.Hon du ras to jed no z nie licz nych paƒstw na Êwie cie, któ re opar ło si´ sko -mercjalizowanej turystyce. Wy˝ynno-górski kraj oblany od północy turkuso wy mi wo da mi Mo rza Ka ra ib skie go, a od po łu dnia sty ka jà cy si´z Oce anem Spo koj nym za miesz ku je zró˝ ni co wa na ra so wo lud noÊç.Na uli cach i pla ˝ach spo tka my bia ło skó rych po tom ków Ame ry ka nówi Europejczyków, Metysów (o europejsko-indiaƒskim rodowodzie) orazprzed sta wi cie li czar no skó rej spo łecz no Êci Ga ri fu na. MieszkaƒcyHondurasu sà skromnym narodem. Cechuje ich wielka miłoÊç do ojczyznyi pił ki no˝ nej. W 1969 r. prze gra ny mecz był jed nym z po wo dówroz po cz´ cia woj ny z sà sied nim Sal wa do rem (tzw. woj na fut bo lo wa),a podczas ostatniego mundialu w RPA wydano rozporzàdzenie zezwalajà ce na prze rw´ w pra cy pod czas me czów re pre zen ta cji Hon du ra su.Gospodarka w ponad 50 proc. opiera si´ na rolnictwie. Głównym produktemeksportowym sà banany (ich sprzeda˝ w wi´kszoÊci kontrolujàamerykaƒskie koncerny). Plantacje bananów i kawy rozpoÊcierajà si´ nawzgórzach w centrum kraju. Wzgórza w miar´ zbli˝ania si´ do wybrze-˝a zamieniajà si´ w równiny poroÊni´te lasami równikowymi. Nad morzemsoczysta zieleƒ tropików ust´puje miejsca pla˝om pokrytym białympiaskiem.NAJ CEN NIEJ SZY ZA BY TEK MA JÓW >> Na zachodzie, tu˝przy granicy z Gwatemalà, le˝y Copán – dobrze zachowane ruiny stolicypaƒstwa Majów. W okresie najwi´kszej ÊwietnoÊci miasto, nazywanedziÊ Ate na mi No we go Âwia ta, li czy ło ok. 200 tys. miesz kaƒ ców.W centrum ceremonialnym znajdowały si´ Êwiàtynie zbudowane na pirami dach schod ko wych, ze spo ły pa ła co we, pi´ç wiel kich dzie dziƒ cóworaz boisko do gry w popularnà wród plemion prekolumbijskich pelot´.W Copán na szczególnà uwag´ zasługujà „Schody Hieroglifów”. Na 63stopniach wyryto ok. 2500 symboli. System hieroglificzny Majów obejmowałkilkaset znaków okreÊlajàcych słowa (przedmioty, zwierz´ta, ludzi)lub sy la by. Na scho dach uzna wa nych za naj dłu˝ szy za by tekpiÊmiennictwa Majów opisano sceny z ˝ycia miasta i jego władców.W D˚UN GLI I NA WO DZIE >> Dla miłoÊników przyrody i aktywnegowypoczynku na łonie natury najatrakcyjniejsza jest północno--wschodnia cz´Êç Hondurasu. Do krainy parków narodowych prowadziautostrada łàczàca San Pedro Sula ze stolicà kraju Tegucigalpà. Dotrzemynià nad otoczone górami jezioro Yojoa – najwi´ksze naturalne jezioroHondurasu, które wypełnia zagł´bienie powstałe mi´dzy wygasłymiszczytami wulkanów. Wokół akwenu utworzono dwa parki narodowe:San ta Bar ba ra i Azul Mám bar. Je zio ro nie po dziel nie przy cià ga uwa g´wszystkich wodniaków, kuszàc ich dobrymi warunkami do uprawianiaw´dkarstwa, kajakarstwa i ˝eglarstwa.Nad brzegami Yojoa ˝yje wiele gatunków zwierzàt (m.in. iguany, w´˝e,mał py, oce lo ty, ja gu ary, pu my), a tak ˝e a˝ 373 ga tun ki pta ków (m.in.papugi, czaple, kaczki wodne, wilgi, tanagry). ˚eby poznaç ogrom bogactwanatury, warto wybraç si´ z lokalnym przewodnikiem na w´drówk´po oko licz nych la sach rów ni ko wych, wy kà paç si´ w wo do spa dziePul ha pan zak i od wie dziç ja ski nie Tau la be. Dla wiel bi cie li ostrzej szychwra˝eƒ idealnym miejscem b´dzie poło˝ony jeszcze dalej na północ parknarodowy Pico Bonito. Podczas raftingu na rzece Cangrejal i przedziera-


30 wypoczynek z pomysłemErholungsideen31El˝bieta WołoszyƒskaMarek WołoszyƒskiGEOLOGISCHES ELDORADOKielce szczycà si´ pi´ciomarezerwatami przyrody.W mieÊcie wyst´pujà skałyod kambru po czasy współczesne.Najstarsze – kambryjskie– przebyły 12 tys. kilometrów,nim trafiły w miejsce,gdzie odkryto ich tajemnice.Kielce rühmt sich seiner fünfNaturschutzgebiete. In der Stadttreten Felsen vom Kambrium bis zurGegenwart auf. Das älteste Gestein– aus dem Kambrium – hatte12.000 km zurückgelegt, bevores an den Ort gelangte, wo seineGeheimnisse enthüllt wurden.Fot.: El˝bieta Wołoszyƒska, Marek WołoszyƒskiWi´kszoÊç z nas pami´ta z lekcji geografii powtarzane jak mantrazdanie: Góry Âwi´tokrzyskie nale˝à do najstarszych w Polsce.Nie wie lu jed nak zda je so bie spra w´, ja kie bo gac twocie ka wych form i zja wisk geo lo gicz nych kry je ob szar, na któ -rym le˝y stolica regionu Êwi´tokrzyskiego. Trwajàca od kilkusetlat eksploatacja surowców skalnych odsłoniła niektóre z nich,umo˝ li wia jàc ob ser wa cj´ skut ków ru chu sko ru py ziem skieji zmian kli ma tycz nych, ja kie na st´ po wa ły w cià gu po nad500 mln lat.Die meisten von uns können sich an den im Erdkundeunterricht wie einMantra wiederholten Satz noch erinnern: Das Świętokrzyskie-Gebirgegehört zu den ältesten Gebirgen in Polen. Nur wenige sind sich aberbewußt, wie reich an interessanten geologischen Formen undErscheinungen die Świętokrzyskie-Region mit ihrer Hauptstadt Kielceist. Durch jahrhundertelange Förderung fossiler Rohstoffe wurdenmancherorts Felsen freigelegt, so dass heute Effekte der Bewegung derErdkruste und des Klimawechsels, die im Laufe von über 500 Jahrenerfolgten, beobachtet werden können.


32 wypoczynek z pomysłemErholungsideen33Wzniesienie zbudowane z mułowców kambryjskichHügel aus kambrischen SchlammsteinenGEO LO GICZ NE KO RZE NIE >> Cha rak te ry stycz nymele men tem kra jo bra zu kie lec kie go jest wie ˝a prze kaê ni ko wawznoszàca si´ na Telegrafie (408 m n.p.m.), najwy˝szym szczyciePasma Dymiƒskiego. Na zachodzie graniczy ono z PasmemPosłowickim, do którego nale˝y Kamienna Góra. Na jej północno-zachodnimstoku znajduje si´ nieczynny kamieniołom piaskowców, gdzie w trak cie eks plo ata cji od sło ni´ to jed nez najstarszych skał Gór Âwi´tokrzyskich – kambryjskie piaskowcei mu łow ce li czà ce ok. 540 mln lat.Do ka mie nio ło mu b´ dà ce go głów nà atrak cjà utwo rzo ne gow 1981 r. re zer wa tu przy ro dy nie o˝y wio nej Bie sak -Bia ło gonwcho dzi my prze ko pem, któ rym wy wo ˝o no uro bek. W je goÊcianach widaç ukoÊnie uło˝one warstwy skalne. Z lewej piaskowców(grubsze), z prawej – mułowców. Dawne wyrobiskowypełnia cz´Êciowo jeziorko. Po prawej widaç niewielkie wzniesieniew górnej cz´Êci zbudowane z mułowców kambryjskich.Pod nimi, tu˝ nad lustrem wody, ukazujà si´ zielonkawe bàdêrdzawe piaskowce ordowickie spoczywajàce na piaskowcachi mułowcach kambryjskich zakrytych wodami jeziorka. Młodszeskały ordowickie stały si´ „wkładkà” dla otaczajàcych je od góryi od do łu star szych skał. Ten anor mal ny układ jest efek tem ru -chów górotwórczych, które powodowały powstawanie uskokówtektonicznych i przemieszczanie skał w ró˝nych kierunkach.W rezerwacie odnaleziono równie˝ dowody na aktywnoÊç wulkanicznàw Górach Âwi´tokrzyskich. Âwiadczy o niej skała zwanabentonitem, powstała w wyniku podmorskiego wietrzeniaproduktów wulkanicznych. Nad jeziorkiem widaç szereg odsłoni´ç.Uwa˝ny obserwator zobaczy układy niewielkich uskokówi wygładzone powierzchnie tzw. lustra tektoniczne z rysami pokazujàcymikierunek przesuwania si´ warstw geologicznych.OBA LA JÑC… FAŁ DY >> W rezerwacie skalnym Âlichowiceim. Jana Czarnockiego mo˝emy podziwiaç najbardziej znanyprzy kład fał du oba lo ne go w Pol sce. Jak usta lo no, na zwaÂlichowice była u˝ywana w stosunku do wzgórza ju˝ w 1818 r.Jednak sam rezerwat został wpisany w 1949 r. do rejestru jakorezerwat przyrody nieo˝ywionej Âluchowice. Kto, kiedy i dlacze-GEOLOGISCHE HERKUNFT >> Ein charakteristisches Elementder Landschaft im Raum Kielce ist der Relaisturm auf dem Telegraf-Berg(408 m ü.d.M.), dem höchsten Gipfel des Dymiński-Gebirgszuges. ImWesten grenzt er an den Posłowicki-Gebirgszug mit dem Kamienna-Góra-Berg. An seinem nordwestlichen Hang befindet sich ein stillgelegterSteinbruch, wo bei der Sandsteingewinnung eine der ältesten Felsgruppendes Świętokrzyskie-Gebirges, ca. 540 Mio. Jahre alte kambrischeSand- und Schlammsteine freigelegt wurden.In den Steinbruch, die größte Sehenswürdigkeit des 1981 gebildetenSchutzgebietes der unbelebten Natur Biesak-Białogon, gelangen wirdurch einen Einschnitt, wo das Fördergut transportiert wurde. An denWänden sind hier schräg verlaufende Felsschichten: links dickereSandsteine und rechts Schlammsteine zu sehen. In einem Teil desehemaligen Abbauraumes befindet sich ein kleiner See. Rechts ist einkleiner Hügel aus kambrischen Schlammsteinen im Oberteil sichtbar.Unterhalb, über den Wasserspiegel ragen grünliche bzw. rostbrauneOrdowickie-Sandsteine empor, die auf unter dem Seewasser verstecktenkambrischen Sand- und Schlammsteinen ruhen. Das jüngere Ordowickie-Gestein ist in die es von oben und von unten umgebenden älterenFelsgruppen eingebettet. Diese anormale Lagerung ist auf orogeneBewegungen zurückzuführen, die die Entstehung von Brüchen undFelsverschiebungen in verschiedene Richtungen zur Folge hatten.In diesem Naturschutzgebiet wurden auch Spuren von Vulkanaktivität imŚwiętokrzyskie-Gebirge gefunden. Davon zeugt der Felsen, als Bentonitbezeichnet, der durch Verwitterung von vulkanischen Produktenentstanden ist. An dem kleinen See sehen wir zahlreiche freigelegteGesteine. Ein aufmerksamer Beobachter kann hier kleine Lagerungenvon Brüchen und glatten Flächen, sog. tektonische Spiegel mit Rissenwahrnehmen, die die Verschiebungsrichtung der Erdschichten zeigen.ÜBERFALTUNG >> In dem Jan-Czarnocki-FelsenschutzgebietŚlichowice können wir das bekannteste Beispiel für Überfaltungen inPolen bewundern. Der Hügel wurde bereits 1818 Ślichowice genannt.Das Schutzgebiet selbst wurde jedoch erst 1949 als Schutzgebiet derunbelebten Natur Ślichowice in das Register eingetragen. Wer, wann undwarum den Namen verdreht hat, das werden wir nie erfahren. Auf demŚlichowice-Hügel wurde mit der Gewinnung von devonischem Kalksteinin den 20er Jahren des vergangenen Jahrhunderts begonnen. Es gabhier zwei Steinbrüche. Der (ältere und größere) Weststeinbruch ist heuteFałd obalony w rezerwacie Âlichowice / Überwaltung im Âlichowice-SchutzgebietZdj´cia: Jacek Pernal (3), El˝bieta Wołoszyƒska i Marek Wołoszyƒski (1)Zachodni kamieniołom w ÂlichowicachÂlichowice, Weststeinbruchgo prze kr´ cił na zw´ – te go nie do wie my si´ ni gdy. Na wzgó rzuÂlichowice eksploatacj´ dewoƒskich wapieni rozpocz´to w latach20. ubiegłego wieku. Działały tu dwa kamieniołomy. Zachodni (star szy i wi´k szy) jest obec nie udo st´p nio ny dozwiedzania. Po dawnej pochylni schodzi si´ na dół wyrobiska.W je go Êcia nie wi daç ciem no sza re wa pie nie i łup ki mar gli steukła da jà ce si´ na prze mien ne z ja Êniej szy mi wa pie nia mi po -wstałymi z okruchów rafy koralowej. Warstwy skalne przyjmujàpra wie pio no wy układ, a w le wej cz´ Êci wschod niej Êcia nywidaç pochylony na południe fałd.W cza sie eks plo ata cji su row ca skal ne go pro wa dzo nej pod -czas II wojny Êwiatowej we wschodnim kamieniołomie został odsłoni´typrzepi´kny fałd obalony. Skały o du˝ej mià˝szoÊci zostałynajpierw sfałdowane, a nast´pnie przemieszczone do pozycji poziomej,czyli obalone (stàd nazwa fałdu). Oba kamieniołomy rozdzielaskalny grzbiet o szerokoÊci do 25 m. Tu˝ po zakoƒczeniuwojny, w 1949 r. dzi´ki staraniom geologa Jana Czarnockiegostruktur´ t´ obj´to ochronà jako pomnik przyrody.Rezerwat porasta obj´ta ochronà roÊlinnoÊç krzewiasta i zielna,m.in. wisienka stepowa, berberys, dzika ró˝a.PRE HI STO RYCZ NE MO RZE >> Re zer wat przy ro dynieo˝ywionej Wietrznia im. Zbigniewa Rubinowicza utworzonow 1999 r. Pi´k ne od sło ni´ cia wa pie ni de woƒ skich oraz stawwy peł nia jà cy daw ne wy ro bi sko (na pół noc od Êci słe go re zer -watu) powstały dzi´ki górniczej działalnoÊci prowadzonej w latach1897–1974. Ze wzgó rza Wietrz nia (316 m n.p.m.),z którego pozyskiwano wapieƒ i dolomit, pozostały jedynie trzygł´ bo kie wy ro bi ska (Wietrz nia, Mi´ dzy górz oraz Mi´ dzy górzWschodni) o długoÊci blisko 900 m. Liczne odsłoni´cia skalnepozwalajà na poznawanie historii geologicznej regionu Êwi´tokrzyskiego.Wietrznia nale˝àca do Pasma Kadzielniaƒskiego stanowigeologiczny łàcznik pomi´dzy Kadzielnià (na zachodzie)a Pa smem Ły so gór skim (na wscho dzie). Wa pie nie bu du jà cewznie sie nia po cho dzà z te go sa me go okre su (de wo nu), po -wstawały jednak w odmiennych warunkach: od płytkiego mo-Przykład mineralizacji w skałach WietrzniWeststeinbruch Âlichowice Gesteinsmineralisierung im Wietrznia-Schutzgebietfür Touristen freigegeben. Ein ehemaliger Schleppschacht führt tief inden Abbauraum. An der Wand sind dunkelgraue Kalksteine undMargelschiefer, die abwechselnd mit helleren, aus Korallenriffbruchstückenentstandenen Kalksteinen gelagert sind, z sehen. DieFelsschichten sind hier beinahe vertikal gelagert, und im linken Teil derOstwand fällt eine südlich neigende Faltung auf.Bei der Gewinnung von Felsrohstoffen während des zweiten Weltkriegeswurde im Oststeinbruch eine wunderschöne Überfaltung freigelegt. DasGestein mit höher Mächtigkeit wurde zunächst gefaltet und dannhorizontal gelagert, u.z. überfaltet (daher Überfaltung). Beide Steinbrüchesind durch einen 25 m breiten Felsrücken getrennt. Kurz nach Ende deszweiten Weltkrieges, 1949, wurde diese Struktur als Naturdenkmal aufBetreiben des Geologen Jan Czarnocki unter Schutz gestellt.In dem Schutzgebiet wachsen unter Naturschutz stehende Sträucherund Kräuter, u.a. Strauchkirsche, Berberitze und Heckenrose.PRÄHISTORISCHES MEER >> Das Zbigniew-Rubinowicz-Schutzgebiet der unbelebten Natur Wietrznia wurde 1999 gebildet. Diefreigelegten schönen Devon-Kalksteine und der Teich im ehemaligenAbbauraum (nördlich vom strikten Schutzgebiet) sind durchBergbautätgkeit zwischen 1897 und 1974 entstanden.Von dem Wietrznia-Hügel (316 m ü.d.M.), wo Kalkstein und Dolomitgewonnen wurden, sind nur drei tiefe Abbauräume (Wietrznia, Międzygórzund Międzygórz Wschodni) mit einer Länge von rund 900 m übriggeblieben. Zahlreiche freigelegte Felsen ermöglichen es, die geologischeGeschichte der Świętokrzyskie-Region kennen zu lernen. Der Wietrznia-Hügel im Kadzielnia-Gebirgszug ist ein geologisches Bindegliedzwischen dem Kadzielnia-Gebirgsmassiv (im Westen) und dem Łysa-Góra-Gebirgszug (im Osten). Die Kalksteine der Hügel stammen aus dergleichen Zeit (Devon), aber sie sind unter anderen Bedingungenentstanden: von einem seichten Meer (im Kadzielnia-Gebirgsassiv) bishin zu einem tiefen Becken (Łysa-Góra-Gebirgszug). Das Gestein imWietrznia-Schutzgebiet plaziert sich in der Mitte. Davon zeugen imMiedzygórz-Wschodni-Steinbruch auftretende bituminöse Kalksteine,deren dunkle Farbe auf eine Beimischung von organischen Stoffenzurückzuführen ist.


34 wypoczynek z pomysłemErholungsideen35Skałka Geologów – wejÊcia do jaskiƒGeologów-Felsen – Höhleneingangrza (wapienie na Kadzielni), a˝ do gł´bokiego zbiornika (łysogórskie). Ska ły z re zer wa tu Wietrz nia pla su jà si´ w po ło wiestawki. Âwiadczà o tym wyst´pujàce w kamieniołomie Mi´dzygórze Wschod nie wa pie nie bi tu micz ne o ciem nym za bar wie -niu spowodowanym domieszkà substancji organicznych. Sà toutwory charakterystyczne dla gł´bszych zbiorników wodnych.W rezerwacie Wietrznia odnaleziono liczne Êlady ramienionogów,koralowców, gàbek i Êlimaków, a tak˝e ryb pancernych.W trakcie zwiedzania warto równie˝ zwróciç uwag´ na Êladyzjawisk krasowych – lejki wypełnione zwietrzelinà o barwie wi-Êniowej (terra rossa), liczne fałdy, lustra tektoniczne. Na terenierezerwatu wyst´pujà tak˝e jaskinie. Niestety, wiele z nich zniszczonow trakcie eksploatacji surowca skalnego. Taki los spotkałm.in. ja ski ni´ Li sia Ja ma, któ ra mia ła ok. 60 m dłu go Êci. Ty lesamo metrów liczy najdłu˝sza obecnie jaskinia Na Wietrzni.TA JEM NI CE JA SKI¡ >> Rezerwat przyrody nieo˝ywionejKadzielnia utworzony w 1962 r. po zamkni´ciu zakładówwapienniczych (wapienie eksploatowano od 1770 r.) to miejscepi´kne i tajemnicze. Upodobały je sobie rzadkie gatunki roÊlinwapieniolubnych, tj. rojnik pospolity, goryczka orz´siona.Intensywna, trwajàca ok. 200 lat, działalnoÊç górnicza spowodowałaznaczne zmiany w krajobrazie. Powstało gł´bokie wyrobi sko, na dnie któ re go znaj du je si´ Je zio ro Szma rag do we.Z pokaênego wzgórza Kadzielnia (295 m n.p.m.) pozostał samotny osta niec – Skał ka Geo lo gów. Na niej znaj du jà si´ pi´k -ne przykłady krasu kopalnego (leje i komory wypełnione terrarossà). DziałalnoÊç górnicza miała tak˝e dobre strony, przyczyniłasi´ do odkrycia pierwszych w Polsce Êladów wyst´powaniaryb pan cer nych.Atrakcjà Kadzielni sà liczne jaskinie. SpoÊród 26 tego typu tworównajdłu˝sza jest Szczelina Kadzielniaƒska (180 m). W tym rokujest planowane otwarcie podziemnej trasy turystycznej, którapołàczy jaskinie Odkrywców, Szczelina i Prochownia. W jaskiniachodkryto koÊci prehistorycznych nosoro˝ców włochatych,niedêwiedzi jaskiniowych, gryzoni stepowych oraz jelenia.Amfiteatr w rezerwacie KadzielniaAmphitheater im Kadzielnia-SchutzgebietIn dem Wietrznia-Schutzgebiet wurden zahlreiche Spuren von Armfüßern,Korallentieren, Spongien, Schnecken sowie Panzerfischen ausfindiggemacht. Auf der Besichtigungstour sind Spuren von Karsterscheinungen– mit kirschrotem Verwitterungsschutt (terra rossa) gefülltekleine Trichter, zahlreiche Faltungen und tektonische Spiegel beachtenswert.Hier gibt es auch Höhlen. Leider wurden viele bei dem Abbauvon Felsrohstoffen zerstört. Gleiches gilt u.a. für die ca. 60 m lange Lisia-Jama-Höhle. Genauso lang ist die heute längste Wietrznia-Höhle.GEHEIMNISSE DER HÖHLEN >> Das 1962 nach der Stillegungdes Kalksteinwerkes (Kalkstein wurde hier seit 1770 gewonnen) gebildeteSchutzgebiet der unbelebten Natur Kadzielnia ist ein schöner undgeheimnisvoller Ort. Hier sind seltene Arten der Flora wie Hauswurz undEnzian beheimatet. Das Landschaftsbild wurde durch intensive, rund 200Jahre dauernde Bergbautätigkeit stark geprägt. Es ist ein tiefer Abbauraumentstanden, auf dessen Boden sich der Szmaragdowe-See befindet. Vondem ansehnlichen Kadzielnia-Hügel (295 m ü.d.M.) ist lediglich ein einzigerMonadnock, der Geologów-Felsen übrig geblieben. Darauf befinden sichschöne Beispiele für fossilen Karst (mit terra rossa gefüllte Trichter undKammern). Auch die Bergbautätigkeit hatte ihre guten Seiten, sie hat zurEntdeckung von ersten Spuren von Panzerfischen in Polen beigetragen.Eine Sehenswürdigkeit des Kadzielnia-Schutzgebietes sind zahlreicheHöhlen. Die Szczelina-Kadzielniańska-Höhle ist am längsten (180 m). Indiesem Jahr wird die Eröffnung einer unterirdischen Touristenroute geplant,die die Odkrywców-, Szczelina- und Prochownia-Höhle miteinanderverbinden soll. In den Höhlen wurden Überreste von prähistorischenNashörnern, Höhlenbären, Steppennagetieren und Hirschen ausfindiggemacht. Rund um das Schutzgebiet führt ein Lehrpfad mitAussichtspunkten, von denen aus die malerische Kadzielnia-Landschaftund die Kielce im Süden umgebenden Gebirgszüge bewundert werdenkönnen. Sehenswert ist auch das gründlich sanierte Amphitheater, wo vorfünf Jahren die Premiere des Oratoriums „Tu es Petrus“ von ZbigniewKsiążek und Piotr Rubik stattgefunden hat.BLEIREITER >> Kielce liegt wie Rom auf zahlreichen Hügeln. Einerdavon ist der bewaldete Karczówka-Hügel (340 m ü.d.M.), auf dessenZdj´cia: Jacek Pernal (2), El˝bieta Wołoszyƒska i Marek Wołoszyƒski (1)Pobernardyƒski klasztor na KarczówceEhemaliges Bernhardinerkloster auf dem Karczówka-HügelRezerwat oplata Êcie˝ka edukacyjna z punktami widokowymi,z któ rych mo˝ na po dzi wiaç pi´k no Ka dziel ni oraz pasm gór -skich otaczajàcych Kielce od południa. Na uwag´ zasługuje te˝gruntownie zmodernizowany amfiteatr, w którym przed pi´ciulaty odbyło si´ premierowe wykonanie oratorium „Tu es Petrus”Zbigniewa Ksià˝ka i Piotra Rubika.OŁO WIA NI JEèDè CY >> Kiel ce, jak Rzym, sà po ło ˝o nena licz nych wzgó rzach. Jed nym z nich jest po ro Êni´ ta la semKarczówka (340 m n.p.m.), na której szczycie góruje pobernardyƒskiklasztor wzniesiony w I połowie XVII w.Karczówk´ obj´to ochronà jako rezerwat krajobrazowy, jednakwzgó rze kry je wie le geo lo gicz nych ta jem nic. Wa pien ne ska łyprze ci na jà licz ne usko ki wy peł nio ne ˝y ła mi krusz co no Êny mi,m.in.: galenà (rudà ołowiu), kalcytem oraz barytem. Niektórez usko ków po wsta łe w wy ni ku ak tyw no Êci tek to nicz nej ma jàblisko 500 m długoÊci.Badacze przypuszczajà, ˝e ju˝ w XIII w. próbowano eksploatowaçkruszce. Zło˝a zlokalizowane blisko powierzchni Ziemi wydoby wa no, drà ˝àc w ska le szy by i szpa ry. Spa ce ru jàc poKarczówce, łatwo dojrzeç Êlady dawnych wyrobisk.Najcenniejszym poszukiwanym kruszcem była galena. Z jej wydobyciemwià˝e si´ legenda, której bohaterem jest biedny górnikz okolic Kielc. Bezskutecznie poszukiwał na Karczówce rudoło wiu. Gdy ju˝ stra cił na dzie j´, zo ba czył trzech jeêdê cówna czar nych ko niach, wy je˝ d˝a jà cych z otwo ru w ska łach.Jeêdê cy po ka za li gór ni ko wi, gdzie ma ko paç. Miej sce, w któ -rym wydobył galenowe bryły, nazwano „szparà Êwi´tych”. Namacalnydowód pracy górnika obejrzymy w klasztornej kaplicy.Z jednej z brył wykonano bowiem posàg Êw. Barbary. Z dwóchpozostałych wyrzeêbiono postacie Matki Bo˝ej (figurka znajdujesi´ obecnie w kieleckiej katedrze) oraz Êw. Antoniego.Ze wzgórza Karczówka rozpoÊciera si´ pi´kny widok na Kielcei Góry Âwi´tokrzyskie. Z wie˝y klasztoru przy dobrej pogodziemo˝na zobaczyç nawet zarys klasztoru na Jasnej Górze w oddalonejponad 100 km Cz´stochowie.Gipfel das in der 1. Hälfte des 17. Jh. errichtete ehemaligeBernhardinerkloster emporragt. Der Karczówka-Hügel steht als Landschaftsschutzgebietunter Naturschutz, aber es birgt viele geologischeGeheimnisse. Kalksteinfelsen durchschneiden hier zahlreiche Brüche,die mit Erzadern, u.a. Galenit (Bleierz), Kalzit und Baryt gefüllt sind. Einigedurch tektonische Aktivität entstandene Brüche sind etwa 500 m lang.Forscher vermuten, dass bereits im 13. Jh. mit der Gewinnung von Erzenbegonnen wurde. Unter der Erdoberfläche befindliche Vorkommenwurden abgebaut, wobei im Gestein Schächte und Spalten gebohrtwurden. Bei einem Rundgang fallen hier Spuren ehemaligerAbbauräume auf. Besonders gesucht wurde nach Galenit. Mit derBleierzgewinnung ist eine Legende verbunden, deren Held ein armerBergmann aus der Umgebung von Kielce ist. Er soll auf dem Karczówka-Hügel vergebens nach Bleierzen gesucht haben. Nachdem er bereits dieHoffnung verloren hatte, sah er drei Reiter auf schwarzen Pferden auseiner Felsöffnung kommen. Die Reiter zeigten dem Bergmann, wo ergraben sollte. Die Stelle, wo er Galenitklumpen ausgegraben hatte, wurde„Heiligen-Spalte“ genannt. Ein Nachweis der Arbeit des Bergmannsbefindet sich in der Klosterkapelle. Aus einem Klumpen wurde eine Figurder hl. Barbara angefertigt. Aus zwei weiteren Klumpen wurden eineFigur der Muttergottes (sie befindet sich im Dom zu Kielce) und des hl.Antonius geschnitzt.Vom Karczówka-Hügel aus bietet sich eine tolle Aussicht auf Kielce unddas Świętokrzyskie-Gebirge. Vom Klosterturm aus kann man bei gutemWetter sogar die Umrisse des Jasna-Góra-Klosters in dem mehr als 100km weit entfernten Częstochowa sehen.Urzàd Miasta Kielce – Wydział Edukacji, Kultury i Sportutel. (41) 36 76 643,Rezerwat Biesak-Białogon – dojÊcie od ul. Krakowskiej prowadzàcej w kierunkuCh´cin; Rezerwat Âlichowice – niedaleko ul. Piekoszowskiej, dojÊcie ul.Kazimierza Wielkiego. Rezerwat Wietrznia – pomi´dzy ulicami Wojska Polskiego, Ksi´ cia J. Po nia tow skie go i Pro stà. Zwie dza nie naj le piej roz po czàçprzy skrzy˝owaniu ulic Wojska Polskiego i Poniatowskiego.Rezerwat Kadzielnia – mi´ dzy Al. Le gio nów, ul. Kra kow skà i ul. Pa kosz.Re zer wat Kar czów ka – od pół no cy i za cho du doj Êcie ul. Ber nar dyƒ skà,od wschodu – ul. Karczówkowskà.Stadtverwaltung Kielce – Abteilung Volksbildung, Kultur und Sporttel. (41) 36 76 643Naturschutzgebiet Biesak-Białogon – Eingang von der Krakowska-StraßeRichtung Ch´ciny. Naturschutzgebiet ÂlichowiceNaturschutzgebiet Âlichowice – in der Nähe der Piekaszowska-Straße,Eingang von der Kazimierza-Wielkiego-StraßeNaturschutzgebiet Wietrznia – zwischen der Wojska-Polskiego-, Ksi´cia-Poniatowskiego- und Prosta-Straße; Sie beginnen die Besichtigung am bestenan der Kreuzung der Wojska-Polskiego- und Poniatowskiego-StraßeNaturschutzgebiet Kadzielnia – zwischen der Legionów-Allee,der Krakowska- und Pakosz-Straße.Naturschutzgebiet Karczówka – Nord- undWesteingang in der Bernardyƒska-Straße, Osteingangin der Karczówkowska-Straße.www.um.kielce.pl


36 wypoczynek z pomysłemErholungsideen37geschaffen von Jakub Juszczyk, aufgestellt. In Gąsawa istunbedingt die hölzerne Nikolauskirche aus dem 17. Jahrhundertzu besichtigen. In der Kirche sind viele wertvolle barocke WandundDeckenmalereien erhalten geblieben. Vor 10 Jahren wurdensie ganz zufällig während der Renovierung der Kirche unter derVerputzschicht entdeckt.PałukiPiotr ˚abowskipodró˝ przez wiekiPAŁUKI – EINE REISE DURCH JAHRHUNDERTEKra ina 130 je zior ob fi tu jew licz ne atrak cje– od naj dzie my tu XIX -wiecz neza byt ki tech ni ki, gród obron nyz epo ki brà zu, park di no zau róworaz kow boj skie mia stecz koro dem z Dzi kie go Za cho du.Region pałucki le˝y na styku województw kujawsko-pomorskiegoi wielkopolskiego. MiejscowoÊci: Marcinkowo Górne, Gàsawa,Bi sku pin, We ne cja, ˚nin, Bar cin łà czy Szlak Pia stow ski.Zgromadzone na nim pamiàtki sà zwiàzane z rodem, który wydałna Êwiat pierw szych wład ców Pol ski.Je sie nià 1227 r. w Gà sa wie od był si´ zjazd ksià ˝àt pia stow -skich. Zgromadzenie zostało brutalnie przerwane przez Âwi´topełka,którego wojska dopuÊciły si´ mordu na Leszku Białym.W Marcinkowie Górnym, czy li w miej scu, gdzie ksià ˝´ zgi nàłprzeszyty dzidà, odsłoni´to pamiàtkowy pomnik dłuta JakubaJusz czy ka. B´ dàc w Gà sa wie, ko niecz nie trze ba od wie dziçDas Land der 130 Seen ist reichan Sehenswürdigkeiten– hier findet man technischeDenkmäler vom 19.Jahrhundert, eine Wehrburgaus der Bronzezeit,Dinosaurierpark und eineStadt wie vom Wilden Westen.Die Pałuki-Region liegt an der Grenze von 2 Woiwodschaften:Kujawien-Pommern und Großpolen. Ortschaften wie: MarcinkowoGórne, Gąsawa, Biskupin, Wenecja, Żnin und Barcin liegen auf demPiastenweg. Die auf diesem Weg gesammelten Andenkenbeziehen sich auf das Geschlecht der Piasten, dem die erstenpolnischen Herrscher entstammen.Im Herbst 1227 fand in Gąsawa Versammlung der Piastenfürstenstatt. Die Versammlung wurde aber grausam von Swantopolkabgebrochen, dessen Soldaten Mord am Leszek dem Weißenbegangen. In Marcinkowo Górne, also dort, wo Leszek der Weißemit dem Speer tödlich durchbohrt wurde, wurde ein Denkmal,Fot.: D. Olendzka (5)Samotna baszta stojàca na rynku w ˚ninieDie einsame Bastei auf dem Marktplatz von ˚ninXVII-wieczny drewniany koÊciół pw. Êw. Mikołaja. Zachowałosi´ w nim wiele bardzo cennych barokowych malowideł pokrywajàcychÊciany oraz strop. Zostały one odkryte przypadkiem 10lat te mu pod war stwà tyn ku, gdy prze pro wa dzo no re montÊwiàtyni.DU KAT NA SZCZ¢ ÂCIE >> Stolicà powiatu i całego regionupałuckiego jest ˚nin. Miasto poło˝one jest mi´dzy malowni czy mi je zio ra mi – Du ˝ym ˚niƒ skim (opa no wa nym przezwindsurferów) i Małym ˚niƒskim, na którego wodach od wielulat Êci ga jà si´ spor to we mo to rów ki. Nic wi´c dziw ne go, ˝e towłaÊnie tam powstało Muzeum Sportów Motorowodnych. Symbolemmiasta jest wyrastajàca poÊrodku rynku baszta. Budowla,b´ dà ca po zo sta ło Êcià po XV -wiecz nym ra tu szu, skry wazbiory Muzeum Ziemi Pałuckiej. Pamiàtkami dokumentujàcymidzieje miasta sà te˝ gotyckie koÊcioły Êw. Marcina i Êw. Floriana(tzw. fa ra). Sto li ca po wia tu szczy ci si´ wła snym Du ka temMiejskim o nominale 6 Dukatów ˚niƒskich. Do koƒca czerwcanumizmaty funkcjonujà jako lokalny Êrodek płatniczy.OBIEKT ZA BYT KO WY >> Zaledwie 16 km od ˚nina le-˝y Lu bo stroƒ, uro cza miej sco woÊç, któ rej ozdo bà jest je denz najpi´kniejszych klasycystycznych pałaców w Polsce. Wzniesiona w ser cu oka za łe go par ku sie dzi ba ro du Skó rzew skichprzykuwa wzrok imponujàcym portykiem wspartym na oÊmiukolumnach. Centralnym punktem pałacu, b´dàcego w zaborzepruskim ostojà myÊli patriotycznej, jest wysoki salon ograniczonyod góry kopułà. Klasycystyczne wn´trza, które goÊciły wieluwy bit nych Po la ków, mo˝ na zwie dzaç, a na wet w nichnocowaç (w pałacu działa hotel).DER GLÜCKSDUKATEN >> Żnin ist Hauptstadt des Landkreisesund auch der ganzen Pałuki-Region. Die Stadt liegtzwischen zwei malerischen Seen – dem Großen Zniner See (vonWindsurfern erobert), und dem Kleinen Zniner See, auf dem seitJahren Motorboot-Rennen veranstaltet werden. Kein Wunder also,dass hier das Motorbootsport-Museum entstand. Die Bastei, diesich in der Mitte des Marktplatzes erhebt, ist das Wahrzeichen derStadt. In der Bastei – dem Überbleibsel des Rathauses vom 15.Jahrhundert - ist das Pałuker Heimatmuseum untergebracht. Auchgotische Kirchen – die Martins- und die Florianikirche (sog.Pfarrkirche) belegen die Geschichte der Stadt. Die Hauptstadt desLandkreises rühmt sich des eigenen Stadtdukatens mir einemNennwert – 6 Żnin-Dukaten. Bis Ende Juni gelten die Dukaten alslokales Zahlungsmittel.HISTORISCHES OBJEKT >> 16 km von Żnin entfernt liegtLubostroń, ein malerischer Ort, der auf einen der schönsten inPolen klassizistischen Paläste stolz ist. Den Blick fesselt die imHerzen des weiten Parks errichtete Residenz der Familie Skórzewski,mit ihrem imposanten, von 8 Säulen getragenen Portikus.Mittelpunkt des Palastes, der im preußischen Teilungs-gebiet einZentrum patriotischer Aktivitäten war, ist das hohe, von oben miteiner Kuppel abgeschlossene Salonzimmer.Klassizistische Räume, einst öfters von berühmten Polen aufgesucht,können jetzt besichtigt werden. Man kann hier auch übernachten(im Palast ist ein Hotel untergebracht).FÜR KLEIN UND GROSS >> Landkreis Żnin ist nicht nur fürArchitektur- und Geschichtsinteressierte einen Besuch wert,sondern auch für Familien mit Kindern. Den kleinsten BesucherPałac w Lubostroniu / Das Lubostroƒ-Palais


38 wypoczynek z pomysłemMuzeum Kolejki Wàskotorowej w Wenecji / Das Schmalspurbahn-Museum in WenecjaDLA MA ŁYCH I DU ˚YCH >> Powiat ˝niƒski przyciàganie tyl ko mi ło Êni ków ar chi tek tu ry i hi sto rii, ale tak ˝e ro dzi nyz dzieç mi. Naj młod szym tu ry stom z pew no Êcià spodo ba si´prze ja˝d˝ ka li czà cà 117 lat ko lej kà wà sko to ro wà. 12-ki lo me -trowa trasa prowadzi ze ˚nina do Gàsawy przez Wenecj´ i Biskupin. W pa łuc kiej We ne cji gon do là wpraw dzie nie po p-łyniemy, mo˝emy za to przez wiele godzin zwiedzaç MuzeumKolejki Wàskotorowej. Zgromadzono w nim ponad 70 eksponatów,w tym pa ro wo zy, dre zy ny, lo ko mo ty wy i wa go ny zXIX i XX w. Mo˝na bez obaw wsiàÊç do zabytkowego pociàgu,nie mar twiàc si´, ˝e od je dzie.Dla tych, którzy w dzieciƒstwie przepadali za Lucky Lukem lubbohaterami „Bonanzy” prawdziwà frajdà b´dzie wizyta w miasteczkuwesternowym Silverado City. Liczne atrakcje, tj. rzut lassemlub podkowà, poszukiwanie złota lub własnor´czny wyróbindiaƒskiej bi˝uterii sprawià, ˝e we wsi Bo˝ejewiczki poczujemysi´ jak na Dzi kim Za cho dzie.PO DRÓ˚ DO PRZE SZŁO ÂCI >> Nie ma chy ba oso by,która nie słyszałaby o Biskupinie. W I w. p.n.e. ludnoÊç kulturyłu ˝yc kiej za ło ˝y ła tu osa d´ obron nà. Zre kon stru owa ne wa łyobronne, ulice oraz budynki dajà wyobra˝enie o tym, jak ˝yli nasiprzodkowie. Latem w skansenie odbywajà si´ liczne festyny,z których najwi´kszym powodzeniem cieszy si´ wrzeÊniowy FestynArcheologiczny.Poło˝one nieopodal Rogowo od kilku lat słynie z najwi´kszegow Pol sce par ku di no zau rów. Je ˝e li wła Ênie w Za uro lan dii za -koƒczymy wypraw´ po Ziemi Pałuckiej, spotkamy si´ ze szczególnà wdzi´cz no Êcià dzie ci, któ rych wy obraê ni´ opa no wa łyju raj skie ol brzy my. Wszyst kie ga dy ma jà na tu ral nà wiel koÊçi trze ba na praw d´ uwa ˝aç, aby nie wpaÊç do pasz czy wiel kie -go tyranozaura.Dojazd: drogà mi´dzynarodowà E-5Turystyczne atrakcje: Muzeum Archeologicznew Biskupinie – wst´p: 8/6 zł; jednorazowyprzejazd ˚niƒskà Kolejkà Powiatowà – 10/8 zł,Muzeum Kolei Wàskotorowej w Wenecji– wst´p: 8/4 zł, Zaurolandia – wst´p: 15/11 złAnreise: Straße E-5Sehenswürdigkeiten: das Archäologische Museum in Biskupin – Tickets: 8/6PLN; Fahrt mit der Zniner Kleinbahn – Tickets: 10/8 PLN; das Schmalspurbahn-Museum in Wenecja – Tickets: 8/4 PLN, Zaurolandia – Tickets: 15/11 PLNwww.znin.pl, www.it.znin.plwird sicherlich Spazierfahrt mit der 117 Jahre alten Schmalspurbahngefallen. Die 12 km lange Strecke führt von Żnin nachGąsawa über Wenecja und Biskupin. In Wenecja (auf polnischVenedig) können wir zwar nicht Gondel fahren, wir können abermehrere Stunden im Schmalspurbahn-Museum verbringen. ImMuseum wurden über 70 Exponate (u.a. Dampflokomotiven,Draisinen und Waggons aus dem 19. und 20. Jahrhundert) gesammelt.Man kann in einen historischen Zug einsteigen, ohne zubefürchten, dass er abfährt.Wer in Kindheit den Lucy Luke und die Bonanza-Helden gern hatte,wird jetzt gerne die Westernstadt Silverado City besuchen. BeimLasso- oder Hufeisenwerfen, bei der Goldsuche oder eigenhändigerHerstellung indianischer Schmuckstücke kann man sichim Dorf Bożejewiczki wie im Wilden Westen fühlen.REISE IN DIE VERGANGENHEIT >> Alle haben vonBiskupin gehört. Im 1. Jahrhundert v.Chr. gründete die sorbischeBevölkerung die Wehrsiedlung. Rekonstruierte Schutzwälle,Straßen und Gebäude zeigen uns, wie unsere Vorfahren lebten. ImSommer finden in dem Freilichtmuseum Feste statt, von denen dasarchäologische Fest am beliebtesten ist.Das nahegelegene Dorf Rogowo ist seit einigen Jahren für dengrößten Dinosaurierpark Polens bekannt. Kinder, deren Fantasiedie Riesen aus der Jurazeit beherrscht haben, werden sicherlichglücklich sein, wenn der Ausflug ins Pałuker Land in Zaurolandiaendet. Die Reptilien sind lebensgroß und man muss aufpassen, umnicht in den Rachen des Tyrannosaurus zu geraten.Festyn historyczny w Wenecji / Das historische Fest in WenecjaLniane obrusy - to produkt, który od dawnacieszy si´ uznaniem klientów (tradycyjny wiejskistyl podoba si´ i nie traci uroku). Obrusy sàprodukowane w Polscei sprzedawane w sklepie projektanta:National Mode Conception - Lenpolska,ul. Marszalkowska 140 w WarszawieCharakteristische Leinentischtücher sind unserProdukt, welches seit Jahren mitErfolg verkauft wird (traditioneller rustikaler Stilist immer beliebt und verliert nichtsan seinem Charme)Die Tischtücher werden in Polen produziert undim Geschäft des Projektanten verkauft:National Mode Conception – LenpolskaMarszałkowska 140, Warschau.CzackiegoZakupy w Warszawie– Warszawa turystyczna


40 spacerem po...Ein Spaziergang durch...41Piotr ˚abowskiPowiat chełmiƒskiNie tylko dla zakochanychLANDKREIS KULM – NICHT NUR FÜR VERLIEBTEW lu tym naj hucz niej w Pol sceob cho dzi si´ tu wa len tyn ki. Wio snài je sie nià naj le piej wy ru szyçna zwie dza nie Êre dnio wiecz nychko Êcio łów i ru in zam ków krzy ˝ac -kich. Lo ty wi do ko we, re zer wa typrzy ro dy i kà pie le w je zio rzezo sta wmy so bie na la to.Chełmno – stolica powiatu chełmiƒskiego – jest nazywane miastemzakochanych. A to za sprawà relikwi Êw. Walentego przechowy wa nych w ko Êcie le far nym. Mia sto za cho wa ło Êre d-niowieczny układ ulic ograniczony murami obronnymi z XIII––XIV w. Wjaz du do naj star szej cz´ Êci Chełm na strze gà dwiebramy (Grudziàdzka i Merseburska) oraz 23 baszty (m.in. Prochowa,Panieƒska i Dominikaƒska).UWA GA, ZA BYT KI >> W centrum rynku stoi gotycko-renesan so wy ra tusz z fan ta stycz nie zdo bio nà at ty kà. Obec niew jego wn´trzu mieÊci si´ Muzeum Ziemi Chełmiƒskiej. Po zachodniejstronie budowli odnajdziemy Êredniowieczny wzorzecmia ry, tzw. pr´t cheł miƒ ski. Ma 4,35 cm dłu go Êci i jest po dzie -lo ny na: sto py, łok cie i kro ki. Spo Êród pi´ ciu Êwià tyƒ, ja kie prze -trwały do naszych czasów, najwa˝niejszy jest ÊredniowiecznykoÊciół farny. W nawie głównej uwag´ zwraca wiszàcy Êwiecznikw kształcie głowy jelenia, który niczym higrometr reagujena zmian´ wilgotnoÊci powietrza.Im Februar feiert man in Polenim großen Stil den Valentinstag.Im Frühling und im Herbst ist esam besten, mittelalterliche Kirchenund Ruinen der Kreuzritterburgenzu besichtigen. Mit Aussichtsflügen,Wanderungen in Naturschutzgebietenund mit dem Baden im See wartenwir lieber bis zum Sommer ab.Kulm – die Hauptstadt des Landkreises - wird Stadt der Verliebtengenannt. Warum? Da in der Pfarrkirche Reliquien des HeiligenValentins aufbewahrt sind. Die Stadt hat das mittelalterlicheStraßennetz bewahrt, abgeschlossen mit den Schutzmauern aus dem13. – 14. Jahrhundert. Einfahrt in den ältesten Stadtteil von Kulm wirddurch zwei Tore (das Graudenz- und das Merseburger Tor) und 23Basteien (u.a. Pulver-, Jungfern- und Dominikanerbastei) geschützt.ACHTUNG! DENKMÄLER! >> In der Mitte des Marktplatzessteht Rathaus im Mischstil der Gotik-Renaissance mit herrlichverzierter Attika. Jetzt ist das Rathaus Sitz des Museumsdes Kulmerlandes. Auf der westlichen Seite des Gebäudes findenwir das mittelalterliche Eichmaß, den sogenannten Kulmer Stab.Er ist 4,35 cm lang und ist in Füße, Ellen und Schrittegeteilt. Unter den fünf Tempeln, dieZeitprobe bestanden haben, ist diemittelalterliche Pfarrkirche am wichtigsten.Im Mittelschiff fällt Leuchter inSTEP NAD WI SŁÑ >> Niedaleko Chełmna (w miejscowo Êci Kał dus) znaj du je si´ re zer wat przy ro dy Gó ra Âw.Wawrzyƒca. Gór´ b´dàcà sztucznie usypanym wzniesieniemporasta rzadka roÊlinnoÊç stepowa, a jej wn´trze skrywa Êladywcze sno Êre dnio wiecz ne go gro dzi ska. Od kry to tu tak ˝ere lik ty ka te dry z pierwszej poł. XI w. (pisał o niej Długosz)przypominajàcej podobne zało˝enia w Gnieênie i Poznaniu.Punkt wi do ko wy na szczy cie wznie sie nia jest po pu lar nymmiejscem wycieczek.Nieco dalej na południe le˝y malownicze Jezioro Starogrodzkie– ulu bio ne miej sce wy po czyn ku miesz kaƒ ców Chełm -na oraz tu ry stów. Nad je go brze ga mi cze ka nas ko lej -na atrakcja – Park Miniatur Zamków Krzy˝ackich, a w nimdzie wi´ç pre cy zyj nie wy ko na nych bu dow li w ska li 1:30.W poło˝onym nieopodal Starogrodzie bez trudu wypatrzymypi´k ny ba ro ko wy ko Êciół o dwóch wie ˝ach. Ze wznie -sie nia, na którym stoi Êwiàtynia, roztacza si´ za chwy ca jà capanorama pradoliny Wisły.NIE ZA PO MNIA NE PRZE ˚Y CIA >> Ja dàc da lejna południe, dotrzemy do Watorowa, w którym działa oÊrodekszkolenia pilotów (placówka organizuje loty widokowenad okolicà). Stàd ju˝ niedaleko do rezerwatu „Zbocza Płutowskie”chroniàcego rzadkie skupiska roÊlinnoÊci stepowej.Sà sied ni Uni sław natomiast przy cià ga głów nie nar cia rzy.Do ich dyspozycji oddano oÊwietlony i oÊnie˝ony stok z trasàzjazdowà o długoÊci 400 m oraz dwa wyciàgi.Form des Hirschkopfes auf, der wie ein Hygrometer aufVeränderungen der Luftfeuchtigkeit reagiert.STEPPE AN DER WEICHSEL >> Unweit der Stadt Kulm (inder Ortschaft Kałdus) befindet sich das NaturschutzgebietLorenzberg. Der künstlich aufgeschüttete Berg ist licht mitSteppenpflanzen bewachsen und sein Inneres verbirgt Überresteeiner frühmittelalterlichen Burg. Hier wurden auch Überbleibsel derKathedrale aus der 1. Hälfte des 11. Jahrhunderts, die an ähnlicheBauwerke in Gnesen und Posen erinnert, entdeckt. DerAussichtspunkt am Gipfel der Erhebung ist ein viel besuchtesAusflugsziel. Unweit südwärts befindet sich der malerischeAlthausener See (Jezioro Starogrodzkie) – beliebter Erholungsplatzvon Stadtbewohnern und von Besuchern. An seinen Ufern erwartetuns ein weiteres Highlight – Miniaturpark der Kreuzritterburgen mitneun präzise erbauten Bauwerken im Maßstab 1:30. In demnahegelegenen Althausen (Starogród) fällt gleich schöne zweitürmigeBarockkirche auf. Von der Erhebung, auf der die Kirche steht, bietetsich wunderschöne Aussicht auf das Urstromtal der Weichsel.UNVERGESSLICHE ERLEBNISSE >> Weiter südlich liegtWatorowo, bekannt für die Flugschule (die Schule bietetAussichtsflüge in der Gegend). Das Naturschutzgebiet „ZboczaPłutowskie“, welches sich durch sonst selten zu findendeSteppenpflanzen auszeichnet, ist nicht weit entfernt. Der NachbarortUnisław lockt vor allem Skiläufer an. Für sie wurde beleuchtete undbeschneite Skipiste von 400 m sowie zwei Skilifte bereitgestellt.Zdj´cia: R. KarpiƒskaStarostwo Powiatowe w ChełmnieLandratsamt Kulm, ul. Harcerska 1,86-200 Chełmno; tel. +48 (56) 677 24 10,faks +48 (56) 677 24 21e-mail: starostwo@powiat-chelmno.plwww.powiat-chelmno.pl


42 spacerem po...Ein Spaziergang durch...43DIE EUROPÄISCHE NORDIC-WALKING-HAUPTSTADTJest gdzie pły waçka ja kiem, ˝e glo waç,jeê dziç na ro we rze...I przede wszyst kim – gdziecho dziç. Bar li nek po sta wiłbo wiem na nor dic wal king.Ka˝dy miłoÊnik szachów musiał słyszeç o Barlinku – właÊnie tu,w ówczesnym Berlinchen, przed 142 laty urodził si´ legendarnyniemiecki szachista Emanuel Lasker. Na jego czeÊç co roku rozgrywanyjest Mi´dzynarodowy Festiwal Szachowy Pami´ci Dr E. Laskera.Pamiàtki po geniuszu, który przez 27 lat dzier˝ył tytułMistrza Âwiata, zobaczymy w tutejszym Muzeum Regionalnym.Placówka ta zapozna nas równie˝ z historià Barlinka – słynnegokurortu wypoczynkowego, nazywanego Perłà Nowej Marchii.W AL PEJ SKIM STY LU >> Czyste, spokojne i pi´knie poło˝onemiasteczko jest ulubionym miejscem wypoczynku szczeciniani gorzowian. Zachowały si´ w nim Êredniowieczne murymiejskie, otoczony malowniczymi kamienicami rynek, a na nimfontanna przedstawiajàca dziewczynk´ z gàsiorem oraz uroczyPa ła cyk Ce bu lo wy. Nie co na ubo czu, nad rze kà Pło nià, stoiXVIII -wiecz ny młyn z za cho wa nà li nià tech no lo gicz nàsprzed 100 i wi´cej lat. Turystów najbardziej jednak wabi przylegajàcedo miasta Jezioro Barlineckie. Du˝y i czysty zbiornik maa˝ cztery wyspy, a jego strome brzegi otaczajà poroÊni´te buczynàwzgórza. Nad jeziorem rozpoÊciera si´ te˝ zbudowane w latach20. ubiegłego wieku kàpielisko. Za wielkim drewnianymgankiem w alpejskim stylu kryje si´ kilkadziesiàt pojedynczychprzebieralni. Latem po jeziorze kursuje stateczek wycieczkowy,a sprz´t pływajàcy oferujà cztery wypo˝yczalnie. Liczne trasy rowerowei szlaki piesze przecinajà Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowyrozciàgajàcy si´ na północ i południe od miasta.Michał RembasNa trasie…Auf der Nordic-Walking-RouteHier kommen Kanuten, Segler,Radfahrer und vor allem Wandererauf ihre Kosten. Barlinek setztaber auf das Nordic Walking.Barlinek ist wohl für jeden Schachfreund ein Begriff: Hier wurdevor 142 Jahren der legendäre deutsche Schachspieler EmanuelLasker geboren. Erinnerungsstücke an den genialen Schachspieler,der vor 27 Jahren Weltmeister war, werden im hiesigenRegionalmuseum präsentiert.Fot.: D.Bràszkiewicz, M.Piasecki, K.Mielcarek, M.PrzybylskaRegaty ˚eglarskie na Jez. Barlineckim / Segelregatta aud dem Barlinieckie-Seenym stopniu trudnoÊci. Wiodà lasami Puszczy Barlineckiej i brzegami32 okolicznych jezior. Zabłàdziç nie sposób – wszystkie trasyzostały oznakowane, a w miejscowym Centrum InformacjiTurystycznej sà dost´pne mapki. Pasjonaci nordic walking coraztłumniej przyje˝d˝ajà do Barlinka na liczne imprezy marszowe.Najwa˝niejsza z nich to otwarte zawody Wielka Siódemka Barlinecka(1–2 maja). W tym czasie na turystów czekajà tak˝e takieatrakcje jak: Barlinecki Jarmark Ceramiczny, regaty ˝eglarskie i festynrodzinny.KRÓ LO WA PUSZ CZY >>Od siedmiu lat w Barlinku odbywajàsi´ Barlineckie Âwi´tojanki – Dni Barlinka oraz spektaklÊwiatło-dêwi´k. Punktem kuliminacyjnym czerwcowej imprezyjest, po prze dzo na barw nym ko ro wo dem, ko ro na cja Kró lo wejPuszczy Barlineckiej. Co roku to niezwykłe widowisko kostiumoweoparte na motywach baÊni pod tym samym tytułem podziwiaokoło 3 tysi´cy widzów. Barlinek zaprasza!100jähriger Originalausstattung. Ein Touristenmagnet ist vorallem der Bar-linieckie-See mit vier Inseln. In den 20er Jahrendes 20. Jh. wurde am Seeufer eine Badeanstalt mit einer großenHolzveranda im alpinen Stil gebaut. Im Sommer kann man aufdem See eine Kreuzfahrt machen oder ein Paddel- bzw.Segelboot ausleihen. Zahlreiche Rad- und Wanderwegedurchschneiden den Barli-niecko-Gorzowski-Landschaftspark,der sich nördlich und südlich von der Stadt erstreckt.PARADIES FÜR NORDIC-WALKERS >> Barlinek trägtden Titel „Europäische Nordic-Walking-Hauptstadt“, und das hates auch verdient. Hier ist das erste Nordic-Walking-Zentrum inPolen entstanden. Freunden dieser Sportart stehen einigeerfahrene Trainer und sechs Ausleihstellen für Stöcke zurVerfügung. Barlinek bietet ausgezeichnete Walking-Bedingungen.Rund um die Stadt gibt es 54 km markierte Wanderwegemit unterschiedlichem Schwierigkeitsgrad. Sie führendurch die Barliniecka-Heide und an den Ufern von 32 Seenentlang.In Barlinek finden zahlreiche Nordic-Walking-Events statt. Daswichtigste Event ist der offene Wettkampf „Wielka SiódemkaBaliniecka“, der vom 1.–3. Mai ausgetragen wird. Auf Touristenwarten in dieser Zeit sol che Attraktionen wie der Keramikmarktin Barlinek, eine Segelregatta und ein Familienvolksfest.KÖNIGIN DER HEIDE >> Seit sieben Jahren findet inBarlinek ein Volksfest mit der Johannisfeier, den Barlinek-Tagen undeinem Son-et-Lumiere-Spektakel statt. Den Höhepunkt des Eventsim Juni bildet die Krönung der Königin der Barliniecka-Heide. JedesJahr zieht das auf Märchenmotiven beruhende Kostümfest ca.3.000 Zuschauer an.Promenada spacerowa / Uferpromenade Rynek Barlinka / Barlinek, Marktplatz Kàpielisko / BadeanstaltRAJ DLA KIJ KA RZY >> Barlinek szczyci si´ tytułem EuropejskiejStolicy Nordic Walking. I w pełni na niego zasłu˝ył.Działa tu pierwsze w Polsce Centrum Nordic Walking. Amatorzytego sportu mogà skorzystaç z usług profesjonalnych instruktoróworaz szeÊciu wypo˝yczalni kijków. Ale najwa˝niejsze, ˝e jest gdziechodziç. Wokół miasta wytyczono a˝ 54 km urokliwych tras o ró˝-IM ALPINEN STIL >> Das saubere, ruhige und schöneStädtchen ist ein beliebter Erholungsort für Urlauber ausSzczecin und Gorzów. Erhalten sind hier die mittelalterlicheStadtmauer, der Marktplatz mit malerischen Bürgerhäusern undeinem Brunnen und das prächtige Zwiebel-Palais. Etwas abseits,am Płonia-Fluss steht eine Mühle aus dem 18. Jh. mit mehr alsCentrum Informacji Turystycznej / Touristeninformation:ul. Paderewskiego 7, 74-320 Barlinek, tel. (0 95) 746 28 74; it.barlinek@wp.plInformacje: szlaki turystyczne, zabytki, baza noclegowa i gastronomiczna, rekreacyjna, imprezy, pamiàtki i inne ciekawostki.Information: Touristenwege, Denkmäler, Unter-künfteund Gastronomies, sowie Sportevents,www.it.barlinek.pl


44POWODÓW, BY ODWIEDZIå...7 URSACHEN ZU BESUCHEN45Be skidJoanna Stachowiak˚y wiec kiBe skidz ki folk lor, kuch nia,gór skie kra jo bra zy… wy li czaçmo˝ na dłu go. Zie mia ˝y wiec kaob fi tu je w atrak cje za rów nodla po szu ku jà cych spo ko ju,jak i dla nie ule czal nychwłó czy ki jów. Spa kujwa liz k´ i za bierz ro dzi n´na ło no na tu ry.Die Küche, Folklor, Landschaftender Beskiden…man könnte langeauszählen. Das Gebiet von˚ywiecczyzna bietet vieleAnziehungspunkte sowohlfür die, die auf der Suche nach Ruhesind, als auch für denunverbesserlichen Wanderern.Packen Sie Ihre Reisekoffer undfahren Sie gemeinsam mit IhrerFamilie in die Natur.1. PO WÓD: GÓ RY >> Beskid ˚y wiec ki, dru gie codo wy so ko Êci pa smo gór skie w Pol sce, jest do brze przy go to -wa ny na przy j´ cie gó ro ła zów. G´ sta sieç szla ków PTTK łà czynajpopularniejsze szczyty, tj. Pilsko, Romank´ i Wielkà Racz´.Na Kró lo wà Be ski dów – Ba bià Gó r´ (1725 m n.p.m.) – pro -wadzà dwie najwa˝niejsze trasy: biegnàcy z UstroniaGłówny Szlak Beskidzki (czerwony) oraz słynna PerçAkademików (˝ółty) zaczynajàca si´ w okolicachMar ko wych Szcza win. Ta wy ma ga jà ca tra sa(czyn na od wio sny do je sie ni) wie dziepo bar dzo stro mych gła zach. Przy wie luszlakach wybudowano schroniska, w którychza przysłowiowe co łaska dostaniemywrzàtek. RowerzyÊci mogà realizowaçswà pasj´ zarówno na drogach szerokich,jak i wàskich oraz kamienistych (na nich sàor ga ni zo wa ne za wo dy MTB i do wn hill).Przez ˚ywiecczyzn´ przebiega Szlak ZbójnikówKarpackich, łàcznie 4 tys. km, koƒczàcy si´ dopiero w Rumunii.2. PO WÓD: JE ZIO RA >> Trzy sztucz ne akwe ny to nie -wàtpliwy atut regionu. Zbiornik retencyjny na górze ˚ar mo˝naje dy nie po dzi wiaç, na to miast je zio ra ˚y wiec kiei Mi´ dzy brodz kie za pew nia jà moc atrak cji, o czym Êwiad czàliczne rowery wodne, ˝aglówki, kajaki, a ostatnio tak˝e windsurferzy.Nad Jeziorem Mi´dzybrodzkim znajduje si´ odpowiedzialna za je go po wsta nie za po ra Po ràb ka. Bu dow lawzniesiona w latach 30. ubiegłego wieku według projektu GabrielaNarutowicza jest dziÊ cennym zabytkiem techniki.Z ko lei Je zio ro ˚y wiec kie z cie ka wà Pta sià Wy spà jest sie dli -skiem bo brów oraz rzad kich ga tun ków pta ków. Brze gi akwe nuotacza lasek Âw. Wita, w którym odnajdziemy cudowne êródełko.Ka˝dego roku nad wodà zmagajà si´ uczestnicy Półmaratonudo oko ła Je zio ra ˚y wiec kie go. Na zwy ci´z c´ cze ka Pu charSta ro sty Po wia tu. Te go rocz na 12. edy cja za wo dów od b´ dziesi´ 27 mar ca. Start i me ta na ryn ku w ˚yw cu.www.halfmarathon.zywiec.pl1. URSACHE: DIE BERGEN >> Das Gebiet vonŻywiecczyzna ist die zweit höchste Bergkette in Polen und das Gebietist gut vorbereitet die Wanderer zu empfangen. Eine dichte Netz vonPTTK (Polnische Gesellschaft für Touristik und Heimatkunde)Wanderwegen verbindet die beliebtesten Spitzen, d. h. Pilsko,Romanka und Wielka Racza.Zwei wichtigste Wanderwege führen zu der Königin der Beskiden –Babia Góra (1725 m. ü. M.): der Beskiden Hauptweg (rot), der imUstroń anfängt, und der berühmte Perć Akademików(Akademikerpfad, gelb), der in dem Gebiet der Stadt MarkoweSzczawiny beginnt. Diese anspruchsvolle Strasse (offen vomFrühling bis zum Herbst) führt auf sehr steile Steine. Auf vielenWegen wurden Herberge gebaut, in denen man kochendes Wasserfür Kleingeld bekommen kann. Die Radfahrer können ihreLeidenschaft sowohl auf breiten, als auch auf engen und felsigenWegen realisieren (hier werden MTB und downhill Wettkämpfeorganisiert). Durch das Gebiet verläuft die Route der KarpatischenRäuber, die ingesamt 4000 km lang ist und erst in Rumänien endet.2. GRUNG: SEEN >> Drei Stauweiher sind ein zweifelloserVorteil dieser Region. Das oben liegende Staubecken kann man nurbewundern, die Seen in der Żywiecczyzna-Region und vonMiędzybrodzie sind ganz im Gegenteil viel attraktiver, was diezahlreichen Wasserfahrräder, Segelboote, Kanus und die in letzterZeit ankommenden Windsurfers bestätigen. Über demMiedzybrodzkie-See befindet sich die Wassersperre Porąbka, diefür dessen Entstehung verantwortlich ist. Das in 30er Jahren desvergangenen Jahrhunderts gemäß Projekt von Gabriel Narutowiczaufgebautes Bauwerk ist heute ein wertvolles Technikdenkmal.Żywiecer-See hingegen, mit einer interessanten Vogelinsel, gilt alsSitz der Biber und der seltenen Vogelgattungen. Die Küste desGewässers wird durch den Wald vom Heiligen Wit umgeben,, in demwir eine Wunderquelle finden. Jedes jahr kämpfen die Teilnehmenim Halbmarathon um den See herum. Den Sieger erwartet derPokal des Kreislandrates.. Diesjährige 12 Edition des Wettbewerbeswird am 27. März stattfinden. Start und Ziela uf dem Markt in Żywiec.www.halfmarathon.zywiec.plJezioro ˚ywieckie / ˚ywiecer-SeeNa szlaku Perç Akademików / Auf dem Wanderweg Perç Akademików


46POWODÓW, BY ODWIEDZIå...7 URSACHEN ZU BESUCHEN47muss Man unbedingt kaltes Bier “Żywiec” bestellen. Dieses Getränkwird in dieser Umgebung vom 1856 gebraut. Die modernsteBrauerei in Polen wurde von der Familie Habsburg gegründet, diedie Artenreinheit des Getränkes aufgrund der aus dem 16.Jahrhundert stammenden Konstitution geschützt hat. Bis heutehaben die altertümliche Bebauung und die Einrichtiungselemdenteüberdauert. Im ältesten Teil des Betriebs – in den im Felsengeschmiedenen Kellern – funktioniert das Brauereimuseum, dasdie 150-jährige Geschichte dieses Ortes erzählt.Brauereimuseum ˚ywiecBrowarnastraße 88 Besichtigung der Brauerei und des Museums – 25 PLN(mit Kostprobe); www.muzeumbrowaru.pl3. PO WÓD: KUL TU RA BE SKIDZ KA >> Sztuka góralskato unikat na skal´ co najmniej europejskà. Arcydzieła kryjàsi´ w przed mio tach u˝yt ko wych, np. malarstwie na szklei ˝y wiec kim haf cie na tiu lu. W wie lu wsiach wcià˝ ˝y we sà tra -dycje zabawkarskie i bibułkarskie – ze sztucznych kwiatów kobietywyczarowujà skomplikowane bukiety lub girlandy. Spoddłuta rzeêbiarzy wychodzà figurki, szopki i gwiazdy kol´dników.Be skidz ki folk lor to wa rzy szy wi´k szo Êci Êwiàt, a naj barw -niej przejawia si´ w zwyczajach i obrz´dach.W styczniu podczas Godów ˚ywieckich na scenie i w plenerzepre zen tu jà si´ gru py ko l´d ni cze, praw dzi we ˝y wiec kie „dzia -dy”. Natomiast latem w ˚ywcu i kilku okolicznych miejscowo-Êciach trwa Ty dzieƒ Kul tu ry Be skidz kiej. Równolegle z tàimprezà od by wajà si´ Mi´dzynarodowe Spotkania Folklorystyczne,w trakcie których w amfiteatrze Pod Grojcem prezentujàsi´ zespoły z ró˝nych zakàtków Êwiata. Imprezie towarzyszàm.in. targi sztuki ludowej.Tydzieƒ Kultury Beskidzkiejb´ dzie trwaç od 30 lip ca do 7 sierp nia; www.tkb.art.plMuzeum Browaru w ˚ywcu odwiedza co roku 100 tys. turystów / Das Brauereimuseum in ˚ywiec wird jährlich von 100 tausend Touristen besucht.4. PO WÓD: KUCH NIA I PE ŁEN KU FEL >> Licznekarczmy zapraszajà na obiad „po góralsku” lub „po beskidzku”(topowe pozycje w menu obowiàzkowo wyst´pujà z tym okre-Êleniem). Oprócz zupy z grzybów i r´cznie łowionych pstràgówmo˝ na spró bo waç np. ˝ur ku w chle bie oraz – przede wszyst -kim – kwaÊnicy. Zwykłà przyrzàdza si´ z kapusty kiszonej i wieprzowiny,a Êwiàtecznà z karpia.Do obiadu koniecznie nale˝y zamówiç kufel zimnego piwa ˚ywiec.Bursztynowy trunek jest warzony w tym samym miejscu3. GRUND: BESKIDISCHE KULTUR >> Gebirgige Kunstist einzigartig in Europa. Meisterwerke sind in nützlichenGegenständen wie z.B. in Malerei auf Glas und Żywiecer Stickereienauf Tüll versteckt. In vielen Dörfern sind die Spielzeug- undLöschpapiertraditionen weiterhin lebendig – von künstlichenBlumen zaubern die Frauen kompizierte Stäuße oder Girlanden. DieBildhauer Schaffem Figuren, Krippen und i Weihnachtssterne. DieFolklore von Beskidzy begleitet die heutige Welt, was sichbesonders in Sitten und Bräuchen äußert.Im Januar, während des Festes „Gody Żywieckie” präsentieren sichsowohl auf der Bühne als auch im Freien die Weihnachtsliedersingenden Gruppen, echte „Żywiecer Greise”. Im Sommer hingegenfindet in Żywiec in und in einigen benachbarten Städten BeskidischeKulturwoche statt. Parallel gibt es ein Internationales Folkloretreffen,bei dem Gruppen aus verschiedenen Weltecken im Amphitheaterbei Grojec auftreten. Die Veranstaltung wird von der Messe derVolkskunst begleitet.Die BeskidischeKulturwoche dauert vom 30. Juli bis zum 7. –August;www.tkb.art.pl4. GRUND: KÜCHE UND VOLLER KRUG >>Zahlreiche Wirtshäuser laden zum auf die beskidische Art undWeise zubereitetes Mittagessen (die populärsten Speisen tretenimmer mit dieser Bezeichnung auf). Außer Pilzsuppe und mitHänden geangelten Forellen kann man z.B. żur im Brot (typischpolnische Suppe, die auf Basis von spezieller Säure zubereitet wird)und – vor allem – Sauerdorn (kwaśnica) probieren. Die normale,tägliche Suppe wird auf Basis von Sauerkraut und Schweinefleichzubereitet und die zum Fest auf der Karpfenbasis. Zum MittagessenFot.: arch. Muzeum Browaru w ˚ywcuFot.: Marcin Mazurkiewicz, D. Olendzkaod 1856 r. NajnowoczeÊniejszy browar w Polsce zało˝yła rodzinaHabsburgów, która strzegła czystoÊci piwa na podstawie XVI--wiecznej konstytucji. Do dziÊ przetrwała zabytkowa zabudowaoraz elementy wyposa˝enia (kotły warzelne). W najstarszej cz´Êcizakładu – wykutych w skale piwnicach – działa Muzeum Browaruopowiadajàce o 150-letniej historii tego miejsca.Muzeum Browaru ˚ywiecul. Browarna 88, zwiedzanie browaru i muzeum – 25 zł(z degustacjà); www.muzeumbrowaru.plRynek w ˚ywcu / Markt in ˚ywiec5. PO WÓD: STO LI CA RE GIO NU >> Pi´knie poło˝onemiasto o Êredniowiecznych korzeniach szczyci si´ ciekawymiza byt ka mi. Ry nek ota cza jà ma low ni cze ka mie ni ce,nad któ ry mi gó ru je ra tusz. Kil ka kro ków od ko Êcio ła ka te dral -ne go z XV w. roz po Êcie ra si´ pi´k ny park w sty lu an giel skim,a w nim na prze ciw ko sie bie sto jà dwa zam ki – Sta ry i No wy.Wie lo krot nie prze bu do wy wa ny Sta ry Za mek ma obec nie re ne -san so wy cha rak ter. Mie Êci si´ w nim Mu zeum Miej skie, w któ -rym po szcze gól ne wy sta wy pre zen tu jà m.in. hi sto ri´ i tra dy cj´˚yw ca. No wy Zame k, przed stu la ty b´ dà cy oka za łà re zy den -cjà Habs bur gów, jest w trakcie restauracji i nabiera blasku.W kla sy cy stycz nym pa ła cu znaj do wa ły si´ sa la ba lo wa i pa wi -lon roz ryw ko wy, a tak ˝e wa ˝à ca pół to ny ko lek cja sre bra. Nie -daw no w par ku stwo rzo no rol ko wi sko z praw dzi we gozda rze nia.Muzeum Miejskie w ˚ywcu – Stary Zamekul. Zamkowa 2; bilety – od 2 zł (wystawa czasowa) do 30 zł (bilet rodzinny);www.muzeum-zywiec.pl5. GRUND: HAUPTSTADT REGION >> Die wunderschöngelegene Stadt mit mittelalterlichen Wurzeln bietetinteressante Sehenswürdigkeiten an. Der Markt wird vonmalerischen Häusern umgeben, über die das Rathaus steht. Einpaar Schritte von der kathedralen Kirsche vom XV. Jahrhundertgenießen Sie einen wunderschönen Park im englischen Still, in demzwei Burgen gegenüber stehen – die Alte und die Neue. Mehrmalsumgebautes Altes Schloß hat jetzt einen Renaissance Charakter. Erbeherbergt das Stadtmuseum, in dem die einzelnen Ausstellungenu. a. die Geschickte und Tradition darstellen.Neues Schlosß, der vor hundert Jahren die prunkvolle Residenz vonHabsburg war, wird saniert. Das klssizstische Schloß umfasste denBallsaal und Unterhaltungspavillon. Vor kurzem wurde einUnterhaltungspark eingerichtet.Stadtmuseum in ˚ywiec - Aller SchlossZamkowastraße 2; Eintrittskarten – von 2 PLN (Saisonausstellung) bis 30 PLN(Familienticket); www.muzeum-zywiec.plPodczas Tygodnia Kultury Beskidzkiej / Während der Beskidischen Kulrutwoche


48POWODÓW, BY ODWIEDZIå...Agroturystyka w pobli˝u szlaku / Agrotouristik in der Nähe vom Skilift6. PO WÓD: DE SKI I SKRZY DŁA >> Na ˚ywiecczyêniedziała kilkanaÊcie stacji narciarskich. Najbardziej znanà bazàsportów zimowych jest miejscowoÊç Zwadroƒ oferujàca pi´tnaÊciewyciàgów. Niesłabnàcà popularnoÊcià cieszy si´ Pilsko,gdzie Ênieg utrzy mu je si´ do póê nej wio sny. Na sto kach dru giejco do wiel ko Êci gó ry Be ski du ˚y wiec kie go po pro wa dzo noosiem tras, dzia ła tu tak ˝e snow park. Spo Êród kil ku na stu wy cià -gów najdłu˝szy ma półtora kilometra. Na narciarzy czeka nowoczesne schro ni sko na Ha li Mi zio wej oraz roz le gła panora maz Babià Górà. Du˝à popularnoÊcià cieszy si´ te˝ góra ˚ar (mi´dzy˚ywcem i Bielsko-Białà). Na szczycie, z którego roztacza si´widok na Beskidy, znajduje si´ szybowisko. W polskim centrumspor tów po wietrz nych nie brak szy bow ni ków i pa ra lot nia rzy.˚ar wy gry wa z gra wi ta cjà – złu dze nie optycz ne spra wia, ˝eprzedmioty wydajà si´ toczyç pod gór´.Ceny karnetów:jednodniowy (godz. 8–16) 65 zł, dwudniowy (godz. 8–16) 120 zł,poranny (godz. 8–12) 50 zł; www.korbielow.net, www.snowpatrol.pl,www.pilsko.com.pl, www.glidezar.com7. PO WÓD: AGRO TU RY STY KA >> Lenistwo w hamaku lub pod drze wem, a do te go do mo we je dze nie i gó ryna wy cià gni´ cie r´ ki. Cze go wi´ cej trze ba, by sp´ dziç uda nyurlop? Do wy bo ru ma my kil ka dzie siàt ofert z całej ˚ywiecczyzny.Znacz na cz´Êç oÊrod ków jest usy tu owa na w po bli ˝u szla kówtu ry stycz nych, w oto cze niu la sów peł nych ja gód i grzy bów.Przy gospodarstwach agroturystycznych cz´sto działajà wypo-˝yczalnie rowerów i stadniny koni. GoÊcie mogà rozpaliç grilllub ognisko, pograç w piłk´. Zimà gospodarze organizujà kuligiz pieczeniem prosiaka lub barana. Zdarza si´, ˝e zajmujà si´równie˝ r´kodziełem, które mo˝emy kupiç na pamiàtk´.6. GRUND: BRETTER UND FLÜGEL>> Auf dem Gebietvon Żywiecczyzna stehen mehrere Skistationen zur Verfügung. Derberühmteste Ort der Wintersportarten ist Zwadroń , wo man von 15Skilifts Gebrauch machen kann. Einer großen Popularität erfreutsich Pilsko, wo Schnee bis zum späteren Frühling liegt. Auf denHängen des zweit größten Bergs gibt es acht Strecken, esfunktioniert auch ein Snowpark. Der längste Skilift beträgt 1,5 km.Auf die Skiläufer wartet eine moderne Herberge auf Miziowahalleund weite Aussicht mit dem Hauptpunkt Babia Góra. Ebenso beliebtist außerdem der Berg Żar (zwischen Żywiec und Bielsko-Biała). Vondessen Spitze, von der sich die wunderschöne Aussicht aufBeskiden erstreckt, kann man auch schweben. Im polnischenZentrum der Luftsportarten gibt es viele Segelflieger undGleitschirmflieger.Żar gwint gegen die Schwerkraft – optische Täuschung verursacht,dass die Gegenstände scheinen bergauf zu rollen.Abonement:eintägig (8-16 Uhr) 65 PLN, zweitägig (8-16 Uhr) 120 PLN,morgen (8-12 Uhr) 50 PLN;www.korbielow.net, www.snowpatrol.pl, www.pilsko.com.pl, www.glidezar.com7. GRUND: AGROTOURISTIK >> Faulenzen in einerHängematte oder unter einem Baum, dazu hausgemachtes Essenund Berge an der Fingerspitze. Zur Wahl stehen mehrere Angeboteaus der ganzen Region von Żywiecczyzna. Ein Großteil der Anlagenbefindet sich in der Nähe von Wanderwegen , die von Wäldern vollerBeeren und Pilzen umgeben sind. Bei den agrotouristischenHaushältern gibt es oft Fahrradverleih oder Gestüt. Die Gäste dürfenoft grillen, Lagerfeuer machen oder Fußball spielen. Die Gastgeberorganisieren Schlittenfahrten. Manchmal sind sie auch imHandewerk tätig und man kann sich ein Souvenir kaufen.Preise:Sie variieren von 20 PLN bis zu sogar 180 PLN (Apartament)für einen Tag. www.zywiecczyzna.pl/noclegi_beskidy.htmlZdj´cia: M. Mazurkiewicz, P. BednarzGdzie spaçceny za noc leg wa ha jà si´ od 20 zł do 180 zł za do b´.www.zywiecczyzna.pl/noclegi_beskidy.html


50 sto kilometrów przygody100 Kilometer Abenteuer51Âlà skie wa row nie sà ogrom nei su ro we. Luk sus i ele gan cjare zy den cji nie mal ˝e onie Êmie la jà.Zam ki wzno si li kró lo wie i bi sku pi,pa ła ce zaÊ ro sły dzi´ ki ko pal niom,fa bry kom i hu tom. Stàd ta karó˝ no rod noÊç. Na dwóch sza lachwa gi mo˝ na po ło ˝yç pa ła cw Pszczy nie i po t´˝ nezamki na Szla ku Or lichGniazd.Rycerze,duchy i bogaczeRITTER GERISTER UND DIE REICHENsJoanna LamparskaSchlesische Festungen sind riesengroßund karg. Luxus und Eleganz derResidenzen machen verlegen. DieBurgen haben Könige und Bischöfegebaut, Paläste sind dank Minen,Fabriken und Stahlwerken gewachsen.Daher solche Vielfalt. Auf zweiWaagschalen kann man den Palast inPszczyna und mächtige Burgen auf demWeg der Adlernester legen.Fot.: D. OlendzkaZameczek myÊliwski w Promnicach / Jagdschloss in PromniceNa po czàt ku XX w. ˝y cie w naj pi´k niej szej re zy den cji Âlà ska,w Pszczynie, upływało wÊród bogactwa, zapachu luksusowychperfum i szelestu jedwabiu. Wspaniała siedziba Hochbergów,pieczołowicie odrestaurowana po II wojnie Êwiatowej, oszałamiadoborem detali i wzornictwem. Fortuna właÊcicieli tego pałacu by ła nie mal ˝e le gen dar na i szła w pa rze ze szla chet nympochodzeniem.BAJ KOWE ˚Y CIE >> Za mek w Pszczy nie za wdzi´ czaswój splen dor Da isy von Pless, ˝onie ksi´cia pszczyƒskiego Han -sa He in ri cha XV Hoch ber ga. Jed na z naj pi´kniejszych ko bietepoki edwardiaƒskiej przyjaêniła si´ z Oskarem Wildem, romansowałapodobno z cesarzem, podró˝owała w najdalsze zakàtkiÊwia ta, m.in. do Egip tu i In dii. Gra ła w ru let k´ w Mon te Car loi polowała w Afryce. Prawdopodobnie nigdy nie pokochała m´-˝a, choç ich mał˝eƒstwo przetrwało 31 lat.Luksus, w jakim ˝yła Daisy, mo˝e budziç zazdroÊç ka˝dej kobiety.Zwiedzajàc pałac, w którym w znacznej cz´Êci przetrwało oryginal ne wy po sa ˝e nie, wy star czy spoj rzeç na lu stra – te najwi´ksze, ma jà 14 m kw. po wierzch ni! A wi dok na park z sy pial -ni? Po prostu zapiera dech! Park zamkowy najpi´kniej prezentujesi´ w czerwcu, gdy kwitnà rododendrony i w paê- dzierniku,wówczas mieni si´ wszystkimi barwami jesieni.Rów nie oka za le pre zen tu je si´ po bli ski za me czek my Êliw skiw Prom ni cach, w któ rym Da isy ch´t nie od po czy wa ła z ro dzi -nà. Mimo upływu czasu budynek wzniesiony nad malowniczymJeziorem Paprocaƒskim zachował neogotyckà form´, jakà nadalimu ar chi tek ci pod ko niec XIX w. DziÊ w ksià ˝´ cych apar ta -mentach mieÊci si´ przytulny hotel. Ci´˝kie, drewniane stropy,Zamek bielski / Das Schloss in BielskZu Beginn des XX. Jahrhunderts ist das Leben in der schönstenResidenz von Schlesien, in Pszczyna, mitten im Reichtum, in Duftvom luxuriösem Parfüm und im Rascheln vom Seide vergangen.Wunderschöner Sitz von Hochberg, nach dem II Weltkriegmühsam saniert, betäubt mit Auswahl von Details und Design. DasGlück der Palastbesitzer war beinahe legendär und war mit deredlen Abstammung verbunden.MÄRCHENHAFTES LEBEN >> Der Schloss in Pszczynaverdankt seine Meisterhaftigkeit Daisy of Pless, der Gattin vondem Fürsten Hans Heinrich XV von Hochberg. Eine derschönsten Frauen der edwardischen Epoche war mit Oskar Wildbefreundet, hatte angeblich eine Affäre mit dem Kaiser, ist in dieentfernsten Weltecken , u. a. nach Ägypten oder Indien gereist.Sie hat Roulette in Monte Carlo gespielt und in Afrika gejagt.Wahrscheinlich hat sie sich in ihrem Mann nie verliebt, obwohl dieEhe 31 gedauert hat. Luxus, indem Daisy gelebt hatte, kann Neidjeder Frau erwecken. Den Palast besichtigend, in dem derwesentliche Teil der Ausstattung erhalten ist, reicht nur einen Blickauf die Spiegel zu werfen – die größten haben 14 QuadratmeterFläche! Und Aussicht vom Schlafzimmer auf den Park? Das isteinfach atemberaubend! Der Schlosspark sieht am schönsten imJuni aus, wenn die Rhododendren blühen und im Oktober, wenner mit allen Herbstfarben schimmert. Genauso prächtig sieht dasin Nähe gelegene Jagdschlösschen in Promnice, in dem sichDaisy mit ihrer Familie erholt hat. Trotz des Zeitablaufs, hat dasüber den malerischen See errichtete Gebäude seine neugotischeForm, die ihm die Architekten zu Ende des XIX. Jahrhundertsverliehen haben. Heutzutage gibt es in den fürstlichen


52 sto kilometrów przygody100 Kilometer Abenteuer53Surowa warownia w B´dzinie / Die unvollendete Festung in B´dzinPałacyk MoÊcickiego w Wisle / Die MoÊciski Residenz in Wisłafantazyjnie skrzypiàce schody i podłogi przetrwały niemal˝e wnie na ru szo nym sta nie. Te raz przy wo łu jà wspo mnie nia z cza -sów, gdy bywali tu Hochbergowie.DUCH DZI KIEJ HRA BI NY >> Szko da, ˝e w tak do brejfor mie nie zachowała si´ in na per ła województwa Êlàskiego:pa łac w Kro wiar kach. Daw na sie dzi ba Stra chwit zów, Ga schi -nów i Donnersmarcków imponuje rozmachem, z jakim zostałazaprojektowana. Kilka lat temu trafiła w prywatne r´ce i jest terazw remoncie. Podziemia to labirynt 30 piwnic, zaÊ na parterzei pi´ trach znaj du je si´ 115 sal. I to ja kich! Sa la ba lo wareprezentuje pełen przepychu styl neorokokowy, jadalnia wykoƒczonad´bowà boazerià – to neorenesans, najbardziej jednakzaskakuje Sala Mauretaƒska, rozdzielona czterema paramikolumienek. Jej wystrój odwołuje si´ do sztuki islamu.Do legendy przeszła postaç pewnej hrabiny von Goschin, wyjàtkowodzikiej i okrutnej kobiety. Uwielbiała galopowaç przezpo la ze sfo rà po nad 200 psów. Pew ne go dnia pod czas po lo wa -nia od strze li ła so bie dwa pal ce. To jed nak nie zła go dzi ło jej cha -rak te ru. Ka za ła so bie zro biç zło te pro te zy, któ re po bły sku jàw bla sku ksi´ ˝y ca, gdy duch hra bi ny po ja wia si´ w pa ła cu.Szczególnie upodobał sobie właÊnie Sal´ Mauretaƒskà.Swoje duchy ma te˝ zamek w Bielsku-Białej, najstarsza i najwi´kszaza byt ko wa bu dow la mia sta zbudowana w XIV w. Przez stu -lecia broniła granic ksi´stw dzielnicowych, cieszyƒskiegoi oÊwi´cimskiego. Inicjatorem budowy warowni, która potemprzeobraziła si´ w okazały zamek, był ksià˝´ opolski Kazimierz.Legenda głosi, ˝e wzniesiono go na miejscu grodu rozbójnikówOgrodzieniec, najwi´kszy zamek na szlaku Orlich Gniazd /Ogrodzieniec, der größte Schloss auf dem Weg der AdrlernesterAppartements ein gemütliches Hotel. Schwere Holzdecken,fantasievoll knarrende Treppen und Böden haben In fastunzerstörtem Zustand überdauert. Jetzt erinnern sie an die Zeit,als hier die Hochberg gewohnt haben.GEIST DER WILDEN GRÄFIN >> Es ist schade, dasskeine weitere Perle der Wojewodschaft Schlesien überdauert hat:der Palast in Krowiarki. Der ehemalige Sitz von Strachwitz, vonGaschin und von Donnersamarck beeindruckt mit dem Schwung,mit dem entworfen wurde. Einige Jahren hat ihn eine Privatpersongekauft und wird saniert. Unter dem Palast gibt es ein Labyrinthvon 30 Kellern und auf dem Erdengeschoss und weiteren Etagenbefinden sich 115 Säle. Der Ballraum stellt einen glamourösenNeurokoko-Still dar, Esszimmer mit Eichenwandpaneelenausgestattet – das ist Neurenaissance, am meisten überraschtaber der Mauretanische Saal mit vier Paaren von Säulen getrennt,dessen Dekor auf die Kunst des Islam verweist. Legendarischwurde die Geschichte einer Gräfin von Goschin, die besonderswild und grausam war. Galoppieren mit Begleitung von mehrerenals 200 Hunde war ihre Leidenschaft. Eines Tages, während desJagds, hat sie sich zwei Fingen abgeschossen. Dies hat ihrenCharakter jedoch kaum milder gemacht. Sie ließ sich zwei goldeneProthesen machen, die im Mondschein glänzen, wenn der Geistvon der Gräfin im Palast erscheint. Besonderen Gefallen findetsie an dem mauretanischen Saal.Eigene Geister hat auch der Schloss in Bielsko-Biała, das ältesteund größte Gebäude der Stadt wurde im XIV. Jahrhundertaufgebaut. Durch Jahrhunderte hat sie die Grenzen derFot.: P. Bàgiel, D. Olendzka, arch. ÂOTłupiàcych podró˝ujàcych kupców. Waleczny ksià˝´ zdobył gródi po zbył si´ zbó jów. To oni wła Ênie cza sem po ja wia jà si´ w kom -natach. Obecnie w zabytkowych murach mieÊci si´ muzeum.SZLAK DUM NYCH WA ROW NI >> Od po czy nekod przepychu pałaców znajdziemy na Szlaku Orlich Gniazd. Ciàgniesi´ przez 163 km. W je go skład wcho dzi ło 29 zam kóworaz 10 stra˝ nic, któ re po wsta ły w cza sach króla Ka zi mie rzaWiel kie go. Naj wi´k sze i naj bar dziej po bu dza jà ce wy obraê ni´gniazdo to Ogrodzieniec. Tutaj Andrzej Wajda nakr´cił „Zemst´”we dług słynnego komediopisarza – Alek san dra Fre dry. Stro jewykorzystane w ekranizacji, ciekawe skamieliny oraz etnograficzne pa miàt ki mo˝ na oglà daç w mu zeum znaj du jà cym si´w tzw. Lamusie pod Salà Kredencerskà. Najp´kniejsze widokina za mek i wznoszàce wo kół ostaƒ ce roztacza si´ ze szczy tówwie˝ Kredencerskiej i Skazaƒców.W XVII w. zamek nale˝ał do bogatego i okrutnego StanisławaWarszyckiego, kasztelana krakowskiego i wojewody sandomierskiego. Pan ów wsła wił si´ głów nie chło sta niem swych ˝on i tona oczach słu˝ by. Jed nà z uko cha nych za mu ro wał ˝yw cem,a nast´pnie z połowà zamku wysadził w powietrze. DziÊ odbywajàsi´ tu festiwale rycerskie i pokazy fajerwerków, ˝ywa jestte˝ opowieÊç o ukrytym złocie. Ponoç kosztownoÊci nadal czekajà na od kryw ców w zam ku w Rabsz ty nie (był tłem w fil mie„Karol – człowiek, który został papie˝em”). Natomiast surowawa row nia w B´ dzi nie kry je inny skarb – zbio ry bro ni z daw -nych wie ków zgromadzone w Mu zeum Za gł´ bia.Za mek w Cie szy nie, po dob nie jak te ju raj skie, wzniósł król Ka -zi mierz Wiel ki. Nie gdyÊ wyró˝niały go czte ry wie ˝e, do dziÊ jed -nak za cho wa ła si´ tyl ko jed na, kwa dra to wa, z pi´ cio makondygnacjami. Obecnie cieszyƒska siedziba jest niemal˝e ruinà,ale trud no si´ dzi wiç – nie oszcz´ dza ły jej hi sto rycz ne wy -da rze nia. Nisz czy ły jà woj ska, to szwedz kie, to au striac kie,wielokrotnie te˝ płon´ła. Na przekór złemu losowi, dzieki tymka ta stro fom, ma my obec nie pi´k ny wi dok z mia sta na Gó r´Zamkowà i samotnà, ale jak˝e dzielnà wie˝´.Fürstentümer, Cieszyn und Oświęcim, geschützt. Mit dem Bau hatder Oppelner Fürst Kazimierz begonnen. Dann wurde dasGebäude in einen Schloss umgewandelt. Die Legende sagt, dasser auf dem Platz der Räuberburg gebaut worden ist, die dieReisenden Kaufleute überfallen und beraubt haben. Der mutigeFürst hat die Burg eingenommen und die Räuber vertrieben.Heute gibt es hier ein Museum.DER WEG DER STOLZEN FESTUNGEN >> Erholungvon den prachtvollen Palästen finden wird auf dem Weg derAdlerhorste, der sich in die Weite von 163 km erstreckt. Erumfasst 39 Schlösser und 10 Wachtürme, die zu Zeiten desKönigs Kasimir des Großen entstanden sind. Einer der größtenist Ogrodzieniec, der die Fantasie erweckt. Hier hat derberühmteste polnische Regisseur das Buches „Die Rache“verfilmt. Die in der Verfilmung benutzten Kleidungen, interessanteVersteinerungen und ethnografische Souvenirs kann man sich indem Museum ansehen. Die schönsten Aussichten auf denSchloss und die Steine erstrecken sich von zwei Türmen –Kredencerska und Skazańców. Im XVII. Jahrhundert war derSchloss im Besitz des reichen und grausamen StanislawWarszycki, der Krakauer Kastellan und Wojewode von Sandomirwar. Er war vor allem vom Peitschen seiner Frauen bekannt, waser sogar bei seinem Dienst getan hat.Eine von ihnen hat er beim lebendigen Leibe vermauert und miteinem Teil des Schlosses in Luft springen gelassen. Heutzutagefinden hier Ritterfestspiele statt und die Feuerwerke werdenabgebrannt. Lebendig ist hier außerdem die Geschichte über dasversteckte Gold. Angeblich warten die Kostbarkeiten auf denGlücklichen in dem Schloss in Rabsztyn. In der Festung in Będzinbefindet sich die Waffensammlung aus Jahrhunderten, die imMuseum dieses Gebiets (Muzeum Zagłębia) gesammelt werden.Der Schloss in Teschen wurde vom Kasimir den Großenaufgebaut, der heute fast eine Ruine ist aber großen Anteil anhistorischen Ereignissen hat. Der Schloss wurde mehrmals vonschwedischen oder österreichischen Armeen vernichtet. Dank der


54 sto kilometrów przygodyRestauracja société ul. Ró˝ana 14, tel.: 022 540 13 33, e-mail: societe@societe.plZamek w Bobolicach / Schloss In BoboliceZamek w Mirowie / Schloss in MirówPora znów wróciç na Jur´ Krakowsko-Cz´stochowskà do Bobolic,gdzie wznosi si´ jedyny na Âlàsku odbudowany w całoÊciprywatny zamek. Do tego połàczony – jak chcà stare opowie-Êci – podziemnym tunelem z bliêniaczà warownià w pobliskimMirowie. Według tradycji oba zamki nale˝ały do dwóch braci:Mira i Bobola, od których pochodzà ich nazwy. Bracia ˝yli ze sobàw zgodzie, dopóki nie podzieliła ich kobieta. Bobol przywiózłz dalekiej wyprawy nie tylko złoto i liczne łupy, ale i pi´knà brank´.Wziàł jà za ˝o n´, dziew czy na jed nak za ko cha ła si´ w Mi rze.Spotykała si´ z nim w podziemnym tunelu. Pewnego dnia zdybałich Bo bol i do szło do tra ge dii. Zdra dzo ny mà˝ wbił w ser cebrata miecz, a ˝on´ kazał ˝ywcem zamurowaç w tunelu. DziÊniewierna ˝ona pojawia si´ w zamku pod postacià Białej Damy.W 1998 r. Bobolice ponownie stały si´ własnoÊcià braci – byłegosenatora Jarosława W. Laseckiego i Dariusza Laseckiegoi w ten sposób historia zatoczyła koło.PRE ZENT DLA PRE ZY DEN TA >> Na sam ko niec po -dró ˝y przez Âlàsk ko niecz nie trze ba zaj rzeç do Wi sły. Ozdo bàrodzinnej miejscowoÊci Adama Małysza jest rezydencja, któràlud Âlà ska po da ro wał pre zy den to wi RP Igna ce mu Mo Êcic kie -mu. Za mek po wstał w la tach 1929-1930, jest wi´c mło dy iawangardowy. Budowla nadal pełni funkcj´ rezydencji Prezydenta RP, mo˝ na zwie dzaç jej cz´Êç hi sto rycz nà. Styl wn´trz nieka˝demu mo˝e odpowiadaç, ale historia niejedno ma imi´.Geschickte haben wir jetzt einen wunderschönen Ausblick auf dienahe Landschaft und zahlreiche Schlösser.Wir kehren nach Krakau-Tschenstochauer Jura nach Bobolicezurück, wo der einzelne in Gesamtheit wiederaufgebauter privaterSchloss steht. Dazu ist er – wie die alten Erzählungen sagen –mithilfe eines unterirdischen Tunnels mit einer gleichen Festungin dem nahe liegen Mirów verbunden ist. Gemäß Tradition habendie beiden Schlösser zwei Brüdern gehört: Mir und Bobol, vonderen Vornamen die Bezeichnungen kommen. Die Brüder habenmiteinander im Frieden gelebt, bis sie von einer Frau getrenntwurden. Bobol hat von der langen Reise nicht nur Gold undzahlreiche Beute mitgebracht, sondern auch eine Frau, die ergeheiratet hat. Diese hat sich jedoch in mir verliebt, mit dem Siesich geheim im unterirdischen Tunnel getroffen hat. Der Bobol hataber das Geheimnis eines Tages entdeckt und ließ die Frauvermauern. In den Herz seines Bruders hat er einen Schwertgesteckt. Heutzutage erscheint seine frau im Schloss als WeißeDame.GESCHENK FÜR DEN PRÄSIDENTEN >> Am Ende derReise durch Schlesien muss man die Stadt Wisła besuchen. DieResidenz des ehemaligen polnischen Präsidenten IgnacyMościcki, die ihm sein Volk verschenkt hat, ist besondersempfehlenswert. Das Gebäude ist weiterhin die Residenz desPräsidenten.Fot.: z archiwum zamku Bobolice, D. Olendzkaoferujemy urozmaicone menu z akcentami kuchnipolskiej i Êródziemnomorskiej,organizujemy imprezy okolicznoÊciowe tj. bankiety,wesela, konferencje oraz spotkania biznesowe,proponujemy mile sp´dziç czas w otoczeniuzieleni naszego ogroduWe offer a varied menu with some accentsof Polish and Mediterranean cuisine,we organize occasional parties, that is banquets,wedding receptions, conferences and businessmeetingsWe recommend spending nice time in our greengarden.Pa łac – Mu zeum Zam ko we w Pszczy nie, bi let nor mal ny/ulgo wy: 14/8 zł;W za mku my Êliw skim w Prom ni cach znaj du je si´ ho tel i re stau ra cja;Mu zeum w Biel sku -Bia łej – bi let na eks po zy cj´ sta łà nor mal ny/ulgo -wy: 14/7 zł; Zamek w WiÊle mo˝na zwiedzaç od Êrody do soboty (bezpłatnie),trze ba si´ umówiç ty dzieƒ wcze Êniej. Za mek w B´dzinie – bi letnormalny/ulgowy: 6/3 zł; Zamki na Szlaku Orlich Gniazd mo˝na zwiedzaç,w Bobolicach do zwiedzania udost´pniony jest zamkowy dziedziniec. Mo˝na googlàdaç w weekendy w godz. 10-18Palast – Museum In Pszczyna: Eintrittskarte normal/mit Ermäßigung: 14/8 PLN;Museum in Bielsko-Biała: Eintrittskarte normal/mit Ermäßigung: 14/7 PLNDer Schloss in Wisła darf man vom Mittwoch bis Samstag besuchen, man mussaber einen Termin eine Woche früher verabreden.Der Schloss in B´dzin: normal/mit Ermäßigung: 6/3 PLN;Schlösse am Weg der Adlernester darf man besuchen,in Bobolice kann man den Hof besichtigen(an Wochenenden von 10-18 Uhr)www.zamek-pszczyna.pl, www.muzeum.bielsko.pl, www.promnice.com.pl, www.zamek-ogrodzieniec.pl, www.muzeum.bedzin.plwww.societe.pl


56 sto kilometrów przygody100 Kilometer des Abenteuers57ARCHIPELDES NORDATLANTIKSAgnieszka K´pskaArchipelag Lofotów przypomina perły nawleczone na sznurek.Górzyste wyspy wyrastajà wprost z morza o zielonogranatoweji bł´kitnej barwie. Otacza je rój skalistych wysepek (szkierów).Na kil ku szczy tach, z któ rych naj wy˝ szy wzbi ja si´ w nie bona wysokoÊç 1161 m n.p.m., nawet latem połyskuje Ênieg.Jesz cze kil ka lat te mu ta raj ska kra ina nie mia ła sta łe go po łà cze -nia z là dem. DziÊ no wo cze snà dro gà Lo fast (cz´Êç E10) mo˝ -na podró˝owaç od wyspy Austvˆgøy a˝ do wioski rybackiej Åle˝àcej na wyspie Moskenesøy. Jazda samochodem lub roweremprzez spektakularne mosty oraz podwodne tunele dostarczaniezapomniane wra˝enia. Nic wi´c dziwnego, ˝e fragmenttrasy E10 biegnàcej przez Lofoty został uznany za jednà z narodowychtras turystycznych Norwegii. Zanim jà otwarto, mieszkaƒcyLofotów korzystali jedynie z traktów pomi´dzy wioskami,a transport drogà morskà zapewniały promy.Die Inselgruppe der Lofoten erinnert eine Perlenkette. Die gebirgigenInseln entstehen direkt aus dem Meer, das grün, marineblau undazurblau ist. Sie sind mit den felsigen Inselchen umgegeben. Sogar imSommer an den mehreren Gipfeln, von denen der höchste ist 1161 müber dem Meeresspiegel hoch, glänzt der Schnee.Von ein paar Jahren hat dieses paradiesische Gebiet keine direkteVerbindung mit dem Festland gehabt. Zurzeit kann man die Streckezwischen der Austvˆgøy-Insel und dem Fischerdorf, das auf Moskenesøy-Inselliegt, auf den modernen Lofast-Weg (ein Teil des WegesNummer E10) zurücklegen. Die Fahr mit dem Auto oder mit demFahrrad über den spektakulären Brücken und den Unterwassertunnelsbereitet die unvergesslichen Erlebnisse. Das ist also nicht verwunderlich,dass ein Teil der Route E10, die über die Lofoten geht, füreine der nationalen und touristischen Routen des Norwegens gehaltenwurde. Bevor sie geöffnet wurde, haben die Bewohner der LofotenSzeÊçdziesiàt wysp, z którychnajwi´ksze to: Austvˆgøy,Gimsøy, Vestvˆgøy, Flakstadøyi Moskenesøy tworzà prawie150-kilometrowy łaƒcuchrozpostarty u północnychwybrze˝y Norwegii. Przedkilku laty urzekły mnienaturalnym pi´knem,unikalnà atmosferà, a tak˝eemanujàcym zewszàdspokojem. Od tego czasucz´sto wracam na Lofoty.Sechzig Inseln, von denendie größten Austvˆgøy, Gimsøy,Vestvˆgøy, Flakstadøyund Moskenesøy heißen,bilden die fast 150 Kilometerlang Kette, die sich vor derKüste Norwegens erstrecken.Zwei am weitesten ins Meergelegenen Inseln – Vaerøyund Røst, sind von denanderen mit einem legendärenund geheimnisvollenMoskenstraumen abgetrennt.


58 sto kilometrów przygody100 Kilometer des Abenteuers59Droga Lofast wije si´ nad fiordami, prowadzi przez mosty i podwodne tunele Der Lofast-Weg schlägt sich über den Fjorde; er führt durch die Brücke und UnterwassertunnelsWE WŁA DA NIU NA TU RY >> Na Lofotach natura jestniemal wszechogarniajàca. Poza kilkoma wi´kszymi portowymimia stecz ka mi i tra dy cyj ny mi ry bac ki mi wio ska mi nie mal brakcywilizacji. Wyspy wprawiajà w zdumienie ró˝norodnoÊcià krajobrazu.Odnajdziemy tu zarówno białe piaszczyste pla˝e, bagna,przybrze˝ne jeziora, jak i wysokie górskie szczyty. Pomi´dzyniemal pionowymi górami przez Êrodek wysp ciàgnà si´ urodzajnedoliny.Za dzi wia tak ˝e kli mat po ło ˝o nych po za kr´ giem po lar nymwysp. Niedaleko rozpostartego na Morzu Norweskim łuku Lofotów prze pły wa Pràd Za to ko wy, któ ry po wo du je nie zwy kłàano ma li´ ter micz nà. To dzi´ ki nie mu za rów no na mo rzu, jaki na làdzie zimy sà łagodne. Zapewnia on tak˝e wyjàtkowe warunkilatem. W bezchmurne dni temperatura waha si´ od 20do 25ºC, a no cà do cho dzi do 15ºC. Gdy by nie ten do bro czyn -ny pràd, Lofoty byłyby zimnym i wyludnionym miejscem.Podczas Êwietlistego arktycznego lata szczególnie pi´knie prezentu jà si´ bia łe pla ˝e cià gnà ce si´ wzdłu˝ wy brze ˝a. Wte dynaj wi´k szym prze ˝y ciem sà kà pie le o pół no cy… oczy wi Êciew bla sku słoƒ ca, któ re nad Lo fo ta mi nie za cho dzi mi´ dzy 25ma ja a 17 lip ca. Naj pi´k niej sze za cho dy mo˝ na ob ser wo waçw sierp niu. Słoƒ ce skry wa jà ce si´ w ja sno fio le to wym mo rzu,pozostawia niebo w niewyobra˝alnie cudownych odcieniach.Wy spy od wie ków przy cià ga jà ce ry ba ków, ar ty stów, kup cówi podró˝ników zamieszkuje obecnie ok. 25 tys. ludzi. Głównymzaj´ciem mieszkaƒców Lofotów jest rybołówstwo.W krajobrazie wysp dominujà tradycyjne chaty rybackie zwaneDorsze suszàce si´ w arktycznym wietrze / Die Dorsche, die im arktischen Wind dörrennur die Landstraßen zwischen den Dörfer verwendet. In dieser Zeitwurde der Seetransport von den Fähren gewährleistet.UNTER DIE HERRSCHAFT DER NATUR >> Auf denLofoten spielt die Schönheit der Natur eine wichtige Rolle. Diesogenannte Zivilisation ist hier auf die ein paar Hafenstädten undFischerdörfer begrenzt. Die Inseln bezaubern mit der Landschaftsverschiedenheit.Wir finden hier sowohl die weißen Sandstrände alsauch die Sümpfe, die Uferseen und die hohen Berggipfeln. Zwischenden fast aufrechten Gebirge, in der Mitte der Inseln, ziehen sich diefruchtbaren Täler hin.Auch das Klima der, außer des Polarkreises gelegten Inseln, kannerstaunlich sein. Unweit des Lofotenbogens, auf dem Norwegenmeer,quert der Golfstrom, der eine ungewöhnliche thermische Anomalieverursacht, über. Dankt dem Golfstrom sind die Winter, sowohl aufdem Meer, als auch auf dem Festland, sehr mild. Er sichert auch diebesonderen Umstände im Sommer. An den klaren Tage schwankt dieTemperatur von 20 bis 25 Grad, und bei Nacht beträgt sie 15 Grad.Ohne den wohltuenden Golfstrom wären die Lofoten ein kalter undentvölkerten Platz. Während des leuchtenden arktischen Sommerspräsentieren sich die weißen Stände, die am Seeufer verlaufen,besonders schön. In dieser Zeit sind die Bäder um Mitternacht einegroße Attraktion... natürlich in dem Sommerschein, weil die Sonnezwischen den 25. Mai und 17. Juli nicht hintergeht. Die Sonne, die sichin den Wellen des hellvioletten Meeres verdeckt, verursacht, dass derHimmel in allen Farben schillert. Die schönsten Sonnenuntergänge kannman im August observieren. Die Inseln locken seit langem die Fischer,Fot.: Eliassen Rorbuer Drif, A. K´pskarorbuer. Drewniane, pomalowane czerwonà farba bydynki stojàna palach zawieszone niemal nad samà wodà.R E K L A M ALofoten – Willkommen in Eliassen Rorbuer www.rorbuer.noSMA KI LO FO TÓW >> Wody Atlantyku, ale tak˝e Vestfjorden,który oddziela wyspy od stałego làdu obfitujà w dorsze.Te suszone w arktycznym wietrze (tørrfisk – sztok fi sze) sàgłów nym to wa rem eks por to wym. Wcze snym la tem w ka˝ dejmiejscowoÊci nad brzegiem morza zobaczymy charakterystyczdieKünstler, die Kaufleute und die Reisenden an. Gegenwärtig lebt hier25 000 Menschen. Die Hauptbeschäftigung der Inselbewohner ist dieFischerei. In der Insellandschaft dominieren die traditionellen Fischerhütten,die Rorbuer genannt sind. Die rot bemalten Hütten sind auf denPfähle gebaut und sind fast am Wasser aufgehängt.GESCHMACK DER LOFOTEN >> Die Wässer des Arktis undauch die Wässer des Vest-Fjordes, der die Inselkette vom norwe-


60 sto kilometrów przygody100 Kilometer des Abenteuers61właÊciciela wioski, warto si´ wybraç do poło˝onego w pobli˝uakwarium, w którym pływajà foki oraz ryby z Lofotów i PółnocnegoAtlantyku.Rekonstrukcja domu władcy – najwa˝niejszy eksponat z Muzeum Wikingów w Borg / Die Rekonstruktion des Herrscherhauses – das wichtigste Exponat im Wiking-Museum in Borgne drew nia ne kon struk cje, na któ rych su szà si´ sto sy dor szy.Sztok fi sze sà pod sta wà słyn ne go da nia ba ca lao. Ka wał ki rybdługo si´ moczy, a nast´pnie gotuje z dodatkiem ziemniaków,pomidorów, cebuli i przypraw. Bardzo dobre bacalao serwujàrestauracje: Praestengbrygga w Kabelvˆg, Børsen Spiseri i Bacalaow Svolvaer lub Brygga w wiosce Å. Typowo lofockà potrawà (tyl ko dla od wa˝ nych) jest lu te fisk, czy li su szo ny dorszpoddany ługowaniu. Zwolennicy mniej przygodowej kuchni powinniposmakowaç: sild – marynat Êledziowych serwowanychw ró˝nych kompozycjach smakowych, fiskekaker – ryb nych ko -tletów mielonych czy fiskeboller – klop sów ryb nych.MA LAR SKIE MO TY WY >> Przez wie ki wszel ka dzia łal -noÊç na Lo fo tach (głów nie po ło wy) by ła za re zer wo wa na dlamiesi´cy zimowych. Dzisiaj najwi´cej goÊci przybywa tu latem.Tu ry sty ka two rzy sto sun ko wo no wy roz dział w hi sto rii wysp.Zwiedzanie Lofotów najcz´Êciej zaczyna si´ od południowegowy brze ˝a wy spy Au stvˆgøy, a kon kret nie od mia sta Svo lva er– najwa˝niejszego portu pasa˝erskiego, rybackiego oraz głównegooÊrodka handlowego wysp. Niewielka „stolica” archipelagu (cztery tysiàce miesz kaƒ ców) roz po star ta ma low ni czou podnó˝a wzgórza Svolvaergeita („Kozła ze Svolvaer”) jest tak-˝e oÊrod kiem sztu ki. Na po bli skiej wy spie Svinøya w zna nej ga -le rii zgro ma dzo no dzie ła jed ne go z naj słyn niej szych ma la rzyLofotów – Gunnara Berga.Nie tylko pi´kno krajobrazu i sceny z ˝ycia mieszkaƒców inspirujàartystów. Cz´stym motywem malarstwa jest równie˝ tradycyjnadrewniana zabudowa. Starannie odrestaurowane domyz XIX w. mo˝na podziwiaç w pobliskiej wiosce Kabelvˆg, niegdyÊnajwi´kszej, a dziÊ jednej z najładniejszych osad na wyspie.Du ˝à atrak cjà tu ry stycz nà sà sied nie go Storvˆ gan jestprzybli˝ajàce histori´ rybołówstwa Muzeum Lofotów (MuseumNord). Kiedy ju˝ obejrzymy kolekcj´ łodzi oraz rezydencj´gischen Festland trennt, sind reich an die Dorschen. Diese, die in demarktischen Wind getrocknet wurden (es geht hier um die Stockfische –Tørrfisk), sind die Exportware. Im Frühsommer können wir in jedemDorf am Meer die charakteristischen Holzkonstruktionen, wo sich dieStapel der Dorsche dörren, sehen. Die Stockfische sind der Hauptbestandteilder bekannten Speise – Bacalao. Man wässert dieFischstücke, und danach man kocht sie mit den Kartoffeln, Tomaten,Zwiebel und Gewürze. Ein guter Kabeljau ist in den folgendenRestaurants serviert: Praestengbrygga in Kabelvˆg, Børsen Spiseri undBacalao in Svolvaer oder Brygga im Dorf Å. Eine typische Lofotenspeise,aber nur für die Draufgänger, ist Lutefisk – der getrockneteLaugendorsch. Die Liebhaber der nicht so risikoreichen Küche sollenSilk (die Heringsmarinade, die in vielen Geschmack-skombinationenserviert ist), Fiskekaker (die Fischfrikadelle) und Fiskeboller (dieFischklopse) kosten.MALMOTIVE >> Früher war das Wirken verschiedner Art (vorallem aber die Fänge) nur für die Winterzeit vorbehalten. Haute ammeisten Gäste kommen hier im Sommer an. Das Tourismus bilden einrelativ neues Kapitel in der Geschichte der Inseln. Man fängt dieBesichtigung der Lofoten von der südlichen Küste der Austvˆgøy-Inselan, genau von der Svolvaer – Stadt, die der wichtigste Passagier-undFischerhafen ist. Das ist auch Geschäftszentrum der Insel. Die kleine„Hauptstadt“ des Archipels (nur 4000 Bewohner), die malerisch amFuße des Svolvaergeita-Berges liegt, ist auch ein Kunstzentrum. In einerGalerie, die sich auf der nahe gelegene Svinøya-Insel befindet, hatman die Kunstwerke von Gunnar Berg, der einer von den berühmterMaler der Lofoten ist, gesammelt.Nicht nur die Schönheit der Landschaften und das Leben der Bewohnerinspirieren die Künstler, aber auch die Holzbebauung, die auch einMalthema ist. Die genau restaurierten Häusern aus dem 19.Jahrhundert kann man in dem nahe gelegten Dorf bewundern. Es heißtKabelvˆg und einstmals war es das größte Dorf der Insel. Heute ist esFot.: A. K´pska (2)WE NE CJA I DOM WI KIN GÓW >> Aby zo ba czyçnie zwy kle ma low ni czà i bar dzo do brze za cho wa nà osa d´ ry -bac kà, wy star czy po je chaç na po łu dnio wo-za chod ni kra niecwy spy Au stvˆgøy. Do Hen ning sva er pro wa dzi spek ta ku lar -na tra sa – tu˝ nad brze giem fior du – oraz dwa wà skie mo sty.Wioska nazywana „Wenecjà Północy” jest jednym z ulubionychmo ty wów fo to gra ficz nych. Na zdj´ ciach cz´ sto po ja wia jà si´ma low ni cze ka na ły oraz przy staƒ. Dzia ła tu tak ˝e Glas shyt ta,czyli manufaktura szkła ozdobnego, w której nie tylko kupimyory gi nal ne wy ro by, ale tak ˝e na uczy my si´ sztu ki dmu cha niai zdobienia szkła.Na sàsiedniej wyspie Vestvˆgøy w miejscowoÊci Borg zrekonstruowanodom lokalnego władcy. Ten niezwykle okazały budynekz epoki wikingów (IX w.) jest najwa˝niejszym eksponatemLofotr, czyli Muzeum Wikingów. Mieszkał w nim władca wrazz: ˝o nà, dzieç mi, słu ˝à cy mi, nie wol ni ka mi, a byç mo ˝e tak ˝ez wo jow ni ka mi. Prze kra cza jàc pro gi 80-me tro we go drew nia -nego domostwa, poczujemy atmosfer´ sprzed wieków. Wokółpanuje przyjemny półmrok. Olejowe lampy oÊwietlajà rzeêbioneko lum ny, dłu gie sto ły, ła wy i tron – wszyst ko z cza sów wi -kingów. Usytuowany w centrum hall był miejscem kultu, a tak˝eobrad i bankietów. DziÊ sà w nim serwowane historyczne potrawy przy go to wy wa ne we dług ory gi nal nych prze pi sów.Tradycyjne chaty rybackie, zwane rorbuer / Die traditionellen Fischhütte – „Rorbuer“Wioska Reine na wyspie Moskenesoy / Das Dorf Reine auf der Moskenesøy Inselam schönsten auf der ganzen Insel. Eine große Attraktion derNebenstadt – Storvˆgan ist das Lofotenmuseum (Museum Nord), dasdie Fishereigeschichte näher bringt. Wenn wirschon die Schiff Kollektionund die Residenz der Dorfbesitzer gesehenhaben, ist es auchbemerkenswert, das Aquarium mit den Seehunde und Fische aus dieLofoten und Nordatlantik zu besichtigen.VENEDIG UND DAS WIKINGERHAUS >> An demsüdwestlichen Rand der Austvˆgøy-Insel befindet sich einungewöhnliches und malerisches Fischerdorf, das in sehr gutemZustand ist. Nach Henningsvaer führt ein spektakulärer Weg – direktam Seeufer – und zwei enge Brücke. Das Dorf, das „Venedig desNordes“ genannt wurde, ist einer von den Lieblingsmotive derFotografen. Die malerischen Kanäle und die Anlegestelle sind amöftesten fotografiert. Hier funktioniert auch die Manufaktur desSchmuckglases (Glasshytta), wo man die originellen Produkte kaufenkann. Es ist hier auch möglich die Fähigkeiten der Glasbläserei und desGlasschmucken zu beherrschen.Auf der Nachbarinsel – Vestvˆgøy – in Stadt Borg wurde das Haus deslokalen Herrschers rekonstruiert. Dieses prachtvolle Gebäude aus dem9. Jahrhundert, also aus der so genannten Wiking-Epoche, ist daswichtigste Exponat in dem Wiking-Museum (Lofotr). Im diesem Hauslebte der Herrscher mit seiner Frau, Kinder, Diener, Sklaven undvielleicht auch mit den Krieger. Direkt vor der Tür fühlen wir diebesondere uralte Atmosphäre, die in dieser 80 Quadratmeter Behausung,herrscht. In dem Innenraum des Hauses herrscht der Halbdunkel.Die Öllampen beleuchten die handgeschnitzten Säulen, langen Tische,Bänke und den Thron. Alle Möbeln stammen aus der Wiking-Zeiten.Das Vorzimmer, das im Zentrum des Hauses gelegt ist, war auch einKultstätte. Hier wurde auch gegessen und diskutiert. Heute manserviert in diesem Vorzimmer die traditionellen Speisen, die nach denoriginellen Kochrezepte vorbereitet sind. In den alten Wohnteil manwebt, strickt, spinnt und färbt die Gewebe in Anlehnung an die


62 sto kilometrów przygodyW dawnej cz´Êci mieszkalnej tka si´, dzierga, prz´dzie i farbujetkaniny, wykorzystujàc metody i narz´dzia znane wikingom.Na uwag´ zasługuje ekspozycja prezentujàca cenne przedmiotywydobyte podczas wykopalisk, m.in.: złote i srebrne ozdoby,frankoƒskà ceramik´, szkło reƒskie. Niedaleko muzeum znajdujesi´ zrekonstruowana przystaƒ, przy której cumuje kopia majesta tycz nej ło dzi z Gok stad. Mo˝ na nià wy pły nàç w rejsi po czuç si´ jak na wy pra wie drak ka rem pod do wódz twemdzielnych wojowników znad fiordów.NA KRANIEC LOFOTÓW >> Ostatnià perłà w naszyjnikuLofotów jest wyspa Moskenesøy. Wydaje si´ dzika i niedost´pna.Prosto z morza wyrastajà spiczaste skały, u stóp którychschowały si´ małe rybackie wioski. Nad widowiskowym Kirkefjorden przy cup n´ ła osa da ry bac ka Re ine – ulu bio ne miej scemalarzy, fotografów i miłoÊników górskiej wspinaczki.Na zachodnim kraƒcu wyspy le˝y wioska o najkrótszej nazwiena Êwiecie. Å – obowiàzkowy punkt pobytu na Lofotach – jestbardzo mała i dlatego ciàgle zatłoczona. Ch´tnie wyruszam stàdna górskie w´drówki, by z pobliskich wzgórz obserwowaç zmaganiamalstromu. Silnemu pràdowi morskiemu twarzyszà gwałtownewiry powstajàce mi´dzy przylàdkiem Lofotodden i wyspàMo sken. Su ro wa sce ne ria po bu dza wy obraê ni´ i two rzy nie -zwykły klimat miejsca. Po ekscytujàcej górskiej wyprawie z przyjemno Êcià wra cam do ma łe go cen trum wio ski Å na po si łekw re stau ra cji Bryg ga. Za oknem sta lo wo sza re mo rze, sły chaçszalejàcy wiatr, a ja zajadam si´ pysznym, goràcym bacalao…Wody wokół Lofotów obfitujà w ryby / Die Gewässer um die Lofoten sind reich an FischenJak dojechaç: samolotami linii Norwegiando Oslo na lotnisko Gardermoen.Nna st´p nie lot do Har stad/ Nar vikw Eve nes. Bi let powrotny ok. 1200 zł;www.norwegian.comWaluta: korona norweska1 NOK = 0,50 PLNTransport lokalny: dobre połàczenieza pew nia jà au to ka ry fir my Ve olia;www.veolia-transport.noNoclegi: du˝y wybór miejsc noclegowycho ró˝nym standardzie – od schroniskmłodzie˝owych, gdzie nocleg kosztuje 300 NOK do hoteli za ponad 1600NOK za dob´; www.hihostels.noZufahrt: mit den Flugzeuge (die Fluglinie Norwegian) mach Oslo (derGardermoen-Flughafen). Danach der Flug nach Harstad/Narvik in Evens. DasTicket hin und zurück kostet etwa 1200NOK; www.norwegian.comWahrung: die Norwegische Krone (NOK), 1NOK=0,50PLNLokaltransport: die Reisebusse sichern immer eine gute Verbindung;www.veolia-transport.noNachtquartier: eine große Wahl der Nachtquartier – von den Jugendherbergen,wo die Übernachtung 300NOK kostet, bis den Hotels, wo dieKosten größer sind (1600NOK); www.hihostels.nowww.lofottourist.comWerkzeuge und Methoden, die den Wikinger bekannt waren. DieAusstellung, die die wertvollen, während der Ausgrabungen gefundenen,Gegenstände (u.a. die Gold- und Silberschmuck, die Frankenkeramikund das rheinische Glas).AM RANDE DER LOFOTEN >> Unweit des Museumsbefindet sich eine rekonstruierte Anlegestelle, wo die Kopie desmajestätischen Schiffes aus Gokstad anlegt. Man kann mit diesemSchiff auf eine Fahrt gehen und sich wie auf Reisen mit dem legendärenDrakkar-Schiff unter Führung der mutigen Fjordkrieger fühlen. DieMoskenesøy-Insel ist das letzte Kettenglied in der Perlenkette derLofoten. Sie erscheint wild und unerreichbar. Direkt aus dem Meerentstehen die Spitzfelsen. Am Fuße der Felsen liegen die kleinenFischdörfer. Über dem schönen Kirke-Fjord liegt die Fischaussiedlung– Reine. Sie ist ein Lieblingsplatz der Maler, Fotografen und Liebhaberdes Bergsteigens. Am westlichen Rande der Insel liegt ein Dorf, das diekürzeste Bezeichnung in der ganzen Welt hat. Es heißt Å und ist einHauptpunkt des Besichtigungsprogramms. Das Dorf ist sehr klein undüberfüllt. Ich fange von hier meine Wanderungen sehr oft an. Aus dennahe gelegenen Anhöhen beobachte ich, wie der Mosken-straumenkämpft. Dieser Meeresströmung begleiten die kräftigen Strudel, diezwischen dem Lofotodden-Kap und der Mosken-Insel entstehen. Dieraue Szenerie regt die Vorstellungskraft an und bildet das ungewöhnlicheKlima.Nach dem aufreizenden Bergsteigen komme ich zum Zentrum des Å-Dorfes zurück mit einer Absicht, die Mahlzeit in Brygga-Restaurant zuessen. Hinter das Fenster wütet das stahlgraue Meer und der kräftigeMeer... und ich schlemme der leckere und heiße Stockfisch.Fot.: Eliassen Rorbuer DriftKIRCHE WIE KEINE ANDEREDla wielu zwiedzanie koÊciołów nie jest zbyt interesujàcym zaj´ciem. Nieka˝ dy prze cie˝ pasjonuje si´ sztu kà sa kral nà lub hi sto rià. Sà jed nak miej -sca, któ re od wie dziç war to. Do nich na le ˝y ewan ge lic ki Ko Êciół Po ko juw Âwidnicy na Dolnym Âlàsku. O tym zabytku Êmiało mo˝na powiedzieç,˝e jest pe reł kà architektury. Nikt do tychczas nie po wtó rzył roz wià zaƒ kon -strukcyjnych, jakie w XVII w. zaproponował architekt Albrecht von Saebisch.W 2001 r. budowla uznawana za najwi´kszà drewnianà Êwiàtyni´ na Êwiecieze wzgl´du na unikatowoÊç została wpisana na list´ Êwiatowego dziedzictwakultury UNESCO.Latem KoÊciół Pokoju wraz z przylegajàcym terenem zmienia si´ w klimatycznecentrum kultury i sztuki. Zarówno turystów, jak i Êwidniczan przyciàgamu zy ka roz brzmie wa jà ca tu nie mal ka˝ de go dnia. Mu zy ków ma g-netyzuje akustyka drewnianego barokowego wn´trza. Melomanów wabiàBach, Mozart, Haendel w najlepszym wykonaniu i niepowtarzalna sceneriatowarzyszàca koncertom.Najwa˝niejsze wydarzenia muzyczne w 2011 r.:Festiwal Bachowski (23–31 lipca), Mi´dzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans(23 wrzeÊnia), kwadranse organowe (w ka˝dà sobot´ lipca i sierpnia o godz. 12),koncerty solistów Wrocławskiej Orkiestry Barokowej (3 czerwca, godz. 11.30),Akademia Âpiewu, Teatr Narodowy w Cotbus (2 lipca).Informacje turystyczne: Od kwietnia do paêdziernika koÊciół mo˝na zwiedzaç wgodz. 9–13 i 15–18, zimà nale˝y umówiç si´ telefoniczne.Ceny biletów: 8 zł – normalny, 4 zł – ulgowy.www.kosciolpokoju.plViele Menschen finden Kirchenbesichtigung nicht besonders interessant. Nichtjeder begeistert sich für sakrale Kunst oder Geschichte. Es gibt allerdings solcheOrte, die man einfach sehen soll. Zu diesen gehört die evangelischeFriedenskirche in Âwidnica in Niederschlesien. Dieses Denkmal kann man getrostals eine architektonische Perle bezeichnen. Bisher hat niemand dieKonstruktionslösungen des genialen Architekten Albrecht von Saebisch vom 17.Jahrhundert wiederholt. Das Gebäude, als der höchste Holztempel der Weltbekannt, wurde wegen seiner Einzigartigkeit in die UNESCO-Liste desKulturerbes der Welt aufgenommen.Im Sommer wird die Friedenskirche und das umliegende Gebiet zu einemstimmungsvollen Kunst- und Kulturzentrum. Musik, die hier fast jeden Tagerklingt, lockt sowohl Touristen als auch Stadtbewohner an. Akustik desbarocken Innenraumes bezaubert die Musiker. Bestens vorgetragene Musik vonBach, Mozart und Haendel und die beeindruckende Szenerie verführt dieMusikliebhaber.Musikveranstaltungen 201123.–31. Juli – Bachfestival, 23. September – das Internationale Festival Wratislavia Cantans, Juli– August (samstags um 12 Uhr) – Orgelviertelstunden, 3. Juni (11.30 Uhr) – Solistenkonzertedes Breslauer Barockorchesters, 2. Juli – Singakademie Cottbus e.V. amStaatstheater Cottbus. Touristeninformation: von April bis Oktoberkann man die Friedenskirche von 9–13 Uhr und von 15–18 Uhrbesichtigen, im Winter – nach vorheriger telefonischer Absprache.Ticketpreise: normal – 8 PLN, ermäßigt – 4 PLN


64 wydarzeniaEvents65Balonyi rockLUFTBALLONE UND ROCKDługi majowy weekendw KroÊnie zapowiada si´niezwykle emocjonujàco.Rano popisy zawodowychbaloniarzy i podniebneakrobacje samolotowe,wieczorem – energetycznamuzyka oraz pokazybalonów po zachodziesołoƒca.Iwona Pot´gaFot.: W. Turek, M. RymarPrzygotowania do startu balonu / Auftrieb zur LuftfahrtW pierwszy weekend maja w nie bo nad Kro snem wzbi je si´ok. 40 ba lo nów na ogrza ne po wie trze z kra ju i za gra ni cy.Uczestnicy mi´dzynarodowych Górskich Zawodów Balonowychb´dà si´ zmagaç w wielu sportowych konkurencjach. Najwi´cejemocji zarówno wÊród zawodników, jak i widzów wzbudzazadanie polegajàce na dotarciu jak najbli˝ej wyznaczonego celu.Aby osiàgnàç sukces, nale˝y nie tylko regulowaç wysokoÊç,ale tak˝e wyszukiwaç na ró˝nych pułapach korytarzy powietrznych,któ re pchnà ba lon w od po wied nià stro n´. Nie jest to wca -le pro ste. Ze wzgl´ du na spe cy ficz ne ukształ to wa nie te re nuna Podkarpaciu wyst´pujà bardzo silne wiatry i ruchy powietrza.Ba lon wa ˝à cy ok. 400 kg la wi ru je. Raz jest przy sa mej zie -mi, a za chwil´ wysoko w chmurach. Załogi muszà si´ wykazaçstalowymi nerwami i Êwietnym przygotowaniem.BA LO NY I ROCK >> Gór skie Za wo dy Ba lo no we od by -wa jà si´ w pierw szy week end ma ja na kroÊnieƒskim lotnisku.Tegoroczna dwunasta edycja, wzorem poprzednich, zamieni si´w wielkà balonowà fiest´. Imprez´ uÊwietnià pokazy przygotowane przez ró˝ ne sek cje ae ro klu bu, m.in. spa do chro niar skie,szybowcowe, paralotniarskie, lotnicze. W programie sà te˝ podniebneakrobacje sekcji modelarskiej. Z myÊlà o fanach lotnictwaprzy go to wa no cie ka we wy sta wy mo de li la ta jà cych orazsprz´tu lotniczego. Ka˝dy, kto marzy o podbojach przestworzy,Das lange Mai-Wochenendein Krosno scheint sehrinteressant veranstaltetzu sein. Am Morgen kannman sich die Kunst derBerufsballonfliegern undKunststücken von anderenFliegern ansehen. Am Abenderklingt energetische Musik.Ab 29. April bis 2. Mai werden etwa 40 Polnische und ausländischeHeißluftballone in die Luft fliegen. Die Teilnehmervon dem Internationalen Ballon- Bergwettbewerb werden sichin vielen sportlichen Konkurrenzen miteinander messen. DieKonkurrenz, die darauf beruht, so nah wie nur möglich aneinem festbelegten Ort zu landen, erweckt sowohl in denWettbewerbern als auch in dem Publikum die kräftigstenEmotionen aus. Um das Ziel zu erreichen, muss man nicht nurdie Höhe kontrollieren, sondern auch Luftflure auf verschiedenenHöhen aussuchen, die den Ballon in die richtigeRichtung schieben werden. Und das ist keinesfalls einKinderspiel. Aufgrund der spezifischen Geländegestaltung inder Podkarpacie-Region gibt es hier sehr kräftige Winde undLuftbewegungen. Ein Ballon, der 400 kg wiegt, muss zwischenden Hindernissen ausweichen. Einmal ist er ganz bodennah,eine Weile später ist er hoch inmitten der Wolken. DieMannschaften müssen Nerven wie Drahtseile haben undperfekte Vorbereitung beweisen.BALLONE UND ROCK >> Der Ballon Bergwettbewerbfindet an dem ersten Wochenende Mais statt, immer in denÖrtlichkeiten von dem Podkarpacki Aero Club in Krosno.Dieses Jahr ist es der zwölfte Wettbewerb und, wie früher,Zawody uÊwietnià pokazy lotniczeDem Wettbewerb werden die Air Shows Glanz verleihen


66 wydarzeniamo˝e odbyç lot widokowy na miastem. Do wyboru wiele ró˝nychmaszyn: cesna 150, wilga, an-2. Dla uczestników balonowego pik ni ku na pły cie lot ni ska za gra jà m.in.: Ar ka No ego,Happysad, Eleni, Anna Wyszkoni.Zaledwie dzieƒ póêniej po raz pierwszy wystartuje Rock Oil Festiwal (30 kwiet nia i 2 ma ja). Or ga ni za to rzy za po wia da jà, ˝eb´dzie i czego posłuchaç, i przy czym potaƒczyç. Mocne brzmienieoraz energetyczne utwory przyciàgnà nie tylko miłoÊnikówrock’n’rol la, ale tak ˝e wszyst kich po szu ku jà cych do brej za ba -wy. Na kroÊnieƒskiej scenie wystàpi osiem zespołów z regionupogranicza, spoÊród których jury wybierze najlepszych. Laureacizagrajà jako suport przed gwiazdà koncertu finałowego.Dojazd: samochodem – drogà nr 28 (Zator – Medyka)oraz E371 (przebiega w odległoÊci 5 km od miasta)Urzàd Miasta Krosna, ul. Lwowska 28 a, www.krosno.plFundacja Otwartych Serc im. B. Nykiel-Ostrowskiej, ul. Staszica 6,www.fundacja.otwartychserc.orgAeroklub Podkarpacki w KroÊnie, ul. ˚wirki i Wigury 9www.aeroklub-podkarpacki.plRegionalne Centrum Kultur Pogranicza, ul. Kolejowa 1,www.rckp.krosno.plPunkt Informacji Turystycznej, ul. Rynek 5 tel. 13 43 27 707e-mail: pikt@muzeumrzemiosla.plwird es zu einer großen Ballonfestlichkeit. Das Ereignis wirddurch verschiedene Präsentationen von den einzelnenAbteilen des Aero Clubs bereichert, unter anderem Fallschirmspringer,Gleitflugzeuge, Gleitschirme und Flugsport.Das Programm umfasst außerdem Kunstflüge desModellabteilung. Interessante Ausstellungen von fliegendenModellen und der Flugausstattung wurden ebenfallsvorbereitet. Jeder, der von einer Karriere in der Luft träumt,kann einen touristischen Flug über die Stadt machen. Dakann er zwischen vielen Maschinen wählen: cesna 150, wilga,an-2. Viele bekannte Bands werden für die Teilnehmer desPicknicks auf dem Flughafengelände spielen: Happysad,Arka Noego, Eleni, Anna Wyszkoni.Ein Tag später wird das Rock Oil Festival stattfinden (30.April und 2. Mai). Die Veranstalter versprechen, dass essowohl was zum Hören als auch zum Tanzen geben wird.Kräftige Klänge und energetische Stücke werden nicht nurRock&Roll Fans anziehen, sondern auch Alle, die einen gutenSpaß suchen. Acht Bands aus der grenzenden Regionwerden auf der Bühne in Krosno auftreten und die Jury wirdden Besten daraus wählen. Die Sieger werden als supportvor dem Star des Abends spielen dürfen.www.balonynadkrosnem.plZufahrt mit dem Auto: Autostraße 28 (Zator – Medyka)und E371 (es verläuft 5 km von der Stadt)Krosno Bürgermeisterei Krosno, Lwowska Straße 28 a, www.krosno.plB. Nykiel-Ostrowska Öffene Herze Stiftung, Staszica Straße 6,www.fundacja.otwartychserc.orgPodkarpacki Aero Club in Krosno, ˚wirki i Wigury Straße 9www.aeroklub-podkarpacki.plRegionales Zentrum für Kulturen der Grenzgebiete,Kolejowa Straße 1, www.rckp.krosno.plTouristeninformation, Rynek Straße 5 tel. 13 43 27 707e-mail: pikt@muzeumrzemiosla.plFot.:archiwum UM KrosnaZapraszamy do BruntálWILLKOMMEN IN BRUNTÁLBruntál leży w północnowschodniej części Republiki Czeskiej,w jednym z najpiękniejszych regionów turystycznych Jeseníkyroz po ście ra ją cym się w Su de tach Wschod nich. W tym nie -wiel kim (17 tys. miesz kań ców) i ma low ni czym mia stecz kukażdy turysta znajdzie coś dla siebie i to niezależnie od poryroku. Błogi odpoczynek oferują: sauna, jedna z najlepszychw Czechach, oraz nowoczesne wellnescentrum.ZI MÑ >> Na narciarzy biegowych czekają dobrze utrzymanetra sy bie go we w oko li cy mia sta. Tym, którzy na nar tach wo -lą szu so wać po sto kach, za pra sza ją po ło żo ne w po bli żuośrod ki nar ciar skie – Kra lov (12 km) i Pra dziad (24 km).Na szczy cie naj wyż szej gó ry Mo raw (Pra dziad ma 1491 m.npm) śnieg się za le ga ob fi cie do po czat ku ma ja. Za le d -wie 18 km od Bruntál znajduje się Studzienka Karola (KarlovaStu dán ka) – uzdro wi sko sły ną ce z że la zi stej szcza wyi najzdrowszego powietrza w Czechach.LA TEM >> Oferta wakacyjna jest równie bogata – możnawę dro wać po gó rach, ci sząc oczy pięk ny mi wi do ka mi(Uhlířský vrch, Velký Ro udný, Rejvíz, Pe tro vy ka me ny, Dlo uhéStráně, wo do spa dy: Bílé Opa vy, Velký Ko tel), węd ko waći uprawiać sporty wodne.Bruntál i jego okolice przyjmą Was z otwartymi ramionami i zauroczą.Będziecie do nas wracać z radością.Bruntál liegt im Nordosten der Tschechischen Republik, inJeseníky, einer der schönsten Touristenregionen in denOstsudeten. In dieser malerischen Kleinstadt mit 17.000Einwohnern findet jeder Reisende zu jeder Jahreszeit etwas fürsich. Den Besiuchern stehen eine Sauna, eine der besten inTschechien, und ein Wellness-Zentrum zur Vefügung..IM WINTER >> Auf Skiläufer warten gut vorbereiteteSkipisten in der Stadtumgebung. Die Wintersportzentren Kralov(12 km) und Praded (24 km) sind ein ausgezeihnetes Skigebietfür Abfahrtsskifahrer. An den Hängen des Praded, des höchstenBerges von Mährich-Schlesien (1.491 m ü.d.M.) liegt eine dickeSchneedecke bis Anfang Mai. Kaum 18 km von Bruntál entferntliegt der Luftkurort Karlova Studánka, der für seine eisenhaltigenHeilquellen und die gesündeste Luft in Tschechien bekannt ist.IM SOMMER >> Das Angebot ist sehr abwechslungsreichund umfasst Bergwanderungen, wo Sie wunderschöneBerglandschaften (Uhlířský vrch, Velký Roudný, Rejvíz, Petrovykameny, Dlouhé Stráně) und Wasserfälle (Bílé Opavy, VelkýKotel) bewundern können, Angeln und verschiedeneWassersportdisziplinen.Besuchen Sie Bruntál und lassen Sie sich bezaubern von derStadt und ihrer Umgebung. Sie werden gerne hierher wiederkommen.Miasto Bruntál, Nádražní 20,792 01 Bruntál, tel. +42 0 554 706 111Miejska informacja:Námestí Míru 7, 792 01 Bruntáltel. +42 055 4713 099


68 miejscePałac Staniszówwyjątkowe miejscePałac StaniszówMieczysław MotyliƒskiDAS SCHLOSS STONSDORF – EIN EINZIGARTIGER ORTPa łac w Sta ni szo wie Gór nym jest jed nym z uro kli wszych miejsc je le nio gór skiejDoliny Pałaców i Ogrodów. Barokowa rezydencja poło˝ona w pi´knym ogrodziew stylu angielskim wita nas przytulnym salonikiem recepcyjnym. Dalej zapraszajàdwie jadalnie z aneksem bibliotecznym ogrzewane oryginalnymi kominkami.Zachowane stare kamienne i drewniane posadzki, boazerie i sklepienia (wydobytespod warstw olej nych farb i wy kła dzin na ło ˝o nych w okre sie po wo jen nym)przenoszà nas w arystokratyczny Êwiat XIX w.Obecni gospodarze pieczołowicie odtworzyli historyczne wn´trza, wyposa˝ajàc jew zabytkowe meble, obrazy, zastaw´, dbajàc o najdrobniejszy szczegół. Ka˝dy pokójhotelowy ma swój indywidualny wystrój i klimat. Rewitalizacja zało˝enia pałacowo-parkowegow Staniszowie jest ˝yciowà pasjà Agaty i Wacława Dzidów.To wa rzy szà cy nam wraz z dzieç mi wła Êci cie le, nie na gan ne ma nie ry per so ne lui doskonała kuchnia tworzà prawdziwie rodzinnà atmosfer´ tego miejsca.Pałac w Staniszowie jest równie˝ centrum kultury piel´gnujàcym tradycj´ i zwyczajeDolnego Âlàska. Utworzona w 2004 r. Fundacja Forum Staniszów dba o zachowaniei prezentowanie dorobku kulturalnego z okresu przedwojennego, jakrównie˝ wspiera artystów współczesnych z tego regionu. W pałacowej oran˝eriidziała galeria sztuki prezentujàcà dzieła współczesnych twórców Kotliny Jeleniogórskiej.Od 2006 r. sà organizowane festiwale Muzykalia Staniszowskie. Ka˝dykon cert w ra mach fe sti wa lu jest du ˝ym wy da rze niem ar ty stycz nym, wspa nia lekomponujàcym si´ z tym niezwykłym otoczeniem.Das Schloss in Oberstonsdorf gilt als einer der schönsten Orte im Hirschberger Talder Schlösser und Gärten. Die im Barockstil errichtete Residenz, vom englischenLandschaftspark umgeben, bezaubert bereits beim Betreten der gemütlichenEmpfangshalle. Weiter gelangt man in zweiRestauranträume mit original erhaltenen Kaminen, in einem Restaurantraum gibtes eine kleine Bibliothek. Dank der alten steinernen Fußböden, Parkettböden,Täfelungen und historischen Gewölbedecken, wird man in die Welt der Adeligendes 19. Jahrhunderts versetzt.Den jetzigen Besitzern ist es gelungen, den historischen Charakter der Innenräumewiederherzustellen, indem passendes Mobiliar, Gemälde und Tafelservicezusammen-gestellt wurden. Alles mit Liebe zum Detail. Jedes Hotel-zimmer istsehr individuell eingerichtet und hat so eine besondereAtmosphäre. Die Revitalisierung der Park- und Schlossanlage in Stonsdorf ist dasZiel und die größte Leidenschaft von Agata und Wacław Dzida geworden. Für dierichtige familiäre Atmosphäre dieses Hauses sorgen die Besitzer samt ihrenKindern, einwandfreies Benehmen des Personals und hervorragende Küche.Das Schloss Stonsdorf ist etwas mehr als nur ein Baudenkmal. Es ist einKulturzentrum, in dem niederschlesische Traditionen und Bräuche gepflegt werden.Die im Jahre 2004 gegründete Stiftung Forum Stonsdorf präsentiertdas Kulturgut dieser Region aus der Vorkriegszeit und fördert zeitgenössischeKunst. In der Schlossorangerie werden die Werke der mit dem Hirschberger Talverbundenen Künstler ausgestellt. Seit 2006 findet das Festival "Musikalien ausStonsdorf" statt. Jedes Konzert ist ein großes Kunstereignis, das im Einklang mitdiesem einzigartigen Ambiente steht.Fot.: M. KoprowskiRomantyczny hotel w jednym z piękniejszych barokowych założeńpałacowo-parkowych na Dolnym Śląsku. Pieczołowicie odrestaurowanewnętrza dawnej siedziby arystokratycznej, angielskipark krajobrazowy z alejami spacerowymi i stawami, indywidualnywystrój pokoi hotelowych, wykwintna kuchnia i ciepła, rodzinnaatmosfera to cechy wyróżniające hotel Pałac Staniszów.Obiekt uznany przez konserwatorów zabytków za jeden z najlepiejodrestaurowanych pałaców w Polsce jest laureatem wieluprestiżowych nagród.Pa łac Sta ni szów usytuowany niedaleko Je le niej Gó ry (ok. 6 km)i w bez po śred nim są siedz twie gór skich ku ror tów (Kar pacz,Szklarska Poręba) jest doskonałym miejscem na wypoczynekoraz zwiedzanie atrakcji Kotliny Jeleniogórskiej.Do dyspozycji naszych gości oddajemy:30 stylowych pokoi dwuosobowych oraz 4 apartamenty;reprezentacyjną Salę Balową i dwie sale restauracyjne, przytulnepomieszczenia baru i kawiarni oraz doskonale wyposażonąpiwnicę winną;jeden z najstarszych i najpiękniejszych angielskich parkówkrajobrazowych.Hotel Pałac Staniszów, Staniszów 100, 58-500 Jelenia Góra, tel. 0048 (75) 755 84 45www.palacstaniszow.pl, hotel@palacstaniszow.plDas romantische Hotel Schloss Stonsdorf gilt als eine der schönsten imBarockstil errichteten Park- und Schlossanlagen Niederschlesiens. Diesorgfältig sanierten Räume des ehemaligen Fürstensitzes, der englischeLandschaftspark mit seinen Alleen und Teichen, die individuelleingerichteten Zimmer, die gehobene Küche und die familiäreAtmosphäre sind heutzutage für das Hotel Schloss Stonsdorfkennzeichnend. Das Schloss wurde von den Denkmalpflegern als dasam besten sanierte Schloss in ganz Polen anerkannt. Es wurde mitmehreren Prestige-Preisen ausgezeichnet.Das Schloss Stonsdorf liegt sehr günstig, in der Nähe von bekanntenBergorten Krummhübel / Karpacz und Schreiberhau / Szklarska Porębaund ist nur 6 Kilometer von Hirschberg / Jelenia Góra entfernt. Dankseiner günstigen Lage bietet das Schloss den idealen Erholungsort undAusgangspunkt zur Besichtigung der Sehenswürdigkeiten imHirschberger Tal.Unseren Gästen stehen zur Verfügung:30 stilvoll eingerichtete Doppelzimmer und 4 Appartements;ein repräsentativer Festsaal und zwei Restaurantsäle, einegemütliche Bar, ein behagliches Café und ein gut bestückterWeinkeller;einer der ältesten und schönsten englischen Landschaftsparks.


miejsce71Restauracja BacówkaRestaurant BacówkaElżbieta Wójcik34-460 Szczawnica, ul. Biała Woda 1tel 018 2622192, fax 018 2622192 lub 018 2620231, kom. 607 16 76 78e-mail:bacowkajaworki@nrs.plwww.bacowkajaworki.nrs.plSzczawnicaIwona Pot´gaKrólowa polskich wódSZCZAWNICA – NUMMER 1 UNTER POLNISCHEN KURBÄDERNSerdecznie zapraszamy do restauracjiBacówka w Szczawnicy-Jaworkach.Słowo „bacówka" w gwarzepodhalańskiej oznacza budynekwzniesiony na górskich halach,w którym mieszkają baca wrazz juhasami (góralscy pasterze) podczaswielomiesięcznego wypasu owiec.Bacówki otoczone setkami pasących sięowiec są charakterystycznymelementem pejzażu jaworczańskich hal.Herzlich Willkommen im RestaurantBacówka in Szczawnica–Jaworki!Das Wort “bacówka” bedeutetin der Mundart von Podhale eine aufBergweiden errichtete Schäferhütte,in der der Baca – Schafhirt mit den Juhas– den Schäfergehilfen währenddes monatelangen Schafweidens wohnen.Die mit Hunderten von weidendenSchafen umgebenen Schäferhüttensind das Wahrzeichen der Landschaftum Jaworki.Otoczona lasami Szczawnica od ponad 200 lat przyjmuje kuracjuszy,którzy z powodzeniem leczà tu choroby dróg oddechowych,mo czo wych, prze wo du po kar mo we go oraz na rzà dówruchu. Specyficzny mikroklimat, kwaÊne wody mineralne, a tak-˝e doskonała infrastruktura turystyczna decydujà o walorach tegouzdro wi ska. Na go Êci cze ka jà miej sca noc le go weo zró˝nicowanym standardzie – zarówno apartamenty w sanatoriach,hotelach, pensjonatach, willach, oÊrodkach wypoczynkowych i do mach wcza so wych, jak i po ko je w kwa te rachprywatnych, schroniskach oraz pola namiotowe.Zimà do białego szaleƒstwa na okolicznych stokach zach´cajàwy cià gi na Pa le ni cy i w Ja wor kach. La tem atrak cjà nr 1 jestspływ łodziami flisackimi przełomem Dunajca.Szczaw ni ca, po ło ˝o na na po gra ni czu Pie nin i Be ski du Sà dec -kiego, jest Êwietnym punktem wypadowym na szlaki (piesze,kon ne, ro we ro we). Mo˝ na stàd wy ru szyç za rów no w Be skidSàdecki, na Przehyb´, jak i w Pieniny rozsławione Trzema Korona mi, So ko li cà, Wy so kà i wà wo zem Ho mo le. Liczne szlakiprowadzà na Słowacj´, umo˝liwiajàc poznawanie atrakcji turystycznychpołudniowych sàsiadów.www.szczawnica.pl, www.szczawnica.euDas von Wäldern umgebene Szczawnica nimmt seit über 200 JahrenKurgäste auf, die hier mit Erfolg Atemwege- und Harnwegekrankheiten,Beschwerden des Verdauungssystems und des Bewegungsapparatsheilen. Das spezifische Mikroklima, das saure Mineralwasser sowieausgebaute touristische Infrastruktur sind die bekanntesten Vorteile desKurortes. Die Kurgäste können unter Unterkünften verschiedenerStandards wählen – zur Verfügung stehen Hotel-, Sanatorien- undPensionszimmer, Ferienhäuser und Ferienwohnungen sowie Privatzimmer,Jugendherbergen und Campingplätze.Im Winter bieten Skilifte in nahe liegendem Palenica und Jaworkiunbegrenzten Skigenuss. Im Sommer sind Floßtouren im Durchbruchstaldes Dunajec das Highlight.Das im Grenzland der Pieninen und des Beskid Sàdecki gelegeneSzczawnica ist ausgezeichneter Ausgangspunkt für Wanderungen,Reit- und Fahrradtouren. Hier kann man sich auf den Weg ins BeskidSàdecki auf den Gipfel Przehyba oder in die Pieninen auf das berühmteKornenberg, auf Sokolica, Wysoka und in die Schlucht Homolemachen. Viele Routen führen in die Slovakei, deren breites Wanderangebotauch erkundenswert ist.www.szczawnica.pl, www.szczawnica.euwww.bacowkajaworki.nrs.plZdj´cia: R. Karpiƒska


72 miejsceSehenswertes73Be skidz ki kra jo braz, za byt kiar chi tek tu ry i at mos fe ra jakuPa na Bo ga za pie cem. Lo kal naGru pa Dzia ła nia „Cie szyƒ skaKra ina” za pra sza do wy jàt ko wouro kli we go za kàt ka.Osiem pod be skidz kich gmin: Bren na, Ze brzy do wi ce, Ha˝ lach,Strumieƒ, Chybie, D´bowiec, Skoczów i Goleszów mo˝na przemierzyçw ciàgu jednego weekendu rowerem. Podczas wyprawywielokrotnie b´dziemy si´ zatrzymywaç, by zobaczyç z bliskainteresujàce miejsca i uczestniczyç w ciekawych imprezach zorganizowanychprzez LGD „Cieszyƒska Kraina”.Bram´ do Beskidu Âlàskiego otwiera Skoczów, czyli jak pisał Długosz,pierw sze mia sto nad Wi słà, li czàc od jej êró deł. Gmi n´prze ci na kil ka szla ków spa ce ro wych, z któ rych je den wie dziena zwieƒ czo ne pa pie skim krzy ˝em wzgó rze Ka pli ców ka. In natrasa nosi imi´ Êw. Jana Sarkandra i łàczy miejsca zwiàzane z ˝yciemÊwi´tego.AR TY STYCZ NIE I LU DO WO >> W Bren nej uwa g´zwraca stara góralska chata, tzw. dworek myÊliwski Koƒczakówka,która wyglàda, jakby była ˝ywcem wyj´ta z Tyrolu. Do postoju w po bli skich Gór kach Ma łych za ch´ ca Chle bo wa Cha ta.W tym bu dyn ku do wie my si´, jak po wsta je chleb, skàd si´ bie -rze miód, a tak ˝e sa mo dziel nie zmie li my zbo ˝e na ˝ar nachi upieczemy podpłomyki. W pobliskich Górkach Wielkich znajdujesi´ muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej. Dom pisarki jest przyjazny ma la rzom i rzeê bia rzom; mi´ dzy 19 a 25 czerw caodb´dzie si´ w nim Artystyczne Lato u Kossaków. W gminie sàorganizowane równie˝ inne imprezy, jak np. Przeglàd WiejskichZespołów Folklorystycznych lub Noc Âwi´tojaƒska.Joanna StachowiakDA GIBT’S EIN LANDRynek w Skoczowie / Der Marktplatz in SkoczówDie Landschaft der Beskiden, die Denkmäler der Architekturund eine gemütliche Atmosphäre wie in dem PolnischenSprichwort „u Pana Boga za piecem“ (wie beim Gott hinterdem Ofen). Die Lokale Aktionsgruppe „Cieszyƒska Kraina“(Teschen Land) lädt zur außergewönlich reizvollen Örtlichkeit.Man kann acht Gemeinden in Podbeskidzie (Brenna, Zebrzydowice, Haźlach,Strumień, Chybie, Dębowiec, Skoczów und Goleszów) mit dem Fahrrad währendeiner Wochenende besichtigen. In diesen Ausflügen wird man sicherlich sehr oftanhalten, um näher an den interessanten Orten zu kommen und an vieleninteressanten Ereignissen, die von der LAG „Cieszyńska Kraina” organisiertworden sind, teilzunehmen. An dem Tor zu Beskid Śląski steht Skoczów und wieJan Długosz, der polnische Chronist, geschrieben hatte, es ist der erste Stadt ander Weichsel, von ihren Quellen gesehen. Einige Wanderwege schneiden dieGemeinde durch – eine von diesen führt zu dem Hügel Kaplicówka, auf dem einKreuz steht, das von dem Papst aufgestellt wurde. Eine andere Straße trägt denName des Heiligen Jan Sarkander und verbindet die Orten, die mit seinerLebensgeschichte verbunden sind.ARTISTISCH UND VÖLKISCH >> In Brenna wird die Aufmerksamkeit voneiner alten Berghütte erweckt, die so gen. Kończakówka Jagdhaus, das so siehtaus, als ob es direkt aus dem Tirol rausgenommen worden wäre. Die ChlebowaChata (Brothaus) fördert das Aufenthalt in dem nahen Dorf Górki Małe. In diesemGebäude kann man erfahren wie Brot gemacht wird, wovon man Honig bekommt.Es ist auch möglich allein Weizen zu mahlen um sein eigenes Podpłomyk(Fladengebäck) zu backen. In dem Dorf Górki Wielkie, das ganz in der Nähe liegt,befindet sich das Museum von Zofia Kossak-Szatkowska. Das Haus derSchriftstellerin ist ein Zufluchtsort für Maler und Bildhauer; ab dem 19. bis zum 25.Juni wird da das Festival Artistischer Sommer bei den Kossaks stattfinden. AndereFot: D. Olendzkada rze nia kul tu ral ne od by wa jà si´ rów nie˝w XVI -wiecz nym zam ku w Ze brzy do wi -cach. Sta ra ar chi tek tu ra cie szy oko tak ˝ew gmi nie Stru mieƒ. Po czy na jàc od stru -mieƒ skie go ryn ku, na któ rym stoi ra tuszz 1628 r. (naj star szy w woj. Êlà skim), nie -mal w ka˝ dej miej sco wo Êci od naj dzie myzabytkowe kamienice i kapliczki. W Pruchnejwznosi si´ Za me czek Ko mo ry Cie szyƒ -skiej, któ ry go Êcił w swych mu rach m.in.Igna ce go Mo Êcic kie go i Ka zi mie rza Sosn -kowskiego. Na odpoczynek podczas zwiedzania naj le piej za trzy maç si´ w 300-letnim parku dworskim w DrogomyÊlu.NA SPOR TO WO >> Gmin´ Ha˝lachmo˝ na z po wo dze niem na zwaç „ro we ro -wà”. Prze bie ga bo wiem przez nià pol sko --czeski Szlak Zamków nad Pi´trówkà, kilkatransgranicznych Êcie˝ek, a tak˝e TandemowaTra sa Ro we ro wa dla Osób Nie wi do -mych i Niedowidzàcych. Na dwóch kółkachwÊród łàk i la sów z ła two Êcià do trze mydo Koƒ czyc Wiel kich, gdzie wzno szà si´ pa -łac, koÊciół i stara kapliczka. Rosnà tam kilkusetletnied´by nazwane imionami ksià˝àtpia stow skich. „Miesz ko” ma 750 lat i jestnajstarszym d´bem na Âlàsku!Na spor to wo ˝y je tak ˝e gmi na Go le szów.W jej wsiach odbywajà si´ m.in.: RatuszowyRajd Ro we ro wy i bieg ulicz ny „O Zło tyDzi´ giel”. Na prze ja˝d˝ k´ ro we ro wà lubspacer warto si´ wybraç do rezerwatu ZadniGaj i wyrobiska kamieniołomu Pod Ksi´-˝y cem. Naj od po wied niej szym miej scemna podreperowanie zdrowia i urody jest D´bowiec. Wy st´ pu jà ce tu bo ga te w jodi brom wody solankowe leczà ró˝ne schorzenia,zwalczajà stres i podobno opóêniajàstarzenie.Wszyst kie miej sco wo Êci ofe ru jà sze regatrakcji − zabytków i osobliwoÊci przyrody.Co jed na, to cie kaw sza... Mo˝na si´ o tymprzekonaç 1 lipca 2011, podczas Êwi´taLGD „Cieszyƒskiej Krainy”, wów czasna skoczowskim rynku lokalni artyÊci i rzemieÊlnicyzaprezentujà swoje wyroby.WÂRÓD ZA BYT KÓW >> Wi zy tów kà po bli skiej gmi nyZe brzy do wi ce jest re ne san so wy pa łac w Koƒ czy cach Ma łych.W zabytkowych wn´trzach urzàdzono Izb´ Regionalnà Wsi Cieszyƒskiej oraz karcz m´, na ˝y cze nie sà or ga ni zo wa ne po ka zywalk rycerskich. W pałacu działa jedna ze scen Mi´dzynarodowegoFestiwalu Muzyki Wokalnej „Viva il Canto”. Ciekawe wykulturelleEreignisse werden auch in der Gemeinde organisiert,unter anderem ein Festival von Dörflichen Folkbands und derIwan KupalaUNTER DENKMÄLEN >> Die Visitenkarte der Gemeindeist das Renaissanceschloss in Kończyce Małe in der Nähe vonZebrzydowice. Die Bezirkskammer der Cieszyn-Dörfer wurdein den alten Interieure gesetzt, zusammen mit einer Taverne,wo auf Anfrage ritterliche Kämpfe aus dem Mittelalter gezeigtwerden können. Eine der Bühnen des Internationalen Festivalsfür Vokalmusik "Viva il Canto" befindet sich in dem Palast.Interessante kulturelle Veranstaltungen finden auch in demSchloss aus dem XVI. Jahrhundert in Zebrzydowice statt. AlteArchitektur erfreut das Auge auch in der Strumień Gemeinde.Beginnend mit dem Marktplatz in Strumień, wo noch einRathaus aus dem Jahr 1628 steht (das älteste in der ŚląskieWoivodschaft), fast in jeder Örtlichkeit gibt es historischeMiethäuser und Kapellen. Man kann auch den KomoraCieszyńka Schloss in Pruchna besuchen, der unter anderemIgnacy Mościcki und Kazimierz Sosnkowski gehostet hatte. Einguter Platz zum Ausruhen während der Besichtigung ist derdrei hundert Jahre alter Palastpark in Drogomyśl.SPORTLICH >> Die Haźlach Gemeinde kann man ruhig alseine „Fahrradgemeinde” beschreiben. Es wird überschrittenvon der polnisch-tschechischen Route, die Burgen auf demFluss Pietrówka umfasst, mehrere grenzüberschreitendeRouten und auch die Tandem-Fahrrad-Route für die Blindenund Sehbehinderten. Auf zwei Räder erreicht man leichtKończyce Wielkie, die zwischen den Ebenen und Wälderliegen und wo sich ein Palast, eine Kirche und eine Kapellebefinden. Hier gibt es auch alte Eichen, die nach den Prinzenaus der Herrscherdynastie der Piasten gennant worden sind.„Mieszko“ ist 750 Jahre alt und ist der älteste Eiche inSchlesien. Sportlich kann man der Zeit auch in der GoleszówGemeinde verbringen – dort finden unter anderem dasRathaus Fahrrad Rennen und der Straßenlauf „o ZłotyDzięgiel“. Interessante Ziele für eine Radtour oder einenSpaziergang sind die Zadni Gaj Schutzgebiet und derSteinbruch Pod Księżycem. Der meist geeignete Ort dieGesundheit und Schönheit zu verbessern ist Dębowiec. Es gibthier die jod- und bromreiche Salzgewässer, die verschiedenKrankheiten heilen, Stress bewältigen und angeblich denProzess der Alterung verspäten. Alle Städte haben zahlreicheAngebote zur Wahl – Sehenswürdigkeiten undBesonderheiten der Natur. Man kann sich selber am 1. Juli2011 während des Fests LGD „Cieszyńska Kraina”überzeugen lassen, wobei die die einheimischen Künstler undHandwerker eigene Produkte anbieten werden. Tag.KoÊciół Êw. Rocha w ZamarskachKirche des Heiligen Rochs in ZamarskiPark w Strumieniu/ Der Park in StrumieƒPiknik „Cieszyƒskiej Krainy”Ein Picknick von "Cieszyƒska Kraina"Zamek w Koƒczycach MałychDas Schloss in Koƒczyce MałePałac w Koƒczycach WielkichDer Palast in Koƒczyce Wielkie


Aktywnie we WłocławkuWłocławek nale˝y do grona „Êredniowiecznych pereł” – najstarszych miast w Polsce,dzi´ki czemu szczyci si´ bogatà spuÊciznà kulturowà.Aktualna marka miasta doskonale łàczy w sobie bogactwo przeszłoÊci ze wspaniałymiwalorami krajobrazowymi, co jest zasługà malowniczego poło˝enia nad Wisłà w otulinierezerwatu Kulin. W tak sprzyjajàcych warunkach mieszkaƒcy i turyÊci majà dowyboru wiele ró˝nych form re kre acji. Wa chlarz pro po zy cji jest bar dzo bo ga ty, sà to:wycieczki piesze, równie˝ nordic walking wycieczki rowerowe spływy kajakowepo Skrwie i WiÊle ˝eglarstwo, windsurfing na WiÊle i Zalewie Włocławskim.Wa˝nà funkcj´ w upowszechnianiu aktywnego wypoczynku pełni Włocławska InformacjaTurystyczna. Doskonale wypełnia zadania z zakresu promocji, równie˝ przezsamodzielnà realizacj´ wielu imprez. Na stałe w miejskim kalendarzu wydarzeƒ funkcjonujà,odbywajàce si´ przez cały rok, rodzinne wycieczki rowerowe i spacerki z przewodnikiem,tak˝e po zaporze wodnej. W sezonie zimowym do wypoczynku na łonienatury zach´cajà kuligi, a latem rejsy po WiÊle i wycieczki autokarowe. Wszystkie tepropozycje umo˝-liwiajà poznawanie otaczajàcej przyrody, tradycji oraz przeszłoÊcinajbli˝szejWłocławska Informacja TurystycznaTouristeninformation Włocławekul. Warszawska 11/13, 87-800 Włocławektel./faks: (+48) 54 411 27 57e-mail: it@q4.plwww.it.wloclawek.plAktiv in WłocławekWłocławek gehört zu den "mittelalterlichen Perlen" – den ältesten Städten Polens. Darausergibt sich das große Kulturerbe der Stadt.Heutige Marke der Stadt ist eine hervorragende Verbindung von reicher Vergangenheit undausgezeichneten Landschaftswerten, welche der malerischen Lage an der Weichsel in derNähe des Naturschutzgebiets Kulin zu verdanken sind.Diese günstigen Verhältnisse schaffen unterschiedliche Aktivitätsmöglichkeiten fürStadteinwohner und Gäste. Die Angebotspalette ist sehr breit, unter anderem:Wanderungen, auch in Form von Nordic Walking, Fahrradtouren Paddeltouren aufSkrwa und der Weichsel Segeln, Windsurfing auf der Weichsel und dem Leslauer See.Wichtigen Beitrag zur Popularisierung der aktiven Erholung leistet Touristeninformation vonWłocławek. Sie erfüllt hervorragend Aufgaben im Bereich der Werbung, auch durchselbständige Organisation von mehreren Veranstaltungen. Im Veranstaltungskalenderstehen, über das ganze Jahr stattfindende, Familien-Fahrradtouren und geführte Wanderungen,auch im Bereich des Staudamms, wobei die letzteren Bildungszwecke erfüllen. Im Wintersorgen Schlittenfahrten für Erholung in der Natur, im Sommer Schiffstouren auf der Weichselund Busreisen. Alle diese Angebote erlauben uns, unser Wissen über die Natur zu vertiefen undsich mit der Tradition und Vergangenheit der nächsten Umgebung vertraut zu machen.ul. Âw. Piotra 8, 81-347 Gdynia, tel.: (+48 58) 760 58 00, faks: (+48 58) 760 58 58hotton@hotton.pl, marketing@hotton.pl, www.hotton.plHotton hotel to nowoczesny obiekt hotelowo -konferencyjny po∏o˝ony w Centrum Gdyni.Po∏àczenie komfortu, nowoczesnoÊci i dobrejkuchni zadowoli gust ka˝dego GoÊcia. To idealnemiejsce dla osób przybywajàcych w interesachoraz chcàcych wypoczàç.Hotel usytuowany jest na granicy portu, w sàsiedztwie g∏ównejulicy handlowej, niedaleko Skweru KoÊciuszki, przystanijach to wej i pla ˝y miej skiej. Od 3 kon dy gna cjirozpoÊciera si´ ciekawy widok na Zatok´ Gdaƒskà i Stoczni´.Ofe ru je my 62 kom for to we po ko je, wy po sa ˝o ne w LCD, TVSAT, bezp∏atny dost´p do Internetu.Na Go Êci cze ka jà atrak cje: Bow ling Club z 3 to ra mi i drinkbarem oraz rekreacja z mozaikowà ∏aênià parowà, saunàsuchà i du˝ym jacuzzi.W Re stau ra cji Bu cat ti i W∏o skiej Re stau ra cji Ca lip so SzefKuchni spe∏nia marzenia kulinarne.Hotton Hotel is a modern hotel-conferencevenue compound located in Gdynia downtown.The blend of luxury, modern style and exquisitecuisine will satisfy each guest. This is an idealvenue for those travelling for business orpleasure.The Hotel is situated in the harbour’s direct vicinity, by themain shopping street, near KoÊciuszko Square, yacht marinaand a public beach. Floors 3 and up have a magnificent viewof the Gdaƒsk Bay and shipyard.We offer 62 comfortable rooms with LCD, TV SAT and freeinternet access. Our guests are invited to use the BowlingClub drink bar, mosaic steam bath, dry sauna and jacuzzi.Bucatti Restaurant and Calipso Italian restaurant will makeyour culinary dreams come true.


76 miejsce Sehenswertes77Marcin OsmanRATTENPARADIESsein Kind. Der verzweifelte Vater bat die Mystikerin, seinenSprößling ins Leben zurückzurufen. Die Frau wandte sich anden Todesgott Yama. Es war aber zu spät, die befreite Seelewurde bereits in einem neuen Körper wieder geboren. KarniMata bekam einen Wutausbruch und behexte Yama. Siebeschloss, dass der Todesgott das Schicksal der Verstorbenerenaus ihren Stamm nie wieder beeinflussen wird. DieSeelen werden als Ratten wieder geboren, bis sie in dieKörper von Menschen übergehen. Im Hinduismus unterliegenalle Lebewesen, einschließlich Götter, der Reinkarnation,einer unaufhörlichen Seelenwanderung, die an denKreis von Leben und Tod erinnert.Karni Mata, die ihren Stammesgenossen eine gute Zukunftsichern wollte, besuchte Maharadscha Ganga Singh in seinenTräumen. Sie bat ihn, einen Tempel zu bauen. So ist Anfangdes 20. Jh. im Herzen der Thar-Wüste ein imposanterMarmortempel entstanden, der der Rattengöttin Karni Matagewidmet wurde. Der Tempel wurde von dem Maharadschamit einer hohen Mauer umgeben, die eine unüberwindbareBarriere für Raubtiere sein sollte. Unter Marmorfliesenentstanden Labyrinthe von Gängen und Löchern.W Êwià ty ni Kar ni Ma ta w Ra d˝a -sta nie ˝y jà ty sià ce szczu rów. Mo˝ -na do nich po dejÊç bez oba wy,a na wet kar miç z r´ ki. W kul tu rzeeu ro pej skiej gryzonie te uzna je si´za prze no szà ce za ra z´ szkod ni ki.Na to miast Hin du si wi dzà w nichstwo rze nia god ne naj wy˝ szej czci.W XIV w. w Ra d˝a sta nie mieszka ła mi stycz ka Kar ni Ma tawiodàca pobo˝ne i ascetyczne ˝ycie. Współplemieƒcy uznalijà za posiadajàcà nieludzkà moc inkarnacj´ (wcielenie) bogini zwy ci´ stwa i mo cy Dur gii. Pew ne go ra zu je denz członków plemienia, z którego pochodziła Karni Mata, stra-In dem Karni-Mata-Tempel in Rajasthanleben Tausende Ratten. Die Menschenkönnen sich ihnen ohne Angst nähernund sie sogar aus der Hand füttern.In der europäischen Kultur geltendieseNagetiere als pestübertragende Schädlinge.Für die Inder sind die Ratten heiligeTiere, die höchste Verehrung verdienen.Im 14. Jh. lebte in Rajasthan die Mystikerin Karni Mata, dieein frommes und asketisches Leben führte. Für ihreStammesgenossen war sie eine Verkörperung der SiegesundMachtgöttin Durgia, die eine unmenschliche Kraft besaß.Eines Tages verlor ein Mitglied des Stammes von Karni MataFot. M. Osmancił dziec ko. Zroz pa czo ny oj ciec bła gał mi stycz k´ o po mocw przywróceniu ˝ycia potomka. Kobieta zwróciła si´ do bogaÊmier ci Yamy. By ło jed nak za póê no, uwol nio na du szazdà˝yła si´ ju˝ odrodziç w kolejnym ciele. W gniewie KarniMata rzuciła urok. Postanowiła, ˝e nigdy wi´cej Yama nie b´dziemiał wpły wu na los zmar łych człon ków jej ple mie nia.Du sze b´ dà si´ od ra dzaç w szczu rach a˝ do cza su, gdy po -nownie przejdà w ciała ludzi. W hinduizmie bowiem wszystkie˝ywe istoty, włàcznie z boskimi, podlegajà reinkarnacji,nie ustan nej w´ drów ce przy po mi na jà cej ko ło wrót na ro dzini Êmierci.Karni Mata, chcàc zapewniç dobrà przyszłoÊç swym współplemieƒcom,odwiedziła w snach maharad˝´ Ganga Singh,pro szàc go o wy bu do wa nie Êwià ty ni. I tak oto na po czàt -UNTER AUFSICHT DER GÖTTIN >> Die Nagetierefühlten sich hier schnell wie im Paradies. Tempelpriesterbefriedigen alle ihre Bedürfnisse. Man kann nie wissen, inwelcher Ratte die Seele unseres Vaters oder Onkels lebt. DiePriester essen ohne Angst ihre Mahlzeit, an der die Tieregeknabbert haben. Trotzdem soll seit der Entstehung desTempels keine Epidemie oder Pest ausgebrochen sein.In der Tempelküche wird von Köchinnen das Essen für dieMitarbeiter und auch das Votivessen zubereitet. Die Frauen,in buntem Sari gekleidet, backen Chapatis (indisches Brot),kochen Dal (Linsensuppe) und bereiten Landu (Süßkugeln)zu. In der Küche man kann immer einer ausgehungertenRatte begegnen. Obwohl sich die Köchinnen über dieAnwesenheit der Ratten freuen, sind sie vorsichtig. Siekönnen nicht zulassen, dass einer der Tempelbewohner inden Topf mit kochender Suppe gerät. Das wäre eine großeTragödie.Das wissen Pilger nur zu gut, die zahlreich den Tempelbesuchen. Sie kommen aus allen Landesteilen hierher, umihren in Rattenkörpern gefangenen Vorfahren die Ehre zuerwiesen, die Göttin Karni Mata um etwas zu bitten oder ihrfür etwas zu danken. Frauen bitten um Hilfe für ihre Kinder,Soldaten wollen heil heimkehren.WEISSES GLÜCK >> Alle bewegen sich hier vorsichtig.Ringsherum laufen Tausende Vierfüßer, so dass es leicht zueinem Unfall kommen kann. Ein Mord, auch wenn er nicht


78 miejsceSehenswertes79Pielgrzymi przynoszà Êwi´tym szczurom dary – orzeszki i słodycze / Pilger bringen den heiligen Ratten Opfer dar: Nüsse und Süßigkeiteno wspar cie dla dzie ci, ˝oł nie rze pra gnà wró ciç ca ło ze słu˝ by.Ka˝ dy pa trzy pod sto py. Wo kół bie ga mnó stwo czwo ro no -gów, o wy pa dek wi´c nietrud no. Mor der stwo, na wet nie -Êwia do me, Êcià gnie na spraw c´ sze reg nie szcz´Êç. Mo˝ najednak odkupiç swojà win´, ofiarowujàc Êwiàtyni złotà statuetk´wielkoÊci zadeptanego zwierz´cia.Kiedy z jakiegoÊ mrocznego zakàtka Êwiàtyni rozlega si´ entuzja stycz ny okrzyk, to znak, ˝e je den z piel grzy mówwypatrzył szczura-albinosa. Szybko zbiegajà si´ inni ludzie.Chcà zobaczyç na własne oczy białego osobnika (ponoç jestich za le d wie pi´ç). Ta kà po staç przy bie ra sa ma Kar ni Ma tai jej krewni. Biały szczur przynosi szcz´Êcie niczym czterolistnakoniczyna. JeÊli przebiega przez stop´ człowieka, to oznakanajwi´kszej łaski.MO˚E ORZESZKA >> Do wn´trza Êwiàtyni prowadziozdobiona płaskorzeêbami brama. Na jej szczycie jest zamocowanytrisul, czyli metalowy trójzàb. Jak nakazuje hinduskatradycja, przed bramà nale˝y zdjàç buty. Wizja spaceru na bosaka po szczu rzych od cho dach ga si cie ka woÊç nie jed ne goturysty. Znani z przesadnej higieny Koreaƒczycy owijajà stopyworkami foliowymi, a na twarze zakładajà maski chirurgiczne. Hin du si nie oba wia jà si´ o swo je zdro wie.Przed wejÊciem kupujà słodycze i orzeszki jako dary dla Êwi´-Gryzonie niczym zwierz´ta domowe jedzà z r´kiNagetiere wie Haustiere fressen aus der HandDie Nagetiere sind überall dort, wo sie aufwärts steigen oderspringen können. Sie halten sich von der Außenwelt fern. Sieverlassen nie den Tempel, obwohl das Tor immer offen ist.Der Instinkt sagt ihnen, dass sie sich nur innerhalb desTempels sicher fühlen können. Nach dem Essen, dassie immer serviert bekommen, schlafen sie zwischen Gitterstäbenvon durchbrochenen Umzäunungen oder inMauernischen.ku XX w. w sercu pustyni Thar stan´ła okazała marmurowaÊwiàtynia poÊwi´cona bogini szczurów Karni Macie. Władcaotoczył jà wysokim murem, barierà nie do przebycia dla drapie˝ni ków. Pod mar mu ro wy mi płyt ka mi po wsta ły la bi ryn tykorytarzy i nor.POD OKIEM BOGINI >> Gry zo nie szyb ko po czu łysi´ tu jak w raju. Âwiàtynni kapłani zaspokajajà ich wszystkiepo trze by. Ni gdy nie wia do mo, w któ rym gry zo niu ˝y jedu sza oj ca lub stry ja. Bez stra chu je dzà po si łek na po cz´ typrzez zwie rz´ ta. Mi mo to po dob no od po czàt ku ist nie niaÊwiàtyni nie wybuchła tu ˝adna epidemia ani zaraza.Na zapleczu działa kuchnia, w której kucharki przygotowujàposiłki dla pracowników i wotywne jedzenie. Kobiety ubranew barw ne sa ri pie kà cia pa ti (indyjskie chlebki), przyrzàdzajà dal (g´ stà zu p´ z so cze wi cà) i słod kie kul ki lan du.W kuch ni za wsze mo˝ na spo tkaç ja kie goÊ wy głod nia łe goszczu ra. Ku char ki, mi mo ˝e cie szà si´ z ich obec no Êci,zachowujà ostro˝noÊç. Nie mo gà do pu Êciç, aby któ ryÊz mieszkaƒców Êwiàtyni wpadł do gotujàcej si´ zupy. Byłabyto wielka tragedia.Dobrze wiedzà o tym pielgrzymi tłumnie odwiedzajàcy Êwiàtyni´. Przy by wa jà tu z najdalszych zakàtków kra ju, by od daçczeÊç przodkom uwi´zionym w szczurzych ciałach, prosiç bogini´Karni Mat´ lub za coÊ podzi´kowaç. Kobiety zabiegajàvorsätzlich begangen wurde, kann dem Täter viel Unglückbringen. Er kann jedoch seine Sünde wieder gut machen,wenn er dem Tempel eine Goldstatuette in der Größe deszertretenen Tieres darbringt. Ertönt aus einem düsterenTempelwinkel ein enthusiastischer Schrei, heißt es, dassein Pilger eine Albinoratte gesehen hat. Andere Menschenlaufen dann sehr schnell zusammen. Sie wollen mit eigenenAugen eine Weißratte sehen (es soll hier nur fünf solcheTiere geben). Diese Gestalt wird von Karni Mata selbst undihren Verwandten angenommen. Eine Weißratte gilt alsGlückbringer wie vierblättriges Kleeblatt. Läuft sie überden menschlichen Fuß, ist das ein Zeugnis höchsterGnade.MÖCHTEN SIE EINE NUSS? >> Ein mit Flachreliefsverziertes Tor führt in den Tempel. Am Torgiebel ist der Trisul,ein Metalldreizack installiert. Die Hindu-Tradition gebietet, vordem Tor Schuhe auszuziehen. Die Vorstellung von einemSpaziergang barfuß auf Rattenexkrementen dämpft dieNeugier so mancher Touristen. Die Koreaner, die für ihreübertriebene Hygiene bekannt sind, wickeln die Füße mitPlastiktüten um und setzen auch chirurgische Masken auf.Die Inder bangen nicht um ihre Gesundheit. Bevor sie denTempel betreten, kaufen sie Süßigkeiten und Nüsse alsGaben für die heiligen Ratten.Fot.: M.Osman (2)rok zało˝enia 1989imprezyna zamówienieIncentiverejsyekskluzywnewyprawy dla VIP-ówbilety lotniczerezerwacjahoteliR E K L A M AmyÊl egzotycznieImprezy z polskim pilotemIndie i Nepal 16 dni28.04 - 13.05, 01.08 - 16.08, 11.10 - 26.10,04.11 - 19.11, 25.11 - 10.12Indie i Nepal 21 dni04.08 - 24.08, 07.11 - 27.11Indie Południowe 20 dni09.08 - 28.08, 08.11 - 27.11Indie Wschodnie i Bhutan17 dni 28.07 - 13.08, 13.09 - 29.09Indie i Sri Lanka 18 dni09.08 - 26.08, 11.10 - 28.10Rabat 100 USD od osoby przy podpisaniu umowyi wpłacie zaliczki do 30.04.2011www.opaltravel.pltel.: 0 22 635 90 63, 639 93 99, tel./fax: 0 22 831 59 34, e-mail: opal@opaltravel.com.pl, ul. Karmelicka 19, 00-168 Warszawa


80 miejsceSehenswertes81Schwänzen in der Hoffnung, von einem Fotografen mit einemBonbon oder einer exotischen Münze belohnt zu werden.In einem kleinen Raum, im Herzen des Tempels, steht eineorangenfarbene Statuette von Karni Mata. Sie ist vonBlumengirlanden und würzig aromatischen Weihräuchenumrahmt. Die Pilger warten geduldig in der Schlange. Jederwill hier beten und der Göttin Opfer darbringen. Der Priesterberührt andauernd Glöckchen, die an der Decke hängen,dann hebt er Zierfackeln hoch. Die Gläubigen tauchen ihreHände in den Fackelqualm. Sie beten und verbeugen sich vorder Statuette. Die erhabene und fromme Atmosphäre wirdnicht allen zuteil. Zur selben Zeit bedient sich eine kleineRattenherde unbeschwert an von den Pilgern mitgebrachtenSüßigkeiten.Seit mehr als einhundert Jahren teilen sich die Inder undRatten den gleichen Lebensraum, was vor allem europäischeTouristen bezaubert und in Staunen versetzt.JaipurDelhiBogini Karni Mata wÊród podopiecznych / Göttin Karni Mata unter ihren SchützlingenÂwi´te szczury sà dobrymi towarzyszami zabawHeilige Ratten sind gute Spielkameradentych szczu rów. Gry zo nie sà wsz´ dzie tam, gdzie mo gà si´wspiàç lub do sko czyç. Ja kimÊ cu dem trzy ma jà si´ z da le kaod Êwiata zewn´trznego. Nie wychodzà poza otwartà bram´.Instynkt podpowiada im, ˝e tylko w Êwiàtyni mogà czuç si´bez piecz nie. Po po sił ku, na któ ry za wsze mo gà li czyç, ÊpiàwciÊni´te pomi´dzy kraty a˝urowych ogrodzeƒ lub we wn´kachmu rów.NICZYM W KINIE >> Najedzone i wypocz´te sam cezaczynajà uganiaç si´ za partnerkami. Na marmurowej posadzce dzie dziƒ ca okres go do wy ni gdy nie usta je. Trwa nie -ustan ny cykl ˝y cia. Jed ne osob ni ki gi nà w za ka mar kachÊwià ty ni, pod czas gdy obok ro dzà si´ no we. Gosz czàc tu,mo˝ na si´ po czuç jak na fil mie przy rod ni czym w kinie, z tàró˝nicà, ˝e nikt nie sprawdza biletów.Trud no osza co waç, ile Êwi´ tych szczu rów tu miesz ka. No bojak policzyç wcià˝ przemieszczajàce si´ stado cz´Êciowo ukrytew norach i za Êcianami? Wysoki kapłan omotany kolorowymtur ba nem twier dzi jednak, ˝e Êwià ty nia jest do mem dla15–20 tysi´cy osob ni ków.W drodze do najÊwi´tszego miejsca mijam wielkie blaszanemi ski ze Êwie ˝ym mle kiem. Szczu ry je den obok dru gie go sie -Auf dem Marmorfußboden jagen Rattenmännchen ihrenPartnerinnen nach. Die Brunftzeit endet nie. Der Lebenszyklusdauert ununterbrochen. Die einen Ratten sterben inihren Tempelverstecken, während Jungratten nebenan aufdie Welt kommen. Wer den Tempel besucht, kann sich hierbei einem Naturfilm im Kino fühlen!Es ist schwer zu schätzen, wie viele heilige Ratten hier leben.Wie können denn die Ratten in einer sich ständig bewegendenHerde gezählt werden, die sich teilweise in Löchernoder hinter Wänden versteckt,? Nach Ansicht des hohenPriesters, mit einem bunten Turban umhüllt, ist der Tempeldas Zuhause für 15.000–20.000 Ratten.IM HERZEN DES TEMPELS >> Auf dem Weg zu deminneren Heiligtum gehe ich an großen Blechschüsseln mitfrischer Milch vorbei. Die Ratten sitzen dicht nebeneinnderam Schüsselrand und trinken. Sie müssen miteinander umeinen guten Platz konkurrieren, da immer wieder neuedurstige Ratten hinzukommen. Ein Augenblick der Unaufmerksamkeitgenügt und eine Ratte kannt in Milch landen.Sehen die Kinder der Köchinnen Fotokameras auf die Rattengerichtet, fangen sie die Tiere und schwingen sie an ihrenFot.: M. Osmamdzà na kraw´dzi i pijà. Muszà rywalizowaç o dobre miejsce,bo przybywajà wcià˝ no wi spra gnie ni. Chwi la nie uwa gi pod -czas przepychanek mo˝e zakoƒczyç si´ mlecznà kàpielà. Dzieciku cha rek na wi dok apa ra tów ła pià gry zo nie za ogo nyi kr´ cà ni mi młyn ki, liczàc na to, ˝e fo to graf od wdzi´ czy si´cukierkiem lub egzotycznà monetà.W SER CU ÂWIÑTY NI >> W małym pomieszczeniu,w samym sercu Êwiàtyni, stoi niewielka pomaraƒczowa statuet ka Kar ni Ma ty. Ota cza jà jà gir lan dy kwia tów i ka dzi dłarozsiewajàce korzenne aromaty. Pielgrzymi cierpliwie czekajàw długiej ko lejce. Ka˝ dy chce si´ po mo dliç i zło ˝yç ofia r´.Kapłan co chwila porusza dzwonkami podwieszonymi u sufitu,po czym unosi w powietrze ozdobne pochodnie. Wierniza nu rza jà dło nie w dy mie. Mo dlà si´, bi jàc po kło nyprzed statuetkà. Podniosła, pobo˝na atmosfera nie wszystkimsi´ udziela. W tym czasie stadko szczurów beztrosko posilasi´ przy nie sio ny mi sło dy cza mi. Ju˝ ponad sto lat Hindusidzielà z gryzoniami wspólnà przestrzeƒ, co budzi podziwi zdumienie głównie europejskich turystów. Dla współplemieƒcówKarni Maty, Êwiàtynia jest miejscem spotkaƒz członkami rodziny.Dojazd: kupujàc bilet po promocyjnej cenie (np. w Finnair) z Warszawy doDelhi i z powrotem, polecimy ju˝ za 1700 zł. Ze stolicy Indii do D˝ajpuru(Jaipur) kursujà autobusy (bilet od 150 rupii) i pociàgi.Wiza: wydawana na 3 miesiàce kosztuje 184 zł.Waluta: rupia indyjska (INR), 1 USD=47 INR, 1 PLN=15 INRWarto wiedzieç: przed wejÊciem do wi´kszoÊci hinduskich Êwiàtyƒ nale˝yzdjàç buty. Wskazane jest zało˝enie długich spodni lub sukni zasłaniajàcejnogi. Fotografowane osoby dobrze wynagrodziç drobnà opłatà.Anfahrt: Ein Flugticket zum Sonderpreis (z.B. von Finnair) von Warschaunach New Delhi und zurück kostet 1.700 PLN. Zwischen der Hauptstadt vonIndien und Jaipur verkehren Busse (eine Fahrkarte kostet ab 150 INR) undZuge. Visum: ein Visum ist drei Monate gültig und kostet 184 PLN.Währung: indische Rupie (INR), 1 USD = 47 INR, 1 PLN = 15 INRWissenswertes: Vor dem Betretein der meisten Hindu-Tempel müssen SieSchuhe ausziehen. Es empfiehlt sich, lange Hosen oder Röcke, die die Beinebedecken, zu tragen. Abgelichtete Personen freuen sich über eine kleineSpende.www.rajasthantourism.gov.in


Uzdrowisko Turčianske TepliceWykąp się na zdrowieUzdrowisko w Turčianskich Teplicach – mieście położonym jest w regionieTuriec, 100 km od Zwardonia – jest jednym z najstarszych i najpopularniejszychw Europie. Bogato mineralizowana woda termalna (47 st. C przy ujęciu)le czy scho rze nia ukła du ru chu, uro lo gicz ne, ner wi co wei gi ne ko lo gicz ne, na to miast wy so ka za war tość wap nia, ma gne zu i flu oruw wodach zdrojowych jest wykorzystywana do kuracji pitnych, zapobiegającychosteoporozie.Go ście ma ją do dys po zy cji dwa kry te ba se ny i dwa pod go łym nie bem,a tak że cen trum spa & wel l ness, gdzie mo gą się pod dać dzia ła niu lecz ni -czej go rą cej wo dy, uroz ma ica jąc po byt do dat ko wy mi atrak cja mi, jak: mo -vie -to bogány (ru ry z wi deo -pro jek cją), wi rów ki, wod na ka ru ze la z dzi kąrze ką.Zapraszamy do skorzystania z naszej PROMOCYJNEJ OFERTY:7-dniowy pakiet SPA & AQUAPARK kosztuje 120 PLN od osoby za dzień. Cena obejmuje:wyżywienie (2 posiłki dziennie w formie bufetu)zakwaterowanie w hotelu AQUA**przez cały pobyt całodniowy wstęp do kompleksu SPA & AQUAPARKwolne terminy: marzec 20107-dniowy pakiet SPA & AQUAPARK kosztuje 150 PLN od osoby za dzień. Cena obejmuje:wyżywienie (2 posiłki dziennie w formie bufetu)zakwaterowanie w hotelu Velká Fatra***+przez cały pobyt całodniowy wstęp do kompleksu SPA & AQUAPARKwolne terminy: marzec 2010Rezerwacje: buco@therme.sk, petras@therme.skWięcej informacji na http://aquapark.therme.sk i www.therme.skUzdrowisko Turčianske Teplice – Słowacjatel. + 00421 43 4913 861 lub 864mail: buco@therme.sk, petras@therme.sk


84 ksià˝kiBarbara Jampolska-WasiakAfry ka w prak ty ceNie jest to lektura do poduszki, która barwnymi opisami rozbudziłaby t´sknot´ za przepi´knymi krajobrazami.To przewodnik, który warto wziàç w podró˝. OkreÊlenie „praktyczny” w podtytule nie jest pustymsłowem. Na ksià˝k´ składajà si´ krótkie informacje na temat kraju, słownik zawierajàcy podstawowesłówka i zwroty, adresy miejsc noclegowych (podzielone na tanio i drogo) oraz lokali gastronomicznychumiesz czo ne pod ka˝ dym roz dzia li kiem. Nie zabrakło tak˝e ubarwiajàcych lektur´ cie ka wostek oraz do -kładnych map. Dodatkowà zaletà jest bardzo por´czny kieszonkowy format.„Kenia, Tanzania i Zanzibar”, praca zbiorowa, wyd. PascalChcieç to mócT´ pierwszà, wznowionà obecnie ksià˝k´ Wojciecha Cejrowskiego powinni przeczytaç wszyscy, którzy chcàpodró˝owaç tanio i ciekawie. Znajdziemy tu interesujàce, nawet budzàce zazdroÊç opisy odwiedzanych miejsc.wiernie oddanà, jak to u Cejrowskiego, atmosfer´ przygód. Moim zdaniem, znacznie wa˝niejsza jest jednakodpowiedê na pytanie, w ja ki spo sób autorowi uda ło si´ do trzeç i prze trwaç w tych eg zo tycz nych miej scach,cz´stokroç za „jeden uÊmiech”. P´d do poznania nieznanego, umiej´tnoÊç nawiàzywania kontaktów i wykorzystywaniaka˝dej nadarzajàcej si´ okazji, by zobaczyç, dotknàç, posmakowaç udowadniajà, ˝e wystarczychcieç, a ma rze nia si´ speł nià.„Podró˝nik WC”, Wojciech Cejrowski, wyd. BernardinumPo la cy w Ame ry ce Po łu dnio wejJarosław Fischbach, z wykształcenia geograf, z zamiłowania podró˝nik, zabiera czytelników na wypraw´ do AmerykiPołudniowej. Jego wspomnienia to nie tylko impresje na temat miejsc, które miał okazj´ odwiedziç, alezwłaszcza spotkania z Polakami – ich historie, dorobek w Ameryce, t´sknota za ojczyznà, serdecznoÊç. A nawetdalszy ciàg znajomoÊci ju˝ poza wyprawà. Ten niezwykły, wzruszajàcy polski szlak biegnie przez wszystkiekraje, do których dotarł Fischbach. Szkoda tylko, ˝e cz´Êç zdj´ç została wydrukowana w szaroÊciach, które nieoddajà wdzi´ku kontynentu i bohaterów.„Polskim szlakiem przez Ameryk´ Południowà”, Jarosław Fischbach, wyd. MagrafSma ko wi te wy pra wy Ma kło wi czaWłaÊciwie to bardzo niebezpieczna ksià˝ka. Czytelnika powinno si´ ostrzegaç wielkim czerwonym napisem,˝eby przed przeczytaniem zamknàł lodówk´ na kłódk´ albo nawet dwie, bo w skrajnej desperacji jedna mo-˝e nie wytrzymaç. Makłowicz zabiera nas w kilka smakowitych podró˝y, smakowitych nie tylko ze wzgl´duna opisywane potrawy i trunki, ale tak˝e ze wzgl´du na j´zyk autora, który sprawia, ˝e biesiadujemy, pijemy,uczestniczymy w przygodach wraz z nim. Lektura niezwykle relaksujàca, a zarazem obowiàzkowa.„Cafe Muzeum“, Robert Makłowicz, wyd. Czarne

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!