YENİ

More documents

Recommendations

Info

DOSYA / ENERJİ - KAYA GAZIHazar Strateji Enstitüsü(HASEN) Uzmanı Fatih Macit420 MİLYAR METREKÜPKAYA GAZI REZERVİMİZ VARHazar Strateji Enstitüsü (HASEN) UzmanıFatih Macit, kaya gazının Türkiye’nincari açığına kısmi de olsa çare olabilecekbir kaynak olduğunu belirtiyor.HASEN Uzmanı Fatih MacitHASEN Uzmanı Fatih Macit, kayagazının Türkiye’nin cari açığını kısmenazaltacağını söylüyor.Kaya gazının değerlendirilmesi gerekenbir kaynak olduğunun altını çizenMacit, şunları kaydetti: “Kaya gazı sondönemde çok ön plana çıkan stratejikbir kaynak oldu. Bu anlamda ABD kayagazını en aktif şekilde kullanan ülkelerdenbiri. Tespit edilen rezervler açısındankaya gazının Türkiye’nin enerjidedışa bağımlılığını ortadan kaldıracağınısöylemek mümkün görünmüyor.Fakat Türkiye’nin doğal gaz tedarikiniçeşitlendirmesi açısından kaya gazımutlaka değerlendirilmesi gereken birkaynak” dedi.Enerji Bakanlığı verilerine göre,Türkiye’nin mevcut kaya gazı rezervi420 milyar metreküp. Bu potansiyelin,yıllık ortalama 43 milyar metreküp doğalgaz ihtiyacı olan Türkiye’nin 9 yıl boyuncadoğal gaz ihtiyacını ortadan kaldırabileceğideğerlendiriyor.106EKO V‹T R‹N MAYIS 2013
ANALİZ / KAYA GAZI - DOĞAN AYDALProf. Dr. Doğan AYDALÖzellikle son yıllarda yazılı ve görselmedyanın tartıştığı ve konuştuğukonulardan biri de hiç şüphesiz ‘kayagazı’nın dünyamız ve ülkemiz enerjiproblemine olabilecek olumlu katkısıydı.‘KAYA GAZI’ UMUT MU,POLİTİK-EKONOMİKBİR STRATEJİ Mİ?‘Kaya gazı’ dünya için gerçekten birçözüm mü, umut mu, yoksa ticarisiyasibir stratejinin bir parçası mısorusu ise konuyla ilgili ortamlardahala çok sık konuşulan konulararasında. Şimdi dilerseniz öncelikle‘Kaya gazı nedir?’ sorusunun cevabınıverelim ki konuyu tartışabilmemizdaha kolay olsun.108EKO V‹T R‹N MAYIS 2013Kaya gazı olarak adlandırılan gaz, ‘şeyl’ veya‘petrollü şeyl’ adı verilen ve ‘kerojen’olarak adlandırılan katı organik bileşenlerde içerebilen kayalar olarak biliniyor. Bukayalar, kil, silt boyunda silika kum vekalsit içeren çok ince taneli tortul kayaçlardanoluşur. Kayanın gözenekli olduğuancak kil mineralleri sebebiyle çokaz geçirgen olduğu da biliniyor. Kayanınkil mineralleri sebebiyle sert, tabakalı yapısıve kolay kırılabilen özelliklere sahipolması da bilinmesi gereken diğer önemliözellikleri arasında yer alıyor. Bu kayalaroluşurken bünyelerine yüzde 0,5-25arasında organik malzeme alabiliyor.İşte bu kayalar içinde, jeolojik bir periyodsonrasında petrol veya gaz olarakkarşımıza çıkan fosil yakıtlarınkaynağı da bu organik malzemelerdir.Eğer petrol de içeren bu kayaçlarbir metamorfizma (başkalaşım)geçirmişse ‘petrollü şistler’ oluşur.‘Bu kayalar içinde petrol ve/veyagaz olduğu bilinmiyor muydu?’ diyesoru sorulabilir; Tabii ki biliniyordu.Ancak bu kayalar içinden petrol veyagaz çıkartma maliyeti çok yüksekolduğu için uzunca bir dönem önemsenmediler.Bu kayalarda yapılan ilk araştırmanıntarihi 1821 yılında ABD’dekiFredonia-NY, sığ bir bölgede yapılangaz üretimine kadar giriyor. Sonrakiyıllarda, 1930 ve 1947’de yatay sondajve kaya parçalama denemelerininolduğu da biliniyor. Fosil kaynakçazengin şeyl’leri endüstriyel ölçektekiilk kırma-çatlatma-parçalama vepetrol/gaz üretim denemeleri 1970-1980’li yıllarda yapıldı. Ancak bukayalardan o zamanki teknoloji ilepetrol veya gaz elde edilmesi ekonomikbulunmuyordu. Sonuçta bukayalar, Devon Energy gurubunabağlı Mitchell Energy şirketinin1998’de bulduğu ve ‘slick-water’ olarakadlandırdığı teknolojiye kadarönemsenmeyen kaynak kayalar olarakkaldı. ‘Slick-water’ teknolojisikayaların sondaj ile delinmesi sırasındakullanılan basınçlı suyun yanısıra çeşitli kimyasal malzemelerinkullanılması esasına dayanıyor.Kullanılan kimyasallar kaya içindekibağlantılı gözenekleri arttırıp gazakışını hızlandırarak üretimi artırıyorEKO V‹T R‹N MAYIS 2013 109
Page 2 and 3: DOSYA / ENERJİ - KAYA GAZITÜRKİY
Page 6 and 7: ANALİZ / KAYA GAZI - DOĞAN AYDALv
Page 8 and 9: ANALİZ / KAYA GAZI - DOĞAN AYDAL

YENİ

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?