شماره 63 ، ثور 1392
شماره 63 ، ثور 1392
شماره 63 ، ثور 1392
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
29چهل زینه یکی از اماکن دیدنی در والیت قندهاراکاديميسن پوهاند عبدالشکور رشاد د لرغوني منابعو په استناد دگندهارا د جغرافيوي موقيعت او ددې سيمې د مساحت په اړه داسېليکي : )) گندهارا د افغانستان يوه ډيره زړه <strong>،</strong> تاريخي او پخواني سيمهده <strong>،</strong> چې پخپل وخت کې د علم او مدنيت زانگو بلل کيدله او دگندهاري مدنيت په نامه يو مدنيت ياديږي . هيوان څانگ او فاهيان دگندهارا د سيمې اوږده چې له شرق څخه غرب ته دى زر ))ليه(( ښيياو سور يې چې د سوات له لمنو څخه بيا تر کوهاټه پورې رسيږي<strong>،</strong> اته سوه ))ليه(( ښيي <strong>،</strong> خو دغه اندازه چې مونږ په خپل حسابباندې را واړوو <strong>،</strong> له زرو ))ليو(( څخه يو سلو شپږ شپيته ميله او له اتهسوه ))ليو(( څڅه يوسلو دري ديرش ميله جوړيږى . دا ساحه دوىگندهارا بللې او د گندهارا شرقي سيمې يې لغمان او ننگرهار ښودلياو دا شرط هم دوى ذکر کړى <strong>،</strong> چې د کابل رود د واړو خواووآبادۍ ته گندهارا وايي او د کابل رود يې په منځ کې بهييږي (( ۳د افغانستان يو بل نامتو مورخ مير غالم محمد غبار د گندهارا دتاريخي سيمې د جغرافيوى موقعيت په اړه ژوره او هر اړخيزه څيړنهکړى ده<strong>،</strong> ددې سيمې د موقعيت په اړه داسي ليکي : د گندهارا واليتد افغانستان په ختيځه برخه پروت دى . د هغه ختيځ لور ته يې د سندسيند <strong>،</strong> لويديځ لور ته يې د هندوکش غرونه <strong>،</strong> سوېل لورته يې د پاختيا( پکتيا ) واليت او زابل او شمال لور ته يې چترال <strong>،</strong> نورستان او پنجشيرپروت دى . د گندهارا په مربوطاتو کې د پيښور <strong>،</strong> اتک <strong>،</strong> هشنغر <strong>،</strong>سوات <strong>،</strong> باجوړ <strong>،</strong> بونير <strong>،</strong> کابل <strong>،</strong> لوگر <strong>،</strong> وردک او کاپيسا سيمې دي .د گندهارا ډير لرغوني ښار بگرام دى . د گندهارا پورې مربوط نورېسيمې په الندې ډول دي : کابل <strong>،</strong> پيښور <strong>،</strong> اتک <strong>،</strong> چاريکار <strong>،</strong> نوښار <strong>،</strong>برکي راجان <strong>،</strong>جالل آباد <strong>،</strong> تکري <strong>،</strong> مندرور <strong>،</strong> د لغمان چهار باغ <strong>،</strong> اسمار<strong>،</strong> ښيوه او شيگي<strong>،</strong> چغه سراى <strong>،</strong> لعل پور <strong>،</strong> جاللر <strong>،</strong> شب قدر <strong>،</strong> ديره <strong>،</strong>امبيله <strong>،</strong> تره کي <strong>،</strong> ميان قلعه <strong>،</strong> ناوه گى او نور .٤د پورتنيو ليکنو څخه د گندهارا د لرغوني سيمي جغرافيايي موقيعتڅرگند شو . د گندهارا سيمه د کابل سيند د پيل څخه تر پايه پورېد سيند دواړو خواوې ټولې عالقې پکې شامل دي . همدارنگه هغهسيندونه چې د کابل سيند سره گډيږي . ددې سيندونو شاوخوا ټولېعالقې د گندهارا سيمې پورې تړلې ده .د گندهارا لرغونې سيمه د ښه جغرافيايي موقعيت او آبادي ځمکيله امله د تاريخ په اوږدو کې د بهرنيو يرغلگرو د يرغلونو مرکز وو.د ميالد څخه ډير کلونه پخوا د سکندر مقدوني د زمانې څخه ترمعاصري دوري پورې په دې سيمه کې بهرني يرغلگرو خپلو يرغلونوته دوام ورکړي دى . د گندهارا په سيمه کې ددې يرغلونو لړۍ ډيراوږد تاريخ لري <strong>،</strong> په دې برخه کې د گندهارا په سيمه باندې د تاريخپه مختلفو د ورو کې د ځينو مهمو بهرنيو يرغلونو په اړه لنډ معلوماتوړاندې کيږي .په ويدي سرودنو کې د گندهارا سيمه :ويدي سرودنه د افغانستان او سيمې د لرغونو تاريخي منابعو څخهشميرل کيږي . ويدي سرودنه نژدې دوه زره کاله مخکې د ميالدنهليکل شوى ده . په دې سرودنو کې د افغانستان او سيمې د تاريخ اوجغرافي په اړه په زړه پورې معلومات وړاندې کړى ده . په ويديسرودنو کې د گندهارا د لرغوني سيمې د سيندونو او ددې سيمېد اقتصادي اهميت په اړه هم ډير موضوعات لري . ))د ريگويد پهسردونو کې د افغاني سيمې د ډيرو سيندونو يادونه شوې ده لکهسنده هو )سند( <strong>،</strong> کوبها )کابل( <strong>،</strong> گوماتې )گومل( <strong>،</strong> کرومو )کورم( <strong>،</strong>سويتي )سوات( ورکه )کونړ( رودونه او گندهارا )کابل مجرا( (( ۵د ريگ ويدا سرودونه په تفصيل سره د کابل سيند او د هغه دمرستياالنو په اړه يادونه کوي . د گندهارا سيمه <strong>،</strong> چې د کابل درېڅخه پيليږي او تر پيښوره پورې دوام کوي<strong>،</strong> د کابل سيند او د هغهمرستياالن ددې سيمې څخه تيريږي. د کلکتې کالج د تاريخ استاد))شاندارس(( د ريگ ويدا د سرودونو له مخې د گندهارا سيمه داسي
Change language