ebook okno.mk

ebookokno.mk

TEMPLUM

Urednik na edicijata: Nikola GelevskiGrafi~ko ureduvawe i dizajn: To~ka TMPe~atnica:AlmaIlustracija na koricata: Geri LarsonTemplum, adresa:Ilindenska 38, 1000 Skopjewww.templum.com.mktemplum@mol.com.mkCIP - Katalogizacija vo publikacija; Narodna iuniverzitetska biblioteka „Kliment Ohridski”, Skopje821.163.3-32Sarmaxiev, [undimitarZborgija vo serajot/ [undimitar Sarmaxiev;- Skopje : Templum, 2003. - 146 str.; 18 sm.- (Biblioteka Magma, kniga 8)ISBN 9989-902-25-9COBISS .MK- ID 52720906

k n i g a 8[undimitar SarmaxievZborgija vo serajotTEMPLUMSkopje, 2003

Ku~iwa, ma~iwa i sli~ni gluposti 85Af, af, Murxo lae... 89Kralot[kartur i fritezite na drkaleznata masa9 4Skopje-Vodno-Matka 101O, ~itatelu 106Eh... 107Zborba so vremeto 108Zanaet~iite na makedonskata (k)nièvnost 109Na berber 1101, 2, 3 111Zeam vo ogledaloto... 112Beda 113Taa 114Novokomponirana prikazna 117Fabula rasa 123Podmet 131Gran pri-kazna 133Lega~ 136Smrt, sloboda ili prigovor na sovesta 139Bele{ka za avtorot 141

Crna hronikaV~era na eden zurlaxija mu se otka~ile u{ite odgla vata, se soedinile vo vozduhot i odletale nizotvoreniot prozorec. Zurlaxijata izbezumen skoknalpo niv niz prozorecot obiduvaj}i se da gi fati.Padnal dolu i se sma~kal na trotoarot, zaednoso sebe go sma~kal i ku~eto {to laelo pod prozo recot.Na toa, peperutku{ite slatko se iznasmeale iodletale vo nepoznat pravec. Policijata gi po vikuva site {to imaat mreì za fa}awe peperutkida zemat aktivno u~estvo vo poterata po odmet natite u{i na zurlaxijata.Zav~era ~evlite na edna debela èna ogladnele nasred pro{etka, & gi odgrizale stapalata i vtr~alestrvno vo prvata gostilnica. @enata vedna{ pad-7

na la na pe{a~kiot premin, gi ras~epatila nejzinite pregrizani noze nagore, a krvta prskala poslu~ajnite minuva~i, taa ne ofkala dolgo zatoa{to eden zaletan kamion ja pregazil. êvlite brzose prejale vo gostilnicata i na policajcite ne imbilo te{ko da gi uapsat, no kamionxijata u{te e vobegstvo.Minatata no} eden sredove~en ma`, ~ij identitetu{te e nepoznat, mnogu se opil, zaspal na snegot iumrel od studot. Toj tolku mnogu ispil {to mu seopile i zabite. Slednoto utro slu~ajnite minuva-~i se sobrale okolu le{ot, i voshiteni od toa kolkuubavo igrale zabite vrz isplazeniot jazik namrtovecot, rakopleskale silno, vikale bravo i goprekrile mrtvoto telo so pari. Prvo site misleledeka toj e uli~en zabavuva~, no im stanalo jasnodeka e umren koga dve deca gi razgrabale parite iizbegale, a trupot ne mrdnal ni so maliot prst.Pred tri dena edno dete se razbudilo so mozol~e{to mu go prekrivalo celoto lice. Oti{lo na u~ili{te i u~itelkata go pratila kaj direktorot oti& bilo gad da go gleda takvo na ~as. Direktorot goizbrkal vo nu`nikot da si go stisne mozol~i{ teto.Deteto poslu{no ja izvr{ilo naredbata, nopri istisnuvaweto na gnojot si go istisnalo iliceto. Deteto istr~alo obezli~eno vo hodnikot ivikalo na set glas od bolka, site deca izlegle od8

u~ilnicite da vidat koj vika i prestra{eni odgroznata gletka se razbegale kon izlezot. Takadevet deca se ispogazile do smrt, a sedumnaesette{ ko se povredile. Posledicite }e bile u{te pogolemi, ako ne dojdele bestra{nite ~ista~ki, koibrzo so svoite metli go uni{tile ~udovi{teto .Slednata ve~er eden skitnik kako i obi~no sezamotal so vesnicite i legnal mrtov gladen naklupata da prespie. Za nesre}a me|u vesniciteimalo i eden primerok od zabranetiot anarhisti~ki nedelnik ‘No pasaran’, crevata na pregladnetiot skitnik yirkaj}i niz anusot pro~itale delod nekoj napis i pogre{no go razbrale. Vedna{spro vele kvazi-revolucija so toa {to izleglenadvor od mevot na skitnikot, se zamotale okolune goviot vrat i go obesile na najbliskata bandera.Minuva~ite si gi zatnuvale nosevite za{to silnosmrdelo.Utre o~ite na eden tinejxer }e skoknat vo dlabo kotodekolte na negovata sosetka, }e se strkalaatnadolu me|u nejzinite prekrasno golemi i mekicic ki, }e svrtat po edno kruk~e okolu nejziniotpapok i kako site dobro dresirani xamlii }e seobidat da ja pronajdat vistinskata {lajka. Ednotooko }e & vleze vo putkata, a drugoto vo sosedniototvor. Tinejxerot }e pla~e po svoite o~i s$ duri nedehidrira, a negovata sosetka slu~ajno }e si go ubie9

svojot qubovnik, taka {to }e go isprdi ednoto okopravo vo negovoto grlo, koga toj }e se obide da &pruì oralno zadovolstvo.10

HipermanganZasu{enite mrsuli so oblik na prepariran le{samopregorno se trkalaat nadolu po pokrivkitenapraveni od dolgi zboguvawa i plo~ki od ksi lofoni. Tie se obiduvaat da go sledat razblaèniotkow ~ii potkovici se topat vo pravta istresena odjamboliite na edna mnogu debela èna. Otpad na titei lo{o ise~enite nokti im se nudat na zasu {enite mrsuli so oblik na prepariran le{ po mnogupovolna cena od 20 spori na gabi~ki za edno~asovnovozewe po uli~nite bari~ki, no zasu{enitemrsuli se {vorc i bezmilosno gi koristat otpadnatite nokti so cel da mu se dobliàt na svojotduhoven voda~ - razblaèniot kow, koj i ponatamuuporno i istrajno ja kove mnogu debelata èna {toramnodu{no leì vrz svoite crveni jambolii~epkaj}i si go nosot dodeka noktite & otpa|aat ililetaat lo{o ise~eni nosej}i go so sebe seto cr ve nilo- bogatstvoto na edna rana. Edno mrsul~e se toporina binata i izigruva nekakov govornik:“Lu|eto se sobiraat na kup~e zatoa {to se prepla-{e ni od neizbe`nosta. Ovoj strav gri`livo seneguva kaj site lu|e u{te od najranoto detstvo. Lu-|eto si se pla{at doma, na u~ili{te, na rabota, nason... Ednostavno, lu|eto svesno gi osakatuvaatsvoi te naslednici so toa {to im nametnuvaat11

~uvst vo na nemo} vo odnos na s$ {to gi opkruùva.Toa go pravat so pomo{ na zabranite {to se nameneti za dobroto na idniot osakaten ~ovek. Koga }euvidat deka ve}e se rodil stravot toga{ zapo~nuvaat so dooblikuvaweto na idnoto grdo i sme{nosu{testvo so toa {to mu postavuvaat uslovi, koitre ba toa da gi ispolni. Taka se sozdava i ~uvst votona postojan nedostig. Taka grdoto i sme{no su{-test vo se vrzuva za kup~eto i vo ramkite na kup~etose obiduva da go nadomesti svojot nedostig. Taka sevrzuvaat maìte za ènite i obratno, taka se proizveduvaat s$ pogolem broj vrzani, grdi i sme{ nisu{testva. Koga vrzanite, grdi i sme{ni su{ testvane bi se ~uvstvuvale nemo}ni, ne bi se pla{eleod neizbe`nosta i ne bi go neguvale svoeto ~uvstvona nedostig, toga{ ne bi ni pomis li le da zaglavatso nekakva si svoja podobra ili polo{a polovina,tretina, ~etvrtina ili druga drop ka, zatoa {totoga{ bi bile cel broj. Pretpos ta vuvam deka najmnogu od vrzanite, grdi i sme{ni su{testva sfa }a at deka e prirodno da se bide sam, no od zlobaprodolùvaat da glumat deka se zaedno, samo za dasi ovozmoàt da ja preslikaat svojata bedna sos tojbavrz su{testvata {to }e gi proizvedat. Tuka homoseksualcite pravat edna finta so toa {to neproizveduvaat drugi su{testva, no i tie se prepla{eni od neizbe`nosta nare~ena smrt. Smrtta eneizbe`nosta okolu koja se vrti s$ {to e ìvo.Site begaat od nea, a za nea se vrzani. Smrtta e edenkol zaboden na sred gumno, lu|eto se vrzani zakolot, lu|eto se prelaàle deka kolot e stra{en i12

zatoa site pani~no tr~aat za da mu izbegaat,vsu{nost site se vrtat vo krug i gazej}i, go od vo juvaat zrnoto od slamata; taka so sekoj krug se s$ poblisku do kolot. Glupavo e da se bega od neizbe`nosta! A i mora da se priznae deka site stapoidnioblici deluvaat privle~no.Koga nekoe od vrzanite, grdi i sme{ni su{testvaprestanuva da se vrti vo krug, odbiva da gazi vrzgum noto i trgnuva pravo na kolot da se nadene, toga{mu vikaat deka e slabak, deka e gubitnik, dekanema stiskavec, deka e zapletkan, deka nema g'z (zada go ebat, pretpostavuvam), duri go laàt i deka epameten, deka samoubistvoto e sramota, go laàtdeka }e àlat (moèbi sebe }e si se àlat). No, kakoda go izlaàt koga toj ne gleda nikakvo zna ~e we vozborovite, koga toj smeta deka nasilstvoto eedinstveniot razbirliv na~in da se spravi so drugite,koga toj smeta deka na drugite im e krivo {totie i ponatamu }e vrtat krugovi i zatoa se obi du vaatda mu gi nametnat svoite zabludi i da gi potisnatnegovite. Nemo}ta se sostoi vo toa {to lu-|e to ne se osmeluvaat po~esto da gi podotvaraatsvoite o~i i da vidat deka im nedostiga potvrda zanivniot ìvot, a potvrdata e smrtta.@imi kurov, ìvotot e surov! @ivotot e ìvot ibez pomo{ na smrtta ne moè da se definira.Toa {to moè{ da go napravi{ denes ne go ostavajza utre!”13

Migot koga odlu~uvam za svojata idninaU{te edna{ ne nau~iv dovolno za da go poloàmispitot po makedonski jazik. Na prijavata napi-{av deka ispitot go polagam po entipat (n - pri rodenbroj), se pra{uvam dali entipat moè da bidezbor sfaten kako neologizam ili pak }e bide proglasen za gre{ka. Moeto neznaewe se dolì na mojata glupava inaetlivost {to voobrazeno me so vetuva da ne po~ituvam normi. Taa me prinuduva daim objavam vojna na normite, vo koja jas na smel indijanskina~in }e zaginam do posledniot. Vo ednatakva vojna najverojatno jas }e bidam edinstvenata`rtva, no toa ne va`no. Va`no e toa deka e ta`notoa {to e la`no. Va`no e deka nie sme tuka da sipo magame. Taka ako nekoj se teteravi po rabot nane kakva bezdna, ~ove~ki e toj, bez dvoumewe, da seturne. Na ovoj na~in turnuva~ot si pomaga na ma luvaj}i go brojot na onie koi bi moèle da mu bidatsopernici vo stremeòt za uìvawe vo grubavi nitena ìvotot. Grubavinite na ìvotot se neiz merni,a novosozdadenite zborovi se samo eden mal delod neograni~enite mo`nosti za razmenuvawenebroeni podatoci vo ramkite na mreàta is pletena od najfini normi. Postojat mreì so ram ki?!?Da, da, postojat i mreì so mamki i mreì so damkii mreì so krleì... Da ti e merak da se fati{ vonekoja. Jas ednostavno }e prodolàm da se14

prepravam deka ne sum zapletkan i deka mojatani{ka od mreàta ne se obiduva da me obesi. Ah,volu eden nerazbran em ne saka{ da ora{ (iakoznae{ deka si vpregnat) em ne sfa}a{ deka mre àtae tuka za da go spre~i tvojot pad, za{to si slepozaletan kon bezdnata, i pokraj toa {to nema{ niperduv na tvoeto telo, dodeka za krilja ne stanuvani zbor.Dali zborot stanuva ili si legnuva na bra{ no topri svojot pad, ne mi e i~ gajle, zatoa {to jas ne sumvol tuku magarence so kopne` da stane peper-utka.Toa }e go postignam so namerno gre{ewe pri od deluvaweto na slogovite vo zborot, taka {to zbo rotdo biva dodatno zna~ewe...I u{te edna{ ne nau~iv dovolno za da go poloàmispitot po makedonski jazik. Kako nagrada za mo jatamrzlivost ja dobiv ovaa edinstvena mo`nost danapi{am tekst so bilo kakva sodrìna, no so forma{to treba da soodvetstvuva barem na pravopisnite normi na makedonskiot standarden jazik.Zabele`livo e deka jas si ja ote`nuvam rabotatapi {uvaj}i predolgi re~enici ~ija sodrìna nemi se ~ini deka e mnogu dopadliva za tie {to trebada gi pro~itaat.Kako i da e, jas prodolùvam da ~krtkam nekakviznaci na listov, bez da se griàm za toa dali }eproizleze nekakvo zna~ewe od nivniot redosled.Negri`livosta e edinstvenata moja osobina {tose osmeluva da se natprevaruva so mojata mrza - po-15

ed nikot od ovoj natprevar }e ja ima ~esta da zavladee so teritorijata na mojata bezli~nost. Tukapo~nuvam da se dvoumam okolu prefiksot na posledniot zbor od prethodnata re~enica - }e be{e lipo dobro da napi{ev neli~nost? Spored mene najdobro bi bilo da prestanam da se dvoumam bidej}ine moàm da tvrdam deka vo mene postoi pojavatana re~ena um.Sepak dozvolete mi da se vratam na po~etokot odtekstot i da napi{am deka sum iznenaden od toa{to vie se griìte i za takvite kako mene. Kak vitekako mene? Takvite {to se pra{uvaat kolku epri fatliv neologizmot vo slednava re~enica:,,Ispitot go polagam entipat (n-priroden broj).”Jas ne bi si dal tolku mo`nosti za potvrduvawe nasopstveniot neuspeh, zatoa {to se dobiva vpe~atokde ka ~ovek moè da pa|a mnogu dolgo bez da se tresneod tvrdoto dno. Ubavo bi bilo, koga spored nekoepravilo na fakultetot, bi se ubival (pre po ra ~uvameutanazija kako za ku~iwata skitnici) sekoj{to po tri obidi nema da poloì nekoj ispit. Pri-~i nite za edno vakvo, navidum surovo re{enie semnogu prosti - ~ovekot {to dozvoluva samiot da seizloì na takvi poniùva~ki okolnosti, naj ve rojatnone se podnesuva sebe, a so toa i drugite lu |e,taka sekoe nepoloùvawe e mislovno samoubist vo.Ottuka sleduva deka drugite lu|e treba da go otstranat {tetniot ~ovek celosno, so {to isto vremeno }e go nadomestat nedostigot od hrabrost naedin kata samata da se ubie i }e ja spre~at da16

nanesuva {teta so svoeto bespolezno postoewe voidnina.Ete, na toa se nadevam jas, mrzliviot Smrdimitar,sa kam da prestanam da postojam blagodarenie nana porot na drugite, isto kako {to postojam bla godarenie na naporot na edni drugi dvajca po poz natime|u narodot kako roditeli.17

Literatorturnite glavanturi naApsurdimitarMo~am vo forma na prostorna osumka, toa zna~i dekakamenot na mudrosta e vo mojot lev bubreg, apesokta od dinite na Mars se dviì niz tubularniot sistem na mojot desen bubreg i mi gi zadevanefronite. Zatoa babuleto mi e polno so borna kiselina. Zatoa sonceto silno se vozbuduva kogamo~am nadvor, vo priroda. Toga{ na sonceto mutek nuva deka ima embolija (prva bratu~eda na jambolija) i vo istiot mig doìvuva mozo~en udar, mupuka nekoj krven sad i krvta prska nasekade niz posranstvatana son~eviot sistem, oploduvaj}i giobla ~iwata. Sonceto odi kaj grn~arot i si nara ~uvanovi sadovi. Oplodenite obla~iwa stanuvaatrozevi, a si legnuvaat portokalovi. Neboto si ostanuva nebesno sino, taka {to se postignuva silenkontrast. Koga obla~iwata se oplodeni lu|etonosat temni o~ila. Oplodenite obla~iwa predizvikuvaat embriovrneì. Koga embriovrneìte sesilni lu|eto se {etaat naokolu so {lemovi za da seza{titat od udarite na embriodo`dot. Koga embrionite pa|aat nasekade, ènite {to sakaat deca,legnuvaat na zemjata i pravat sve}i so ra{i re ninoze so nade` deka }e vdomat po nekoe od son ~e viteembrion~iwa. @enite {to sakaat da pra vatzimnica, slatko i drugi vidovi prehrambeni18

ezervi nameneti za muvlata vo nivnite vizbi i{pajzovi, izleguvaat nadvor so golemi kazani polniso {erbet, xinovski tegli so ocet, {i{iwapolni so formalin i revnosno gi pribiraat embrionite. Decata gi {utiraat embrionite {to seras frlani po trevnicite, tie igraat embriobol.Embrionite {to se zaka~uvaat so svoite papo~nivrv ci na suvite granki se pretvoraat vo iznosenipatiki, dodeka ~avkite se sladat so nivnite so~nio~iwa i mozo~iwa. Se slu{aat glasini deka nau~nicite nau~ile kako da go predvidat doa|aweto naemb riovrneìte i deka za toa gi izvestuvaatmedicinskite korporacii. Tie gi ispra}aat svoitemediko-agenti na terenot, za da gi soberat embrionite i da gi iskoristat nivnite so~ni mo zo ~iwaza lekuvawe na bogatite {to se bolni od Alchajmerovabolest. Otsega vnimatelno da se odne suva{so embrionite {to pa|aat vrz tvojata glava,zatoa {to mediko-agentite imaat zada~a da gisoberat site embrioni do eden, i imaat ovlastu vaweda gi odnesat site lu|e {to ìveat vo radius odeden kilometar od mestoto kade {to nekoj bi seosmelil da dopre embrion vo naj blis ka ta fabrikaza prerabotka na lu|e vo pa{teta. Zna~i, }e imapa{teta vo izobilstvo i posilno }e go stegnat prehrambeniot sinxir okolu na{ite vratovi. Akopu{ tat vo optek u{te embrioni }e ima golem porastna bio-inflacijata, a ~ove ko vi ot ìvot }epro dolì da se obezvrednuva. Krajno vre me e daraz bere{ deka e te{ko i neisplatlivo da se odr ùvaat {est milijardi i ne{to tela.19

Seram vo forma na tristrana piramida. Soseditemi se smeat, zatoa {to ~esto se povreduvam so sopstveniot izmet. Iako sopstvenosta e ubistvenarabota, jas ne sum vinoven {to sapunot, so koj mi jamijat usnata {uplina pred sekoe gadewe, preìvuvate{ka identitetska kriza, voobrazuvaj}i si dekae transgenetski sladoled so misirkini perduvii opa{ od do`dovnik. Sapunot guka kako gugutka,dodeka site go klocaat, zatoa {to znaat deka ak tantotne postoi na nivo na tekstot. Podmetot mu gozakla petelot na indidirektniot predmet. Pod metotnema ni para za da ja plati taksata za lo{ipre~enici, zatoa parataksata gnie pod konteks t-ot. Kon tekstot! Site pu{ki se vpereni kon tekstot,a tekstot e na tesno, avtorot o~ekuva od negone{to da zaraboti, tekstot e prinuden da se prostituira.Sedam i se deformiram.Mi te~at mrsuli vo forma na devetagolen konus, sebri{am so senoto {to na vremeto bilo zelena treva,si rastelo po ridovite i gajdite bile deca i bilepoìvi i go pasele i... Bolen sum od vospaleniena kotangensite i imam tumor na zapirkite. @e lud nikot mi visi na pra{alnik. Moite nedo re-~e n ici se roj od nastrveni fagedemi. Tie se samoeden obi~en ~ir od kal so miris na vlakna presnoporasnati od gnojot na gabi~kite vo asfaltot idam kite na rebrata kalemeni so banderi i vlaga odpe {a~kiot premin navednat vrz muvlata na ga lebite {to neprekinato se debeleat od zasitenite20

masti vo rekata Vardar, pretvoraj}i se vo mrsnobez na~ajni mr~enici. Jasno e deka zgadot na sko panite e vo pubertet, no koj }e ja istrebi krvnata lo~ka{to ne pla}a kirija? Ima li junak da izleze naulicite bolni od {uga i da ja iskasapi krvnatalo~ka, dodeka taa podmolno se razleva naokolu? ]eja sopre li nekoj stra{nata krvna lo~ka ili taa }eprodolì da se razma~kuva po telata na slu~ajniteminuva~i? Telata izlo~kani so krv umiraat vedna{.Pri~inata za nivnata smrt se pokriva, poprava, prikriva i prekriva so }ebiwa od pro strelnirani, jorgani od mevovi rasporeni so no` ijambolii od pregolemi dozi na hemoroidi. Sitetela se frlaat vo i okolu kontejnerite za otpad.Tie se `rtvi prineseni na oltarot na potro {uva~koto rop{testvo vo ~est na boèmstvoto Globali-za-cija* . Kontejnerite gorat, ~adat i smrdatbes kraj no, za da gi privle~at gladnite {to uìvaatvo glasnite i gnasnite gozbi nameneti za èlud nici97 pati pogolemi od telata na jada~ite. Najstrvnite potoa }e stradaat od izgore~enici.Di{am vo forma na stodimenzionalen koren odspi rala na treta. Doa|a proletta. Biolo{ki nerazgradlivite plasti~no-najlonski kesi radosno{umolat na suvite granki. Visoko letaat, gore, gore,do neboto. Kesite letaat povisoko i od bolnite~avki {to pa|aat od zgradite kako kru{ki. Biolo{ki nerazgradlivite kesi se tie {to raz gra duvaat. Duri i sonceto se pla{i da ne mu se zaka~atna zracite i da go izedat u{te neizgasnato. Son cetoe voznemireno i prezema soodvetni protiv mer-* Ukradeno od @arko Trajanoski21

ki za da se za{titi, toa si gi ostri zracite i samose~e i silno pe~e s$ pod sebe, pritoa ve{to gi izbegnuva retkite ostatoci od ozonski obla~iwa.Nie site begame {to e mo`no podolu. Edinstveno,tu ka dolu, nie se ~uvstvuvame so ili bez bedno.Skrie ni sme vo studeniot i mnogu smrdliv ~ad {topolzi okolu na{ite tela i gi stroi na{ite mislikoga go vdi{uvame, n$ soedinuva vo edna gnasno prisposoblivamasa {to golta s$ za da se po is to ve ti soni{to. Sonceto za nas ne pretstavuva mnogu go lemaza kana, toa e samo edna prikaska za zapla {u vawena malite deca pred gniewe, toa e eden mnogu stari par talav mit. So vekovi sonceto tuka ne se gleda.Vo ovaa sivotija {to ja ispolnuvame so praz nini,do deka taa n$ ispolzuva, o~ite se iz le ze ni od moda,tu ka pogledot e {teten za èlud ni kot, a za soncetozbo rot odamna si legna na bra{ no . Razberi dekapov toruvaweto e neizbe`no i nu`no. Sonceto tukane predizvikuva rak, za{to tu ka ko à ta e po li etilenska, tuka gazobrazite se pro da va at na kilo i seza ednokratna upotreba. Tamu po do lu se kloniraatce li ili tretina kul tu ri, a le vo ima rezervni delovi za site vidovi ga lak sii. Gazobrazite se po otporni i od pancir i od az bes ten skafander. Tukaxu kelite kako mene gi lovat so {internet. Tukakom p juteroriziraat za da se za brza naprdokot na~o ve{tvoto, n$ hrabrat da se iz ra zuvame pove}e vonu li otkolku vo edinici. N$ me rat vo bajti! Zarembi tot ne e biten? Ima li bi tie bez bitka?22

Zborganiziran kriminalPred da gi ~etka ulicite, uli~etkata Kletau~itagi u~ela decata kako da stanat teliwa, prosto ka-à no, bila u~itelka. Kletau~ita bila dobro programirana u~itelka, samo takvite imaat mo` nostda rabotat vo u~itele{kata industrija. Skoro sitedeca {to minale na nejzinata proizvodna lentabile spitomeni plastelinoglavci so neograni~enimo`nosti za dooblikuvawe i podgotvenost zadoìvotno molzewe. Decata gi u~ela i samata sepu ~ela spored najnovite u~itele{ki merki. Ednovreme bila korisna za odrùvaweto na poredokot,arno ama koga malku podostarela ja vbroile vo iskoristenite i ve}e ne se ispla}alo nejzinoto odr-ù vawe. Taka vo soglasnost so racionalizacijata,nej z inata u~itele{ka kariera morala da zavr{i,bilo doneseno re{enie da se ukine celata pro izvodna lenta na u~itelkata Kletau~ita. Duri i jaobvinile, deka pokraj plastelinoglavci bez odobrenie proizveduvala i tap~-ovci, no ne ja odnelena reciklirawe, za{to i tap~-ovcite bile pod gotveni za doìvotno molzewe, tuku & go kon fis ku valestanot i ja isfrlile nadvor da gi ~etka uliciteza da ja nadomesti {tetata {to mu ja napravila napo redokot. Poredok ili pogust, ne e va`no, va`no ede ka Kletau~ita se na{la do gu{a vo lajnata na23

ulicata. Barem taka & se ~inelo na po~etokot, potoapreìveala i so tekot na vremeto po~nala da gisogleduva dobrite strani i vrednostite na ~et kaweto na ulicite. Na ulicite imalo sekakvi lu|e,imalo mnogu {to ne bile izlezeni od u~itele{ kiteproizvodni lenti, imalo mnogu {to gi molzeleporetko od propi{anoto, a me|u niv imalo iu~iletki, koi se ~inele skoro nemolzlivi. U~i letkite bile najretki na ulicite, tie se dvièle porabovite na uli~nite prikaski i valkanite trotoari, tie gi u~ele lu|eto kako da letaat. Kle tau-~i ta mnogu gi zasakala prikaskite za u~iletkite ismelo se vpu{tila vo glavanturata na nejziniotìvot, taa sakala da se uveri deka u~iletkite navistina postojat. Po dolgogodi{no istraùvawe,Kletau~ita po~nala da go osoznava Zborg, taka taasamata postepeno se preobrazuvala od uli~etka vou~iletka. Taa doznala deka Zborg e neizmerlivzborganizam, koj go asimilira sekoj {to }e po~neda u~i da zboruva. U{te so upotrebata na prviotzbor lu|eto bez isklu~ok stanuvaat del od Zborg,ne govoto postoewe zavisi od postoeweto na zbo ruva~ite i postoeweto na zboruva~ite zavisi od nego.Zborg e s$, Zborg e ni{to, Zborg obedinuva i razedinuva, toa e mislovno dvièwe. Mikro orga nizmitevo digestivniot sistem pomagaat pri vare -weto na hranata, mikrozborganizmite vo cent ralniotnerven sistem se odgovorni za sozdava we to naglavanturite, so ~ija pomo{ se ostvaruva vrska taso makrozborganizmot Zborg, taka {to se kojzboruva~ stanuva mo`na u~iletka ili u~ilet. No,24

kakva e vrskata na Zborg so poredokot? U~i let ka taKletau~ita toa ne go otkrila zatoa {to pri podrobnotoosoznavawe na Zborg se dovela vo sos toj bana postojan zborgazam.25

Drvostikov neofiksStaviv eden volnen ~orap me|u stranicite na knigata so ruski fantasti~ni raskazi od prvata po lovina na dvaesettiot vek, za da ne zaboravam kadezastanav. Zastanav na vtorata stranica od ras kazot“Starica” od Danil Harms, pri krajot na pr va -ta godina od dvaeset i prviot vek; ottuka po gle dotbe{e za nigde, a izgledite za pre ì vuvawe u{ tepolo{i. Sepak, nekoi goveda i ponatamu pre ì vaanekakvi knièvni trevki. Koga se vrativ od mo ~aweto vo i okolu WC {oljata, knigata ve}e ne be{evo mojata soba. Po~nav da ja baram niz stanot i javi dov kako bega niz poliwata i planinite s$ dobal konot. ]e ja ostavev da si odi, zatoa {to ne be{emoja, no bezobraznata kniga go ima{e obueno mojotvolnen ~orap. Znaete, jas ne sakam da mi studi nastapalata, morav da trgnam po nea. Znaete, jas nesakam dami, stud i na stapalata, morav da drknampo nea. Knigata skokna od balkonot, skoknav i jaspo nea. Po nea, po nea, po nea... Glavata mi bu~e{eod tie zborovi. Najverojatno toa be{e samo pos ledica od toa {to padnav od balkonot pravo na gla va,no blagodarenie na tie zborovi prodolìv da jabrkam. Sega s$ be{e nekako po{areno i s$ se razdviì, duri i ulicite se ni{aa vamu-tamu. Mno guse ma~ev da zadràm nekakov pravec vo no vo-26

nastanite uslovi, a knigata veselo si pot skoknuva{e i si {lapka{e po bari~kite obuena vo mojotvolnen ~orap. ôrapot be{e prestra{no pre pl a-{en od mo`nosta da se izdupi i skine. Dodeka tr-~av izbezumeno po knigata-apa{, nekoj mi podade{olja so kafe za da se osveàm. No jas bev krajnozbrkan i pomisliv deka toa e nekakva portabl WC{olja, pa zastanav, ja staviv {oljata na asfaltot isednav vrz nea za da se svestam {to se slu~uva i dasi gi spastram besmislite. Kafeto be{e è{ko ise popariv na mnogu lo{o mesto, sripav so uàsenkrik. Po~nav da se frlam naokolu vo majmunskorimskistil, se drèv za lo{oto mesto i rikav kakoma gare. Taka se najdov na sred ulica, site koli, kamioni, avtobusi i taka natamu prevozni sredstvame gazea bez prestan. [tom }e me videa voza~iteved na{ gi svrtuvaa svoite vozila kon mene. Za sre }a, brzo me sma~kaa i me svedoa skoro do ne vid livost,taka {to uspeav da se izvle~am do trotoarot.Na trotoarot bev navistina izvle~en i ras ka {aven,zatoa najgolemiot broj minuva~i so za~udenogadewe me preskoknuvaa ili zaobikoluvaa, toabe{e ubavo, no ima{e i takvi {to gi nosea svoiteglavi grdo-gordo i gordo-grdo nagore i ne ni za beleùvaa deka nivnite |onovi gme~at ne~ii vnatre{ni organi. Ve}e otrpnav, koga ednoto oko {tomi ostana celo se strkala kon re{etkite na ot vorotza atmosferska kanalizacija, i tamu {to davidam - knigata udobno smestena vo mojot izma~envol nen ~orap likuva nasladuvaj}i se od gletkataka ko moite o~ajni ostatoci se obiduvaat da se27

zalepat so Neodrvostikofiks. Lepi, lepi, ne selepi. Lepi, lepi, s$ lepi, se lepi, arno ama pokakov redosled? Nad ve|ata si zalepiv tri prsta,dva od stapaloto i eden koj znae od kade, i bez toave|ata od porano mi be{e zalepena na zadnikot, atoj ne be{e nazad, tuku napred pod laktot {to prodolùva{e so nos i slepo crevo od stranata kaj {to‘rbetot se obvitkuva{e okolu ne{to ne od re de no...“êkaj be, kako moè edna kniga da likuva i da senasladuva, koga taa nema lik i setilo za vkus, a nimozok {to bi gi primil tie drazbi za da gi pre rabotivo soodvetni ~uvstva i misli” - si pomisliedno del~e od mojot rasprsnat mozok {to sega se{e ta {e nasekade niz gradot zalepen na bezbroj dotoga{nepoznati ~evli. I toga{ mi stana gnasnojasno deka sum preteral so lepiloto, go sobuv ~o rapotod mojata glava i mu go natnav na najbliskotoobla~e pred da zapla~e, gi pluknav par~iwatavla` na hartija {to zaostanale vo mojata usta,vidov deka sum odgrizal zna~itelen del od knigatai deka stanot e kr{. A knigata ne be{e moja i stanotne be{e moj i nieden napu{en (napi{an de)zbor ne be{e moj. Ednostavno glavata mi bu~e{e odtie zborovi...28

Popladne vo parkot (plagijat miks)Ma~otilda vleguva{e vo u{te eden park. Parkotu{te edna{ vleguva{e vo Ma~otilda. Be{e popladno.Prodava~ot na parkovi stoe{e na vlezot odedna semka. Semkata vleze vo posteweto na parkotna prodava~ite. Odzadi po detskite fustan~iwase su{ea bitovite na noviot haus. Noviot haus gisu {e{e svoite bitovi, odzadi - na detskite fustan~iwa. Semkite go viknaa povtoruvaweto tripati, kako da e prodava~kata neodreden lozung.Ma ~otilda nema{e kosa zatoa {to ~eloto zaokrugleno & pa|a{e vrz pra{alnikot. Otvorete gi portite, neka vleze nepoznatiot, ~u Ma~otilda. Semkite viknaa u{te eden prdava~. Pozdrav, ~u Ma ~otilda. Cve}eto vleze me|u dva reda. Cve}iwatatru bea vo site oblici, se krevaa i se spu{taa. Nadzem jata, nisko, pominuva{e topol veter. Na tab latapi{uva{e ne gazi ja trevata, vetrot tr e bada duva so trubite od cve}iwata. Cve}iwata sevra }aa kon svoite koreni, nazad vo òltoto kralst -vo, vo potraga po fosiliziranite anarho-fe ministki. Vetrot nose{e òlt prav od cve}iwata.Vetrot & go potkrena pra{alnikot i toj sosemakriv zaprilega na kosa. Se voodu{evuva{e, oku r-è na so brzawe. Na dnoto od parkot kulpata na patetikata sede{e na ~uvar {to jade semki. Pro da va-29

~ot na senki nose{e rakav na òltata lenta. Toa eod Ma~otilda pomisli zna~eweto. Specilajnaotpi~ kon mojot pratenik. Ma~otilda nedivlivose polokni. ûrvarot vide: kon nego bode{e Ma ~otilda i se nasmevnuva{e. Potoa se navedna za da &ja vrze vrvkata od ~evelot. ûrvarot se ogradi odpo gledot za da ne se provlekuva kako dete {to kradecve}iwa. Ma~otilda odmina. Ma~otilda napatetikata najde izguben ~e{el. ê{elot be{e rozov.Balgodaram, re~e Ma~otilda i nedoredeno sepokolni. Naokolu ima{e sekoj. O, dale~ni trevi sokosi od zvreli dvojki, doa|am. Vo parkot vleguvaa ideca od osnovno u~ili{te, rakuvaj}i se so dr{ kite.Decata vidoa: Ma~otilda se navdena na leiteso cve}e. Ma~otilda krade cve}e, pomislija dec a-ta. Cve}e, rekoa samo decata. Mir, re~e uli ~et kata.Cve}eto ne smee da se kine. Cve}eto e ko ris teno.Na patikata stoe{e foto-grav. Ma~otilda bode{e nosej}i golem ~e{el. Edna sminka, re~e foto-gravot,dodeka fotografot pe~e{e dve snimki.Va{eto minuvawe po ovaa pateka }e bostane prazenovo vremeto. Va{eto {inuvawe so ovaa patika}e ostane zapreno vo vremeto. Va{eto zinuvawe poovaa patka }e ostine parezno vo dremeto. Va{etoskinuvawe na ovaa patetika }e se sostane porazenoso bremeto. Ma~otilda bez nos - taka }e se vika slikata. Vie }e ostanete bez nego za ve~ni vremiwa.Ma~otilda brgu si go stavi ~e{elot namesto nos.Stakloto od okoto na aparatot blesna somnitelno.Moment, re~e foto-gravot i vleze pod crnata popravka. Decata zastanaa otstrana, drèj}i gi us-30

ti te otvoreni. Gledajte, re~e uli~etkata, ottuka }e izleta ptica. Foto-gravot se meste{e dolgo podpokrivkata, pomrdnuvaj}i so gazovite. Ma~otildavleze vo {ibaweto. Od {ibjeto izleta ptica. Ej,viknaa decata, pticata. Ma~otilda izleze na drugapatetika. Prvata zaseda e izbegnata, re~e gnasno.Dogledawe ednook musketaru. Stariot yid pomina pokraj Ma~otilda. Me|u pajaìnata ima{ekamewa. Na edniot kraj sede{e pajak. Demne{e popatetikata, kaj {to pomina èna vo grozov fustan,butkaj}i detska koli~ka. Od koli~kata se ukaàsina glava so tenok vrat, se ~u razbirliv zvuk. ]evi napravam vareni stap~iwa na site, im vikna tojod daleku. Ne sakame, viknaa decata vo hor. Trebasega da gi popravame yidovite. Site }e ve napravam{areni vrap~iwa, se ~u od blisku. He, sakame,viknaa decata vo hor. Decata crtaa ku}a vo pravta.Toj nezabeleàno vleze vo pretsobjeto. Ku}atabe{e prazna, decata ne bea u{te nacrtale pok u}-ni na i na sekade raste{e praz. Decata nemaa kadeda se skrijat. Treba{e da se vnimava kade }e sestap ne. Skalite vodea kon vizba {to ne se gleda{ei site se pra{uvaa od kade se izleguva na po krivot.Treba{e da se vnimava kade }e se stapne. Ma-~o tilda stapna vrz edno pokrupno dete, mu ja sma~kaglavata kako da e domat, se navedna da go raz gledai gi zapra{a preìveanite deca dali imaat da& rasitnat. Izlezete, re~e edno dete, butkaj}i ja.Odete kaj drugite vozrasni lu|e, re~e drugoto. Blagodaram, re~e Ma~otilda, go zaka~i porane{notode te na pra{alnikot, go krena do svojata nevid li-31

va usta i sladostrasno go progolta. Jas so za dovolstvo bi ostanala vo va{ata gostilnica... Pa,taa e xinovski {trk, kriknaa decata, se raskokaaka ko àbi i za mig bea vo koli~kata, tamu im be{epretesno i moraa {to poskoro da go isfrlat be beto.Ma~otilda ode{e po patetikata, zagledana vodrvjata, sonceto {ire{e i stesnuva{e bleskavitemnini vo crveniloto, no od kade se izleguva napo krivot? Na esen lisjata se pretvoraat vo ~ips ipa |aat od drvjata na zemjata. Skitnicite i drugitesi roma{ni gi sobiraat od zemjata za da se pre hranatpreku zimata. Drvoto se izdolì i zacvrsna vovozduhot. Ne{to igrivo se ukaà i pak is~ezna.Uba vicata so {uma na rabovite, se seti taa. ^ e {elotbe{e rozova mamka. O, dvojko so med {to mirisana gor~liva {uma i race na letna osanemost, doa-|am. Na patot ima{e mnogu pre~ki, no Ma~otildane ja smeni programata, {ibaweto & se zaka~i zara kav. Belite plodovi sepak & padnaa na trevata.Soncobran, paprat, ra~ka, fustan, {iroko iz vitkancvet, pomisli taa. Zad drvoto se ~u {um i sepo ja vi de-belata latica na fustanot. Tvojot bodpotsetuva na eden mal do`d, re~e Ma~otilda. Oddaleku, po patetikata se ukaà foto-gravot. Ma ~ o-ti l da klekna. Vo jasniot vid na prduvestiot fustanpoleta pretr~uvaweto, {umej}i. Ma~otildana pravi otvor vo lisjeto. Vo ramkata od dlankitese ukaà trevnik, vla`no crven. Na sredina stoe-{e nogarka so prskalka {to bavno se trte{e i vrte{e. Ma~otilda se seti na lekcijata po fizika zatrieweto. Prirodnite naviki se protiv mene, re-32

~e gnasno. Sepak, ~e{elot e tuka, se priseti Ma ~otilda. Na patetikata ve}e go nema{e foto-gravot.Zad grmu{kite is~eznuva{e negovata glava, okur-è na so gnoj od zlatni mu{i~ki. Dogledawe sve titelu, re~e Ma~otilda. ûvaj ja sigurnosta na nepromenlivite vidni poliwa. Ma~otilda pojde kondlabo~inata na parkot. Ja bolea nozete. Od dnotoiz leta ptica. Vo ribnikot decata im frlaa nakiflite par~iwa od ribi. Vo mrsnata voda na ezercetose gledaa prejadenite kifli, bea nabab re nido raspa|awe, no i natamu al~no go lapaa pej sa òt,po koj se brkaa i si drkaa deca so glavite udolu. Oddnoto izleta ptica. Ma~otilda najde klu pa. Nakul-tapa sedea o~ila so ~ovek i race vo de belakniga. Ma~otilda ja otvori debelata kniga, &zaprilega na fotografski aparat. O~ite zad o~ilatase pomrdnaa. Od dnoto im izleta ptica. Slobodno,pra{a Ma~otilda. O~ilata so ~ovek ja skopaaknigata. Povelete, rekoa tie. Se {etate, zapra{aa. Se te{am, Re~e Ma~otilda. O~ilata so~o vek zamol~ea. Znaete deka Vlada Uro{evi} se koga{koga go ~ita ovoj razgaz se prevrtuva vo svojotgrob, pra{a Ma~otilda. No, toj e ìv, a ti si skr-{en moliv, mu odgovorija o~ilata so ~ovek. Da, da,znam deka prevodot e nevozmoèn nu`nik, ili naan gliski - Translej{n iz imposibl, bat ne se seri,vozvrati Ma~otilda. Da, da, ve znam jas vas da da istite, vie si go prireduvate sopstveniot zakop u{-te pred kriti~arite da ve za~nat, ne popu{taao~i lata so ~ovek. Dobro de, priznavam deka sum diletant ski fintaxija i deka prezemam efe-merki33

vo svoite tekstovi, no ve molam da zboruvate po tivko,oti }e n$ ~ujat ~itatelite, pro{epote Ma ~otilda i se predade. Zad drvjata se slu{aa da le~ n i-te {vareni g(l)asovi na lu|eto {to se sobiraa. Naaero mitingot {to be{e na sred park ima{e aerodrom.Po vozduhot kurèa afioni i sitni insekti.Stari~ot so pra{ilnik kako kosa vide: od drvotopoleka pa|a{e, trtej}i se vo vozduhot kako nekojsme{en starovremski mazohizam, Ma~otilda soplod, petel, petelka, list i glist. Otide kaj bra }a ta Rajt, re~e stari~ot. Vie ste istori~ar, pra{aao~i lata so ~ovek. Jas gledam koga nekoj stanuva istorija vo najlo{ata besmisla na zborot, re~e stari~ot. Treba da se bide strogo nau~en, rekoa o~i lataso ~ovek. Po patkata pretr~a i gu{ter. Na grbotima{e zapis so arapsko pismo. Ej, ne vikna sta ri-~ot. Da ne pi{uvate pesni, pra{aa strogo o~ilataso ~ovek. Se obiduvam da ne prepi{uvam, gim na ziskisere`livo promrmori stari~ot. Za n i ma vaj te seso ne{to poseriozno, rekoa o~ilata so ~ovek. Sobotanika, da re~eme. Stari~ot so pra{ilnik ka kokosa re~e: Pomoète mi. Bi vi bil bla go da ren, akouplatite skromna suma od 10000000000000 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000034

00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000evra na mojata smetka. Jas iskreno se kajam, se ~estari~ot. Treba da se bide nau~en, rekoa o~i la ta so~ovek. Svetot serko osiroma{uva{e. Cve}etoni{a so glavata. Edniot del od parkot stenka podob lak. Boite mu se menuvaa. Svetot potonuva{e voze len stenkav ribnik. Ednostavno, svetot odamnabe {e poistoveten so smetot. Svetot be{e pre na seren.Povtoruvaweto e vozmoèn nu`nik? Moèbidoa|a, pomisli stari~ot so pra{ilnik kako kosa igo stisna ~e{elot. O, devojko so sonlivi trski odpod vidot prsti, te pre~ekuvam. Bidi dare`liva idoz voli da ti gi otse~am sonlivite trski za da sina pravam piski za mojata gajda. Bidi dare`liva idoz voli mi da go otse~am konopot {to raste na tvojata glava za da go namotam na moite piski, dozvolida te oderam, zatoa {to mevot na mojata gajda povtorno se dupna. Toga{ ve}e nema da ti trebaat tvoitekoski i jas }e moàm od niv da napravam br ~a lo igajdarka za mojata gajda. Bidi dare`liva i bidimojata gajda, `rtvuvaj se za umetnosta. Duri i ne enu`no da te ubijam za da bide{ mojata gajda i da seraspla~am, za sebe, niz tebe. Samo ti bidi da re` l-iva... Stari~ot so pra{ilnik kako kosa stana i sepokloni. O~ilata so ~ovek poglednaa: na pate tikatavetrot vrte{e mala pra{inska truba. Vieo~e kuvate nekogo, pra{aa o~ilata so ~ovek. Da,35

e~e stari~ot, o~ekuvam. Treba da dojde edna dvojka.Zo{to laète, rekoa o~ilata so ~ovek, pa jas ve}e vi prodadov eden kec. Stari~ot se scrvi. No jas goimam ~e{elot, re~e pla{livo. Sega e docna, jas }eve oslobodam od nego, vie i bez toa ste ve}e crv,rekoa o~ilata so ~ovek i go stavija crvot-po rane{enstari~ so pra{ilnik kako kosa, vo xeb.O~ilata si go soblekoa ~ovekot i go frlija vo edenmravjalnik. Da pojdeme na ribolov, rekoa. Crvotu{ te pove}e se scrvi. Oblakot be{e otiden nekade.Bo tanikata e nauka za rastitelnite organizmi,re koa o~ilata. Razbirate? Vlegoa vo trevata. Cv e }i wata imaa pra{alnici vo slu`ba na pra{nici.Nad trevata stoe{e bockava glava so modro oko.Crvot vide kruna. Toj posaka da ja skine. Glavatasamo se zani{a. Toj po~uvstvuva bolka. Na prstotse ukaà kapka krv. [to ima, rekoa o~ilata. Trpkava stepska karlica, re~e crvot cicaj}i go pa lecot.Razbojni~ka dignastija na amazonki. Ni{tonema, ograbeno e, edna temna praznina, toa e s$. Ne~i tajte gluposti, rekoa o~ilata. Toa e obi~en Cannabis Indica. Prosto re~eno, konop. Crvot pog ledna:vo trevata navistina ima{e samo treva. Ne{-ta ta si se stavaa na svoeto mesto. Crvot sedna votrevata. Edna peperputka mu zastana na uvo.Aerodrom, se seti toj, tamu ìveam, si re~e. Belitevoz du{esti top~iwa od gluvar~e prilegaa na padobrani. Crvot ima so {to da sleta pravo na svojotbal kon. Isu{eni obla~iwa na avgustot, re~e crvot.Vnimatelno go skina ednoto obla~e i si go iscedi vo usta, be{e uàsno èden. Nad nego stoeja36

o~i lata. Obi~na Amanita Muscaria. Podobro zanimavajte se so saprofiti, rekoa tie. Crvot zdivnanataèno. Vo ra~kata mu ostana samo ne~ija rakavo vid na izvi~nik. Naokolu letaa samo grabnatiboinzi, mali bombi so osiroma{en ili zbogatenura nium, proektili tomahavk, kupi{ta paketi soantibiotici, pisma so bakterisko iznenaduvawe ipo nekoja vre}a so genetski modificirano ìto zagi otrujat pregladnetite {to slu~ajno pre ì veale.Primer za prisposobuvawe, rekoa o~ilata. Ra-{i ruvawe na domenot na rasploduvaweto. Znaeteli, dodadoa, deka vo su{nite krai{ta postojat bilkikoi so godini o~ekuvaat do`d koj }e im gi omekneme{unkite. Bez toa ne bi moèle da se raz mno-àt. Razbiram re~e crvot. Samo, prirodnitezakoni se protiv mene. Sepak, vie naprduvate, zna-~aj no zaklu~ija o~ilata. Crvot zamià. Pak imamhalucinacii, re~e. Nepopravliv sum. Ne bidetezdo deven, rekoa o~ilata. Pra{alnikot vozbudenose ni{a{e. Sekade se gledaa vizantiskite {ari.[to pravite tuka, vikna ~uvarot. Izlezete vedna{!Dali ste videle nekoga{ polàv so vi zan tiski{ari? ûvarot is~ezna, kriej}i gi namerite.Svetot ottuka se ~ine{e mo{ne mal. Decata vopar kot pokaùvaa kon neboto. Oblaci, vikaa de cata.Pir! îr! Mir! ...de, rika{e uli~etkata.37

CrevolucijaJas imav koà od ‘r|osan kafez. Edna rentgenskasnimka od tuberkulozni beli drobovi so bezbroj kaverni se preprava{e deka e mojata du{a. Jas imavglava, pozajmena od eden krap {to se raspa|a{ezad utre na plo~nikot. Jas imav noze, arno ama predsto godini mu gi ostaviv na eden }orav biolog, dagi ~uva vo svojot herbarium, iako toj be{e cvrstoubeden deka sobira insekti. Jas imav race, no lihvarot ne mi dozvoluva{e da si gi zemam i da po~nampovtorno da gi koristam. Creva ima sekoj. Jasne bev isklu~ok. I moite creva bea od vobi~aeniotklet-o~(a)en materijal, so voobi~aena dolìna ivoobi~aen oblik. Moite creva ne bea nitu zajmeninitu ukradeni, no vo bankata ne sakaa da gi skrijatvo nekoj sef, zatoa {to crevnata sodrìna za bankarite e bezvredna. Bankarite se navredija i tolkuse nalutija {to gi pu{tija tepa~ite da me is kr-{at od }otek.Jas preìveav i prodolìv revnosno da se griàmza moite creva. No, moite creva ne prestanaa dapra vat vreva. Tie pravea vreva koga bea prazni,pra vea vreva koga bea polni, no najmnogu vrevea kogabea bolni.Crevata mi krkorea za{to bea prazni, se bunea zatoa{to pak gladuvav, a jas kutriot gi molev da bi-38

dat potivki za da ne se sramam pred lu|eto. No, tiene popu{taa, krkorea u{te posilno i me nateraada napi{am raskaz za nekakov si konkurs so ne kakvisi pari~ni nagradi. Na crevata im bea pot rebnitie pari za da se napolnat povtorno so hrana.Pod uslov da osvoev nekoja pari~na nagrada i da ginapolnev moite creva, tie }e po~nea da izdrignuvaat, da mi pra}aat kiselinski poraki do ustata,da prdat silno i da se bunat protiv lo{iot izborna hranata. Vo tie uslovi jas }e bev nemo}en da gisop ram i ne bi mi ostanalo ni{to drugo osven da sepre sramam.Ne moèv da ja ~ekam pari~nata nagrada, morav sone{ to da gi napolnam moite creva. Se nurnav vodla bo~inite na najbliskiot kontejner za da pronajdam nekakva hrana. Uàsno smrde{e i be{e mnogugnasno, no jas se presramiv u{te pred dve re ~enici.Taka si gi razbolev crevata. Tie stanuvaavis tinska napast, sednuvaa vistinska napast, legnuvaa vistinska napast, im falea u{te krilca i }e poletaa vistinska napast. Toga{ crevata po~ naapodmolno da puvaat, razorno da povra}aat iisto{tuva~ki da prolivosuvaat. Moite creva sepret vorija vo crvi {to se gostat so le{ {to skapuva.Odamna mi stana jasno deka moite creva up ra v u vaatso mene, jas ne bev ni{to drugo osven eden muv losanyid, lo{a fasada {to tro{i vozduh, voda, zelen~uk, ovo{je i delovi od ubieni ìvotni. Seprepravav deka postojam so toa {to im pre~ev na39

drugite zazemaj}i golem del od nivniot ìvotenprostor, zatoa {to crevata taka me nau~ija. Moitecreva ve{to se krieja vo vla`nite smrdlivi imra~ni {uplini na mojata telesna ru{evina. Meprinuduvaa da trguvam so licemerie i da kri um ~aramramnodu{nost. Pravev se so namera da ja na malampostojanata glad na moite creva, no toa be{ene vozmo`no.Bev pretesen za moite creva. Po~naa da baraatbenificiran sta`, zatoa {to rabotea bez prekinvo ekstremno te{ki uslovi, vo temnica, bez struja,vo slabo zatopleni prostorii, izloèni na raznogazni gasovi kako metan i sl. Po~naa da yirkaat odmojot anus koga serev vo javnite nu`nici, sakaa dago vidat svetot. Pravea planovi kako da se oslo bodatod dvaesetgodi{noto ropstvo.No, i jas si imav nekakvi planovi. Pregovarav soniv i dojdovme do zaklu~ok deka na{ite stavovi ine se tolku sprotivni, gre{enieto za na{eto ne dorazbirawe be{e na povidok. Crevata odlu~ija dase otcepat, a jas samo sakav da gi pro{etam na ~istvoz duh, da im go pokaàm sonceto, da gi iznesampred o~ite na javnosta, da gi zapoznaam so moitepri jateli, za{to moite prijateli treba{e dabidat zapoznaeni so mojata su{tina, so toa {to meprd viùva{e i...Ha, ha, ha! Jas laèv! Sakav da gi zapoznaam moitepro tivnici, ja nau~iv anatomijata napamet, posebno delot za vnatre{nite organi. Sakav da jaraz otkrijam sekoja nivna tajnalajna. Sakav da im40

po kaàm koj e glaven, sakav da go osvojam svoeto telokako {to Aleksandar III Makedonski go osvoilsve tot, sakav da go razmrsam toj smrdliv jazol naì votot isto kako {to toj se spravil so Gor di e viotjazol. Vo kujnata ima{e sekakvi noèvi...41

Prdvidliva prikaznaMurxo be{e neverojatno poslu{en. Cela naselbaja pro{etavme. Se ka~uvavme po skalite, treba{eda stigneme do posledniot kat. Murxo sekoga{ odipokraj yidot i sinxirot mi e namotan za da ne givoznemiruvame kom{iite. Babata od vtoriot katse simnuva{e so bastunot, znaev deka odi da kupimleko od prodavni~kata dolu, za{to pred nekoj denja sretnav na izlezot od zgradata i me zamoli da &kupam mleko zaradi mrazot. Toa utro nema{e mraz,ima{e sonce, li~e{e na prolet, jas se ponudiv da &kupam mleko. Normalno prifati, za vozvrat seponudi da go drì Murxo duri da go donesam mle koto.Ì go dadov sinxirot i trgnav nadolu. Odev nakajprodavni~kata i se mislev zo{to go pravam segaova, pa jas ne sakam da im pomagam na lu|eto...Gledam mi dala cela iljadarka za ~etiri mleka - ada izbegam jas za Meksiko so parite? A be ajde, }e mefatat na granica, }e pukne rezil! Vlegov vo prodavni~kata i vikam: “Dajte mi ~etiri mleka.”Pro dava~kata mi vika: “Nemam sitno otsabajle.Odi rasitni.” Izlegov od tamu i otidov do pro davni~katavo zgradata otsprotiva. I tamu nemaasitno. Trgnav nakaj bankata {to e na drugiot krajod naselbata. Tr~av, slu~ajno da ne umre babata od~ekawe i mi tekna deka jas go pravev toa zaradi42

Mur xo, a ne od nekakvi... {to znam tamu... so~uvstvai soàluvawa. Mi trebaa sojuznici, ne{to dob roda kaàt za mene, oti imav ~uvstvo na vina, Mur xomnogu silno lae, cela zgrada e~i. Toa i mene mi pre-~i, ne pa na kom{iite - kaj se ~uvalo ku~e vo zgrada?Si mislev deka site me pcujat za toa, tuku aj, majkami i tatko mi go donesoa edna{ koga se vratija odpazar, merak im e, mesto vnu~e, ku~e... Jas ìveamna nivna smetka i nema {to da se bunam, plus mebudi rano-rano i taka, skoro sekoj den moàm da gogledam sonceto dodeka izgreva. Go kupiv mlekoto,se vra}am pak nagore i {to da vidam - babata sespro strela, cela sokr{ena, mrtva! Murxo ja li è-{e po liceto, ama xabe. Gledam sinxirot & se za motalokolu nogata, Murxo ja povlekol po skalite!Odozgora se simnuva nejziniot vnuk, go ispu{tivmlekoto... Vnukot po~na da vika: “Izgore lon~eto,pre te~e mlekoto!”[to se dere{, be!!! - mu svikav. Se str~av kon nego,go fativ, go treskav od yidot, go frliv od tre salnata. ]e im se seram jas na kom{iite! Ja zapalivzgra data, go staviv Murxo vo ranecot, se ka~iv nato ~akot i izbegavme za Meksiko.43

Avtobusite gi zbliùvaat lu|etoNa 26 Oktomvri Mitru{ prestana da se vozi soto~ak, za{to mu pristude. Slednoto utro, Mitru{si kupi u~eni~ko-studentski bilet od JSP - po poznatme|u narodot kako ‘slobodna’. Toa ime mu se dopa|a{e, zatoa {to toj saka{e sebe da se smeta zaanarhist. Taka Mitru{ re{i cel den da se vozi soavtobusite niz gradot, koristej}i ja ‘slobodnata’.Toj mora{e da proveri {to se krie zad pri mam livata etiketa. Mitru{ zastana na postojkata i ~e ka-{e nekakov avtobus. êka{e i be{e zagrièn. Sotoa {to si kupi ‘slobodna’, toj u{te edna{ go prifati i go poddrà potro{uva~koto rop{testvo,is to taka go dade i svojot udel vo bezumnoto za ga duvawe na prirodata. Eden avtobus pristigna iMitru{ se ka~i vo avtobusot. Ja pokaà ‘slo bod nata’i mu dozvoli na voza~ot da go vozi kaj saka i kakosaka. Mitru{ si sedna na mestoto, dlaboko vosebe znae{e deka i pred da vleze vo avtobusot sibe{e poslu{en rob, bidej}i i to~akot mu be{e kupenod prdavnica. Mu tekna na rudarite, na lu|etood topilnicite, na rabotnicite {to go sklopileto~akot, na naduenata cena {to ja plati... (Eve,ba{ sega mi pristigna edna ubava zabele{ka odRumena {to mora nekade da ja vmetnam - “treba dado dade{ deka robstvoto ti se zgolemuva zatoa {to44

ne moè{ da se ka~i{ vo prifaten, a takvi naj mnogudoa|aat koga si sloboden.”) Zaklu~i deka ‘anarhist’e etiketa {to toj samiot si ja zalepil od ~a lam.Toj samo se obiduva{e dobro da ja odigra svo ja tauloga. No sepak, misle{e deka ima podobra ulo ga odtie {to si bleat doma pred tele-vizorot. Be {e gord{to doma tele-vizorot im be{e u{te od minatiotvek, pa moraa da go udiraat za da proraboti, toj be-{e protiv sekoj vid na nasilstvo, ne go udira{etele-vizorot i taka istrajno odbiva{e da si goplak ne mozokot so dviè~kite sliki~ki. Da gle da-{e tele-vizija }e znae{e deka i Mateo (lik od brazilska TV serija so stotina epizodi) e anarhistkako nego. Toj saka{e muzika, no i cd pleerot mube {e rasipan. Voza~ot go slu{a{e opus 87 zapijano, violina, viola i violon~elo vo E-maòrod Dvor àk, a dvajca od prvite sedi{ta se majtapeaso ne go: “Kaj si be, Mocart?” Voza~ot samo sivoze{e i i~ gajle ne mu be{e. Tret dovikna: “A be,seqaci toa e Betoven! Ni{to ne znaete!”. Mitru{se iz ra du va, mu mirisa{e na vozbudliva avtobuskaavan tu ra. Voza~ot se iznasmea i nagazi na gasot.Decata od nazad vikaa: “î~ko, ne vozi{ kompiri!”Ve se lo, veselo! - si pomisli Mitru{. Smrde{e nanaf ta i be{e za~adeno. “Hm, javen gradski prevoz?Ka de li }e stigneme ako prodolìme vaka?” - si pomisli Mitru{. Ne stignaa daleku, avtobusot serasipa po tri stanici. Mitru{ si po~eka u{temalku, gi gle da{e xukelite kako si igraat nasogazeniot trev nik i toga{ dojde drug avtobus.Edno gulap~e skokna od trotoarot pred golemoto45

avtobusko tr ka lo, samo mig podocna toa be{e u{teedna obi~na ma~kanica na asfaltot. Mitru{ nemu obrna mno gu vnimanie na gulabot-samoubiec,iako i toj be{e sli ~en poserko so samoubistveninagoni, i taka mir no si vleze vo avtobusot.E, ovoj avtobus ve}e be{e poln i nema{e mesto zasedewe, site bea zafateni so me|usebno gme~ewe igazewe. Bea natiskani kako sardini vo konzerva, amesto so maslo, se podma~kuvaa so sopstvenata pot.Vo za~ot ne slu{a{e Klasik ef-em, tuku Em-xi. Toga{na Mitru{ mu tekna, deka spored Nikola Maxirov vo privremenata avtobuska zaednica, so sekojnov patnik, na{ata, poedine~na, patni~ka, odgovornost kon voza~ot se namaluva vo odnos na komentarite za izborot na muzika i zatoa si mol~e{ei si slu{a{e. Ne moè{e da si gi zatne u{iteza{to so ednata raka ja drè{e {ipkata za da nepad ne. Avtobusot pomina pokraj eden bilbord,Mitru{ pro~ita - “Opu{ti se, pu{eweto e {tetnopo zdravjeto.” Mitru{ posaka da se opu{ti, da japu{ti {ipkata {to ja stega{e cvrsto i da dozvoliza nego da se pogriì zakonot za inercija i lu|eto{to bea natiskani vo avtobusot. Sepak Mitru{ be-{e svesen deka ne se nao|a na koncert i deka vo avtobusite ne e prepora~livo da se pravi {utka, ane li i muzikata ne mu se dopa|a{e. I, lu|eto beana tiskani vo avtobusot, i Mitru{ si se nadeva{ede ka }e se najdat nekoi junaci da go kamenuvaat avtobusot i so toa da ja razbijat zdodevnosta. Do Mitru{zastana edno tip~e {to si zboruva{e na mobilniot vgraden vo vnatre{nosta na negoviot46

~e rep, budala! Mitru{ se izraduva deka }e moè dago pri slu{kuva negoviot muabet i si gi na~urliu{i te......E, tekst~e, tekst~e, znae{ li ti deka te prdadovna edni od televizija Telma? Da be, si sednavme naedna klupa vo gadskiot park so Sotir li se vi ka-{e...? Mite snima{e, a jas tresev te{ki glupostipod izgovor deka odgovaram na pra{awata {to migi postavuva{e Spase. I taka me pra{uva za tebe ijas im priznav, ama ne im kaàv s$. Ne im kaàvdeka vo delot {to u{te ne ti e napi{an treba da sepojavi eden avtobuski masturbator {to }e izede }otek od edna èni~ka so ~ador. I taa ènata }e gomava so ~ador~eto po glava i }e mu vika |ubre ednomr{ nadvor i }e go istera od avtobusot. Pa ne imkaàv deka }e go sednam Qube Ligaviot do StojkaBojkovska kako izraz na mojata blagodarnost za ubavitemigovi {to gi minav so nea za vreme na moi testudii na feelolo{kiot fuckultet. Isto, ne imkaàv za toa, kako trite [iptar~iwa od moja zgradapatuvaat eden kup stanici samo za da moàt dabu~at vo edno ku~ili{te na nivniot maj~in ja zik iposle se falat deka po futuro-geografija do bi vaatpogolemi ocenki ako ja nacrtaat Albanija pogolemaod son~eviot sistem. A be, mnogu raboti ne imkaàv, ne im kaàv kako skri{no si jadam mr sulidodeka... Ej, ova ne se vaì! Ne im kaàv za è nata{to saka da go tepa deteto vo avtobus zatoa {to enemirno i deka deteto & vika deka e kurva, pa taabara podr{ka od drugite vo avtobusot koga i toa }epo~ne da ja udira, pa kolku e zanimliva taa nivna47

pretstava, plus i redovno se prikaùva vo Dvojka -pretpladne okolu sedum i popladne po tri ~asot.Ne im kaàv deka dva pati dosega kupiv mle ko zababata od vtoriot kat, ama toa nema nikakva vrskaso tebe... ne im kaàv za opasnata kontrola {to gozastreluva sekoj {to nema bilet. Vidi, toj Spase,ili Sotir be{e, posakal da si popolni 3-4,najmnogu pet minuti od emisijata so razgovorot,ama be{e prvi april, decata se {etaa so maski ime ne s$ mi izgleda{e kako te{ka zaebancija...Pa me pra{uva{e ne{to tamu za drugite moi tvorbi,pa za iskrenosta i ne znam tamu ne{to za iz razot,pa majka mi mi se javi od rabota da me pra{akako sum si pominal, pa Mite ne saka{e da spom nuvamimiwa, koga gi pra{av dali smee da gi sta vamvo raskaz, a pred toa me snima{e kako vozam to~ak,pa Sotir re~e deka }e izmontiral s$, ima{e i ednatetka {to ne si go kaà imeto dovolno gnas no za dago ~ujam {to mi dade mastika i taka si xva kav, sezanimavav, im zborev za nekakvi si tamu praz notii,znae{ fintata od prva godina sredno... Pa,ko ga }e mi tekne{e deka Robert Ala|ozovski mu k a-àl na Sotir za mene i mu ja dal adresata i te le fonot,pa toa {to napi{al deka metafikcijata e najgolemo kli{e kolku me ma~e{e... Pa toa deka spo redNikola Pijamanov, Margina e spisanie za popularizacijana marginalcite, ili so drugi zborovi,za nivno uni{tuvawe. Pa, pa, pa! Pa toa dekasum pod silno vlijanie na ìvotot i deloto naK-15... Pa ti Mitru{ {to me prislu{kuva{tuka...”, re ~e tip~eto i se svrte kon Mitru{ na{48

si len ma{, fatil glu{ec za opa{, pa go vrtel pago su ~el, i go lapnal naedna{!Mitru{ se zbuni, malku podzina, mu kapna ednali gave{tija na tekstot, mastiloto se namokri ibuk vite se razmo~kaa...mana npCrna h ro be t liga suli Alkageogbansrafija@enata i deteto viot1. buskOpaswe mrnata Qukontrola2. ot na mleko i smrojkodea i perdìStoa Bvska3. puv4.5. revozrovata svadba6. NezgeìodniAn vrati Javen pTigapovra}a7. âd8.ro arhizajkmJade nikaAvtoiot masturbrgiator9. Kupuva~ FigaTip~eto mu ja podzatvori muckata na Mitru{ i gopra {a dali znae {to e toa potosmrdenizam. Mitru{mu re~e deka ako saka da igraat prekrasen trup49

im treba hartija, a ne vaka... Tip~eto mu re~e da sija ~uva hartijata za bri{ewe na svoite nusprdizvodi i mu se zakani deka }e go tresne, ako tolkumno gu saka da prdolì da go gleda smetot so modrenisti~ki o~i. Mitru{ mnogu se glupa{i od tip ~etoi po~na da se povlekuva kon zadniot del na av tobusot. Po~na da gi gazi ~evlite na sopnaticite itie se bunea. “Samo {intertekstualnost za tak vitekako tebe!”, vika{e tip~eto i prdolì da goprogonuva. Stignaa do krajot na avtobusot, tip~etogo pritesni Mitru{ vo }o{eto i go zalapa. Po~naada se fa}aat, a sopnaticite mrmorea: “Vidi gipederi{ta.” Mitru{ edvaj zema zdiv i nabrzinapro{epote: “A be, ne moàm tuka, nezgodno mi e...”Tip~eto za{titni~ki se svrte kon sopnaticite iim svika: “Ajde be, {to ste zinale site?!? Ne e ovaXeri Springer {ou!” Potoa ne`no mu se obrati naMitru{: “Saka{ da se simneme na slednata sta nica?Ostaj gi ovie ne znaat {to e toa qubov...” “Nebe, ne, ubavo mi e tuka, sakam denes cel den da se vozamso avtobus, si kupiv slobodna” - mu odgovoriMitru{. Tip~eto mu se nasmea i mu kaà deka tojne dava pari na nekakvi glupavi {oferi. Mu re~ede ka avtobusite se zdodevni i mu prdloì da odatkaj nego doma. “E, {to }e pravime kaj tebe doma? Nemi se gleda tele-vizija” - prigovara{e Mitru{.Tip ~eto po~na da mele: “Brej, {to si sme{en, a iig rava na zborovi ti e stra{na! Site znaeme dekate levizijata igra golema uloga vo otu|uvaweto nalu |eto, go obesmisluva i obezvrednuva ìvotot, aza toa deka ja ubiva umetnosta muabet da ne pra vi-50

me...” Mitru{ ostro go prekina: “[to se za ne suva{be! Pa tebe }e te ima na tele-vizija ovoj ~et vrtok!Kogo go matka{ be?!? Ti sam se prdade!!! Plus,u{te ne si ras~istil so prdrasudite kon [kip tarite, ima{ kompleks na poniska vrednost! Pu!Sram da ti e, prost-moden-ist eden!!!” “Ama jas nituse prodadov nitu se predadov, tie od tele vi zi ja sepotrudija vedna{ da me asimiliraat i neutraliziraat!”- se brane{e tip~eto. U{te zbo rot nego dore~e, koga se pojavi eden od opasnata kontrola,mu pobara bilet na tip~eto i vedna{ go zastrelaza{to se {vercuva{e. Tolku silno puk na! Na siteim svirea u{ite vo Strav-mol. Krv, mo zok,stra{no! Mitru{ poslu{no im go pokaà bi le totza da go po{tedat. “Toa ti e, ne razbiraat po ina ku”- si muabetea kontrolorite, no nikoj ni{ to nemoè{e da ~ue... Mitru{ po~na da pla~e. Se ~ude{ekako, sega ve}e mrtvoto tip~e, mu go znae{e imeto,se ~ude{e kako znae{e za opasnata kont ro la.Mitru{ dotoga{ nema{e videno kako se ubiva. Muse vide mnogu lesno, posaka i toj da ubie nekogo. Poglednanaokolu i se razo~ara, site mu izgledaa pomrtvii od zastrelanoto tip~e, Mitru{ ja pro yrenivnata o~ajna gluma za{to i toj ja igra{e is ta tauloga so godini. Site bea del od golemiot spek takl/debakl nare~en |oaìvot. Na slednata sta nica seka~i tigarot od zoolo{kata gadina. Ot ka ko pominaopasnata kontrola ima{e dovolno prazni mesta zasedewe, pa tigarot si sedna do Mit ru{. Silno musmrde{e zdivot, izgleda be{e bolen i ode{e nalekar. Edna babi~ka slu~ajno mu stapna na opa{ot51

i tigarot bolno rikna, no site bea ogluveni odpukotnicite. Taka tigarot po~na da si cimolitivko samo za sebe. Po nekoe vreme ti garot povratinekakva zelenikava, retka i malku penesta te~nost,so gestovi mu objasni na Mitru{ deka so denovini{to ne jadel, deka zoolo{kata e pod ste~aj, dekago otpu{tile, deka odi vo nekoja nevladinaorganizacija {to organizirala kurs poònglirawe i deka se nadeva na vrabotuvawe voniv niot patuva~ki cirkus. Be{e prvi april,Mitru{ se voze{e vo avtobusot pove}e od eden den,proba da mu ja izvadi glavata na tigarot, mislej}ideka e maska. Tigarot proba da mu ja izvadi glavatana Mitru{ i uspea. Se ispostavi deka Mitru{ bilkukla napolneta so hartii {to bea ispi{ani sonekakvi zborovi. Tigarot izvadi eden stutkan listod glavata na Mitru{ i po~na da go ~ita. î ta{enekakva prikazna za nekakov si avtobus poln soogluveni kukli, po~na da im gi vadi glavite i nadrugite sopnatici, site bea kukli. Tigarot si pomisli deka mu se pri~inuva zatoa {to e gladen. Ah,toa be{e eden mnogu bolen tigar. Me{eto ne podnoslivo go bole{e, po~na da gi jade hartiite so koibea napolneti negovite kuklesti sopnatici. Vo sekojakukla se povtoruvaa istite prikaski...Mit ru{ se razbudi, otkako {oferot silno mu vrzaed na zavratnica. [oferot mu vika{e: “A be, xanak,posledna stanica! Nadvor! Ej!”. Mitru{ sepo buni: “[to me mava{ be?!? ]e te prijavam vo policija!” “Brat mi raboti vo policija, saka{ da govik nam? On ima pendrek!” - mu vrati {oferot, go52

grabna i go frli niz vratata. Lu|eto {to go vidoamu se smeeja, toj padna vo edna bari~ka, si ja {inara kata, pantalonite mu bea mokri i malku ski nati.No, ‘slobodnata’ s$ u{te be{e vo negoviot xeb.Toj hrabro zastana na edna druga stanica i ~eka{eeden drug avtobus. Toj znae{e deka avtobusite gizbl iùvaat lu|eto tolku mnogu {to im doa|a dapuk nat od gradost.53

Kusa zaebiografijaDimitar Samarxiev e roden na 29.6.1980 godina voSkopje. Glavno dengubel za vreme na toa {to bi trebalo da se nare~e ìvot. Na ~etiri godini se raz bolelod bronho-pneumonija i najubaviot del od le to to(koga trebal da odi na more) go pominal vo bolni cata“Kozle”. Tamu ne bilo ba{ kako vo sli~ no ime niotcrtan film, no sepak, prestojot tamu os ta vil dlabokpe~at vrz deformiraweto na ne go va ta igli~nost. Vogradinka, zabavi{te i prvo od de le nie go tormozele,a vo vtoro gi spobrkal so met la ta niz {kolskiothodnik i taka im se prdruìl na silexiite. Po~nalda masturbira na deset go di ni. Negovoto sile xistvobilo najizrazeno vo sedmo i osmo oddelenie. Kr-{el xamovi i stol~iwa i gi te pal poslabite od sebe,a imal 36,5 kilogrami. Edna{ na eden mu jafrlil ~antata vo nu`nikot, a vo data ne bila pu{-te na. Nekolku pati go siluval svojot prv drugar.Masturbiral na klasen ~as, na is torija, na ma kedonski, na geografija, na he mi ja... Se prepravaldeka sviri mandolina vo u~i li{niot orkestar.Ta ka na krajot od osnovnoto obrazovanie ve}e mubilo sma~eno od s$. Vo prva godina sredno bil isklu~itelno nihilisti~ki nastroen, zatoa i go napravil svoeto prvo knièvno nedelo. Toa bilo anti-umetni~koi minimalisti~ko, pod vlijanie nadadaizmot, a gnaselo: S$ e ni{to!!! Ni{to e s$!!!54

Toa trebalo da bide i negovoto posledno nedelo, nomnogu se vqubil vo praznotijata, pa po~nal da seprazni preku uni{tuvaweto na toni vredna har tija{to moèla da se iskoristi na mnogu pokorisenna~in vo nekoj nu`nik. Eden takov primerok od negovite ukraseni praznotii bil objaven vo {kolskiot vesnik, pod naslov “Da go smenam po~etokotili ne?”. Vo me|uvreme bil opsednat od èlbata daizvr{i samoubistvo, najverojatno se samoubil nekade pred da zavr{i sredno, no ne zabeleàl za{toodamna mu se pomatila svesta. Taka vo bes-svesnasostojba se zapi{al na filolo{kiot fakultet, nagrupata Albanski jazik i knièvnost. Dve godinipa|al na ispitot po Sovremen makedonski jazik 1.Za tie dve godini se ma~el da se nau~i da sviri nagajda. Pred krajot na 2001 godina mu se rasipaldiskoigra~ot (cd-player), i zatoa {to mu trebalepa ri za nov, pratil tri teksta na konkursot za kratokraskaz {to go raspi{ala redakcijata na “St u-dent ski zbor” i ja dobil prvata nagrada za tekstot“[kembe ~orba”. Lu|eto po~nale da go zabeleù vaatzatoa {to bil mnogu nagrden i taka mu pobaralei drugi tekstovi za da ja prikaàt javno negovatagr dotija.Tvorbite da se ispra}aat na adresa:MISS“Za nagraden konkurs”p. Fah 1351000 Skopje55

Mirot e...Mirot e tema na koja se raspi{uvaat nagradnikonkursi za likovni i literaturni tvorbi.Mirot e eden odvraten sin letok {to mevoznemiruva koga }e mi go podmetnat vo vesnikot.Mirot e jato beli gulabi {to od visoko mi se seratna glavata.Mirot e ludnica, vo koja site redovno se klukaatso sredstva za smiruvawe.Mirot e pomirenost so faktot deka sum rob, `rtvaili zagrozen vid.Mirot e zagarantiran od dràvata.Mirot e mirno povlekuvawe pred sekoja zakana.Mirot e koga sum miren kako jagne otkako }e mi giistegnat u{ite kako na magare. Mirot e mnoguisplatliva zdelka, trgovska transakcija, biznisna idninata. Mirot e cvrst i miren son, za vremena koj mirovnite sili me siluvaat na mir.Mirot e toa {to go reklamiraat na televizija, toa{to moè da se kupi vo sekoj supermaket po cena odedno samopredavstvo.Mirot e sekoj period od minatoto, za kojistori~arite ne moèle da smislat poubedlivalaga.Mirot e licemerie, za koe se potpi{uva dogovor.Mirot e toa {to ni se slu~uva koga umirame.56

JasJas sum izvod od mati~nata kniga na porobeniteJas sum edinstven problemati~en brojJas sum bezli~na kartaJas bev ku~eni~ka kni{kaJas sum zdrvstvena kni{kaJas sum privremeno nesposobna voena kni{kaJas bi napravil s$ za da stanam robotni~kakni{kaJas porano bev i “slobodna”Jas sum dosie broj 13286Jas sum puverenie za dràvjanstvoJas sum spaso{Jas sum tuka samo za popisJas sum dano~en grobvrznikJas sigurno }e bidam nekrologJas sum zavisnik od hartii so bednostJas sum golem potro{uva~ na hartija za gaz.57

Ukradeni se 903 zborovi od stranicitena Nova Makedonija!Na prv pogled obi~no dete, osnovec vo ~etvrto oddelenie. Polni~ok, so rusa kuso potstriàna kosai o~ila - lenonki. âba Koro{i ve}e dolgi godinira boti vo ungarskata vlada i vaì za eden od najdobrite poznava~i na NATO-strukturite, istotolku uvaùvan kako vo negovata zemja taka i vostranstvo, a osobeno vo Brisel. Vo negovata edinaesetta godina, toj e ve}e pisatel na kniga koja sodrì tri drami, naslovena kako “Tancot na pingvinite”, izdanie na “Magor”. Vo momentov toj javr {i funkcijata zamenik-dràven sekretar voMNR za NATO i multilateralni raboti. Li ko vitevo knigata “Tancot na pingvinite” mnogu potsetuvaat na junacite na Volt Dizni i na nivniteosobini. Za vreme na prestojot vo Makedonija, Koro{ise sretna so pretstavnici od dràvniot vrv,kako i so visoki funkcioneri na pove}e po li ti~kipartii. Negovite dela zasega se igraat samo vonegovoto u~ili{te “Kole Nedelkovski” vo Skop je,od akterskata grupa - negovi vrsnici. No, ka ko {toni kaà samiot, napi{anoto }e moè da go vidi ipo{irokata publika. Arafat dobi doz vo la da gonapu{ti Ramalah. Po~nav da ~itam mnogu rano,ve}e na tri godini i toa najprvo na la ti ni ca. A s$58

poradi toa {to bukvite po~nav da gi u~am odregistarskite tabli~ki na vozilata vo gradot.Sega vo maj, treba da se odrì redovnata ministerskasredba na NATO i toa }e bide prva sredba nakoja }e po~neme da debatirame za pro{iruvaweto,za toa kakov vid pro{iruvawe sakame. Potoa, votekot na letoto i esenta, najprioritetna zada~a }ebide da procenime {to dosega postignale devettezemji kandidatki za ve}e vo oktomvri, koga trebada se odrì vonredna sredba, gi izneseme rezul tatite so cel da doneseme konkretni predlozi zanoemvriskiot samit. Od pred edna - dve godini zabeleàv na avtobuskata stanica vo mojata naselba~udna pojava. Omileno ~etivo mi bea ilust ri ra nitezabavnici so Miki Maus, Paja P a to rot i drugi.Makedonija }e izleze od ekonom ska ta kriza. Vo obi-~ae no e na ovoj pat ~udata da se slu ~u vaat mnoguret ko, me|utoa, s$ e vo racete na ma ke don skite pretstavnici.Spored mene, veli Koro{i, sekoj mo èda bide pisatel. Za toa ne treba nekoj poseben talent.Bitna e samo golema èlba, upor nost i golemaqubov kon pi{aniot zbor. Postojat ne koi zemji,~ii performansi se izvonredni, no toa ne zna~ideka tie }e dobijat bilet za vlez. Pi {u vaweto nadrami mi odzema dosta vreme, bidej}i tekstovitegi ~ukam poleka po tastaturata na komp juterot.Strategiskata lokacija sekoga{ e od go lemozna~ewe, me|utoa toa i ne e najva`no pra {awe.Kako i sekoe drugo dete sakam i drugi ra bo ti. Segamoite misli se preokupirani so pi {u va we na novadrama koja se vika “Carstvoto na cve }i wa ta” i se59

nadevam deka brgu }e ja zavr{am. Do kol kuedinstveno strategiskata lokacija se zema predvid,Ungarija ne treba{e da stane ~lenka na NATO.Vo eden odreden ~as od denot, ne sekoga{ ist, votermini duri dale~ni kako utroto i plad ne to vosamo niv znaen ~as, na trevnikot kaj avto bus katapo~nuvaa da se sobiraat ku~iwa. Doa|aa od sitedelovi na naselbata, duri i od bliskoto selo i -~ekaa. Kaj nas ima mnogu talentirani deca koi sakaat da ~itaat i pi{uvaat. Vo idnina planiram dagi pro~itam drugite tri dela od Hari Poter, za segasum go ~ital samo prviot del. Ednostavno imamèlba da poseduvam golem broj informacii koi mepravat sre}en i qubopiten za mnogu ne{ta vo ì votot.Ekipata na Galatasaraj so pobedata od 2 : 0 nadKo~aelispor, na edno kolo do krajot na pr venstvoto,ja obezbedi {ampionskata titula. Ve se li otlae` se me{a so ~ove~ki ne`nosti. [epite setrkaat koja da dojde poblisku do racete {to mi luvaat, do pregratkata koja edinstveno zna~i si gurnost.Nie imame redovni konsultacii so makedonskite pretstavnici i se obiduvame da gi raz me nimeiskustvata na site poliwa. Za intimni sredbi- 26/170/65 plavu{a* {.026A, - 24/169/59 crnka*{.025A, - 31/175/65 seksibilna* {.092A, - 23/174/62 studentka* {. 023A. Podobro ponesete par~eleb ili koska od ru~ekot. Taka polesno }e gi ot trgnete od sebe. ]e vi bidat blagodarni. Galatasarajima prednost od tri boda pred Fenerbah~e. Oso benova`ni bea odnosite so javnosta, bidej}i celotoop{testvo mu se priklu~uva na NATO. Toa zna~i60

deka odlukata ne e na edna vlada, odlukata ne e zaedna godina, tuku ova e dolgogodi{en brak, za {to epotrebna silna javna poddr{ka. Za seriozni vrski- 41/170/65 razvedena* {. 076A, - 21/166/50 baramom~e do 30g. crnka* {. O21A, - 21/164/50 kra si mira*{. 021B, - 33/170/57 razvedena* {.023A. Podgotvenstrategiski plan za komunika ci ja so javnosta0500 40 666 (45 den./min.+19%ddv - nad 18 god.) za ~iesproveduvawe ni trebaa dve godini. Kako rezultatna intenzivnata sorabotka so nevladinite organizacii, mediumite i obrazovnite institucii,be{e zgolemuvawe na poddr{kata od 43 na 85 nasto.Ova be{e i rezultatot na referendumot za ~lenstvovo NATO. Znaev deka e toj ne samo zatoa {toburi~ka po kontejnerite, tuku go vidov edna{ i nabegawe od mojata zgrada, koga sosedot od pri zem jetogo drka{e zatoa {to mu spiel na pragot. Negovatapasija za ~itawe se gleda i vo toa {to go soborilsopstveniot rekord, pa taka kniga od 100 strani~ita za dva ~asa! Na krajot, maliot pisatel niotkri edna svoja dlaboko skriena (kako {to veli)~udna èlba: - Sakam da bidam tatko na dete koe }ebide sovr{eno vo sekoj pogled. Da bide dete naidninata, oslobodeno od site poroci, li~nost nanoviot milenium. Na kontinentot }e ima sta bilnostdokolku site zaednici ja uìvaat slo bo da taza izrazuvawe na sopstveniot identitet, no so istovremenoizrazuvawe i na lojalnosta na dr à va tavo koja ìveat.61

@rtvi za umetnostaOvoj umetnik e re~isi nepoznat, no toa ne go spre-~u va postojano da raboti na svoite umetni~ki dela{to se odraz na negovata po`rtvuvanost i is krenost.Toj ima uàsno silna volja i gi pregazuva sitepre~ki so svojot cvrst umetni~ki ~ekor. Toj~e ko ri sam, bez strav i bez sram. I ne e samo negoviot~ekor umetni~ki, tuku s$ {to e na kakovbilo na ~in povrzano so nego e umetnost. Negoviotìvot e umetnost, toj di{e umetnost, toj pieumetnost, toj jade umetnost, toj sere umetnost. Tojse budi rano nautro, stanuva umetnost. S$ u{te ne erazdeneto, no toj ve}e e trgnat nagore po planiniteso svojot umetni~ki tovar na svojot umetni~ki grb.Ovoj junak na umetnosta ili umetnik na juna{tvotoodi s$ do vrvot polupen so svojot ~uden tovar, bezda za sta ne ni za mig, vo ova negovo delo ne postoizamor. Negoviot ~uden tovar e ~uden zatoa {to sesostoi od edna golema kada, pet-{est kanti sobenzin i vi deo kamera {to e postojano vklu~ena zada go do ku men tira negoviot performans. Sepakkamerata i ne e tolku va`na, toj i ne se razbiramnogu-mnogu od ka meri, snimkata najverojatno bibila krajno lo {a, pa {to ako nema publika {to }ese topori na go re so nego za da go vidi performansot,pa {to ako toj si bide i publika samiot na sebe...62

Junakot e ve}e ka~en gore na planinata, soncetosamo {to po~ nuva da izgreva. Toj e na vrvot, sekojvrv e na pra ven za da se izvrvi, vrvot e samo u{teeden od mnogute migovi. Toj ja postavuva kadata na~is tin ka ta, na rabot, me|u zemjinata izdignatinai si ni lo to na neboto. Toj ja istura sodrìnata odkan ti te vo kadata, ne zaboravaj}i pred toa da & gozatne otvorot. Toj se soblekuva gol, studenko e navrvot. Toj si vleguva vo kadata i se nurnuva podbenzinot, celiot e natopen so benzin, koàta mu seeì. Za be le ùva deka kamerata ne e tuka ipretpostavuva de ka mu padnala nekade po patot,toa voop{to ne go zagriùva sega, sega stanuvajasno deka celava ra bo ta toj ja pravi za li~nozadovolstvo. Si se trie so sun|er~eto, sipotpevnuva, si svirka, se sme{ka. Toj se ~istitemelno. Niedno del~e od teloto ne si propu{ta,pravi i gargara, izgleda deka se ~isti i od mislitei od ~uvstvata, deluva tolku sveò... Toj e svetol,edinstveno sonceto e posvetlo od nego. Toj go znaetoa. Isto taka znae i deka sonceto e è{ko, a dekatoj e skoro smrznat. Zatoa pali edno ~kor~e i kadatabuvnuva vo plameni {to go skokotkaat ne bo to sosvojot ~ad. Sonceto milno se smee na toa {to gopravi detinestiot junak na umetnosta i po sa ku vasekoe dvono`no |ubrence na zemjata da bide vol kusamokriti~no. Toa bi mu ja olesnilo mnogu ra botatana miloto sonce, ne bi moralo site eden poeden da n$ gori so negovite zraci.Umetnikov leta u{te od malo dete, sega kako go le-63

mo dete smeta deka sekoe negovo delo gledano po sebno,pretstavuva po eden negov pad. Smeta deka ne govite dela gledani zaedno se edno mnoèstvo odposledovatelni padovi, {to spored re~nikot nadrugite lu|e bi bile smetani za ~ekori. Toj smetadeka site lu|e pa|aat od pad vo pad i taka ja gubator ientacijata, ne znaat {to im se slu~uva, do bi vaatrazni prividenija zaradi udarite {to gi trpatninite glavi, za na krajot da im podlegnat nate{kite povredi zdobieni od mnogute padovi. Tojne e nekoj golem smetkaxija, iako uspea da smetatri pati, vo prostorot sostaven od tri re~enici,toj duri ima i eden kup neplateni smetki. No, {toe toa za eden umetnik {to leta? Takvite liv~iwase razbeguvaat, koga toj }e se razmafta so krilata.Koga sme ve}e kaj liv~iwata, toj dobro se se}ava naedno liv~e u{te od vremeto na probnite letovi ipadovi. Na toa liv~e toj go napravi svojot prvstrip. Sega toj e re{en da go prenese letot od stripotvo svojot sleden performans. Za perfomansotse sobiraat okolu triesetina gleda~i i go sledatdo edna povisoka zgrada. Po patot toj im zboruva zasvoite stavovi vo odnos na pa|aweto popoznatome|u narodot kako ìveewe. Im vika: “Eve, jas nese pla{am, i si priznavam deka i jas sum mrtov. Neznam to~no koga umrev, no postoi golema mo`nost ida sum mrtov roden. Sepak, jas ednakvo gi sakam iìvotot i smrtta. Za mene toa e edna ista pojava{to mora kako i s$ drugo, vo sebe da sodrì dvesprotivni strani. Toa e sli~no na izgrejsonceto izajdisonceto. Zajdisonceto e izgrejsonce gledano64

od druga strana. Toa e ednoto isto sonce samo {tozemjata se vrti okolu nego. Toa e eden od izrazitena kru`noto dvièwe i neprekinatoto pov to ru vawe.Povtoruvaweto e nu`no, zatoa i ovie zborovivi se dobro poznati. Zatoa i zemjata se obiduva dapravi {to e mo`no pomali otstapki pri svoetopov torlivo kruèwe okolu sonceto. Kako moè dase zboruva za den ako ne postoi no}? Edinstvenopre ku razmenata na sprotivnostite na ne{tata emo`no postoeweto, ramnoteàta moè da se odrìsamo pri neprekinato dvièwe. Neprekinatotodvi èwe e usloveno i predizvikano od postojanotonaru{uvawe na ramnoteàta. Zarem ne e odewetoedna niza od pomalku ili pove}e izve`bani pa dovi?So postojanoto povtoruvawe na padovite seuso vr{uva ve{tinata na pa|aweto-odeweto, no istovremeno se pretrpuvaat i mnogu povredi nas tanati kako posledica na pa|aweto. Ottuka sleduvadeka e neizbe`no da se prekine so odeweto-pa |a weto,bez ogled na ve{tinata na oda~ot ili pa|a~ot,porano ili podocna toj mora da im podlegne na povredite.”Gledani od podaleku zali~uvaat na peripateti~koto{kolo na toj filosofot... I takaskromnata tolpi~ka sega se iska~uva po skalite nazgradata. Kone~no stignuvaat na pokrivot, tamuleta~kiot umetnik na padot im soop{tuva deka zanekoj mig }e se obide da gi nadmine site svoi do sega{ni letovi i padovi. U{te zborot ne go dore~e,ko g a na zadovolstvo, iznenaduvawe, i tra la la nagle dali{teto skokna od pokrivot. Pokriv, po prav,i~ ne e va`no, tuku ete, i ova |ubre samoto si se65

frli. Po s$ izgleda deka gi nadmina svoite do sega{niletovi i padovi, zatoa {to ovoj let trae{es$ do krajot na negoviot ìvot i voedno be{eposledniot negov pad. Nekoi od |ubrencata {to gogledaa bea voshiteni; nekoi od voshit i skok naa ponego; nekoi ja iskoristija mo`nosta ne ko go da goturnat; nekoi se zgadija; nekoi po vra ti ja, duri;nekoi ne izdràa i padnaa kako `rtvi na masovniotsrcev udar; nekoi se bunea; nekoi bea zbu neti;nekoi krajno razo~arani se murtea; eden pro viknadeka toa e golema glupost...Ovoj nastapuva na bina. Na binata {to e tamu, naKale, letno vreme kaj {to pravat pretstavi i koncerti. Tipot saka da go vikaat Gajdimitar, zatoa{to koristi i gajda pri nastapot. Pri stapot ilina stapot, ne e va`no, tuku ovoj uspeal da soberepreku ~etirieset lu|e - najmnogu slu~ajni mi nu va-~i. Im rasprava za toa kolku mnogu simboli so dr-ì gajdata. Prvo go naglasuva toa deka gajdata li~ina telo so ekstremiteti - br~aloto, gajdarkata isla gar~eto, i so trup - mevot. Se ubiva ìvotno zada se odere negovata koà od koja se pravi mevot,ima `rtvuvawe. Im objasnuva za ènskiot principna sozdavaweto, izrazen preku mevot. Koga mevotse due toj dobiva toplina i vlaga, mevot e za oblen,mevot e od koà, so izleguvaweto na vozduhotod nego se proizveduvaat zvucite kako {to decataizleguvaat od majkata, se nadovrzuva i na mitot zago lemata majka... Objasnuva kako treba da se stisneme vot za da se sviri so gajdata, deka br~aloto e sim-66

ol za ma{kiot princip, deka gajdarkata li~i napi{ tol... Eden od publikata go gubi svoeto tr peniei ne se ma~i povtorno da go pronajde. Ja grab nuvagajdarkata i so nea mu go svirnuva ku r {u mot naGajdimitar.67

Varijacii i improvizaciiNa po~etokot koristev francuski soni{ta, frotirski pokrivki, {areni hartii i malter za ko la-ìte. Toga{ mojot prijatel mi prizna deka nepostoi i deka treba da se ~uvam od veruvaweto. Tievikaa 245! Jas bev vo telefonot, vrtev levo - desnoso okokorenite o~i, upla{en od cenata na moiteobi di i èlbi, ve}e bev vo minus. Tolku bu~no{a re ni reklami, znaev deka se povtoruvaat, nokako i obi~no ne mi bea voop{to jasni. Odamnaznaev deka sum izguben vo gumite, bez redovnitedozi na pro te in ski ap~iwa, sega site moi naporibea naso~eni kon otkrivaweto na {to e toa. Siteraboti mi se liz gaa kako ribi~ki, zabite mepritiskaa, go gle dav sonceto bez da vidam bilo {todrugo. Kako go gle dav sonceto od ovaa ograni~ena izaglibena po l o`ba, ne znaev. Pretpostaviv dekatoa e ha lu ci na cija. Praznotijata na ovie tekstovibe{e od biv na i dlaboko vo mene o~ite mi beazatvoreni bez ogled na okolinata. Tr~av gu{terskiniz kalta i konzervite, kade otide ~istiot vozduhso proyirna rea? Mi dojde nosorog i mi zboruva{edeka praz no ti jata sum jas, deka sum trebal pove}eda ~itam. Za mi àv u{te posilno i se zalepiv vrzcevkite niz koi te~e{e ma~ninata. Bev vorafinerija za ma~ ni na, rabotnicite vedna{ mi68

prijdoa so mrsnite ~ekani, kle{ti i francuskiklu~evi, me ubeduvaa deka sum bizaren. Ne mrdnav,edinstveno trepnav i si gi potkrenav racete konliceto, za da go po kri jam. Rabotnicite rutinskime tepaa, so red i so plan, bez me|usebninedorazbirawa, po nekoe vre me si zaminaa, toamnogu me zbuni. Edno dete mi bu ri~ ka{e vo okotoso crno stap~e, jas bev ku~e i si gi jadev isturenitecreva, oti koga bev mal vo ~i tan kata ~itav zalu|eto {to mrazat izmisleni so ni{ ta. Povtornome napadnaa starite linii, gi gra bav i si gizaboduvav vo glavata i ‘rbetot, bez da znam kakov }ebide krajot. Tamu na kaldrmata go najdov maliotcrven obra~ za sobirawe na vlak na ta od glavata.“Uf!” - rekov - “Te{ko e postojano da ja prexvakuva{okolinata po sto pati. Plivaj {to ako e te{ko.”Ne, ne! Ne moàm ve}e te{ki se di j a lo zite, ne, }ese udavam, da ne mi bea rasipani zvu~ nicite, }evidevte vie ubavo za zna~eweto na kriminalitetotvo prehrambenata industrija i ana lizata nasostavot na viktimolo{kite za~ini. @rt viteigraa i pokraj bessmislenosta na glu pa va tasituacija, vo koja zapadnaa treperej}i kako cve}iwata vo esenskata gradina na smrtta. Se ri oz niteubijci tr~aa po niv, dodeka tie se krieja na ~ud nina~ini: vo zvucite na tubite, vo sodrìnata nakanisterite i vo odglumenite ludila. S$ im be {epopusto, tie bea samo obi~ni `rtvi na na pi {a nitema{ini za melewe meso. Ne, ova ne be{e ~udo,ova be{e kraj, samo koga bi moèl... @irafata enaj visokoto zemjeno ìvotno, nau~nicite ots e ko-69

ga{ se pra{uvale koj e toj {to mrda vo nejziniot{up liv vrat i zo{to ne & sviri teloto koga duvavetar niz savanata? No, sekoga{ ostanuvale bez odgovorili so nekoja fantasti~na pretpostavka. Porano mislev deka pretpostavkite bea sopkite, nopotoa vidiv deka s$ e edna ogromna sopka i dekapatot se odreduva preku na~inot na koj se vo s pos tavuva redosledot na sopkite {to po nekoja slu~a j-nost moèbi bi vodele do nekade. Tie so svoite perki,nabr~kana koà i golemi zabi{ta se pro bi vaatniz arktikanskite moriwa, hranej}i se so lu{ pestiìvotin~iwa, yvezdesti ribi~ki, stari mem losani pariski harmoniki, dupnati mar{ov ski baraban~iwa, cirkuski {atori i gumeni top ki naholandski jazik. Mnogu od su{testvata ve ru va atdeka i so tancot moàt da se pridviàt kon bez dnatana nepovratnoto propa|awe na site jajce kletki.Nepravilnata delba na embrionskite klet ki gopovtoruva{e istiot odraz vo ogledaloto na neuspehot, tamu vo pozadinata se gledaat i mno gu teska~ ki, stra~ki potsu{eni i polumrtvi po lu arapiso hartija vo dlankite. Kolaìte se dvièa postarite pateki, no lo{ite pogledi sepak po~ naada gi sledat i po 32-ta vrata go upotrebija dejst vuvaweto mesto ogan.Vesnicite so dlabinska analiza i plus 30 naj dobritetratki so specijalna idnina ìveat vo pra-{u mite na Meksiko i na Gvatemala. I po patot nizPeru, île i Zapadna Evroazija, niv ne im rasterog na glavata, zatoa tie stanuvaat jada~i na insekti vo mreìte na prvite MAK klonovi. 20 go di-70

ni po izgradbata na nivnata multiplatforma tiese sre}avaat so skandinavskite klasi~ni koktelipolni si so improviziracii i èni vo op{test voto.Moraat da ja zabeleàt promenata na reli giskatastruktura, rastot na naselenieto i da munajdat mesto vo istorijata na Vejd Kju Rufson, akone sakaat Klark Xejms Man i Vilson Si ârls dazemat pregolema doza na plagijat i da odletaat vo48-iot poàr na nebesnata te~nost. Za ogromna àlvo krugovite na site javnosti ne se obrnuva{e dovolno vnimanie za tatko mi. Tatko mi be{e umren,pred godina i polovina ili pred ~etiri, no zaradinenadejnosta na nastanot nikoj ne go zabeleà toa,ili pak site bevme premnogu upla{eni da si gopriznaeme toa. Ednostavno site si voobrazivmedeka se razbolel od dijabetes, deka od vreme na vremeja gubi silata i svesta, pa pa|a i mnogu drugibole{tini. Vo tie momenti, majka mi od mene ba ra-{e milost i razbirawe za nejzinata audio nervoza,do deka sestra mi bez vrska si gi potkreva{e ve |ite.Jas se branev so idiotsko smeewe od vidot Ha HaHa, pridruèno so zadi{uvawe i vpe~atok dekasite okolu mene se ludi. Denes po~naa da se dviàtbaroknite zvuci vo mojata soba i pe~enopiper kovite mirisi si gi odbraa svoite pe~eno pat li xa novii pe~enop~enkovi mirisi, kako partneri zagla d niot bal. Zaedno gledavme vo mojot razgolenmev, prekrien so nebo i sivi do`dovni oblaci, gledavme vo negovite spazmi~ni napregawa {to pretstavuvaa obid da go isfrlat nepotrebnoto od ne govata vnatre{nost, pravo vo {oljata. Ne do raz bi ra-71

wa ta bescelno se vrtkaa. V~era se obiduvaa da meube dat deka sum sme{en, smotan, izguben, dro gi ran,so mnogu mal mozok i sli~ni raboti. Site beadogovoreni. Namesto ~aj od anason mi napravija~aj od |avolesta treva. Zav~era edna klupa mi giraska{avuva{e svoite sloni{ta dodeka serev nanea, no jas nemav vreme za toa, oti mi stude{e i moravda odam do doma po xemperot. Koga se vrativ,klupata be{e otidena. Go pra{av kafeavoto dete,{to uporno yvone{e na yvon~eto od svojot velo sipeddodeka vrte{e kvadrati i tragolnici okolumene, kade oti{la zelenikavata klupa. Toa brzomi odgovori, no jas ne go razbrav. Go zamoliv da mipovtori, mi re~e deka oti{la da ja ubie qu bov nicata na tatko &. Si rekov: Pa {to. Otidov da ulovamnekolku uli~ni svira~i, im prdnav edna{ isite ispopa|aa, leèa na zemjata, a eden poizdr`livu{te se prepelka{e. Odamna sakav da go ulovam~ovekot bez desno uvo, so crna prevrska na mestoto na nenastanot. Zafaten od golem gnev moravda se zadovolam so ofkaweto na gnasnite bez dom nici,gi gazev so oklopnoto vozilo po sto pati. Sezalagame za afirmirawe na posebna grupa na preventivnimerki t.n. serki na viktimoprofilaksa,vo ~ie prezemawe posebna uloga treba da imapolicijata. Aktivno treba da se vklu~at site preventivni èlementi vo namaluvaweto na dol ìnata na stradaweto na edna `rtva. Pove}e da bidatzastapeni sovetodavnite vospitno-obrazovnite ipro pagadnite perki. Kako i zadolìtelnata glupotreba na stabilizator E-415 i konzervans E-211.72

Spored nas, toa pretstavuva sovetodavna fus ta novaza na{ite poliwa so bolki i bulki nad koi{e ta at reptili so nos kako rascvetan leksilikonza stran ski tvorovi. Elektronegativnosta nakislo ro dot drasti~no se zgolemi...73

Pateti~no |ubreIma{e dva kontejnera pokraj patot. Tie si smrdeauàsno. Si bea tamu pokraj patot i samo si smrdea isi smrdea... Mnogu |ubriwa go nosea svoeto najmilo~edo - gri`livo nataloènoto |ubre tamu, za da imgo prinesat kako `rtva. Tie go frlaa |ubreto vo iokolu kontejnerite - oltarot na sovremenoto potro{uva~ko rop{testvo. No, po patot minuvaa sekakvi su{testva, ima{e i takvi bogohulnici {tosred siv den pretaa po kontejnerite i al~no gi kradeai jadea `rtvuvanite otpadi, pri {to besramnogo skvernavea toa sveto mesto. Tie divjaci bea ednakvo drski bez razlika na nivnata vozrast iliniv niot pol. Mali de~iwa se pikaa celite vo kontejnerite, gi istraùvaa nivnite gnasni dlab o ~ini,a ponekoga{ mi se ~ine{e deka nekoi od niv neni izleguvaat ottamu, deka kontejnerite se ne kakvismrdlivi okna na tajni premini kon nekoj drugsmet, prostete svet. Doa|aa i dedovci na to ~a ci sodupki namesto gumi i buri~kaa so vnimanie. Iiskrivenite babi~ki ~epkaa tamu ne{to. Siteovie grevovi nekako i moèa da se prostat, noedna{ vidov kako edna sokubana èni~ka si se posluì od kontejnerot i slatko si gi izlià prs titepo taa uàsna gozba. Odedna{ kakvo iz ne na du vawe!@eni~kata izvadi ne{to zamotano vo hartija74

{to najmnogu li~e{e na vekna leb i go frli vokontejnerot. Za mig silno se izraduvav, si po misliv:“Pa, i ovie gadotii nau~ile da gi oboùvaatsvetite kontejneri i po~nale i tie da im pri n e suvaat `rtvi”. No, ste slu{nale li nekoj leb da pla-~e? S$ mi be{e jasno. Toa be{e diverzija, bez ob raznata èni~ka saka{e da gi oskvernavi kontej ne riteso poganiot izrod, kolku grozno! Pa, site dobroznaeme deka takvite bebiwa se ostavaat preku zimata na kameniot most da smrznuvaat, za nie da mo-è me bezmilosno da gi zabikoluvame i da ne gi po-~es time so na{ite vredni skapo~evlesti klociili zgaznuvawa.Za sre}a, nekoj drug prethodno frlil ne{to da lekupokorisno od toa nepotrebno bebe vo svetiotkon tejner, toa be{e eksplozivna naprava tem pi ranada go raznese na sitni smrdlivi par~iwa ovojgom narsko pateti~en gnaskaz.I taka, sostojbata si ostana relativno mirna sopovremeni provokacii.75

AmnestijaEdna tula padna od skeleto i ostana cela. Po neapadna i edna plo~ka i se napravi par~e. Pred daispu{ti du{a, plo~kata ja pra{a tulata: Ti mori,si u~ela li fizika? Iako toa be{e retori~ko pra-{a we, tulata saka{e da & odgovori na plo~kata, noustata & be{e izgorena od trieweto so vozdu{nite~esti~ki pri zarobeniot pad. Tie bea dobri pri jatelki i tulata posakuva{e i taa da se iskr{i, zatoase obiduva{e da skokne za da padne u{te ed na{, notulite nemaat noze i site napori & bea za lud ni. Natulata & doa|a{e da pukne od maka, do de ka yidarotrazo~arano ja gleda{e ovaa srce pa ra tel na scena.Yidarot tajno posakuva{e da ima povre deni mi nuva~i kako posledica na negovata “ne vn ima tel nost”;taka toj & se predade na svojata zloba i ja frlimistrijata kon parkingot, so cel da go pogodi tipot{to izleguva{e od kolata. Yidarot go utna tipot,no mu ja zdrobi muckata na negovoto dete otkako japrobi {ofer{ajbnata. Dodeka tipot zbesnato sedere{e na parkingot, ènata na tipot gi vade{esr~ite od svoite porane{ni o~i i be{e mnoguzbuneta, za{to ne moè{e da pla~e bez o~i, iakobolkata be{e nepodnosliva. Vsu{nost, sol z ni te`lezdi i ponatamu si rabotea, no ima{e mno gupove}e krv otkolku solzi. Yidarot si misle{e: E,76

toa ti se vika mo}na mistrija. Toj edvam se voz dr-ùva{e da ne brvne vo neizmerna smea. Yidarot be-{e na rabot, sekoj mig moè{e da pukne od za dovolstvo. I pukna. Ne pukna yidarot, tuku turori s-tot {to se {eta{e niz ulicite na è{tinata sosnaj perska pu{ka, oble~en vo beli bokserki so crveni srcenca. Turoristot be{e poprecizen od yidarot i napravi pedantno crveno dup~e na ne go votoispoteno ~elo, ima{e pove}e pot otkolku krvzatoa {to potnite `lezdi na yidarot prodolìjada rabotat po inercija. Tipot so o{tetena kola ipovredeno semejstvo klekna na kolena i kaà: Ete,gos pod gleda i ja sproveduva pravdata. Toga{ tu roristotdojde do nego i mu re~e na tipot: To~no, Alahe golem i vie }e odite kurban za negovata ~est. Gozakla tipot so kama i po~na da go dere za potoa daim go podeli mesoto na siroma{nite. Eden od seirxiite{to budno gi sledea nastanite, is po sednati na klupite otstrana, re{i da se vklu~i vodejst voto i hrabro mu pristapi na turoristot somol ba da mu dozvoli da ja siluva o}oravenata èna.Turoristot prifati velej}i: “Alah e golem, tojpros tuva, samo napred, uìvaj, i taka tipov }e gode ram i se~kam u{te najmalku dvaeset minuti.Treba da se napravat kremenadli, da se izvadatvnatre{nite organi i taka natamu.”. Zad ovieizli{ni zborovi vsu{nost se krie{e èlbata natu roristot da go ubie i sega ve}e aktivniot seirxija. Po nepolna minuta se pojavi i eden pedofil,koj bez pra{awe mu se nafrli na deteto {to of ka-{e na set glas u{te od migot koga yidarot mu ja77

zdrobi muckata. Turoristot se prave{e deka negleda, no vo sebe be{e gord deka }e ima mo`nost dagi uni{ti site ovie gre{nici vo imeto na Alah.Na eden nekrofil mu te~ea ligite, i toj ne{too~ekuva{e od ovaa vozbudliva gletka. I ostana titeseirxii ve}e ne go kriea svoeto zadovolstvo,sves no ili nesvesno, no sepak sovesno site posmatra~i masturbiraa. I, i, i... Mora da se priznae dekai na turoristot mu se digna. No, toj kako ins t rumentna voljata Bo`ja be{e celosno osloboden ododgovornost. Muvite ne ~ekaa site ovie tela dapo~ nat da skapuvaat i zatoa se lepea na potta, krvtai malkute solzi {to brzo isparuvaa na ovaa golemaè{tina. Sletuvaa na site tela bez is klu ~ok,vletuvaa vo site tela bez isklu~ok, gri`livo gismestuvaa svoite jajca (idnite larvi) vo porite bezisklu~ok, bez isklu~ok... Ima{e tolku mnogu muvi{to be{e ote`nato dvièweto vo vremeto i prostorot,stanuva{e s$ pogusto. Muvite tolku pre~ea{to i jas - Sozdava~ot na ovoj tekst, ne moèv da gosledam tekot na nastanite. Zatoa po~ nav da seraspravam so re~enicite, gi obvinuvav de ka zaradinivnata neodgovornost, praznotija i zdodevnostsekoe zna~ewe se pretvora vo ma~ewe, a }orsokakotse ~ini kako edinstven izlez. Sakav da ja izgubamkontrolata nad zborovite, sakav buk vi te da sepobunat, da po~nat da se samozapaluvaat vo znak naprotest, da dezertiraat, da predizvikaat neredi iuspeav da gi nagovoram da mi se spro tis ta vat. Ednovreme skri{no im pomagav vo nep os lu{ nosta, imdavav oru`je, voeno gi obu~uvav, no imav vmetnato78

i mnogu {pioni me|u redovite na re~ enicite. Ikoga mi zdodea da gi gledam kako bed no se obiduvaatda pruàt minimalen otpor gi iz bri{av site doeden, a go napi{av tekstov da ja sla viprivremenosta i neminlivata nemenlivost naminlivite i menlivi... kako......spomenik na u{te eden zaluden i zabluden obidza... i nedore~enost na nedope~enosta na `rtvitepadnati za...I toga{ koga site bevme o~ajni i mislevme deka s$e izgubeno i deka }e morame da se zadovolime soni{to, po~na da vrne. Kolku be{e neo~ekuvano ovapre krasno osveùvawe sred vakva è{tina. Do`dotbe{e teòk i ubistven za muvite {to gi prekrivaa na{ite tela. Ova ne be{e obi~en do`d ovabe{e b-laèn do`d, be{e gust i po malku lepliv, sepretvora{e vo prvut koga }e se podzasu{e{e, ovabe{e otkrovenie, site poglednavme nagore so zi natiusti, mirisa{e na riba, bezbroj su{testva so angelski krila i angelski lica, so |avolski rok~iwai |avolski opa{ki, so crveni nabreknati kurovigo lemi kolku gajdini br~ala bea zaka~eni na me kitebeli obla~iwa i boèstveno svr{uvaa. Sitebev me op~ineti od nivnata gomnipotentnost.79

Vtorata pretstava na perverzniot cirkusJas sum vo krugot kade {to se odvivaat to~kite nacirkuzantite. Go vrtam hulahopot so mojot erek tiranpolov organ, malku ponastrana edna èna, namesto na trambolina, otskoknuva na ve{ta~ki polovorgan pricvrsten na podot so silen feder. Taae gola i na sekoe sletuvawe poloviot organ & navleguva do matkata ili do debeloto crevo (zavisnood nejzinata polo`ba za vreme na letot), dodekacickite & visnuvaat za da se doprat so poslanitetrici. Ovaa nejzina to~ka be{e direktno ins pirirana od eden naroden motiv nacrtan na edno avtobusko sedi{te. Mojata vozbuda so tekot na izvedbata raste na op{to zadovolstvo na publikata sookokoreni o~i. Dve-tri deca se obiduvaat da gipovtorat moite dvièwa, no majkite so prekor implesnuvaat po edno {amar~e. Poloviot organ mi sezavlekuva na stranite, nagore i nadolu, vle~en odvrte~kata sila na hulahopot. Periodi~nite pritisoci na odredeni mesta od mojot polov organ sena rabot me|u bolkata i zadovolstvoto, taka {toce lata moja tvore~ka mo} se sobira vo crvenatagla va, nabreknata od silniot napliv na krvta {todoa |a preku napnatite krvi sadovi. Sekoj hu la hopkinvrte` mi sozdava ~uvstvo na rana vrz mestotoka de {to pominuva. Zatoa so novite vrtewa se pot-80

kre vam na prstite silno, glasno i zabrzano di {ej}i.Povremeno podviknuvam, ‘ràm i brevtam, do de ka sostu de ni te dlanki gi bri{am kapkite pot od moetolice . ûvstvuvam deka naskoro }e ejaku li ram i zatoa& davam znak na golata èna da se pod got vi. Taagi zima od podot listovite, na koi po ma te ma ti~ kipat e presmetana brzinata i naso ka ta na sper mata{to site o~ekuvaat burno da izleta. î taj }i giformulite vo vremeto od edno do drugo pri zem ju vawe,golata èna gi lovi vo vozduh plo d ni te str{-le ni na mojot ejakulat so pomo{ na lis to vite {tosamo mig pred toa gi ima pro~itano. Iako te~nostaprska na site strani, taa uspe{no, so ve{tinata,brzinata i elegancijata na stariot kung-fu majstor,gi sobira i najsitnite kapki vo mre àta na logi~kite sledstva, brojki i bukvi, za pi {ani vrzhar tiite vo nejzinite dlanki.Za vreme na golemiot lov se odvojuvam od zemjatasko kaj}i niz orgazmot, hulahopot zbesnato leta vopub likata, a jas prodolùvam da skokam kako majmundoceduvaj}i ja beluzlavata liga.@enata se prizemjuva i istovremeno gi golta listovite kako da e {trk, so cel da si go pukne ~irotvo svojot èludnik. Taa uspeva i na scenata serekrv, jas se gadam i zapo~nuvam da povra}am vrz lu-|e to vo loàta. Okoto od tele{kata glava {to be{evo ~orbata {to ja izedov pred eden ~as leta pravovo dekolteto na ènata na premierot. Kiselinatami pominuva vrz sluzokoàta na nosot i ustata,o~ite mi se zacrvenuvaat od napregaweto, u{ite81

mi se podgotveni da puknat, kosata mi e naeèna.Lu|eto od publikata iznenadeni od na{iot visokumetni~ki dostrel se strupoluvaat mrtvi, otkakoeden po eden im se razleva i istekuva ekspl o di raniotmozok niz porite na nivnite lica.82

Vozdravotelo zdravduhGledav fudbal, Germancite im na~ukaa osum golana Arapite. Natprevarot zavr{i. Ja smeniv programata, go gledav “@ivotot e ubav” od Roberto Benini.Mnogu dobar film, ako ne ti e gledan, gledajgo, i Marko vika deka toa e dobra prikazna. Markosa ka da napi{e barem edna dobra prikazna, drugoni{ to ne bara. Filmot zavr{i. Pu{tija dve pesniod Manu âo. Po pesnite po~na Top {op, rek lamiraa Mohave o~ila {to gi apsorbiraat {tetniteult ra-violetovi zraci. Stanav od foteljata i trgnavkon mojata soba. Na xamot ima{e muva. Se vrativnazad da ja zemam tepalkata. Ja mavnav muvata,padna na parketot. U{te be{e ìva, prevrtena nakrilata se vrte{e pobrzo i od brejkdenser vo diskoteka. Ja udriv so rabot od tepalkata za da ja dokraj~am, & go sma~kav zadniot del od teloto. Ne jaubiv, po~naa da izleguvaat malite beli crv~iwa.Muvata se vle~ka{e po podot i ostava{e crv~iwazad sebe. Crv~iwata mrdaa... U{te ja udirav mu vata,i u{te be{e ìva. Kone~no & ja otkinav gla vata,crv~iwa ima{e nasekade. Sakav da gi isprskamso Pips, no mi tekna deka toa e {tetno i za mene.Otidov vo veceto, skinav malku toaletna hartija.Koga gi bri{ev crv~iwata, mi zali~ija na mr sul-~i wa protrieni niz prstite, ja sobrav i muvata.83

Hartijata polna so le{evi ja frliv vo {oljata.Mi tekna deka porano fa}av muvi, im gi kinev glavite, gi stavav vo tetratka i so pritisok gi pret voravvo ~udesno krvavi ror{ahovi damki. Dodeka sigi miev racete mi se primo~a. Mo~av vrz mrtvatamuva i nejzinite crv~iwa. Povtorno si gi izmivra cete. Ne pu{tiv voda zatoa {to vo me|uvreme re-{iv da si gi izmijam i zabite. Morav da im pruàmmalku otpor na gabi~kite {to nesopir li vo jaosvojuvaa mojata usna {uplina. Mislam deka tiemi ja napravija i malata rani~ka na desniot krajod usnite. A, sigurno im se rodnini i na li {ai te{to mi ja lupat koàta okolu ustata. Pra vevgargara i plukav vrz muvata i nejzinite crv ~i wa.Si gi izmiv zabite i pu{tiv voda. Tuu, pro kle tiherpesi! Ne znam {to da pravam ni so gabi~kitepod noktite. I glavata silno me ~e{a. Otidov kajMurxo na balkonot i po~nav temelno da go ~is tamod krleìte {to mu ja cicaat krvta. Eden po edengi nao|av pod negovoto gusto krzno i gi pre ma~kuvavso otrov. Utre }e odam na Vodno za da po di-{am malku sve` vozduh, kone~no smee da se odi dovrvot, no koj }e u~i namesto mene?84

Ku~iwa, ma~iwa i sli~ni glupostiMurxo me {eta{e me|u kontejnerite, se vrtka{eoko lu edno ku~e i malku fale{e da se zdavat. Ima-{e u{te dve pomali {to samo laeja. Vikav po negoda zastane, ne slu{a{e. Edna ku~ka dojde da mi japoliè rakata. Edna èna dojde da frli |ubre i naku~kata & re~e deka nema ni{to, koga taa ja po gledna.@enata go vide kutreto {to krive{e i trese {enekoi gluposti deka ku~eto nemalo kaj da se le ~i ideka imalo sekakvi lu|e {to duri i im gi kr {atnozete na ku~iwata. Taa be{e grozna, lo{o oble~ena,celata nabr~kana i luda so crven kar min irazret~eni dolni zabi, moè i nema{e gorni.Murxo & se ka~i na ku~kata, ama naopaku, otkaj glavata.Toga{ go vrzav i go odvle~kav. Go odnesov natrevnikot me|u zgradite i tamu go pu{tiv. Mal kuode{e po mene, pa go snema. Ja vidov grozno lu da taèna kako se vrti pred prodavni~kata, mav ta {e sokeseto polno so leb, vika{e po Murxo dodeka tojskoka{e okolu nea. Mi tekna deka taa istata è nai porano taka se odnesuva{e. @enata sekoe ut rohrane{e edna ma~ka na toa mesto, ovojpat Mur xo jaizbrka ma~kata i go izede lep~eto. Jas go br kavMurxo, ènata mi vika{e. Taa re~e deka sa ka laìvotni, ama deka tolku golemi ku~iwa treba da sena sinxir, za{to moè da napadnat nekogo, me85

pra{a dali ~itam vesnici, tamu taka pi{uvalo. Ipokraj toa {to be{e grozna i luda vide deka ve}esum otrpnat na takvi gluposti i deka nemam namerada se raspravam, pa prestana. Murxo pro dol ì dabega. Ku~kata si sede{e vo blizina i sa mo sigleda{e i se ~ude{e. Go fativ Murxo i pak go odvle~kav,ku~kata prodolì da si gleda. Mu naj dovedna topka vo trevata i mnogu dobro si igrav me, sija donese doma. Majka mi re~e deka topkata bilamnogu ubava i golema, Murxo za malku ne ja griznaza{to posegna po topkata. Edna{ ja grizna koga muja otvori muckata za da ne se udavi od koska. Edna{me grizna koga mu vadev |ubre od ustata. Na vestiintervjuiraa eden dedo {to fa}a i ubiva ma le~ kivolci, do nego ima{e u{te eden sredove~en idiotso blaèna nasmevka, nameneta za kamerata, {todrè{e dve vol~iwa za vrat i gi gme~e{e edno oddrugo. Ednoto be{e mlitavo i izligaveno naglavata, a drugoto se lute{e {to go gme~at i gi pokaùva{e zabite. Dedoto go opravduva{e svoetoiz ìvuvawe vrz vol~iwata so izgovor deka toj gilo vi za{to tie go jadat dobitokot. A. me odnese davidam edni dve crni ma~iwa, decata gi tormozeapod izgovor deka se griàt za niv. Pak pominavmeot tamu, gi nema{e decata, oti{le da spijat. Ma ~iwata trgnaa po A., koga ja vidoa. Gi gale{e, i jasklek nav da gi pogalam. Ma~iwata po~naa da se ka-~u vaat po mene, ednoto mi se ka~i na tilot, drugotomi se pikna vo xebot. A. mi vika{e deka se ne ~is ti,a moè i bolni. Tie mi mjaukaa i jas im mjau kav,mnogu lo{o mjaukav. Mi se piknaa pod bluzata,86

koga sednav na yit~eto. Taka si zaspaa, a jas glu pavosi sedev tamu i ne mrdav mnogu. A. mi re~e da gistavam ali{tata za perewe koga }e si dojdam doma.Taa po~na da mi raskaùva za toa deka mnogu sa kalama~iwa koga bila dete, ama ne & davale da gi~u va doma. Kaà deka edna{, dve nedeli ostanalakaj ba ba & zaradi edno ma~e. Deka edna{, nekoedevoj~e {to ìveelo tamu negde kaj baba &, posakaloda go pogali ma~eto, ama A. & rekla deka na moè.Po toa istoto toa devoj~e & kaàlo deka nekoi decago fatile ma~eto za opa{, go vrtele i go frlile voVar dar. Ma~eto probalo da izleze nadvor, no ma{-ki te go butkale nazad vo vodata s$ duri ne se uda vilo.Devoj~eto gledalo i ni{to ne napravilo zatoa{to pred toa A. ne mu dozvolila da go pogali. Devoj~eto koga potporasnalo oti{lo vo Rebis da nau~ida tancuva, a deteto {to go udavilo ma~eto stanalo kriminalec i go vikale Ma~ki, ubil ~ovek sopi{ tol za da mu pokaè deka pi{tolot raboti za{-to imal namera da mu go prodade. Odleàl dvameseci zatoa {to ne sakal da go ubie, tuku sakal damu prodade pi{tol, a na televizija eden veterinarse bune{e, oti imalo lu|e {to gi trujat ku ~iwata.Veterinarot ne{to mele{e deka pud la ta ne bilaagresivna i deka stvarno toa nemalo smis la, dekadal s$ od sebe da ja spasi... Pa ne{to tamu 21-vi vek,gluposti nekoi, ne~ove~nost, pa grobi{ta zamileni~iwata, pa toa ne bilo hir, ne bilo moda, pasankcii nekakvi, pa sud, normalno ja sme nivprogramata. A. me pra{a dali da im ku pi me ne{tona ma~iwata za jadewe ili da im donese ne{to meko87

i toplo od doma, me pra{a dali mi se do pa|aatma~iwata. Rekov deka toa ne se nitu pr vi te nituposlednite ma~iwa za mene, obi~ni ma ~i wa, pa iK. se matka{e so ma~iwa... ed na{ edna ku~ka sezam’kna po mene duri od Holidej in do Novo lisi~ei ba{ mi be{e gajle {to za vi va {e skoro petnaesetminuti pred vlezot na zgra da ta. A, edna{ so A.vidovme edno iskubano ku~e i mu kupivme konzervaso ku~e{ka hrana, ama toa od bi da ja izede.88

Af, af, Murxo lae...Mu otkrija rak na debeloto crevo so pomo{ na ku~e.Toa be{e eksperimentalen metod, no rezultatitebea zastra{uva~ki to~ni. Ku~eto be{e dresiranoda nadu{ka kancerogeni kletki, toj samo treba{eda prdne.Dojde doma i ja kaà dijagnozata na svojata èna.Tie imaa edinaesetgodi{na }erka. Po tri mesecitoj umre. Mnogu se ma~e{e za tie tri meseci, dok torite ispituvaa novi lekovi... Dvaesettina denapred da umre, toj & podari kutre na }erkata, toa be-{e doberman, go krstija Astor.]erkata mnogu go zasaka Astor, se griè{e za nego.As tor & stana prijatel. Tr~aa niz parkot, si igraa.Astor brzo raste{e, po edna godina po~na i za {-tit ni~ki da se odnesuva. Be{e mnogu razgalen ista na qubomoren, ne dozvoluva{e nikoj da & se pribliì na }erkata. Taa go cene{e toa, be{e mno gupo vle ~e na i po dve godini se druè{e samo soAstor. Majka & ja tera{e da go ostava Astor domakoga izle gu va {e nadvor, i ja u~e{e pove}e da sedruì so decata od {kolo. Mnogu se karaa poraditoa, silno vikaa i sa mo Astor moè{e da gi pre kinekavgite so ne go vo to silno laewe i stra{no ‘rèwe.Toga{ majka & up la{eno se povlekuva{e vodrugata soba, a taa za do volno go gale{e Astor i gonagraduva{e so vkus no zal~e.89

Na ulica, kom{iskite deca ja zafrkavaa - “Ah, enego Astor i kako se vika{e...?” Taa mnogu ne im obrnuva{e vnimanie, si go ima{e Astor, a tie beaglup ~ovci {to znaeja mnogu brzo da tr~aat i da seka ~uvaat na drvjata koga }e im go pu{te{e. Mnogu& be{e sme{no koga nekoe dete si ode{e doma so iskinati pantaloni i raskrvaven gaz. Astor napadnai edna nejzina vrsni~ka, ja grizna tolku silno {totaa se onesvesti od strav, a potoa ja odnesoa na {iewe.Po ova, taa ve}e ne smee{e da go pu{ta Astor odsinxirot. Edna{ samo go pu{ti, be{e doc nanave~er i uàsno mu treba{e ku~ka. Taa gi gle da{eAstor i xukelata, se vozbudi, toga{ taa ima {epetnaeset godini. Gi ~eka{e polovina ~as da seotka~at, zatoa {to Astor be{e pogolem.Doma, moèa da si igraat kolku {to sakaa. I redovno si igraa. Najubavo si igraa koga majka & be{ena rabota, a taa ode{e popladne na {kolo. Toga{taa se soblekuva{e gola i igrata stanuva{e po vozbudliva. Taka po~na da se ebe so Astor, be{e gorda{to ne & bea potrebni glupavite mom~iwa. Be{epre krasno, zadovolna ode{e na {kolo, dobiva{esa mo petki i uìva{e vo svojata tajna. Site so u~enici & se ~inea nekako smotani i prosti, ne ~itaakni gi kako nea, bea premnogu obi~ni, kako stado...Arno ama, eden den majka & se vrati porano od ra bota.Ja otklu~uva{e vratata, Astor be{e vrz nea,taa proba da go otturne, Astor ne prestanuva{e...Maj ka & po~na ne{to da zboruva i trgna kon nej zinata soba. Ja fati panika da ne ja vidi majka &,po~ na da go udira Astor, toj se naluti i po~na da ja90

grize. Taa silno vreska{e, majka & vtr~a vo sobataso sukaloto (od tie debelite) i po~na bezmilosnoda go udira Astor. Majka & go prekr{i Astor od }o tek i toj ve~erta umre. Nea ja odnese vo bolnica,dok torite ja krpea.Koga se osvesti po operacijata, ne moè{e da sepod nese so zavoi. Po nekoe vreme si dojde doma, doktorite rekoa deka s$ moè da se sredi so plasti~naoperacija. No, Astor be{e mrtov, site kom{ii doznaa{to se slu~ilo, onaa nejzina vrsni~ka re~e dekataka & trebalo. [to & ostanuva{e drugo, osvenda gi ispie site ap~iwa za smiruvawe naedna{.Ot kako taa trajno se smiri, majka & polude. Se ot selivo drug del od gradot.Tamu taa gi true{e maalskite ku~iwa kako od ma z-da za }erka &. Ja zavikaa Ve{terkata, a ne izg led a-{e lo{o - ima{e 38 godini. Sproti nea ìveejaedni {to ~uvaa pudl. Pudlot se vika{e Bongo, taakopnee{e da go otrue toa runtavo ku~e...Za pudlot najmnogu se griè{e sinot, stanuva{evo 6 za da go pro{eta. Toj idiot ima{e 22 godini iu{te ìvee{e so majka mu i tatko mu. Osven za pudlotmnogu ne se griè{e za drugi raboti, od vremena vreme ode{e na nekoj idiotski fakultet, ama neu~e{e. Edna{ dojde so edna {esnaesetgodi{na devojka,najverojatno ja pokanil doma. No, {tom ja otvori vratata pudlot istr~a nadvor, skoka{e po devojkata, a malku potoa po~na da & ja zlostavuva nogata. Vo istiot mig od doma izleze i Ve{terkata,gi vide i po~na da vika: “Aha! So ku~eto zaedno91

vnat re }e se rabotite, a?! Perverti edni!!!”Devojkata se usrami, ja pogledna Ve{terkata i seup la{i, ja pozna, toa be{e majkata na devoj~eto ~ieku ~e ja napadna koga be{e pomala. Gradot i ne be{eba{ golem. Mu se izvini na idiotot i mu re~e dekane moè pove}e da doa|a kaj nego na gosti, pri toamu ja raskaà prikaznata. Mu se dopadna prikaznata, se obide da ja zapamti i zapi{e, toj be{eskri boman bez idei. No, mu be{e maka {to ne mu uspeada ja napastvuva devojkata.Ve~erta, toj sonuva{e ~uden son. Na son mu se prisrai otide vo nu`nikot, dodeka si go bri{e{e gazotedno gomce skokna nadvor od {oljata. Toj ne mo-è {e da poveruva, trgna kon gomceto, a toa si otskoka kako àp~e i se skri zad kadata. Toj proba dase ubedi deka mu se pri~inilo i se smiri.Slednoto utro izleze da se pro{eta so Bongo. Samo{to izlegoa od dvorot, ku~eto lapna edna ki f li~ka.Dodeka se {etaa toj se priseti na sonot. Po pro-{et kata toj go ostavi Bongo doma i otide do naj bliski ot psihomat. Stigna do psihomatot, ufrli ednapa ri~ka i si go raskaà sonot. Psihomatot na ekranot vedna{ ja prikaà dijagnozata i po~na da gope ~ati receptot za lekovi. Toj pro~ita: “Vie stradate od analna fiksacija.” Idiotot se iznervirai po~na besno da go kloca psihomatot, vika{e:“Frojdomatik 2001!!! Da ti se seram na za sta re niotmodel!”Eden policaec minuva{e ottamu i go privede za92

naru{uvawe na javniot red i mir, i o{tetuvawena kulturni spomenici od istoriska va`nost. Vopo liciskata stanica mu dadoa elektro{ok terapija za da go smirat, a potoa go odnesoa doma i muos tavija smetka. Toj dolgo vreme be{e za{emeten.Se osvesti koga majka mu po~na da rika kako ma garica. Se vratila od rabota i go na{la Bongo mrtov!Go odnesoa na veterinar, no be{e predocna...Utredenta, toj re{i da se odmazdi. Zayvoni kaj Ve{-terkata na vrata i koga taa mu otvori, toj se vtur navnatre. Ja zatvori vratata i po~na da ja te pa. Jafrla{e niz sobite i na krajot ja siluva{e. Toa im sedo padna. Po nekoe vreme povtorno dojde da & se odmazdi. Tie stanaa qubovnici, se oddadoa na mnogusramni sado-mazo aktivnosti {to ne se za ras ka ùvawe. Za toa razbraa i negovite roditeli, pa od sramgo isteraa od doma. Qubovnicata go pri fati.Malku po malku se naviknaa i negovite roditeli,edna{ gi pokanija na gosti. Toga{ se dogovorija daodat na Xeri Springer [ou za da zemat nekoja pari~ka. I kom{iite gi ohrabruvaa. Taa zatrudne,no toa ne gi spre~uva{e da prodolàt so sado-mazoak tivnostite. Edna{ se zanese i tolku ja o{teti{to sledniot den taa umre. Dojdoa policajcite, atoj se krie{e vo vizbata. Tie imaa ku~e, toa go nadu{ka i po~na da lae grebej}i po vratata. “BravoMurxo!” - re~e edniot policaec. “Znae{ deka ku-~i wata moàt da nadu{kaat ako ima{ rak?” - go zapra{a drugiot.93

Kralot [kartur i fritezite nadrkaleznata masaSite mi vikaa deka sum odbral dobar fakultet,deka mnogu lesno sum moèl da najdam rabota ako gozavr{am. Studirav Albanski jazik i knièvnost.Zatoa i se zapi{av, za da najdam pobrzo i polesnorabota, ama ne{to ne mi se u~e{e i zaglaviv. Ba{i ne se druèv so {okolegite, glavno si mol~ev, akoga ne{to }e me pra{aa kratko odgovarav. Ama segleda{e deka i tie ne u~at. Edna{ eden {okolegami go dade negoviot broj od mobilniot i mi re~e damu se javam ako ne{to mi zatreba. Treba{e da po lagamispit po Teorija na literaturata kaj AtanasVan gelov. I~ ne mi se u~e{e i padnav. Nekoi {o kolegi poloìja. I vtoriot pat padnav, a u{te po ve }e{okolegi go poloìja ispitot. Toga{ doznav de kaimale kopii od testovite. Mu se javiv na {o ko legatai go zamoliv da mi gi dade kopiite. Toj se soglasi i re~e deka sledniot den }e mi gi dade. Sledniot den po predavawata go potsetiv za kopiite itoj mi re~e deka gi zaboravil doma. Go pra{av da netreba da mu platam za uslugata, a toj mi re~e deka netreba. Me pokani da dojdam so nego do doma i da gizemam kopiite, ìvee{e vo Tetovo. Prifativ itrgnavme so kolata. Stignavme kaj nego doma i tojpo saka da mu go popu{am za da mi gi dade kopiite,od biv, a toj me pra{a kako }e se vratam doma. Toga{av tobusite ne vleguvaa vo Tetovo. Vsu{nost, ne sa-94

kav da prifatam od prva, plus toa stana mnogu povozbudlivo koga go repetira{e pi{tolot, sfativko ja uloga treba da ja odigram, a i mene mi odgovara{e da glumam deka sum bespomo{en. Mu go po pu-{iv, mi gi dade kopiite i me vrati do doma. Go poloìv ispitot i taka stanavme dobri prijateli, amoèbi i ne{to pove}e. Po~navme po~esto da sedru ìme, mi pri~inuva{e osobeno zadovolstvo dase ligavam vrz negoviot polov organ. Koga navistina }e go vozbudev, zema{e no` i se potpi{uva{ena mojot grb, obi~no toa se slu~uva{e otkako }e gobrcnev mojot pokazalec vo negoviot gaz, znaete, zada mu ja stimuliram prostatata. Ovie sredbi midavaa sila, u~ev posilno i poloùvav po~esto. Samo{to ènskite poleka mi stanuvaa zdodevni.Ama i taka mi be{e besmisleno da gi ebam, a pritoa da ne proizveduvam deca. Ne deka site do ednainsistiraa na toa da se za{titime so kondom od{i reweto na infekcijata {to e mnogu poopasna odsi data i celiot svet se obiduva da ja suzbie, a se vikamakedonska nacija, subordinacija ili be{ealie nacija? Ednostavno, mene me mrze{e da sta vamkon dom, a ne sakav da proizvedam u{te nekoj zaebankako mene i zatoa mi be{e pozabavno da mu go pu-{am na {okolegata. So tekot na vremeto sfa tiv deka{okovite imaat pravo da se odnesuvaat su pe riorno i da dominiraat, zatoa {to ne se voz dr ù vaatod svoite prirodni porivi i se borat za op sta nok.Jas, pak, mnogu lesno se predavav i ot ka ù vav, sesmetav za bezvreden i taka se odnesuvav. [o ko le gataznae{e da go ceni i iskoristuva toa vo sekoj mig.95

S$ be{e tolku pregnasno, prosto uìvavme. Za ne -sre }a toj stana qubopiten i posaka da mi go vi di.Mu go pokaàv i se za~udi koga vide deka mi e po golem.Prvo stana zavidliv, a potoa mi re~e de ka }emi go otse~e. Mi stana nezgodno i se obidov da jasvrtam rabotata na {ega. Mu rekov deka bi bilo{teta da se otse~e tolku ubav primerok, deka bi bilopoprikladno da mi go odgrize kako izraz na neskrotlivastrast, i po~nav da mu go maftam pod nosot.Toj se opi od neodolivata mirizba i po~nastrv no da mi go lapa, na momenti se pla{ev da ne sezadu{i i mu rekov deka e dovolno. No toj be{e uporen,saka{e da mu svr{am vo ustata. Mene za toa mitre ba{e mnogu vreme, a docnev na partiskiot sostanok - se blièa izborite. Mu rekov deka ne sumskon centriran dovolno i mu ponudiv da se sret nemedrug pat, no toj saka{e toga{ i tamu. Prifativ,no pod moi uslovi, mu rekov da se natrti i mu goopnav do kraj. Po~na da rika kako magare, no jas neni pomisluvav da prestanam, sega jas bev glaven, goebev do poseruvawe. Koga go zavr{iv be{e celiotispoten i bled, a od gazot mu te~e{e gomnokrvavaka{a. Go ostaviv taka i si otidov spokojno doma.Bev tolku vesel slednite nekolku dena, a toj ne doa-|a {e na predavawata. Edno popladne mi se javi ime vikna kaj nego doma, mu rekov deka me mrzi i dekasum dogovoren so Sa{e da igrame Half Life, a tojmi se iznasmea. Mi re~e deka toa se bedni sajberlaj narii za praznoglavci, deka mene me smetal zapoinakov, za podobar. Prodolì so toa deka toj bilnad seto toa i deka bil podgotven da mi go prosti96

tak viot idiotski ispad, pod uslov utre rano na sabajle da go ~ekam pred mojata zgrada. Prifativ zatoa{to po~na da mi nedostiga, a i mnogu me in teresira{e dali oti{ol da se podzakrpi po na{ataposledna sredba. Radosen otidov da igram Half Lifeso Sa{e. Kako i obi~no gubev, no mi be{e zabavnoda gi gledam moite le{evi rasfrlani niz hod nicite na mapata, dali be{e Frenzy ili Crossfire nese se}avam. Gnetevme Milka ~okoladi i pukavme nasite strani. Toa be{e edna maalska igra~nica, sopo seben {arm, prekrasna atmosfera na provev inaj niski ceni vo gradot. Toj {to rabote{e vo igra~nicata im kaùva{e na svoite prijateli deka}e se prijavi kaj toj Angli~anecot, {to n$ smetalza potomci na Aleksandar Makedonski, da mu ze melgenetski materijal. Edniot go poddrà i re~e deka}e mu se pridruì, a drugiot {to zboruva{e re~isisrpski, kaà deka toa bile gluposti, deka smedo{le vo {estiot vek, deka Grcite se Arapi i deka}e mu platat na Angli~anecot da gi laìrarezultatite. Potoa site zamol~ea i sednaa da si giras~istat smetkite preku edna partija Starcraft -Brood War, tie smetaa deka sajberprostorot e poleza kulturen natprevar me|u narodite. Jas i Sa{egi prislu{kuvavme i se sme{kavme, samo ni be{eàl {to nemavme kamera da snimime do ku men ta recza niv i igra~nicata. Malku po presmetkata voStarcraft - Brood War, dojdoa dve maloletni {ok ~iwai posakaa da igraat Counter Strike za bez pari.Pri jatelite bea dobro raspoloèni taa ve~er i setok mea poposle da odat vo nekoj motel blisku do Ku-97

manovo na zabava, pa im dozvolija. Site zaednopo~naa da si ja prolevaat virtuelnata krv i n$ pokanija da im se priklu~ime vo digitalnata ka sapnica. Im rekovme deka ne znaeme da ja igrame taaigra, no ne moèvme da se povle~eme od predizvikotza{to taka }e si ja uni{tevme na{ata igra~ka~est. Edno od {ok~iwata igra{e pod imeto 007 Legenda; osven imeto sekoj igra~ moè da si odbere isvoe logo. Dve od mo`nostite za logo mi go pri vlekoavnimanieto; ednata be{e kartata na BJRM soven tilatorot, a drugata be{e kartata na M ak e donija so sonceto. Za da gi odbegneme nedoraz bi ra wata,i nie igravme od stranata na teroristite. MirkoHristov puka{e so pi{tol kon sobranieto na R.Makedonija za da se razbudime, otkako nikoj ne mupo veruva deka toj ja frlil bombata. Vedna{ go proglasivme za budala za{to ne oti{ol da se ispukavo igra~nica ili da se pukne vo vena kako site normalni i lojalni gra|ani na ovoj kondominat. Zasre}a, brzo go piknaa vo zatvor i mnogu malku lu|eja potpi{aa peticijata za negovoto osloboduvawe.Taka se obnovi mirot vospostaven so potpi{u vaweto na sramkovniot dogovor. Bez gajle si prodol-ìv me da si igrame. No, pomina i taa luda i ne zaboravna no}, a jas go ~ekav {okolegata pred zgra datakako {to se dogovorivme. Toj me sobra i trg nav mekon Tetovo. Mislev deka pak }e odime kaj nego doma,no po pat mi objasni deka odime na pov tor no tootvarawe na skija~kiot centar Popova [apka,kaùva{e i za toa kako tamu }e se otvorele mnogunovi rabotni mesta. Mu rekov deka ne znam da ski-98

jam, a toj mi re~e deka sega centarot e prenamenetza poinakvi sportski aktivnosti. Koga stignavmeod sekade se puka{e, nekoi deca tr~aa izbezumeno,a ~i~kovcite so neskrieno zadovolstvo gi ubivaaso sa~marki. Go pra{av od kade se ovie deca tuka,kaj gi na{le, a toj mi odgovori deka toa se u~eniciod osnovnoto u~ili{te “Nikola Karev” (ili be{e“Dame Gruev”) vo [em{ovo, deka imale premnogune opravdani, i deka pukale po niv kako pe da go{ kamerka. Mu rekov deka jas ne znam da pukam, dekanastavnikot po odbrana puka{e vo mojata meta zada mi stavi petka i deka }e mi koristi treningot,samo {to metite se premnogu podvi`ni i mali zamene. Toga{ toj mi re~e: “Gleda{ deka realnosta epo privle~na od virtuelnosta!? Samo {to ti ne situka da se zabavuva{, tuku da n$ zabavuva{!” - i mija pokaà publikata sostavena od nabquduva~i naVGROBSE, visoki pretstavnici na NATO i Evropskata unija, pripadnici na Task Force Fucks iambasadorot na Sobedinetite SeramerikanskiSkr àvi. Jas se upla{iv i im rekov: “Ama, jas nemo àm na site da vi go popu{am, videte mi izlezei herpes pred dva dena!” A toj mi re~e: “[to si seup la{il, pa tie samo sakaat da im izrecitira{ne koja od tvoite revolucionerni pesni, }e ti ja izdadat stihozbirkata po koja {to kopnee{ celiotì vot!” Mene mi olesna i po~nav so mojata najsilnapesna:Moeto oko ima zenica od zdravecPogledot mi e sonce so {esnaeset zraciSo Mislata ve oslepuvam99

Glasot mi izvira od lamjinata pe{teraRikam so sila na gajdi, kavali i zurliSo Mislata ve ogluvuvamGlavata mi e potvrda od kamenSo Mislata vi gi kr{am glaviteMislata e Makedonija!Krvta mi e èden lav vo kafezVa{ata krv e vodata za meneSrceto mi ~uka posilno od tapanOd negovite udari pukaat va{ite srcaCrvenoto sozreva vo crnoCrna e zemjata {to ra|a crvenoBez smrt, ìvot nema!“Bravo! Odli~no!” - izvika eden pretstavnik odEv ropskata unija, izgleda be{e Angli~anec. “Kolkuromanti~en naci-nadrealizam! Samo {to neostava{ dovolno prostor za soìvot, a i her pe sotna tvojata usta silno go naru{uva estetskiot vpe-~atok, mlado mom~e!” - prodolì toj i me udri sotupanica po mestoto kade {to mi be{e herpesot.Padnav dolu, za{emeten. “Mislam deka treba da muodrìme edna brza lekcija po estetika na mladiovdivjak” - re~e i toga{ site po~naa da me udiraat sokloci. Leèv tamu, pretepan, koga na mojot {o kolega mu dojde edna prekrasna gnideja: “Ajde od negoda napravime multilateralna pa{teta!” - re~e imi stavi ra~na granata vo ga}ite...Ne be, se za fr ka vam, mi rekoa da se prefrlam naproza.100

Skopje - Vodno - MatkaLani, na 14 fevruari 2001, okolu 11 ~asot pretpladne,trgnav preku Vodno nakaj Matka. Pred dastig nam na Sredno Vodno go sretnav G. {to u~e {eso mene vo osnovno. Be{e so ku~eto i nekoj negovpoznanik. Tie se simnuvaa. Zastanavme, si pomuabetivme, glavno za ku~iwata. I toj si ima{e makaso fakultetot. Tatko mu be{e presno umren. Ne mukaàv deka }e odam duri do Matka, toa ne sakav dago znae. Malku se sme{kavme i si prodolìvme popa tot. Jas nagore, tie nadolu, a moè samo taka mise ~ine{e. Ne se izraduvav {to go sretnav. Nemavna mera da se ka~am na vrvot, pa od tamu da pro dol-àm po srtot, gledav da stignam poskoro do Matka.Kaj po~natoto i ve~no nedogradeno detsko odmo rali{te skr{nav na desno. Odev niz {umata. Kogaiz legov na golite ridovi pred Matka, duva{e studenvetar, izmrznav iako imav dva ~ifta ra ka vici.Zastanav da jadam, jadev vareni jajca i leb.Prirodno, òl~kite mi se zaglavuvaa vo hra no provodot. Potoa prodolìv kon Matka. Vo podno`jetona sledniot rid ima{e ov~ar so stado ovci i dvetriku~iwa, se prefrliv od drugata strana na ridot{to gleda nakaj Skopje, za da ne me vidi. Sepla {ev i ku~iwata da ne me namirisaat, pa da po~natda laat. Ne sakav nikoj da znae deka odam naMat ka. Otkako ja izedov hranata, vo ranecot imavsamo u{te eden prazen ranec i tolku. Po~nav da sesim nuvam kon branata. Kolenoto me bole{e. Preminav preku tunelot niz koj istekuva vodata od101

eze roto i odev pokraj male~kata hidrocentrala.Yir nav vo ribnikot. Pred da pominam preku tu nelot,dolgo gledav vo ikonata {to e postavena napat ~eto. Be{e stavena vo ne{to sli~no na pro zorec {to se zaklu~uva i ima{e malo otvor~e zaprot nuvawe pari~ki. Se mislev dali da go skr{amstakloto za da gi zemam parite {to gi `rtvuvalever nicite, za{to izlegov od doma so samo dvaeset ipet denari, a dvaeset ve}e potro{iv za avto bus katakarta do dràvnata bolnica. Toj mig, prvpat pomisliv da se otkaàm od mojata namera. Sepak, nego skr{iv stakloto, tuku trgnav kon ezeroto. Ostanavna mojata namera. Pred mene brzo pominaa dveko li. Vo crvenoto peò 206 ima{e dvajca, a eden vote get dvosedot honda CRX. Otprilika, bea na mojavozrast. Jas s$ u{te ne znam da vozam kola. Stignavdo crkvi~kata sv. Andrej. Se pro{etav naokolu,nad restoranot bea tie od kolite so u{te nekoidru gi. Si pravea skara i pieja pivo. Se vrtkav tamunekoe vreme, gledav vo vodata. Sekoga{ e tol kutemno zelena. Ve}e be{e tri i polovina, u{te ma l-ku pa }e po~ne{e da se stemnuva. Se mislev da li datrgnam po tesnoto pat~e {to vodi po dolì na ta naezeroto. Mojata namera be{e da gi na po l namrancite so kamewa, da gi naramam i da skoknam vovodata. Nikoj nema{e da me najde, nema{e da imapotreba da tro{at pari za pogreb, }e bev is ~ez nat.Dvajca se simnaa dolu kaj klupite, pred res to ranot.Izgleda edniot malku preteral ili pak nadru giot taka mu se ~ine{e. Tie odozgora me za gledaamalku, i jas gi pogledav. Ne sakav da me vi dat, a102

ni tie sakaa da gi vidam. Treba{e da odlu ~am. Soniv go vidov M. {to dojde da u~i da svi ri na kavalkaj G.A., jas u~ev da sviram na gajda. Toga{ ne miteknuva{e kako se vika, ama go poz nav. So niv be{ei brat mu na J. {to u~e{e so mene vo sredno. Toj neme znae{e, ama jas go znaev. Re{iv da odam gore i dase pozdravam so M.. Re {iv da ìveam. Gore si jadea,me gledaa ~udno koga im dojdov. Toj od hondata mepra{a dali sakam xoap~e. “Ne, jas ne ni pu{am” -mu odgovoriv. “Ama, xoap~e saka{, neli?” Im rekovdeka se znam so toj {to sviri na kaval, toj be{emalku podaleku. M. dojde i me pozna, mi ponudijape~eno pi le{ ko i leb, prvo odbiv, no potoa jadevzatoa {to og lad nev. Re{iv da im se zaka~am za{tonemav pari za avtobus, a ve}e se stemni. Sigurnonema{e da se vra}am preku Vodno nazad. Vo Skopje,gore-dolu, si te se znaat... si zasednav so niv, stanapostudeno, za palija ogan. Ne mi be{e gajle dali imgo ras tu ram filmot, mi izgleda{e deka ve}e imbe{e ras tu ren. Me pra{uvaa kaj ìveam - “Novolisi~e”; kako sum do{ol - “Preku Vodno”; daliznam i jas da sviram na kaval - “Ne, na gajda se sviripoinaku, gaj data ima piska” ; dali sakam xoap~e -“Ne”; ka ko ne me izel nekoj volk po pat; {to u~am -“Al ban ski”, se ~udea; dali imam ènska - “Ne”;kolku sum star - ne mi veruvaa deka imam dvaesetgodini (sum im izgledal pomlad); dali sum peder -mol~ev; kako ne mi bilo strav sam da odam, dali~esto taka sum pra vel, kako }e si odam doma... “Pa,so vas” - im od go voriv. Me poglednaa ~udno. Mo`noe i malku da se pla{ea od mene. Zemav od xoap~eto,103

mi rekoa de ka moram, za{to sum stanal del odnivnoto pleme. Interesno pleme bea. So kolite sevratile do Skop je samo za da kupat baterii zagetoblasterot. Toj od Hondata go tepa{egetoblasterot, oti ne sa ka {e da mu go svrti diskotod Lepa Brena. Posle & se javuva{e na ènskata zada ja raspra{uva kaj bi la, {to pravela, kaj }e odi,{to }e pravi, se karaa. M. malku posvire nakavalot. Se pojavija dve dvoj ki, od tie dosadnite.Izgleda imaa po dvaeset i ne{to nakaj triesetgodini. Nie im gi izgorevme drvata {to si gisobrale otporano. Taa ednata go poz na toj edniotod na{eto pleme, za{to bil ist so brat mu. N$pra{aa zo{to sme samo ma{ki. Toj so vitkanatakosa go pra{a edniot od niv, dali mnogu lu|e sedavele vo ezeroto. Se slu~uvaa i tamu nekoi drugigluposti... Kone~no trgnavme nakaj Skopje.Ispadna deka i M. bil so kola, crveno Reno 4, normalnojas se vozev so nego. Toj so vitkanata kosa {toli~el mnogu na brat mu, prodolì da me ras pra-{uva, me pra{a kako }e sum se vratel da ne sum gina{ol niv. Mu kaàv deka nemav namera da sevratam, mu go kaàv planot so rancite i kamewata.Me pra{a zo{to. Nemav nekoja silna pri~ina, muka àv onaka. Me pra{a za gajdata, dali toa ne mizna ~i ne{to. Po~nav da melam za gajdata, za nej zinata dijalekti~ka priroda {to obedinuva na vidumkontradiktorni simboli... smrt i ìvot, ma{-ki princip i ènski princip... jadev gomna kako iobi~ no. I si zborime nie taka za edinstvoto naspro tivnostite, koga gledame tamu na patot pred104

nas, tie od peòto se bapnale vo endekot, vo ednagrmu{ka. Site zamol~evme. Ja izvlekoa kolata napatot. Ednata vrata be{e prili~no vdlabnata ice lata kola be{e izma~kana so lajna. Toj {to vo ze-{e si ja {inal rakata i malku mu te~e{e krv, na tojdo nego ne mu be{e ni{to. Se javi kaj nekoj drugar{to moèl u{te istata ve~er da po~ne da ja pravivra tata. Toa be{e negde kaj ezeroto Treska. Si seka ~ivme pak vo kolite i trgnavme. M. me os ta vi voAerodrom, zaedno so toj so vitkanata kosa.Po kratko, po~na namestenata vojna, a edna tre tinaod Vodno i branata na Matka stana voena zona.105

O, ~itatelu...Ovaa prikaska po~na da se raspa|a u{te pred devetzborovi. Zatoa dejstvieto nabrzina gi napu{tiska panive re~enici. Po nego se razbegaa i nosa ~itena skrieni poraki. Ostanavme samo jas i ti, dagol tame praznotii zaglaveni me|u redovite. Ako ipo natamu ~ita{, toga{ uìvaj vo neizbe`nosta nakrajot... moj glupav prijatelu.106

Eh...Jas bev eden krajno srame`liv tekst. Moite bukvitre perea pred tvojot pogled. Te molev da ne me~i ta{ na glas. Te molev da ne me pokaùva{ preddru gi. Ti ne zamià za da si stavam lacrno! Yir ka-{e me|u moite redovi! Od sram se sramniv so hartijata i ne stanav raskaz.107

Zborba so vremetoVremeto leta. Neprekinato me bombardira so sekundi. Se krijam vo temnite zborovi {umi. Po~ nuvamgerilska zborba. Ve`bam zbore~ki ve{tini.Pravam stihozbrki. Prezemam zborbeni dejstvijapo celata azbuka. Si go tepam vremeto. Sega vr e metoleta od strav. Pogledni, moite pedeset hrabrizborci pukaat vo tvoite o~i. Tvojot pogled e voenplen!!!108

Zanaet~iite na makedonskata (k)nièvnostSe sobrale Bo{ko Bozaxievski, @arko Kujunxiskii Dimitar Samarxiev. Bo{ko pravel mnogu dobrapoetska boza. @arko ukrasuval i pozlatuval, amasadovite {to gi nudel sekoga{ bile prazni. Di mitarne bil kompirativec kako niv, no toa ne mupre ~elo da si misli deka so ~ukawe prozna slama }e gi nasamari ~itatelite.109

Na berberMu pre~e{e kosata. Berberot go pra{a kolku da jaskrati. Mu re~e da ise~e s$ {to mu izgleda kakovi{ok. Berberot izleze, gi pozajmi noìcite odso sedot {to si ja kastre{e ìvata ograda. Berb e-rot se vrati, mu re~e da ja navali glavata na stolot.[trak! Kosata prestana da mu raste?!?110

1,2,3Na po~etokot se upla{iv deka sum stanal umeren.Potoa si se te{ev deka sum bil samo umoren. Dodekase ma~ev da izmeram, koja od ovie zabludi e pobliskudo vistinata, ne ni zabeleàv deka jas odamnasum bil umren. I taka, na slepo se do vle~ kav domestoto nameneto za to~ka.111

Zeam vo ogledaloto...Otkrivam deka zad mojata kosa demne edna skrienara ni~ka. Posegnuvam po nea, iako taa se prepravadeka ne postoi. Taa se mu{nuva vo temninata. Posegnuvam po nea nekolku pati, za ~udo rastojanietoos tanuva sekoga{ isto, koga kone~no ja dopiram,taa e vrz glavata na mrtovecot, koj uàsno li~i namene.112

BedaNa vremeto imalo eden beden i eden bednik. Tiere {ile da ja pobedat svojata beda. Bile ubedeni dekaedinstveniot na~in da se pobedi sopstvenatabe da, e da se predizvika u{te pogolema beda za drugiot. Taka zapo~nale edna bedna, me|usebna borba.Od taa borba, bedniot izlegol pobeden, a bednikotizlegol pobednik.113

TaaBe{e petok nave~er. Prethodniot den se do go vorivmeda odime na PMG ùrka vo muzejot nasovremena umetnost. Ì se javiv za da pra{am koga }e trgneme. Mi re~e deka nema da dojde. Ja pra{avzo{to. Zatoa {to tatko & umrel... razgovorot seraspadna. Ne kaàv na nikogo. Otidov so B.Igrav. Ne znam to~no kako mu kaàv na B. {to seslu~ilo. Se pravev naudren. I V. be{e na ùrkata,se vra}avme zaedno. Udav! Nastojuva{e da mu go dadammojot telefonski broj, izbegnuvav zatoa {toM. mi kaà deka e pijavica, no toj be{e ~udno uporen.Znaev deka mnogu gre{am.Sledniot den dojdoa dedo i ~i~o. Dedo be{e bolenu{ te od zimata, treba{e da go skeniraat, da di jagnos ticiraat rak. Dedo mi dade sto marki za{to zavr{iv sredno, ~i~o mi dade swatch irony za da sesves tam kolku e saatot i da po~nam da u~am za priemen.Bratu~etka mi go odbrala.U{te ne kaùvav. Sedevme so majka mi na ednaklupa vo dvorot na dràvnata bolnica. Me pra{a114

{to mi e, & kaàv. Mi re~e deka ako ja sakam, da seoè nam so nea. U{te nemav napolneto osumnaesetgo dini. Rodendenot mi se poklopuva{e so datumotna priemniot. Go ~ekavme dedo mi.Ve~erta otidov kaj nea doma, ima{e rodnini, prijateli... ~ekavme da kaàt na vesti. Kaàa. Mi be-{e strav od toa {to go kaà majka mi za èna~kata.Ne znaev kako treba da ja odigram soodvetnata uloga.Izlegovme nadvor da pro{etame, be{e toplo irose{e po malku. Sednavme na klupa i zboruvavme.Vo nedelata ne otidov na pogreb, tuku se ka~uvav naVodno so tatko mi. Glupavo gledav nakaj gradot,iako ne znaev to~no kade se grobi{tata. Pretpostavuvav deka drugite {to ja znaat se tamu, jas ispadnav kukavica. Celo vreme bev nekako zdrven, s$mi be{e bez vrska. Jas bev bez vrska.Dedo mi umre tokmu pred da po~ne prviot semestar.Celo leto se ma~e{e, ja vika{e majka mu, a bil posvoen, zaklu~i deka vnucite mu se gluvi. Sestra mise omaì eden mesec pred toa. Ne dojde na pogrebot,ta kov bil redot. Na prvi oktomvri & be{e ro denden.Bevme na koncert.Se vrativ eden den pred majka mi i tatko mi, za daodam na fakultet. Ve~erta bev sam, ja viknav na115

gosti, pievme ~aj. Ì kaàv deka go baknuvaa pred dago zakopaat, jas se pokloniv. Si sedevme na podot,po ne{to zboruvavme, toj petok ne se raspadna samorazgovorot.116

Novokomponirana prikaznaNa vremeto ima{e eden ma` i edna èna, ama nemaadeca. Taka, minuvaa godini i godini, koga edenden, ete ti edna babaroga dojde vo seloto. Se la ni tese upla{ija i ja spobrkaa za da ja utepaat. Mavaa sodrva i so kamewa po babarogata, arno ama taa seskri vo drvarnikot na bezdetnite. @enata prave{ezelnik i ja najde babarogata, koga otide dazeme drva za oganot. Babarogata ja mole{e da jaskrie od selanite i ènata se smiluva i ja odnesedo ma. Babarogata vide deka e prazna ku}ata i japra {a ènata kaj & se decata. @enata & re~e dekane maat deca, toga{ babarogata se pofali deka }eim kaè kade da najdat dete, ako ja iznesat skri{nood seloto i ako & zamesat edna banica so crvi za popat. @enata se soglasi. Se vrati maòt od lozjeto ikoga ja vide babarogata ja grabna sekirata za da jazakole. @enata edvam ja spasi babarogata i s$ muras kaà. Maòt se soglasi. Toga{ babarogata imka à deka maòt treba da najde jajce od zmija i da &go donese na ènata za da go kva~i. Maòt otide daba ra jajce od zmija, a ènata ja krie{e babarogata.De vettata ve~er maòt se vrati so jajce i ènatasi go pikna, babarogata promrmore ne{to magi~nosi ja zema banicata so crvi, se ka~i na kolata i sepokri so koì za da ne ja vidat selanite. Maòt117

trg na so kolata nadvor od seloto, arno ama pred toaim kaàl na selanite da go ~ekaat od drugata stranana rekata za da ja ubijat babarogata. Koga za stanaso kolata, selanite so stapovi po~naa da ja udiraat babarogata {to be{e pod koìte. Pred daumre babarogata mu frli kletva na maòt. Toj sidoj de doma, ka à na èna mu i taa mnogu se upla{i.Po ~e ti rie set dena ènata te{ko se razbole, bolnabe{e do tri godini, celata be{e naduena i ne{-to kako da ja jade{e odvnatre. Edna ve~er koga sevrati maòt do ma go vide yverobebeto {to izleglokako si ja do ja duva majkata. Posaka da go ubie, amamu be{e strav. Go ~uva{e deset godini, raste{epo brzo od dru gite deca, be{e i posilno, ama mnogube {e lo {o. ôvekot ve}e ne moè{e da izdrì za-{to de te to ni{to ne rabote{e, po cel den gi ma ~e-{e se la ni te so odvratnite zvuci {to gi proizveduva{e so gajdata i kavalot, i jade{e tolku mnogu{to toj os ta nuva{e sekoga{ gladen. Eden den mu gida de pos led nite tri kozi, go izbrka od doma i mure~e i~ da ne se vra}a. Deteto gi spotera kozite nagore niz pla ninite, kozite si brstea drvca, detetogi mol ze {e i zaedno odea po planinite Arno ama,eden den fati da sviri deteto, kozite se ispla{ijaod uàs na ta svirka i izbegaa u{te ponagore popla ni ni te. Deteto trgna po niv. So denovi tr~a{epo niv. Sekoga{ za malku mu begaa i taka stignaado mes to to kaj {to ìveeja dvata zmeja. Zmejovitegi vidoa kozite, gi fatija i gi stavija na raèn da118

gi pe~at. Deteto yirka{e od zad edni karpi i mnogumu pad na maka za kozite. Se simna od karpite i imre~e na zmejovite da stanat pobratimi. Tie mu seizna smea ja, mu rekoa deka se zmejovi, deka ne moèobi ~en ~ovek da im bide pobratim, deka }e goizedat. Toj im re~e deka ne znae da sviri na gajda ina kaval i vedna{ po~na da gi izma~uva so groznitezvu ci. Zmejovite edvaj izdràa, mislea deka }e ogluvat, mu rekoa deka ako prestane moè da se po bratimat. Se pobratimija i sednaa pred kolibata dagi jadat kozite. Zmejovite go jadea mesoto i koskitegi stavaa pred sebe, a deteto gi glode{e i samo najtvrdite delovi gi frla{e preku ramo. I toga{ edniotzmej ja pogledna trpezata, pred deteto ednakos ka nema{e, i mu re~e na deteto:- Dete, ti mesoto sose koski si go izel.Deteto re~e:- Jas ne sum kako vas da jadam meso i da gi ostavamkos kite.I si rekoa zmejovite eden na drug:- Toj ~ovek e postrven od nas.Toga{ stana edniot zmej, zema edna bivolska koà,otide da napolni voda i ja donese. Ja ispi ce la taodedna{. A deteto si gleda{e. I zmejot mu re~e nadeteto da odi da donese u{te voda da pijat. I detetostana, edvam ja digna koàta i ja odvle~ka dovodata. Vide deka ako ja napolni nema da moè da ja119

odnese, pa si napravi edno {ilo i fati da ko pa zada dote~e vodata do kolibata. Zmejovite go ~e kaa dadonese voda, a toj si kopa{e. Otide eden zmej davidi {to e rabotata i go vide kako kopa.- Brej, dete, {to kopa{ tamu, neli treba{e da nido ne se{ voda da pieme?Deteto mu re~e:- Kopam, oti mene edna koà ne mi stiga, pa zatoa }e napravam sama vodata da si dojde do kolibata.I zmejot si ja napolni koàta i ja narami da ja nosikaj drugiot zmej. Mu kaà na drugiot zmej {to mureklo deteto za vodata. I koga ~u drugiot zmej se upla{i, i si rekoa zmejovite eden na drug deka toj~o vek }e gi uni{ti.- Ve~er koga }e spie da go utepame.Kako {to vrevea mnogu toj gi slu{na, i koga dojdevre me za spiewe toj im kaà deka mu e tesno vo kolibata, deka }e spie nadvor. Otide nadvor, arnoama pokri eden pogolem kamen i nekolku pomali sojam bolijata, |oa toj spie tamu, i se ka~i na edno drvo.Si sede{e na drvoto, oti mu be{e strav od zme jovite. I pomina malku vreme, i zmejovite izlegoada vidat kade spie. I koga gi vidoa po krie ni te kamewa, po~naa da frlaat kamewa za da go ute paat. Itamu natrupaa eden kup kamewa kolku po lovinapla nina, i rekoa:- Stiga, od nego sega ni prav nema.120

I si otidoa da spijat vo kolibata. Toj gleda{e, iset se trese{e od strav, i tamu na grankite ostanai cela no} ne zaspa. Koga se razdeni, stana i otidekaj zmejovite. Tie koga go vidoa mnogu se upla{ija.Toj sedna do niv i gi pra{a:- Pobratimi, kako pominavte sno{ti?I tie mu rekoa:- Arno pominavme. A, ti kako pomina sno{ti, sam?I toj im re~e:- Arno pominav, ama malku bolvi me jadea.I koga im go kaà toa tie u{te pove}e se upla{ija,i si rekoa:- Vide li? Nie so tolku kamewa frlavme po nego, imis levme deka sme go utepale, a nego kamewata muse storile kako bolvi. Tuku, aj da mu platime da siodi, oti lu|eto inaku ne razbiraat.I edniot zmej mu re~e:- Prijatele, }e ti dademe eden kov~eg poln so al tanida si odi{ doma, oti tuka ne e za tebe, bolvi }ete izedat.I toj mu re~e:- Zo{to mi se tolku pari? Mene tuka arno mi e sovas. Jas doma si imam mnogu pari, ne se tovaram jasso toj kov~eg. Ako sakate vie sami donesete go kajmene doma.121

Toa go re~e, za{to ne moè{e sam da gi nosialtanite. Toga{ zmejovite mu rekoa:- Ajde nie }e ti gi doneseme.I trgna toj nakaj doma, a zmejovite letaaa po negoso kov~egot. Koga dojde doma, tatko mu istr~a u{tevo dvorot da go tepa, oti ne smee{e da se vrati. Ikoga go vidoa ova zmejovite od strav go ispu{tijakov~egot so altanite i letnaa da begaat kon pla ninite. Kov~egot padna pravo vrz tatko mu i go sma~ka,i toj stana najbogat od site, i site se praveadeka ubavo sviri na gajda i na kaval i go slu{aa, akrv im te~e{e od u{ite. Zmejovite pak, ottoga{mno gu se pla{at od lu|eto i se krijat najgore napla ninite po nekoi dupki.122

Fabula rasaAnafora be{e lik {to treba{e da ja dobie svojataso drìna vo tekot na raskaùvaweto. Taa be{eglav niot lik, dvigatelot na raskaùvaweto i negovata cel.Deiktik be{e intrigant, {pion, rasipuva~ na zabavi, prorok, dou{nik, licemer, izmamnik, de magog,snaodliv ~ovek koj ne saka{e da bide, tuku daima. Toj be{e so neusoglasena psihostruktura,kontradikcijata be{e negovata su{tina. Toj be{epod gotven na s$ za da go pottikne dejstvieto.Toj saka{e da ja ima Anafora, a ne saka{e da bideDeiktik. Zatoa u{te vedna{ & kaà deka tie dvajcata se izmisleni, deka toj moè da & pomogne daiz leze nadvor od tekstot.Za ~udo Anafora ne mu poveruva, tuku mu kaà dekataa u{te ne e podgotvena da izleze nadvor od tekstot,deka ne znae dovolno za tekstot za da oceni dalisaka da izleze od nego. I deka ne moè da mu veruva za{to samo pred malku se zapoznale.Deiktik po~na da & objasnuva deka tie dvajcata setek stot, deka bez niv tekstot ne bi postoel, dekatie se edno isto, deka Raskaùva~ot gi razdvoil zada uìva dodeka se izìvuva vrz niv.Na toa Anafora mu odgovori deka, ako tie dvajcata123

se tekstot, toga{ ne bi moèle da postojat nadvorod tekstot i deka sledstveno na toa bi trebalo da sepotrudat da go uredat tekstot po sopstvena volja.Deka ne veruva vo postoeweto na Raskaùva~ot zatoa{to ne go videla, tuku samo slu{nala za nego odDeiktik i deka ne gleda nikakva pri~ina nekoj dase izìvuva na tolku surov na~in so nea.Deiktik ja ubeduva{e deka ne postoi takvo ne{tokako sopstvena volja, tuku deka nivnata sudbina eodnapred napi{ana. Deka toj moè da ja zapoznaepodobro so toa kakov e vsu{nost tekstot, deka moèda & go pokaè Raskaùva~ot i deka pri~inata zanegovoto surovo izìvuvawe vrz niv e vo toa {to isamiot Raskaùva~ se ~uvstvuva zagrozen od tekstovite, zatoa {to i toj se somneva deka e samo edenspo reden lik vo ne~ij pogolem tekst i deka nego votopostoewe direktno zavisi od niza drugi tekstovi,deka ni toj ne se smeta sebe za dovolno ìv iottamu ima potreba vrz niv da se izìvuva. DekaRaskaùva~ot se nadeva oti so pi{uvaweto nateks tot }e stane lik Referent, deka }e vleze vo istorijata {to vo krajna linija e samo u{te edentekst.Anafora prifati da trgne so nego za da ja zapoznaepodobro so su{tinata na tekstot. Toj & re~e deka egola i deka treba da se oble~e za da ne bide som nitelna, toga{ ja oble~e i trgnaa. Odea mnogu dolgo,gle daa sekakvi raboti, i ubavi i grdi, a Deiktikpos tojano ja potsetuva{e deka seto toa e izmis leno,deka toa e dekor postaven samo za da gi odvrati124

od vistinskoto spoznavawe na tekstot, kako ob lekata {to ja pokriva nivnata golotija.Po tolku odewe Anafora oèdne i ogladne, po~nada mu gi opi{uva simptomite na Deiktik, a toj &re ~e deka toa e voobi~aena pojava predizvikana odpredolgiot prestoj vo ramkite na tekstot, dekaduri sega e podgotvena da po~ne so razotkrivawetona tekstot. Ja odnese vo eden restoran i nara~a jadewe i piewe. Otkako dobro se najadoa i napija, tojmu plati na kelnerot, a Anafora seto toa budno goslede{e.Koga izlegoa od restoranot taa go pra{a dali se koga{za hrana i voda treba da se dadat takvi har tiv-~i wa. Deiktik be{e voshiten od nejzinata spo sobnostda gi zabeleì klu~nite ne{ta i so nasmevka& odgovori deka voobi~aeno se davaat takvite hartiv~iwa, ako gi ima{, no deka moè da se ponudi ine{to drugo, ako gi nema{, deka hartiv~iwata sevi kaat pari i deka i vrz niv e napi{an nekakovtekst. Ne zaboravi da ja predupredi deka sega tojdal pari za nejzinata hrana i voda, deka taa e praznai deka nema pari, deka treba mnogu da se ma~i ida raboti za da dobie pari, deka ne znae da pi{uvai da ~ita, deka e mnogu stara za da odi na u~ili{tepa potoa da dobie diploma {to e povtorno samotekst na hartija, no deka nekoi toa go cenat i za toada vaat pari, zatoa {to osven razmenata na tekst o-vi vo tekstot ni{to drugo nema. Deiktik prodol-ì i ponatamu da & objasnuva {to e tekstot, no Anafora ne moè{e da go sledi i po~na da pla~e.125

Deiktik prestana da zboruva i ja gu{na. Potoakaà deka }e & pomogne, po~na da ja soblekuva i daja gali, taa se sme{ka{e, i toj se sme{ka{e, potoaja zabole, vide malku krv, se zbuni, po~na da vika,pro ba da izbega, toj ja siluva{e.Anafora dolgo po toa sede{e stutulena i se tre se-{e, Deiktik ja u~e{e deka toa se vika bolka, strav,na silstvo... deka seto toa treba da go podnese za daza raboti pari, no deka seto toa vo osnova e iz mislenood Raskaùva~ot za da ja zgolemi verojatnostana tekstot.Anafora se prepu{ti na negovite upatstva, toj janu de{e na drugi i dobro zarabotuva{e od nea. Anafora se navikna i po nekoe vreme povtorno po~nada zboruva, no potivko. Dolgo go mole{e da ja nau~ida ~ita i pi{uva, Deiktik ja ubeduva{e deka toane & e potrebno, deka taka samo }e navleze podla bokovo sistemot na Raskaùva~ot, deka toa e vove dotvo zboropstvoto. No, Anafora ne se otkaà i tojpo~na da ja u~i da ~ita i da pi{uva, na po~etokot &be{e te{ko, no ve}e be{e naviknata na te{kotii,smeta{e deka makata e su{tinata na tekstot za{totaka ja nau~i Deiktik, saka{e da se ma~i za da pronikne {to podlaboko vo su{tinata, kako da na setuva{edeka vo tekstot moè da se najdat ne dos tatoci, dupki niz koi moè da se yirne Raskaùva~oti da mu se plukne vrz odvratnoto lice.Otkako se nau~i da ~ita i pi{uva, po~na da ~itaka ko luda, ~ita{e postojano, ne prekinuva{e so~i taweto ni koga rabote{e, samo si leè{e i si126

~i ta{e. Mu{teriite po~naa da se bunat, zatoa {totaa prestana da im obrnuva vnimanie, ednostavnone gi ni zabeleùva{e dodeka se redea eden po drug.Eden den ostana bez rabota, be{e tolku za ~i tana{to ne ni be{e svesna {to se slu~ilo, no Deiktikbe{e i svesen i besen. Po~na da & se dere i da jatepa, no taa samo ~ita{e i ~ita{e... Koga De ik tikse isto{ti od tolku tepawe i padna vrz pre tepanataAnafora, taa ja zatvori knigata i mu re~e:“Znam kako moàm da izlezam od tekstot, tre ba danapi{am tekst {to po~nuva najobi~no, vo sklad sogramati~kite pravila, so ispravna mor fo lo{ ka,leksi~ka, sintaksi~ka i semanti~ka struk tura, a iprikaznata treba da bide najobi~na. A potoa nasekoi 3,141592653589793238462643383 2795re~enici treba da pravam po nekoja otstapka,o~uduvawe i na strukturen plan i vo tekot na nastanite. Ne{to vaka, otprilika... Anafora po~nada pi{uva.Deiktik stana i pro~ita {to napi{ala Anafora,go zema tekstot i otide kaj eden negov prijatel {toima {e pizdava~ka ku}a, na Pizdava~ot mu se dopadnatekstot i mu re~e da mu donese u{te dvae settina takvi tekstovi za da objavi zbirka {to }e seprodava kako alva.Deiktik se vrati radosen za{to si misle{e deka }e se zbogati, otkako po~na da ja prodava Anaforamis le{e samo na pari i ne mu ni teknuva{e da gona pu{ti tekstot, mu se uarni. Po~na da ja ubeduvaAnafora da prodolì da pi{uva, no taa uporno odbiva{e. Ì se zakanuva{e deka pak }e ja tepa, a taa127

mu re~e: “Preku glava mi e od nasilstvo, moè{ dame tepa{ kolku saka{ jas ne ti pi{uvam za da sezbogati{! Jas napi{av {to napi{av, i tolku! Celataistorija vi e ~isto nasilstvo, drugo ni{to neznaete osven da vr{ite nasilstvo! U{te od po~e tokotme ubeduva{e deka osven nasilstvo, bolka istrav drugo ne postoi, no ti samo se obiduva{e dase opravda{! Vie maìte celosno ste ja zaebale rabotata! Doa|a vremeto na anarho-feminizmot, nanenasilstvoto! Odbivam da vr{am nasilstvo, odbivam da jadam, ne sakam da se uni{tuvaat drugiteì votinski i rastitelni vidovi za da preìveamso toa {to }e gi izedam! Ne sakam meso od zak la niì votni {to celiot ìvot go pominale zat vo re nina farma! Ne sakam ve{ta~ka hrana proizve de na vofabrika, polna so otrovi i kletvi od is ko ris te niterabotnici! Ne sakam ni genetski modi fi ciranasoja od poliwata na svetskite korpora cii {to giposeduvaat patentite za site semiwa! Sa kam {topo brzo da vratam barem del od dolgot kon pri ro dataso toa {to }e umram od glad i }e gi na hranammik roorganizmite so moeto meso!”Deiktik prodolì: “Pa vidi, ima{ i mesni proizvodi so sertifikat deka so ìvotnite se pos tapuvalo humano na farmata, pa sertifikat deka sezak lani na islamski na~in, pa sertifikat dekaso j ata ne e genetski modificirana... dobro, malcese poskapi od proizvodite bez sertifikat, ama {tosaka{ ti pove}e?!Anafora mu se iznasmea: “A be glup, tie ser t i fikati se samo na~in da se pro{iri raznovidnosta128

na proizvodite, da se zgolemi proda`bata na smetkana boèmnata eti~nost na nekoi potro{uva~i!”Deiktik zbesna: “[to zbori{ ma! Ti{ina! [totrese{ sekakvi gluposti! Toa ti e od tie knigite{to si gi pro~itala! Ti si poludela! Jadi tamu dane te tepam! Jadi sviwo! Jadi!” Deiktik zema ednopaket~e od nekakov mrsen kavijar i po~na na silada & go pika vo ustata, & gi iskr{i zabite i ja os tavitakva raskrvavena na podot.Anafora poleka stana, otide do hodnikot, se pogledna vo ogledaloto i se nasmevna, mu se smee{ena Deiktik: “Vidi, mene ne mi ni trebaat zabi, jasi taka nemam namera pove}e da jadam, a ti si tolkune originalen, takvi kako tebe ima... so lopata dagi rine{, kako da si izlegol od nekoj evtin film i{lup pravo vo ovoj nepodnoslivo glupav raskaz, tisi igra~ka na Raskaùva~ot i s$ duri ne go sfati{toa }e prodolì{ da gi povtoruva{ istite glu posti,a Raskaùva~ot koj znae i dali postoi, naj ve rojatno ti si go izmislil za da se oslobodi{ od odgovornosta, pravo da ti kaàm sega ve}e ne mu ni treba{.Ako Raskaùva~ot navistina postoi, treba daznae{ deka ima mnogu skromni raskaùva~ki sposobnosti,ete sega go fa}a panika, ne znae kako dago zavr{i tekstov i ako ne te strefi infarkt jasgla vata }e si ja ise~am.”Deiktik saka{e da kaè deka ni{to ne ja razbralzatoa {to & se skr{eni zabite, ama ne moè{e da jaot vori ustata. Pa, toa be{e apopleksija! Po |a volite, Anafora moè{e da gi predvidi namerite129

na Raskaùva~ot. No, Raskaùva~ot be{e sitni-~av, saka{e da ja natera Anafora da si ja ise~e glavata zatoa {to infarkt i apopleksija ne e isto,in sistira{e na krvav kraj.Anafora ne mu obrnuva{e vnimanie, ednostavnosi legna na podot i prodolì da {trajkuva so glad,nejzinite barawa bea jasni, saka{e Raskaùva~otda ja ostavi na mir.Raskaùva~ot se povle~e, ja ostavi taka gladna pove}e od eden mesec za da ima vreme da se pre gru pira.Mu tekna da go dokraj~i Deiktik so u{te edenudar i da go usmrdi za da gi navede sosedite da jaskr {at vratata. Sosedite ja skr{ija vratata ivnatre go najdoa usmrdeniot Deiktik i skoro dosmrt pregladnetata Anafora. Ja odnesoa vo bol nica,tamu & dadoa infuzija. Podocna lekarite utvrdija deka pretrpela trajni o{tetuvawa na mozokoti na nekoi vnatre{ni organi zaradi gladuvaweto,pa taka ja smestija vo sanatorium.Tamu Anafora prodolì da ìvee so pomo{ na ap-~i wata i medicinskite sestri, i se razbira, somno gu nade` deka na Raskaùva~ot mu e ve}e zdodeano od nea. Za sre}a ili nesre}a, taa uspea da gopro{vercuva svojot tekst i edna{ koga otide dasere go izvadi liv~eto od xebot si sedna na {oljatai po~na na glas da go ~ita, na 3,1415926535897932384626433832795 re~enici pred krajot pu{ti vodai s$ otide vo nepovrat.130

PodmetVrz bosnova na kraterogijata zavistnost, praz likuvame nekolku vidovi vimenski grupi, a na prvomesoto - ne-za-visnata vimenska grupa. Toa e podmetot. Oprdeluvaj}i go podmetot kako vimenskagru pa, vsu{nost oprdeluvame kvaki vidovi borovimoàt da se javaat vo kva-kva funkcija - borovi(boroformi), no i konstrikcii {to imaat vi menskikarakter ili vimenski funkcii vo pre ~e nicata: vimenki, zanemki, (supatantivizirani) prdavki, broevi, kako i bezli~nata da-konstrikcijakako stepen me|u glagolskata sli~na forma i (pod)gla golskata vimenka: Lesno e da se umre - te{ko eda se ìvee ~esno.Osven toa, serelativna del-re~enica moè da se javavo funkcija na podmet, zanemuvaj}i vimenkaili supatantivizirana prdavka: Koj ne raboti,ne tre ba da jade = nerabotnikot (a ne toj {to enevraboten, t.e. bez rabota).Razli~ni vidovi borovi, grizrazi i konstrikciimo àt da bidat glupotrebeni i kako vimiwa na samite seebesi, toga{ koga se zboruva za niv, t.e. kogase metajazi~no glupotrebeni, na primer: îta ipi{uva se glagoli od a-grupa.Ova }e go silustrirame drknuvaj}i od poznatiotpri mer na Blaèn Kloneski (1966): Sekoe of ne eod maka, kade {to e grizvikot glupotreben vo fik-131

ci ja na podmet. Moème da kaème i: Ne slu{aj gosekoe of (direkten grobjekt); Ne veruvaj mu nasekoe of (indirekten grobjekt); Ne moàm da sezanimavam so sekoe of (prdlo{ki grobjekt) itn.Koga go pro~ita ova, Podmet se upla{i i izbega odu~-ebnikot po skintaksa na makedonskiot standar-denjazik. Ne pomina ni mig otkako toj si otide,a u~ebnikot ve}e be{e pretvoren vo prav ilimo`-ebi kriv. Podmet vedna{ se upati kon najbliskata imenuva~nica i tamu si go smenimeto voP. Odmet.P. Odmet be{e mnogu taèn, mu nedostiga{e re dot{to na vremeto vladee{e vo ramkite na u~-eb nikot.Znae{e deka toa e maslo na Prirok, deka toj ja{iri metamorfolo{kata zaraza nasekade, samo tojima{e smelost da kuristi istrebiolo{ko zboru`jeza da mu stavi kraj na zboropstvoto.P. Odmet ne moè{e da se smiri, stana pa ra noi-~en, se pla{e{e deka Prirok gi pu{til svoitezbo ruèni bandi da go spasimiliraat. Zatoa sekojden ode{e vo razli~na imenuva~nica za da si gome nuva imeto. P. Odmet stana P. Domet, pa P.Metod, pa T. Podem, T. Moped...Ne be{e svesen deka i toj e odamna zarazen, dekaime nuvaweto e samo eden od simptomite na zborlesta.132

Gran pri-kaznaEdno dete se ka~uva{e na edna lipa. Lipata be{estara, edna granka popu{ti i deteto padna. Pomal ku, stana i ja pobara grankata. Koga ja najde, jakrena i po~na da & zboruva: „A mori granko, ne liti e sram taka da se kr{i{, ba{ koga jas se ka~uvamvrz tebe?"Grankata be{e zbuneta, ne o~ekuva{e takvo ne{tood deteto. Glas ne pu{ta{e od strav deka deteto }eja dokr{i za da & se odmazdi.„Ej, granko, tebe ti zboruvam, da ne si gluva?" - kaàdeteto i ja protrese grankata. Toga{ grankata pro-{u moli: "Ti da ne padna na glava, pa sega ti se~i ni deka moè{ da zboruva{ so granki? Odi nale kar, moè e ne{to seriozno.""Koj ma, da odi na lekar?! [to e sega, budala }e mepravi{?! Glej se kakva si iskr{ena, ti treba daodi{ na lekar! Moè ti si padnala na glava, pa segati se ~ini deka moè{ da zboruva{ so deca!""Dete, svesti se {to zboruva{, ej! Pa, grankite nemaat glavi, ti si totalno ludo! I koj re~e dekazboruvam?! Jas samo si {umolam... A, ako smeta{ dekatreba da odam na lekar, otkako ti me iskr{i, toga{ti treba i da me odnese{, za{to kako {to gleda{,grankite nemaat noze!"133

"Dobro, }e te odnesam na lekar, ama nemoj da mipla~e{ ako ti stavat injekcija!"Deteto ja zema grankata i po~na da ja vle~ka konnajbliskata ambulanta."Eej, kade be!?! [to me vle~ka{ po zemja!?! Saka{da me ubie{!?! Pokaì malku so~uvstvo!Toga{ deteto ja krena grankata i ja prefrli prekura mo. Po patot si zboruvaa za sekakvi raboti, grankatamu raskaùva{e za pticite {to veselo potskoknuvaatod granka na granka, a deteto & ras ka-ùva{e za toa kolku xamlii }arilo v~era. Stig naado ambulantata i vo ~ekalnata prodolìja da sizboruvaat, deteto ja te{e{e grankata deka s$ }ebide vo red, deka nema da ja boli i sli~ni raboti{to im se kaùvaat na grankite dodeka se ~eka zapregled. Lu|eto {to bea vo ~ekalnata si misleadeka deteto e tolku prepla{eno od pregledot {tosi zemalo granka da mu pravi dru{tvo.Koga im dojde redot, deteto po~na so toa deka grankata nema karton, pa mu kaà na lekarot kako i kadeja skr{il... Lekarot ne saka{e da si go gubi vremeto i vedna{ go izgubi svoeto trpenie, pa mu jagrab na grankata i so nea po~na silno da go mava deteto po glava. Grankata se skr{i u{te edna{, a deteto rasplakano i prili~no natepano gi sobra skr-{e nite delovi od grankata i trgna nakaj doma. Popatot ne znae{e dali pla~e od bolka ili od àl pogran kata. Se privrza za nea, tolku dobro im ode{emua betot. Doma proba da ja sostavi grankata, no popusto... Sepak, po nekoe vreme, grankata sobra silii tivko {u{na so iskubanite listovi: "Zemi vaz-134

na, napolni ja so voda i stavi nekoj del od mene vonea, }e probam da pu{tam korewa. Ako mi uspee, nasadi me nekade i }e stanam drvo. Deteto ja poslu{ai ja stavi vo najubavata vazna.Dojde majka mu od rabota, deteto gleda{e te le vi zija.Taa po pat si kupila cve}iwa i vedna{ gi stavivo vaznata, a grankata ja frli vo |ubreto. Potoapo~ na da gotvi ru~ek. Toga{ deteto dojde vo kuj nata,vide deka ja nema grankata i ja pra{a majka mukade e. Taa, otprvin ne mu obrnuva{e vnima nie, mure~e: "Ostavi me, ne gleda{ li deka pravam ru ~ek?]e dojde tatko ti, nemam vreme."Deteto vika{e: "Si mi ja frlila grankata!" Po~nada buri~ka po |ubreto. Majka mu se iznervira i goza tepa. Deteto grabna no` i vika{e: "]e te ubijam!""Kogo }e ubie{, bre!?! Jas sum ti majka!" - vika{emaj ka mu i go tepa{e. Deteto ja zase~e po rakata.Taa mu ja svitka rakata, mu go zema noòt i pro dol-ì u{te posilno da go tepa. Vleze tatko mu i se razvika: "[to pravite ej, cela zgrada ve slu{a!""Saka{e da me ubie! Vidi, so no`! Poludel!" - vi ka-{e majkata.Vedna{ go odnesoa na lekar da im dade upat za napsi hijatar. Se pogodi istiot lekar {to ne saka{eda si go gubi vremeto so skr{eni granki. Im re~edeka nema potreba od psihijatar, im dade ap~iwaza smiruvawe.Pred spiewe deteto ispi edno ap~e, a utredenta nese razbudi.135

Lega~Si leèv na noviot krevet, be{e visok kolku prozorecot i ne morav da se potkrevam za da go gledamne boto i lastovi~kite kako lovat muvi. Me viknamaj ka mi i mi re~e da se simnam do prodavni~katada kupam al-piper. Prave{e sarmi~ki od {tavel.Jas ne sakav al-piper, pa & rekov da stavi |umbir.Mi re~e deka ve}e stavila. Re~e deka stavila |umbiri vo sarmata od zelka, re~e deka pe~ela i riba,a svinskoto ve}e go ispekla. Ja pra{av zo{to napravila tolku manxi odedna{, mi re~e deka celane dela nema da pravi ru~ek, deka }e dojde sestra mina gosti. Sestra mi be{e presno trudna i ne sa ka-{e da jade, povra}a{e. Sestra mi nikoga{ i ne s a-ka {e da jade, isto i jas ne sakav da jadam koga bevmale~ok. Po dva-tri saata sedevme vo kujnata i odbivavme da jademe, ni vikaa deka supata }e ni ja turatvo vrat. Supata ne be{e problem, moè{e da sestopli i po dva-tri pati za eden obrok, retko kogamajka mi me tera{e da ja jadam oladena, so zgusnatamrsotija na povr{inata. Toa mene mi li~e{e nabara so mraz na povr{inata i mnogu mi be{e somnitelno, manxite mi bea u{te postra{ni, oti beapo temni i matni, ne znaev {to jadam i sekoga{pra {uvav - [to e ova, a {to e ova? Mesoto go xvakavmnogu dolgo, ama ne go goltav, ~esto odev vo136

nu` nikot za da go pluknam ostatokot otkako }e gois {mukav sokot. Sestra mi sepak pobrzo jade{e iko ga }e ostanevme sami vo kujnata me pla{e{e deka}e mi go otkorne jazikot so {tipkata za hrana. Toabe{e edna metalna naprava {to li~e{e na noìcisamo {to namesto se~iva na kraevite se splos nu va-{e i ima{e zapci, vsu{nost u{te visi na yidotza edno so drugite gotva~ki alatki. Mi vika{e daja otvoram ustata i da go isplazam jazikot. Sestrami me pla{e{e deka i filadendronot grize, duried na{ koga go staviv prstot vo eden od procepite{to obi~no gi ima na listovite na fi la dend ro r-not, taa me grizna skriena od drugata strana nalis tot, ama toa ne be{e stra{no vo sporedba so{tip kata za hrana. Sestra mi e sedum godini postara od mene, toga{ toa be{e zna~itelna prednost.Edna{ na kosata mi zaka~i eden kup {tipkiza sprostirawe ali{ta, toa be{e zabavno, se ra duvavi taka so {tipkite si tr~av niz stanot. Sestrami gleda{e MTV i ne mi dava{e da gledam crtanina Sky One. Edna{, u{te pred da ima satelitska,sestra mi zbesna, go zema sekir~eto i se za ka nu va-{e deka }e se zakole, celata be{e zacrveneta, soras tegnato i istovremeno zgr~eno lice, celataras plakana i mnogu silno se dere{e. Jas se skrivpod masata i yirkav zad stolovite, majka mi be{eis pani~ena i probuva{e da ja smiri, tatko mi seiz nervira za{to celata situacija mu izgleda{ebez vrska, glupava, i na sestra mi & nude{e no`, zatoa{to so sekira e mnogu pote{ko ~ovek sam da seza kole. Izgleda slu~kava mi ostavila vpe~atok, pa137

pet-{est godini podocna po~nav da se zafrkavamdeka }e se frlam od prozorecot, go otvarav i ja prefrluvav nogata od drugata strana, majka mi vi ka-{e da ne pravam gluposti, mi re~e deka kom {i ja taporano se frlil isto taka od ~etvrtiot kat, ama ostanalìv i prili~no sakat. Tatko mi ne niprestana da gleda televizija. Najverojatno bea naviknati i toa go sfatija kako nekakov pred-pubertetski simptom. Mene nikoj ne me sfa}a{e se ri ozno...istoto go probav i kaj baba mi i dedo mi, ima {epove}e publika, i bratu~etkite bea dojdeni nagosti, tamu site mi se smeeja za{to sakav da skoknamod prviot kat. Ete, sram mi e, ama moram dapriz naam deka mene u{te mi trae fascinacijataod samoubistvoto i skoro sekoj den kovam raznipla novi {to mi odzemaat prili~no vreme i ne mo-àm da u~am.138

Smrt, sloboda ili prigovor na sovesta?Vo sedum treba{e da se pojavi na lekarski pregledza regrutacija. Be{e sedum i deset, po tret pat seja vuva{e kaj majka mu na rabota da ja pra{a kaj mu ezdravstvenata kni{ka. I taa ne znae{e. Otide bezkni{ ka, vo taksito go fati silen anarhisti~kina pad, gi pcue{e site kni{ki - u~eni~ki, voeni,par tiski...Po pat mu tekna da im predloì na tie {to }e goreg rutiraat da oformat nova specijalna edinica“Ge mixii”, sostavena samo od nego i so edinstvenacel - da se napadne restoran na McDollars i da sevne se na menito eden Big Bang, so {to bi se pro dol-ì la makedonskata antiglobalisti~ka tradicija.Stigna ~etiriesettina minuti podocna od pred vi -denoto. Na prviot pregled go proglasija za pri vre -meno nesposoben za voena slu`ba vo traewe od 4 go -di ni. I sega se nadeva{e na sli~en ishod, no pr votreba{e da mu zemat krv od vena. Toj ne se pla {e {eod igli, naprotiv, se ponudi samiot da si iz va dikrv. Medicinskata sestra neodolivo se nas mev na nane govata {ega. Za ~udo, taa tolku ne`no mu vade{ekrv, {to mu se pri~ini deka go gali pro let no vetre.Toj celosno se prepu{ti, uìva{e vo nej zinata plenuva~kaubavina. Toj se vqubi i spon tano po~na daja baknuva dodeka taa milno mu va d e{e krv.139

“Auuu!!! [to pravite!?!” - vikna drugata me di cinskasestra koga ja otvori vratata i gi vide.Prepla{eni i zbuneti, bolno go prekinaa qu bovniot zanes, sripaa od stolovite, iglata se skr{i i{tr~e{e od negovata vena, toj se dere{e na setglas, a krvta prska{e po prisutnite. Toj se onesvesti i padna na podot pri {to silno si ja tresnagla vata. Site osven dvajcata {to ~ekaa na red zava dewe krv se zbrkaa. Edniot go pra{a drugiot:“Si go gledal li ‘Rekviem za eden son’ od DarenAro nofski?”“Ej, da be, gangrena! Rakata mora da se se~e! Trajnone sposoben za voena slu`ba! Kopile edno sre}no!”“Ha, ha, ha!” - dvajcata radosno se smeeja.Krvta brzo te~e{e, za mig se prepolni celata prostorija,vratata se skr{i od visokiot krven pritisok.Krvta blikna niz hodnicite, gi nose{e bolnitei lekarite na drugo mesto za da gi udavi.Celata bolnica be{e obliena so krv, od site vratii prozorci te~ea reki krv vo bukvalnata smisla nazbo rot. Celiot grad potona vo krvavata poplava.Ko ga krvta se zasiri, dojdoa gladnite od celiotsvet za da jadat od sireweto. Gnetea, gnetea, me vovite po~naa da gi bolat i zapadnaa vo dlabok ma soventrans. Takvata grupna halucinacija im ovozmoì da go doìvveat istiot stepen na qubov {toza mig go doìveaa potencijalniot vojnik i me dicinskata sestra. Kone~no site se oslobodija.140

Bele{ka za avtorot i deloto*„Jas gledam koga nekoj stanuva istorija vonajlo{ata besmisla na zborot..."[undimitar Sarmaxiev, Popladne vo parkotManirizmot, sfaten kako istorisko umetni~ko dvi èwe,kako teoriski pridones, no najmnogu kako umetni~kai pred s$ literaturna praktika - nikoga{ ne fatil podlabok koren na makedonskata kulturna po~va, vklu ~uvaj}i go tuka i poleto na knièvnosta. Vo prozata, edenod retkite isklu~oci koj vidlivo manipulira so ma niristi~kite figuri e Pandalf Vulkanski, pred s$ so negoviot Re~nik, koj se obiduva, niz (re)konstrukcii i destrukcii, da gi pro{iri zna~enskite zoni na ma ke donskiot jazik, da otvori novi kopovi i ìli vo su{nava nii energetski skràva zemja.Da potsetime: manirizmot stoi nasproti klasicizmot,ka ko {to vo anti~kata retorika azijanizmot stoi nasproti aticizmot. Eduard Norden smeta deka aticizmote konzervativen, a azijanizmot moderen. Edniot e jad rovit,koncentriran, odmeren, umetni~ki biten. Drugiote sprotistavuva~ki, prekumeren, pove}ezna~en, iz ve{-ta ~en, zaobikolen, subjektiven. Klasi~noto, zna~i, sporedGustav Rene Hok, e aticisti~ko, harmoni~no, konzervativno. Maniristi~koto e azijansko, helenisti~ko,dis harmoni~no, moderno. Na aticisti~kiot stil idealmu e opu{tenata regularnost, a na azijanskiot ideal muse fantazijata i napnatata iregularnost.*Pove}e podatoci za avtorot moàt da se najdat na str. 51, voraskazot Kusa zaebigrafija.141

[undimitar Sarmaxiev (avtoironi~en psevdonim voso sema maniristi~en duh) vo svojata prva prozna knigasamo delumno (niz efe-merki, blagi rotacii i spli novi)dopira nekoi maniristi~ki podra~ja, no toa go pravisilovito skokovito i slikovito. Manirizmot vo su{-ti na ne e ni{to drugo tuku kreativen prezir sprema voobi~aenata jazi~ka praktika, sprema frazite, stereo tipite, op{tite mesta, izvetvenite metafori... Vo Zborgija vo serajot (maniristi~en naslov od prv red - mo èbii zaradi orientalniot, „azijanski", prizvuk) tokmuse ~uvstvuva toj prezir kon regularnosta, „nor mal nosta",predvidlivosta, voobi~aenosta... Se ~uvstvuva istra vo ten umor od na{eto bedno sekojdnevie, od mi ze rijata {to n$ opkruùva, od gluposta, brutalnosta i vulgarnos ta. Na nekoi mesta, vo nekoi raskazi, kalamburskimis ti~no se dopiraat „iregularnite" zoni na [un dimitar so dobro poznatata sekojdnevna stvarnost, pri{to nastanuvaat ~udni pretopuvawa, ~udni iscedoci odtie mes ta na triewe, na penetracii me|u svetovite(„kont ej-ne rite-gnaskazi kako tajni premini od edensmet vo drug"), sli~no na onie filmovi kade {to zaednoigraat cr tani likovi i vistinski akteri. Ponekoga{ -vsu{ nost toj ton preovladuva vo pove}eto raskazi -op{tiot vpe ~atok e morni~av; no ne{to {to balansiranasproti mor bidnosta i morni~avosta na Sarmaxiev senegoviot humor, ne`nosta so koja im prioa|a na „za da ~itena de konst rukcijata" i re~isi sosema kamufliraniotli ri zam koj tuk-tamu }e se probie niz crnilata ko metanniz |ub ri{te.Zborgija ima i slabosti, toa ne moè da se preskokne,tokmu zatoa {to metite se postaveni tolku visoko i daleku. Koga celta e odredeno rasformirawe na za le à niot(zalaùva~ki vo svojata ispraznost) jazi~en poredok,to ga{ ras{rafitelot mora da bide maestro i na „sta ri-142

ot" jazik, mora da bide beskrajno pedanten i precizen. Vood redeni raskazi [undimitar zaglavuva so glavanturite, i vo stilska i vo dramatur{ka smisla. Se ~uvst vuvaat i vi{okot od eksperimentirawe, povremenata preop{irnost, odredeni povtoruvawa (tipi~ni odliki nabun tovni~kata mlade{ka proza), {to knigata malku jasla bee vo konceptualna smisla. No, za sre}a, ne spo redlivo se po~esti i pozna~ajni doblestite na kni ga ta: polnotijata,neskrotlivata i ~esto vxa{uva~ka fan tazija,na momenti re~isi ingenioznite jazi~ki re {e nija,fenomenalnite par~iwa na „avtomatsko pi {u va we",izvonrednite poetski izblici, mnogu interes ni tedijalozi, zborovnoto bogatstvo...Zborgija vo serajot privlekuva i zatoa {to - paradoksalno, niz seta nejzina izmestenost od zglobnite le ì{-ta na ovoj dosaden svet opsednat so petoklasna politikai so ogromen strav kako da se do~eka sledniot den - taavsu{ nost e neverojatno realisti~na, tokmu precizenvi visekciski presek niz gnilosta (gomnipotentnosta,bi rekol Gajdimitar) na dene{ninava. Mra~ni tinej xeri,u~iletki i uli~etki komplet so Kletau~ita i Ma ~otilda, ~udni kom{ii, ludaci, frikovi, plastelino gla v -ci, tap~-ovci, homoseksualci so sna`ni analni fik sa cii,pervertirani heteroseksualci, ku~iwa i dru gi ìvot niod zoolo{kata gadina, prifatni avto bu si polni sosopnatici i lunatici, turoristi, etni~ki mal cinst va,getoblasteri, tele-vizori, kompjuterski igri ci i raz nidrugi nusprdizvodi... - s$ e tuka, komp le ten spek takldebakl{to vetuva |oaìvot, kompleten in ventar namizerijata vo bolno lucidnata glavantura niz la vi rin titena edno rop{testvo... A nasproti bo èmst vata pred koikle~at podanicite na orgijas ti~ ni ot saraj [un dimitargo postavuva svoj (b-laèn) kult: Zborg.Ednostavno glavata mi bu~e{e od tie zborovi...143

Od „realisti~nite" raskazi osobeno vnimanie obr nu vamna „politi~kite", Kralot [kartur i fritezite nadrkaleznata masa, na primer, ili Skopje-Vodno-Matkaili Amnestija... Ladno, perverzno iskreno i dla boko -tie raskazi na nekoj na~in pove}e zboruvaat za voe niotkonflikt 2001 godina od kupi{ta novinski teks tovi.Da pojasnime: ne stanuva zbor za starata prikazna zaumet nosta koja ja preslikuva ili kompenzira stvarnosta.Taa pove}e e kompleksno iskriveno prikaùvawei izobli~uvawe na socijalnite sistemi otkolku odraz.Toa i e ona tainstvenoto vo umetnosta, nejzinoto misti~ko deluvawe. No, treba da se bide skepti~en i kon neograni~enata euforija na estetiziraweto, ona vo {tomo èbi postmodernata e kriti~na kon modernizmot.Post modernata (iako i so nea se podbiva Apsurdimitar,na rekuvaj}i ja potosmrdenizam ili prost-moden-ist), dare ~eme kako eden vid manirizam, mnogu pove}e obrnuvavni manie na va`niot odnos me|u estetikata i anes te tikata. Umetnosta denes ~esto e svedena na sredstvo za smiruvawe, na nekakva eskapisti~ka droga.Zatoa, koga zboruvame za prozata na Sarmaxiev, ne zbo ruvame za kompenzaciskata funkcija na umetnosta koja nedostigot vo stvarnosta go kompenzira so povtoruvawetona taa stvarnost. Golemiot alpinist Hilari ima ednaslav na re~enica: „Se ka~uvam na ridot bidej}i toj e tuka."No, postoi i isto taka slavnoto dopolnuvawe na minimalisti~kiot umetnik Karl Andre: „Planinarot seka ~uva na ridot bidej}i toj e tuka. Jas ja proizveduvamumet nosta bidej}i tuka ja nema." Toa e bitnoto i vo slu ~ajotna [undimitar zate~en vo tranzicionata kloakaSkop je: umetnicite sozdavaat umetnost bidej}i ovde jane ma. Kako {to veli Volfgang Vel{, vo modernite go lemigradovi moè da se preìvee samo ako se stane ne osetlivna mnogu ne{ta, na na~in kako {to stoikot sozdava144

oklop okolu sebe za da ne bide istro{en od haosot na nadrazbite. Estetskite stavovi denes moàt da se ostvaratsamo niz anestetikata.Toa moèbi zna~i i deka denes umetnosta moèbi sluìi da gi kompenzira iluziite, da & dade malku smisla zare alnost na preterano imaginiziranata imaginarnost.Kako {to veli filozofot Udo Markuard: „Jas na vis tinamislam deka denes edna od glavnite zada~i na umetnosta e da se spasi iskustvoto od zagubata na iskustvotokoe{to ja proniknuva stvarnosta."Zborgija vo serajot e sna`no, mra~no i duhovito mlade{ko delo koe se obiduva da se sprotistavi, so sitesredstva {to stojat na raspolagawe; kako da se odi potragata na slav nite zborovi na Xojs, od Portretot naumet ni kot vo mla dosta: „Nema da mu sluàm na ona vo{to ve}e ne ve ru vam, pa i ako toa se narekuva Doma{noog ni{ te, Se mejst vo ili Crkva... Za svoja odbrana }e giko ris tam edinst ve nite oru`ja {to sebesi si dozvoluvamda gi upotrebam: mol ~eweto, stranstvuvaweto, itri nata."Vo Migot koga odlu~uvam za svojata idnina [un di mitarveli: „Grubavinite na ìvotot se neizmerni, a novosozda denite zborovi se samo mal del od neograni~enitemo` nosti za razmenuvawe nebroeni podatoci vo ram kitena mreàta ispletena od najfini normi. Postojatmre ì so ramki?! Da, da, postojat i mreì so mamki imre ì so damki i mreì so krleì... Da ti e merak da sefa ti{ vo nekoja. Jas ednostavno }e prodolàm da se prepra vam deka ne sum zapletkan i deka mojata ni{ka odmre àta ne se obiduva da me obesi."N. G.145

ebook okno.mk

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?