Sprawozdanie Geschäftsbericht - Fundacja Polsko-Niemieckie ...

Sprawozdaniez działalności Fundacji„Polsko-Niemieckie Pojednanie”w roku 2008Fundacja Polsko-NiemieckieP O J E D N A N I EStiftung Polnisch-DeutscheAUSSö HNUNGGeschäftsberichtder Stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung“für das Jahr 2008

spis TREŚCI2 Impressum3 o fundacji4 Cele statutowe5 Rada Fundacji5 Zarząd Fundacji6 realizacja zadań statutowych6 Praca na rzecz ofiar III Rzeszy12 Praca edukacyjna18 Wydawnictwa, wystawy, konferencje21 Archiwum Fundacji i działalnośćnaukowo-badawcza24 Baza danych26 Lobbing na rzecz środowiskaofiar nazizmu, PR, informacja,współpraca z mediami26 Inicjatywy na rzecz małoletnich ofiarnazizmu27 Public relations28 Praca nad nowym wizerunkiemFundacji „Polsko-NiemieckiePojednanie”30 Współpraca z mediami31 Nasz ApelINHALTSVERZeiCHNISImpressum 2ÜBER DIE STIFTUNG 3Satzungsziele 4Stiftungsrat 5Stiftungsvorstand 5REALISIERUNG DER SATZUNGSZIELE 6Unterstützung der überlebenden 6NS-OpferBildungsarbeit 12Publikationen, Ausstellungen, 18KonferenzenStiftungsarchiv 21und ForschungstätigkeitDatenbank 24LOBBYING FÜR DIE NS-OPFERKREISE, 26ÖFFENTLICHKEITSARBEIT, INFORMATION,ZUSAMMENARBEIT MIT MEDIENInitiativen für minderjähriger 26NS-OpferÖffentlichkeitsarbeit 27Profilwechsel der Stiftung 28„Polnisch-Deutsche Aussöhnung“Zusammenarbeit mit Medien 30Unser Appell 32

IMPRESSUMWydawca:Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”ul. Krucza 3600-921 WarszawaTelefony:Informacja: 022 629 73 35Zarząd: 022 695 99 41Faks: 022 629 52 78Email: informacja@fpnp.plInternet: www.fpnp.plHerausgeber:Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ul. Krucza 36PL-00-921 WarszawaTelefon:Information: +48 22 695 99 69Vorstand: +48 22 695 99 41Fax: +48 22 629 52 78E-Mail: informacja@fpnp.plInternet: www.fpnp.plRedakcja:Magda CieszkowskaWspółpraca:Jakub DekaAgnieszka DzierżanowskaMariusz KacperkiewiczZenon KaczyńskiJolanta SypniewskaMagdalena WidaKamila WujecKorekta:Kamila WujecTłumaczenie:David RojkowskiWolontariusze:Ewa GołotaProjekt, graficzne opracowanie i skład:Tomasz KubaczykRedaktion:Magda CieszkowskaMitarbeit:Jakub DekaAgnieszka DzierżanowskaMariusz KacperkiewiczZenon KaczyńskiJolanta SypniewskaMagdalena WidaKamila WujecKorrektorat:Kamila WujecÜbersetzung:David RojkowskiFreiwillige:Ewa GołotaProjekt, graphische Gestaltung und Satz:Tomasz KubaczykDruk:Drukarnia MurugumbelDruck:Drukarnia MurugumbelPrinted in Poland© Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie“, Warszawa 2009Printed in Poland© Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“, Warschau 2009

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008O FundacjiÜBER DIE STIFTUNGFundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”została ustanowiona w dniu 27 listopada 1991 r.Powstała w wyniku porozumienia zawartegopomiędzy rządem Reczypospolitej Polskieji Republiki Federalnej Niemiec.Jest organizacją non profit, działa na rzeczofiar prześladowań nazistowskich i polskoniemieckiegodialogu. Prowadzi działalnośćspołeczną, humanitarną i edukacyjną.Misją FPNP jest świadczenie pomocy ofiaromprześladowań nazistowskich, upowszechnianiewiedzy o historii II wojny światowej i okupacjiniemieckiej w Polsce oraz aktywne działanie narzecz polsko-niemieckiego pojednania.Die Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“wurde am 27. November 1991 auf derGrundlage des Abkommens zwischen den Regierungender Republik Polen und der BundesrepublikDeutschland gegründet.Sie ist eine Non-Profit-Organisation, diesich für überlebende Opfer des Dritten Reichesund die deutsch-polnische Verständigung engagiert.Sie ist in gesellschaftlichen, humanitärenund Bildungsbereichen tätig.Die Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“sieht ihre Aufgabe darin, den überlebendenNS-Opfern Hilfe zu leisten, Wissen überden Zweiten Weltkrieg und die deutsche BesatzungPolens zu verbreiten sowie aktiv für einedeutsch-polnische Aussöhnung einzutreten.„Sprawę pojednania traktuję niesłychanie poważnie,bo zadaniem młodych jest pamiętać,a naszym – myśleć o ich przyszłości.Każda inicjatywa Fundacji - to krok w kierunku zbliżenialudzi do ludzi (…)”Prof. Józef SzajnaWybitny malarz, scenograf, reżyser,profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie,więzień obozów KL Auschwitz i Buchenwald„Aussöhnung ist für mich ein enorm wichtiges Anliegen,denn die Aufgabe junger Menschen ist es zu gedenken,und die unsere ihnen eine Zukunft zu bereiten.Jede Initiative der Stiftung ist ein Schritt zur Annäherung –von Menschen an Menschen“Prof. Józef SzajnaBedeutender polnischer Maler, Bühnenbildner und Regisseur,Professor an der Kunstakademie in Warschau,Häftling der Konzentrationslager Auschwitz und Buchenwald

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008Cele statutoweCelem Fundacji jest:1. świadczenie pomocy ofiarom prześladowańnazistowskich w Polsce,2. gromadzenie i udostępnianie dokumentacjinazistowskich prześladowań obywatelipolskich,3. prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej i naukowo-badawczej dlaupowszechniania prawdy historycznejo II wojnie światowej,4. inicjowanie przedsięwzięć służących pojednaniui porozumieniu między narodami,w tym zwłaszcza między Polakamii Niemcami.Fundatorem w stosunku do Fundacji „Polsko-NiemieckiePojednanie” (FPNP) jest Skarb Państwa, w imieniuktórego występuje Minister Skarbu Państwa.SatzungszieleZweck der Stiftung ist es:1. Hilfe für die überlebenden Opfer der NS-Verfolgung in Polen zu leisten,2. Dokumentation über die NS-Verfolgungder polnischen Bürger zu sammeln und bereitzu stellen,3. Bildungs-, Informations-, Lehr- und Forschungstätigkeitenzur Verbreitung derhistorischen Wahrheit über den ZweitenWeltkrieg zu führen,4. Maßnahmen, die zur Versöhnung und Verständigungzwischen den Völkern, insbesonderezwischen Polen und Deutschen,beitragen, zu initiieren.Stifter der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ist das Staatsschatzministerium, vertreten durchden Staatsschatzminister.5WYDARZENIA:16.01.08 – promocja książki Bogdana Bartnikowskiego „Eine Kindheithinterm Stacheldraht” (Dzieciństwo w pasiakach). Wieczórz autorem zorganizowany we współpracy z Instytutem Polskimw Lipsku .17.01.08 – promocja książki Bogdana Bartnikowskiego „Eine Kindheithinterm Stacheldraht” w Małej Synagodze w Erfurcieprzygotowana we współpracy z Landeszentrale für politischeBildung w Thüringen. Spotkanie autora z niemiecką młodzieżą.VERANSTALTUNGEN:16.01.08 – Buchpräsentation von Bogdan Bartnikowskis „EineKindheit hinterm Stacheldraht“. Ein Leseabend und anschlie-SSende Diskussion mit dem Autor, veranstaltet in Zusammenarbeitmit dem Polnischen Institut in Leipzig.17.01.08 – Buchpräsentation von Bogdan Bartnikowskis „EineKindheit hinterm Stacheldraht“ in der Kleinen Synagoge inErfurt, vorbereitet in Zusammenarbeit mit der Landeszentralefür politische Bildung IN Thüringen. Autorentreffen mit deutschenJugendlichen.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 20086Rada FundacjiDo zadań Rady Fundacji należy ogólna ocenadziałalności Fundacji, ocena wykorzystania funduszyFundacji, rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdańfinansowych oraz bilansu. Członków Rady Fundacjipowołuje i odwołuje Fundator. Członkowie RadyFundacji pełnią swe funkcje honorowo. W 2008 rokuw skład Rady Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojedanie”wchodzili:StiftungsratZu den Aufgaben des Stiftungsrates gehören dieallgemeine Beurteilung der Tätigkeit der Stiftung, die Beurteilungder Verwendung der Mittel der Stiftung, Erörterungund Bestätigung der Finanzberichte und der Bilanzder Stiftung. Die Mitglieder des Stiftungsrates werdenvom Stifter einberufen und abberufen. Alle Mitgliederdes Stiftungsrates sind ehrenamtlich tätig. Im Jahre 2008gehörten dem Stiftungsrat an:••••••••••••••••Andrzej Przewoźnik – PrzewodniczącyEdmund BaranowskiWłodzimierz BorodziejCzesław CywińskiPiotr KadlćikJarosław KalinowskiStefan KozłowskiJerzy KranzJanusz KrupskiZdzisław LichtarskiKrzysztof MiszczakLech MrózLech NijakowskiJan OłdakowskiBoguslaw SonikJacek Taylor• Andrzej Przewoźnik – Vorsitzender• Edmund Baranowski• Włodzimierz Borodziej• Czesław Cywiński• Piotr Kadlćik• Jarosław Kalinowski• Stefan Kozłowski• Jerzy Kranz• Janusz Krupski• Zdzisław Lichtarski• Krzysztof Miszczak• Lech Mróz• Lech Nijakowski• Jan Ołdakowski• Bogusław Sonik• Jacek TaylorZarząd FundacjiStiftungsvorstandZarząd kieruje działalnością Fundacji, zarządzajej majątkiem oraz reprezentuje ją na zewnątrz. W skład ZarząduFundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie” w 2008 r.wchodzili:Dariusz Pawłoś – Przewodniczący ZarząduPrzemysław Sypniewski – Sekretarz ZarząduDer Vorstand leitet die Arbeit der Stiftung, ervertritt sie nach außen und verwaltet ihr Vermögen.Im Jahre 2008 gehörten dem Stiftungsvorstand der Stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ an:Dariusz Pawłoś – VorstandsvorsitzenderPrzemysław Sypniewski – Vorstandssekretär7.02.08 – powołanie Dariusza Pawłosia na stanowisko PrzewodniczącegoZarządu Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”.2.03.08 – ogłoszenie dokumentu programowego Zarządu natemat kierunków działań Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”oraz nowych inicjatyw.7.02.08 – Berufung von Dariusz Pawłoś zum Vorsitzenden derStiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung”.2.03.08 – Der Vorstand veröffentlichte ein Programmpapierüber die Tätigkeit und handlugsfelder der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 20087Realizacja zadań statutowychREALISIERUNG DER SATZUNGSZIELEPraca na rzecz ofiar III RzeszyPomoc byłym ofiarom represji nazistowskich stanowipriorytetowe zadanie Fundacji „Polsko-NiemieckiePojednanie”, które jest realizowane poprzez programypomocy finansowej, rzeczowej i wolontariackiej.Pomoc finansową dla osób starszych, poszkodowanychw czasie wojny, należących do grupy beneficjentówo najniższych dochodach w kraju, prowadziliśmyw 2008 r. na szeroką skalę. Było to możliwe m.in. dziękiuzyskaniu funduszy ze środków resztkowych plafonu polskiegoFundacji Federalnej „Pamięć, Odpowiedzialnośći Przyszłość”. Z funduszy tych oraz środków własnychFPNP realizowała uruchomiony w 2007 r. „Program pomocysocjalnej i medycznej”. Fundacja przyjmowaławnioski od czerwca do końca grudnia 2007 r., a w roku2008 r. kontynuowała rozpatrywanie wniosków i wypłatępomocy. Zasiłek socjalny oraz zasiłek na zakup lekówprzyznaliśmy 85.468 osobom na kwotę ok. 95 mln złotych.O tym, że program humanitarny był niezwykle potrzebny,świadczy liczna korespondencja napływająca doFPNP, zawierająca podziękowania i wyrazy wdzięcznościza otrzymaną pomoc, często nazywaną przez jej odbiorców„darem serca”:Unterstützung der überlebenden NS-OpferDie Unterstützung der überlebenden NS-Opferstellt die wichtigste Aufgabe der Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“ dar. Diese wird in Form von finanziellerHilfe, Sachhilfe und durch Freiwilligenprojekte erfüllt.Die finanzielle Hilfe für ältere Personen, die währenddes Zweiten Weltkrieges verfolgt wurden, und diezu der Gruppe mit dem niedrigsten Einkommen in Polengehören, wurde von uns im Jahr 2008 umfangreichdurchgeführt. Dies war u.a. durch die Aufwendung derRestmittel des polnischen Plafonds der Bundesstiftung„Erinnerung, Verantwortung und Zukunft“ möglich. Ausdiesen Mitteln sowie aus Eigenmitteln der Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“ realisierten wir das 2007gestartete „Programm der sozialen und medizinischenHilfe“. Von Juni bis Dezember 2007 wurden vonder Stiftung die Anträge dafür entgegengenommen. ImJahr 2008 wurden die restlichen Anträge geprüft und diefinanzielle Hilfe ausgezahlt. Die soziale Beihilfe sowie einZuschuss für Medikamente wurden 85.468 Personen inGesamthöhe von ca. 95 Mio. PLN zuerkannt. Von derNotwendigkeit des humanitären Programms zeugen diezahlreichen Zuschriften, die an uns adressiert wurden,und die Danksagungen für die Unterstützung bezeugen,3.03.08 – spotkanie kierownictwa FPNP z przedstawicielami organizacjizrzeszających osoby poszkodowane przez III Rzeszę.W spotkaniu wzięli udział delegaci 60 organizacji z całej Polski,a także przedstawiciele Fundatora, Rady Fundacji, KancelariiPrezydenta RP oraz Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.Celem spotkania było omówienie obecnej sytuacjiFundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie” oraz sytuacji organizacjispołecznych zrzeszających ofiary nazizmu oraz możliwościpozyskiwania środków finansowych na dalszą działalnośći pomoc dla poszkodowanych.3.03.08 – Treffen der Stiftungsleitung mit vertretern von organisationender Opfer DEs dritten reiches. an diesem Treffennahmen die Delegierten von 60 Organisationen aus ganz Polenteil, die Vertreter des Stifters, des Stiftungsrates, der Präsidentenkanzleider Republik Polen und des kombattantenAmtes.Gegenstand der Gespräche waren die gegenwärtige situationDer stiftung „polnisch-deutsche aussöhnung“ und die situationder opferverbände sowie wege für die suche nach fianziellenmitteln für die weitere tätigkeit und unterstützung der opfer.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008– Pani Longina W. z Wałcza, pracująca przymusowow czasie wojny w Berlinie dziękuje „...za pamięć.Za pieniążki kupię leki, które są bardzo drogie.Zdrowie moje coraz bardziej podupada.Ale walczę – nie poddaję się do końca”.– Pani Stefania K. z Łodzi, również robotnica przymusowaz Berlina pisze, że „każda wasza pomoc – bardzo dużodla nas znaczy. Podeszły nasz wiek i trudności w życiucodziennym, przeważnie w samotności, sprawiają, że przybraku odpowiednich funduszy ciężko jest przeżyć każdymiesiąc. Wasza pomoc przynosi nam radość i uśmiech.Nie żałujcie nam tej pomocy”.– „Otrzymałem od was piękny, szczodry prezent. Dziękujęwam – moim darczyńcom. Jeszcze nigdy od nikogo nieotrzymałem takiej hojności. Ciągle się cieszę.Przywróciła mi się wiara w dobrych ludzi. Serdeczniepozdrawiam” – napisał w swoim liście pan Szczepan G.z Chełmży, pracujący jako nieletni w czasie wojnyw miejscu swego zamieszkania.Warto podkreślić, że prowadzony w ciągu ostatnichdwóch lat „Program pomocy socjalnej i medycznej”obejmował również te osoby represjonowane, które dotychczasnie otrzymały nawet symbolicznego zadośćuczynienia,ani pomocy finansowej.die oft als „Herzensgabe“ von den Empfängern empfundenwird:– Frau Longina W. aus Wałcz, die während des Kriegesin Berlin zur Zwangsarbeit eingesetzt wurde, bedanktsich „…dafür, dass ich nicht vergessen werde. Für dasGeld kaufe ich Medikamente, die sehr teuer sind.Mit meiner Gesundheit geht es abwärts. Doch ichkämpfe – ich gebe bis zum Ende nicht auf“.– Frau Stefania K. aus Łódź, ebenfalls eine Zwangsarbeiterinaus Berlin schreibt, dass „jede Art vonHilfe von Euch sehr viel für uns bedeutet. Das hoheAlter und Probleme im Alltag, meistens leben wir inEinsamkeit, führen dazu, dass es ohne die geeignetenMittel schwer ist, jeden Monat zu überleben. Eure Hilfebringt uns Freude und lässt uns wieder lächeln. SetztEure Hilfe fort, vergesst uns nicht“.– „Ich habe von euch ein wunderschönes, großzügigesGeschenk erhalten. Ich danke euch – meinen Unterstützern.Noch nie habe ich solche Großzügigkeiterfahren. Ich freue mich immer noch. Mein Glaube andas Gute im Menschen ist wieder da. Ich grüße euchherzlichst.“ – schrieb in seinem Brief Herr Szczepan G.aus Chełmża, der als Minderjähriger in seinemWohnort zur Zwangsarbeit eingesetzt wurde.8Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie” przeznaczyłaod 2004 r. na pomoc humanitarną 186 mln zł.Połowę tej kwoty wypłaciliśmy w latach 2007-2008 w ramachwspomnianego wyżej „Programu pomocy socjalneji medycznej”.Erwähnenswert ist die Tatsache, dass in dem seitzwei Jahren geführten „Programm der sozialen und medizinischenHilfe“ auch Opferkreise berücksichtigt werden,die bislang weder eine symbolische Entschädigung nochirgendeine andere Form der finanziellen Hilfe erhaltenhaben.11-13.03.08 – promocja książki Bogdana Bartnikowskiego „EineKindheit hinterm Stacheldraht” w Moers i Kolonii, zorganizowanawe współpracy z Generalnym Konsulatem RPw Kolonii, Stowarzyszeniem „Erinnern für die Zukunft” orazFederalnym Stowarzyszeniem Bundesverband Information undBeratung für NS-Opfer. Promocji towarzyszyły spotkania autoraksiążki z niemiecką młodzieżą, które odbywały się w konsulaciei niemieckich szkołach.11.-13.03.08 – Buchpräsentation von Bogdan Bartnikowskis „EineKindheit hinterm Stacheldraht” in Moers und Köln, veranstaltetin Zusammenarbeit mit dem Generalkonsulat der RepublikPolen in Köln, dem Verein „Erinnern für die Zukunft”und dem Bundesverband Information und Beratung fürNS-Opfer. In Rahmen der Präsentation fanden Autorentreffenmit deutschen Jugendlichen im Konsulat und in deutschenSchulen statt.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 20089Program prowadzony pod hasłem „Pamiętamy –nie jesteście sami”, adresowany do byłych żołnierzyArmii Krajowej, realizujemy dzięki współpracy Fundacjiz Bankiem PKO BP. Na sfinansowanie programu, którykontynuować będziemy do 2010 r., przeznaczyliśmywspólnie kwotę 6 mln zł. Do końca 2008 r. pomocw wysokości ponad 1 mln 600 tys. zł trafiła do ponad860 osób. Realizacja programu jest możliwa dzięki pomocyŚwiatowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej; programten nadal ma charakter otwarty.W ramach pomocy rzeczowej nieustannie pozyskujemydla naszych podopiecznych używany sprzętrehabilitacyjny od firm i instytucji niemieckich i austriackich– m.in. Schulte-Derne Reha- und Medizintechnikz Brandenburga, Stowarzyszenie „Erinnern für die Zukunft”z Moers, Sanitätshaus Norbert Malek z Wiednia.Dzięki temu w 2008 r. mogliśmy pomóc blisko stu indywidualnymosobom i kilku instytucjom wspierającym represjonowanychw czasie II wojny światowej. Były tom.in.: Dom Pomocy Społecznej „Kombatant” w Warszawieprzy ul. Sterniczej, Stowarzyszenie Pomocy ByłymWięźniom Politycznym Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych,Gett i Więzień Gestapo, Stowarzyszenie Pola-Seit 2004 brachte die Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“ 186 Mio. PLN für humanitäre Hilfe auf.Die Hälfte dieses Betrages wurde im Rahmen des „Programmsder sozialen und medizinischen Hilfe“ in den Jahren2007-2008 ausgezahlt.Das Programm „Wir haben Euch nicht vergessen –Ihr seid nicht alleine“, das sich an ehemalige Soldatender Heimatarmee richtet, wird dank einer Kooperationder Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ mit derPKO Bank Polski realisiert. Für die Finanzierung des Programms,das noch bis 2010 ausgeschrieben ist, wird einBetrag von insgesamt 6 Mio. PLN verwendet. Bis Ende2008 haben wir mehr als 1,6 Mio. PLN an über 860Personen ausgezahlt. Die Durchführung des Programmsist dank der Unterstützung des Weltverbandes der Soldatender Heimatarmee möglich und wird als offenesProgramm weitergeführt.Im Rahmen der Sachhilfe versorgen wir unsereBegünstigten mit gebrauchten Reha-Geräten von deutschenund österreichischen Firmen und Institutionen –darunter Schulte-Derne Reha- und Medizintechnik ausBrandenburg, „Erinnern für die Zukunft e.V.“ aus Moers,Sanitätshaus Norbert Malek aus Wien. Dank dieser Unterstützungkonnten wir im Jahr 2008 beinahe hundertPersonen und einigen Institutionen, die überlebendeNS-Opfer unterstützen, darunter der Fürsorgeeinrichtung„Kombatant“ in Warschau, der Hilfsgesellschaftfür ehemalige politische Häftlinge der NS-Konzentrationslager,Ghettos und Gestapogefängnisse und demVerband der vom Dritten Reich geschädigten Polen inBiałystok. 2008 haben wir über 120 Rollstühle, Rollatoren,Krücken etc. sowie einige Sätze an sanitären,medizinischen und orthopädischen Mitteln erhaltenund weitervermittelt.09-17.03.08 – podróż pamięci polskich byłych robotników przymusowychTrzeciej Rzeszy do Bielefeld. Uczestnicy byli gośćmiwładz miasta oraz Stowarzyszenia Praca Przymusowaw Bielefeld. W programie tej długiej wizyty znalazły się spotkaniaz władzami miasta, działaczami organizacji społecznychoraz kilka spotkań z młodzieżą.27.03-1.04.08 – pobyt polskich byłych robotników przymusowychTrzeciej Rzeszy w Seesen w górach Harzu. Goście z Polskiprzyjechali na zaproszenie władz miasta Seesen oraz stowarzyszeniaSpurensuche w Goslar. Wyjazd został zorganizowanydzięki inicjatywie Uwe Thümmela, który rok wcześniej, jako wolontariuszFundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”, badał losyPolaków deportowanych do pracy przymusowej w ten rejonNiemiec.09.-17.03.08 – Begegnungsreise polnischer ehemaliger Zwangsarbeiternach Bielefeld auf Einladung der Stadtverwaltungund des Vereins „Zwangsarbeit in Bielefeld“. Auf dem Programmdes mehrtägigen Besuchs standen Treffen mit Jugendlichen,mit Vertretern der Stadtverwaltung, ehrenamtlichen organisationen.27.03-1.04.08 – Begegnungsreise polnischer ehemaliger Zwangsarbeiternach Seesen im Harz. Die polnischen Gäste kamen aufEinladung des Bürgermeisters der Stadt Seesen und des Vereins„Spurensuche Goslar“. Die Begegnung wurde von Uwe Thümmel,einem engagierten ehemaligen Freiwilligen der Stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung” initiiert und begleitet.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200811przygotowali uczniowie szkoły. Wspólnie z naszymi gośćmi,a także uczniami, nauczycielami i wolontariuszamiFundacji wysłuchaliśmy koncertu muzycznego i śpiewaliśmykolędy.Jednym z filarów naszej pracy są nasi wolontariusze.Wraz ze zmianą profilu działalności Fundacji i większymzaangażowaniem FPNP w międzynarodowy dialogmiędzypokoleniowy, aktywność ta nabiera szczególnegoznaczenia.Współpracują z namizarówno Polacy, jak i młodziludzie z Niemiec, odbywającyw Polsce zastępczą służbęwojskową. „Initiative Christenfür Europa” i „AktionSühnezeichen” to organizacjeniemieckie, z którymiw tym zakresie już kolejnyrok intensywnie współpracowaliśmy.Wolontariuszepomagają nam w ramach2 projektów: wolontariatusocjalnego i instytucjonalnego.W ramach wolontariatu socjalnego, który polegana opiece nad starszymi osobami represjonowanymiw czasie wojny, współpracuje z nami już kilkadziesiątosób. W 2008 r. w rejonie Warszawy i okolic aktywnychbyło około 40 wolontariuszy; w akcję włączyli sięrównież wolontariusze mieszkający w innych miastachPolski m.in. z Krakowa i Bydgoszczy. Wolontariusze pomagająw zakupach czy drobnych pracach domowych, aleprzede wszystkim nawiązują bliskie relacje, czasem nawetprzyjaźnie z żyjącymi świadkami historii. Zbliżenie pokoleńjest cennym doświadczeniem dla obu stron. Młodymludziom przybliża i pomaga zrozumieć historię, starszymdaje wiele satysfakcji i radości. Oprócz indywidualnychspotkań, wolontariusze pomagają ofiarom nazizmuEin Grundpfeiler unserer Tätigkeit ist die Arbeitmit unseren Freiwilligen. Mit dem Wandel des Tätigkeitsprofilsder Stiftung und dem damit einhergehenden,verstärkten Engagement der Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“ für den internationalen Dialog der Generationen,nimmt die Tätigkeit in diesem Bereich eine besondereBedeutung an.Dabei arbeiten wir gemeinsam sowohl mit polnischenFreiwilligen, als auch mit Jugendlichen ausDeutschland, die ihren Wehrersatzdienst in Polen leisten.Auf der institutionellen Ebene kooperierten wir letztesJahr eng mit den deutschen Organisationen „InitiativeChristen für Europa“ und „Aktion Sühnezeichen Friedensdienste“.Die Freiwilligen unterstützen uns im Rahmenvon zwei Projekten: dem sozialen Freiwilligendienstund dem Freiwilligendienst im Büro. Im Bereich dessozialen Freiwilligendienstes, bei dem die Freiwilligenüberlebende NS-Opfer betreuen, arbeiten wir mit einigenDutzend Personen zusammen. 2008 waren in der RegionWarschau und Umgebung ca. 40 Freiwillige aktiv;unseren Wirkungskreis konnten wir letztes Jahr auch umFreiwillige aus anderenStädten Polens, u.a. ausKrakau und Bromberg,erweitern. Die Freiwilligenhelfen bei Einkäufenund im Haushalt,doch vor allem knüpfensie Kontakte, manchmalFreundschaften mit denZeitzeugen. Die Annäherungder Generationen ist eine wertvolle Bereicherung fürbeide Seiten. Den jungen Menschen hilft es, die Geschichtebesser zu verstehen, den älteren Menschen bereitetes viel Freude, sich mit den Jugendlichen auszutauschen.Außer der Einzelbetreuung sind die Freiwilligen auch inder Fürsorgeeinrichtung „Kombatant“ in Warschau tätig.W kwietniu 2008 Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie” rozpoczęłapierwsze wypłaty pomocy humanitarnej w ramach programu„Pamiętamy – nie jesteście sami”, skierowanego do byłychżołnierzy Armii Krajowej z lat 1939-1945.2.04.08 – Przystąpienie Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”do programu „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacjąniemiecką”, uruchomionego przez Ministerstwo Kultury i DziedzictwaNarodowego RP oraz Instytut Pamięci Narodowej. Konferencjaprasowa w Domu Spotkań z Historią w Warszawie.Im April 2008 beginnt die Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung”mit den ersten Auszahlungen der humanitären Hilfeim Rahmen des Programms „Wir haben euch nicht vergessen – ihrseid nicht alleine“, das an ehemalige Soldaten der Heimatarmeegerichtet ist.2.04.08 – Beitritt der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung”zum Programm „Personenschäden und Opfer von Repressionenunter der deutschen Besatzung”, das vom Ministerium für Kulturund Nationales Erbe der Republik Polen und dem Institutfür Nationales Gedenken ins Leben gerufen wurde. Pressekonferenzim Haus der Begegnung mit Geschichte in Warschau.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008mieszkającym w Domu Pomocy Społecznej „Kombatant”przy ul. Dickensa w Warszawie.Wolontariuszy do projektu pozyskujemy poprzezogłoszenia, drogą indywidualnych kontaktów, ale takżepoprzez współpracę z innymi organizacjami, m.in. z ww.organizacjami niemieckimi, a także polską, młodzieżowąFundacją „Świat na TAK”, która ma swoje kluby w całejPolsce.W naszej Fundacjipracują też młodziludzie w ramachwolontariatu instytucjonalnego.Włączająsię oni w nasządziałalność, uczestnicząw przygotowywaniupublikacji,konferencji, wystaw,spotkań. Odwiedzająosoby poszkodowaneprzez Trzecią Rzeszę, spisują relacje, wspomnienia,przeprowadzają wywiady, które często też wykorzystująw swoich pracach dyplomowych. W 2008 r. w tego rodzajuwspółpracy z naszą Fundacją uczestniczyło siedmioromłodych wolontariuszy z Polski i Niemiec.Wolontariusze Fundacji, to nie tylko ludzie młodzi.Pomaganie innym, działalność społeczna, nie zna żadnychograniczeń wiekowych. Naszymi wolontariuszamisą też osoby, które same w czasie wojny doznały represjize strony Niemiec. Dziś aktywnie angażują się w działalnośćna rzecz osób potrzebujących z własnego środowiska,w pracę w komisjach społecznych, rozpatrującychwnioski o przyznanie pomocy humanitarnej i oczywiściew pracę z młodzieżą.Die Ansprache potenzieller Freiwilligen erfolgt durchAnzeigen, persönliche Kontakte, aber auch in Kooperationmit anderen Institutionen, u.a. den o.e. deutschen Organisationensowie der polnischen Stiftung „Świat na TAK“,die Klubs in ganz Polen hat.Die Freiwilligen arbeiten aber auch in Rahmen vonFreiwilligendiensten im Büro der Stiftung. Sie werden inunsere Arbeit eingebunden und helfen bei der Organisationvon Konferenzen, Ausstellungen, Treffen und bei Publikationen.Sie besuchen die Überlebenden, zeichnenihre Aussagen und Erinnerungen auf, welche sie dannhäufig für ihre Diplomarbeiten nutzen. 2008 warenin diesem Bereich sieben Freiwillige aus Polen undDeutschland tätig.Zum Kreis unserer Freiwilligen gehören nicht nurjunge Menschen. Anderen Menschen zu helfen, gesellschaftlichaktiv zusein – diese Tätigkeitenkennen keineAltersbeschränkungen.So gibt es auchEhrenamtliche, dieselbst zu den überlebendenNS-Opfernzählen. Sie engagierensich heute fürandere Menschen,die auf Hilfe angewiesensind; sie sind in sozialen Kommissionen tätig, dieEntscheidungen über Anträge auf humanitäre Hilfe treffen,und natürlich arbeiten sie auch mit Jugendlichen.2008 sind wir eine Kooperation mit der Stiftung„Świat na TAK“ eingegangen, die auf dem Gebiet desFreiwilligendienstes für Jugendliche tätig ist. Im Rahmender Kooperationsvereinbarung haben Mitarbeiter derStiftung Schulungen für junge Freiwillige durchgeführt,1214-18.04.08 – podróż pamięci grupy byłych polskich robotnikówprzymusowych do Karlsruhe na zaproszenie miasta Karlsruhe.Było to już ósme spotkanie z byłymi robotnikami przymusowymiz Europy Środkowej i Wschodniej, organizowane przez to miasto.Grupa z Polski liczyła 14 osób. W programie wizyty znalazłysię m.in. spotkanie z burmistrzem miasta, H. Deneckenem, odwiedzinyw dawnych miejscach pracy przymusowej, rozmowyz młodzieżą i uczniami, zwiedzanie miasta Karlsruhe i Baden-Baden.14.-18.04.08 – Begegnungsreise einer Gruppe von 14 polnischenehemaligen Zwangsarbeitern nach Karlsruhe auf Einladung derStadt. Es war bereits das achte Treffen mit ehemaligen Zwangsarbeiternaus Mittel- und Osteuropa, das von dieser Stadt organisiertwurde. Auf dem Programm des Besuchs stand u.a.: einTreffen mit dem Bürgermeister Harald Denecken, der Besuch ehemaligerOrte der Zwangsarbeit, Gespräche mit Jugendlichen undSchülern und die Besichtigung der Städte Karlsruhe und Baden-Baden.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200813W 2008 r. nawiązaliśmy współpracę z Fundacją„Świat na TAK”, zajmującą się młodzieżowym wolontariatem.W wyniku zawartego porozumienia pracownicyFundacji przeprowadzili szkolenia dla młodych wolontariuszy,mające na celu przygotowanie ich do opieki nadosobami poszkodowanymi w czasie II wojny światowej.Dla wolontariuszy z Fundacji „Świat na TAK”, opiekującychsię osobami poszkodowanymi przez Trzecią Rzeszę, ogłosiliśmyspecjalny konkurs „Razem lepiej”, którego rozstrzygnięcienastąpi w kwietniu 2009 r.Praca edukacyjnaFundacja realizuje szeroko rozumiane zadaniaedukacyjne, popularyzujące wiedzę o drugiej wojnieświatowej oraz upamiętniające ofiary represji nazistowskich.Wspieramy również programy badawcze dotyczącetej problematyki.in denen sie die Freiwilligenfür die Betreuungsarbeit mitüberlebenden NS-Opfernvorbereitet haben. Für dieFreiwilligen der Stiftung„Świat na TAK“, die NS-Opferbetreuen, haben wir einenWettbewerb unter dem Titel„Gemeinsam ist es besser“veranstaltet, dessen Siegerim April 2009 verkündetwurden.BildungsarbeitDie Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ bautihre Aktivitäten auf demFeld der Bildungsarbeit aus,verbreitet Wissen über denZweiten Weltkrieg und dieErinnerung an das Schicksalder NS-Opfer. Wir unterstützenebenfalls Forschungsprojekte,die sich mit diesenThemen beschäftigen.Die von uns organisierten Treffen mit Zeitzeugenrichten sich an interessierte Schüler und Lehrer. Im Rahmender Treffen haben die Teilnehmer die Möglichkeit,sich mit Dokumenten und Fotos des Stiftungsarchivs bekanntzu machen und die Erlebnisse der Augenzeugenund Teilnehmer des Zweiten Weltkrieges und der deutschenBesatzung zu hören. Die Treffen werden oft durchFilm- und Diaprojektionen ergänzt.2008 gab es zehn solcher Treffen. Die Jugendlichentrafen sich mit außergewöhnlichen Menschen – Teil-20-26.04.08 – podróż pamięci grupy polskich robotników przymusowychdo Sassnitz na wyspie Rugia, współorganizowanaprzez Fundację „Neue Kultur” z Berlina oraz władze miasta Sassnitz.Tym razem wizyta 20 gości z Polski, w tym 11 świadków historii,związana była z prezentacją wystawy FPNP „Zachowaćpamięć. Praca przymusowa i niewolnicza obywateli polskichna rzecz Trzeciej Rzeszy w latach 1939-1945” w Centrum DokumentacjiPRORA. Uczestnicy byli honorowymi gośćmi na uroczystymotwarciu wystawy.20.-26.04.08 – Begegnungsreise ehemaliger polnischer Zwangsarbeiternach Sassnitz auf Rügen, organisiert von der Stiftung„Neue Kultur” aus Berlin und von der Stadtverwaltung Sassnitz.Der vierte Besuch einer 20-köpfigen polnischen Gruppe aufRügen war mit der Präsentation der stiftungseigenen Ausstellung„Erinnerung bewahren. Sklaven- und Zwangsarbeiter desDritten Reiches aus Polen 1939-1945“ im DokumentationszentrumPRORA verbunden. Teilnehmer der Reise waren als Ehrengäste ander Ausstellungseröffnung vertreten.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008Organizowane przez nas spotkania ze świadkamihistorii są adresowane do uczniów i nauczycieli szkółpodstawowych, gimnazjów i liceów. W ich trakcie młodzieżma okazję zapoznać się z dokumentami i zdjęciamio charakterze archiwalnym zgromadzonymi przez Fundację,wysłuchać relacji naocznych świadków i uczestników dramatycznychwydarzeń okresu II wojny światowej i niemieckiejokupacji. Spotkania urozmaicają też projekcje filmówi pokazy slajdów.nehmern des Warschauer Aufstands, ehemaligen KZ-Häftlingen, aber auch mit Personen, die den Krieg alsihre Altersgenossen erfahren haben. Treffen, an denengrößere Gruppen bis 60 Personen teilnehmen, findenin den Schulen oder im Archiv der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ in der Kolejowa-Straße 15/17statt. Kleinere Gruppen bis 15 Personen laden wir in die14W 2008 r. odbyło się dziesięć takich spotkań.Młodzież spotykała się z wyjątkowymi osobami – uczestnikamiPowstania Warszawskiego, więźniami obozówkoncentracyjnych, a także osobami, które okres prześladowańprzeżyły będąc ich rówieśnikami. Zajęcia dla większychgrup (do 60 osób) odbywają się w szkołach orazw Archiwum FPNP przy ulicy Kolejowej 15/17. Mniejszegrupy (do 15 osób) zapraszamy do siedziby FPNP przy ul.Kruczej 36 (gmach Ministerstwa Skarbu Państwa). Kilkatakich lekcji zorganizowaliśmy wspólnie z DomemSpotkań z Historią.Büroräume der Stiftung ein, in die Krucza-Straße 36 (Gebäudedes Staatsschatzministeriums). Einige dieser Treffenwurden gemeinsam mit dem Haus der Begegnungmit Geschichte organisiert.In den letzten Jahren arbeiteten über hundert deutscheGemeinden und Städte, Institutionen und Vereine,sowie eine große Anzahl an Privatpersonen aus der ganzenWelt mit uns zusammen.W ostatnich latach nawiązało z nami współpracęponad sto niemieckich miast, gmin, stowarzyszeń i instytucjioraz wiele osób prywatnych. Wspólnie z naszymi niemieckimipartnerami organizowaliśmy w 2008 r. specjalneGemeinsam mit unseren deutschen Partnern veranstaltetenwir 2008 Begegnungsreisen für ehemaligeZwangsarbeiter. Die Reiseteilnehmer werden von deutschenStädten, Organisationen oder einzelnen Bürgerneingeladen. Sie besuchen die Orte, an denen sie dieKriegsjahre verbracht haben, treffen sich mit deutschenJugendlichen, erzählen von ihren Kriegserlebnissen.24.04.08 – otwarcie wystawy Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”pt.: „Zachować pamięć. Praca przymusowa i niewolniczaobywateli polskich na rzecz Trzeciej Rzeszy w latach 1939-1945”w Centrum Dokumentacji PRORA. W uroczystości wzięli udziałi wygłosili przemówienia: przedstawiciele Ambasady RP w Berlinie,przedstawiciele Komisji Europejskiej w Niemczech oraz CentraliLandowej ds. Edukacji Politycznej w Meklemburgii Przedpomorzu.Otwarciu wystawy towarzyszył panel dyskusyjny,w którym udział wzięli wszyscy zaproszeni goście, wśród nichtakże byli robotnicy przymusowi z Polski.24.04.08 – Eröffnung der Ausstellung „Erinnerung bewahren.Sklaven- und Zwangsarbeiter des Dritten Reiches aus Polen 1939-1945“ im Dokumentationszentrum PRORA. An den Feierlichkeitennahmen teil: Vertreter der Polnischen Botschaft in Berlin,Vertreter der Europäischen Kommission in Deutschland sowieder Landeszentrale für politische Bildung in Mecklenburg-Vorpommern. Die Ausstellungseröffnung wurde von einerPodiumsdiskussion begleitet, an der alle eingeladenen Gäste,unter ihnen auch ehemalige Zwangsarbeiter aus Polen teilnahmen.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200815programy dla byłych robotników przymusowych – podróżepamięci. Ich uczestnicy wyjeżdżają do Niemiec na zaproszenieniemieckich organizacji, lokalnej społecznościi władz samorządowych. Odwiedzają miejsca swojej deportacji,uczestniczą w spotkaniach z niemiecką młodzieżą.Podczas pobytu w Niemczech byli robotnicy opowiadająo swoich przeżyciach wojennych, odwiedzają miejsca,gdzie pracowali przymusowo. I tak np. w ramach uroczystościotwarcia naszej wystawy w Centrum DokumentacjiProra na wyspie Rugia (kwiecień 2008 r.) polscy robotnicyprzymusowi odwiedzili miejscowość Sassnitz. W marcu2008 r. FPNP zorganizowała pobyt polskich byłych robotnikówprzymusowych oraz spotkania z młodzieżą w Bielefeldi w Seesen (Góry Harzu), w październiku – w Moers,a w listopadzie – pobyt ofiar deportacji („Dzieci Zamojszczyzny”)i warsztaty z udziałem młodzieży w Oranienburgu,w ramach uroczystości związanych z otwarciemwystawy Stowarzyszenia „Zug der Erinnerung”.W styczniu 2008 r. zorganizowaliśmy w Lipskuoraz w Erfurcie, a w lutym 2008 r. także w Kolonii orazMoers szereg spotkań niemieckiej młodzieży z BogdanemBartnikowskim, autorem książki „DzieciństwoSo gab es z.B. im Rahmender Eröffnung unserer Ausstellungim DokumentationszentrumProra auf Rügen eineBegegnungsreise ehemaligerpolnischer Zwangsarbeiternach Sassnitz (April 2008).Im März 2008 organisiertenwir gemeinsam mit deutschenPartnern Begegnungsreisennach Bielefeld undSeesen im Harz, im Oktobernach Moers und im Novembereine Begegnungsreise fürMitglieder des Verbandes der„Kinder von Zamość“ nachOranienburg, wo sie an einemWorkshop des Vereins „Zug der Erinnerung“ mit anderenDeportationsopfern aus Deutschland und Israel unddeutschen Jugendlichen teilnahmen.Im Januar 2008 organisierten wir in Leipzig undErfurt und im Februar in Köln und Moers eine Reihe vonTreffen deutscher Schüler mit Bogdan Bartnikowski,dem Autor des Buches „Eine Kindheit hinterm Stacheldraht“.Das Buch wurde von der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ miteinem Vorwort versehen, erstmaligins Deutsche übersetztund verlegt, um es auch deutschenLesern, und insbesonderedeutschen Jugendlichen,zugänglich zu machen. BogdanBartnikowski, ehemaliger Häftlingdes KonzentrationslagersAuschwitz, beschreibt darinseine Erfahrungen. Es ist eineder berührendsten Beschreibungendes Konzentrations-27.04.08 – polsko-niemiecka konferencja, połączona z promocjąpublikacji pt.: „Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939-1959. Atlasziem Polski”. Konferencja pod patronatem prof. WładysławaBartoszewskiego, zorganizowana wspólnie przez Fundację„Polsko-Niemieckie Pojednanie”, Wydawnictwo Demart S.A. orazInstytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego odbyła sięw Auli Leopoldyńskiej Uniwersytetu Wrocławskiego.20.05.08 – akcja informacyjna, mająca na celu nagłośnienieprogramu pomocy humanitarnej realizowanego przezFundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie” i PKO BP: „Pamiętamy– nie jesteście sami” – skierowanego do byłych żołnierzy ArmiiKrajowej z lat 1939-1945.27.04.08 – Im Rahmen der Promotion der Publikation „Aussiedlungen,Vertreibungen und Fluchtbewegungen 1939-1959.Atlas der Gebiete Polens“ fand unter der Schirmherrschaftvon Prof. Władysław Bartoszewski an der Universität Breslaueine deutsch-polnische Konferenz statt, die von der Stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung”, dem Demart Verlag und demHistorischen Institut der Universität Breslau organisiert wurde.20.05.08 – Informationskampagne zu dem von der Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“ und der PKO Bank Polski realisiertenProgramm der humanitären Hilfe „Wir haben euch nichtvergessen – ihr seid nicht alleine“, das an ehemalige Soldatender Heimatarmee gerichtet ist.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008w pasiakach”. Książkę w tłumaczeniu na język niemiecki,opatrzoną specjalną przedmową, Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie” przygotowała i wydała z myśląo niemieckich czytelnikach, a przede wszystkim o niemieckiejmłodzieży. Bogdan Bartnikowski, były więzieńKL-Auschwitz, opowiadaw niej o swoich przeżyciach.Jest to jeden z najbardziej poruszającychobrazów obozukoncentracyjnego widzianegooczyma dziecka. Nakład 2.500egz. jest rozpowszechnianywśród niemieckiej młodzieżyw ramach imprez promocyjnychi spotkań z autoremw Niemczech, które organizujeFundacja. Styczniowe spotkaniaorganizowaliśmy we współpracyz Instytutem Polskimw Lipsku oraz Landeszentralefür politische Bildungw Erfurcie, a spotkania w Kolonii– wraz z GeneralnymKonsulatem RP w Kolonii, Stowarzyszeniem„Erinnern fürdie Zukunft” oraz FederalnymStowarzyszeniem BundesverbandInformation undBeratung für NS-Verfolgte.Spotkania, podczas których autor publikacji opowiadało swoich tragicznych wojennych losach, cieszyły siędużym zainteresowaniem niemieckiej młodzieży. Łączniewzięło w nich udział ponad 300 osób.Ważną funkcję informacyjną, ale także edukacyjnąpełni nasza nowa, stworzona w 2008 r., strona internetowa.Umieściliśmy na niej wiele nowych elementów, za pomocąktórych realizujemy nasze zadania edukacyjne. Podadresem: http://www.fpnp.pl/swiadkowie/ znajduje sięlagers aus den Augen eines Kindes. Die Auflage von 2.500Exemplaren wurde bei den von uns organisierten Lesereisenin Deutschland an deutsche Jugendliche kostenlosverteilt. Die Lesereise im Januar wurde in Zusammenarbeit mit dem Polnischen Institut in Leipzig und derLandeszentrale für politische Bildung in Erfurt vorbereitet,die Treffen in Köln und Moers mit dem Generalkonsulatder Republik Polen in Köln, dem Verein „Erinnernfür die Zukunft“ sowie dem Bundesverband Informationund Beratung für NS-Verfolgte. Die Treffen, bei denender Autor über seine tragischen Kriegserlebnisse sprach,erfreuten sich eines großen Interesses bei den Jugendlichen.Insgesamt nahmen an den Lesungen über 300Personen teil.1621.05.08 – w ramach lekcji historii organizowanych przez FPNPodbyło się spotkanie członków międzyszkolnego Klubu MiłośnikówHistorii przy Gimnazjum nr 44 w Warszawie z Eulalią Rudak– przewodniczącą Fundacji „Moje Wojenne Dzieciństwo”, którazaprezentowała młodzieży film „Wypędzenie 1944” oraz podzieliłasię swoimi przeżyciami związanymi z Powstaniem Warszawskimi wypędzeniem z Warszawy po jego upadku.22.05.08 – spotkanie członków międzyszkolnego Klubu MiłośnikówHistorii z byłym więźniem obozu koncentracyjnego Sachsenhauseni badaczem historii tego obozu, Józefem Kuźbą. Prezentacjaslajdów z obozu Sachsenhausen.21.05.08 – Treffen der Geschichtsfreunde am Gymnasium Nr. 44in Warschau mit Eulalia Rudak – der Vorsitzenden der Stiftung„Meine Kriegskindheit“ im Rahmen der Zeitzeugengespräche inder Stiftung. Präsentation des Films „Vertreibung 1944“ und Gesprächeüber Frau Rudaks Erlebnisse während des WarschauerAufstands und über die Vertreibung aus Warschau nach dessenZerschlagung.22.05.08 – Treffen der Geschichtsfreunde mit dem ehemaligenHäftling des Konzentrationslagers Sachsenhausen und Forscherder Lagergeschichte Józef Kuźba. Eine Diapräsentationüber das Lager Sachsenhausen.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200817podstrona „Świadkowie historii”, na której prezentujemysylwetki osób represjonowanych w latach II wojnyświatowej, byłych robotników przymusowych III Rzeszy,więźniów obozów koncentracyjnych i członków ruchuoporu. Obok krótkich biogramów udostępniamy tekstywspomnień, wywiady, oryginalne dokumenty i zdjęcia.Eine wichtige Funktion als Informations- aber auchBildungsmedium erfüllt unsere 2008 erstellte Webseite.Darauf finden sich viele neue Elemente, mit derenHilfe wir unsere Bildungsaufgaben erfüllen. Unter derAdresse: http://www.fpnp.pl/swiadkowie/ befindetsich die Seite „Zeitzeugen“, wo Portraits von überlebendenNS-Opfern, ehemaligen NS-Zwangsarbeitern, KZ-Häftlingen undMitgliedern des Widerstandes präsentiertwerden. Neben kurzen Lebensläufenveröffentlichen wir Berichte,Interviews, Originaldokumente undFotos der Überlebenden.2008 wurde die digitalisierte Versionunserer Ausstellung „Erinnerungbewahren. Sklaven- und Zwangsarbeiterdes Dritten Reiches aus Polen1939-1945“ online gestellt. Im Hinblickauf sowohl polnische als auchdeutsche Interessierte wurde die gesamteAusstellung in beiden Sprachenerarbeitet und veröffentlicht.In der Internetbibliothek veröffentlichenwir unter dem Punkt „Rekapitulationder Geschichte“ historischeArtikel und Arbeiten zu verschiedenenAspekten des Zweiten Weltkrieges,der deutschen Besatzung, Zwangsarbeitim Dritten Reich, der Verfolgungpolnischer Zivilbevölkerung und derAussiedlungen. In dieser Rubrik stellenwir die wichtigsten Informationenzur deutschen Besatzung Polens zurVerfügung – als „Spickzettel“ zusammengefasst;aber auch Artikel aus derFeder hervorragender polnischer undausländischer Historiker, in denen un-2.06.08 – wyłonienie laureatów konkursu „Podróż do przeszłościśladami naszych przodków” organizowanego przez OgólnopolskiZwiązek Żołnierzy Batalionów Chłopskich oraz ZakładHistorii Ruchu Ludowego w Warszawie. W konkursie tym,skierowanym do uczniów starszych klas szkół podstawowych,gimnazjów oraz szkół średnich, Fundacja „Polsko-NiemieckiePojednanie” ufundowała własne nagrody.2.06.08 – Bekanntgabe der Gewinner des Wettbewerbs „Eine Reisein die Vergangenheit auf den Spuren unserer Vorfahren“, dasvom Polnischen Verband der Soldaten der Bauernbatallionsund vom Zentrum für die Geschichte der Bauernbewegung inWarschau organisiert wurde. Die Preise für die Gewinner diesesSchülerwettbewerbs stiftete die Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008W 2008 r. umieściliśmy w Internecie elektronicznąwersję naszej wystawy „Zachować Pamięć. Praca przymusowai niewolnicza obywateli polskich na rzeczIII Rzeszy 1939-1945”. Z myślą o polskich i niemieckichodbiorcach całość została przygotowana i udostępnionaw dwóch wersjach językowych.18W internetowej czytelni pod hasłem „Powtórkaz historii” zamieszczamy artykuły i opracowania historycznepoświęcone różnym aspektom II wojny światowej,okupacji niemieckiej na ziemiach polskich, pracy przymusowejna rzecz III Rzeszy, prześladowań obywateli polskichi wysiedleń. W dziale tym przedstawiamy najważniejsze informacjeo okresie okupacji niemieckiej w Polsce – swegorodzaju ściągawki z historii. Obok nich proponujemy w tymmiejscu również poważniejsze artykuły pióra wybitnychhistoryków z Polski i zagranicy, w których można znaleźćróżne, bardziej i mniej znane wątki historii, interesujące komentarzei oceny oraz rezultaty nowych badań.Dotychczas opublikowaliśmy na stronie artykułyWojciecha Roszkowskiego: „Okupacja niemiecka na ziemiachpolskich 1939-1945” i „Praca przymusowa” orazteksty powstałe na podstawie materiałów archiwalnychze zbiorów FPNP: „Kwestia wysiedleń w świetle informacji,dokumentów i relacji, znajdujących się w posiadaniu Fundacji»Polsko-Niemieckie Pojednanie«” oraz „Obozy przejściowew okolicach Legionowa.”Fundacja angażuje się także w lokalne projekty edukacyjne.We współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Legionowai Muzeum Historycznym w Legionowie zrealizowanoprojekt „Prześladowania nazistowskie w powiecie legionowskim(1939-1944)”. Powstałe w jego ramach opracowanie„Prześladowania nazistowskie na terenie dzisiejszegopowiatu legionowskiego w latach 1939-1944 w świetle materiałówze zbiorów Fundacji »Polsko-Niemieckie Pojednanie«”oraz pochodzące ze zbiorów archiwalnych FPNPrelacje zostały opublikowane w „Roczniku Legionowskim”.terschiedliche, mehr oder weniger bekannte, historischeMotive, interessante Kommentare sowie Bewertungenund Ergebnisse neuer Untersuchungen zu finden sind.20-22.07.2008 – szkolenie dla wolontariuszy Fundacji „Świat naTAK”. Szkolenie, zorganizowane podczas obozu letniego dla liderówKlubów Ośmiu Wspaniałych w Łebie, dotyczyło opieki nadofiarami Trzeciej Rzeszy. Warsztaty obejmowały zajęcia z zakresuumiejętności interpersonalnych oraz dyskusję: Co oni mogąmi dać? Czym ja mogę się podzielić? Kreatywna pomoc – wolontariatjako wymiana doświadczeń międzypokoleniowych. Młodziwolontariusze wzięli też udział w spotkaniu z Augustem Kowalczykiem,znanym aktorem filmowym i teatralnym, byłym więźniemhitlerowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.Wystąpił on z monodramem pt. „Więzień 6804”, który opowiadao jego własnych wojennych losach oraz brawurowej ucieczcez obozu w 1942 roku.20.-22.07.08 – Workshop zum Thema „Betreuung von überlebendenNS-Opfern“ für Freiwillige der Stiftung „Świat na TAK” währenddes Sommercamps in Łeba. Treffen der Jugendlichen mitAugust Kowalczyk, einem bekannten Schauspieler, ehemaligemHäftling des KZ Auschwitz-Birkenau. Vorführung seines Monodramas„Häftling 6804”, das von seinem Kriegsschicksal und seinerFlucht aus dem Lager im Jahre 1942 handelt.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200819Wydawnictwa, wystawy, konferencjeFundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie” ma jużw swoim dorobku kilkanaście ciekawych pozycji wydawniczych.Publikujemy relacje i wspomnienia byłych więźniówobozów koncentracyjnych i robotników przymusowych,opowiadania, biografie, albumy i opracowania historyczne.W roku 2008 współpracowaliśmy m.in. z wydawnictwemDemart przy wydaniu i promocji atlasu „Wysiedlenia,wypędzenia i ucieczki 1939-1959”. Fundacja wrazz Wydawnictwem Demart oraz Instytutem HistorycznymUniwersytetu Wrocławskiego zorganizowała promującąatlas konferencję naukową „Wypędzenia, wysiedleniai ucieczki 1939-1959” pod patronatem prof. WładysławaBartoszewskiego. W konferencji,która odbyła się 27.04.2008 r.w Auli Leopoldyńskiej GmachuGłównego Uniwersytetu Wrocławskiego,wzięli udział m.in.: MarkusMeckel – Przewodniczący Polsko-Niemieckiej Grupy Parlamentarnejw Bundestagu, AmbasadorSzewach Weiss – PrzewodniczącyRady Instytutu Pamięci Yad Vashem,prof. Stefan Troebst z CentrumNauk Humanistycznych Historiii Kultury Europy Środkowo-Wschodniej w Lipsku oraz prof.Włodzimierz Borodziej z InstytutuHistorycznego Uniwersytetu Warszawskiego.Patronem medialnymkonferencji były: TVN 24, PolskieRadio, dziennik „POLSKA”, „TygodnikPowszechny”, „Mówią Wieki”.Powstała też strona internetowa www.wysiedlenia.pl,na której umieszczony został tekst uzupełniający treści zawartew publikacji, przygotowany przez FPNP pt.: „KwestieBisher wurden zwei Artikel von Wojciech Roszkowski– „Deutsche Besatzung polnischer Gebiete 1939-1945“und „Zwangsarbeit“ – veröffentlicht, sowie Arbeiten, dieauf den Materialien des stiftungseigenen Archivs beruhen:„Aussiedlungen im Lichte der Archivalien der Stiftung»Polnisch-Deutsche Aussöhnung«“ sowie „Durchgangslagerin der Region um Legionów.“Die Stiftung engagiert sich ebenfalls in lokaleBildungsprojekte. So wurde in Zusammenarbeitmit der Gesellschaft der Freunde Legionóws und demHistorischen Museum Legionów das Projekt „NationalsozialistischeVerfolgung im Kreis Legionów(1939-1944)“ durchgeführt. Die im Rahmen dieses Projektesentstandene Arbeit „Nationalsozialistische Verfolgungauf dem Gebiet des heutigen Kreises Legionówin den Jahren 1939-1944 im Lichte der sich im Besitzder Stiftung »Polnisch-Deutsche Aussöhnung« befindendenDokumente“ sowie die aus den Archivbeständender Stiftung stammenden Berichte wurdenin dem Jahrbuch „Rocznik Legionowski“ veröffentlicht.Publikationen, Ausstellungen, KonferenzenDie Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ hatbereits über ein Dutzend Publikationen veröffentlicht.Wir publizieren Berichte und Erinnerungen ehemaligerHäftlinge der Konzentrationslager und Zwangsarbeiter,Erzählungen, Biografien, Alben und historischeArbeiten.2008 arbeiteten wir u.a. mit dem Verlag Demartgemeinsam an der Veröffentlichung des Atlas „Aussiedlungen,Vertreibungen und Fluchtbewegungen1939-1959“. Im Rahmen dieser Kooperation veranstaltetenwir mit dem Verlag Demart und dem HistorischenInstitut der Universität Breslau eine wissenschaftlicheKonferenz unter dem Namen „Aussiedlungen, Vertrei-22.07.08 – wizyta deputowanych do Niemieckiego Bundestagu,Dr Petera Ramsauera (CSU) oraz Hartmuta Koschyka (CSU) w Fundacji„Polsko-Niemieckie Pojednanie”. Niemieccy parlamentarzyściodwiedzili Archiwum Fundacji, gdzie oglądali zgromadzoneprzez nas dokumenty oraz wzięli udział w spotkaniu z JózefemKuźbą, b. więźniem KL-Sachsenhausen.30.07.08 – warsztaty w ramach Szkoły Letniej 2008 „Polska Dzisiaj”,organizowane dla studentów RFN przez Instytut Nauk Politycznych,Fundację Europea oraz Fundację Polsko-NiemieckiejWspółpracy. W spotkaniu, prowadzonym przez przedstawicielaFPNP, które odbyło się w Archiwum Fundacji, udział wzięło30 niemieckich studentów.22.07.08 – Zwei Bundestagsabgeordnete, Dr. Peter Ramsauer (CSU)und Hartmut Koschyk (CSU), Besuchen das archiv der stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung“. sie Treffen dort Józef Kuźba,einem ehemaligen Häftling des Konzentrationslagers Sachsenhausen.30.07.08 – Workshop im Rahmen der jährlichen Sommerschule„Polen heute”, organisiert für Studenten aus Deutschland vomInstitut für Politische Wissenschaften der Universität Warschau,der Stiftung Europea und der Stiftung für deutschpolnischeZusammenarbeit. Beim Treffen mit Vertretern derStiftung nahmen über 30 deutsche Studenten teil.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008wysiedleń w świetle informacji, dokumentów i relacji, znajdującychsię w posiadaniu Fundacji »Polsko-NiemieckiePojednanie«”.W roku 2008 Fundacja uczestniczyła w wydaniui promocji książki dr Erny Putz: „Boży dezerter. Franz Jägerstätter(1907-1943)”. Interesującym wydarzeniembyło zorganizowane przez FPNP wraz z Austriackim ForumKultury oraz Wydawnictwem FRONDA spotkanie z autorkąksiążki Erną Putz, połączone z panelem dyskusyjnym natemat: „Konflikt podporządkowania: lojalność wobec sumieniaa lojalność wobec państwaw kontekście losów obywateliEuropy w czasie II wojnyświatowej” z udziałem prof.Władysława Bartoszewskiego,Pełnomocnika ds. DialoguMiędzynarodowego PrezesaRady Ministrów RP. W dyskusjiwzięli udział kombatanci,którzy w czasie II wojny światowejtrafili do obozów na terenieAustrii, licznie przybyłapubliczność oraz dziennikarze,reprezentujący takie mediajak: IAR, Deutsche Welle, PolskieRadio 1, KAI, „Gazeta Wyborcza”,„Trybuna”, PAP, DPA,„Gość Niedzielny”.Wystawa „Zachować Pamięć. Praca przymusowai niewolnicza obywateli polskich na rzecz Trzeciej Rzeszyw latach 1939-1945” w niemieckiej wersji językowejprzez cztery letnie miesiące była prezentowanaw Centrum Dokumentacji PRORA na wyspie Rugia a następniew miejscowości Kamp Lintfort w kopalni Zeche Heinrich.bungen und Fluchtbewegungen 1939-1959“, die unter derSchirmherrschaft von Prof. Władysław Bartoszewski abgehaltenwurde. An der Konferenz, die am 27. April 2008 inder Leopold-Aula der Universität Breslau stattgefundenhat, nahmen u.a. teil: Markus Meckel – Vorsitzender derDeutsch-Polnischen Parlamentariergruppe im Bundestag,Botschafter Szewach Weiss – Vorsitzender des YadVashem-Rates, Prof. Dr. Stefan Troebst vom GeisteswissenschaftlichenZentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropasin Leipzig sowie Prof. Włodzimierz Borodziejvom Historischen Institut der Universität Warschau. Diemediale Schirmherrschaft der Konferenz übernahmen:TVN 24, Polskie Radio sowie „POLSKA“,„Tygodnik Powszechny“ und „Mówią Wieki“.Im Rahmen des Projektes entstand auchdie Website www.wysiedlenia.pl, auf der zurErgänzung der Ausführungen im Atlas einText veröffentlicht wurde, den die Stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ zum Thema„Aussiedlungen im Lichte der Archivalien derStiftung »Polnisch-Deutsche Aussöhnung«“erarbeitet hat.Unsere Stiftung beteiligte sich im Jahre2008 an der Publikation und Promotion des Buchesvon Dr. Erna Putz „Boży dezerter. FranzJägerstätter (1907-1943)“. Ein interessantesEreignis war das Autorentreffen mit Erna Putz,das von der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“,dem Österreichischen KulturforumWarschau und dem Verlag FRONDA organisiertwurde, in dessen Rahmen eine Podiumsdiskussion zumThema: „Konflikt der Unterordnung: Loyalität gegenüberdem Gewissen und Loyalität gegenüber dem Staat imKontext des Schicksals der Bürger Europas während desZweiten Weltkriegs“ stattfand, an der u.a. Prof. WładysławBartoszewski, Bevollmächtigter des polnischen Ministerpräsidentenfür den internationalen Dialog, teilnahm. An2016.09.08 – spotkanie młodzieży z warszawskich szkół – uczniówLXXIII Liceum Ogólnokształcącego oraz członków międzyszkolnegoKlubu Miłośników Historii, działającego przy Gimnazjumnr 44, z Augustem Kowalczykiem, byłym więźniem obozuAuschwitz-Birkenau. Spotkanie odbyło się w Archiwum Fundacjiprzy ul Kolejowej 15. Młodzież obejrzała monodram aktorapt. „Więzień 6804”, który opowiada historię jego słynnej ucieczkiz obozu. Była to inauguracja cyklu spotkań uczniów ze „Świadkamihistorii” w roku szkolnym 2008/09.16.09.08 – Treffen von Schülern des LXXIII. Lyzeums und Mitgliedernder Geschichtsfreunde mit August Kowalczyk, einem ehemaligenHäftling des KZ Auschwitz-Birkenau im Stiftungsarchiv.Vorführung des Monodramas „Häftling 6804”, das die FluchtKowalczyks aus dem Lager thematisiert. Es war das erste Treffenim Rahmen der Zeitzeugengespräche im neuen Schuljahr 2008/09.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200821W 2008 r. Fundacja pracowała nad nową wystawą,tym razem poświęconą martyrologii wsi polskiej.Wystawa „Naznaczeni. Mieszkańcy wsi polskiejna robotach przymusowych w III Rzeszy 1939-1945”,została przygotowana przez Fundację „Polsko-Niemieckieder Diskussion beteiligten sich Kombattanten, die währenddes Zweiten Weltkrieges in Lagern auf dem Gebietder heutigen Österreichischen Republik inhaftiert waren,sowie zahlreiche Gäste und Journalisten u.a.: IAR, DeutscheWelle, Polskie Radio 1, KAI, „Gazeta Wyborcza“, „Trybuna“,PAP, DPA, „Gość Niedzielny“.Die Ausstellung „Erinnerung bewahren.Sklaven- und Zwangsarbeiterdes Dritten Reiches aus Polen 1939-1945“ in deutschsprachiger Fassungwurde während der vier Sommermonateim Dokumentationszentrum PRORA aufRügen präsentiert. Danach war sie in derZeche Heinrich in Kamp Lintfort (NRW)zu sehen.2008 erarbeitete die Stiftung eineneue Ausstellung, die dem Schicksal derländlichen Bevölkerung Polens gewidmetist. Die Ausstellung „Die Gezeichneten.Ländliche Bevölkerung Polens alsZwangsarbeiter des Dritten Reiches1939-1945”, wurde von der Stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ in Zusammenarbeitmit dem Museum der Geschichteder Polnischen Volksbewegungerarbeitet. Die Ausstellung wurde am6. November 2008 in der Zentralagrarbibliothekin Warschau von JarosławKalinowski, dem Stellvertretenden Sejmmarschallder Republik Polen und Mitglieddes Stiftungsrates feierlich eröffnet. DieFernsehsender TVP Info, TVP Wiadomościund TVP Panorama berichteten über dieEröffnung der Ausstellung. Ferner wurdedie Ausstellung als Grundlage eines Fernsehprogrammsdes Senders TVP Historiaverwendet.06.10.08 – promocja książki: „Boży dezerter. FRANZ JÄGERSTÄTTER(1907–1943)”. Spotkanie z autorką Erną Putz oraz panel dyskusyjny„Konflikt podporządkowania: lojalność wobec sumieniaa lojalność wobec państwa, w kontekście losów obywateli Europyw czasie II wojny światowej” z udziałem autorki książki orazprof. Władysława Bartoszewskiego, Sekretarza Stanu, PełnomocnikaPrezesa Rady Ministrów RP ds. Dialogu Międzynarodowego,zorganizowane wspólnie z Austriackim Forum Kulturyw Warszawie.06.10.08 – präsentation des Werkes „Boży dezerter. Franz Jägerstätter(1907-1943)“. Ein Autorentreffen mit Erna Putz sowie einePodiumsdiskussion unter dem Titel „Konflikt der Unterordnung:Loyalität gegenüber dem Gewissen und Loyalität gegenüberdem Staat im Kontext des Schicksals der Bürger Europaswährend des zweiten Weltkriegs”, an der u.a. die Buchautorinund Prof. Władysław Bartoszewski, Bevollmächtigter despolnischen Ministerpräsidenten für den internationalen Dialogteilnahmen. Das Treffen wurde in Zusammenarbeit mit demÖsterreichischen Kulturforum Warschau organisiert.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008Pojednanie” wspólnie z Muzeum Historii Polskiego RuchuLudowego. Uroczystego otwarcia, które miało miejsce6 listopada 2008 r. w Centralnej Bibliotece Rolniczejw Warszawie, dokonał Jarosław Kalinowski, WicemarszałekSejmu RP i Członek Rady FPNP. Relacje z otwarcia wystawypokazały TVP Info, TVP Wiadomości oraz TVP Panorama.Wystawa „Naznaczeni” stała się też tłem programu telewizyjnego,przygotowywanego przez TVP Historia.W 2008 r. Fundacja opracowała projekt cykluprzedsięwzięć upamiętniających 65. rocznicę PowstaniaWarszawskiego. Przygotowana została prezentacjamultimedialna oraz broszura zawierająca szczegółowyopis projektu.2008 begann dieStiftung ebenfalls mitder Vorbereitung desKonzepts der Feierlichkeitenzum 65.Jahrestag des WarschauerAufstands.Eine multimedialePräsentation und eineKonzeptbroschüre mitdetaillierten Informationenzum Projektwurden erstellt.22Archiwum Fundacji i działalność naukowobadawczaProwadząc wypłaty świadczeń niemieckichdla byłych robotników niewolniczych i przymusowychIII Rzeszy, Fundacja zgromadziła ponad pięć kilometrówbieżących akt, dokumentujących losy przeszłomiliona poszkodowanych. Fundacja wykorzystuje tezasoby, uczestnicząc w różnych projektach badawczychi edukacyjnych.W 2008 r. kontynuowaliśmy gromadzenie dokumentacjiofiar nazizmu w oddzielnych zbiorach: relacjii wspomnień oraz ikonografii (skanowano zdjęcia i dokumenty).W ramach przejmowania i gromadzenia dokumentacjihistorycznej od środowisk poszkodowanychprzez III Rzeszę pozyskaliśmy dokumenty archiwalne odZarządów Wojewódzkich Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanychprzez III Rzeszę m.in. z Opola, Kielc, Białegostoku,Włocławka, Szczecina. Wśród pozyskanych w 2008 r.archiwaliów znalazł się też album o „ludzkich przeżyciachStiftungsarchiv und ForschungstätigkeitDie Aktenmenge, die im Laufe des Auszahlungsprozessesvon Leistungen an ehemalige Sklaven- undZwangsarbeiter des Dritten Reiches angewachsen ist,beträgt heute über fünf laufende Kilometer. Darin befindensich Unterlagen, die die Repressionen von übereiner Million Menschen dokumentieren. Der Bestanddes Archivs wird für verschiedene wissenschaftliche Forschungs-und Bildungsprojekte genutzt.Auch im Jahr 2008 wurde die Sammlung der Dokumentationvon NS-Opfern in separaten Bereichenvergrößert: in Form von Berichten, Erinnerungen und iko-14.10.08 – konferencja „Razem lepiej – zostań wolontariuszem” pRomującawolontariat FPNP połączona z prezentacją nowej stronyinternetowej: www.fpnp.pl. W spotkaniu, które odbyło się w CentrumKonferencyjnym ZIELNA, w Warszawie wzięła udział młodzież zaangażowanaw ruch wolontariacki, członkowie organizacji społecznych,pracownicy i wolontariusze Fundacji. Licznie przybylitakże sami poszkodowani i naoczni świadkowie najtragiczniejszychdziejów najnowszej historii – dzisiaj oddani społecznicy,chętnie nawiązujący kontakty z młodzieżą. Spotkanie było okazjądo zaprezentowania nowej strony internetowej Fundacji i przedstawieniaprojektu internetowego „Świadkowie historii”, w ramachktórego pod adresem: http://www.fpnp.pl/swiadkowie/ prezentujemywspomnienia osób represjonowanych w latach II wojny światowej:członków ruchu oporu, więźniów obozów koncentracyjnych,byłych robotników przymusowych Trzeciej Rzeszy.14.10.08 – Konferenz „Gemeinsam ist es besser – werde Freiwilliger”zum Freiwilligendienst in der Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“ und Präsentation der neuen Webseite der Stiftungwww.fpnp.pl. Bei der Veranstaltung nahmen junge Freiwillige, NS-Opfer, NGO`s sowie Mitarbeiter und Freiwillige der Stiftung teil.Freiwillige aus Deutschland und Polen erzählten über ihreArbeit in der Stiftung und ihre Kontakte mit den Überlebenden,ihre Erfahrungen und ermutigten die Teilnehmer, die bedürftigenzu Unterstützen. Während der veranstaltung wurde auchdie neue Webseite und das Projekt „Zeitzeugen” präsentiert, indessen Rahmen unter der Adresse: http://www.fpnp.pl/swiadkowie/ Berichteund Erinnerungen von ehemaligen KZ-Häftlingen, Widerstandskämpfernund Zwangsarbeitern gesammelt wurden.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200823w obozach koncentracyjnych Sachsenhausen, Klein Machnowi Ravensbrück”. Od reżysera filmów dokumentalnych,Michała Nekandy-Trepki do fundacyjnego archiwum pozyskano10 kaset roboczych z nagranymi relacjami byłychwięźniów obozu koncentracyjnego Gross-Rosen.Na podstawie zgromadzonych archiwaliów Fundacjaprzygotowała projekt (scenariusz) albumu pt. „By nieodeszły w mrok zapomnienia”, poświęconego kobietompolskim na robotach przymusowych. Jednocześnie trwałai nadal trwa kwerenda źródłowa w celu zebrania materiałówdo tego przedsięwzięcia.W ramach działalności naukowo-badawczej Fundacjaprzygotowała w 2008 r. wiele artykułów, informacji,dokumentów i zdjęć, m.in. dla miesięcznika „Inne ObliczaHistorii”, niemieckiej Fundacji „Pamięć, Odpowiedzialnośći Przyszłość”, kanału Discovery Historia TVN, Stacji NaukowejPAN w Berlinie. Archiwum FPNP udostępniło swojezasoby (zdjęcia i oryginalne dokumenty) wielu naukownografischemMaterial (Fotos und Dokumente wurdengescannt). Die Stiftung übernimmt und sammelt die historischeDokumentation von NS-Opferkreisen. Im Rahmendieser Tätigkeit haben wir Archivmaterialien von den Vorständender Verbände der vom Dritten Reich geschädigtenPolen u.a. aus den Regionen Opole, Kielce, Białystok,Włocławek, Szczecin erhalten. Unter den2008 erworbenen Archivalien fand sich auchdas Album über „die menschlichen Erfahrungenin den Konzentrationslagern Sachsenhausen,Klein Machnow und Ravensbrück“.Von dem Dokumentarfilmregisseur MichałNekanda-Trepka erhielt das Stiftungsarchivzehn Kassetten mit Aufnahmen von Berichtenehemaliger Häftlinge des KZ Groß-Rosen.Auf der Grundlage der gesammeltenArchivalien erarbeitete die Stiftung ein Konzepteines Albums mit dem Titel „Auf dasssie nicht im Dunkeln des Vergessens versinken“,das polnischen Zwangsarbeiterinnengewidmet wird. Gleichzeitig wurde und wirdweiterhin die Quellensammlung zu diesemProjekt fortgeführt.Im Rahmen ihrer Forschungstätigkeit erarbeitetedie Stiftung im Jahr 2008 eine Vielzahl an Artikeln, Informationen,Dokumentenund Fotos, u.a. fürdas Periodikum „InneOblicza Historii“, dieBundesstiftung „Erinnerung,Verantwortungund Zukunft“, denFernsehsender DiscoveryHistoria TVN unddas Zentrum für HistorischeForschung derPolnischen Wissen-17.10.08 – Ogłoszenie konkursu „Razem lepiej” dla wolontariuszyFundacji „Świat na TAK”. Celem ogłoszonego przez nas konkursujest zainteresowanie młodzieży losami i potrzebami osób,które w czasie II wojny światowej były więźniami obozów koncentracyjnych,więzień, gett lub robotnikami przymusowymiTrzeciej Rzeszy oraz rozwijanie dialogu międzypokoleniowegoi wymiana doświadczeń między młodym pokoleniem a „świadkamihistorii”. Oceniane będą prace konkursowe w formie sprawozdania,dziennika, filmu, nagranie audio, czy fotoreportażu.Dla laureatów konkursu Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”zorganizuje latem 2009 r. kilkudniowy wyjazd do Niemieco charakterze edukacyjnym, kulturalnym i rozrywkowym.17.10.08 – Ankündigung des Wettbewerbs „Gemeinsam ist es besser”für Freiwillige der Stiftung „Świat na TAK” bei dem sie Berichte,Reportagen u.a. der Zeitzeugen sammelten. Ziel desWettbewerbs ist die Weiterentwicklung des intergenerativenDialogs und ein Erfahrungsaustausch zwischen den Jugendlichenund den Zeitzeugen. Für die Gewinner des Wettbewerbssieht die Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ im Sommer2009 eine mehrtägige Reise nach Deutschland vor.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200825to strona internetowa, która zawiera m.in. informacjeo zasobach archiwalnych na temat pracy przymusowej,jakie znajdują się w archiwach w Niemczech, Austrii, Polsce,Ukrainie i na Białorusi.Baza danychDane, znajdujące się w bazie Fundacji, gromadzonesą od 1992 roku. Informacje i dokumenty potwierdzającerepresje – pracę niewolnicząi przymusową – pochodząw większości przypadkówod osób bezpośrednio represjonowanychlub ich spadkobierców.Były one uzupełnianedanymi z archiwówpaństwowych, krajowychi zagranicznych. Baza danychFPNP zawiera informacjeo osobach represjonowanychprzez TrzeciąRzeszę w czasie II wojnyświatowej oraz dane o miejscachi okresach represji.Struktura wewnętrznabazy, oparta na związkachjedno- ( jeden do wielu) i wieloznacznych (wiele dowielu), umożliwia rejestrowanie dowolnej liczby prześladowańdla każdego poszkodowanego, ustrukturalizowanychze względu na miejsce i czas prześladowania.Elastyczna konstrukcja bazy, oparta na dziesiątkach tabelpowiązanych za pomocą kluczy głównych (w tej roli występujeprzede wszystkim jednoznaczna sygnatura akt każdejz osób, której dane są przechowywane w bazie), pozwalana zapisywanie każdego rodzaju pomocy udzielonejposzkodowanemu.2008 wurden ebenfalls die Angelegenheiten desZugangs zu Archivalien und der Eigentumsrechte unsererFotos geregelt. Die Zugangsvorschriften und die sog.Leserkarte wurden vorbereitet. Ferner wurde die digitaleDatenbank der Zeitzeugenberichte erweitert, so dass dasStiftungsarchiv momentan über 971 Berichte verfügt. Währendder Arbeiten zur Ausstellung über die Landbevölkerungwurde das ikonografische Archiv geordnet (Fotoswurden eingescannt und in spezielle säurefreie Umschlägeverpackt).Informationen über unsere Archivbeständewurden auf dem Internetportalwww.zwangsarbeit.eu,das sich mit der Zwangsarbeit im NS-Deutschland beschäftigt und vom Bundesarchivgeführt wird, bekannt gegeben.Auf dieser Seite befinden sich u.a.Informationen über die Archivbeständezur Thematik der NS-Zwangsarbeitin deutschen, österreichischen, polnischen,ukrainischen und belarussischenArchiven.DatenbankDaten, die sich in der Datenbank der Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“ befinden, werden seit 1992gesammelt. Informationen und Dokumente, die die erlittenenRepressionen bekunden – Sklaven- und Zwangsarbeit– stammen unmittelbar von den Opfern selbstoder ihren Rechtsnachfolgern. Sie wurden um Informationenaus staatlichen – polnischen und ausländischen –Archiven ergänzt. Die Datenbank der Stiftung beinhaltetpersonenbezogene Informationen über NS-Repressionen während des Zweiten Weltkrieges sowieInformationen über den Ort und den Zeitpunkt derRepressionen.29.10.08 – spotkanie Orędowników Pamięci. Wolontariusze Fundacji„Polsko-Niemieckie Pojednanie” z Niemiec wraz z EulaliąRudak, Przewodniczącą Fundacji „Moje Wojenne Dzieciństwo”odwiedzili cmentarz wojskowy na warszawskich Powązkach.Młodzież sprzątała groby, zapalała znicze, słuchając historiio bohaterskiej postawie i losach osób spoczywających nacmentarzu.30.10.08 – lekcja historii z udziałem Edmunda Baranowskiego(pseudonim Jur), uczestnika Powstania Warszawskiego, któryopowiedział uczniom Prywatnej Szkoły Podstawowej nr 105w Miedzeszynie o swoich doświadczeniach wojennych i życiucodziennym w Warszawie w sierpniu 1944 r. Lekcja odbyła sięw Domu Spotkań z Historią.29.10.08 – Treffen der „Fürsprecher des Gedenkens“. Freiwilligeder Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung” aus Deutschlandbesuchten zusammen mit Eulalia Rudak, der Vorsitzendender Stiftung „Meine Kriegskindheit“ den SoldatenfriedhofPowązki in Warschau. Die Jugendlichen säuberten die Gräber,legten Blumen nieder und zündeten Kerzen an. Dabei hörten siedie Geschichte über das Schicksal der Personen, die auf diesemFriedhof ruhen.30.10.08 – Zeitzeugengespräch zwischen Edmund Baranowski,einem Warschauer Aufständischen, und Schülern der PrivatenGrundschule Nr. 105 in Miedzeszyn über seine Kriegserfahrungenund das Alltagsleben in Warschau im August 1944.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 20082 kwietnia 2008 r. Fundacja „Polsko-NiemieckiePojednanie” przystąpiła do programu „Straty osobowei ofiary represji pod okupacją niemiecką”, uruchomionegoprzez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa NarodowegoRP oraz InstytutPamięci Narodowej. Realizatoremprogramubyła Fundacja OśrodkaKARTA. Jego celemjest imienne upamiętnienieobywateli polskichrepresjonowanychpod okupacją niemieckąw latach 1939-1945 orazzebranie – we współpracyz wieloma kompetentnymiinstytucjamii środowiskami w Polsce– wszelkich informacjina temat osób prześladowanych.Pracownicyprogramu gromadząw jednej komputerowejbazie danych informacjeo osobach, które stały się ofiarami agresji nazizmu.Przystępując do programu, Fundacja udostępniła swojąunikatową w skali Polski bazę danych, w której znajdująsię informacje dotyczące losów wojennych blisko milionaosób urodzonych przed 1945 rokiem.Am 2. April 2008 ist unsere Stiftung dem Programm„Personenschäden und Opfer von Repressionenunter der deutschen Besatzung”, das vomMinisterium für Kultur und Nationales Erbe der RepublikPolen und dem Institut für Nationales Gedenkenins Leben gerufen wurde, beigetreten. Das Projektwurde von der Stiftung KARTA realisiert. Das Ziel desProjektes ist die namentliche Auflistung polnischerOpfer der NS-Verfolgungen unter der deutschen Besatzungin den Jahren 1939-1945 sowie die Erfassungmöglichst vieler Informationen über die verfolgten Personenin Zusammenarbeit mit zahlreichen Institutionenin Polen. Die Mitarbeiter des Programms sammelnin einer digitalen Datenbank Daten über Personen, dieder nationalsozialistischen Aggression zum Opfer fielen.26Die Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ hat mitihrem Beitritt zum Programm ihre einzigartige Datenbankzur Verfügung gestellt, in der Informationen über dasKriegsschicksal von über einer Million Menschen, die vor1945 geboren wurden, enthalten sind.31.10.08 – spotkanie uczniów Prywatnej Szkoły Podstawowej nr94, Lauder-Morasha z Haliną Jędrzejewską (pseudonim Sławka),która w Powstaniu Warszawskim była sanitariuszką w zgrupowaniu„Radosław”. Spotkanie miało miejsce w Archiwum Fundacji„Polsko-Niemieckie Pojednanie” przy ul. Kolejowej 15.31.10.08 – Zeitzeugengespräch im Archiv der Stiftung zwischenSchülern der Privaten Grundschule Nr. 94 und HalinaJędrzejewska, die während des Warschauer Aufstands in derKampfgruppe „Radosław” als Sanitäterin tätig war.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200827Lobbing na rzecz środowiska ofiarnazizmu, PR, informacja, współpracaz mediamiLOBBYING FÜR NS-OPFERKREISE,ÖFFENTLICHKEITSARBEIT, INFORMATION,ZUSAMMENARBEIT MIT MEDIENInicjatywy na rzecz małoletnich ofiar nazizmuPrzedstawiciele Fundacji od lat przyglądają się kolejnympróbom uchwalenia ustawy o świadczeniu pieniężnymdla małoletnich ofiar wojny 1939-45, które – zewzględu na trudny do oszacowania lecz na pewno wysokikoszt realizacji – dotychczas nie powiodły się. Na brakujakichkolwiek rozwiązań służących zadośćuczynieniu tejgrupie poszkodowanych cierpi ok. 130 tys. osób, z którychwiększość znajduje się w skrajnie złej sytuacji materialnej.Fundacja, mając na względzie dobro osób poszkodowanych,zdecydowała o podjęciu próby przekonania władz– ustawodawczej i wykonawczej, do poparcia propozycjirychłego uruchomienia środków (w wysokości odpowiedniejdo możliwości budżetowych), które Fundacja mogłaby– w oparciu o swoje doświadczenie oraz największąbazę danych osób represjonowanych – bezzwłocznie rozdzielićpośród osób znajdujących się w tej grupie poszkodowanych.Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie” maw pogotowiu projekt ustawy zakładający wypłatę świadczeńwyliczanych w oparciu o ogólną kwotę rezerwowaną na tencel corocznie w budżecie państwa. Rozwiązanie to pozwalaodsunąć zagrożenie nadmiernego obciążenia budżetupaństwa (co było podstawowym powodem odrzucaniaprojektów ustaw w przeszłości), przy jednoczesnej możliwościszybkiego i sprawnego uruchomienia i przeprowadzeniawypłat świadczeń. Ponadto w projekcie tym wziętoInitiativen für minderjährige NS-OpferVertreter der Stiftung versuchen seit Jahren ein Gesetzzu initiieren, das finanzielle Leistungen für minderjährigeKriegsopfer der Jahre 1939-1945 vorsieht. DieseVersuche sind – aufgrund der schwer zu bestimmendenaber hohen Durchführungskosten – bisher gescheitert.Vom Fehlen jeglicher Lösungen für eine Entschädigungdieser Opfergruppe sind ca. 130.000 Personen betroffen,von denen die Mehrheit unter extrem schlechten materiellenBedingungen lebt. Da das Wohl der Opfer für dieStiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ eine vorrangigeStellung hat, versucht die Stiftung, die exekutive und legislativeStaatsgewalt davon zu überzeugen, alsbald Mittelzur Verfügung zu stellen (in einer Höhe entsprechendden Haushaltsmöglichkeiten), welche von der Stiftung– in Anlehnung an ihre Erfahrungen und die größte Datenbankder NS-Opfer – unverzüglich an die Betroffenender Opferkreise ausgeteilt werden könnten. Die Stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ erstellte einen Gesetzesentwurf,der die Auszahlung der Mittel in einer Höhe entsprechenddem Jahresbetrag, der zu diesem Zweck imHaushaltsplan vorgesehen wurde, vorsieht. Diese Lösungerlaubt es, die Gefahr einer übermäßigen Belastung desHaushalts abzuwenden (was in der Vergangenheit derHauptgrund für die Ablehnung der Gesetzesentwürfe war),und gleichzeitig mit einer schnellen und wirksamen Aus-6-9.11.08 – wyjazd członków Polskiego Związku Byłych WięźniówPolitycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnychz Zamościa w towarzystwie opiekuna z FPNP. doOranienburga na zaproszenie stowarzyszenia „Zug der Erinnerung”.Wraz z gośćmi z Izraela i Niemiec oraz grupą młodzieżyz różnych niemieckich miast, uczestniczyli oni w rozmowach,warsztatach i projekcie „Związek pokoleń”. Zwiedzono - zaaranżowanąw specjalnym „Pociągu Pamięci” - wystawę poświęconąlosom deportowanych dzieci. W spotkaniu wzięli udział równieżdyplomaci z krajów, które doświadczyły niemieckiej okupacjioraz przedstawiciele mediów.6.-9.11.08 – Auf Einladung des Vereins „Zug der Erinnerung“ e.V.fand eine Begegnungsreise der Mitglieder des Polnischen Verbandesehemaliger politischer Häftlinge der NS-Gefängnisseund Konzentrationslager aus Zamość in Begleitung eines Mitarbeitersder Stiftung nach Oranienburg statt. Gemeinsam mitZeitzeugen aus Israel und Deutschland sowie einer Gruppe vonJugendlichen aus ganz Deutschland nahmen sie an Gesprächen,Workshops und am „Bund der Generationen“ teil. Das Treffenwurde von der Ankunft des „Zugs der Erinnerung“ begleitet,der eine Ausstellung über die Schicksale der deportierten Kinderzeigt. Am Treffen nahmen ebenfalls Vertreter der DiplomatischenCorps und der Presse teil.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008pod uwagę szerszy katalog krzywd, jakich doznały małoletnieofiary wojny, w związku z czym ustawa objęłaby większąliczbę poszkodowanych, przy znacznie mniejszym obciążeniubudżetu państwa.Zarząd i przedstawiciele Fundacji uczestniczyliw 2008 r. w kilkunastu spotkaniach z parlamentarzystami,przedstawicielami Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej,stowarzyszeniami osób poszkodowanych, prezentującmożliwość szybkiego uregulowania problemu, z którym niemogły sobie poradzić kolejne ekipy rządzące na przestrzenikilkunastu lat. Efektem wykonanej dotychczas pracy jestzaproszenie Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie” doudziału w parlamentarnej dyskusji na temat świadczeń dlamałoletnich ofiar wojny, odbywającej się na forum komisjiPolityki Rodzinnej i Społecznej oraz komisji nadzwyczajnejdo rozpatrzenia opisanego projektu ustawy, gdzie Fundacja(realizując statutowe cele) ma możliwość prezentowaniaswoich założeń wynikających z analizy ww. problemu.Public RelationsPrzykładamy dużą wagę do informowania opiniipublicznej o naszej działalności. Służą temu komunikatyogłaszane przez rzecznika prasowego FPNP, konferencjeprasowe, publikowane artykuły prasowe oraz emitowaneprogramy radiowe i telewizyjne. W tym zakresie Fundacjawspółpracuje ze środowiskami zrzeszającymi osoby represjonowaneprzez nazizm, z biurami poselskimi i senatorskimi,urzędami centralnej i lokalnej administracji publicznej.FPNP prowadzi stały Punkt Informacyjny dla ofiarnazizmu i ich rodzin. Dla osób, które mają trudności z poruszaniemsię lub mieszkają poza Warszawą dostępnesą trzy linie telefonów informacyjnych; osoby posługującesię Internetem mogą skontaktować się z nami drogąmailową. Najpopularniejszą formą kontaktu jest jednaktradycyjna poczta.zahlung der Leistungen zu beginnen. Darüber hinaus wurdebei dem Entwurf ein umfassenderer Katalog von Unrechtenberücksichtigt, die den minderjährigen Kriegsopfern widerfahrensind. Somit würde das Gesetz eine größere Zahl vonPersonen erfassen, bei einer gleichzeitigen geringeren Belastungdes Haushalts.Der Vorstand sowie Vertreter der Stiftung nahmen2008 an mehr als einem Dutzend Treffen mit Abgeordneten,Vertretern des Ministeriums für Arbeit und Sozialpolitik,Verbänden von NS-Opfern teil und stellten die Möglichkeiteneiner schnellen Regulierung des Problems, das seitJahren von den Regierungen nicht gelöst werden konnte.Das Ergebnis der bisherigen Lobbyarbeit ist die Einladungder Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ zur parlamentarischenDiskussion um Leistungen an minderjährigeKriegsopfer, die auf dem Forum der Kommission zur Familien-und Sozialpolitik sowie auf dem Sonderforum zudiesem Gesetzesentwurf geführt wird, wo der Stiftung dieMöglichkeit gegeben wird, ihre Lösungsvorschläge gemäßihren Satzungszielen zum o.g. Problem darzustellen.ÖffentlichkeitsarbeitWir legen großen Wert auf die Aufklärung und Unterrichtungder Öffentlichkeit über unsere Arbeit. Dazudienen uns Pressemitteilungen der Stiftung, Konferenzen,Presseartikel sowie Radio- und Fernsehprogramme. Indiesem Bereich arbeitet die Stiftung mit NS-Opferkreisen,mit Abgeordneten- und Senatorenbüros, Ämtern der zentralenund lokalen öffentlichen Verwaltung zusammen.Die Stiftung betreibt ein Informationszentrum fürüberlebende NS-Opfer und ihre Familien. Für Menschenmit einer Gehbehinderung und Menschen, die außerhalbvon Warschau leben, sind drei telefonische AuskunftsundBeratungsdienste zugänglich; für Internetnutzerbesteht die Möglichkeit einer elektronischen Kontaktauf-286.11.08 – otwarcie wystawy: „NAZNACZENI. Praca przymusowamieszkańców wsi polskiej w III Rzeszy 1939-1945” w Centralnej BiblioteceRolniczej w Warszawie. Wystawa - przygotowana przezFundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie” i Muzeum Historii PolskiegoRuchu Ludowego - jest wyrazem pamięci o pokoleniu,które przeżyło lata wojny i okupacji, walcząc nie tylko o przetrwanie,ale też o wolność i godność.6.11.08 – Eröffnung der Ausstellung „Die Gezeichneten. LändlicheBevölkerung Polens als Zwangsarbeiter des Dritten Reiches1939-1945“ in der Zentralagrarbibliothek in Warschau. DieAusstellung – erstellt von der Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung” und dem Museum der Geschichte der polnischenVolksbewegung – ist ein Zeichen der Erinnerung an die Generation,die die Zeit des Krieges und der Besatzung erlebte, unddie nicht bloSS ums Überleben, sondern auch für Freiheit undWürde kämpfte.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200829W 2008 r. do FPNP wpłynęło ponad 43.5 tys. listów,a wraz z podaniami o pomoc socjalną, przysłanymipod koniec 2007 r., w 2008 r. zarejestrowanow Fundacji wpływ ponad 75 tys. sztuk korespondencji.Liczba pism wysłanych w tym czasie przez Fundację wyniosłablisko 96 tys.nahme. Die beliebteste Form uns zu adressieren ist jedochimmer noch der traditionelle Brief.2008 sind bei der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“über 43.500 Briefe eingegangen, und zusammenmit den Anträgen auf soziale Beihilfen, die Ende2007 angekommen sind, wurden 2008 in der Stiftungüber 75.000 Schreiben registriert. Die Anzahl der vonder Stiftung versendeten Schreiben in dieser Zeit beträgtknapp 96.000.Profilwechsel der Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“Praca nad nowym wizerunkiem Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”W roku 2008 odnotowaliśmy częstą obecność FPNPw polskich mediach ogólnopolskich i regionalnych, atakże w mediach niemieckich. O ile przedstawiciele medióww Polsce i w Niemczech dostrzegają zmianę profiluFundacji, to jednak znaczna część polskiej opinii publicznejpostrzega FPNP przede wszystkim jako instytucję wypłacającąpomoc humanitarną osobom poszkodowanychprzez III Rzeszę. W naszych działaniach PR koncentrowaliśmysię więc na nagłaśnianiu nie tylko tradycyjnych,lecz także nowych, dotychczas mniej znanych, kierunkówdziałań Fundacji jako instytucji międzypokoleniowegodialogu polsko-niemieckiego, działającej na rzecz polskoniemieckiegopojednania oraz realizującej szereg projektówskierowanych do polskiej i niemieckiej młodzieży.Im Jahre 2008 gab es eine hohe Präsenz der Stiftungin polnischen lokalen und gesamtpolnischen sowiein deutschen Medien. Wenngleich der Profilwechsel derStiftung von Medienvertretern aus Polen und Deutschlandwahrgenommen wurde, betrachtet ein Großteil derpolnischen Öffentlichkeit die Stiftung „Polnisch-DeutscheAussöhnung“ in erster Linie immer noch als eine Institution,die finanzielle, humanitäre Leistungen an überlebendeNS-Opfer auszahlt. So konzentrierten wir uns bei unsererÖffentlichkeitsarbeit nicht nur auf die traditionellen Tätigkeitsbereicheder Stiftung, sondern auch auf die neuen,bisher nicht so bekannten Tätigkeitsfelder der Stiftung„Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ als eine Institution desgenerationsübergreifenden Dialogs zwischen Polen undDeutschen, die für eine deutsch-polnische Versöhnungeintritt und eine Reihe von Projekten durchführt, die andeutsche und polnische Jugendliche gerichtet sind.Der erste Schritt zum Profilwechsel der Stiftung wardie Vorbereitung einer neuen, professionellen Webseitewww.fpnp.pl, die zum Sammelbecken des Wissens und Informationenüber die Stiftung wurde. Zu diesem Zweck wurdedas Layout der Seite überarbeitet, eine deutschsprachige Versionder Seite beigefügt, Subseiten über den Freiwilligen-21.11.08 – spotkanie młodzieży z międzyszkolnego Klubu MiłośnikówHistorii z Jerzym Łuczyńskim, członkiem Szarych Szeregów,powstańcem warszawskim, w ramach realizowanego przez Klubprogramu „Życie codzienne w Powstaniu Warszawskim”.05.12.08 – spotkanie młodzieży z Edmundem Baranowskim,uczestnikiem Powstania Warszawskiego, Wiceprezesem ZwiązkuPowstańców Warszawskich, zorganizowane w ramach realizowanegoprzez Klub Miłośników Historii programu „Życie codziennew Powstaniu Warszawskim”.21.11.08 – Treffen der Mitglieder des Klubs der Geschichtsfreundemit dem Teilnehmer des Warschauer Aufstands, JerzyŁuczyński, Mitglied der Grauen Reihen, im Rahmen des vom Klubrealisierten Programms „Das Alltagsleben im Warschauer Aufstand“.05.12.08 – Zeitzeugengespräche zwischen Jugendlichen undEdmund Baranowski, einem Teilnehmer des Warschauer Aufstandsund dem Vize-Präsidenten des Verbandes der WarschauerAufständischen, im Rahmen des vom Klub der Geschichtsfreunderealisierten Programms „Das Alltagsleben im Warschauer Aufstand“.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008Pierwszym krokiem w naszychdziałaniach na rzecz zmiany wizerunkuFPNP było przygotowanie nowej,profesjonalnej strony internetowejwww.fpnp.pl, która stała się kompendiumwiedzy i informacji o Fundacji.Poprawiona została szata graficznastrony, zamieściliśmy na stronie wersjęniemieckojęzyczną, dołączone zostałypodstrony dotyczące wolontariatuw Fundacji oraz świadków historii. W2008 r. odświeżyliśmy też logo Fundacjii przygotowaliśmy wiele materiałówpromocyjno-informacyjnych,w tym broszurę informacyjną FPNP wwersji polsko i niemieckojęzycznej oraz banery i plakatyreklamowe. Zaprojektowaliśmy ponadto koszulkę wolontariuszaFPNP z hasłem „Razem lepiej” oraz logiemFundacji.Współpraca z mediamiW 2008 r. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”przekazywała na bieżąco mediom i opinii publicznejinformacje na temat działalności FPNP. Komunikatyrzecznika obejmowały zagadnienia, takie jak: powołanienowego przewodniczącego Zarządu FPNP, zakończenieprzyjmowania wniosków w programie „Pomocy socjalneji medycznej” w ramach projektów: zasiłek socjalny orazzasiłek na zakup leków specjalistycznych, program pomocy„Pamiętamy – nie jesteście sami” dla byłych żołnierzyAK oraz nowe wyzwania i aktywności Fundacji. Informacjeprzekazywane mediom dotyczyły również inicjatyw edukacyjnychi wydawniczych i wielu imprez zorganizowanychprzez Fundację w 2008 r. Udzielaliśmy licznych wywiadówi odpowiedzi na pytania w zakresie działalności FPNP i realizowanychprzez nas poszczególnych projektów.dienst in der Stiftung und der Zeitzeugenbereicheingerichtet. Darüber hinauswurde 2008 auch das Logo der Stiftungüberarbeitet, zahlreiche Info- und PR-Materialien veröffentlicht – darunter eineBroschüre über die Stiftung in deutscherund polnischer Sprachfassung sowieWerbebanner und -plakate in Druck gegeben.Für unsere Freiwilligen wurdenT-Shirts mit dem Logo der Stiftung unddem Motto „Gemeinsam ist es besser“gestaltet.Zusammenarbeit mit MedienDie Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ informierte2008 die Medien und die Öffentlichkeit über ihreTätigkeit laufend. Die Mitteilungen der Pressesprecherinumfassten u.a. folgende Bereiche: die Ernennung desneuen Vorstandsvorsitzenden der Stiftung, das Ende derAntragsfrist im „Programm der sozialen und medizinischenHilfe“ in den Projekten: soziale Beihilfe und Kostenrückerstattungfür Medikamente, Hilfsprogramm „Wir habenEuch nicht vergessen – Ihr seid nicht alleine“ für ehemaligeSoldaten der Heimatarmee sowie neue Herausforderungenund Handlungsfelder der Stiftung. Die Informationenan die Medien berücksichtigten ebenfalls Bildungs- undPublikationsinitiativen sowie Veranstaltungen, die 2008von der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ initiiertwurden. Zahlreiche Interviews und Antworten auf Anfragenbezüglich unserer Arbeit und unserer Projekte wurdengegeben.Die Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ stellteihre deutschen Freiwilligen im Newsletter der Stiftung„Świat na TAK“ vor und wurde auf den deutsch- und englischsprachigenWIKIPEDIA-Seiten vorgestellt.3017.12.08 – spotkanie opłatkowe w formie wieczerzy wigilijnejz udziałem osób poszkodowanych przez III Rzeszę - niezamożnychbeneficjentów Fundacji mieszkających w Warszawie - zorganizowaneprzez Fundację „Polsko-Niemieckie Pojednanie”oraz Zespół Szkół Gastronomiczno-Spożywczych i Licealnychim. Jana Pawła II. Na spotkaniu kosztowano potraw wigilijnych,które przygotowali sami uczniowie szkoły gastronomicznej.W programie znalazł się też mini-koncert i wspólne śpiewaniekolęd.17.12.08 – Weihnachtsfeier und Abendmahl für überlebendeNS-Opfer aus Warschau, die sich in materieller Not befinden undin Einsamkeit leben. Organisiert von der Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung“ und der BerufsSchule für Nahrung undGastronomie in Warschau. Die Gäste kosteten speziell für sievon den Schülern vorbereiteten gerichte und sangen gemeinsamWeihnachtslieder.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 200831FPNP przedstawiła swoich wolontariuszy z Niemiecw newsletterze Fundacji „Świat na TAK” oraz zostałazaprezentowana na stronach internetowych niemieckieji angielskiej WIKIPEDII.Media niemieckie również informowały o działaniachFPNP. Na temat nowych aktywności Fundacji wypowiedziałsię przewodniczący Zarządu,D. Pawłoś dla radia Deutsche Welle.Materiał ten został wyemitowanyw marcu jako „temat tygodnia” pt.:„Fundacja przed nowymi wyzwaniami”.W omawianym okresie sprawozdawczymD. Pawłoś udzielił także wywiadudla berlińskiego radia Multi Kultioraz dziennika „Die Tageszeitung”.Dzięki zaangażowaniu Fundacji „Polsko-NiemieckiePojednanie” powstałmateriał na temat pracy przymusowejw koncernach Flicka, opublikowanyw nr 23/2008 tygodnika „Der Spiegel”z udziałem beneficjenta Fundacji,Sławomira Marciniaka. FPNP współpracowałaz niemiecką dziennikarkąM. Longerich, która na zlecenie fundacjifederalnej „Pamięć, Odpowiedzialnośći Przyszłość” przygotowywała obszernyartykuł na temat świadczeń niemieckich.Fundacja pośredniczyła w ramachtej współpracy w kontaktach dziennikarkiz osobami poszkodowanymiprzez Trzecią Rzeszę, które skorzystałyz tych świadczeń. Niemieckie RadioBR przeprowadziło obszerny wywiadz naszymi wolontariuszami z Niemiec.Niemieckie media regionalne publikowały reportażedotyczące wizyt w Niemczech polskich robotnikówprzymusowych, których byliśmy współorganizatorem.Auch die deutschen Medien informierten über dieTätigkeit der Stiftung. Über die neuen Tätigkeitsbereicheder Stiftung sprach der Vorsitzende des Vorstands,Dariusz Pawłoś für den Radiosender Deutsche Welle. DasMaterial wurde im März als „Thema der Woche“ unter demTitel: „Die Stiftung vor neuen Herausforderungen“ gesendet.2008 gab Dariusz Pawłoś ebenfalls Interviews fürden Berliner Radiosender„Multi Kulti“ und für „DieTageszeitung“. Dank desEngagements der Stiftung„Polnisch-DeutscheAussöhnung“ entstandauch der Artikel überZwangsarbeit im Flick-Konzern, veröffentlichtim „Spiegel“ 23/2008,mit einem Interviewmit dem Begünstigtender Stiftung, SławomirMarciniak. Die Stiftungarbeitete ebenfalls mitder deutschen JournalistinMelanie Longerichzusammen, die im Auftragder Bundesstiftung„Erinnerung Verantwortungund Zukunft“ einengroßen Artikel über diedeutschen Leistungenvorbereitet hat. Im Rahmendieses Vorhabensvermittelte die Stiftungbei der Kontaktaufnahmeder Journalistin mitÜberlebenden, die dieseLeistungen empfangen haben. Der deutsche RadiosenderBR führte ein ausführliches Interview mit unseren Freiwilligenaus Deutschland.Materiały te zawierały wypowiedzi świadków tamtych wydarzeń,relacje ze spotkań z burmistrzami miast niemieckichoraz młodzieżą szkolną i akademicką. Liczne artykułyukazały się także w niemieckich mediach regionalnychpo otwarciu wystawy: „Zachować pamięć” na Rugii orazw Moers.Deutsche Regionalmedien berichteten über Begegnungsreisenpolnischer ehemaliger Zwangsarbeiter nachDeutschland, an deren Organisation wir beteiligt waren.Diese Reportagen beinhalteten Aussagen von Zeitzeugen,Berichte von Treffen mit Bürgermeistern der deutschenStädte sowie von Treffen mit Jugendlichen und Schülern.Zahlreiche Artikel erschienen auch in deutschen Mediennach den Ausstellungseröffnungen der Ausstellung „Erinnerungbewahren“ auf Rügen und in Moers.

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008Nasz ApelSzanowni Państwo, dzięki Waszemu wsparciu jesteśmy i będziemy w stanie wypełniać misję, która polega przede wszystkimna udzielaniu pomocy ofiarom nazizmu oraz na przekazywaniu wiedzy historycznej, w szczególności młodemu pokoleniu.Nasze cele realizujemy w licznych projektach, współpracując z wieloma partnerami.32Jak można nas wspierać? Na wiele sposobów, na przykład:1. Zostając ambasadorem pamięciOpowiadajcie Państwo o okresie II wojny światowej i losach jej ofiar, tak aby pamięć o nich nie wygasła. Pomóżcieuzupełnić dane o osobach zamordowanych i prześladowanych, biorąc udział w programie „Straty osobowe i ofiaryrepresji pod okupacją niemiecką”. na stronie: www.straty.pl znajdziecie Państwo dalsze informacje.2. Przekazując darowiznęProsimy o przekazanie pomocy finansowej na wybrany cel:• świadczenie pomocy ofiarom prześladowań nazistowskich w Polsce,• gromadzenie i udostępnianie dokumentacji nazistowskich prześladowań obywateli polskich,• prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej i naukowo-badawczej dla upowszechniania wiedzy historycznejo II wojnie światowej,• inicjowanie przedsięwzięć służących pojednaniu i porozumieniu między narodami, w tym zwłaszcza między Polakamii Niemcami.Wpłaty mogą być dokonywane przez Państwa na jeden z czterech, określonych powyżej celów, na konto:W PLN:Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”ul. Krucza 36, 00-921 WarszawaPKO BP S.ANr Konta: PL 17 1020 1013 0000 0602 0002 4885ul. Sienkiewicza 12/1400-944 WarszawaW EUR:Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”ul. Krucza 36, 00-921 WarszawaIBAN: PL 17 1020 1013 0000 0502 0020 9353Swift Code: BPOKPLPWProsimy o wprowadzenie dopisku „DOTACJA NA (wpisać wybrany cel)” oraz o dołączenie swoich danych teleadresowych.Miło nam będzie podziękować Państwu za otrzymaną datację i za Państwa zgodą poinformować o Państwazaangażowaniu opinię publiczną. Będziemy wdzięczni za każdą, nawet skromną wpłatę.3. Obejmując patronat nad projektemFundacja realizuje szereg projektów, które cieszą się dużym zainteresowaniem wśród osób zajmujących się problematykąstosunków polsko-niemieckich, wśród naukowców, instytucji rządowych i pozarządowych, młodzieży, a takżeludzi starszych – naszych beneficjentów.Zachęcamy Państwa do współpracy z nami w formie patronatu nad projektem! Instytucja patronująca może byćw określonym projekcie wyłącznym partnerem FPNP. Zasady współpracy uzgadniane są indywidualnie.Wszystkie zainteresowane osoby prosimy o kontakt telefoniczny pod nr 022 695 99 65.4. Zostając wolontariuszemZachęcamy Państwa do aktywnego włączenia się w programy wolontariackie, prowadzone przez naszą Fundację.Możecie Państwo pomagać osobom poszkodowanym przez III Rzeszę lub wziąć udział w naszych programach edukacyjnych,naukowych i wydawniczych. Wolontariuszem można zostać w każdym wieku!

Sprawozdanie 2008Geschäftsbericht 2008Unser Appell33Sehr geehrte Damen und Herren, dank Ihrer langjährigen Förderung sind wir in der Lage, unsere Mission zu erfüllen,welche vor allem in der Unterstützung überlebender NS-Opfer und der Weitergabe des historischen Wissens,insbesondere an die junge Generation, beruht. Diese Ziele realisieren wir in zahlreichen Projekten, gemeinsam mitunseren Partnern.Wie können Sie uns dabei unterstützen? Es gibt viele Möglichkeiten, zum Beispiel:1. Als Botschafter der ErinnerungErzählen Sie über den Zweiten Weltkrieg und über Schicksale seiner Opfer, damit die Erinnerung an sie erhaltenbleibt. Helfen Sie bei der Ergänzung der Daten der Ermordeten und Verfolgten, nehmen Sie am Programm „Personenverlusteund Opfer der Repressionen unter der deutschen Besatzung“ teil. Weiterführende Informationen findenSie unter www.straty.pl.2. Durch SpendenWählen Sie einen Bereich, den Sie unterstützen möchten:• Unterstützung polnischer Opfer der NS-Repressionen• Sammlung und Bereitstellung der Dokumentation der NS-Verfolgung polnischer Bürger• Bildungs-, Informations- und Forschungsarbeit zur Verbreitung des historischen Wissens über den Zweiten Weltkrieg• Projekte, die zur Aussöhnung und Verständigung zwischen den Völkern, insbesondere zwischen Polen und Deutschen,beitragenSpenden für die oben genannten Bereiche können auf folgende Konten überwiesen werden:In PLN:Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”ul. Krucza 36, 00-921 WarszawaPKO BP S.ANr Konta: PL 17 1020 1013 0000 0602 0002 4885ul. Sienkiewicza 12/1400-944 WarszawaIn EUR:Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”ul. Krucza 36, 00-921 WarszawaIBAN: PL 17 1020 1013 0000 0502 0020 9353Swift Code: BPOKPLPWWir bitten Sie, im Betreff „ZUWENDUNG FÜR (das ausgewählte Ziel angeben)“ einzutragen und Ihre Kontaktdatenanzugeben. Es würde uns freuen, uns bei Ihnen für Ihre Zuwendung (Spende) bedanken zu können und mit IhrerErlaubnis die Öffentlichkeit über Ihr Engagement zu informieren. Wir sind für jede, auch bescheidene, Einzahlungdankbar.3. Durch Übernahme der Schirmherrschaft über ein ProjektDie Stiftung realisiert eine Reihe von Projekten und Programmen, die im Bereich der deutsch-polnischen Beziehungenliegen, und bei Fachleuten, Regierungsinstitutionen, NGOs, Wissenschaftlern aber auch bei Jugendlichen undälteren Menschen, unseren Begünstigten, großen Anklang finden.Daher laden wir Sie zur Zusammenarbeit im Rahmen einer sog. Schirmherrschaft über ein Projekt ein! Die Institution,die eine Schirmherrschaft übernimmt, kann ausschließlicher Partner der Stiftung für das gegebene Projekt sein. DieRegeln der Zusammenarbeit sind Gegenstand individueller Absprachen.Bei Interesse bitten wir Sie um telefonischen Kontakt unter: 0048 22 695 99 65.4. Als FreiwilligerSchließen Sie sich den Freiwilligenprogrammen unserer Stiftung an. Sie können den überlebenden NS-Opfern helfenoder an unseren Bildungs-, Forschungs- und Verlagsprojekten teilnehmen. Freiwilliger kann man in jedem Alterwerden!

KONTAKT:Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”ul. Krucza 36, 00-921 Warszawatelefony: Informacja: 022 629 73 35Zarząd: 022 695 99 41Fax: 022 629 52 78krs: 0000009917nr konta: 14 1050 0086 1000 0022 7364 6972e-mail: informacja@fpnp.plwww.fpnp.plKONTAKT:Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”Stiftung „Polnisch-Deutsche Aussöhnung”ul. Krucza 36PL-00-921 WarszawaTelefon: Information: +48 22 695 99 69Vorstand: +48 22 695 99 41Fax: +48 22 629 52 78Kontonummer: 76 1050 0086 1000 0022 7364 6535SWIFT: ING BPLPWE-Mail: informacja@fpnp.plwww.fpnp.pl