KAÇKAR DAĞLARI YUSUFELİ BÖLGESİ YÖNETİM PLANI

3.5. Enerji ve doğal kaynak kullanımına dayalı
diğer sektörler
3.5.1. Temel bilgiler
Bölgede yürütülmekte olan enerji yatırımları temelde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün
(DSİ) yerel teşkilatı olan 26. Bölge Müdürlüğü tarafından yönetilmektedir. Bununla
birlikte bölgede yapılmakta olan ve planlanan hidroelektrik santral (HES) lisansları Enerji
Piyasası Denetleme Kurumu tarafından verilmekte, su kullanım anlaşmaları DSİ tarafından
yapılmaktadır. Yine bölgede hayata geçirilmekte olan ya da planlanan maden çalışmalarının
ruhsatları merkezi Ankara’da olan Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından verilmektedir.
Ancak Maden Yasasındaki yeni düzenlemeler doğrultusunda bölgede kurulacak maden
komisyonlarının hangi bölgelerde maden ruhsatı verilip verilemeyeceği konularında etkin
olması öngörülmektedir.
Fotoğraf: Gonca Fide
Bölgedeki enerji ve maden yatırımlarını yürüten birçok şirket vardır. Bunun yanında alandaki
enerji yatırımlarını yakından takip eden ve bu yönde savunma faaliyetleri yürüten sivil toplum
örgütleri de bulunmaktadır.
3.5.2. Sektörün bölgesel ve ulusal önemi
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 1962 yılında yapılan etüt çalışmaları
sonucu Çoruh Nehrinde 10 adet baraj, yan kolları üzerinde 17 adet baraj ve Nehir tipi
HES planlanmış olup toplam 27 adet tesisten yılda 10,3 Milyar KWh enerji üretimi
gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Bu da Türkiye’ de üretilen toplam enerjinin %7’ si,
hidroelektrik enerjinin ise %22’sidir. Bu projelerden Murgul ve Tortum HES’leri ile Muratlı ve
Borçka barajları işletmeye girmiş Deriner Barajının yapımı ise hali hazırda sürmektedir. Diğer
barajlar henüz planlama aşamasındadır.
Bu planların yanısıra geçtiğimiz dönemde yürürlüğe giren su kullanım hakkı mevzuatı
kapsamında daha çok HES yapımı gündeme gelmiştir. Çok Sektörlü Plan Bölgesinde 2010
yılı itibariyle toplam 30 adet HES projesi bulunmaktadır. Bu projelerin tamamının 2008 yılı
elektrik enerji ihtiyacına göre ülke elektrik enerjisinin % 0,5’ini karşılaması beklenmektedir.
Bu projelerden Esendal HES’i 1980 yılında Köy Hizmetleri tarafından tamamlanarak işletime
geçirilmiştir. Öte yandan 9 projenin su kullanım hakkı anlaşması tamamlanmıştır. 2 projenin
anlaşma taslakları hazırlanmış, 12 tanesi fizibilite, 6 tanesi ön rapor aşamasındadır. Projelerin
toplam kurulu gücü 311,22 MW olup yıllık ortalama üretimin 1045,50 GWh olması
planlanmaktadır. Bu projelerin yaklaşık yatırım maliyeti 659.773.127 TL’dir. İşletimde olan
Esendal HES’i 1980 yılında Köy hizmetleri tarafından yapılarak üretime geçmiştir. Alanda
planlanan HES projeleri Tablo 3.5.2.1’de verilmiştir (Muluk 2009).
Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgiler doğrultusunda Çok Sektörlü Plan
Bölgesinde ruhsatı verilmiş ya da ihaleye çıkılması planlanan maden izinleri şu şekilde
özetlenebilir: Madenler temelde iki aşamada bulunmaktadır. Belli alanlar için arama ya da
işletme ruhsatları tahsis edilmiş belli alanlarda da ihale aşamasındadır. Bölgede 77.936 ha alan
için ruhsat verilmiş durumdadır. Bu ruhsatların 68.252 hektarlık bölümü araştırma 9.683
hektarlık bölümü de işletme ruhsatıdır. Tüm ruhsatlı alanlar Çok Sektörlü Plan Bölgesinin
%36’sını kapsamaktadır. Gerek arama gerekse işletme ruhsatlarının çoğu IV. Grup madenler
olan metal vb. kaynaklar içindir.
Kaçkar Dağları Sürdürülebilir Orman Kullanımı ve Koruma Projesi
Kaçkar Dağları Yusufeli Bölgesi, Ekosistem ve Biyolojik Çeşitlilik Hususlarına Dayalı Bölgesel Çok Sektörlü Yönetim Planı 63