Sztuka sprzyja budowaniu mostów - Dom Współpracy Polsko ...

Z anim
ŚRODA
w piątkowy wieczór
zabrzmiały pierwsze dźwię-
ki, gości koncertu powitał
Norbert Rasch, przewodniczący
Zarządu TSKN.
- Muzyka od zawsze była idealnym
medium do przyjaznego
budowania mostów między
ludźmi. Po raz dziewiąty Towarzystwo
Społeczno-Kulturalne
Niemców na Śląsku Opolskim
organizuje Dni Kultury Niemieckiej
- mówił - występujemy
w roli ambasadora niemieckiej
kultury. Niezwykłym programem
z obszaru muzyki, literatury
i sztuk plastycznych chcemy
zachwycić mieszkańców naszego
regionu oraz gości.
- Przyszedłem na ten koncert zarówno
z miłości do muzyki, jak
i do mniejszości - mówi Henryk
Juretko, długoletni prezes Fundacji
Rozwoju Śląska oraz
Wspierania Inicjatyw Lokalnych.
-Tojużtradycja,żestaramysię
z żoną być na możliwie wielu imprezach
w ramach Dni. Z kompozytorów,
których dziś słuchamy,
lubię Richarda Straussa, ale
i Brahms jest mi bliski.
Wśród gości - obok konsula
Niemiec w Opolu Petera Ecka,
lidera VdG Bernarda Gaidy, sa-
Kuhnert -
malarz
Czarnego Lądu
morządowców i biznesmenów
znalazł się także Albert Christof
Reck z małżonką (jest nią
od 1954 roku Maria Luisa
Schlueter). Niemiecki artysta
urodził się w 1922 roku
Krapkowicach. Jego prace określane
były jako niemiecka odpowiedź
na Picassa. W sobotę
w Muzeum Diecezjalnym
w Opolu odbył się wernisaż jego
wystawy.
- Chętnie czytam „Eneidę”
Wergiliusza - mówi Albert
Christoph Reck - i myślę, że ta
opowieść o wędrówce jest też
historią mojego życia rozpoczętego
w Krapkowicach,
nad Osobłogą. Jako dziecko najlepiej
czułem się na łąkach ota-
Angela
Merkel
o mniejszości
czających jej brzegi. Mama czasem
nie umiała mnie znaleźć
i wtedy sięgała po warzechę,
którą zresztą sam wystrugałem,
żeby mnie „wychowywać”.
W wieku 15 lat Reck opuścił
Krapkowice i w Bremie zdobył
zawód marynarza. Malarstwa
uczył się już po wojnie u Hansa
Holtrofa oraz u Alfreda
PARTNERZY
Związek Niemieckich
Stowarzyszeń Społeczno-
Kulturalnych w Polsce
ul. Krupnicza 15,
45-013 Opole
Mahlaua w Szkole Sztuk w Hamburgu.
W latach 60. po raz pierwszy popłynął
do Afryki Południowej.
W 1970 państwo Reck wracają
do Niemiec, by w 1976 sprzedać
dom i starym kutrem o swojskiej
nazwie „Ino poleku” popłynąć
raz jeszcze na Czarny
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne
Niemców na Śląsku Opolskim
ul. Konopnickiej 6, 45-004 Opole
24 października 2012
Redaguje KRZYSZTOF OGIOLDA
Dom Współpracy
Polsko-Niemieckiej
Ul. 1 Maja 13/2,
45-068 Opole
Sztuka sprzyja budowaniu mostów
WYDARZENIE. Koncertem Johannesa Brahmsa, Richarda Straussa i Ferenza Liszta w Filharmonii Opolskiej oraz
wystawą malarstwa Alberta Christopha Recka w Muzeum Diecezjalnym rozpoczęły się Dni Kultury Niemieckiej.
PAWEŁ STAUFFER (2)
Orkiestrą Filharmonii Opolskiej dyrygował Bartosz Żurakowski.
Kunst fördert das Brückenbauen
Ereignis. Mit einem Konzert von
Johannes Brahms, Richard Strauss
und Franz Liszt und einer Ausstellung
des Malers Albert Ch. Reck im
Diözesanmuseum begannen in der
Oppelner Philharmonie die Deutschen
Kulturtage.
evor am Freitagabend die er-
Bsten Töne erklangen, begrüßte
Vorstandsvorsitzender der
SKGD Norbert Rasch die Gäste.
- Die Musik war seit jeher
ein ideales Medium um zwischen
den Menschen Brücken
der Freundschaft zu bauen.
Zum neunten Mal organisiert
die Sozial-Kulturelle Gesellschaft
der Deutschen im Oppelner
Schlesien die Deutschen
Kulturtage und tritt in der Rolle
des Botschafters deutscher
Kultur - sagte Rasch. - Mit einem
außergewöhnlichen Programm
aus Musik, Literatur
und Kunst möchten wir die Bewohner
unserer Region sowie
Gäste entzücken.
- Ich bin zu dem Konzert sowohl
aus Liebe zur Musik, als
auch zu der deutschen Minderheit
gekommen - sagte
Henryk Juretko, der langjährige
Vorstandsvorsitzende der
Stiftung für Entwicklung
Schlesiens und Förderung lokaler
Initiativen. - Es ist bereits
Tradition, dass wir uns
mit meiner Frau bemühen bei
möglichst vielen Veranstaltungen
in Rahmen der Deutschen
Kulturtage dabei zu
sein. Von den Komponisten,
Czytaj > II-III Czytaj > IV
die wir heute hören, mag ich
Richard Strauss, aber auch
Brahms.
Unter den Gästen - neben
dem deutschen Konsul in Oppeln
Peter Eck, dem Vorstandsvorsitzenden
des VdG
Bernard Gaida, Kommunalpolitikern
und Geschäftsleuten -
war auch Albert Christof Reck
mit seiner Ehefrau (er ist seit
1954 mit Maria-Louise Schlüter
verheiratet). Der deutsche
Künstler wurde 1922 in Krappitz
geboren. Seine Arbeiten
werden als die deutsche Antwort
auf Picasso bezeichnet. Am
Samstag fand im Diözesanmuseum
in Oppeln eine Vernissage
seiner Ausstellung.
- Ich lese Vergils Aeneis sehr
gerne - sagt Albert Christoph
Albert Christoph Reck przyjechał na Śląsk Opolski z małżonką.
Reck - und denke, dass dieser
Epos über die Wanderung auch
die Geschichte meines Lebens,
welches in Krappitz an der Hotzenplotz
begann, ist. Als Kind
fühlte ich mich am besten auf
den Wiesen, die sich am Ufer
zogen. Meine Mutter konnte
mich nicht finden und griff
dann zum Holzlöffel, den ich
selbst geschnitz habe, um mich
zu „erziehen”.
Im Alter von 15 Jahren verliess
Reck Krappitz und machte
in Bremen eine Matrosenausbildung.
Er lernte Malerei
bereits nach dem Krieg beim
Hans Holtrof und Alfred
Mahlau an der Kunstschule in
Hamburg.
In den 1960er Jahren ging er
mit dem Schiff nach Südafri-
ka. 1970 kommt das Ehepaar
Reck nach Deutschland, um
1976 ihr Haus zu verkaufen und
mit einem alten Kutter, der den
Namen „Ino poleku”(aus dem
Wasserpolnischen „Immer langsam”)
zum Schwarzen Kontinent
zu fahren.
Ihr neues Zuhause auf der Erde
fanden sie in Swasiland.Frau Reck
brachte afrikanischen Frauen
die Weberei bei, er malte Wandprojekte
für Wandteppiche. Mit
der Zeit gründeten sie im Ort
Ngwenya ein Kunstzentrum
und eine Werkstatt für junge
Afrikaner. Nach Hamburg kehrten
sie erst 2003 zurück.
Sie haben auch den Kontakt
zu Krappitz nicht verloren. Eine
von den im Diözesanmuse-
Ląd. Swoje nowe miejsce na ziemi
znaleźli w Suazilandzie. Pani
Reck uczyła afrykańskie kobiety
tkactwa, on malował projekty
ściennych gobelinów.
Z czasem w miejscowości
Ngwenya stworzyli centrum
sztuki i pracownię dla młodych
Afrykańczyków. Do Hamburga
wrócili dopiero w 2003 roku.
Nie stracili też kontaktu
z Krapkowicami. Jedna z wystawionych
w Muzeum Diecezjalnym
prac - zresztą pochodząca
z 2005 roku - nosi tytuł
„Krappitz”.
- W maju pan Reck uczestniczył
u nas w Krapkowickiej
Nocy Artystów - mówi Bernard
Friedla, szef koła DFK
w Krapkowicach - ale wtedy
mogliśmy wystawić tylko komputerowe
kopie jego prac
na płótnie. Podczas Dni Kultury
Niemieckiej na Śląsk
Opolski przyjechały już oryginały
jego dzieł.
Dzisiaj - w ramach Dni -
o 16.00 w Bibliotece Caritas
prof. Andrea Rudolph przedstawi
sylwetkę Gerharda
Hauptmanna w 100-lecie
otrzymania przez niego Nagrody
Nobla (w cyklu „Niemieccy
Nobliści”). ❚
um ausgestellten Arbeiten, aus
dem Jahr 2005 - trägt den Titel
„Krappitz”.
- Im Mai nahm Herr Reck bei
uns an der Krappizer
Kunstnacht teil, aber damals
konnten wir nur Computerkopien
seiner Leinengemälde ausstellen
- sagt Bernard Friedla,
Vorsitzender des DFK in Krappitz.
- Während der Kulturtage
konnten Originale ausgestellt
werden.
Heute, um 16.00 Uhr, wird im
Rahmen der Kulturtage in der
Caritasbibliothek Professorin
Andrea Rudolph einen Vortrag
über Gerhard Hauptmann, der
vor 110 Jahren den Nobelpreis
erhielt (aus der Reihe „Deutsche
Nobelpreisträger”) halten.
TŁUM. ELF

www.nto.pl
Środa 24 października 2012
ROZMOWA
Ratujmy Odrę wspólnie
RYSZARD GALLA, poseł MN na Sejm RP
-PolacyiNiemcy
współpracują przy poprawie
żeglowności
Odry?
- Właśnie wróciłem
z konferencji na ten temat,
jaką w Słubicach przeprowadziły
zaprzyjaźnione izby
handlowe z Brandenburgii
i z Ziemi Lubuskiej. Dyskutowaliśmy
o nowych szansach
dla Odry i regionów
wzdłuż niej położonych
i o zaniedbaniach, które ją
dotknęły.
- O zaniedbaniach chyba
więcej było do mówienia...
Jeden z dyrektorów
RZGW powiedział wprost,
że w czasie wojny i po niej
na Odrze nie robiono praktycznie
niczego. Ale skoro są
zaniedbania, tym bardziej
warto korzystać z pomocy
niemieckich partnerów, by
Odra tym się stała dla Polski,
czym dla Niemców Ren -
w transporcie i w turystyce.
- Od czego trzeba zacząć?
- Dla Niemców atrakcyjna
jest przede wszystkim Odra
graniczna. Jeśli będziemy
dla nich partnerem dotrzymującym
kroku choćby
w ochronie przeciwpowodziowej,
to jest szansa, by
Odra w pozostałej części też
była jak najlepiej wykorzystana.
W praktyce to oznacza:
by osiągnęła 3. klasę żeglowności.
Głębokość 180
cm powinna być utrzymana
przez 10 miesięcy w roku.
- Potrzeba na to trzech
rzeczy: pieniędzy, pieniędzy
i pieniędzy.
- Ale także determinacji.
A ta jest i po stronie rządu,
i po stronie parlamentu.
Tym bardziej, że trwa przygotowanie
programowania
unijnych pieniędzy na lata
2014-2020. Są one do pozyskania
na poziomie regionalnym,
krajowym i europejskim.
Ale już teraz trzeba
przygotowywać projekty.
O pieniądze możemy się
starać wspólnie z partnerem
niemieckim i to nie tylko
w granicznej części
Odry. Dla regionu opolskiego,
dla Śląska w ogóle drożność
Odry może mieć wielkie
znaczenie. Otwiera się
tania i ekologiczna droga
transportu. Trzeba zrobić
wszystko, żeby ją udrożnić.
Także po to, by w przyszłości
tym samym sposobem regulować
Wisłę. ❚
ZWIĄZEK ŚLĄSKICH ROLNIKÓW
Pokazali opolską porcelanę
Związek Śląskich Rolników we współpracy z Muzeum Wsi Opolskiej
w Opolu Bierkowicach opublikował właśnie bogato ilustrowaną
książeczkę pt. „Malowana porcelana opolska”.
Autorem tekstu jest Bogdan Jasiński z MWO, zdjęcia wykonał
Tomasz Kozik, a redaktorem całości jest Klaudia Kluczniok ze ZŚR.
- Wydanie takiego albumu z ciekawym tekstem i pięknymi ilustracjami
jest częścią naszej misji: Nowoczesne rolnictwo, ale z zachowaniem
śląskiej tradycji - mówi Kludia Kluczniok. - Wcześniej
przygotowaliśmy już podobne publikacje poświęcone m.in. opolskiemu
strojowi ludowemu czy związane z tradycjami dożynkowymi,
czyli ze żniwniokiem opolskim.
Jaki jest związek opolskiej porcelany ze wsią śląską? Dowiadujemy
się tego z pierwszego rozdziału tej książki poświęconego genezie
rodzimej porcelany. Śląsk Opolski słynął z wyrobu przedmiotów
dekoracyjnych z dziedziny plastyki obrzędowej, czyli
kroszonek wykonywanych techniką rytowniczą. Właśnie z jajek
wielkanocnych przeniesiono motywy zdobnicze na porcelit, a następnie
także na porcelanę.
Nowa publikacja przybliża wzornictwo i kolorystykę, techniki
i surowce oraz postaci najbardziej znanych twórców opolskiej porcelany.
Wydana w nakładzie 500 egzemplarzy zostanie w całości
rozdana, m.in. laureatom konkursów organizowanych zarówno
przez muzeum, jak i przez Związek Śląskich Rolników. W zwązku
czekają też egzemplarze przygotowane z myślą o szkołach, bibliotekach
i o pasjonatach ludowej kultury. Całość można także oglądać
w internecie na: www.silesia.agro.pl ❚
SM
Pasjonat Czarnego
POSTAĆ. Za obrazy Friedricha Wilhelma Kuhnerta przedstawiające
N iewiele
wiemy o dzieciństwie
słynnego malarza.
Urodził się w Opolu, 28
września 1865 roku; na chrzcie
nadano mu imiona Friedrich
Wilhelm, lecz posługiwał się tylko
drugim imieniem: Wilhelm,
którym sygnował swoje obrazy
(najczęściej jedynie inicjał: W.
Kuhnert); to imię otrzymał
po matce, Wilhelminie.
Nie wiadomo dokładnie, jaki
zawód wykonywał jego ojciec:
był albo urzędnikiem niższego
szczebla, albo kolejarzem.
Dawni opolanie zapamiętali, że
już jako dziecko malował nader
chętnie: gdziekolwiek chwilę
pobył, zostawiał po sobie ślad
w postaci rysunku. Obrusy, ceraty,
ściany - to wszystko padało
„ofiarą” małego artysty. Jak
wspomina jego wnuk, Hansjörg
Werner, Kuhnert po raz pierwszy
w ten sposób ujawnił swój
talent, mając trzy lata, a „prawdziwy”
obraz namalował w wieku
lat trzynastu. Ale wówczas
nic jeszcze nie zapowiadało, iż
stanie się „Wilhelmem od lwów”.
Po ukończeniu szkoły podstawowej,
rodzice skierowali go
na naukę zawodu kupca, lecz
chłopca nie interesowało to wcale
i po roku porzucił szkołę. Mając
szesnaście lat, wyjechał
do Berlina, do krewnych. Zamieszkał
u zamężnej kuzynki.
Zarabiał na utrzymanie malowaniem.
Wykonywał kartki z życzeniami,
wizytówki, malował
obrazki, portreciki. Zebrał w ten
sposób niemałą sumę. Zaczął
myśleć o doskonaleniu talentu
w Berliner Kunstakademie.
W 1883 roku wziął udział w konkursie
na stypendium tejże akademii.
Jako dzieło konkursowe
przedstawił kopię obrazu Jana
van der Meera (1632-1675)
„Brautschau” (Swaty), podobno
idealną. Młody opolanin konkurs
wygrał i w latach od 1883
do 1887 mógł spokojnie poświęcić
się studiowaniu.
Szybko dał się poznać jako
znakomity artysta. Już jako student
miał własne atelier. Malował
wiele. Odwiedzając często
berliński ogród zoologiczny,
poznał jego dyrektora,
Ludwiga Hecka. Ten zapoznał
go z przyjacielem, Hansem
Meyerem, jednym z właścicieli
znanego wówczas w Niemczech
wydawnictwa. Hans
Meyer zwrócił się do Kuhnerta
z ofertą, aby ten wykonał ilustracje
do kolejnego wydawania
leksykonu Tierleben (Życie
zwierząt). To był początek
kariery Kuhnerta.
Tymczasem na świecie sporo
się zmieniło. W 1883 cesarstwo
niemieckie nabyło pierwszą
kolonię, teren dzisiejszej
Namibii. Kilka lat później poszerzyło
ją skrawek ziemi między
angielską Kenią a portugalskim
Mozambikiem. W roku
1886 Anglia, Niemcy
i Portugalia ostatecznie ustaliły
strefy wpływów.
W następnym roku Bismarck
kazał urządzić w Berlinie „Bazar
Kolonii”. Liczne stoiska prezentowały
mnóstwo interesujących
przedmiotów z Afryki;
przy jednym z nich można było
obejrzeć naczelnika afrykańskiego
plemienia. Wilhelm
Kuhnert, z zapałem oglądający
wystawę, narysował go. Podobno
to był ów decydujący moment,
w którym malarz z Opola
wprost zapłonął pragnieniem
wyjazdu na Czarny Ląd. Osta-
teczną decyzję podjął pod wpływem
Hansa Meyera. Ten opowiedział
artyście o wyprawie,
w czasie której zdobył najwyższy
szczyt Afryki, Kilimandżaro
(5895 m.n.p.m.). Teraz
Kuhnert już się nie wahał. Zarobił
malowaniem spory majątek,
który pomnożyło sowite honorarium
otrzymane od Meyera.
Meyer dał Kuhnertowi na drogę
część swojego wyposażenia,
a także listy polecające do naczelników
tamtejszych plemion.
24-letni Kuhnert wyruszył w drogę
w marcu 1890 r. Podróż trwała
dwa miesiące. Dotarł do miasta
Tanga w Tanzanii. Stamtąd
podjął wyprawę w głąb lądu,
w towarzystwie krajowców, którzy
nieśli namioty, zapasy, przybory
malarskie i strzelby.
- Od młodości oddawałem się
całkowicie dalekiej, boskiej przyrodzie
i jej stworzeniom. Później,
po głębokich studiach, poznałem,
że można przedstawić
zwierzę jedynie w jego własnym,
rodzimym otoczeniu,
a nie, jak się utarło, w jakimś
fantazyjnym. (...) Więc pociągała
mnie niezafałszowana
dzicz, gdzie człowiek żyje jako
stworzenie natury - pisał
Kuhnert we wstępie do zbioru
opowiadań Im Lande meiner
Modelle (W kraju moich modeli,
Lipsk 1918).
Artysta wykonał dużo szkiców,
rysunków, obrazów.
Uwiecznił na nich najprzeróżniejsze
zwierzęta, krajobrazy
afrykańskie, twarze mieszkańców
Czarnego Lądu, głównie
z obszarów dzisiejszej
Tanzanii, Burundi i Rwandy.
Wrócił do Berlina w 1892 roku.
Wiózł także interesujące trofea
łowieckie. Swoje prace pokazał
na Große Berliner
Kunstausstellung (Wielka Wystawa
Sztuki) w 1893 roku.
Wzbudziły powszechne zainteresowanie,
zostały też nagrodzone
medalem. Artysta
otrzymywał coraz więcej prestiżowych
zleceń. Wraz z zoologiem,
Wilhelmem Haacke
opracował trzytomową pozycję
Das Tierleben der Erde (Życie
zwierząt na świecie, rok wydania
1901), opatrując teksty
ilustracjami.
Był coraz bogatszy. Kilkakrotnie
zmieniał atelier - ostatnie, urządzone
w 1901 roku, było tak obszerne,
że artysta mógł w nim
organizować wystawy.
Do dziś nie gaśnie zainteresowanie
jego obrazami, które
na aukcjach dzieł sztuki osiągają
ogromne sumy. W listopadzie
1997 roku jego obraz olejny
na płótnie „Lwy na sawannie”
(namalowany w 1905 roku)
został zakupiony za sto cztery
tysiące euro! Tańsza była akwarela
przedstawiająca antylopy
(z roku 1900), kosztowała „tylko”
14.030 euro.
Wkrótce, 16 czerwca 1894,
Wilhelm Kuhnert założył rodzinę.
Jego żona miała lat
osiemnaście, nosiła aż pięć
imion: Emilie Caroline
Wilhelmine Ottilie Alvine, jej
nazwisko rodowe brzmiało
Herdikkerhoff. Po upływie niespełna
roku urodziła córkę,
Margarethe. Artysta nie był jednakże
zdolny do spokojnego życia
przy boku żony i dziecka.
Niespokojna natura łowcy, odkrywcy,
badacza dalekich, dzikich
stron przeważyła.
W 1897 roku podjął kolejną
Liebhaber des Schwarzen
PERSÖNLICHKEIT. Für Friedrich Wilhelm Kuhnerts Wildtierbilder zahlen Sammler
ber die Kindheit des be-
Ürühmten Malers ist kaum
etwas bekannt. Er wurde in
Oppeln am 28. September
1865 geboren; sein Taufname
war Friedrich Wilhelm, aber
er hat nur seinen zweiten Namen
Wilhelm gebraucht, mit
dem er seine Bilder signierte
(meistens mit den Initialen:
W. Kuhnert); diesen Namen
erhielt er nach seiner Mutter,
Wilhelmine. Es ist nicht genau
bekannt, welchen Beruf sein
Vater ausgeübt hatte: er war
entweder Beamte niedrigen
Grades oder Eisenbahner.
Alte Oppelner hatten in Erinnerung,
dass er bereits als Kind
überaus gerne gemalt hatte: wo
immer er sich kurz aufhielt,
hinterließ er eine Zeichnung.
Tischdecken, Wachstücher,
Wände - das alles fiel dem kleinen
Künstler zum Opfer. Wie
sich sein Enkel Hansjörg Werner
Kuhnert erinnerte, hatte
er auf diese Weise sein Talent
im Alter von drei Jahren offenbart
und sein „echtes” Bild
mit dreizehn Jahren gemalt.
Doch nichts deutete damals
darauf hin, dass er zum „Wil-
helm von den Löwen” wird.
Nachdem er die Grundschule
absolvierte, machte er
eine kaufmännische Lehre, die
den Jungen jedoch nicht interessierte
und er diese nach
einem Jahr abbrach. Mit sechzehn
Jahren ging er zu Verwandten
nach Berlin. Er
wohnte bei seiner verheirateten
Cousine. Seinen Unterhalt
verdiente er mit Malen.
Er machte Grußkarten, Visitenkarten,
Bildchen, Portraits.
So kam eine beträchtliche
Summe zusammen. Er dachte
nun daran sein Talent an
der Berliner Kunstakademie
zu entfalten. Im Jahr 1883
nahm er an einem Stipendiums-Wettbewerb
für an dieser
Schule teil. Er legte eine Kopie
des Gemäldes von Jan van
der Meer (1632-1675) „Brautschau”
vor, die angeblich ideal
war. Der junge Oppelner gewann
den Wettbewerb und
konnte sich in den Jahren
1883 bis 1887 ruhig seinem
Studium widmen.
Er erwies sich als ein hervorragender
Künstler. Bereits
als Student hatte er ein eigenes
Atelier und malte sehr viel.
Während seiner vielen Besuche
im Berliner Tiergarten
lernte er seinen Direktor, Ludwig
Heck kennen. Dieser stellte
ihn seinem Freund Hans
Meyer vor, der Besitzer eines
damals in Deutschland bekannten
Verlags gewesen ist.
Hans Meyer machte Kuhnert
den Vorschlag, die Bilder für
eine weitere Ausgabe des Lexikons
Tierleben zu malen. Es
war der Beginn seiner Karriere.
Derweilen hat sich viel auf
der Welt geändert. Auf dem
Gebiet des heutigen Staates
Namibia wurde 1883 die erste
deutsche Kolonie gegründet.
Einige Jahre später wurde sie
um ein Stück Land zwischen
dem britischen Kenia und
dem portugiesischen Mosambikerweitert.ImJahr1886haben
England, Deutschland
und Portugal letztendlich die
Einflusszonen festgelegt.
Im nächsten Jahr ließ Bismarck
in Berlin den „Kölner Basar”
einrichten. Viele Stände
zeigten interessante Gegenstände
aus Afrika; an einem
konnte man den Vorsteher ei-
nes afrikanischen Stammes
sehen. Wilhelm Kuhnert, der
mit Eifer die Ausstellung besichtigte,
malte diesen. Angeblich
war dies der entscheidende
Moment, in dem
bei dem Maler aus Oppeln
der Wunsch der Reise zum
Schwarzen Kontinent entflammte.
Die endgültige Entscheidung
traf er unter Einfluss
von Hans Meyer. Dieser
erzählte dem Künstler von
seiner Expedition, bei der er
den höchsten Gipfel Afrikas,
den Kilimandscharo (5895 m)
erklomm. Nun hatte Kuhnert
keine Zweifel mehr. Er verdiente
mit der Malerei ein erhebliches
Vermögen, zu dem
noch ein hohes Honorar vom
Meyerhinzukam.Meyergab
Kuhnert einen teil seiner Ausrüstung
mit auf den Weg, sowie
Empfehlungsbriefe an die
Vorsteher der Stamme. Der
24-jährige Kuhnert machte
sich im März 1890 auf den
Weg. Die Reise dauerte zwei
Monate. Er gelang in die
Stadt Tanga in Tansania. Von
da aus ging es ins innere Afrikas,
in Begleitung von Einheimischen,
die Zelte, Vorrä-

Lądu rodem z Opola
dzikie zwierzęta kolekcjonerzy płacą grube tysiące euro.
W czasach Wilhelma Kuhnerta fotografia nie była tak popularna i dostępna jak dziś i to jest z pewnością jedna z przyczyn ogromnego powodzenia
jego afrykańskiej twórczości.
podróż. Tym razem droga
wiodła przez Szwajcarię i Włochy.
Niebawem postanowił
po raz drugi udać się do Afryki.
W 1905 roku wyruszył
na kolejną ekspedycję, zostawiając
żonę i dziecko w Berlinie.
Bazę wypadową miał
w Dar-es-Salaam. Stamtąd wyprawiał
się w głąb niespokojnego
wówczas kraju, nie zważając
na grożące niebezpieczeństwa.
Przeżycia, jakie były
wtedy jego udziałem, opisał
we wspomnianym już zbiorze
Im Lande meiner Modelle.
Książka znalazła wielu czytelników.
W 1906 roku opuścił Afrykę, lecz
zamiast wrócić do domu, udał się
na Ceylon. Wtedy żona nie wytrzymała.
Zabrała córeczkę
i opuściła męża. Choć Kuhnert
dowiedział się o jej decyzji
w czasie rejsu, nie zawrócił
z drogi. Wrócił do Berlina dopiero
w 1907 roku. Znowu wiózł
z sobą nieprzebraną ilość rysunków,
szkiców, obrazów. Dodajmy,
że córeczką nie przestał
się interesować i utrzymywał
z nią serdeczne kontakty.
Po kilku latach Kuhnert
po raz trzeci wyprawia się
do Afryki. Tym razem nie była
to zwyczajna wyprawa. Król
Saksonii, Fryderyk August, zapragnął
udać się do Egiptu i Sudanu
na ekspedycję łowiecką.
Drezdeński dwór zaproponował
artyście, aby był przewodnikiem
wyprawy. Kuhnert był
szczęśliwy. Od dawna chciał
spenetrować Sudan. Bez namysłu
zgodził się na wyjazd.
Wyprawa trwała od stycznia
do marca 1911 roku. W maju te-
Kontinents aus Oppeln
viele Tausend Euro.
te, Malausrüstung und Gewehre
trugen.
„Von meiner Jugend gab ich
mich einer völlig weiten, göttlichen
Natur und ihren Schöpfungen.
Später, nach einem tiefen
Studium, erkannte ich,
dass man das Tier nur in seiner
eigenen, heimischen Umgebung
darstellen kann und
nicht in irgendwelchen phantastischen
Welt. (...) Die unverfälschte
Wildnis zieht mich
also an, wo der Mensch als
Schöpfung der Natur lebt -
schrieb Kuhnert in der Einführung
zu seinen Erzählungen
Im Lande meiner Modelle
(Leipzig 1918).
Der Künstler hat viele Skizzen,
Zeichnungen, Bilder angefertigt.
Er verewigte die unterschiedlichsten
Tiere, afrikanische
Landschaften, Gesichter der
Bewohner des Schwarzen
Kontinents, vorwiegend der
Gebiete des heutigen Tansania,
Burundi und Ruanda darauf.
1892 kehrte er nach Berlin
zurück. Er brachte auch interessante
Jagdtrophäen mit.
Seine Arbeiten zeigte er in der
Großen Berliner Kunstaus-
stellung 1893. Sie sorgten für
allgemeines Interesse und
wurden auch mit einer Medaille
ausgezeichnet. Der
Künstler erhielt immer mehr
Prestigeaufträge. Gemeinsam
mit einem Zoologen, Wilhelm
Haacke bearbeitete er eine
dreibändige Ausgabe Das Tierleben
der Erde (Erscheinungsjahr
1901), indem er die
Texte illustrierte. Er wurde immer
reicher. Mehrmals wechselte
er sein Atelier - das letzte,
im Jahr 1901 eingerichtet,
war so geräumig, dass der
Künstler darin Ausstellungen
organisieren konnte.
Bis heute besteht Interesse
für seine Gemälde, die bei
Auktionen von Kunstwerken
große Summen erreichen. Im
November 1997 wurde sein Ölgemälde
„Löwen in der Savanne”
(gemalt im Jahr 1905)
für einhundertviertausend Euro
gekauft! Billiger war ein
Aquarell, die Antilopen (aus
dem Jahr 1900), die „nur”
14.030 Euro kostete.
Bald, am 16. Juni 1894,
gründete Wilhelm Kuhnert eine
Familie. Seine Frau war
achtzehn Jahre alt und trug
fünf Vornamen: Emilie Caroline
Wilhelmine Ottilie Alvine,
ihr Familienname war
Herdikkerhoff. Nach fast einem
Jahr kam ihre Tochter,
Margarethe zur Welt. Der
Künstler war jedoch zu einem
ruhigen Leben an der Seite seiner
Frau und Kindes nicht fähig.
Eine unruhige Natur des
Jägers, Entdeckers, Forschers
der weiten, wilden Gegend gewann
die Oberhand. Im Jahr
1897 nahm er seine nächste
Reise auf. Diesmal führte der
Weg durch die Schweiz und
Italien. Bald fasste er den Entschluss
ein zweites Mal nach
Afrika zu gehen. 1905 begann
er die nächste Expedition, ließ
seine Frau und das Kind in
Berlin. Der Ausgangspunkt
war Dar es Salaam. Von da aus
ging er ins Innere, dieses damals
unruhigen Landes, ungeachtet
der vielen Gefahren.
Seine Erlebnisse schilderte er
in der bereits erwähnten
Sammlung Im Lande meiner
Modelle. Das Buch fand viele
Leser.
1906 verließ er Afrika, doch
statt nach Hause zu gehen,
ging er nach Ceylon. Damals
go samego roku Wilhelm
Kuhnert po raz kolejny udał się
do Afryki. Przebywał tu niemal
rok, wrócił do Niemiec w kwietniu
1912.
Zbliżał się już do pięćdziesiątki.
W dużej mierze zaspokoił
ciekawość świata. Postanowił
więc założyć nową rodzinę
i w 1913 roku ożenił się
z Gerdą von Jankowski. Małżeństwo
było udane, choć bezdzietne.
Znalazł w żonie oparcie,
wniosła w jego życie spokój,
który pozwalał mu się
koncentrować na wielkich pra-
hielt es seine Frau nicht aus.
Sie nahm die Tochter und verließ
den Ehemann. Obwohl
Kuhnert von ihrer Entscheidung
während der Schifffahrt
erfuhr, kehrte er nicht zurück.
Er kam erst 1907 nach Berlin
zurück. Wieder brachte er unzählige
Zeichnungen, Skizzen
und Gemälde mit sich. Man
muss dazu sagen, dass er die
Kontakte zu seiner Tochter
nicht aufgab und ein gutes
Verhältnis zu ihr hatte.
Nach einigen Jahren geht Kuhnert
zum dritten Mal nach Afrika.
Diesmal war es keine einfache
Exkursion. Der sächsische
König, Friedrich August, wollte
nach Ägypten und Sudan
zu einer Jagdexkursion. Der
Sächsische Hof schlug dem
Künstler vor, die Reiseführung
zu übernehmen. Kuhnert war
glücklich. Seit langer Zeit
wollte er Sudan erforschen.
Ohne Nachdenken willigte er
die Reise ein. Die Exkursion
dauerte von Januar bis März
1911. Im Mai desselben Jahres
ging Wilhelm Kuhnert ein
weiteres Mal nach Afrika. Er
weilte dort fast ein Jahr und
Kuhnert z równym zapałem rysował
zwierzęta i ludzi.
cach. Wykonał m.in. 123 miedzioryty
nt. Afryki.
28 września 1925 roku,
w sześćdziesiąte urodziny mistrza,
zmarła jego żona. Wilhelm
Kuhnert przeżył ją o zaledwie
niespełna pół roku. Przebywając
w Szwajcarii w uzdrowisku
Flims, 11 lutego 1926 roku,
zmarł na zapalenie płuc. Pochowano
go w Berlinie
na cmentarzu Südwestkirchhof
Stahnsdorf. Na nagrobku wyryto
wizerunek lwa, jego ulubionego
zwierzęcia.
PROF. JOANNA ROSTROPOWICZ
kam im April 1912 nach
Deutschland zurück.
Er war fast fünfzig Jahre alt.
Die Reisen haben in größtem
Maße seine Neugier gestillt.
Er entschied sich also eine
neue Familie zu gründen und
heiratete 1913 Gerda von Jankowski.
Die Ehe war gelungen,
obwohl die Eheleute kinderlos
blieben. Er fand in seiner
Frau eine Stütze, sie brachte
Ruhe in sein Leben, der ihm
dabei verholfen hat, sich an
großen Arbeiten zu konzentrieren.
Er fertigte u.a. 123
Kupferstiche rund um das
Thema Afrika an.
Am 28. September 1925, am
60. Geburtstag des Meisters,
verstarb seine Frau. Wilhelm
Kuhnert hat sie um fast ein
halbes Jahr überlebt. Während
eines Kuraufenthaltes in Flims
in der Schweiz, starb er am 11.
Februar 1926 an einer Lungenentzündung.
Er wurde in
Berlin auf dem Südwestkirchhof
Stahnsdorf beigesetzt.
Auf seinem Grabmal
wurde das Abbild eines Löwen,
seines Lieblingstieres angebracht.
TŁUM. ELF
TOŻSAMOŚĆ > III
ZE ZBIORÓW AUTORKI (2)
KINO > Tydzień Filmu Niemieckiego.
Rozpocznie się w piątek,
26 października pokazem
filmu „Barbara”, zdobywcy
Srebrnego Niedźwiedzia za reżyserię
na ostatnim Berlinale.
Jak wszystkie fiilmy pokazywane
w czasie Tygodnia zostanie
on wyświetlony w Studenckim
Centrum Kultury w Opolu (ul.
Katowicka 95). Początek
wszystkich seansów o 19.00.
Filmy będą prezentowane
w wersji oryginalnej z polskimi
napisami. Wstęp wolny.
W kolejne dni można będzie
zobaczyć:
26.10 „Barbara”, reż. Christian
Petzold - historia lekarki
walczącej z systemem totalitarnym
na prowincji w dawnej
NRD;
27.10. „Dom na weekend”
(Was bleibt), reż. Hans-Christian
Schmidt - przyjazd Marko
do domu rodziców sprawia, że
pęka fasada wspólnego życia;
28.10. „W pół drogi” (Halt
auf freier Strecke), reż.
Andreas Dresen - terminalna
choroba Franka jest trudną
próbą dla niego i bliskich;
29.10 „Joschka i pan Fischer”,
reż. Pepe Danquart - powojenna
historia Niemiec przez
pryzmat postaci byłego ministra
Joschki Fischera;
30.10. „Combat Girls - Krew
i honor” (Kriegerin), reż.
David Wnendt - historia 20letniej
Marisy od nienawiści
do Żydów i policji do przyjaźni
z afgańskim uchodźcą. ❚
W NAJBLIŻSZYM TYGODNIU >
9. Dni Kultury Niemieckiej.
Dzisiaj (24.10) o godz. 16.00
w Bibliotece Caritas w Opolu
wykład prof. Andrei Rudolph
UO o Garhardzie
Hauptmannie w 100-lecie
przyznania mu Nagrody Nobla
(cykl ”Niemieccy nobliści”);
W czwartek (25.10) o godz.
10.00 w Bibliotece Austriackiej
w Opolu odbedą się warsztaty
dla dzieci: „Bardzo
głodna gąsienica Erica Carle”;
W sobotę 27.10 o godz. 16.30
na zamku w Mosznej zagrają
Anna Lemann z Jazz Ensemble
Jazz Club z Monachium;
W niedzielę 28.10 o godz.
17.00 koncert tych samych
artystów zostanie powtórzony
w Pałacu Lucja w Zakrzowie
koło Gogolina. ❚
LITERATURA > Spotkanie
z twórczością Maksa
Hermanna-Neisse.
Dzisiaj o godzinie 18.00 w Muzeum
w Nysie (ul. Biskupa Jarosława
11) odbędzie się prezentacja
książek Maksa
Herrmanna-Neisse: „Czas pośredni”(Wrocław-Drezno
2012) - 68 wierszy i 2 fragmenty
prozy z okazji 70. rocznicy
śmierci poety oraz „Auch
zu Hause im Exil” (Także w domu
na emigracji”) (Leipzig
2012). Przekład, redakcja, komentarz
i wstęp Beata Giblak
i Wojciech Kunicki. ❚

www.nto.pl
IV > POLITYKA I KULTURA Środa 24 października 2012
Program telewizyjny
„Schlesien Journal”
w TVP Opole we wtorek
o 19.10, w TVP
Katowice w poniedziałek
o 17.00, TVS
w piątek o 15.05.
Portret ks. Marka Uglorza, duchownego
ewangelickiego, hodowcy gołębi
i pasjonata Śląska.
Audycja radiowa
„Schlesien Aktuell”
w Radiu Opole
o 19.40:
wśrodę-rozmowazJózefem
Kotysiem o obrazie mniejszości
w nowej Strategii Rozwoju Województwa
Opolskiego;
w czwartek - zaproszenie na rozpoczynający
się w piątek Tydzień Kina
Niemieckiego w Opolu;
w piątek - zapowiedzi kulturalne oraz
przegląd wiadomości tygodnia.
Audycja polsko-niemiecka w Radiu Park
w niedzielę o 19.00.
Składanie życzeń od poniedziałku
do piątku pod nr.: 77/454 65 56 lub
k.niemiec@radiopark.com.pl.
Kulturviertel, czyli Kwadrans
kulturalny
w niedzielę w Radiu
Opole o 17.00:
Rozmowa z pisarzem Arturem
Beckerem, który 16
listopada odbierze nagrodę Dialogu
2012 za wkład w polsko-niemieckie pojednanie.
W każdą środę TSKN na Śląsku Opolskim
publikuje w internecie Newsletter.
A w nim znajdziecie Państwo m.in. aktualne
informacje z życia Towarzystwa, ka-
lendarz wydarzeń oraz przegląd prasy.
„Wochenblatt.pl” ukazuje się już
w środę.
W najbliższym numerze:
- relacja z konferencji „Pojednanie jest
obowiązkiem” w Reichstagu;
- wywiad z Dionizym Duszyńskim, wójtem
gminy Popielów;
- sylwetka Juliusza Burschego, w okresie
międzywojennym ewangelickiego biskupa
w RP w 150. rocznicę jego urodzin.
Dodatek finansowany ze środków
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
Republiki Federalnej Niemiec
oraz środków Mniejszości
Niemieckiej będących w dyspozycji
Fundacji Rozwoju Śląska oraz
Wspierania Inicjatyw Lokalnych
pochodzących z wcześniejszych
dotacji Rządu Niemieckiego.
Diese Beilage wurde finanziert
aus Mitteln des Bundesministeriums
des Inneren sowie
aus Mitteln der deutschen
Minderheit, welche in Verfügung
der Stiftung für die Entwicklung
Schlesiens und Förderung lokaler
Initiativen stehen und aus den
früheren Zuwendungen der
deutschen Regierung stammen.
Sympozjum o pojednaniu
KONFERENCJA. Rafał Bartek i Norbert Rasch reprezentowali mniejszość niemiecką w Reichstagu
na sympozjum „Pojednanie jest obowiązkiem. Niemiecka praca nad następstwami wojny po 1945”.
K onferencję
zorganizowała
frakcja CDU/CSU.
- Dyskutowaliśmy nie tyl-
ko o pojednaniu polsko-niemieckim
czy szerzej międzynarodowym
- mówi Norbert
Rasch, przewodniczący zarządu
TSKN. Ciekawym wątkiem
było także pojednanie
wewnątrzniemieckie. Wypędzeni,
którzy po wojnie przyjechali
do Niemiec, często
przeżywali bardzo trudne lata
z powodu braku akceptacji
ze strony swoich rodaków.
Często doświadczając nie tylko
biedy, ale i głodu. Mówili
o tym zarówno przewodniczący
frakcji CDU/CSU jak
i kanclerz Angela Merkel.
W przemówieniu pani kanclerz
znalazła się także ciepła
wzmianka nt. mniejszości. -
Na nasze uznanie i szacunek
- mówiła Angela Merkel - zasługują
ci, którzy pielęgnują
kulturę i język niemiecki poza
granicami Republiki Federalnej,
szczególnie w Polsce.
Podkreśliła, że funkcjonują
oni o tyle w trudnych warunkach,
że nadal muszą stawiać
czoła pamięci o dokonanych
w Polsce przez
Niemców w czasie wojny
zbrodniach i że właśnie im
przychodzi często nieść ciężar
polsko-niemieckiego pojednania.
- Przez krótką chwilę mieliśmy
okazję do przywitania
się z panią kanclerz i paru
zdań rozmowy. Robicie dobrą
pracę, tak trzymać. Zachęcała
nas - relacjonuje Norbert
Rasch.
Lider TSKN opowiadał podczas
panelu dyskusyjnego ofunkcjonowaniu
mniejszości niemieckiej
na Śląsku. Podkreślił,
że jej sytuacja jest dynamiczna.
Jeszcze 20 lat temu,
kto deklarował, że jest Ślązakiem,
właściwie prawie zawsze
równocześnie przyznawał
się do więzi z niemieckością.
Dziś razem w jednym regionie
mieszkają Ślazacy-Niem-
Symposium über die Versöhnung
Konferenz. Rafał Bartek und
Norbert Rasch repräsentierten die
deutsche Minderheit im Berliner
Reichstag beim Symposium „Aussöhnung
als Aufgabe - Deutschlands
Arbeit an den Kriegsfolgen
seit 1945”.
ie Konferenz organisierte
Ddie Fraktion CDU/CSU.
- Wir haben nicht nur
über die deutsch-polnische
oder breiter die internationale
Aussöhnung diskutiert
- sagt Norbert Rasch, Vorstandsvorsitzender
der
SKGD. - Ein interessanter
Faden war die innendeutsche
Aussöhnung. Vertriebene,
die nach dem Krieg
nach Deutschland kamen,
- Ci, którzy pielęgnują kulturę i język niemiecki poza granicami, zasługują
na uznanie i szacunek - mówiła kanclerz Angela Merkel.
erlebten oft sehr schwere
Jahre, aufgrund von fehlender
Akzeptanz seitens der
Landsleute. Oft haben sie
nicht nur Armut, aber auch
Hunger erlebt. Darüber sprachen
sowohl Fraktionsvorsitzender
der CDU/CSU als
auch Bundeskanzlerin Angela
Merkel.
- Die Ansprache der Kanzlerin
enthielt auch warme Worte zum
Thema deutscher Minderheit.
- Unsere Anerkennung und
Respekt verdienen jene, die
die deutsche Kultur und
Sprache außerhalb der Grenzen
der Bundesrepublik, insbesondere
in Polen pflegen.
Sie unterstrich, dass sie in
umso schwierigeren Bedingungen
funktionieren, da sie
immer noch mit der Erinnerung
an die deutschen Kriegsverbrechen
in Polen konfrontiert
werden und sie eben die
Last der deutsch-polnischen
Aussöhnung tragen müssen.
- Einen kurzen Augenblick
lang hatten wir die Gelegenheit
die Kanzlerin zu begrüßen
und einige Sätze mit ihr
zu wechseln. Ihr macht gute
Arbeit, macht weiter so, ermutigte
sie uns - erzählt Norbert
Rasch.
Der Vorsitzende der SKGD
erzählte während einer Podiumsdiskussion
über die Funktionsweise
der deutschen Minderheit
in Schlesien. Er un-
WOCHENBLATT.PL
terstrich, dass deren Lage
dynamisch ist. Noch vor 20
Jahren, wer sich als Schlesier
erklärte, bekannte fast immer
seine Verbindung zum
Deutschtum. Heute leben gemeinsam
in der Region Schlesier-Deutsche,
Schlesier-Polen
und Schlesier-Schlesier. Er
wies auch darauf hin, dass die
Minderheit in Schlesien sich
nicht nur um die Identität
kümmert, sondern sich auch
aktiv am politischen und wirtschaftlichen
Leben der Region
beteiligt und das hebt sie
im positiven Sinne hervor.
Unter den Teilnehmern des
Kongresses war auch Dr. Christoph
Bergner, Beauftragter für
cy, Ślązacy-Polacy i Ślązacy-
Ślązacy. Podkreślił też, że
mniejszość na Śląsku nie tylko
troszczy się o tożsamość,
ale także - i to ją pozytywnie
wyróżnia - uczestniczy aktywnie
w życiu politycznym
i biznesowym regionu.
Wśród uczestników kongresu
był także dr Christoph
Bergner, pełnomocnik rządu
niemieckiego ds. mniejszości
i wypędzonych.
Mówił szeroko o działalności
mniejszości niemieckiej
w Polsce. Kreślił optymistyczny
obraz jej przyszłości,
ale pod jednym warunkiem:
jeśli otrzymają pomoc
w zbudowaniu systemu szkolnictwa.
Norbert Rasch potwierdził
tę diagnozę. Przypomniał, że
szkoły są potrzebne nie tylko
po to, by utrzymywać i rozwijać
swoją tożsamość, ale
także odbudowywać elity „wypłukane”
m.in. przez kilka fal
emigracji do Niemiec.
❚
Aussiedlerfragen und nationale
Minderheiten.
Er sprach ausgiebig über
die Tätigkeit der deutschen
Minderheit in Polen. Er
zeichnete ein optimistisches
Zukunftsbild, aber unter einer
Bedingung: wenn sie
Hilfe für den Aufbau des
Schulsystems erhält.
Norbert Rasch bestätigte
diese Diagnose. Er erinnerte
daran, dass die Schulen nicht
nur für den Erhalt und Entfaltung
von Identität nötig seien,
aber auch den Wiederaufbau
von Eliten, die aufgrund
von mehreren Auswanderungswellen
nach Deutschland
ausgewandert sind.
TŁUM. ELF
Opowiadanie jest bardzo wciągające
EDUKACJA . Helga Gruschka i Marlis Kramer podobały się nauczycielom i uczniom.
bie panie przyjechały
Ona Śląsk Opolski na zaproszenie
Związku Niemieckich
Stowarzyszeń w ramach
programu „We wszystkich rzeczach
jest piosenka”. Są członkiniami
Erzaehlakademie
Muenchen. Zaprezentowały
więc sztukę pięknego, wspartego
gestem i mimiką opowiadania.
W ciągu trwającego niemal tydzień
pobytu spotkały się z dziećmi,
młodzieżą i dorosłymi m.in.
w przedszkolach w Naroku
i w Prószkowie, w szkołach podstawowych
w Komprachcicach,
Wawelnie, Chrząstowicach,
Tarnowie Opolskim
i Prószkowie oraz w gimnazjach
w Tarnowie i w Żelaznej. Były
też w Nauczycielskim Kolegium
Słuchanie opowiadanych baśni jest dla najmłodszych zawsze wielkim
przeżyciem.
VDG
Języków Obcych, odwiedziły
uczestników kursu sobotniego
w Żywocicach, wreszcie przeprowadziły
warsztaty dla nauczycieli
w VdG.
- Najmłodsze dzieci miały
okazję przede wszystkim
do posłuchania pięknie opowiedzianych
po niemiecku
baśni - mówi Monika Wittek
odpowiedzialna za sprawy
kultury w VdG. - Zarówno
tekstów braci Grimm (ze
względu na trwający właśnie
poświęcony im rok), jak i innych
bajek. Starszym proponowały
legendy i przypowieści.
Spotkania z gośćmi z Niemiec
nie ograniczały się jedy-
nie do biernego słuchania. Po-
cząwszy od gimnazjalistów panie
proponowały także, by
uczniowie sami ułożyli i przedstawili
jakąś fabułę. Puktem
wyjścia dla jej zbudowania
mogła być na przykład niewielka
metalowa miseczka.
Magii opowiadania poddali się
także młodsi uczniowie. Czwartoklasiści
z Komprachcic wymyślili
ciekawą historię i zaprezentowali
ją w postaci
zaimproiwizowanego na lekcji
przedstawienia teatralnego.
Przygotowywali tekst
i spektakl, porozumiewając się
po niemiecku, a teatrzyk zagrali
po polsku.
- Nauczyciele podczas tego
projektu zyskali wiele pomysłów
metodycznych - podsumowuje
Monika Wittek -
a wszyscy mogli posłuchać pięknego
języka niemieckiego. ❚