gaelic in the landscape

Uisge sa h-uile àite
Tha ceann an Iar-thuath na h-Alba ainmeil airson a
lochan, aibhnichean is uillt, agus tha na
h-ainmean-àite co-cheangailte ri fìor-uisge pailt. Tha
iasgach math ann an Loch na h-Oidhche ann an
Toirbheartan – ach air an oidhche, seach air an latha.
’S e an Naomh Maol Rubha, a stèidhich manachainn
ainmeil air a’ Chomraich anns an 7mh linn AC a thug
ainm do Loch Ma-Ruibhe. ’S ann bho Eilean Ma-
Ruibhe a fhuair an loch ainm, fada às dèidh linn Ma-
Ruibhe fhèin. Roimhe sin, ’s e Loch Iù a bh’ air agus
’s e sin as coireach gur e Ceann Loch Iù a th’ air a’
bhaile aig a cheann.
’S iomadh loch air a bheil Loch Gaineimh no
Loch Gainmhich, agus dh’fhaodadh iad a bhith
freagarrach airson snàmh air latha samhraidh. Ged
a tha lochan a’ ciallachadh ‘loch beag’ chan urrainn
a ràdh le cinnt gum bi lochan nas lugha na loch. ’S e
lochan an riochd iolra cuideachd; tha na Clàr Lochan
(‘lochan an àite chòmhnaird’) ann am Frìth na Ruighe
Dorcha sear air Ulapul.
Tha mòran aibhnichean anns an sgìre a’
nochdadh air a’ mhap le dreach na Beurla orra
ach tha corra tè Ghàidhlig ann, me an Abhainn
Dearg faisg air Ceann Loch Damh. Tha feadhainn
a’ sruthadh tro shrathan. Tha uillt gu math cumanta,
me faisg air Ceann Loch Damh tha Allt a’ Ghiuthais
agus Alltan Èisg. Tha easan rudeigin pailt cuideachd;
’s e eisimpleir snog Eas an Taghain ann an Cnuic
a’ Chrom-uillt faisg air Ailbhinn. ’S e uidh allt a
cheanglas dà loch ri chèile, leithid Loch Uidh na
Ceàrdaich faisg air Inbhir Chirceig ann an Asainte.
Polbain
Am Poll Bàn
19