GUIA EUSKERA - Andoaingo Udala

Arestian esan dugunez, XVII eta XVIII. mendeetanBizkotxeko meategietatik ateratzen zen burdina (hematitea)oso kalitate onekoa zen eta burdinoletarako erabiltzenzuten. Hematite hori XIX. mendearen amaieran agortu zenean,kalitate txarrenekoa aprobetxatu behar izan zuten (burdinakarbonatoa), galeria sakonagoetan eta hondakindegietan aurkitzenzena. Karbonato hau labeetan erretzen zuten, burdina-oxido bihurtzeko,horrela kalitate handiagokoa bihurtzen zelako.Bizkotxeko labeakHemen, Bizkotxen H1 , labeenaurreko aldean, kalapatxa batzukeraiki zituzten, labeetan kiskalitageratutako mea gordetzeko. Biltegihoriek ate batzuk zituzten, trenekobagoiekin egokitzen zirenak, etahorrela, ate horiek irekitzen zituztenean,horien barrura erortzen zenmea. Bizkotx, Andoainera iristekotrenaren lehen geltokia izan zen.Bidaiarien tren bihurtu zenean,bide-zati hori bide-adar gisa geratuzen, eta “bide zaharra” deitu ziotenhandik aurrera.“Lanbide gutxi dira lur azpian beren bizimodua bilatzen duten milaka meatzarihoriena bezain gogorrak; zeregin osasungaitzetan murgilduak, eguzki-argirikgabe, aire kutsatua eta gas pozoitsuak arnastuz, egiten duten jardueraren berezitasunetiksortutako mila arriskuren mende beti”Bailaran Mustarreko Labeak ikus ditzakezu H1 , eta bertan, Tantaieta (Lorditz) etaAltzegiko meategietatik ekartzen zuten mea kiskaltzen zuten. Bizkotxekoen antzekoegitura duten bi labe dira, baina neurri txikiagokoak. Mea Lorditzeko trenarenbidez garraiatzen zuten bertaraino; animaliek tiratutako tren txiki bat zen. Inguruhonetara hurbiltzen bazara, 5. eta 6. tunelen artean ikus ditzakezu bi labeak. Bideatxukundu gabe badago ere, merezi du bertaraino hurbiltzea.16 15