KLK-Aug-2016

Nuusblad van
KLK Landbou Bpk
Vol 18 • Augustus 2016
KLK
Gesprek
Vleisklassifisering:
‘n Bietjie agtergrond
DIE HUIDIGE ROOIVLEISKLASSIFIKASIESTELSEL is ‘n
vrywillige stelsel wat beteken dat enige geregistreerde abattoir van
die vleisklassifikasiestelsel gebruik kan maak indien die abattoir sou
wou. Die abattoir is egter dan onderhewig aan die voorwaardes
van die regulasies van die rooivleisklassifikasiestelsel soos gestipuleer
deur die Wet op Landbouprodukstandaarde (Wet Nr. 119 van
1990) en die toepaslike regulasies soos gewysig (R. 55 van 2015).
Enige abattoir wat verkies om nie van die vleisklassifikasiestelsel
gebruik te maak nie, mag steeds voortgaan met besigheid maar
kan dan slegs hulle vleis as beesvleis, skaapvleis (nie lam nie) en
varkvleis bemark. Voorts mag sodanige abattoirs geen aanspraak
op enige verdere merke of benamings van watter aard ook al maak
nie (slegs die spesienaam mag dus gebruik word).
Die klassifikasiestelsel is deur die rooivleisbedryf van Suid-Afrika
laat ontwikkel as ‘n sleutel om bemarking te fasiliteer. Hierby word
bedoel dat die klassifikasiestelsel ‘n gesonde basis vir vleishandelaars
en verbruikers sou voorsien:
• Om hulle spesifieke behoeftes tydens aankope en verkope van
karkasse in eenvoudige terme te beskryf;
• Vir die benutting van verskeidenheid in die mark vir optimale
verbruikersbevrediging;
• Vir die benutting van prysverskille; en
• Vir die bepaling van aankoop- en verkoopspryse.
Die voordele vir die produsent wat aan die stelsel toegedig word:
• Stel die produsent in staat om hoë gehalte rooivleis in ooreenstemming
met markbehoeftes te kan produseer.
• Demonstreer aan die produsente dat gewenste karkaseienskappe
op die lewendige diere waarneembaar is en hulle daarvoor vergoed
word.
Hierdie stelsel word gesien as ‘n beskrywende stelsel wat karkasse
beskryf met inagneming van die ouderdom, onderhuidse vetbedekking,
bouvorm, beskadiging (ligging op karkas asook omvang en
grootte) en aanduiding van manlike diere in die AB-, B- en C-
ouderdomsklasse. Die klassifikasiestelsel maak ook voorsiening vir
kwaliteitsindikasies waar kwaliteit meer spesifiek aangespreek word
soos Karoo Meat of Origin, Free Range, ensovoorts wat eintlik as ‘n
graderingsfunksie beskou kan word.
Vervolg op
3
bl4
bl6
Kry al jou boubenodighede híér
Kan ons ‘n normale lente en
somer verwag?
bl5

2 Aan die Woord...
KLK Gesprek
Uit die
Raadsaal
Stephen van Huyssteen
Besturende Direkteur: KLK
Vleispryse deur droogte beïnvloed
Marksake
Jan Schutte
Bestuurder: KLK Vleis
DIE ALGEMENE JAARVERGADERING
van Aandeelhouers het op 19 Julie 2016
plaasgevind en die bywoning van 39%
stemverteenwoordiging (in persoon en/of
volmag) was verbasend goed.
Die finansiële jaarstate sowel as die gewone
en spesiale besluite is eenparig goed gekeur. ‘n
Dividend van 60 sent per aandeel of R10,30
miljoen word op 2 September 2016 aan
aandeelhouers uitbetaal.
‘n Spesiale besluit is ook deur die aandeelhouers
goedgekeur waar die maatskappy en
direksie gemagtig is om gewone aandele terug
te koop. Hierdie terugkoop van KLK aandele sal
plaasvind teen ‘n diskonto teen oor KLK se netto
batewaarde. Daar sal binnekort meer detail
van die prosedure en beleid aan aandeelhouers
bekend gemaak word.
Menere JS (Kobus) Marais is herkies en GC
(Gert) Olivier is verkies, tot die direksie vir ‘n
drie jaar termyn. Die Oudit- en Risikokomitee
bestaande uit JPN Stander (Voorsitter), JM
Bredenkamp, WSB du Toit en GC Olivier is deur
die aandeelhouers bekragtig.
Na afloop van die Algemene Jaarvergadering
is die volgende direksie komitees saamgestel:
Uitvoerende Komitee, Menselikehulpbronkomitee,
Sosiale- en Etiese komitee.
Die samestelling van die lede van die komitees
word op KLK se webtuiste aangetoon.
Die direksie het vir mnr Arnold Human (Finansiële
Direkteur) vir ‘n verdere drie jaar termyn,
tot die direksie gekoöpteer. Mnr Arend Kotze
van Nieuwoudtville is ook gedurende die
direksievergadering vir ‘n periode van een jaar
tot KLK se direksie gekoöpteer.
KLK en Intellichem het ‘n strategiese alliansieooreenkoms
aangegaan, om die volhoubaarheid
van produsente te bevestig deur die verskaffing
van gewas oplossings en spesialisdienste wat ‘n
holistiese benadering insluit.
Verder het KLK en UNIGRO, ‘n Afgri-filiaal, ‘n
samewerkingsooreenkoms onder teken waardeur
UNIGRO verskeie finansieringsprodukte aan
kliënte binne KLK se bedieningsgebied beskikbaar
gaan stel. Hierdie finansieringsprodukte sal onder
andere insluit: Termynlenings, produksiekrediet,
wentelkrediet, huurkoop-finansiering, ander
langtermyn-finansiering asook elektroniese
dienste.
Beide bogenoemde alliansies sal gedurende
Augustus en September 2016 bekendgestel
word en sal groot waarde toevoeg vir KLK
se produsente.
ONS IS TANS in die middel van die
winter en ons begin uitsien na die aanbreek
van die lente wanneer die natuur weer
sy somersklere aantrek. Die effek van die
droogte word veral nou gevoel met die
verswakte kwaliteit van weiding beskikbaar
en meeste produsente sien reikhalsend
uit na die nuwe reënseisoen. Die meeste
produsente se ooie het later as gewoonlik
gelam en nuwe groen veld is dringend
nodig om die jong lammers nog in hierdie
jaar markgereed te kry. Daar word steeds
meer bees as gewoonlik verslag en dit bly
daarop dui dat produsente steeds besig
is met die terugsny op die getalle diere
waarmee hulle hoop om die effek van die
droogte te kan oorleef.
Die produsentepryse vir A2/A3-lammers
is steeds, vir die vierde kwartaal in ‘n
ry, bo die vlakke van R50/kg en het nie
onder hierdie vlakke verhandel nie. Die
vorige verwysing na die strawwe ekonomiese
toestande wat besteding deur die
verbruiker taamlik aan bande lê is ook in
hierdie periode die oorsaak dat die laer
beskikbaarheid van slaglammers nie ‘n
verhoging in produsente- en ander pryse
veroorsaak het nie. Daar het egter nou ‘n
drastiese verlaging in slaggetalle gerealiseer
wat verseker dat die produsentepryse in
sekere periodes sal laat bokspring, maar ‘n
Pitkos vir die siel...
Vir niks bang nie
Romeine 8:31 - 39 – Niks kan ons
skei van die liefde van God nie….
WAS JY AL ooit bang? Hoe voel ‘n
mens as jy bang is? Klop jou hart vinnig?
Haal jy vinniger asem Wil jy dalk huil of
weghardloop?
Waarvoor was jy al bang?
Vir die donker? ‘n Spinnekop – die toekoms
– dat jou geld sal opraak – jou huwelik
sal eindig?
Wat het vir jou gehelp om minder bang te
wees?
Toe ons klein was en ons bang was, het dit
gehelp om te weet dat daar ‘n grootmens
naby was – iemand soos jou Pa. Dan het jy
algemene, volgehoue styging lyk op hierdie
stadium baie onwaarskynlik.
Die speenkalfpryse is tans in die omgewing
van R20/kg lewendige gewig en die kunsmatige
“tekort“ wat vanweë die nuwe
re g ulasies vir invoere van lewendige
speenkalwers uit Namibië geskep is, mag
in die korttermyn pryse opwaarts dwing.
Daar is nog altyd min grane beskikbaar
wat die voerpyse opwaarts druk en dit plaas
gevolglik ‘n demper op die speenkalfpryse.
Daar is steeds baie bees beskikbaar vir
verslagting en daarom behoort pryse vir
hierdie kwartaal ook sywaarts te beweeg.
Die behoefte aan karkasse van beeste
wat volgens die Free Range-beginsels
geproduseer is en as gevolg van die swak
weidingsomstandighede nie volop is nie,
plaas opwaartse druk op die slagpryse vir
hierdie nismark groep diere.
Daar is ‘n stel nuwe invoerregulasies
ingestel waaraan invoere van lewendige
diere vanuit buurlande moet voldoen vanaf
1 Julie 2016, maar omdat die nodige
praktiese reëlings nog nie gefinaliseer is
nie beteken dit dat daar met die skrywe
hiervan (Julie 2016) geen bees, skaap of
bok lewendig vanaf buurlande ingevoer kan
word nie.
Floris Lategan
geweet so iemand is groot en sterk en hy sal
jou kan help of beskerm.
Daarom is die woorde van Romeine 8 so
kosbaar om weer te lees en te hoor: God
is vir ons, Hy is by ons, Hy help ons, Hy
beskerm ons.
Daarom maak dit nie saak wie of wat ons
bang maak nie – en daarom maak dit ook
nie saak wat met ons gebeur nie.
Niks kan God se liefde vir ons breek of
wegvat nie. Nie eers die ergste ding waaraan
ons kan dink kan God se liefde vir ons
minder maak nie.
Floris Lategan is onlangs as Bestuurder: KLK
Motors aangestel.

Augustus 2016
Maatskappynuus
3
Aandele verhandel
Nuut by Handel
goed bo R10-vlak
VANAF 1 TOT 31 MEI 2016 het ‘n totaal van
144 190 KLK-aandele verhandel op vlakke tussen R10,00
en R12,00 per aandeel, met 25 kopers en 27 verkopers.
In die maand van Junie 2016 het 40 413 aandele op vlakke
tussen R10,40 en R12,00 per aandeel verhandel, met 16
kopers en 17 verkopers.
64 933 aandele het in Julie 2016 verhandel op vlakke tussen
R10,23 en R12,00, met 11 kopers en 10 verkopers.
Die nuwe Takbestuurder by Kakamas Handel:
Lourens Brand.
Gielie Olivier is die nuwe Bemarker by Upington
Handel.
Vleisklassifisering:
‘n Bietjie agtergrond Vervolg van
In Suid-Afrika is daar tans 410 rooivleisabattoirs (inligting verskaf
deur SAMIC) wat by die Nasionale Departement van Landbou,
Bosbou en Visserye geregistreer is om te mag slag in die provinsie
waarin hul geleë is. Tans het 210 van hierdie abattoirs verkies om
die karkasse wat hul verslag, te klassifiseer terwyl die ander 200 van
hierdie abattoirs verkies het om nie die karkasse wat hul verslag te
klassifiseer nie. Die statistieke lewer bewys van die rol wat die verskillende
tipe abattoirs speel in Tabel 1.
Die klassifisering van karkasse al dan nie word nie deur wetgewing
afge dwing nie en elke abattoir en produsent kan dus besluit watter
roete om te volg. Die toepaslikheid van die klassifiseringsstelsel al
1
TABEL 1: VERSLAGTINGSGETALLE SOOS GERAPPORTEER DEUR
KLASSIFIKASIE -ABATTOIRS EN NIEKLASSIFIKASIE-ABATTOIRS
VIR DIE PERIODE 1 MAART 2015 TOT 29 FEBRUARIE 2016 (IN-
LIGTING SOOS VERSKAF DEUR SAMIC).
Spesie Klassifikasie-abattoirs Nieklassifikasieabattoirs
Getal
verslag
% van
totaal
Getal
verslag
% van
totaal
dan nie binne die huidige omgewing, is egter ‘n debat vir ‘n
ander dag.
Totaal
Bees 2 973 206 98,73% 38 016 1,26% 3 011 222
Skaap 5 630 641 98,20% 103 088 1,80% 5 733 729
Vark 2 688 441 95,09% 138 767 4,91% 2 827 208
Jou vennoot in landbou

4 Maatskappynuus KLK Gesprek
Kry al jou boubenodighede híér
BUILD IT UPINGTON se Bestuurder,
Cornelius Willemse of Mano soos hy
alombekend is, nooi alle kliënte uit om die
tak in Karakoelstraat 20, Upington by die
KLK Handelsafdeling te besoek.
Hier sal u ontvang word deur die vriendelike
personeel wat verseker dat flinke en prof
essionele diens ontvang word. Die verkooppersoneel
is verantwoordelik vir alle
verkope en hantering van die kliënte asook
rakversorging en netheid van die winkel.
Die verkoopspan is Conven Kordom, Paul
Motimpana, Wynand Snyders en Christoper
Mogolegeng (hy hanteer ook bouplanne).
Paul Motimpana is ook verantwoordelik vir
die hantering van Real People-aansoeke
en nooi kliënte om gebruik te maak van
beskikbare lenings.
Brian Titus is verantwoordelik vir kliëntediens
asook bestelling van voorraad. Sydney
Bacwadi, ‘n Leerling-bestuurder, is ook
Aflosbestuurder waar nodig en is saam met
Brian verantwoordelik vir die dissipline van
personeel, asook daaglikse inspeksies van
die winkel en voorraad.
Pieter Jonck, Bemarker, is verantwoordelik
vir nuwe kliënte en eksterne verkope sowel
1
as tenders. Kom gesels gerus met Pieter vir
enige bouprojekte.
Die administratiewe afdeling van die winkel
word behartig deur Elana du Plessis en
Estelle Keyser. Die vriendelike kassiere,
Daphne Bok, Rivonia Matroos en Lizel Dick,
sorg altyd dat kliënte die winkel met ‘n
glimlag of twee verlaat.
Jaquiline Horn, skoonmaakster, sorg dat die
winkel skoon en netjies is en help ook soms
met rakversorging. Johnny Visagie en sy
span, Jan Links, Daniel Ntsheng en Tobias
Cloete is altyd gereed met die korrekte en
flinke uitlaai van kliënte se aankope by
die store.
Ons besigheidsure is
soos volg:
07:30 - 17:00
Weeksdae
08:00 - 12:00
Saterdae en vakansiedae
Tel: 054 332 3727
Faks: 054 332 4099
E-pos: builditupt@klk.co.za
Kom besoek ons gerus!
2
Foto 1 - 2: Upington Build it se vriendelike span.

Augustus 2016
Aktueel
5
Nuwe direkteur
– agter die skerms
AREND KOTZÉ, nuwe direkteur van KLK, is die afgelope
35 jaar in die besigheidswêreld betrokke. Tans boer hy op die
plaas Willemsrivier, ‘n skaapplaas, te Nieuwoudtville en doen
steeds besigheidskonsultasie, meer spesifiek, besigheidsplanne,
be grotings, strategiese fokus, prosedures, prosesse, ensovoorts.
Hy beskou homself as ‘n spanspeler en vind baie van sy lewenslesse
en antwoorde tot probleme binne ‘n spanverband. Hy is
‘n gekwalifiseerde meganiese ingenieur (Stellenbosch) en het sy
loopbaan begin as ‘n ontwerpingenieur by die Departement van
Landbou in Pretoria. Gedurende hierdie tyd het hy ook sy MBA
op ‘n deeltydse basis gedoen en voltooi. Die inwerkingstelling
van ‘n eerste vlekvryestaaldraaioond-aanleg in Middelburg,
Mpumalanga het gevolg. Kaapstad het egter geroep en Arend
het betrokke geraak by Pep Stores waar hy verantwoordelikheid
geneem het vir die rekenarisering van die groep se winkels – dit
het die outomatisering van die kantooradministrasie asook die
Punt-van-Verkope behels.
Gedurende die jaar 2000 het Nasboek, ‘n divisie van Naspers,
Arend genader om betrokke te raak met die opdrag
om ‘n logistieke afdeling te omvorm in ‘n volwaardige logistieke
besigheid. Hy was elf jaar by die Naspers-groep van
besighede betrokke – gedurende hierdie tydperk was hy
ook betrokke by verskeie ander besighede. In 2011 het die
aanlynkleinhandelaar, Takealot, Arend genader om hul te help
met die daarstelling van ‘n vinnige-reaksie-afleweringsdiens.
Arend leef sy lewe op baie basiese beginsels: “Wees wie jy is,
wees passievol oor wat jy doen, werk hard en geniet dit om
hard te werk, wees altyd bereid om te leer, jy weet nooit ge noeg
nie“. Leonardo da Vinci het gesê: “Simplicity is the ultimate
sophistication“.
Wys bietjie wat in jou
steek, jagter!
KALAHARI-JAGTERS van die 2016-seisoen-nou is jul
kans om in KLK Gesprek te pronk. Stuur ‘n foto van jou en jou
buit wat jy tydens vanjaar se jagseisoen platgetrek het, of ‘n indrukwekkende
jagstorie, en staan ‘n kans om ‘n R500-geskenkbewys
van KLK se jag- en buitelewe-afdeling te wen.
Stuur jou inskrywings aan: Elmarié Bird, KLK Landbou Bpk,
Posbus 86, Upington, 8800; stuur ‘n faks na 086 5500 224;
of e-pos na elmarie@klk.co.za. Inskrywings sluit
15 September 2016.
“Wanneer jy met mense werk moet jy ook hierdie eenvoudige
lewensbeginsels toepas: Dit is belangrik om te besef dat enige
mens altyd waarde wil toevoeg en voel dat hy/sy ‘n verskil maak.
Verder neem geen mens ‘n slegte besluit vir hom/haarself op ‘n
bepaalde tyd nie. Met ander woorde, geen rasionele mens neem
‘n besluit met die intensie om ‘n verkeerde besluit te neem nie,
jy neem die beste besluit met die inligting tot jou beskikking op
daardie stadium, moenie dat “hindsight“ jou oordeel
vertroebel nie.
Wanneer jy met mense omgaan na aanleiding van hierdie
beginsels, sal jy verbaas wees oor wat jy kan leer by almal, selfs
die persoon wat verseker dat die gange skoon bly,“ meen Arend.
Arend is getroud met Erika en hul het twee dogters, ‘n seun, ‘n
skoonseun en twee kleinkinders. Hy slaan hoog ag op ondersteuning
van mens se familie.
Arend sien uit daarna om betrokke te raak by KLK en hoop dat dit
‘n wen-wen situasie vir almal betrokke sal wees.
Jou vennoot in landbou

6
Aktueel
KLK Gesprek
Kan ons ‘n meer normale lente en somer verwag?
SWAAR SNEEU HET in die laaste
paar dae van Julie 2016 vir die eerste keer
dié winter oor die suidelike en oostelike
binneland voorgekom. Daarmee saam
het redelike swaar reënneerslae ook oor
gedeeltes van die sentrale binneland en
oostelike kusgedeeltes voorgekom wat
abnormaal is vir hierdie tyd van die jaar.
Die swaar reën is veroorsaak deur ‘n afsnylaagdrukstelsel
wat oor die sentrale tot
suidoostelike dele van die land beweeg het.
Die El Niño-verskynsel van die afgelope
seisoen het in Junie 2016 heeltemal verdwyn
en al die Niño-gebiede was teen
einde Julie 2016 in ‘n neutrale tot effens
La Nina-fase. Dit lyk ook asof see-oppervlaktemperature
in hierdie gebiede vir die
res van die lente en somer gaan beweeg
op die grens van neutrale tot La Niña-toestande.
Die kans vir die herontwikkeling
van ‘n El Niño-verskynsel word op minder
as 5% geraam.
Die ander faktor wat ‘n groot rol speel
in die bepaling van klimaatstoestande
oor Suidelike Afrika, is die stand van
see-oppervlaktemperature in die Indiese
Oseaan. Koeler water nader aan die
Afrika-kontinent met warmer water nader
aan Australië, is gewoonlik positief vir
somerreënval oor Suid-Afrika. Die Indeks
waarmee dit bepaal word (Indiese Oseaan
Dipool indeks of IOD), toon tans die mees
negatiewe waardes die afgelope 15 jaar
wat ‘n sterk aanduiding is dat die koeler
water nader aan die Afrika kontinent is
en gaan beweeg. Dit kan ‘n baie posi tiewe
invloed op reënval uitoefen vir veral die
somerseisoen. Die afsnylaagdrukstelsel
wat die goeie neerslae oor gedeeltes van
die land veroorsaak het teen einde Julie,
kan ook wees as gevolg van die posisie
van die Indiese Oseaan Hoogdrukstelsel
wat nader aan die Afrika-kontinent is as
gevolg van die negatiewe IOD.
Alhoewel die verwagte La Niña-verskynsel
swakker lyk as wat aanvanklike
voorspellings aangedui het, kan die gekombineerde
effek van ‘n swak La Niñaverskynsel
saam met gunstige Indiese
Oseaan-toestande, gunstig wees vir
goeie reënneerslae vir gedeeltes van
die komende somerseisoen.
Hoe lyk reënvaltoestande en
temperature?
• Min of geen reën word verwag vir die
res van die winter en die lente oor die
Noord-Kaap en aangrensende gedeeltes
nie. Vanaf ongeveer die laaste deel
van Oktober kan reënvaltoestande
begin verbeter maar die eerste noemenswaardige
reën kan waarskynlik
Johan van den Berg
Santam Landbou
eers in die tweede deel van November
verwag word.
• Indien La Niña-toestande versterk, kan dit
die kanse vir reën oor veral Desember en
Januarie vergroot.
• Oor die algemeen lyk dit asof die seisoen
behoort te neig na gemiddelde of selfs
bo-gemiddelde reënval maar eers vanaf
die mid-somer (November/Desember) en
veral die tweede deel van die somer vanaf
Februarie/Maart.
• Wintertemperature kan steeds laag bly
met ‘n goeie kans vir ryp in die laag liggende
gedeeltes tot in die eerste deel
van September.
• Somertemperature behoort meer gematig
te wees, veral indien goeie reënneerslae
gaan voorkom.
Opsommend
Dit wil voorkom asof reënvaltoestande vir die
komende somer meer na normaal behoort
te neig. Goeie reënneerslae in die midsomer
kan egter die risiko vir oormaat reën en gevolglike
siektes by druiwe vergroot.
Misplaaste denke (Deel 2)
Cobus Booysen
Bestuurder: Menslike Hulpbronne
Hoe om die illusiekorrelasie
te herken
‘n Eenvoudige strategie kan gebruik word
om jou versteekte aannames te herken en
te keer dat jy ‘n illusiekorrelasie maak. Dit
word ‘n gebeurlikheidstabel genoem en dit
dwing jou om die daaglikse onbelangrike
gebeure in jou lewe te ignoreer. Laat ons
die voorbeeld van die volmaan en ‘n besige
nag by die hospitaal van nader bekyk.
• Sel A: ‘n Volmaan en ‘n besige nag. Dit
is ‘n kombinasie wat baie verpleegsters
en dokters sal onthou. “Suster, wat gaan
vanaand weer in die hospitaal aan?“ “Het
dokter vergeet? Dis mos weer volmaan“.
Die kombinasie word oorbeklemtoon in
ons geheue omdat dit maklik is om
te onthou.
• Sel B: Volmaan, maar ‘n baie stil nag
waarin niks gebeur nie. Die kombinasie
word onderbeklemtoon omdat niks gebeur
nie. Dit is moeilik om iets te onthou
wat nie gebeur het nie en ons is geneig
om die sel te ignoreer.
• Sel C: Geen volmaan, maar ‘n baie
besige nag. Maklik om te sê: “Nog ‘n mal
nag by die werk“.
Die gebeurlikheidstoets
Besige nag
• Sel D: Geen volmaan en ‘n stil nag
in die hospitaal. Niks besonders om te
onthou nie en maklik om te ignoreer.
Hierdie gebeurlikheidstabel help ons
verstaan wat in die gedagtes van die
verpleegsters aangaan tydens volmaan.
Hulle is vinnig om die een keer te onthou
toe die hospitaal baie besig was met volmaan,
maar vergeet die talle kere wat die
hospitaal glad nie besig was toe dit ook
volmaan was nie. Hulle kan maklik die
volmaan saam met die besige nag onthou
en sodoende verkeerdelik aanneem dat
die twee gebeure verwant is.
Stil nag
Volmaan A B
Geen volmaan C D

Augustus 2016
Aktueel
7
MACSTEEL Africa's
leading steel supplier
Offering you the most comprehensive range of steel products and value added processing services in Africa.
WHAT CAN WE OFFER YOU?
Aluminum Grating Pressure Vessel Steels
Blanking Guillotining Profi le Sections
Bright Bar Harvey Tiles Purlins
Castellated Beams Heat Treatment Services Rails
Cellular Beams High Strength Steels Reinforcing
Cold Form Sections Hollow Bar Roofi ng Solutions
Cold Saw Cutting IBR Roofi ng Sheets
Conveyance Laboratory Services Slitting
Corrugated Roofi ng Laser Cutting Special Steels
Drilling Laser Cut Tubing Stainless Steels
Expanded Metal Lipped Channels Stretcher Leveling
Fencing Products Open Sections Structural Steels
Flame Cutting Palisade Fencing Technical Consultancy
Flanges Pipe Fittings Tool Steels
Fluid Control Systems Plasma Cutting Tubing
Freestock Plates Valves & Actuators
Galvanized Sheets Plate Bending & Rolling Wear Resistant Steels
Galvanized Tubing Pre-coated Sheets Zincalume Roof Sheets
Best Quality, Service, Value!
Wees ‘n wenner!
EEN GELUKKIGE WENNER kan vyf
lengtes 25 x 25 x 1,60 m vierkantige
buispyp wen.
Om in aanmerking te kom vir hierdie prys,
beantwoord net die eenvoudige vraag:
In watter kontinent kan MACSTEEL jou die
mees omvattende reeks staalprodukte bied?
Stuur jou inskrywings aan:
Elmarié Bird, KLK Landbou Bpk,
Posbus 86, Upington, 8800; stuur ‘n faks
na 086 5500 224; of e-pos na
elmarie@klk.co.za. Inskrywings sluit
19 Oktober 2016.
Reëls
Werknemers van die KLK-groep mag nie aan die
kompetisie deelneem nie • Slegs een inskrywing per
persoon • Die wenner sal telefonies in kennis gestel
word en in die volgende KLK Gesprek bekendgemaak
word • Die prys sal na die naaste KLK-handelstak
gestuur word en kan daar afgehaal word • Die
prys kan nie vir kontant omgeruil word nie.
Inskrywingsvorm
Naam en van: ..........................................
...............................................................
Adres: ......................................................
...............................................................
...............................................................
Tel: ..........................................................
Antwoord: ................................................
...............................................................
...............................................................
is ‘n nuusblad wat vier keer
per jaar namens KLK deur
saamgestel en uitgegee word.
NAMENS KLK LANDBOU BPK
Elmarié Bird *
054 337 6202 • elmarie@klk.co.za
* Vir navrae oor die verspreiding van
, of adreswysigings,
kontak vir Elmarié Bird.
REDAKSIE
Elmarie Helberg
018 468 2716
Johan Smit
018 468 2716
BLADUITLEG EN DRUK
Infoworks
018 468 2716
your ideas can fly
Jou vennoot in landbou

8 Omgewingsake
Wat leer die natuur ons
van droogte-oorlewing?
Die artikel is geskryf deur
Francois van der Merwe,
‘n natuurliefhebber van Calvinia.
Vir meer inligting, stuur ‘n e-pos na
info@klipspringer.co.za
DIE UITDRUKKING DAT daar net
twee seker dinge in die lewe is, naamlik die
dood en belasting, kom van die agtiendeeeuse
Amerikaanse staatsman en uitvinder,
Benjamin Franklin. As Franklin in die Noord-
Kaap gebly het, sou hy ongetwyfeld byvoeg
het “droogte“!
Langtermyn-reënvalsyfers wys dat die ariede
westelike dele van ons land gemiddeld elke
10 - 15 jaar ‘n ernstige droogte beleef
en normaalweg deel is van ‘n selfs langer
(sewe tot agt jaar) droër siklus. Gedurende
sulke droë periodes is daar dan normaalweg
‘n jaar of twee van uiterste droogte
met reënval tot minder as die helfte van
die langtermyn-gemiddelde. Hierdie droër
periodes word darem gelukkig afgewissel
met siklusse, ook van omtrent dieselfde
lengte, van bo-gemiddelde reënval.
Die Bybelse “sewe nat jare“ gevolg deur
“sewe droë jare“ waarvoor Josef die Egiptenare
kos laat opgaar het, wys dat die
mensdom reeds van die vroegste tye af
die natuur se siklusse (soms) goed ver -
staan het en dus voorsiening kon maak.
Josef se eie mense, die Israeliete, was
minder voorbereid en moes by die Egiptenare
gaan hulp soek. Vandag weet ons
dat ondermeer see-temperature oor veral
die Stille Oseaan (die sogenaamde El Niño
en La Niña-ver skynsels) reënvalpatrone
regoor die wêreld en ook in Suidelike
Afrika beïnvloed en selfs bepaal. Reënvalsiklusse
kan dus soms met redelike
akkuraatheid vir ‘n jaar of twee vooruit
voorspel word.
Reënval-afhanklike intensiewe landboustelsels
gemik op maksimum produksie is
totaal blootgestel aan hierdie periodieke
droogtes. Landbouers is dikwels, soos oënskynlik
nou weer die geval is, eenvoudig nie
voorbereid hierop nie.
patrone? Aan die een kant van die spektrum
sal sommige selfs sê dat die droë
dele van Suidelike Afrika glad nie geskik
is vir landbou nie en liefs vermy moet
word. Tog is die Karooagtige dele van
ons land, wat weens lae en wisselvallige
reënval geklassifiseer word as woestyn
of semi-woestyn, al beskryf van die besontwikkelde
en ontginne droë gebiede in
die wêreld. Dit spreek van die aanpassingsen
deursettingsvermoë van die inwoners
en veral landbou-produsente oor baie
geslagte.
In die natuur is daar twee droogte-oorlewingstrategieë.
Die eerste is opportunisme
en nomadisme, en die tweede is skaal
(grootheid). Opportunisme/nomadisme
beteken dat lewende organis mes gunstige
omstandighede optimaal uitbuit en swak
omstandighede fisies vermy deur weg te
trek. In “goeie“ jare kan reproduksie ‘n
veelvoud wees van wat geld in swak jare.
Dier- en voëlsoorte wat normaalweg net
een werpsel kleintjies of broeisel kuikens
in ‘n seisoen sal groot maak en in ‘n swak
jaar, niks nie, mag in ‘n uitsonderlike
jaar twee of selfs drie werpsels/broeisels
suksesvol grootmaak. Dit lei tot ‘n skerp
bevolkingstoename.
Die reaksie van plantegroei op optimale
omstandighede is ewe dramaties. Veral
“eenjarige“ plante, dikwels na verwys
as “opslag“, reageer onmiddellik en
op portunisties wanneer goeie reënval
voorkom. Die produksie van saad neem
dan veelvoudig toe en vorm ‘n saadbank
wat beskikbaar is indien gunstige omstandig
hede voortduur of anders, na ‘n onderbreking
later weer voorkom.
Nomadisme, of om rond te swerf, dui op
uitbuiting van gunstige omstandighede waar
dit ook al voorkom, of dan die vermyding
van ongunstige, droë omstandighede
deur weg te trek na gebiede waar beter
Wat is die beste sukses- of oorlewingsstrategieë
met erg fluktuerende reënvalomstandighede
geld. Veral onder voëls is
daar talle voorbeelde van sulke nomade.
Die bekendste is seker die veldpoue en
sandpatryse waarvan die kelkiewyn die bekendste
spesie is. In vervloë dae was wild
en die vroeë inwoners met hulle vee, uiters
nomadies. Groot troppe rondtrekkende
springbokke was algemeen.
Die laaste strategie na verwys is “skaal“,
of onder diere en voëls, die benutting van
groot areas vir oorlewing. In droë dele is
woongebiede baie groter as wat dit vir
dieselfde spesies sou wees in hoër-reënval
gebiede. Dit is enersyds die gevolg van
laer reënval in die algemeen maar ook as
voorsorg vir uiters droë omstandighede
wanneer selfs groter gebiede gedek moet
word om kos te kry. Die loopgebied van ‘n
sekretarisvoëlpaar sal in die natter ooste like
dele byvoorbeeld sowat 30 km² - 60 km²
beslaan teenoor 150 km² - 250 km² in die
droë weste. In tye van droogte kan dit selfs
nog groter wees. Sulke groot loop gebiede
skep reserwes vir gebruik soos omstandighede
dit mag vereis.
Wat leer ons hieruit? Landbou-produsente
het ongetwyfeld oor die algemeen droogtestrategieë
in plek en baie waarvan geskoei
sal wees op wat ons uit die natuur leer.
Om wanneer dit by vee kom, altyd eerder
te min as te veel te hê en om vroegtydig
afwaarts aan te pas (nomadies te wees)
wanneer omstandighede verswak, bly ‘n
goeie plan. So ook skaal wat met konserwatiewe
belading mag beteken dat goeie
reserwes beskikbaar is.
Die huidige rampdroogte sal verby gaan en
so ook die droër siklus waarbinne hy geval
het om weer gevolg te word deur ‘n natter
siklus. Die volgende droogte is egter om die
draai en soos die storie van Uilspieël, maak
dit sin om reeds teen die afdraande (nat
siklus) met die regte strategieë te fokus op
wat daarna (weer) sal volg.