23 maja 2012 - bilingua.vdg.pl - Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej

ŚRODA
Mniejszości
wkrajustu
narodowości
Nasze
kochane
szlagiery
PARTNERZY
Związek Niemieckich
Stowarzyszeń Społeczno-
Kulturalnych w Polsce
ul. Krupnicza 15,
45-013 Opole
Towarzystwo Społeczno-Kulturalne
Niemców na Śląsku Opolskim
ul. Konopnickiej 6, 45-004 Opole
23 maja 2012
Redaguje KRZYSZTOF OGIOLDA
Dom Współpracy
Polsko-Niemieckiej
Ul. 1 Maja 13/2,
45-068 Opole
Czytaj > II-III
Czytaj > IV
Zbudowali chatkę i nowe przyjaźnie
WSPÓŁPRACA. Uczniowie z Kolonii czuli się w Chrząstowicach jak w domu. Nie mieli żadnych problemów
z porozumiewaniem się po niemiecku. Pamiątką po ich pobycie będzie drewniana grillowa chatka.
Siedemnaścioro uczniów zawodowej
szkoły drzewnej
z Kerpen-Horrem koło Kolonii
przebywało przez trzy tygodnie
w gminie Chrząstowice.
Odbywali tu zawodową praktykę
w ramach projektu Integracja
poprzez Wymianę realizowanego
przez Otto Benecke
Stiftung, a sfinansowanego przez
Europejski Fundusz Społeczny.
- Nasza młodzież odbyła w Chrząstowicach znakomitą praktykę - mówiła Annette Niederhellmann-Mogk
(pierwsza z prawej). Niemieccy uczniowie brawami i okrzykami dziękowali mieszkańcom Chrząstowic
reprezentowanym przez panią wójt Helenę Rogacką (w środku) oraz panu Kowalczykowi, (z lewej),
który uczył ich pracy z drewnem.
KRZYSZTOF ŚWIDERSKI
Obróbki drewna uczyli się praktycznie
pod kierunkiem właściciela
miejscowego zakładu stolarskiego
z ponad 60-letnią tradycją,
Kristofa Kowalczyka.
Zaczynali od szlifowania surowych
desek i belek. Stopniowo
krok po kroku budowali obok
boiska w Chrząstowicach
grillową chatkę. Pokryta dachówką,
elegancko pomalowana
i ustawiona na podłożu
z kostki prezentuje się naprawdę
znakomicie. Dodatkowo
uczniowie z Niemiec wykonali
do niej kilka drewnianych
ławek.
- Grupa był duża, więc i poziom
umiejętności poszczególnych
osób był dość zróżnicowany
- przyznaje pan Kowalczyk.
Co było najtrudniejsze?
Wyrobienie u wszystkich przestrzennej
wyobraźni. Bo drewno
przycina się na dole, na ziemi
i trzeba to zrobić tak, by każda
deska pasowała potem dokładnie
na swoje miejsce.
Przy wspólnej robocie na pewno
pomógł wspólny język -
oczywiście niemiecki.
- Myśleliśmy, że będziemy
zmuszeni porozumiewać się
po angielsku, ale okazało się,
że u was większość osób mówi
po niemiecku - przyznaje Simon
Welchoff, jeden z uczestników
praktyki. - To było dla
nas duże zaskoczenie.
Język niemiecki integrował
też samych uczniów. Wszyscy
są obywatelami Niemiec, ale
pochodzą z różnych krajów. Dr
Annette Niederhellmann-
Mogk, koordynatorka programów
wymiany w Adolf-
Kolping-Berufskolleg wyliczyła,
że tych kilkanaście osób
mogłoby się posługiwać 10 językami.
Na Śląsku Opolskim
byli po raz pierwszy.
-Iwartobyłotuprzyjechać-mówi
Enrico Ruhwedel, jeden z uczniów.
- Byliśmy ciekawi Polski.
W Kolonii i w okolicy spotykamy
wielu pracowników z waszego
kraju, więc zastanawialiśmy
się, jak pracuje się tutaj.
Spotkaliśmy się z technikami,
których wcale nie oczekiwaliśmy.
Ta praktyka bardzo się
nam przyda. Wielu z nas szuka
zawodu, wybierając np. między
stolarstwem a ciesielstwem
budowlanym.
- Pobyt wypełniała nam nie
tylko praca - opowiada Caroline
Walega, koordynatorka projektu.
- Uczniowie zaczęli pobyt
w Polsce od tygodnia integracyjnego
w Wiśle. Na Opolszczyźnie
mieszkali w Suchym
Borze, ale byli też na kajakach
w Kolonowskiem, a w Opolu
zwiedzali miasto i jeździli
na gokartach itp.
W minioną środę chatkę oficjalnie
otwarto z udziałem wójta
gminy Heleny Rogackiej. - Cieszę
się, że chatka tu stanęła i będzie
służyć naszym kibicom -
mówi pani wójt - ale ważniejsze
jest to, co udało się zbudować
między ludźmi, którzy się przy tej
okazji poznali i zaprzyjaźnili.
Zwieńczeniem pobytu gości
z Niemiec był grill w nowej
chatce oraz rozegrany na świetnie
przygotowanym boisku
w Chrząstowicach mecz piłkarski
z miejscową drużyną.
Wygrali gospodarze 4:2. ❚
Sie bauten ein Holzhaus und schlossen neue Freundschaften
Zusammenarbeit. Schüler aus
Köln fühlten sich in Chronstau wie
zuhause. Sie hatten dort keine Probleme,
sich auf Deutsch zu verständigen.
Als Erinnerung an ihren
Aufenthalt bleibt ein Grillholzhaus.
iebzehn Schüler der Be-
für Holzverar-
Srufsschule
beitung aus Kerpen-Horrem
bei Köln weilten drei Wochen
in der Gemeinde Chronstau.
Hier absolvierten die Schüler
des Berufsgrundschuljahres
Holztechnik ein Praktikum
im Rahmen des Projektes „Integration
durch Austausch”,
welches von der Otto Benecke
Stiftung e.V. organisiert und
vom Europäischen Sozialfond
finanziert wurde.
Die Holzverarbeitung lernten
sie unter Anleitung des
Besitzers einer örtlichen
Schreinerei, Kristof Kowalczyk,
dessen Betrieb eine
über sechzigjährige Tradition
hat. Sie fingen mit dem
Schleifen von rohen Brettern
und Balken an. Schrittweise
bauten sie neben dem Sportplatz
in Chronstau ein Grillholzhaus.
Das Endergebnis
läßt sich sehen, das Holzhaus
ist mit Dachziegeln abgedeckt,
elegant gestrichen und
der Boden ist ausgepflastert.
Zusätzlich haben die Schüler
aus Deustchland einige Holzsitzbänke
angefertigt.
„Die Gruppe war gross, also
waren dementsprechend
die Fähigkeiten der einzelnen
Personen ziemlich unterschiedlich”,
sagt Herr Kowalczyk.
Was die schwierigste
Aufgabe war? „Bei den
Schülern die räumliche Vorstellungskraft
zu entwickeln.
Denn das Holz wird zwar unten
zugeschnitten, am Boden,
man muss das aber so machen,
dass nachher jedes
Brett passt. Bei der gemeinsamen
Arbeit hat gewiss die
gemeinsame Sprache geholfen,
das war natürlich in diesem
Fall Deutsch.”
„Wir dachten, dass wir gezwungen
sein werden, Englisch
zu sprechen, doch es stellte sich
heraus, dass bei euch die meisten
Menschen Deutsch sprechen”,
gesteht Simon Welchoff,
ein Teilnehmer des Austauschprogramms.
„Das war für
uns sehr überraschend.”
Die deutsche Sprache hat
auch die Schüler aus Deutschland
untereinander integriert.
Alle sind deutsche Staatsbürger,
doch sie stammen aus
verschiedenen Ländern. Dr.
Annette Niederhellmann-
Mogk vom Adolf-Kolping-Berufskolleg,
die Koordinatorin
des Austauschprogramms, beteuerte,
dass diese mehr als
ein Dutzend junge Leute insgesamt
mehr als zehn Sprachen
sprechen könnten. In
Oberschlesien waren sie zum
ersten Mal.
„Und es hat sich gelohnt
zu kommen”, meint Enrico
Ruhwedel. „Wir waren schon
gespannt auf Polen. In Köln
und Umgebung begegnen wir
vielen Arbeiternehmern aus
eurem Land, also haben wir
uns gefragt, wie es sich hierzulande
arbeitet. Wir haben
Arbeitstechniken kennengelernt,
die wir nicht erwartet
haben. Dieses Praktikum
kommt uns sehr zugute. Viele
von uns suchen nach einem
Beruf, schwanken z.B.
zwischen Schreinerei und
Zimmerei.”
„Der Aufenthalt bedeutet
nicht nur Arbeit für die Schüler”,
sagt Caroline Walega, Koordinatorin
des Projekts. „Die
Schüler fingen ihren Aufenthalt
in Polen mit einer Integrationswoche
in Weichsel
an. In der Oppelner Region
wohnten sie in Derschau, waren
aber auch zur Kajakfahrt
in Collonowska, besichtigten
Oppeln und waren auf der
Karting-Bahn.”
Am vergangenen Mittwoch
wurde das Holzhaus offiziell
unter Teilnahme der Gemeindevorsteherin
Helena
Rogacka eröffnet. „Ich freue
mich, dass dieses Holzhaus
hier entstanden ist und unseren
Fußballfans dienen
wird”, sagte Rogacka. „Doch
wichtiger ist das, was es gelungen
ist, zwischen den
Menschen aufzubauen, die
sich kennegelernt und angefreundet
haben.”
Zum Abschluss des Aufenthalts
der deutschen Gäste
wurde zusammen gegrillt und
auf dem Spielfeld in Chronstau
ein Fußballspiel gegen
die örtliche Fußballmanschft
ausgetragen. Die Gastgeber
haben mit 4:2 gewonnen.
TŁUM.ELF

www.nto.pl
Środa 23 maja 2012
ROZMOWA
Chcemy pomagać więcej
AGATA BARON, dyrektor biura Towarzystwa Dobroczynnego Niemców
- Jakie najważniejsze
postanowienia podjął sobotni
zjazd Towarzystwa
Dobroczynnego Niemców
na Śląsku?
- Walne zebranie zobowiązało
zarząd, aby wystąpił
on o więcej pieniędzy
na naszą działalność dobroczynną
i funkcjonowanie
biura.
-- Do kogo skierujecie
te zabiegi i starania?
- Zgodnie z wolą delegatów
chcemy zabiegać o tę
zwiększoną pomoc w Fundacji
Rozwoju Śląska, w Związku
Niemieckich Stowarzyszeń
w Polsce oraz po stronie
niemieckiej. Zwrócimy
się także do innych organizacji,
firm, słowem sponsorów.
Delegaci nie określili,
o jaką kwotę powinniśmy się
starać.
-Zjazdbyłwyborczy.
Jakie decyzje personalne
podjął?
- Prezesem Towarzystwa
została wybrana na kolejną
kadencję pani Renata
Zajączkowska. Do dziesięcioosobowego
zarządu
weszły trzy nowe osoby: pani
Barbara Kaczmarczyk,
pan Paweł Ryborz oraz mówiąca
te słowa Agata Baron,
zachowując funkcję
dyrektora biura.
- Starania o więcej pieniędzy
to sprawa przyszłości.
Jak będzie wyglądać
działalność TDN
w tym roku?
- Otrzymaliśmy pieniądze
na działalność z Fundacji
Rozwoju Śląska, więc będziemy
organizować wczasy
dla seniorów (za 400 tys. zł
pojedzie ok. 600 osób) oraz
udzielać pomocy socjalnej
osobom o dochodach poniżej
minimum socjalnego
(na łączną sumę 180 tys. zł).
Myślę, że skorzysta z niej
około 500 osób. Dzięki
współpracy z Bankiem Żywności
będziemy rozdzielać
jedzenie dla rodzin w potrzebie.
Chcemy też refundować
zakup leków i drobnego
sprzętu medycznego
oraz pomagać w sytuacjach
losowych (30 tys zł). Będziemy
zatem kontynuować naszą
działalność statutową. ❚
BIZNES
Znaleźli partnerów w regionie
Mniejszości w kraju
WYDARZENIE. W Moskwie obradował, z udziałem przedstawicieli MN
Ponad 150 przedstawicieli
mniejszości narodowych
z ponad 20 krajów
europejskich (mniejszość niemiecką
w Polsce reprezentowali
Bernard Gaida, lider VdG
i Rafał Bartek, dyrektor generalny
Domu Współpracy
Polsko-Niemieckiej) zajmowało
się m.in. jednym z kluczowych
dla FUEV i w ogóle
dla mniejszości praw - prawem
do języka. Spotkanie
w Moskwie - najważniejsze
dla mniejszości w Europie wydarzenie
w tym roku - odbywało
się pod hasłem: Rosja -
nieznane państwo wielonarodowościowe.
- To było, myślę, że nie tylko
dla mnie, duże przeżycie - przyznaje
Rafał Bartek, który
odwiedził Moskwę po raz
pierwszy - że FUEV, który ma
siedzibę we Flensburgu - przekroczył
granice nie tylko jednego
regionu czy kraju, ale całej
Unii Europejskiej. Znaleźliśmy
się w Federacji
Rosyjskiej, państwie, w którym
mieszkają 143 miliony
obywateli i ponad 100 narodowości.
Uświadomiliśmy sobie,
że my o tych mniejszościach
wiemy niewiele albo nic.
Wiele z tych mniejszości - niemiecka
także - zostały w okresie
komunistycznym przesiedlone,
np. na Syberię lub
do Kazachstanu. Dla owych
mniejszości w Rosji FUEV jest
bardzo ważną płaszczyzną
przyglądania się życiu mniejszości
narodowych w Europie.
Miejsce spotkania było nieprzypadkowe
także z innego
powodu. Rosja wciąż stoi
przed historycznym dla jej
mniejszości krokiem, tj. ratyfikacją
Europejskiej Karty Języków
Regionalnych i Mniejszościowych.
- Dyskutowaliśmy sporo
o tym, jak narodowość rosyjska,
w pewnym sensie polityczna,
ma się mieć w Rosji
do narodowości mniejszości.
Podczas kongresu pojawiały
się refleksje krytyczne, iż Rosja
odwleka moment ratyfikacji,
gdyż po niej musiałaby
poddać swą politykę wobec
mniejszości i ich języków międzynarodowej
kontroli - zauważa
Bernard Gaida. - Ale trzeba
pamiętać, że sytuacja w Rosji,
także językowa, jest
zupełnie inna od tej, którą znamy
z krajów Unii. Na przykład
w Dagestanie jest w użyciu aż
12 równoległych języków, żaden
nie jest pierwszym ani
głównym. W wielu miejscach
w Rosji mniejszości są większością
i tam rosyjski musiałby
być uznany za język mniejszościowy.
Być może więc
w Rosji powinna zostać przyjęta
jakaś specjalna postać karty
języków. Nasza w niektórych
regionach raczej ograniczałaby
niż poszerzała prawa.
Obradująca w sobotę Rada
Delegatów FUEV zaproponowała,
by skorzystać
z możliwości, jakie daje Traktat
Lizboński. Zgodnie z nim
Komisja Europejska jest zobowiązana
zająć się taką inicjatywą
obywatelską, dla której
uda się zebrać co najmniej
milion podpisów przynajmniej
w siedmiu różnych krajach
europejskich. FUEV będzie
zabiegał, aby tą drogą
ustalić standardy praw
mniejszości, w tym praw językowych
w krajach Unii Europejskiej
i polityki wobec
mniejszości. Tekst petycji będzie
redagowany w przyszłości.
- Dyskutowaliśmy na temat
możliwości skorzystania z tej
formy - relacjonuje Rafał Bartek
- mając świadomość, że
status prawny mniejszości narodowych
w Unii jest bardzo
zróżnicowany. Inaczej do praw
mniejszości narodowych podchodzą
Grecja czy Francja nieuznające
na swym terytorium
żadnych mniejszości, a inaczej
choćby Niemcy, Czechy czy
Polska. Więc pewnie o tę
wspólną płaszczyznę nie będzie
łatwo.
Zdaniem Bernarda Gaidy,
najważniejszym z punktu widzenia
mniejszości niemieckiej
w Polsce postanowieniem
FUEV jest kontynuowanie
kampanii na rzecz wielojęzyczności
w Europie. Wkomponowuje
się ona w promowanie
przez mniejszość niemiecką
na Śląsku Opolskim
dwujęzyczności.
- FUEV, aby dać szansę językom
mniejszościowym prowadzi
od kilku lat politykę promowania
wielojęzyczności - podkreśla
Bernard Gaida - i jest
w tej sprawie jedną z instytucji
eksperckich Parlamentu
Europejskiego. Promuje tym
samym model jeden plus dwa,
czyli znajomość języka kraju,
w którym się mieszka, plus
jeszcze dwóch. Najlepiej, by jeden
z nich był językiem mniejszości.
Trzeba tę kampanię
konsekwentnie prowadzić,
gdyż w wielu krajach taki model
na razie nie funkcjonuje.
Tymczasem w świetle badań
każdy język, którym mówi
na danym terenie mniej niż
300 tysięcy osób, jest zagrożony.
W tej perspektywie także
język niemiecki w Polsce
może być takim właśnie językiem
zagrożonym, choć
w Niemczech ma się i będzie
się miał świetnie.
Przyjęte przez kongres
uchwały pośrednio pokazują,
jak zróżnicowana jest sytuacja
mniejszości narodowych
w Europie. Duńczycy mieszkający
w Niemczech wnieśli
rezolucję, w której skarżyli się,
iż jedna z duńskich stacji telewizyjnych,
która dotychczas
była powszechnie dostępna,
zakodowała swój program.
Aby ją oglądać, przedstawiciele
mniejszości muszą wnosić
opłaty, co potraktowali jako
ograniczenie dostępności
do ojczystego języka.
Z kolei Turcy w Grecji w ogóle
nie mogą funkcjonować jako
mniejszość narodowa. Z konieczności
rejestrują więc swoje
stowarzyszenia jako greckie
organizacje społeczne. Miarą
tego, że nie mają łatwo, jest
choćby fakt, że ich reprezentantami
na kongresie w Moskwie
byli wprawdzie Turcy
z Grecji, ale na co dzień mieszkający
w Niemczech.
Obaj przedstawiciele mniejszości
niemieckiej w Polsce
przyznają, że w Moskwie spotkało
ich wiele bardzo ciekawych
doświadczeń. Część
z nich skutecznie przełamywała
nasze sterotypy dotyczące
Wschodu.
- Mogliśmy na własne oczy
przekonać się, że Moskwa jest
metropolią (oficjalnie w mieście
mieszka około 12 milionów
osób, ale według niektórych
szacunków nawet 17 mln). Nie
tylko my, także delegaci z Nie-
Minderheiten im Vielvölkerstaat
Sześć niemieckich firm z Turyngii wzięło w Opolu udział w Polsko-Niemieckiej
Bilateralnej Giełdzie Kooperacyjnej. Giełda ta została
przygotowana przez Centrum Rozwoju Gospodarki Turyngii
(oddział w Jenie) Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego
oraz Biuro Współpracy Gospodarczej we Frankfurcie-Hahn.
- Na rozmowy do Opola przyjechali m.in. producent rur, firma
produkująca tablice elektroniczne - reklamowe (m.in. do autobusów),
producent wag przemysłowych i i części do nich, wytwórca
słodów piwowarskich - mówi Joanna Lisowska-Nowak z Departamentu
Współpracy z Zagranicą i Promocji Regionu. - Każdy z nich
miał po kilku partnerów z naszego regionu. W tłumaczeniu rozmów
pomagali studenci germanistyki Uniwersytetu Opolskiego.
Dwustronne rozmowy poprzedziła prezentacja sytuacji gospodarczej
w województwie opolskim i w Turyngii. Po rozmowach
niemieccy biznesmeni odwiedzili także Krapkowice. Tu spotkali się
z przedstawicielami firmy BIS-Multiserwis oraz ze starostą. O warunkach
do inwestowania na Śląsku Opolskim rozmawiali także
z działającymi u nas niemieckimi przedsiębiorcami - w firmie B+K
w Walcach oraz z Siegmundem Dransfeldem, właścicielem dużego
gospodarstwa rolnego i hotelu „Lucja” w Zakrzowie.
- Wyjeżdżając z regionu niemieccy przedsiębiorcy byli bardzo
zadowoleni - mówi dr Przemysław Łebzuch z BWG we Frankfurcie-
Hahn. - Niektórzy mieli nawet kłopoty bogactwa z wyborem partnerów.
Kolejna giełda kooperacyjna - z biznesmenami z Nadrenii-
Palatynatu - planowana jest na jesień.
❚
EREIGNIS. Von Mittwoch bis Sonntag tagte in Moskau mitsamt Vertretern der
ber 150 Vertreter der na-
Minderheiten aus
Ütionalen
über 20 europäischen Ländern
(DM wurde vom Bernard Gaida,
Vorstandsvorsitzenden des
VdG und Rafał Bartek, Generaldirektor
des Hauses der
Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit
vertreten) befassten
sich u.a. mit dem Schlüsselanliegen
aus Sicht der FUEV und
der Rechte der Minderheiten
überhaupt - mit dem Recht auf
Sprache. Das Treffen in Moskau
- das wichtigste Ereignis
für Minderheiten in Europa in
diesem Jahr - verlief unter dem
Motto: Russland - Der unbekannte
Vielvölkerstaat.
„Es war nicht nur für mich
ein großes Ereignis. Die FUEV
mit Sitz in Flensburg hat die
Grenzen nicht nur einer Region
oder eines Landes, sondern
der Europäischen Union überschritten.”,
sagt Rafał Bartek,
der zum ersten Mal in Moskau
war. „Wir sind in der Föderation
Russland gelandet, einem
Staat in dem 143 Mio. Bürger
und über 100 Nationalitäten
wohnen. Es ist uns bewusst geworden,
dass wir über diese
Minderheiten kaum etwas oder
gar nichts wissen. Viele von ihnen,
auch die deutsche, wurden
in der kommunistischen
Zeit ausgesiedelt, z.B. nach Sibirien
oder Kasachstan. Für
diese Minderheiten in Russland
ist die FUEV eine wichtige
Plattform, um sich ein Bild
von dem Leben der nationalen
Minderheiten in Europa zu
verschaffen.”
Dieser Treffpunkt war auch aus
einem anderen Grund nicht zufällig.
Russland steht immer
noch vor einem für deren
Minderheiten historischem
Schritt, dh. der Ratifizierung
der Europäischen Charta der
Regional- und Minderheitensprachen.
„Wir haben viel darüber diskutiert,
wie die russische Nationalität
im gewissen Sinne
eine politische, in Russland zu
der Nationalität der Minderheiten
stehen wird. Während
des Kongresses kamen kritische
Stimmen hoch, dass
Russland die Ratifizierung
aufschiebt, weil sie danach ihre
Politik gegenüber den Minderheiten
und deren Sprachen
unter eine internationale Kontrolle
stellen müsste” bemerkt
Bernard Gaida. „Doch man
muss bedenken, dass die Lage,
auch in Bezug auf die Sprachen,
in Russland völlig anders
ist, als wir sie in den Staaten
der EU kennen. In
Dagestan werden beispielweise
parallel 12 verschiedene
Sprachen gebraucht, keine
davon ist die erste oder die
Hauptsprache. An vielen Orten
in Russland machen Minderheiten
die Mehrheit aus
und dort müsste Russisch als
Minderheitensprache anerkannt
werden. Womöglich
sollte also in Russland eine Art
Sonderform der Sprachencharta
anerkannt werden. Unsere
Version könnte nämlich
in manchen Regionen eher die
Rechte begrenzen als erweitern.”
Der am Samstag tagende
Delegiertenrat der FUEV hat
vorgeschlagen, die Möglichkeiten
in Anspruch zu nehmen,
welche der Vertrag von Lissabon
liefert. Demnach ist die
EU-Kommission dazu verpflichtet,
sich mit Bürgerinitiativen
zu befassen, für die
mehr als eine Million Unterschriften
in mindestens sieben
verschiedenen europäischen
Ländern gesammelt wurden.
FUEV wird sich darum bemühen,
auf diesem Wege die Standarte
der Minderheitenrechte,
darunter der Sprachrechte in
Ländern der Europäischen
Union und der Politik gegenüber
den Minderheiten zu ergründen.
Der Petitionstext wird
künftig verfasst.
„Wir haben über die Möglichkeit
diskutiert, wie man von
dieser Form Gebrauch machen
könnte.”, sagt Rafał Bartek. „Dabei
war es uns bewusst, dass
das Rechtsstatus von nationalen
Minderheiten in der EU
sehr unterschiedlich ist. Die
Minderheitenrechte werden
anders von Griechenland oder
Frankreich betrachtet, die keinerlei
Minderheiten auf ihrem
Territorium anerkennt und
wiederum anders als in

W HEIMACIE I W EUROPIE > III
stu narodowości
w Polsce, kongres Federalnego Związku Europejskich Grup Etnicznych (FUEV).
Reprezentanci mniejszości narodowych z całej Europy nie tylko dyskutowali na tematy związane z prawem do języka. Starali się także zwiedzić Moskwę. Tym bardziej,
że większość z nich odwiedziła stolicę Rosji pierwszy raz.
miec, Francji i innych krajów
Zachodu przyznawali, że
pierwszy raz w życiu zdarzyło
się im stać w korku na ośmiopasmowej
jezdni i to nie z powodu
wypadku, tylko ze względu
na liczbę jadących samochodów.
A było to po północy
z soboty na niedzielę. Wszędzie
widać też ogromne tłumy
pieszych. Miasto żyje do późnych
godzin.
Pozytywnym zaskoczeniem dla
reprezentantów MN była także
czystość Moskwy. Sprzątających
można zobaczyć na ulicach
i w metrze, w ciągu dnia
i w nocy w dzień powszedni,
jak i w niedzielę.
- Powszechnym i trochę
szokującym zwyczajem jest
powszechne ustępowanie
miejsca w zatłoczonym metrze
- opowiada Bernard
DM der Kongress der Föderalistischen Union Europäischer Volksgruppen (FUEV).
Deutschland, Tschechien oder
Polen. Daher wird es wohl
schwer sein eine gemeinsame
Plattform zu finden.”
Nach Meinung von Bernard
Gaida war aus Sicht der deutschen
Minderheit in Polen der
Beschluss der FUEV über die
Fortsetzung der Kampagne zugunsten
der Vielsprachigkeit
in Europa sehr wichtig. Diese
baut sich in die Förderung
der Zweisprachigkeit durch
die deutsche Minderheit im
Oppelner Schlesien ein.
„FUEV führt seit einigen
Jahren eine Politik der Förderung
von Vielsprachigkeit
um den Minderheitensprachen
eine Chance zu geben”,
unterstreicht Bernard Gaida.
„In dieser Sache ist sie eine Experteninstitution
des Europäischen
Parlaments. Dabei
wirbt FUEV für das Modell
eins plus zwei, die Kenntnis
der Landessprache also, plus
zwei weitere Sprachen. Am besten,
wenn eine dieser Sprachen
eine Minderheitensprache
ist. Man muss diese Kampagne
konsequent führen, weil
in vielen Ländern dieses Modell
bereits funktioniert. Unterdessen
gilt laut Forschungen
jede Sprache, die auf einem
bestimmten Gebiet von
weniger als dreihunderttausend
Personen gesprochen
wird, als bedroht. Aus dieser
Perspektive kann auch die
deutsche Sprache in Polen eine
solch bedrohte Sprache
sein, obwohl es der Sprache in
Deutschland zurzeit und künftig
gut ergehen wird.
Die vom Kongress angenommenen
Beschlüsse zeigen,
wie unterschiedlich die Lage
der nationalen Minderheiten
in Europa ist. Die in Deutschland
lebenden Dänen haben
die Resolution eingebracht, in
der sie darüber geklagt haben,
dass einer von den dänischen
Fernsehsendern, der bisher allgemein
zugänglich war, nun
sein Programm verschlüsselt
anbietet. Um den TV-Sender
zu empfangen müssen die Vertreter
der Minderheit eine Gebühr
bezahlen, was sie als Zugangsbegrenzung
zur Muttersprache
empfinden.
Die Türken in Griechenland
können wiederum gar nicht als
nationale Minderheit funktionieren.
Aus Notwendigkeit registrieren
sie also ihre Vereine
als griechische Gesellschaftsorganisationen.
Dass sie es
nicht leicht haben zeigt die Tatsache,
dass deren Vertreter
beim Kongress in Moskau zwar
Türken aus Griechenland waren,
allerdings solche, die in
Deutschland leben.
Beide Vertreter der DM in
Polen gestehen, dass sie in Moskau
viele interessante Erlebnisse
hatten. Diese haben zum
Teil bei uns funktionierende
Stereotype über den Osten zunichte
gemacht.
„Wir konnten uns mit eigenen
Augen davon überzeugen,
dass Moskau eine Metropole
ist (offiziell leben in der Stadt
etwa 12 Mio. Menschen, aber
nach manchen Schätzungen
könnten es sogar 17 Mio. sein).
Nicht nur wir, aber auch Delegierte
aus Deutschland,
Frankreich und anderen Westländern
haben zugegeben, dass
sie zum ersten Mal im Leben
auf einer achtspurigen Strasse
im Stau gestanden sind und
zwar nicht wegen eines Unfalls,
sondern der Zahl der Autos im
Straßenverkehr. Und das alles
nach Mitternacht vom Samstag
auf Sonntag. Überall sieht
man auch riesige Massen von
Fußgängern. Die Stadt lebt bis
zur späten Stunde.”
Positiv überrascht waren die
beiden Vertreter der DM auch
von der Sauberkeit in Moskau.
Aufräumtruppen sieht man auf
den Strassen und in der U-
Bahn bei Tag und Nacht, unter
der Woche und am Sonntag.
Gaida. Na taki sympatyczny
gest mogą liczyć nie tylko osoby
starsze. Czymś naturalnym
jest ustępowanie młodym
dziewczynom przez ich rówieśników.
No i zwraca uwagę,
że mnóstwo ludzi w metrze
czyta - jedni tradycyjne
książki, wielu także e-booki.
- Natomiast wszystkim wybierającym
się do Moskwy radzę,
by uczyli się języka rosyjskiego
- dodaje Rafał Bartek
- alfabet łaciński jest
w przestrzeni publicznej prawie
nieobecny. Kto nie umie
czytać rosyjskich liter, będzie
miał kłopot z odszyfrowaniem
choćby nazw stacji w metrze.
Dla przybyszów z Polski zaskoczeniem
- niekoniecznie
miłym - była obecność symboli
przypominających komunizm
- gwiazd, sierpa i młota,
a także licznych pomników
Lenina i Stalina.
- W hotelu, gdzie mieszkaliśmy,
można było kupić namalowany
przez miejscowego
artystę portret Stalina
przy biurku. A na nim napis:
Każdym z nas Stalin się zajmuje
- mówi Bernard Gaida.
- Nie ukrywam, że na jego widok
ciarki przechodziły człowiekowi
po grzbiecie. ❚
„Eine verbreitete und etwas
schockierende Sitte für die Vertreter
der DM war es, die Sitzplätze
in der überfüllten U-Bahn
anderen Mitfahrenden anzubieten.”,
erzählt Bernard Gaida.
Mit dieser sympathischen
Geste können nicht nur ältere
Personen rechnen. Die jungen
Männer bieten gleichaltrigen,
jungen Frauen, den Sitzplatz an.
Es fällt auch auf, dass sehr viele
Menschen in der U-Bahn lesen,
manche traditionelle Bücher
und manche E-Books.
„Allen, die nach Moskau wollen,
empfehle ich Russisch zu
lernen”, fügt Rafał Bartek hinzu.
Das lateinische Alphabet ist
in der Öffentlichkeit so gut wie
nicht vertreten. Wer das kyrillische
Alphabet nicht kennt,
wird Schwierigkeiten haben
selbst die Namen der Stationen
in der U-Bahn zu entziffern.”
Für Ankömmlinge aus Polen
war die Gegenwart von
Symbolen aus der kommunistischen
Zeit eine nicht unbedingt
angenehme Überraschung.
Überall waren Sterne,
Hammer und Sichel, sowie viele
Denkmäler von Lenin und
Stalin zu sehen.
„Im Hotel, wo wir übernachtet
haben, konnte man ein
vom örtlichen Künstler gemaltes
Portrait von Stalin kaufen.
Darauf war die Aufschrift
zu lesen: Mit jedem von uns befasst
sich Stalin”, sagt Bernard
Gaida. „Ich muss sagen, dass
mir bei seinem Anblick ein
Schauer über den Rücken lief”.
TŁUM. ELF
VDG
KONFERENCJA > „Niemcy
w Polsce. Stan Obecny i perspektywy
rozwoju”.
Sympozjum poprzedzające
XVII Pielgrzymkę Mniejszości
Narodowych na Górę św. Anny
odbędzie się 1 i 2 czerwca
w domu pielgrzyma.
Konferencja rozpocznie się
w piątek, 1 czerwca o 17.00.
W programie referaty
„Niemcy w Szczecinie i okolicy”
oraz „Niemcy w Wielkopolsce”.
O 20.00 panel dyskusyjny
nt. Niemców żyjących
w diasporze.
W sobotę w programie konferencji
(od 9.00) wykłady
nt. dwujęzyczności w praktyce
(Rafał Bartek), stanu
i możliwości szkolnictwa niemieckiego
(Waldemar
Gaida), języka niemieckiego
jako ojczystego na Warmii
i Mazurach (Grzegorz
Supady). Po przerwie obiadowej
- ok. 13.30 wyniki
i skutki spisu powszechnego
omówią socjolog, dr Danuta
Berlińska i demograf, dr Kazimierz
Szczygielski. O 15.00
realizację strategii MN przedstawią
Bernard Gaida
i Norbert Rasch.
Podsumowaniem sobotnich
obrad będzie koncert chóru
z Polskiej Cerekwi w bazylice
św. Anny o 20.00.
W niedzielę, 3 czerwca pielgrzymka
mniejszości narodowych
pod hasłem: „Pozwólcie
dzieciom przyjść
do mnie”. Początek wspólnych
modlitw w intencji rodzin,
dzieci i młodzieży
o 9.45. O 11.00 uroczysta suma
pod przewodnictwem ks.
abpa Alfonsa Nossola. Na zakończenie
- o 14.30 - nabożeństwo
ku czci św. Anny. ❚
DWPN/VDG > Konferencja
o Europejskiej Karcie Języków
regionalnych lub mniejszościowych.
We wtorek, 28
kwietnia o 10.00 w Kamieniu
Śląskim rozpocznie się sympozjum:
„Europejska karta
języków regionalnych lub
mniejszościowych jako narzędzie
europejskiej polityki kulturalno-językowej”.
Jako pierwszy (10.30) wystąpi
Johan Haeggman z Dyrekcji
Generalnej ds. Tłumaczeń
Komisji Europejskiej z wykładem
„Jedność w różnorodności
- polityka kulturowa
w Europie”.
Ponadto w programie m.in.:
dyskusja panelowa o wyzwaniach
dla środowiska naukowego
płynących z karty
z udziałem m.in. profesorów
Bogusława Wyderki (UO),
Marka Zybury (Centrum im.
Willy’ego Brandta), Ryszarda
Kaczmarka (UŚl.)
Stan realizacji europejskiej
karty w Polsce przedstawi dr
Tomasz Wicherkiewicz z UAM
w Poznaniu.
Konferencję zakończy panel nt.
funkcjonowania karty w teorii
i w praktyce (ok. 14.20). ❚
HISTORIA > Romowie - pamięć
zagłady. Centralna Biblioteka
Polsko-Niemiecka
Caritas w Opolu (ul. Szpitalna
7a) zaprasza dzisiaj o godzinie
16.00 na wykład pt.
„Romowie - pamięć zagłady”
(Die Romas - im
Gedanken an ihre
Vernichtung). Referentem
będzie dr Adam Bartosz, etnograf,
znawca tematyki
romskiej, dyrektor Muzeum
Okręgowego w Tarnowie. ❚

www.nto.pl
IV > TOŻSAMOŚĆ Środa 23 maja 2012
Europa kolorowa i radosna
Program telewizyjny
„Schlesien Journal”
w TVP Opole we wtorek
o 19.10, w TVP
Katowice w poniedziałek
o 17.00, TVS
w piątek o 14.50.
- historia kopalni srebra w Tarnowskich
Górach.
Audycja radiowa
„Schlesien Aktuell”
w Radiu Opole
o 19.40:
wśrodę- relacja z zebrania
rocznego Towarzystwa
Dobroczynnego Niemców
na Śląsku;
w czwartek - wywiad z historykiem,
Krzysztofem Ruchniewiczem;
w piątek - zaproszenia na kołocz
do Rozwadzy; wiadomości kulturalne.
Audycja polsko-niemiecka w Radiu
Park w niedzielę o 14.00.
Składanie życzeń od poniedziałku
do piątku pod numerem telefonu:
77/4546556oraz
kniemiec@radiopark.com.pl.
Kulturviertel, czyli Kwadrans
kulturalny
w niedzielę w Radiu
Opole o 17.00
Konferencja na temat
polsko-niemieckiej historii
wzajemnych oddziaływań
w piłce nożnej oraz o wystawie
„Wrocławska archeologia piłkarska. Co
pozostało ze sławy”.
EDUKACJA. Około trzystu uczniów z dziesięciu szkół bawiło się i uczyło otwartości podczas
Festiwalu Europejskiego zorganizowanego w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Raszowej.
Liczące około 30 osób reprezentacje
szkół wcieliły się
w miniony piątek w role
mieszkańców 10 europejskich
krajów. Uczniowie prezentowali
charakterystyczne dla tych
państw potrawy i napoje, przypominali
znane postaci i dzieła
kultury. Wszystko w atmosferze
świetnej zabawy przy słonecznej
pogodzie. Reprezentacje krajów-szkół
rozegrały też turniej
piłkarski, czyli uczniowskie Euro
2012, a dzieciaki z przyjemnością
wdrapywały się na ściankę
wspinaczkową czy bawiły się
w wodnych kulach.
- W naszym festiwalu biorą
udział uczniowie z Ujazdu,
Sławic, Antoniowa, Kozłowic,
Grzegorzowic,
Tarnowa Opolskiego,
Rogów Kozielskich, Komprachcic,
Prószkowa i oczywiście
Raszowej - mówi dr Małgorzata
Wysdak, prezes prowadzącego
placówkę w Raszowej Stowarzyszenia
„Pro Liberis
Silesiae”. - Stawiamy na europejskość
i nasza szkoła jest
otwarta na Europę i na języki.
Chcemy wszystkich taką otwartością
na inne kultury zarazić.
Uczniowie czwartej klasy szkoły w Prószkowie częstowali gości przysmakami niemieckiej kuchni.
Wszystkie kraje zostały zaprezentowane
bardzo atrakcyjnie.
Hiszpanie z Komprachcic
pokazali m.in. brawurowy taniec
flamenco. Gospodarze -
Raszowa - reklamowali Włochy,
częstując gości pyszną kawą
i przedstawiając słynne włoskie
postaci - od Pinokia po Leonarda
da Vinci. Uczniowie z Rogów
Kozielskich m.in. przygotowali
zagadki związane z mitologią
grecką.
W role mieszkańców krajów
niemieckoęzycznych - Austrii iNiemiec
wcieliły się reprezentacje
szkół ze Sławic i z Prószkowa.
- Nasz uczeń Sebastian Kalla wykonał
na saksofonie serenadę
„Eine kleine Nachtmusik” - mówi
pani Gabriela Burczek ze Sławic.
- Przygotowaliśmy też specjalne
peruki nawiązujące do jej autora
- Wolfganga Amadeusza Mozarta
oraz ekologiczne buty kojarzące
się z Hundertwasserem. No i częstujemy
wszystkich chętnych tortem
Sachera.
NastoiskuniemieckimwrazzpaniąKlaudiąLakwągości
podejmują
uczniowie klasy czwartej: Dominika,
Daniel i Karol z klasy IV.
Prezentują plansze przedstawiające
atrakcje turystyczne i
ekonomiczne Republiki Federalnej
oraz Niemców znanych
z historii i częstują pysznym serem
z preclami.
Gościem specjalnym festiwalu
jest jego pomysłodawczyni,
Helga Brandt z Kolonii.
- Urodziłam się we Wrocławiu
i jako dziecko musiałam
opuścić Heimat - wspomina. -
Miałam 11 lat, gdy ojciec powiedział
mi, że naszą przyszłością
jest wspólna Europa i że kiedyś
najpierw będziemy Europejczykami,
a potem Niemcami.
Na Śląsk pierwszy raz przyjechałam
w 2006 roku. Od tego
czasu współpracuję z panią
Wysdak. Dziś czuję się tu jak
w domu. Kiedy patrzę na te dzieci,
żałuję jedynie, że moi rodzice
tego nie doczekali.
❚
PAWEŁ STAUFFER
Buntes und frohes Europa
W każdą środę TSKN na Śląsku Opolskim
publikuje w internecie Newsletter.
A w nim znajdziecie Państwo między innymi
aktualne informacje z życia Towarzystwa,
kalendarz wydarzeń oraz przegląd
prasy.
„Wochenblatt.pl” ukazuje się już
wśrodę.W najbliższym numerze:
- premier Tillich otworzył we Wrocławiu
przedstawicielstwo: Saksonia chce przybyć;
- fotorelacja z „Największych gwiazd
szlagierów”;
- 10-lecie Willy Brandt-Zentrum, wystawa
„Moje pogodne dzieciństwo skończyło się
1 września 1939 roku .
Bildung. Etwa dreihundert
Schüler aus zehn Schulen hatten
Spaß und lernten Aufgeschlossenheit
beim Europa-Festival,
welches in der Schule und im
Kindergarten in Raschau organisiert
wurde.
chulrepräsentationen mit
Sjeweils etwa 30 Personen
schlüpften am vergangenen
Freitag in die Rolle der Bürger
von zehn europäischen Ländern.
Die Schüler präsentierten
landestypische Speisen und
Getränke, zeigten berühmte
Persönlichkeiten und Kulturwerke.
Alles spielte sich bei
wunderbarem sonnigem Wetter
und einer tollen Stimmung
ab. Die Schulmannschaften haben
auch ein Fußballturnier,
eine quasi Schüler-EM 2012
ausgetragen. Für die kleineren
Kinder gab es jede Menge Spaß
an der Kletterwand und in aufblasbaren
Wasserkugeln.
„An unserem Festival nahmen
Schüler aus Ujest, Slawitz, Antonia,
Koslowitz, Gregorsdorf,
Tarnau, Cosel-Rogau, Comprachtschütz,
Proskau und natürlich
Raschau teil”, sagt Dr.
Małgorzata Wysdak, Vorstandsvorsitzende
des Vereins
„Pro Liberis Silesiae”, welcher
der Trägerverein der Bildungseinrichtungen
in Raschau
ist. „Wir setzen auf Europa,
unsere Schule ist europafreundlich
und offen für
Sprachen. Wir möchten alle
mit dieser Offenheit gegenüber
anderen Kulturen anstecken.”
Alle Länder wurden sehr attraktiv
vorgestellt. Die „Spanier”
aus Comprachtschütz
präsentierten mit Bravour einen
Flamenco auf der Bühne.
Die Gastgeber aus Raschau
machten Werbung für Italien,
verteilten leckeren Kaffee und
stellten bekannte italienische
Persönlichkeiten vor - von Pinocchio
bis Leonardo da Vinci.
Schüler aus Cosel-Rogau habenu.a.Rätselzudengriechischen
Mythen vorbereitet.
In die Rollen der deutschsprachigen
Länder Österreich
und Deutschland schlüpften
Schulrepräsentationen aus Slawitz
und Proskau.
„Unser Schüler Sebastian
Kalla hat die Serenade „Eine
kleine Nachtmusik” auf dem
Saxophon gespielt”, sagt Gabriela
Burczek aus Slawitz.
„Wir haben auch spezielle Mozart-Perücken
aus Papier und
ökologische Schuhe vorbereitet,
die an die Werke des
Künstlers Hundertwasser anknüpften.
Alle, die Lust auf eine
Sachertorte hatten, bekamen
bei uns ein Stück davon.”
Am deutschen Stand wurden
Interessierte von Lehrerin
Klaudia Lakwa und den Schülern
der vierten Klasse Dominika,
Daniel und Karol empfangen.
Sie präsentierten Tafeln,
die touristische
Attraktionen der Bundesrepublik
Deutschland sowie berühmte
Deutsche zeigten.
Leckereien wie Käse und Brezeln
wurden ebenfalls verteilt.
Der Ehrengast des Festivals war
dessen Ideengeberin, Helga
Brandt aus Köln. „Ich bin in
Breslau geboren und musste
als Kind die Heimat verlassen”,
sagt sie. „Ich war elf Jahre alt,
als mein Vater zu mir gesagt
hat, dass unsere Zukunft gemeinsames
Europa ist und wir
irgendwann mal an erster Stelle
Europäer und dann Deutsche
sein werden. Ich bin zum
ersten Mal 2006 nach Schlesien
gekommen. Seitdem arbeite
ich mit Frau Wysdak zusammen.
Heute fühle ich
mich hier wie zuhause. Wenn
ich auf diese Kinder schaue,
bedauere ich nur, dass meine
Eltern das nicht mehr erleben
durften.” TŁUM. ELF
Dodatek finansowany ze środków
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
Republiki Federalnej Niemiec
oraz środków Mniejszości
Niemieckiej będących w dyspozycji
Fundacji Rozwoju Śląska oraz
Wspierania Inicjatyw Lokalnych
pochodzących z wcześniejszych
dotacji Rządu Niemieckiego.
Diese Beilage wurde finanziert
aus Mitteln des Bundesministeriums
des Inneren sowie
aus Mitteln der deutschen
Minderheit, welche in Verfügung
der Stiftung für die Entwicklung
Schlesiens und Förderung lokaler
Initiativen stehen und aus den
früheren Zuwendungen der
deutschen Regierung stammen.
Kochamy nasze szlagiery
KONCERT. Jedni przyjechali specjalnie dla Tobiego, inni, bo heimatmusik po prostu wpada w ucho.
iedzielny koncert szlagrów
Nw kędzierzyńskiej hali Azoty
zgromadził tłumy. Joachim
Fandrych z Kędzierzyna-Koźla
zabrał na imprezę żonę i syna.
- Pojechałem z rodzicami specjalnie,
żeby zobaczyć Tobiego. To
były piłkarz młodzieżówki
Bayernu Monachium, chciałem
go pocieszyć po finale Ligi
Mistrzów - żartował syn pana
Joachima, Kacper. - Poza
tym uwielbiam jego piosenki,
szczególnie „Heute will ich
mich verlieben” - powiedział
chłopak, który przyznał, że pilnie
uczy się niemieckiego.
W kędzierzyńskiej hali Mirosławowi Szołtyskowi towarzyszyło
„Wesołe Trio”. Na zdjęciu śpiewająca w nim Bożena Kosowska.
DANIEL POLAK
Ośmioletnia Wiktoria Olszewska
z Przechodu też przyjechała
dla Tobiego. - Uwielbiam
go - cieszyła się jeszcze
przed koncertem. Jej dziadek,
Ryszard Feter tłumaczył, dlaczego
szlagiery są tak popularne,
a sale podczas takich
koncertów wypełniają się publicznością
po brzegi. - Po prostu
ta muzyka łatwo wpada
w ucho, jest melodyjna i „lekkostrawna”
- mówi.
- Słucham ich przy sprzątaniu
i do gotowania. Dodają
mi sił i sprawiają, że życie bywa
radośniejsze - opowiadała
pani Krystyna z Kędzierzyna-Koźla,
która wybrała się
na koncert ze znajomymi. - Żeby
jeszcze tylko łatwiej można
było dostać bilety na takie
imprezy - dodaje.
W hali Azoty wystąpili m.
in.: gwiazda telewizji Mirosław
Szołtysek, Damian Holecki,
Andrea Rischka i pierwsza dama
śląskiej sceny estradowej
- Joanna Bartel. Nie zabrakło
też gości z Niemiec: Tobiego
z Monachium, ulubienicy bawarskiej
publiczności Romy
i gwiazd telewizji ZDF
Marianny & Michaela.
TOMASZ KAPICA
tkapica@nto.pl - 77 44 32 581