"Odpowiedzialność nauczyciela - refleksja pogłębiona". - Centrum ...

Biuletyn Centrum Edukacji Nauczycieli
w Gdańsku
EDUKACJA POMORSKA
nr 57-58 (8-9) marzec-czerwiec 2013 r.
Odpowiedzialność nauczyciela
– refleksja pogłębiona
FORUM OŚWIATOWE
Ewa Furche
wicedyrektor CEN
„Jeśli myślisz rok naprzód – zasiej ziarno;
jeśli myślisz dziesięć lat naprzód – zasadź drzewo;
lecz jeśli myślisz sto lat naprzód – ucz ludzi.”
Największym wyzwaniem, przed jakim stoi szkoła, a tym samym
nauczyciel, jest przygotowanie młodego człowieka do życia w rzeczywistości,
która jest równaniem z wieloma niewiadomymi. „Dzisiejszy
świat, z jego nieznośnym nadmiarem informacji, jest jednocześnie światem
niezliczonych wyzwań. Niemal nieskończenie bardziej złożonych
niż te, które kształtowały człowieka w jego gatunkowej przeszłości. Żyjemy
nie w jednym środowisku, ale w wielu jednocześnie.” Dr Marek
Kaczmarzyk 1 – biolog, dydaktyk i memetyk, autor powyższego cytatu,
dostrzega drugi rzeczywisty potencjał przyszłości, mianowicie – różnorodność,
według Francoisa Jacoba „sposób chronienia tego co możliwe”.
W świetle dwóch perspektyw przyszłości: nieprzewidywalności
i wielorakości, M. Kaczmarzyk definiuje odpowiedzialność nauczyciela
paralelnie w dwóch wymiarach. Pierwszy wymiar
Konfucjusz
5
to ochrona owej różnorodności już na poziomie
doświadczeń dzieci/uczniów w szkole, przy założeniu,
że szkoła nie jest wystarczającym miejscem
uczenia się, należy starać się nie tylko zachowywać
to, co jest – „reprodukować to, co zastane”,
ale przede wszystkim wspierać, to, co może się
zdarzyć, zaistnieć i „pielęgnować nowe idee w ich
zalążku”. Druga konsekwencja wiąże się z autorytetem
i osobistą odpowiedzialnością nauczyciela, który nie zna momentu,
w którym może stać się dla kogoś postacią znaczącą, „zmieniającą jej
obraz świata”, co może się zdarzyć także poza jego świadomością 2 .
Odpowiedzialności nauczyciela poświęcona była trzecia międzynarodowa
konferencja „Jakość edukacji czy/i jakość ewaluacji, pod przewodnim
tematem: „Odpowiedzialny nauczyciel”, która odbyła się
w marcu br. w Krakowie. Podczas czterech dni konferencji środowisko
oświatowe w kraju prowadziło dyskurs o roli nauczyciela w procesie
uczenia się uczniów. I tak np. prof. William Gaudelli z Uniwersytetu
Columbia, dotykając zagadnienia „Edukacji humanistycznej w dobie
globalizacji”, poruszył uczestników konferencji głębią humanizmu, zaś
dr Grzegorz Mazurkiewicz, mówiąc o „Nauczycielach – profesjonalistach”
i skupiając się w swojej wypowiedzi na poradniku pozytywnego
myślenia, wlał w uczestników ducha optymizmu pedagogicznego.
Zachęcam do wczytania się we wszelkie materiały z ww. konferencji
zamieszczone na stronie: www. npseo.pl, jako źródło inspiracji do autorefleksji
i projekcji innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych z perspektywy
pracy własnej oraz pracy szkoły.
Funkcjonowanie szkoły uwarunkowane jest zmianami historycznymi,
cywilizacyjnymi, zmianami establishmentu, osiągnięciami nauki i techniki,
rozwojem dydaktyki i metodyki nauczania, np. wyłonieniem się
interdyscyplinarnej nauki – neurodydaktyki, mającej – moim zdaniem
– tak jak najnowsze badania neurobiologii, fundamentalne znaczenie
dla rozwoju procesu uczenia się. Świadomość wagi różnorodności środowiska
edukacyjnego, jakie stwarza się młodemu człowiekowi, kieruje
mnie w krąg najnowszych badań nad mózgiem, których wyniki wyraźnie
potwierdzają m.in. wpływ obcowania ze sztuką (poprzez jej odbiór