Mathilde Vink

Mathilde Vink‘Ik verwacht dat voedingssupplementen een plek gaan krijgen’Geboortedatum?‘12 december 1958.’Wat is het hoogste lichaamsgewicht dat je ooit hebtgehad?‘Dat is 72 kg, bij een lichaamslengte van 1.74 m. Ik weegnu 64 kg. Mijn probleem is dat ik graag zwaarder wilworden. Ik heb jarenlang op 61-62 kg gezeten. Ik moestmijn best doen dat ik daar niet onder kwam. Ik zou graag64-66 kg wegen. Dus wat ik nu weeg, is voor mij echt heelgoed. Ik heb waarschijnlijk een wat snelle stofwisseling,want ik heb een gezonde eetlust. Ik eet wel tien tot twaalfzuurdesemboterhammen per dag. Dat is toch wel meerdan gemiddeld. Het is vervelend als je zo graag iets wiltaankomen en het lukt niet. Dat kan je haast niet hardopzeggen, want de meeste mensen zouden het een luxeprobleemnoemen. Ik kom overigens uit een gezin waariniedereen wat aan de dunne kant is. Het is misschien ookiets wat in de familie zit.’Heb je iets veranderd in je voeding, waardoor je nu 64 kgweegt?‘Ik ben ongeveer een maand geleden begonnen met devoedingssupplementen L-carnitine, coënzym Q10 enribose te gebruiken. Ik ben 53 jaar en wilde mijn hart watondersteuning geven. Vanaf de eerste dag had ik het ideealsof ik het voelde stromen in mijn benen. Ik heb sindsdienook weldadig warme voeten. Het lijkt ook of mijn enthousiastestoelgang meer genormaliseerd is, sinds ik dat inneem.In die drie, vier weken tijd ben ik twee kilo aangekomen,terwijl ik ongeveer hetzelfde eet.’Je hebt iets met voeding?‘Van huis uit heb ik wel het belang van gezonde voedingmeegekregen. We aten thuis volkorenbrood, fruit, altijdverse groenten, weinig snoep. Dat vond ik als kind nog weleens vervelend. Dan wilde je gewoon op snoep trakteren,maar dan moest ik op mandarijnen trakteren. Daarschaamde ik me dan voor. Maar ik weet hoe belangrijkgoede voeding is. Ik heb in mijn jeugd ook wat jaren aansport en topsport gedaan. Ik deed aan zwemmen. Daarvoornam ik bijvoorbeeld extra fruit en voldoende zuivelproducten.Maar ik had ook clubgenootjes die bij wedstrijdenmarsen zaten te eten. Dat deed ik nooit. Al kreegvoeding destijds binnen de topsport veel minder aandachtdan nu. Maar ik wist toch: dit kan niet goed zijn.’Beroep?‘Ik heb jarenlang gewerkt als directielid in penitentiaire inrichtingen.Zeg maar: gevangenisdirecteur. Momenteelwerk ik op het hoofdkantoor in Den Haag, dus bij deDienst Justitiële Inrichtingen van het Ministerie van Veiligheiden Justitie. Ik ben daar programmamanager USB.Die afkorting staat voor Uitvoeringsketen StrafrechtelijkeBeslissingen. Dat programma richt zich op het realiserenvan verbeteringen in de tenuitvoerlegging van straffen.Drie concrete doelen zijn: minder uitval in de tenuitvoerlegging,het sneller starten van de tenuitvoerlegging enhet beter informeren van bij de tenuitvoerlegging betrokkenpartijen zoals slachtoffers en nabestaanden,gemeenten en zorginstellingen. Maar formeel is mijnfunctie nog steeds gevangenisdirecteur.’Hoe belangrijk is eten in een gevangenis?‘Je kunt dat vergelijken met de plek die eten heeft in bijvoorbeeldverzorgingshuizen en ook wel in ziekenhuizen,al hebben mensen in het ziekenhuis ook andere dingenaan hun hoofd. In veel intramurale instellingen is het etenbelangrijk. In justitiële inrichtingen geldt een strak dagprogrammaen in de maaltijden zit nog wat variatie, zal ikmaar zeggen. Bij het samenstellen van de maaltijd wordtgoed gelet op het voldoen aan de criteria, zoals het aantalgram groenten, vlees, vis, de hoeveelheid fruit en zuivel.Maar gedetineerden hebben met regelmaat kritiek op demaaltijden. Die worden aangeleverd door een cateraar.Het eten zit nu bijvoorbeeld allemaal bij elkaar in ééngroot vak, terwijl het voorheen over verschillende vakjeswerd verdeeld. En het oog wil ook wat. Het zou aantrekkelijkerkunnen.’Krijgen ze voldoende vitaminen en mineralen binnen?‘Het is mijn persoonlijke mening dat veel gedetineerdenflinke tekorten hebben. Ongeveer de helft van de gedetineerdenheeft een verslavingsprobleem. Het gaat danvooral om drugsverslaving. In de laatste inrichting waar ikwerkte, was ook een afdeling “Inrichting voor StelselmatigeDaders”, afgekort ISD. Wat me bij die nagenoeg100% verslaafde veelplegers opviel, is een enorme focusop suiker en koffie. Van suiker is bekend dat het ook eenrover is van vitaminen en mineralen. Ik denk dat de uitgangssituatiebij veel gedetineerden echt niet goed is.Verslaafden zijn in feite ziek. Door in de inrichting relatiefverantwoorde maaltijden aan te bieden, heb je die‘Ik heb sindsdien ook weldadig warme voeten’www.FitmetVoeding.nl13

‘Het is mijn persoonlijkemening dat veel gedetineerdenflinketekorten hebben’uitgangssituatie niet in een paar weken weggepoetst.Deze groep gedetineerden heeft echt een heel stukmeer nodig.’Want je zegt ook: ze zijn ziek. Maar de AanbevolenDagelijkse Hoeveelheden (ADH’s) voor vitaminen enmineralen, die de basis vormen voor de Schijf van Vijf,zijn afgestemd op de gezonde Nederlander.‘Dat klopt. Ik praat op persoonlijke titel, maar er wordtmijns inziens te gemakkelijk geredeneerd vanuit de relatiefgezonde mens. Je kunt denken: als de voeding die wordtaangeboden voldoet aan de Schijf van Vijf, heb je daarmeeaan je zorgplicht voldaan. Maar ik denk dat het zo dusniet werkt. Ik ben ervan overtuigd dat veel gedetineerdenbaat zouden kunnen hebben bij gerichte voedingssupplementen.De laatste jaren zie ik goede ontwikkelingenbinnen het gevangeniswezen, zoals veel meer samenwerkingmet de buitenwereld. Er worden ook gerichtetrainingen gegeven aan gedetineerden, zoals cognitievevaardigheidstrainingen. Als die letterlijk en figuurlijk op eenbetere voedingsbodem zouden landen, kunnen ze veelmeer effect hebben. Omdat gedetineerden dan innerlijkmisschien wat rustiger zijn, zich beter kunnen concentreren,‘Niemand heeft geklaagdtoen het volkoren werd’minder moe zijn en minder snel geïrriteerd of afgeleid.Goede voeding aangevuld met gerichte voedingssupplementenkan ook een bijdrage leveren aan het verminderenvan de hoge recidive onder gedetineerden, waar inNederland toch sprake van is. Er schuilt mijns inziens veelwaarheid in het gezegde: “In een gezond lichaam huisteen gezonde geest”.’Je bent dus ook benieuwd naar de uitkomsten van hetnieuwe gevangenisonderzoek met voedingssupplementen,dat momenteel loopt in Engeland?‘Ja. Mijn verwachting is dat opnieuw de uitkomst zal zijndat voedingssupplementen effect hebben. Ik verwacht datvoedingssupplementen op termijn in het Nederlandsegevangeniswezen een plek gaan krijgen. Het staat in iedergeval in Nederland wel op de agenda. Als je een aantaljaren terug zou hebben gesproken over voedingssupplementen,zou dat not-done zijn geweest. Ik merk nu ookonder collega-directieleden dat sommige er echt positieftegenover staan en geloven dat dit ook verschil kanmaken. Als je het hebt over een bredere aanpak, hoort diter gewoon bij. Het is zo basaal. Ik zou zeggen: daar beginthet. Maar op het moment zie ik goede ontwikkelingen.’Wat bedoel je precies?‘Binnen de zogenaamde terugkeeractiviteiten komt er nuook aandacht voor gezondheidsbevorderende activiteiten.Voeding en stressreductie maken daarvan ook onderdeeluit. Er hoort ook een werkboek bij voor (ex-)gedetineerden,met de titel Stoppen met criminaliteit. Daarin zit ook eenhoofdstuk ‘Zorg goed voor jezelf’, met aandacht voorvoeding. Dat is heel leesbaar geschreven, zonder eenbelerend toontje. Met uitleg over wat gezond is en nietgezond, met voorbeelden van goede voeding. Dat vindik goede ontwikkelingen. Er is voorheen nooit zo bij stilgestaandat voeding kan bijdragen aan de algemenegezondheid van gedetineerden.’Probeer je zelf ook dingen te veranderen in dit opzicht?‘In mijn laatste inrichting kwam er een nieuwe cateraar, naeen Europese aanbesteding. Daar heb ik toen in iedergeval voor elkaar gekregen dat voortaan alleen maarvolkorenbrood aan de gedetineerden wordt verstrekt. Inplaats van de standaard: fabrieksbrood, bruin en wit.Niemand heeft geklaagd toen het volkoren werd. Ik hebook een keer kok Pierre Wind in huis gehaald voor deISD’ers ofwel veelplegers. Die heeft toen een kookworkshopgegeven. Dat was erg leuk, met een groep vanpakweg tien gedetineerden en wat personeelsleden erbij.We hebben met elkaar gekookt en ondertussen legde hijwat uit. Heel stimulerend.’Gebruik je zelf nog andere voedingssupplementen,naast de al genoemde?‘Ja, ik gebruik verschillende voedingssupplementen. Ik komook geregeld bij een orthomoleculaire arts, die me adviseertop dit gebied. Het is dus niet zo dat ik denk: baat hetniet, dan schaadt het niet. Ik laat het keurig controleren. Ikneem onder andere elke dag een multi, extra visolie,vitamine C en vitamine D. Ik heb daar goede ervaringenmee. Het ondersteunt mij ook bij het master wedstrijd-14www.FitmetVoeding.nl

zwemmen. Heel erg leuk is dat, met Nederlandse, Europeseen wereldrecords per leeftijdsklasse. Ik heb als tienerhet Nederlands record gehad op de 200 meter vlinderslag.Nu heb ik de Nederlands records op de 100 en 200 metervlinderslag in de leeftijdscategorie 50-55 jaar. Het blijft mijnliefde houden, die sport.’Wat zou je doen als je morgen minister werd?‘Ik zou orthomoleculaire artsen in de justitiële inrichtingenwillen halen. Ik zou het ook belangrijk vinden dat er dangoed zou worden samengewerkt met de medische dienst,psychiaters, psychologen, inrichtingswerkers, afdelingsport en afdeling onderwijs. Ik vind het heel mooi, diegevangenisonderzoeken in het buitenland en het onderzoekbij jong volwassen gedetineerden in Nederland vanenkele jaren terug. Bescheiden interventies als een multien visolie bleken al een duidelijk effect te hebben. InNederland was er daardoor een forse afname van incidentenen waren er veel minder strafrapporten en strafcelplaatsingen.Neem een doelgroep als de veelplegers, dieveel maatschappelijke overlast geeft. Als je daar eens watgerichter zou kijken, naar: hoe staan mensen ervoor?‘Ik zou orthomoleculaireartsen in de justitiële inrichtingenwillen halen’Meten is weten. Daarvoor zou je bijvoorbeeld elektroacupunctuurkunnen gebruiken, om te achterhalen watiemand nodig heeft om beter in balans te komen. Datzou echt wat kunnen bijdragen.’Waaraan zoal?‘Aan het afnemen van de hoge recidive onder gedetineerden.Daarmee zou ik als minister mijn verantwoordelijkheidnemen zowel richting het individu als richting de maatschappijen de veiligheid van de samenleving. Vergeet ookniet de hoge kosten, in deze tijd, van criminaliteit en eenheel justitieel apparaat. En dan heb ik het nog niet eensover wat het met slachtoffers van criminaliteit doet. Toenhet boek Stoppen met criminaliteit werd gepresenteerd,vertelde de auteur dat gedetineerden hem wel eenshadden gezegd dat stoppen met criminaliteit en verslavingte vergelijken is met topsport. Ik denk dat als je gedetineerdendaar gericht wat bij zou helpen, ook metvoedingssupplementen, hun vaak levenslange gevechtgemakkelijker zou worden. Dan is de weg terug naar eenplekje in de maatschappij nog steeds moeilijk en zwaar,maar de basis wordt wat gezonder. En dat staan ze ookmeer open voor al die andere interventies. Dan wordtactie en reactie, binnen en buiten de inrichting, watgenormaliseerd.’Topsporters hebben extra voedingsstoffen nodig,vindt bijvoorbeeld NOC*NSF. Dat geldt dus ook voorgedetineerden die van hun verslaving afwillen?‘Ik ben daar persoonlijk van overtuigd. Orthomoleculaireartsen zouden bijvoorbeeld via elektro-acupunctuurgewoon eens kunnen kijken: hoe staat iemand er nou voor.En dan denk ik dat er echt wat meer nodig is dan alleenvisolie en een multi, wat op zich al prima is natuurlijk. Ik zoudaar wel een proef mee willen doen, en dan bijvoorbeeldbij de doelgroep veelplegers. De gemiddelde verblijfsduurin penitentiaire inrichtingen van veel gedetineerden is kort.Maar veelplegers die een maatregel van twee jaar opgelegdkrijgen – en dat is in de praktijk dan vaak een aantalmaanden binnen de inrichting en een aantal maanden inbijvoorbeeld een verslavingskliniek of begeleide kamerbewoning– blijven die tijd onder de verantwoordelijkheidvan justitie. Dat is een mooie periode om ook met ditthema aan de slag te gaan. Naast voedingssupplementen,ook door een activiteit als samen koken en dit te koppelenaan lekker en gezond eten met een smalle beurs, kennisvergroten over het thema groente, fruit, enzovoort.Daarmee geef je gedetineerden ook wat mee voor huntoekomstig leven buiten de muren.’Topsporters willen graag, gedetineerden ook?‘Gedetineerden zijn – dat weet ik wel zeker – hier zondermeer in geïnteresseerd. Veel gedetineerden zijn geïnteresseerdin alles wat de mond ingaat, om het zo maar tezeggen. Vaak komen ze broodmager binnen en focussenop suiker, koffie, eten, eten, eten. Je ziet ze vaak letterlijken figuurlijk groeien. Maar dat wil nog niet zeggen dat zedaarmee in de basis alweer zoveel gezonder zijn. Daaromdenk ik dat voedingssupplementen kunnen helpen.’Wat is jóuw meest ongezonde eetgewoonte?‘Die heb ik eigenlijk niet. Ik heb veel discipline. Dat zal ookwel met mijn verleden als topsportende tiener te makenhebben. Wat bij mij wel een verbeterpunt is, is mijnnachtrust. Ik zou gemiddeld elke nacht zeven uur willenslapen. Nu is dat een kleine zes uur. Net even een uurlanger, zou niet verkeerd zijn. Ik heb nu behoorlijkereistijden naar Den Haag. Dus daar moet ik meer disciplinein krijgen. Ik moet gewoon wat eerder naar bed gaan.’Wat is je voedingsadvies voor de dag van morgen?‘Probeer zoveel mogelijk geraffineerde suikers te latenstaan. En eet wat vaker kleine maaltijden, waardoor debehoefte aan een snack afneemt en je ook je bloedsuikerstabieler houdt.’‘Veel gedetineerden zijngeïnteresseerd in alleswat de mond ingaat’www.FitmetVoeding.nl15