Náttúrufarskönnun vegna vegagerðar

NÁTTÚRUFRÆÐISTOFNUN ÍSLANDS 2003
Norðausturvegur um Melrakkasléttu
nefndur. Norðar endar lygnan og áin mjókkar, þar er fremur grunnt vað á broti, en
síðan smáflúðir áfram niður. Þarna er bakkinn mjór og fremur þurrlendur og nyrst vex
straumur árinnar og ná þar grýttir mosaþembumóar alveg að ánni.
Austan Ormarsár er einnig þurrlendi norðan til við brotið og flúðirnar. Þar taka við
melkollar með mosaþembu, krækilyngi, holtasóley og blóðbergi, en flétturíkir lyngmóar
á milli með krækilyngi, sauðamerg og fjalldrapa. Sunnan til er hins vegar allstór
brokflói nokkuð ofan við árbakkann. Þegar komið er yfir ána liggur beinast við að
veglínan fylgi ásnum sem liggur sunnan við Krossavíkurselsvatn. Uppi á ásnum
austanverðum eru nokkrar allháar, þverstæðar lyngbrekkur með nokkuð fjölbreyttum
gróðri. Svipaðar þverstæðar lyngbrekkur eru einnig sunnan við Krossavíkursel utan í
norðurhlíð fellsins sem liggur milli Krossavíkursels og Kollavíkursels.
Plöntur skráðar á svæðinu næst við Vatnastykki að vestan koma fram í dálki 10 (tafla
1), en plöntur næst Ormarsá að vestanverðu eru í dálki 11 (tafla 1) en austan Ormarsár
að Krossavíkurseli í dálki 12 (tafla 1). Á þessu svæði fundust nánast engar tegundir
með takmarkaða útbreiðslu nema fjandafæla, en það er jurt sem er víða í djúpum
snjódældum á öllu Kerlingarhrauni og við Hófaskarð.
5.2.5 Krossavíkursel og Hófaskarð
Umhverfis Krossavíkursel er nokkurt flatlendi, sem að hluta til er mýrlent. Eftir því
rennur lækur út í vatnið sem er skammt vestan við bæjartóftirnar. Austan við selið eru
bollabrekkur og tjarnir með melum á milli, fallegt og vel gróið land. Síðan verður
mólendi sem nær upp að hlíðum við brekkurætur Hófaskarðs mest áberandi. Í þessum
móum eru krækilyng, sauðamergur, hraungambri, móasef og holtasóley mest
áberandi, sums staðar með nokkru af bláberjalyngi og fjalldrapa. Djúpar tjarnir eru
einnig í þessu mólendi.
Verði vegur lagður eftir ásnum sunnan við vatnið í átt að Krossavíkurseli frá Ormarsá,
eins og liggur beinast við, væri æskilegt að hann fylgdi ásnum sem lengst og síðan við
brekkurætur hæðarinnar sunnan tóftanna og þaðan í sveig eftir melunum og
mólendinu í átt að Hófaskarði á milli tjarnanna.
Við aðdraganda Hófaskarðs er stutt dalverpi sem snýr móti suðvestri. Þar er nokkuð
gróið á pörtum en land töluvert rofið. Í dálki 13 í töflu 1 eru skráðar plöntur við
Krossavíkursel og upp í Hófaskarð, alls um 116 tegundir. Fjölbreytni er þarna með
meira móti bæði vegna votlendis og tjarna fyrir austan Krossavíkursel og einnig vegna
brekkna og hæðar í Hófaskarði. Í dalverpinu við Hófaskarð kemur fyrst fram
maríuvöttur á þessari leið. Hann er austfirsk tegund og vex víða um alla Austfirði.
Hæst náttúruverndargildi hefur álftalaukur (verndargildi 6) sem fannst í einni tjörn í
mólendi vestan undir Hófaskarði (kort 4) og alurt fannst þarna einnig við tjarnir. Að
öðru leyti var þarna aðeins um algengar tegundir að ræða.
5.2.6 Hófaskarð – Þernuvatn
Austur úr Hófaskarði er allbratt niður í átt að Þernuvatni. Ólíklegt er að þar verði
lagður vegur án þess að skera nokkuð mikið úr hlíðum Hvilftarfjalls sem liggur að
skarðinu að norðan og austur af því. Hlíðar Hvilftarfjalls eru þarna mjög brattar móti
suðaustri og virðast áður hafa verið vel grónar, en eru nú töluvert rofnar. Aðalgróðurinn
er lyngbrekkur með jarðlægu birki, blágresi og hrútaberjalyngi. Mikið er í
brekkunum af maríuvetti, og einnig er þar týsfjóla. Í hlíðarrótunum skiptast á rofnar
mólendisbrekkur og melar. Þegar neðar kemur eru sunnan Þernuvatns melhólar mest
21