Xác định hàm lượng Pb, Zn trong một số rau xanh trên địa bàn quận Cẩm Lệ - TP. Đà Nẵng bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS

www.twitter.com/daykemquynhon 

www.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

www.daykemquynhon.blogspot.com 

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc 

KHOA HÓA 

Họ và tên sinh viên: 

Lớp 

NHIỆM VỤ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP 

: 13CHP 

1. Tên đề tài: <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trong một số rau xanh trên địa bàn quận 

Cẩm Lệ - TP. Đà Nẵng bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS. 

2. Nguyên liệu, thiết bị, dụng cụ và hóa chất 

2.1. Nguyên liệu: Rau muống, rau cải xanh, rau xà lách. 

2.2. Thiết bị: Máy đo quang AAS – iCE 3500 của hãng Thermo (Đức), tủ sấy, lò 

nung, bếp điện, cân phân tích. 

2.3. Dụng cụ: cốc thủy tinh, bình <strong>định</strong> mức, bát nung, chén nung, cối sứ, chày sứ, 

bóp cao su, pipet các loại, đũa thủy tinh, phễu lọc, giấy lọc. 

2.4. Hóa chất: dung dịch chuẩn: <strong>Pb</strong> 2+ 1000 ppm và <strong>Zn</strong> 2+ 1000 ppm, axit HNO 3 

65%, H 2 SO 4 98%, KNO 3 5%, nước cất 2 lần. 

3. Nội dung nghiên cứu 

- Khảo sát các điều kiện vô cơ hóa mẫu bằng phương pháp khô - ướt kết hợp: 

dung môi phân hủy, nhiệt độ nung và thời gian nung. 

- <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> hiệu suất thu hồi của phương pháp và đánh giá sai số thống kê của 

phương pháp. 

- Xây dựng quy trình phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trong một số rau xanh trên địa 

bàn quận Cẩm Lệ - TP. Đà Nẵng bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử 

AAS. 

- Áp dụng quy trình phân tích <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trong một số mẫu rau thực tế tại một số địa 

điểm trên địa bàn quận Cẩm Lệ - TP. Đà Nẵng. 

- So sánh <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trong một số mẫu rau thực tế với giới hạn <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> 

cho phép của <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trong rau xanh theo quy chuẩn Việt Nam. 

4. Giảng viên hướng dẫn: 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÍ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Sưu tầm bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial





5. Thời gian nhận đề tài: 10/2016. 

6. Thời gian hoàn thành đề tài: 4/2017. 

Chủ nhiệm khoa 

Giảng viên hướng dẫn 

(Ký và ghi rõ họ tên) 


Sinh viên đã hoàn thành và nộp báo cáo cho Khoa ngày……tháng……năm 2017. 

Kết quả điểm đánh giá: 

Ngày......tháng…..năm 2017 

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG 










LỜI CẢM ƠN 

Lời đầu tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến giảng viên hướng 

dẫn cô Ngô Thị Mỹ Bình đã cho phép, tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt 

thời gian thực hiện và hoàn thành khóa luận này. 

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô trong khoa Hóa, trường 

Đại học sư phạm Đà Nẵng đã dạy dỗ, truyền đạt những kiến thức hữu ích cho tôi 

trong suốt thời gian học tập tại trường và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi nghiên 

cứu, thực hiện khóa luận này. 

Chân thành cảm ơn các bạn trong tập thể lớp 13CHP đã nhiệt tình giúp đỡ tôi 

học tập, nghiên cứu, tìm kiếm tài liệu và động viên tôi trong suốt thời gian nghiên 

cứu và thực hiện khóa luận. 

Mặc dù bản thân đã cố gắng nỗ lực song vẫn không thể tránh có sai sót. Rất 

mong quý thầy cô thông cảm và đóng góp thêm ý kiến để tôi hoàn thiện bài báo cáo 

này. 

Tôi xin chân thành cảm ơn! 

Đà Nẵng, ngày tháng năm 2017 

Sinh viên thực hiện 









MỤC LỤC 

MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ..................................................................... 3 

1.1. Giới thiệu chung về rau ........................................................................................ 3 

1.1.1. Khái niệm rau sạch và phân loại ....................................................................... 3 

1.1.2. Đặc điểm và thành phần .................................................................................... 3 

1.1.3. Công dụng của rau xanh .................................................................................... 3 

1.1.4. Tiêu chí về rau an toàn ...................................................................................... 4 

1.2. Sơ lược về kim loại nặng ..................................................................................... 5 

1.2.1. Khái niệm và nguồn gốc ................................................................................... 5 

1.2.2. Tình trạng rau xanh bị nhiễm kim loại nặng ..................................................... 5 

1.2.3. Tác dụng sinh hóa của kim loại nặng đối con người và môi trường ................. 6 

1.3. Giới thiệu về nguyên tố chì (<strong>Pb</strong>) .......................................................................... 6 

1.3.1. Độc tính của Chì ................................................................................................ 7 

1.3.2. Các nguồn phát sinh Chì, vai trò và chức năng ................................................ 7 

1.4. Giới thiệu về Kẽm (<strong>Zn</strong>) ........................................................................................ 8 

1.4.1. Độc tính của Kẽm (<strong>Zn</strong>) ..................................................................................... 8 

1.4.2. Trạng thái tự nhiên và ứng dụng ....................................................................... 9 

1.5. Phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS .............................................. 10 

1.5.1. Nguyên tắc phương pháp ................................................................................ 10 

1.5.2. Hệ trang bị của phép đo .................................................................................. 11 

1.5.3. Hệ thống nguyên tử hóa mẫu AAS ................................................................. 12 

1.5.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phép đo AAS ........................................................ 16 

1.5.5. Phương pháp phân tích <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> trong phép đo phổ hấp thụ nguyên tử ..... 18 

1.5.6. Các phương pháp phân tích trực tiếp và gián tiếp bằng phép đo AAS ........... 21 

1.5.7. Ưu và nhược điểm điểm của phép đo AAS .................................................... 22 


1.5.8. Phạm vi ứng dụng ........................................................................................... 23 

1.6. Phương pháp xử lý mẫu ..................................................................................... 23 

1.6.2. Phương pháp xử lý ướt .................................................................................... 24 








1.6.3. Phương pháp khô - ướt kết hợp ....................................................................... 25 

1.7. Đánh giá sai số thống kê của phương pháp ........................................................ 26 

CHƯƠNG II: THỰC NGHIỆM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................. 28 

2.1. Dụng cụ, thiết bị và hóa chất .............................................................................. 28 

2.1.1. Dụng cụ: .......................................................................................................... 28 

2.1.2. Thiết bị ............................................................................................................ 28 

2.1.3. Hóa chất .......................................................................................................... 28 

2.3. Pha hóa chất ....................................................................................................... 29 

2.4. Quy trình vô cơ hóa mẫu .................................................................................... 30 

2.5. Thực nghiệm nghiên cứu vô cơ hóa mẫu ........................................................... 31 

2.5.1. Khảo sát <strong>lượng</strong> dung môi thích hợp để vô cơ hóa mẫu .................................. 31 

2.5.2. Khảo sát nhiệt độ nung mẫu ............................................................................ 32 

2.5.3. Khảo sát thời gian nung mẫu .......................................................................... 32 

2.6. Chuẩn bị mẫu giả ............................................................................................... 32 

2.7. Đánh giá hiệu suất thu hồi .................................................................................. 32 

2.8. Đánh giá sai số thống kê của phương pháp phân tích ........................................ 33 

2.9. Xây dựng quy trình phân tích ............................................................................. 33 

2.10. Phân tích mẫu thực tế ....................................................................................... 33 

2.10.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 33 

2.10.2. Lấy mẫu ......................................................................................................... 33 

2.10.3. Xử lý mẫu và phân tích mẫu ......................................................................... 34 

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ............................................................ 35 

3.1. Kết quả khảo sát thể tích dung môi thích hợp để vô cơ hóa mẫu ...................... 35 

3.2. Kết quả khảo sát nhiệt độ nung .......................................................................... 35 

3.3. Kết quả khảo sát thời gian nung ......................................................................... 36 

3.4. Kết quả đường chuẩn ......................................................................................... 36 

3.5. Kết quả phân tích mẫu giả .................................................................................. 37 

3.6. Kết quả đánh giá hiệu suất thu hồi của phương pháp ........................................ 37 

3.7. Kết quả đánh giá sai số phương pháp phân tích ................................................. 38 

3.8. Quy trình phân tích ............................................................................................. 39 









KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................................... 44 

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 46 









DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 

AAS : phép đo quang phổ hấp thụ nguyên tử 

F - AAS 

GF - AAS 

BKHCN 

BYT 

BVTV 

: phép đo quang phổ hấp thụ nguyên tử ngọn lửa 

: phép đo quang phổ hấp thụ không ngọn lửa (graphite) 

: Bộ Khoa học và Công nghệ 

: Bộ Y tế 

: bảo vệ thực vật 

HĐH - CNH : Công nghiệp hóa - hiện đại hóa 

HCL 

ICP – MS 

QCVN 

ppm 

: đèn Catot rỗng 

: phép đo quang phổ nguồn plasma cảm ứng cao tần 

: Quy chuẩn Việt Nam 

: một phần triệu 









DANH MỤC HÌNH ẢNH 

Hình 1.1. Nguyên tố chì (<strong>Pb</strong>). .................................................................................................... 6 

Hình 1.2. Nguyên tố Kẽm (<strong>Zn</strong>). ................................................................................................ 8 

Hình 1.3. Sphalerit (<strong>Zn</strong>S), một loại quặng kẽm phổ biến. .......................................... 9 

Hình 1.4. Đèn catot rỗng (HCL). .............................................................................. 11 

Hình 1.5. Ngọn lửa. Hình 1.6. Lò graphite. Hình 1.7. Kỹ thuật Hydride .............. 11 

Hình 1.8. Sơ đồ cấu tạo máy đo quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS. ...................... 12 

Hình 1.9. Quá trình nguyên tử hóa mẫu bằng ngọn lửa. ........................................... 13 

Hình 1.10. Quá trình nguyên tử hóa mẫu bằng lò graphite ....................................... 14 

Hình 1.11. Bộ hóa hơi lạnh phân tích thủy ngân. ..................................................... 16 

Hình 1.12. Đồ thị chuẩn của phương pháp đường chuẩn.......................................... 19 

Hình 1.13. Đồ thị chuẩn của phương pháp lập đường chuẩn .................................... 19 

Hình 1.14. Đồ thị chuẩn của phương pháp thêm chuẩn ............................................ 21 

Hình 2.1. Máy đo quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS. ............................................. 28 

Hình 2.2. Quy trình vô cơ hóa mẫu. .......................................................................... 30 

Hình 2.4. Đun mẫu trên bếp điện. Hình 2.5. Mẫu sau khi đun trên bếp điện. ..... 31 

Hình 2.6. Nung mẫu trong lò nung. Hình 2.7. Mẫu sau khi nung trong lò. ......... 31 

Hình 2.8. Một số địa điểm lấy mẫu trên địa bàn quận Cẩm Lệ. ..................................... 34 

Hình 3.1. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc giữa độ hấp thụ quang và nồng độ <strong>Pb</strong> 2+ . .. 36 

Hình 3.2. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc giữa độ hấp thụ quang và nồng độ <strong>Zn</strong> 2+ . .. 37 

Hình 3.3. Quy trình phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm trong một số rau xanh. ........ 40 









DANH MỤC BẢNG, ĐỒ THỊ 

Bảng 1.1. Thành phần khí và nhiệt độ của ngọn lửa trong F-AAS. .......................... 13 

Bảng 1.2. Nhiệt độ các quá trình một số nguyên tố trong phương pháp GF-AAS. .. 15 

Bảng 2.1. Lượng axit HNO 3 65% và H 2 SO 4 98% cần khảo sát. ............................. 32 

Bảng 2.2. Khối <strong>lượng</strong> rau sau khi sấy. ...................................................................... 34 

Bảng 3.1. Kết quả khảo thể tích dung môi thích hợp để vô cơ hóa mẫu. ................. 35 

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát nhiệt độ nung. ............................................................... 35 

Bảng 3.3. Kết quả khảo sát thời gian nung mẫu. ...................................................... 36 

Bảng 3.4. Kết quả <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> chì trong mẫu giả. ..................................................... 37 

Bảng 3.5. Kết quả phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> kẽm trong mẫu giả. ................................... 37 

Bảng 3.6. Kết quả đánh giá hiệu suất thu hồi phương pháp của Chì. ....................... 38 

Bảng 3.7. Kết quả đánh giá hiệu suất thu hồi phương pháp của Kẽm. ..................... 38 

Bảng 3.8. Kết quả đánh giá sai số phương pháp phân tích Chì và Kẽm. .................. 38 

Bảng 3.9. Kết quả <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì trong một số rau. ................................................ 41 

Bảng 3.10. Kết quả <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Kẽm trong một số rau xanh. ................................... 41 

Đồ thị 3.1. Đồ thị biểu diễn <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì trong rau xanh theo từng khu vực ở 

quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng. ..................................................................................... 43 

Biểu đồ 3.2. Đồ thị biểu diễn <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Kẽm trong rau xanh theo từng khu vực ở 

quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng. ..................................................................................... 43 









1. Lý do chọn đề tài 

MỞ ĐẦU 

Việt Nam là một nước nông nghiệp phát triển có khí hậu nhiệt đới gió mùa 

được thiên nhiên ưu đãi nên có nguồn rau dồi dào quanh năm. Do đó, rau được 

trồng nhiều để đáp ứng nhu cầu hằng ngày của người dân. 

Ở nước ta, sự bùng nổ dân số cùng với tốc độ đô thị hóa, CNH - HĐH nhanh 

chóng đã tạo một sức ép lớn lên môi trường sống của Việt Nam. Vấn đề vệ sinh an 

toàn thực phẩm đối với nông sản nhất là rau xanh đang được cả xã hội quan tâm. 

Rau xanh là nguồn thực phẩm cần thiết và quan trọng không thể thiếu được 

trong mỗi bữa ăn hàng ngày của các hộ gia đình. Rau xanh không những có giá trị 

về kinh tế và dinh dưỡng mà còn được như một loại thuốc chữa một số bệnh thông 

thường như giải nhiệt, an thai, hạ sốt,.v.v…Tuy nhiên, tình trạng ngộ độc do ăn rau 

ngày càng tăng ở Việt Nam. Để tăng năng suất, người sản xuất đã sử dụng phân bón 

hóa học, thuốc bảo vệ thực vật thiếu khoa học, nước tưới có chứa chất thải công 

nghiệp chưa qua xử lý. Bên cạnh đó, rau xanh được trồng trên các khu vực nhiễm 

độc bởi chất thải của các nhà máy, khu công nghiệp cũng là nguyên nhân gây nên 

sự tích tụ kim loại nặng trong rau xanh làm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu 

dùng. Chì, Kẽm là hai nguyên tố tồn tại trong tự nhiên và có công dụng nhất <strong>định</strong> 

trong đời sống. Song nếu <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì, Kẽm vượt quá giới hạn cho phép thì có 

những tác hại và ảnh hưởng rất xấu đến cơ thể con người. Do đó, việc phân tích để 

tìm ra <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> kim loại nặng mà đặc biệt là xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì, Kẽm là một 

biện pháp quan trọng góp phần kiểm soát chất <strong>lượng</strong> của rau xanh. 

Có nhiều phương pháp xác <strong>định</strong> kim loại nặng <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> như phương pháp trắc 

quang UV - VIS, phương pháp chuẩn độ tạo phức, phương pháp Von - Ampe hòa 

tan, phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS, phương pháp khối phổ cao 

tần cảm ứng plasma ICP - MS. Trong đó phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử 

AAS là phương pháp có độ nhạy, độ chính xác cao và độ lặp lại cao rất thích hợp để 

xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> vết trong rau xanh và thực phẩm mà vẫn cho kết quả chính xác. 


1 








Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài: “<strong>Xác</strong> <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, 

<strong>Zn</strong> trong một số loại rau xanh trên địa bàn quận Cẩm Lệ - TP. Đà Nẵng bằng 

phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS”. 

2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài: 

- Các kết quả thu được của đề tài góp phần xây dựng phương pháp xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> 

<strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trên các mẫu rau xanh bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên 

tử AAS. 

- Thông qua đó đánh giá mức độ ô nhiễm <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> có trong một số loại rau xanh 

phổ biến tại địa bàn quận Cẩm Lệ - TP Đà Nẵng. 

3. Mục đích nghiên cứu 

Từ kết quả xác <strong>định</strong> được <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trong một số loại rau, đem so 

sánh với giới hạn <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> cho phép trong rau xanh theo QCVN để xem 

các mẫu rau có đảm bảo mức độ cho phép hay không. Từ đó đánh giá mức độ độc 

hại và hiện trạng ô nhiễm của <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trong rau ở các vùng đã khảo sát. 

4. Nhiệm vụ nghiên cứu 

- Khảo sát các điều kiện vô cơ hóa mẫu: dung môi cần dùng, nhiệt độ nung và 

thời gian nung. 

- <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> hiệu suất thu hồi và sai số phương pháp. Từ đó đánh giá sai số, độ lặp 

lại, khoảng tin cậy của phép đo. 

- Xây dựng quy trình phân tích <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> trong rau xanh. 

- Tiến hành lấy mẫu thực tế, xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> có trong một số mẫu rau 

xanh. 

- So sánh <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong> có trong một số mẫu rau xanh đã phân tích với 

QCVN về rau xanh. 


2 








CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 

1.1. Giới thiệu chung về rau 

1.1.1. Khái niệm rau sạch và phân loại 

- Rau sạch là rau không bị ô nhiễm bởi các tác nhân sinh học, hóa học, vật lí 

vượt quá giới hạn cho phép và không gây nguy hại đến sức khỏe cho người tiêu 

dùng. 

- Rau xanh ở nước ta rất đa dạng và phong phú, gồm 4 nhóm trồng phổ biến 

gồm: rau ăn lá (bắp cải, cải xanh, rau muống, xà lách…), rau ăn củ (cải củ, cà rốt, 

sắn, khoai lang…), rau ăn quả (các họ đậu, cà chua, dưa chuột, mướp đắng…) và 

rau gia vị (rau mùi, húng nhủi, hành, hẹ,…). 

1.1.2. Đặc điểm và thành phần 

Rau xanh là cây trồng ngắn hạn có giá trị dinh dưỡng và hiệu quả kinh tế cao 

nên đã được trồng và sử dụng lâu đời. Rau rất có nghĩa rất quan trọng trong dinh 

dưỡng của con người, chứa nhiều vitamin, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> nước cao, chất xơ và các 

thành phần có hoạt tính sinh học có lợi cho sức khỏe. Một số loại rau tuy không 

cung cấp nhiều nhiệt <strong>lượng</strong> nhưng lại cung cấp những sinh tố và chất khoáng không 

thể thiếu cho cơ thể con người. 

1.1.3. Công dụng của rau xanh 

Rau xanh không những là loại thực phẩm hằng ngày cần thiết và quan trọng 

không thể thiếu cho cơ thể mà còn là loại thuốc chữa bệnh dễ kiếm và dễ sử dụng. 

Rau muống là loại rau được trồng phổ biến ở nước ta, có thể trồng trên cạn 

hoặc dưới nước. Nó có tính hàn, vị ngọt, giúp giải nhiệt, nhuận tràng, giải 

độc,.v.v…Bên cạnh đó, rau muống chứa khoảng 1.4 mg% Fe nên rất có lợi cho 

người bị thiếu máu. Ngoài ra, rau muống còn có tác dụng phục hồi cơ thể sau khi 

ốm, rất tốt cho phụ nữ đang mang thai và trẻ nhỏ. Mặt khác, rau muống khi kết hợp 

với một số loại rau khác như mướp đắng, lá xoan có tác dụng trị các vết loét do 


bệnh Zona, đắp lên trán hoặc ngực cho người sốt và khó thở và cầm máu rất tốt. 

Rau cải xanh là loại rau lợi tiểu, có vị đắng, tính ấm, có tác dụng thanh nhiệt, 

giải độc, làm tan khí trệ, đơn độc sưng tấy. Ngoài ra, nó còn giúp ngăn ngừa táo 

3 








bón, hỗ trợ tiêu hóa tốt và hỗ trợ bệnh nhân cường giáp, tiểu đường, chữa viêm 

ruột… 

Ngải cứu là vị thuốc có tính ôn nhu, vị cay, dùng làm thuốc ôn khí huyết, điều 

hòa kinh nguyệt, an thai, thổ huyết, máu cam, giảm cơn đau bụng hành kinh và chữa 

bệnh đau bụng do hàn… 

Rau xà lách vị hơi đắng, tính hơi hàn, có tác dụng thông kinh mạch, cứng gân 

cốt, lợi tiểu và làm trắng da. Ngoài ra, còn được dùng để chữa bệnh tăng huyết áp, 

bệnh thận mãn tính, sữa không thông sau khi sinh nở. 

Rau diếp cá có tính mát, tán khí, trị kiết lỵ, sởi, nổi mề đay, đỏ mắt. Ngoài ra 

còn dùng để đắp ngoài da ở chỗ bị bầm dập. 

Ngoài ra, rau xanh còn là nguồn thực phẩm quan trọng trên thị trường tiêu thụ 

1.1.4. Tiêu chí về rau an toàn 

1.1.4.1. Khái niệm rau an toàn 

Những sản phẩm rau tươi (bao gồm tất cả các loại rau ăn củ, thân, lá, hoa quả) 

có chất <strong>lượng</strong> đúng như đặt tính giống của nó, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> các hoá chất độc và mức 

độ nhiễm các sinh vật gây hại ở dưới mức tiêu chuẩn cho phép, bảo đảm an toàn 

cho người tiêu dùng và môi trường, thì được coi là rau đảm bảo an toàn vệ sinh thực 

phẩm, gọi tắt là "rau an toàn”. 

1.1.4.2. Các yêu cầu chất <strong>lượng</strong> về rau an toàn 

Ngày 19/12/2007, bộ trưởng bộ Y tế đã ra quyết <strong>định</strong> số 46-2007-QĐ-BYT 

“Quy <strong>định</strong> giới hạn tối đa ô nhiễm sinh học và hóa học trong thực phẩm’’. Trong 

quyết <strong>định</strong> này qui <strong>định</strong> mức dư <strong>lượng</strong> cho phép trên sản phẩm rau đối với <strong>hàm</strong> 

<strong>lượng</strong> nitrate, kim loại nặng, vi sinh vật gây bệnh và thuốc BVTV. Các mức dư 

<strong>lượng</strong> cho phép này chủ yếu dựa vào qui <strong>định</strong> của Tổ chức lương nông tế giới 

(FAO) và Tổ chức y tế thế giới (WHO). Và gần đây nhất có QCVN 8-2:2011/BYT, 

“Quy <strong>định</strong> về giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm và các yêu cầu có 

liên quan”. Các cá nhân, tổ chức sản xuất và sử dụng rau dựa vào các mức dư <strong>lượng</strong> 

này để kiểm tra xác <strong>định</strong> sản phẩm có đạt tiêu chuẩn an toàn hay không. 

- Chỉ tiêu về nội chất: Chỉ tiêu nội chất được quy <strong>định</strong> cho rau tươi bao gồm: 

dư <strong>lượng</strong> thuốc bảo vệ thực vật; <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> nitrat (NO - 3 ); <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> một số kim 


4 








loại nặng chủ yếu: Cu, <strong>Pb</strong>, Hg, Cd, As,...; mức độ nhiễm các vi sinh vật gây bệnh 

(E. coli, Samonella ...) và kí sinh trùng đường ruột (trứng giun đũa Ascaris). 

- Chỉ tiêu về hình thái: Sản phẩm được thu hoạch đúng lúc, đúng yêu cầu từng 

loại rau (đúng độ già kỹ thuật hay thương phẩm), không dập nát, hư thối, không lẫn 

tạp chất, sâu bệnh và có bao gói thích hợp. 

Tất cả các chỉ tiêu trong sản phẩm của từng loại rau phải ở dưới mức cho phép 

theo tiêu chuẩn của Tổ chức Quốc tế FAO/WHO hoặc của một số nước tiên tiến: 

Nga, Mỹ,... trong khi chờ Việt Nam chính thức công bố tiêu chuẩn về các lĩnh vực 

này. 

1.2. Sơ lược về kim loại nặng 

1.2.1. Khái niệm và nguồn gốc 

Kim loại nặng là những nguyên tố kim loại có khối <strong>lượng</strong> riêng lớn (> 

5g/cm 3 ), có thể gây độc tính mạnh ngay cả ở nồng độ thấp. 

Kim loại nặng thường có trong lòng đất và thường bị khóa chặt trong cấu trúc 

của một số loại đá nên vô hại trong điều kiện bình thường của thiên nhiên. Ngay cả 

trong cơ thể sống, với nồng độ cực thấp kim loại nặng cũng có vai trò quan trọng 

trong quá trình trao đổi chất. Lượng kim loại nặng tích luỹ trong lòng đất rất ít trong 

khi nhu cầu sử dụng nó ngày càng tăng do đó kim loại nặng càng trở nên quí hiếm. 

1.2.2. Tình trạng rau xanh bị nhiễm kim loại nặng 

Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ thì việc nhiễm vi 

sinh vật, hóa chất độc hại, kim loại nặng và thuốc bảo vệ thực vật tồn dư trong rau, 

đặc biệt là rau ăn lá đã ảnh hưởng không nhỏ và lâu dài đến sức khỏe của cộng 

đồng. Hơn thế nữa, mức độ ô nhiễm kim loại nặng ở các khu công nghiệp, khu chế 

xuất, cụm công nghiệp tập trung là rất lớn. Nhiều loại rau sinh trưởng trong vùng 

đất thấp, ao hồ, kênh rạch như rau muống, rau nhút, rau cần, rau ôm, kèo nèo, ngó 

sen... sẽ dễ bị tích tụ những kim loại nặng như đồng, chì, kẽm, thủy ngân... do 

nguồn nước thải từ các nhà máy, xí nghiệp, cơ sở sản xuất thải ra kênh rạch chưa 

được xử lý triệt để đó là cảnh báo của các nhà chuyên môn về vệ sinh an toàn thực 

phẩm. Những loại rau bị nhiễm kim loại nặng không thể nào xử lý hết chất độc trên 


5 








rau cho dù đã được rửa sạch bằng nước rửa rau, kể cả nấu chín cũng không có tác 

dụng. 

1.2.3. Tác dụng sinh hóa của kim loại nặng đối con người và môi trường 

Các kim loại nặng ở nồng độ vi <strong>lượng</strong> là các nguyên tố dinh dưỡng cần thiết 

cho sự phát triển của con người. Chúng cấu thành enzym, vitamin, đóng vai trò 

quan trọng trong quá trình trao đổi chất. Tuy nhiên, nếu vượt quá <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> cho 

phép, chúng lại gây tác động hết sức nguy hại đến sức khỏe con người. 

Kim loại nặng xâm nhập vào cơ thể thông qua <strong>lượng</strong> thức ăn con người nạp 

vào hằng ngày. Khi đó, chúng sẽ tác động đến các quá trình sinh hóa và trong nhiều 

trường hợp dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. 

Về mặt sinh hóa, các kim loại nặng có ái lực lớn hơn đối với các nhóm –SH và 

–SCH 3 của các enzym trong cơ thể. Vì thế các enzym bị mất hoạt tính, làm cản trở 

quá trình tổng hợp protein của cơ thể. 

1.3. Giới thiệu về nguyên tố chì (<strong>Pb</strong>) 

Hình 1.1. Nguyên tố chì (<strong>Pb</strong>). 

Chì (tên La-tinh là Plumbum, gọi tắt là <strong>Pb</strong>) là nguyên tố hóa học nhóm IVA, 

chu kỳ 6 trong bảng hệ thống tuần hoàn Mendeleev, có số nguyên tử là 82, khối 

<strong>lượng</strong> nguyên tử bằng 279.19, nóng chảy ở 327.4 o C, sôi ở 1.725 o C, khối <strong>lượng</strong> 

riêng bằng 11.34 g/cm 3 . 

Chì là kim loại có màu xám nhạt, không mùi, không vị, không hòa tan trong 

nước, không cháy. Chì rất mềm, dẻo, nặng, dễ cán mỏng, dễ cắt và dễ <strong>định</strong> hình. 

Chì có cấu trúc tinh thể lập phương và có độc tính cao. Trong công nghiệp chế tạo 

máy, Chì thường được sử dụng dưới dạng hợp kim (Sn-<strong>Pb</strong>, Sn-Cu-<strong>Pb</strong>). 


6 








Chì có mật độ phân tử cao, hấp thụ tia X tốt. Đồng thời, đồng vị của Chì là 

những đồng vị bền vững nhất trong các dãy phóng xạ. Chì khó bị tác dụng bởi HCl, 

H 2 SO 4 loãng, nhưng lại tác dụng được với H 2 SO 4 đặc đun nóng và tạo khí aerosol 

(SO 3 ) và hòa tan trong HNO 3 loãng tạo Chì nitrat và khí NO 2 . 

1.3.1. Độc tính của Chì 

Trong sản xuất công nghiệp, Chì đóng vai trò quan trọng nhưng đối với cơ thể 

con người thì chưa chứng minh được gì. Song độc tính của Chì và hợp chất của nó 

đối với cơ thể người và động vật là quá rõ ràng. Chì vừa gây độc theo cơ chế tiếp 

xúc vừa gây độc theo cơ chế tác động men. Khả năng gây độc theo cơ chế tiếp xúc 

của chì rất cao do Chì ion bám vào đâu là gây độc cho tế bào đó. 

Chì và các hợp chất của Chì càng dễ hoà tan, độc tính càng cao. Nếu hít phải 

nồng độ hơi chì trong không khí quá 0.15 mg/m 3 thì công nhân có thể bị nhiễm độc, 

nếu ăn phải 1g bụi chì thì có thể bị chết. Hàng ngày một người hấp thu 1 mg <strong>Pb</strong>, sau 

nhiều ngày xuất hiện nhiễm độc mạn tính, liều 1mg này mới chỉ gấp 3 lần <strong>lượng</strong> 

Chì vào cơ thể hàng ngày qua ăn uống. Ngoài ra, Chì còn gây ức chế mọi hoạt động 

của enzym ở não bộ và các bộ phận tạo máu, không chỉ vậy Chì còn là tác nhân phá 

hủy hồng cầu. Khi <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì trong máu là 0.3 ppm làm cơ thể mệt mỏi. Ở 

nồng độ cao hơn (>0.8 ppm) có thể gây thiếu máu tho thiếu hemoglobin. Còn ở 

nồng độ khoảng (0.5 ÷ 0.8 ppm) gây ra sự rối loạn chức năng thận và phá hủy não. 

Ngoài ra, Chì còn ảnh hưởng đến sinh nở đối với phụ nữ, gây sẩy thai hoặc 

thai nhi chết khi vừa sinh ra ở phụ nữ tiếp xúc với Chì. Đối với nam thì gây tổn 

thương tinh hoàn, liệt dương và vô sinh. Bên cạnh đó, Chì còn gây ra những bệnh lý 

như chứng đau khớp, tim mạch, bệnh thận, bệnh thần kinh. 

1.3.2. Các nguồn phát sinh Chì, vai trò và chức năng 

Trong tự nhiên, Chì là nguyên tố vi <strong>lượng</strong> có trong thành phần của vỏ Trái 

Đất. Hàm <strong>lượng</strong> Chì trong vỏ Trái Đất là khoảng 13 µg/g (Fergusson, 1990). Chì 

tồn tại trong 84 khoáng chất, điển hình là Galen <strong>Pb</strong>S. 

Thực tế, hoạt động của con người là nguồn phát sinh Chì chủ yếu ra ngoài môi 

trường, gây tình trạng ô nhiễm và nhiễm độc Chì. Nguồn gây ô nhiễm Chì rất đa 

dạng và tồn tại ở mọi loại hình sản xuất và sinh hoạt của xã hội. Đặc biệt là ở các 


7 








ngành công nghiệp khai khoáng và luyện kim, chế tạo ắc quy, sản xuất sơn, đạn 

dược, bột màu…Chì đem lại cho các ngành công nghiệp trên nguồn lợi nhuận kinh 

tế lớn và được ứng dụng rộng rãi trong đời sống con người. 

Ngoài ra, Chì còn được dùng làm tấm ngắn các tia phóng xạ hạt nhân do Chì 

hấp thụ tốt các tia phóng xạ và tia X. 

1.4. Giới thiệu về Kẽm (<strong>Zn</strong>) 

Hình 1.2. Nguyên tố Kẽm (<strong>Zn</strong>). 

Kẽm (tên La-tinh là Zincat), là nguyên tố kim loại lưỡng tính, thuộc nhóm IIB, 

chu kỳ 4, có số nguyên tử là 30, khối <strong>lượng</strong> nguyên tử bằng 65.38, nóng chảy ở 

419.53 o C, sôi ở 907 o C, khối <strong>lượng</strong> riêng bằng 7.14 g/cm 3 , có cấu trúc tinh thể lục 

phương. 

Kẽm có màu trắng xanh, óng ánh và nghịch từ, mặc dù hầu hết kẽm phẩm cấp 

thương mại có màu xám xỉn. Kẽm kim loại cứng, giòn, dễ uốn ở nhiệt độ từ 100 o C 

đến 150°C. Trên 210°C, Kẽm giòn trở lại và có thể được tán nhỏ bằng lực. Kẽm dẫn 

điện khá, không có từ tính nhưng hợp kim Zr<strong>Zn</strong> 2 lại thể hiện tính từ dưới -238 o C. 

Kẽm là kim loại hoạt động trung bình có thể kết hợp với oxy, các á kim khác 

và là chất oxi hóa mạnh, có phản ứng với axít loãng để giải phóng H 2 . Trạng thái 

oxi hóa phổ biến của kẽm là +2. Ngoài ra, Kẽm còn có số oxi hóa kém bền khác 

như +1, +3. 

1.4.1. Độc tính của Kẽm (<strong>Zn</strong>) 

Kẽm là một chất khoáng vi <strong>lượng</strong> thiết yếu cho sinh vật và sức khỏe con 

người, thiếu kẽm là một trong những nguyên gây ra một số. Tuy nhiên nếu <strong>hàm</strong> 


8 








<strong>lượng</strong> kẽm vượt quá mức cần thiết sẽ có hại cho sức khỏe. Ion kẽm tự do trong dung 

dịch là chất có độc tính cao đối với thực vật, động vật không xương sống, và thậm 

chí là cả động vật có xương sống. 

- Đối với cây trồng: Sự dư thừa <strong>Zn</strong> gây ra bệnh mất diệp lục. Sự tích tụ <strong>Zn</strong> 

trong cây trồng quá nhiều gây một số mối liên hệ đến mức dư <strong>lượng</strong> <strong>Zn</strong> trong cơ thể 

con người và góp phần thêm sự tích tụ <strong>Zn</strong> trong môi trường, đặc biệt là môi trường 

đất. 

- Đối với con người: <strong>Zn</strong> là dinh dưỡng thiết yếu và nó sẽ gây ra các bệnh nếu 

thiếu hụt cũng như dư thừa. <strong>Zn</strong> dư thừa được tích tụ nhiều trong gan, nó có khả 

năng gây ung thư đột biến, ngộ độc thần kinh, gây độc đến hệ miễn nhiễm, gây ảnh 

hưởng đến sự sinh sản. Ngoài ra, thiếu hụt <strong>Zn</strong> trong cơ thể gây ra các bệnh liệt 

dương, teo tinh hoàn, mù màu, viêm da, bệnh về gan và một số triệu chứng khác. 

1.4.2. Trạng thái tự nhiên và ứng dụng 

Hình 1.3. Sphalerit (<strong>Zn</strong>S), một loại quặng kẽm phổ biến. 

Kẽm chiếm khoảng 75 ppm (0.0075%) trong vỏ Trái Đất, là nguyên tố phổ 

biến thứ 24. Đất chứa 5 ÷ 770 ppm kẽm với giá trị trung bình 64 ppm. Nước biển 

chỉ chứa 30 ppb kẽm và trong khí quyển chứa 0.1 ÷ 4 µg/m 3 . Nguyên tố này thường 

đi cùng với các nguyên tố kim loại thông thường khác như đồng và chì ở 

dạng quặng. Sphalerit là một dạng kẽm sulfua và là loại quặng chứa nhiều kẽm nhất 

với <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> kẽm lên đến 60 ÷ 62%. 

Kẽm là kim loại được sử dụng phổ biến hàng thứ tư sau sắt, nhôm, đồng tính 

theo <strong>lượng</strong> sản xuất hàng năm. Các ứng dụng chính của kẽm (số liệu là ở Hoa Kỳ) 

là mạ kẽm (55%), hợp kim (21%), đồng thau và đồng điếu (16%) và khác (8%). 


9 








Ngoài ra, Kẽm được còn được dùng để bổ sung vào khẩu phần ăn hằng ngày (kẽm 

oxit, kẽm acetat, kẽm gluconat), làm viên ngậm trị cảm thông thường, thuốc dùng 

ngoài da, dầu gội đầu có chức năng chống gàu và tác nhân xúc tác thường dùng 

trong hóa hữu cơ. 

1.5. Phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS 

1.5.1. Nguyên tắc phương pháp 

Cơ sở lý thuyết của phép đo phổ hấp thụ nguyên tử (AAS) là dựa trên sự hấp 

thụ năng <strong>lượng</strong> bức xạ đơn sắc của nguyên tử tự do của nguyên tố ở trạng thái hơi, 

khi chiếu chùm tia bức xạ qua đám hơi nguyên tử của nguyên tố ấy. Môi trường hấp 

thụ chính là đám hơi các nguyên tử tự do của mẫu phân tích. 

Do đó, muốn thực hiện phép đo AAS cần phải có các quá trình sau: 

1. Chuyển mẫu phân tích từ trạng thái ban đầu (rắn hoặc dung dịch) thành 

trạng thái hơi của các nguyên tử tự do. Đây là quá trình nguyên tử hoá mẫu. 

2. Chiếu chùm tia phát xạ đặc trưng của nguyên tố cần phân tích từ nguồn bức 

xạ qua đám hơi nguyên tử tự do ấy. Các nguyên tử của nguyên tố cần xác <strong>định</strong> trong 

đám hơi sẽ hấp thụ những tia bức xạ nhất <strong>định</strong> và tạo ra phổ hấp thụ của nó. 

3. Tiếp đó, nhờ hệ thống quang học, người ta thu, phân ly và chọn một vạch 

phổ hấp thụ của nguyên tố cần phân tích để đo cường độ của nó. Cường độ đó chính 

là tín hiệu hấp thụ của vạch phổ hấp thụ. Trong một giới hạn nồng độ xác <strong>định</strong>, tín 

hiệu này phụ thuộc tuyến tính vào nồng độ của nguyên tố cần xác <strong>định</strong> trong mẫu 

theo phương trình: 

Trong đó: 

A λ : Cường độ hấp thụ 

K: Hằng số thực nghiệm 

A λ =K.C b 

C: Nồng độ nguyên tố trong mẫu 

b: Hằng số bản chất, phụ thuộc vào nồng độ (0





1.5.2. Hệ trang bị của phép đo 

Dựa vào nguyên tắc của phép đo, ta có thể mô tả hệ thống trang thiết bị đo 

AAS gồm các phần sau: 

1. Nguồn phát chùm tia bức xạ cộng hưởng của nguyên tố cần phân tích. Đó 

có thể là đèn catot rỗng (HCL), đèn phóng điện không điện cực (EDL) hoặc nguồn 

bức xạ điện liên tục đã được biến điệu. 

Hình 1.4. Đèn catot rỗng (HCL). 

2. Hệ thống nguyên tử hoá mẫu. Hệ thống này được chế tạo theo hai kỹ thuật: 

- Kỹ thuật nguyên tử hoá mẫu bằng ngọn lửa đèn khí (F-AAS). 

- Kỹ thuật nguyên tử hoá mẫu bằng lò Graphite (GF -AAS). 

- Kỹ thuật nguyên tử hóa mẫu bằng bộ hóa hơi. 

Hình 1.5. Ngọn lửa. Hình 1.6. Lò graphite. Hình 1.7. Kỹ thuật Hydride 

3. Bộ phận đơn sắc (hệ quang học) có nhiệm vụ thu, phân ly và chọn tia sáng 

(vạch phổ) cần đo hướng vào nhân quang điện để đo tín hiệu AAS . Hệ này có thể là 

một chùm tia hay hai chùm tia bao gồm ba phần chính: 

- Hệ chuẩn trực, để chuẩn trực chùm tia vào. 


11 








- Hệ thống tán sắc (phân li) để phân li chùm sáng đa sắc thành đơn sắc. 

- Hệ buồng tối (buồng ảnh) để hội tụ các tia cùng bước sóng lại. 

4. Bộ phận khuếch đại và chỉ thị tín hiệu AAS. Phần chỉ thị tín hiệu có thể là : 

- Điện kế chỉ tín hiệu AAS 

- Bộ tự ghi các pic hấp thụ 

- Bộ chỉ thị hiện số 

- Máy tính (computer) với màn hình video, để hiện thị, lưu trữ, xử lý số liệu 

và điều khiển toàn bộ hệ thống máy đo. 

Hình 1.8. Sơ đồ cấu tạo máy đo quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS. 

1.5.3. Hệ thống nguyên tử hóa mẫu AAS 

1.5.3.1. Nguyên tử hóa mẫu bằng ngọn lửa (F-AAS) 

Muốn thực hiện phép đo F-AAS, trước hết phải chuẩn bị mẫu phân tích ở 

trạng thái dung dịch, sau đó dẫn dung dịch mẫu vào ngọn lửa đèn khí để hóa hơi và 

nguyên tử hóa mẫu và thực hiện phép đo. Quá trình nguyên tử hóa trong ngọn lửa 

gồm hai bước kế tiếp nhau: 

- Bước 1: chuyển dung dịch mẫu thành thể các hạt nhỏ như sương mù (dạng 

sol khí) trộn đều với khí mang và khí cháy, quá trình này được gọi là quá trình 

aerosol hóa hay nebulize hóa. 

- Bước 2: dẫn hỗn hợp aerosol cùng hỗn hợp khí đốt vào đèn (burner head) 

để nguyên tử hóa. Cả hệ thống này gọi là Nebulizer System, bao gồm hai phần 

chính là đèn nguyên tử hóa mẫu và buồng aerosol hóa mẫu. 


12 








Để tạo ngọn lửa, người ta đốt cháy hỗn hợp khí bao gồm một khí oxy hóa và 

một khí cháy, thường sử dụng hỗn hợp khí acetylene và không khí nén hay hỗn hợp 

khí acetylene và khí N 2 O. Khi hỗn hợp khí được đốt cháy, ở burner head sẽ tạo ra 

ngọn lửa, dưới tác dụng nhiệt của ngọn lửa các phần tử mẫu ở thể sol khí sẽ bị hóa 

hơi và nguyên tử hóa tạo ra các nguyên tử tự do của nguyên tố có trong mẫu phân 

tích. Đó là môi trường hấp thụ năng <strong>lượng</strong> và tạo ra phổ hấp thụ nguyên tử của 

nguyên tố cần phân tích. 

Hình 1.9. Quá trình nguyên tử hóa mẫu bằng ngọn lửa. 

Bảng 1.1. Thành phần khí và nhiệt độ của ngọn lửa trong F-AAS. 

Hỗn hợp khí Tỉ lệ Nhiệt độ ( o C) 

Không khí Axetylen 4.2/0.7 1800 






1.5.3.2. Nguyên tử hóa mẫu bằng lo Graphite (GF-AAS) 

Kĩ thuật nguyên tử hóa không ngọn lửa ra đời sau kĩ thuật nguyên tử hóa bằng 

ngọn lửa, nhưng kĩ thuật này phát triển rất nhanh và hiện nay đang được ứng dụng 

rất phổ biến. Kĩ thật này có độ nhạy cao hơn rất nhiều so với kĩ thuật nguyên tử hóa 

bằng ngọn lửa, mức nanogram-ppb. Đây là ưu điểm chính của kĩ thuật này, vì vậy 

khi phân tích <strong>lượng</strong> vết các kim loại trong nhiều trường hợp không cần thiết phải 

làm giàu các nguyên tố cần phân tích, đặc biệt là khi xác <strong>định</strong> các nguyên tố vi 

<strong>lượng</strong> trong các loại mẫu y học, sinh học, dược phẩm, thực phẩm… 


13 








Nguyên tắc và cách thực hiện của kĩ thuật nguyên tử hóa không ngọn lửa là 

hoàn toàn khác với kĩ thuật nguyên tử hóa trong ngọn lửa. Ở đây thường dùng năng 

<strong>lượng</strong> nhiệt của một nguồn năng <strong>lượng</strong> phù hợp để nung nóng, hóa hơi và nguyên tử 

hóa mẫu phân tích trong ống cuvet graphite có dạng hình con thuyền. Nguồn năng 

<strong>lượng</strong> thường được dùng hiện nay là dòng điện có cường độ rất cao (50 - 600A) và 

thế thấp (dưới 12V) hay là năng <strong>lượng</strong> của dòng cao tầng cảm ứng (ICP). Dưới tác 

dụng của các nguồn năng <strong>lượng</strong> này, cuvet chứa mẫu sẽ được nung nóng đỏ tức 

khắc. Mẫu được hóa hơi và nguyên tử hóa để tạo ra các nguyên tử tự do ở trạng thái 

hơi có khả năng hấp thụ bức xạ đơn sắc tạo ra phổ hấp thụ nguyên tử của nó. 

Hệ thống nguyên tử hóa mẫu theo kĩ thuật không ngọn lửa gồm có: 

- Buồng nguyên tử hóa và cuvet chứa mẫu phân tích. 

- Nguồn năng <strong>lượng</strong> để nung nóng đỏ lò graphite đến nhiệt độ nguyên tử hóa 

mẫu và bộ điều khiển hay bộ chương trình để đặt chương trình và chỉ huy quá trình 

nguyên tử hóa mẫu. 

Tùy theo các hãng sản xuất mà hệ thống nguyên tử hóa mẫu này có thể có cấu 

trúc và cách sử dụng khác nhau, nhưng quá trình nguyên tử hóa mẫu trong các dụng 

cụ này đều xảy ra theo 4 giai đoạn kế tiếp nhau trong khoảng thời gian 60 đến 80 

giây, đó là: Sấy khô mẫu; tro hóa luyện mẫu; nguyên tử hóa mẫu và cuối cùng là 

giai đoạn làm sạch.. 

Hình 1.10. Quá trình nguyên tử hóa mẫu bằng lò graphite 


14 








Bảng 1.2. Nhiệt độ các quá trình một số nguyên tố trong phương pháp GF-AAS. 

Nguyên tố 

Nhiệt độ tới hạn của quá trình ( o C) 

Sấy mẫu Tro hóa Nguyên tử hóa 

Be 130 1100 2750 

Cr 110 1100 2750 

Cu 120 0650 2650 

Sr 130 1100 2800 

<strong>Pb</strong> 100 0600 2500 

Mg 150 1100 2850 

Mn 130 1000 2700 

Si 150 1200 2850 

Na 139 0800 2200 

Sr 130 1100 2800 

<strong>Zn</strong> 110 0600 2500 

Co 110 1100 2750 

1.5.3.3. Kỹ thuật nguyên tử bằng bộ hóa hơi 

- Với một số nguyên tố như: As, Se, Bi, Sb, Sn, Te người ta dùng kỹ thuật 

hydride hóa do các kim loại này có khả năng tạo hydrua dễ bay hơi (AsH 3 , SbH 3 , 

<strong>Pb</strong>H 2 ). Mẫu (sau khi vô cơ hóa nguội) được acid hóa và cho vào một lọ phản ứng 

sục khí trơ Argon vào (khí mang). Cho Natri Borohyrid (NaBH 4 ) trong môi trường 

acid vào để tạo thành hydrua kim loại của nguyên tố phân tích. Hơi hydrua này theo 

khí Argon được đưa vào một ống cell đo đặt trên đường đi của ánh sáng của đèn 

phát tia bức xạ đơn sắc trong máy quang phổ. Trong thiết bị đo này, hydrua kim loại 

được phân hủy và tạo thành hơi nguyên tử. 

- Một số kim loại tồn tại ở trạng thái oxy hóa cao khó hydrua hóa, muốn thực 

hiện quá trình hydrua hóa các kim loại này cần phải chuyển chúng về ở dạng có số 

oxy hóa thấp hơn bằng cách cho phản ứng với các chất như KI, acid Ascorbic hoặc 

HCl. 


15 








Phương trình phản ứng hydrua hóa mẫu: 

+ Đối với Hg: 

- 

BH 4 + Hg 2+ Hg 0 + H 2 + B 2 H 6 

+ Đối với As: BH - 4 + 3H 2 0 + H + H 3 B0 3 + 8H 

2As 3+ + 12H 2AsH 3 + 6H + 

2AsH 3 2As + 3H 2 

* Chú giải: 

Hình 1.11. Bộ hóa hơi lạnh phân tích thủy ngân. 

1. Cell, đường kính trong 2 cm; chiều dài 15 cm. 

2. Bơm lưu thông khí, công suất 1 L/min đến 2 L/min. 

3. Nút thủy tinh nhám 29/32 

4. Bình phản ứng, dung tích 100 mL, 250 mL hoặc 1000 mL. 

5. Ống sục khí NaBH 4 vào dung dịch mẫu phân tích. 

1.5.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phép đo AAS 

1.5.4.1. Các yếu tố ảnh hưởng về phổ 

- Sự hấp thụ bức xạ của nền: Yếu tố này có lúc xuất hiện rõ ràng, nhưng cũng 

có khi không xuất hiện. Sự hấp thụ nền phụ thuộc rất nhiều vào thành phần nền của 

mẫu phân tích. 

- Sự chen lấn các vạch phổ: Yếu tố này thường thấy khi các nguyên tố thứ ba ở 

trong mẫu phân tích có nồng độ lớn và thường là nguyên tố cơ sở của mẫu. Vì thế 

trong mỗi trường hợp phân tích cụ thể cần nghiên cứu và chọn những vạch phù hợp 

để loại trừ sự chen lấn của các vạch phổ của các nguyên tố khác. Nếu không loại trừ 


16 








được các ảnh hưởng này thì phải tìm cách loại bỏ các nguyên tố này từ quá trình xử 

lí mẫu. 

- Sự hấp thụ của các hạt rắn rất nhỏ tồn tại trong môi trường hấp thụ của ngọn 

lửa đèn khí, đó là các hạt li ti của vật chất mẫu phân tích chưa bị hóa hơi và nguyên 

tử hóa, hay các hạt muội cacbon của nhiên liệu chưa được đốt cháy hoàn toàn. 

1.5.4.2. Các yếu tố vật lí 

- Độ nhớt và sức căng bề mặt của dung dịch mẫu: Yếu tố này ảnh hưởng đến 

tốc độ dẫn mẫu vào buồng aerosol hóa và hiệu suất aerosol hóa mẫu và từ đó ảnh 

hưởng đến kết quả phân tích. 

- Hiệu ứng lưu lại thường thể hiện trong phép đo phổ không ngọn lửa, có thể 

giải thích cơ chế như sau: Khi nguyên tử hóa mẫu để đo cường độ vạch phổ, thì một 

<strong>lượng</strong> nhỏ của nguyên tố phân tích không bị nguyên tử hóa, chúng được lưu lại trên 

bề mặt cuvet và cứ thế tích tụ lại qua một số lần nguyên tử hóa mẫu. Nhưng đến 

một lần nào đó thì nó lại bị nguyên tử hóa theo và do đó tạo ra số nguyên tử tự do 

của nguyên tố phân tích tăng đột ngột không theo nồng độ của nó trong mẫu. Nghĩa 

là làm tăng cường độ của vạch phổ và dẫn đến làm sai kết quả phân tích. 

- Sự ion hóa: Là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến kết quả phân tích, vì sự ion 

hóa làm giảm số nguyên tử tự do của nguyên tố cần phân tích trong môi trường hấp 

thụ tạo ra phổ, làm giảm cường độ vạch phổ. 

- Sự kích thích phổ phát xạ: Yếu tố này xuất hiện thường làm số nguyên tử 

trung hòa có khả năng hấp thụ bức xạ trong môi trường hấp thụ, do đó cũng làm 

giảm cường độ của vạch hấp thụ. 

1.5.4.3. Các yếu tố hóa học 

- Nồng độ axit và loại axit trong dung dịch mẫu: Các axit càng khó bay hơi 

thường làm giảm nhiều đến cường độ vạch phổ. Các axit dễ bay hơi gây ảnh hưởng 

nhỏ. Nói chung các axit làm giảm cường độ vạch. 

- Phổ theo thứ tự: HCl < HNO 3 < H 2 SO 4 < H 3 PO 4 < HF. Nghĩa là axit HCl và 

HNO 3 gây ảnh hưởng nhỏ nhất trong vùng nồng độ nhỏ. Chính vì thế trong thực tế 

phân tích của phép đo phổ hấp thụ nguyên tử người ta thường dùng môi trường là 


17 








axit HCl hay HNO 3 với nồng độ 1 hay 2%. Vì ở nồng độ này ảnh hưởng của hai axit 

này là không đáng kể. 

- Ảnh hưởng của các cation lạ : Các cation có thể làm tăng, cũng có thể làm 

giảm và cũng có thể không gây ảnh hưởng gì đến cường độ vạch phổ của nguyên tố 

phân tích. Để loại trừ ảnh hưởng của các cation chúng ta có thể sử dụng một số biện 

pháp sau đây hoặc riêng biệt hoặc tổ hợp chúng với nhau: Đó là chọn điều kiện xử 

lý mẫu phù hợp để loại các nguyên tố ảnh hưởng ra khỏi dung dịch mẫu phân tích 

để đo phổ, chọn các thông số của máy đo thích hợp và thêm vào mẫu phân tích 

những chất phụ gia phù hợp để loại trừ các ảnh hưởng. 

- Ảnh hưởng của các anion: Nói chung các anion của các loại axit dễ bay hơi 

thường làm giảm ít đến cường độ vạch phổ. Cần giữ cho nồng độ của các anion 

trong mẫu phân tích và mẫu chuẩn là như nhau và ở một giá trị nhất <strong>định</strong> không đổi. 

Mặt khác không nên chọn axit H 2 SO 4 làm môi trường của mẫu cho phép đo AAS 

mà chỉ nên dùng axit HCl hay HNO 3 nồng độ dưới 2%. 

- Thành phần nền của mẫu: Yếu tố ảnh hưởng này người ta quen gọi là matrix 

effect. Nhưng không phải lúc nào cũng xuất hiện mà thường chỉ thấy trong một số 

trường hợp nhất <strong>định</strong>. Thông thường đó là các mẫu có chứa các nguyên tố nền ở 

dưới dạng các hợp chất bền nhiệt, khó bay hơi và khó nguyên tử hoá. 

- Ảnh hưởng của dung môi hữu cơ: Sự có mặt của dung môi hữu cơ thường 

làm tăng cường độ của vạch phổ hấp thụ nguyên tử của nhiều nguyên tố lên nhiều 

lần. Đây là một phương pháp để tăng độ nhạy của phương pháp phân tích này. 

1.5.5. Phương pháp phân tích <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> trong phép đo phổ hấp thụ nguyên tử 

1.5.5.1. Phương trình cơ bản của phép đo 

D = lg (I 0 /I ) = K.L.C b 

Trong đó: K là hằng số thực nghiệm của phép đo 

L là chiều dài của ngọn lửa hay bề dày của môi trường hấp thụ là hằng số. 

Tổng quát: 

D = a.C b 


Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của D và C được biểu diễn như hình 1.12: 

18 








Hình 1.12. Đồ thị chuẩn của phương pháp đường chuẩn 

Đối với một vạch phổ nhất <strong>định</strong> của nguyên tố phân tích và trong điều kiện đã 

chọn thì a là hằng số và trong vùng nồng độ nhỏ thì b=1, ta có D=a.C 

Phương trình này có dạng đường thẳng y=ax. Vì thế để phân tích <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> 

một nguyên tố ta cần xây dựng một đường chuẩn của nguyên tố đó. 

1.5.5.2. Phương pháp lập đường chuẩn 

Chuẩn bị một dãy mẫu dung dịch chuẩn của chất phân tích (thông thường là 5 

mẫu), trong đó có một mẫu trắng là mẫu chứa tất cả các nguyên tố phân tích. 

đo. 

Chuẩn bị các mẫu phân tích trong cùng điều kiện với mẫu chuẩn. 

Chọn các điều kiện phù hợp cho quá trình đo phổ AAS của tất cả các mẫu cần 

Đo mật độ quang của các mẫu. Ta có: 

Mẫu C 0 C 1 C 2 C 3 C 4 … C x 

Mật độ quang D 0 D 1 D 2 D 3 D 4 … D x 

Từ các giá trị trên ta vẽ đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa D-C. Đây chính là 

đường thẳng để tìm giá trị C x (hình 1.13) 


Hình 1.13. Đồ thị chuẩn của phương pháp lập đường chuẩn 

19 








Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện và rất thích hợp với mục đích phân 

tích hàng loạt mẫu của cùng một nguyên tố, như trong kiểm tra chất <strong>lượng</strong> thành 

phẩm, kiểm tra nguyên liệu sản xuất. Vì mỗi khi dựng một đường chuẩn chúng ta có 

thể xác <strong>định</strong> được nồng độ của một nguyên tố trong hàng trăm mẫu phân tích. 

Nhưng độ chính xác của phép đo phụ thuộc vào dung dịch chuẩn và trạng thái lý 

hóa của dung dịch chuẩn và dung dịch phân tích. 

1.5.5.3. Phương pháp thêm chuẩn 

* Phương pháp thêm một mẫu chuẩn 

Pha dung dịch mẫu phân tích ở nồng độ là C x nằm trong khoảng tuyến tính 

D-C. Tiến hành đo mật độ quang của mẫu này sau đó vào dung dịch chuẩn phân 

tích nồng độ C x bằng một dung dịch chuẩn có nồng độ C a . Đo mật độ quang ta 

được: 

Từ đó ta suy ra C x . 

* Phương pháp thêm tiêu chuẩn 

D x /(D a + D x ) = C x /(C a + C x ). 

- Lấy mẫu phân tích làm dung dịch nền có nồng độ là C x . 

- Pha một dãy dung dịch chuẩn có nồng độ khác nhau: C 1 , C 2 … Lấy một 

<strong>lượng</strong> nhất <strong>định</strong> mẫu phân tích và thêm vào đó những <strong>lượng</strong> chính xác mẫu chuẩn 

theo cấp số cộng ta có: 

C x = C 0 + 0 D 0 

C 1 = C o + C x D 1 

C 2 = C 1 + C x D 2 

… … … … 

C n = C n + C x D n . 

Từ số liệu thu được ta vẽ đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc giữa D-C. Đây là 

một đường thẳng cắt trục tung tại điểm có tọa độ là D 0 . Dựa vào phương pháp ngoại 

suy ta sẽ tìm được giá trị nồng độ C x được thể hiện ở hình 1.14: 


20 








Hình 1.14. Đồ thị chuẩn của phương pháp thêm chuẩn 

Ưu điểm: Chuẩn bị mẫu dễ dàng, không cần nhiều loại hóa chất tinh khiết 

cao để chuẩn bị mẫu nhân tạo. Loại trừ được hoàn toàn ảnh hưởng về thành phần 

của mẫu cũng như cấu trúc vật lý của các chất tạo thành mẫu. Tuy nhiên cũng có 

nhược điểm là mỗi lần tiến hành phân tích ta phải đo dung dịch chuẩn thích hợp cho 

dung dịch đó vì vậy tốn thời gian. 

1.5.6. Các phương pháp phân tích trực tiếp và gián tiếp bằng phép đo AAS 

1.5.6.1. Các phương pháp phân tích trực tiếp 

Các phương pháp phân tích trực tiếp phù hợp nhất cho việc xác <strong>định</strong> các 

kim loại có vạch phổ hấp thụ nguyên tử. Vì thế đối tượng của các phương pháp này 

là phân tích kim loại trong các mẫu vô cơ và hữu cơ, các mẫu vô cơ như quặng, đất, 

đá, hợp kim, xi măng, nước, không khí…, các mẫu hữu cơ như thực phẩm, đường, 

sữa, đồ hộp, các mẫu sinh học như máu, nước tiểu… 

đoạn: 

Nguyên tắc chung của phương pháp phân tích trực tiếp bao gồm hai giai 

- Giai đoạn 1: xử lý mẫu để đưa nguyên tố kim loại cần xác <strong>định</strong> có trong 

mẫu về trạng thái dung dịch của các cation theo một quy trình phù hợp để chuyển 

được hoàn toàn nguyên tố kim loại cần xác <strong>định</strong> vào dung dịch đo phổ. 

- Giai đoạn 2: tiến hành phân tích nguyên tố kim loại theo một cách phù 

hợp như đã đề cập ở giai đoạn trên. 

1.5.6.2. Các phương pháp phân tích gián tiếp 

Đây là một phạm vi ứng dụng mới của phép đo phổ hấp thụ nguyên tử để 

phân tích các chất không có phổ hấp thụ nguyên tử hay phổ hấp thụ nguyên tử của 

nó kém nhạy. Các phương pháp này hiện nay đang được phát triển và ứng dụng để 


21 








phân tích các anion và các chất hữu cơ. Nói chung các phương pháp xác <strong>định</strong> gián 

tiếp các chất không có phổ hấp thụ nguyên tử bằng phép đo phổ hấp thụ nguyên tử 

được dựa theo hai nguyên tắc chính. 

- Nguyên tắc thứ nhất của các phương pháp này là nhờ một phản ứng hóa 

học trung gian có tính chất <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> của chất ta cần nghiên cứu X (chất X cần xác 

<strong>định</strong>) với một thuốc thử thích hợp có phổ AAS trong một điều kiện nhất <strong>định</strong>. 

- Nguyên tắc thứ hai là dựa theo hiệu ứng là khi chất phân tích X có mặt 

trong mẫu với một vùng nồng độ nhất <strong>định</strong>, thì nó làm giảm hay làm tăng cường độ, 

vạch phổ hấp thụ nguyên tử của một kim loại một cách tuyến tính. 

1.5.7. Ưu và nhược điểm điểm của phép đo AAS 

1.5.7.1. Ưu điểm 

- Độ nhạy và độ chọn lọc cao. Gần 63 nguyên tố hoá học có thể xác <strong>định</strong> bằng 

phương pháp này. Chính vì có độ nhạy cao nên phương pháp phân tích này đã đựơc 

sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực để xác <strong>định</strong> <strong>lượng</strong> vết các kim loại. Đặc biệt 

là trong phân tích các nguyên tố vi <strong>lượng</strong> trong các đối tượng mẫu y học, sinh học, 

nông nghiệp, kiểm tra các hóa chất có độ tinh khiết cao. 

- Trong nhiều trường hợp không cần phải làm giàu kim loại cần xác <strong>định</strong> trước 

khi phân tích. Do đó tốn ít nguyên liệu mẫu, tốn ít thời gian không cần phải dùng 

nhiều hoá chất tinh khiết cao khi làm giàu mẫu. Mặt khác cũng tránh được sự nhiễm 

bẩn khi xử lý qua các giai đoạn phức tạp. Đó cũng là một ưu điểm lớn của phép đo 

phổ hấp thụ nguyên tử. 

- Có thể xác <strong>định</strong> đồng thời hay liên tiếp nhiều nguyên tố trong một mẫu. Các 

kết quả phân tích lại rất ổn <strong>định</strong>, sai số nhỏ. Trong nhiều trường hợp sai số không 

quá 15% với vùng nồng độ cỡ 1 ÷ 2 ppm. Hơn nữa bằng sự ghép nối với máy tính 

cá nhân và các phần mềm thích hợp quá trình đo và xử lý kết quả sẽ nhanh và dễ 

dàng, lưu lại đường chuẩn cho các lần sau. 

1.5.7.2. Nhược điểm 

- Vì phép đo có độ nhạy cao, nên sự nhiễm bẩn rất ảnh hưởng đối với kết quả 

khi phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> vết. Vì vậy yêu cầu môi trường phòng thí nghiệm phải 


22 








không có bụi. Các dụng cụ hóa chất dùng trong phép đo phải có độ tinh khiết cao. 

Đó cũng là một khó khăn khi ứng dụng phương pháp phân tích này. 

- Trang thiết bị hiện đại và phức tạp. Do đó cần phải có kỹ sư có trình độ cao 

để bảo dưỡng và chăm sóc, cần cán bộ làm phân tích công cụ thành thạo để vận 

hành máy. Nhưng yếu tố này có thể khắc phục được qua công tác chuẩn bị và đào 

tạo cán bộ. 

- Nhược điểm chính của phương pháp phân tích này là chỉ cho ta biết thành 

phần nguyên tố của chất ở trong mẫu phân tích mà không chỉ ra trạng thái liên kết 

của nguyên tố trong mẫu. Vì thế nó chỉ là phương pháp phân tích thành phần hoá 

học của nguyên tố mà thôi. 

1.5.8. Phạm vi ứng dụng 

Phương pháp phân tích quang phổ hấp thụ nguyên tử được sử dụng để phân 

tích <strong>lượng</strong> nhỏ (<strong>lượng</strong> vết, siêu vết) các kim loại (63 nguyên tố) và một số á kim 

như Si, P, S, v.v…có trong các chất vô cơ và hữu cơ như mẫu của thực phẩm, y 

học, sinh học, các sản phẩm nông nghiệp, rau quả, nước uống, cũng như trong các 

mẫu quặng, đất, đá, các nguyên tố vi <strong>lượng</strong> trong phân bón, trong thức ăn gia súc, 

v.v... 

Hướng nghiên cứu trong tương lai là nghiên cứu áp dụng phép đo AAS trong 

xác <strong>định</strong> các chất hữu cơ, như các hợp chất hữu cơ halogen, lưu huỳnh, photpho,… 

1.6. Phương pháp xử lý mẫu 

Trong tất cả các loại phương pháp phân tích, dù là phân tích hóa học hay là 

phân tích công cụ, để xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> các chất hầu như không có phương pháp 

nào có thể xác <strong>định</strong> trực tiếp được các chất cần phân tích khi nó đang tồn tại trên 

thực địa, mà cần phải qua xử lý, đưa về dạng tồn tại thích hợp. Vì với bất kỳ một 

phương pháp nào, mỗi chất phân tích chỉ có thể xác <strong>định</strong> được khi nó tồn tại ở một 

dạng nhất <strong>định</strong> phù hợp với kỹ thuật đó. Hơn nữa, các chất cần xác <strong>định</strong> tồn tại 

trong các trạng thái liên kết hóa học khác nhau, trong thái vô cơ, hữu cơ khác nhau, 

có khi rất bền vững. Do đó, không thể xác <strong>định</strong> một cách chính xác <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> của 

nó trong một tổ hợp bền vững và bị các nguyên tố, các chất khác, mạng lưới tồn tại 

của mẫu cản trở. Vậy, cần phải xử lý mẫu để phá vỡ các cấu trúc phức tạp đưa đối 


23 








tượng phân tích về dạng hợp chất đơn giản phù hợp với phương pháp phân tích đã 

chọn. 

1.6.1. Phương pháp xử lý khô 

* Nguyên tắc: Đối với các mẫu hữu cơ trước hết phải được xay nghiền thành 

bột, vữa hay thể huyền phù. Sau đó dùng nhiệt để hóa tro mẫu, đốt cháy chất hữu cơ 

và đưa các kim loại về dạng oxit hay muối của chúng. Cụ thể là: Cân lấy một <strong>lượng</strong> 

mẫu nhất <strong>định</strong> (5- 10g) vào chén nung. Nung chất mẫu ở nhiệt độ thích hợp, để đốt 

cháy hết các chất hữu cơ, và lấy bã vô cơ còn lại của các mẫu là các oxit, các 

muối… sau đó hòa tan bã thu được trong các axit vô cơ như HCl, HNO 3 … để 

chuyển các kim loại về dạng ion trong dung dịch. Quyết <strong>định</strong> dạng tro hóa ở đây là 

nhiệt độ nung và thời gian nung (nhiệt độ tro hóa và thời gian tro hóa) và các chất 

phụ gia thêm vào mẫu khi nung. Nhiệt độ tro hóa các chất hữu cơ thường được chọn 

thích hợp trong khoảng 400- 550 0 C, tùy theo mỗi loại mẫu và chất cần phân tích. 

hóa ướt. 

* Sử dụng phương pháp này có những ưu - nhược điểm như: 

- Tro hóa triệt để được mẫu, hết các chất hữu cơ. 

- Đơn giản, dễ thực hiện, quá trình xử lý không lâu như phương pháp vô cơ 

- Không tốn nhiều axit tinh khiết cao và không có axit dư. 

- Hạn chế được sự nhiểm bẩn do dùng ít hóa chất. 

- Mẫu dung dịch thu được sạch sẽ và trong. 

- Nhưng hay bị mất một số nguyên tố phân tích (<strong>Pb</strong>, <strong>Zn</strong>, Cu, Cd…), nếu 

không dùng chất bảo vệ và chất chảy. 

1.6.2. Phương pháp xử lý ướt 

* Nguyên tắc của phương pháp là dùng axit đặc có tính oxi hóa mạnh như 

(HNO 3 , HClO 4 

…), hay hỗn hợp cả axit đặc có tính oxi hóa mạnh (HNO 3 + H 2 O 2 )… 

để phân hủy hết các chất hữu cơ của mẫu trong bình Kendan, trong ống nghiệm, 

trong cốc hay trong là vi sóng để chuyển các kim loại ở dạng hữu cơ về dạng các 

ion trong dung dịch muối vô cơ. Việc phân hủy có thể thực hiện trong hệ đóng kín 

(áp suất cao), hay trong hệ mở (áp suất thường). Lượng axit thường phải dùng gấp 

từ 10 ÷ 15 lần <strong>lượng</strong> mẫu, tùy thuộc mỗi loại mẫu và cấu trúc vật lý hóa học của nó. 


24 








Thời gian phân hủy mẫu trong các hệ mở, bình Kendan, ống nghiệm, cốc… thường 

từ vài giờ đến vài chục giờ, cũng tùy loại mẫu, bản chất của các chất, còn nếu trong 

lò vi sóng hệ kín thì chỉ cần vài chục phút. Thường khi phân hủy xong phải đuổi hết 

axit dư trước khi <strong>định</strong> mức và tiến hành đo phổ. 

* Ưu - nhược điểm của phương pháp này là: 

- Không mất một số kim loại như <strong>Pb</strong>, Fe, <strong>Zn</strong>, Cu… 

- Thời gian phân huỷ lâu, thường là từ 10 ÷ 12 giờ. 

- Tốn nhiều axit tinh khiết, axit dư nhiều, phải đuổi axit sau khi xử lý. 

- Dễ gây nhiễm bẩn, nếu các hoá chất không có độ sạch cao. 

- Phải đuổi axit dư lâu, có khi khó khăn không hết được. Đồng thời khi đun 

đuổi axit lâu lại gây ra sự nhiễm bẩn hay bắn mất mẫu. 

1.6.3. Phương pháp khô - ướt kết hợp 

* Nguyên tắc của kỹ thuật này là mẫu được phân hủy trong chén nung. Trước 

hết phải xử lý sơ bộ trong cốc hay chén nung bằng <strong>lượng</strong> nhỏ axit để phá vỡ cấu 

trúc ban đầu của mẫu, tạo điều kiện giữ một số nguyên tố có thể bay hơi khi nung, 

sau đó đem nung ở nhiệt độ thích hợp. Vì vậy <strong>lượng</strong> axit dùng để xử lý mẫu chỉ 

bằng 1/4 hay 1/3 <strong>lượng</strong> cần dùng cho xử lý ướt. 

trường. 

* Ưu điểm của phương pháp này: 

- Quá trình tro hóa triệt để, sau khi hòa tan sẽ có dung dịch trong suốt. 

- Không tốn nhiều axit tinh khiết cao. 

- Hạn chế được sự mất của một số chất phân tích. 

- Không phải đuổi axit dư lâu nên hạn chế được sự nhiễm bẩn do môi 

- Thời gian xử lý nhanh hơn phương pháp tro hóa ướt. 

- Phù hợp cho nhiều mẫu khác nhau để xác <strong>định</strong> kim loại. 

Qua quá trình tìm hiểu nghiên cứu nhận thấy phương pháp vô cơ hóa mẫu khô 

- ướt kết hợp có những ưu điểm phù hợp với phân tích xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong> và 

<strong>Zn</strong> trong mẫu rau bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS. Vì vậy 

trong đề tài này chúng tôi chọn phương pháp vô cơ hóa mẫu khô - ướt kết hợp. 


25 








1.7. Đánh giá sai số thống kê của phương pháp 

Thực tế, trong quá trình phân tích ta luôn mắc phải các sai sót trong quá trình 

cân, đo thể tích,… cũng như trong các giai đoạn phân tích. Điều đó sẽ quyết <strong>định</strong> độ 

chính xác của phương pháp phân tích. 

Thông thường, khi tiến hành thí nghiệm chúng ta thường tiến hành một số thí 

nghiệm độc lập trong cùng một số thí nghiệm độc lập trong cùng điều kiện giống 

nhau, và từ các kết quả riêng lẻ thu được, ta tiến hành xử lí thống kê để đánh giá độ 

chính xác của phép đo. Các đại <strong>lượng</strong> đặc trưng thống kê quan trọng nhất là giá trị 

trung bình cộng và phương sai. 

- Giá trị trung bình cộng: 

Giả sử tiến hành phép đo nào đó n lần ta thu được n giá trị thực nghiệm X 1 , 

X 2 , X 3 … X n . Khi đó giá trị trung bình của phép đo là: 

Đây là giá trị gần nhất với giá trị thực của đại <strong>lượng</strong> cần đo với xác suất cao 

nhất trong số các giá trị đo được. 

bằng: 

Gía trị 

sau: 

- Phương sai: 

Phương sai của phép đo phản ánh độ phân tán của kết quả đo được đánh giá 

Trong đó: k là số bậc tự do. Nếu chỉ có một đại <strong>lượng</strong> cần đo X thì k = n-1. 

S 

S 

2 

được gọi là độ lệch chuẩn của phép đo. 

- Độ lệch chuẩn của đại <strong>lượng</strong> trung bình cộng được tính theo công thức 


- Độ lệch tiêu chuẩn tương đối (% RSD) tức là hệ số biến động C v : Giả sử tiến 

hành phân tích lặp lại n lần, ta được giá trị các kết quả sau X 1 , X 2 , X 3 …X n . Từ các 

26 








biểu thức toán học được trình bày ở trên ta tính được X và S. Hệ số biến động v 

của phương pháp phân tích đặc trưng cho độ lặp lại hay độ phân tán của các kết quả 

thí nghệm và được xác <strong>định</strong> bằng hệ thức: 

RDS hay C v càng nhỏ thì độ lặp lại càng tốt. 

- Biên giới tin cậy (độ chính xác của phép đo trực tiếp) 

Biên giới tin cậy là giá trị tuyệt đối giữa giá trị trung bình cộng 

thực µ của đại <strong>lượng</strong> phải đo: . 

và giá trị 

Trong thực tế, biên giới tin cậy được đánh giá với một độ tin cậy α đã cho 

(xác suất để các lần đo rơi vào khoảng tin cậy ( tức là P 

). Độ tin cậy thường cho trước α = 0.95 (95%) hoặc α = 

0.99 (99%),…biên giới tin cậy được tính theo công thức được tính theo công thức: 

t (P,k) là hệ số Student ứng với bậc tự do k = n – 1 và mức ý nghĩa (khả năng 

chấp nhận giả thiết) P, 1 – P là độ tin cậy của phương pháp kiểm tra. Ở đây ta chọn 

mức ý nghĩa P = 0.05 nên t (P,k) = 2.78 → 

Vậy giá trị thực là 

- Sai số tương đối : 


27 








CHƯƠNG II: THỰC NGHIỆM VÀ PHƯƠNG PHÁP 

NGHIÊN CỨU 

2.1. Dụng cụ, thiết bị và hóa chất 

2.1.1. Dụng cụ: 

- Cốc thủy tinh: 50 ml, 100 ml. 

- Bình <strong>định</strong> mức: 25 ml, 50 ml, 100 ml, 250 ml 

- Pipet chuẩn 1, 2, 5, 10 ml 

- Phễu lọc, giấy lọc 

- Chày sứ, cối sứ 

- Bát sứ, cốc nung 

- Bếp điện 

- Thìa thủy tinh, đũa thủy tinh, ống nhỏ giọt, kẹp gỗ, dao inox, quả bóp cao su, 

bình tia nước cất. 

2.1.2. Thiết bị 

- Máy quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS - iCE 3500 của hãng Thermo (Đức). 

- Tủ sấy. 

Hình 2.1. Máy đo quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS. 

- Lò nung. 

- Cân phân tích. 

2.1.3. Hóa chất 

- Dung dịch chuẩn: <strong>Pb</strong> 2+ 1000 ppm, <strong>Zn</strong> 2+ 1000 ppm 


28 








- Dung dịch HNO 3 65% và HNO 3 10% 

- Dung dịch H 2 SO 4 98% và H 2 SO 4 1% 

- Dung dịch KNO 3 10% 

- Nước cất 2 lần 

2.3. Pha hóa chất 

* Pha dung dịch HNO 3 10% từ dung dịch HNO 3 65%: 

Lấy chính xác 38.5 ml HNO 3 65% cho cốc 100 ml đã có sẵn nước cất, khuấy 

đều, chuyển vào bình <strong>định</strong> mức 250 ml, tráng rửa nhiều lần bằng nước cất 2 lần, 

<strong>định</strong> mức đúng vạch và lắc đều. 

* Pha dung dịch H 2 SO 4 1% từ dung dịch HNO 3 98% 

Lấy chính xác 10.2 ml H 2 SO 4 98% cho vào cốc 250 ml đã có sẵn nước cất, 

khuấy đều, để nguội. Chuyển vào bình <strong>định</strong> mức 1000 ml, <strong>định</strong> mức đến vạch. 

* Pha dung dịch chuẩn <strong>Pb</strong> 2+ 1000 ppm: 

Cân chính xác 0.1599g <strong>Pb</strong>(NO 3 ) 2 cho vào cốc 25 ml, cho tiếp 1 ml HNO 3 đặc 

và nước cất 2 lần, khuấy đều, chuyển vào bình <strong>định</strong> mức 100 ml, tráng rửa nhiều lần 

bằng nước cất 2 lần, <strong>định</strong> mức đúng vạch và lắc đều. 

* Pha dung dịch chuẩn trung gian <strong>Pb</strong> 2+ 10 mg/l: 

Dùng pipet hút 0.5 ml dung dịch chuẩn <strong>Pb</strong> 2+ 1000 ppm cho vào bình <strong>định</strong> mức 

50ml, <strong>định</strong> mức đến vạch bằng HN0 3 đặc. 

* Pha dung dịch làm việc <strong>Pb</strong> 2+ 0.1 mg/l: 

Dùng pipet hút 0.5 ml dung dịch chuẩn trung gian <strong>Pb</strong> 2+ 10 mg/l cho vào bình 

<strong>định</strong> mức 50 ml, <strong>định</strong> mức đến vạch bằng HN0 3 đặc. 

* Pha dung dịch chuẩn <strong>Zn</strong> 2+ 1000 ppm: 

Cân chính xác 1.0996g <strong>Zn</strong>SO 4. 7H 2 O cho vào cốc 25 ml, thêm tiếp 1 ml H 2 SO 4 

1% và nước cất 2 lần, khuấy đều. Chuyển vào bình <strong>định</strong> mức 100 ml, tráng rửa 

nhiều lần và <strong>định</strong> mức đúng vạch bằng H 2 SO 4 1% , lắc đều. 

* Pha dung dịch chuẩn trung gian <strong>Zn</strong> 2+ 10 mg/l: 

Dùng pipet hút 0.5 ml dung dịch chuẩn gốc <strong>Zn</strong> 2+ 1000 ppm cho vào bình <strong>định</strong> 

mức 50 ml và <strong>định</strong> mức đến vạch bằng HNO 3 10%. 

* Pha dung dịch làm việc <strong>Zn</strong> 2+ 0.05 mg/l: 


29 








Dùng pipet hút 0.5 ml dung dịch chuẩn trung gian <strong>Zn</strong> 2+ 10 mg/l cho vào bình 

<strong>định</strong> mức 100 ml và <strong>định</strong> mức đến vạch bằng HNO 3 10%. 

* Pha dung dịch nền bảo vệ KNO 3 10%: Cân chính xác khoảng 10g KNO 3 10% 

hòa tan vào 90 ml nước cất. 

2.4. Quy trình vô cơ hóa mẫu 

5g mẫu rau khô đã 

nghiền mịn 

Làm ẩm mẫu 

5g mẫu rau Thêm khô đã HNO 3 + H 2 SO 4 + 5 mL KNO 3 10% 

nghiền mịn Ngâm qua đêm 

Đun nhẹ trên bếp điện 

Than đen 

Tro trắng 

Muối ẩm 

Nung 

25 ml dung dịch phân 

tích 

Đo AAS 

Để nguội 

5 mL HNO 3 10%, đun nhẹ trên bếp điện (2 lần) 

Định mức bằng HNO 3 10% 

Hình 2.2. Quy trình vô cơ hóa mẫu. 


30 








Hình 2.4. Đun mẫu trên bếp điện. 

Hình 2.6. Nung mẫu trong lò nung. 

Hình 2.5. Mẫu sau khi đun trên bếp điện. 

Hình 2.7. Mẫu sau khi nung trong lò. 

Tuy nhiên, dung dịch HNO 3 65%, dung dịch H 2 SO 4 98% thêm vào, nhiệt độ 

nung trong lò cũng như thời gian nung chưa biết chính xác nên phải khảo sát tìm ra 

điều kiện tối ưu để đảm bảo hiệu quả xử lý mẫu, đồng thời tiết kiệm hóa chất và 

thời gian đuổi axit dư. 

2.5. Thực nghiệm nghiên cứu vô cơ hóa mẫu 

2.5.1. Khảo sát <strong>lượng</strong> dung môi thích hợp để vô cơ hóa mẫu 

Thực hiện quá trình ở mục 2.4 với <strong>lượng</strong> axit HNO 3 65% và axit H 2 SO 4 98% 

thay đổi ở các nhiệt độ khác nhau thay đổi từ 450 ÷ 490 o C trong 4 giờ như Bảng 

2.1: 


31 








Bảng 2.1. Lượng axit HNO 3 65% và H 2 SO 4 98% cần khảo sát. 

HNO 3 65% (mL) H 2 SO 4 98% (mL) KNO 3 10% (mL) 

Mẫu 1 3 2 5 

Mẫu 2 4 1 5 

Mẫu 3 5 1 5 

Mẫu 4 5 2 5 

Sau khi chọn được <strong>lượng</strong> dung môi thích hợp, dùng đũa thủy tinh trộn đều hỗn 

hợp mẫu, để qua đêm. Sau đó, chuyển hỗn hợp mẫu đã trộn đều vào bát nung, đun 

nhẹ trên bếp điện cho mẫu sôi nhẹ đến khi sự than hóa xảy ra, tiếp tục đun tới khô 

kiệt và chuyển vào lò nung. 

2.5.2. Khảo sát nhiệt độ nung mẫu 

Thực hiện quá trình 2.4 với <strong>lượng</strong> axit HNO 3 65% và H 2 SO 4 98% đã chọn ở 

trên nhưng thay đổi nhiệt độ. 

Điều chỉnh nhiệt độ ở 450 o C và nung trong 4 giờ, sau đó tăng dần nhiệt độ 

nung (mỗi lần tăng 10 o C cho đến 490 o C). Với mỗi lần tăng nhiệt độ, tiến hành nung 

trong 3 giờ đến khi mẫu chuyển thành tro trắng thì dừng lại. 

2.5.3. Khảo sát thời gian nung mẫu 

Thực hiện quá trình 2.4 với <strong>lượng</strong> dung môi và nhiệt độ nung đã chọn như trên 

và thay đổi thời gian nung từ 2 giờ đến 4 giờ để chọn thời gian tối ưu. 

2.6. Chuẩn bị mẫu giả 

Thực hiện quá trình 2.4 với điều kiện tối ưu đã chọn ở trên để phân hủy mẫu 

rau. Phần tro trắng sau khi phân hủy, đem đuổi axit dư bằng HNO 3 10% (2 lần). Sau 

đó, <strong>định</strong> mức thành 25 ml bằng HNO 3 10%, lọc bỏ dịch, phần bã được giữ lại. 

Cho vào phần bã một thể tích chính xác 5 m dung dịch <strong>Pb</strong> 2+ 0.1 mg/l và 10 ml 

<strong>Zn</strong> 2+ 0.05 mg/l. Tiến hành phân hủy mẫu giả theo điều kiện đã chọn như quá trình 

mục 2.4. 

2.7. Đánh giá hiệu suất thu hồi 

Nhằm đánh giá độ chính xác của phương pháp, chúng tôi tiến hành phân tích 

trên 5 mẫu giả với nồng độ ban đầu của <strong>Pb</strong> 2+ , <strong>Zn</strong> 2+ đã biết chính xác nồng độ, quy 


32 








trình xử lý mẫu và các điều kiện tối ưu đã chọn. Từ đó, đánh giá hiệu suất thu hồi 

của phương pháp. Theo quy <strong>định</strong>, hiệu suất thu hồi của phương pháp phân tích vi 

<strong>lượng</strong> là từ 85% trở lên. 

2.8. Đánh giá sai số thống kê của phương pháp phân tích 

Để đánh giá sai số thống kê của phương pháp, ta tiến hành quy trình phân tích trên 

mẫu giả (lặp lại 5 lần) với <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong> 2+ và <strong>Zn</strong> 2+ lần lượt là 0.1 mg/L và 0.05 

mg/l. Từ kết quả <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> <strong>Pb</strong> 2+ và <strong>Zn</strong> 2+ thu được, tính các giá trị đại <strong>lượng</strong> đặc 

trưng cho sai số hệ thống. 

2.9. Xây dựng quy trình phân tích 

Trên cơ sở nghiên cứu các điều kiện tối ưu của phương pháp xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> 

<strong>lượng</strong> Chì, Kẽm đã khảo sát ở trên, chúng tôi tiến hành xây dựng quy trình xác <strong>định</strong> 

<strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì, Kẽm trong rau xanh. Từ đó, áp dụng xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và 

Kẽm trên một số rau xanh trên địa bàn quận Cẩm Lệ được tiến hành như sau: 

Lấy mẫu → Xử lý sơ bộ → Vô cơ hóa mẫu → Định mức → Phân tích trên 

máy đo quang AAS – iCE 3500. 

2.10. Phân tích mẫu thực tế 

2.10.1. Đối tượng nghiên cứu 

Trong đề tài này chúng tôi nghiên cứu một số loại rau trên địa bàn quận Cẩm 

Lệ gồm: rau muống, rau cải và rau xà lách. 

Dùng các điều kiện vô cơ hóa mẫu tối ưu đã nghiên cứu và tham khảo để tiến 

hành phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì, Kẽm trong một số mẫu rau theo quy trình đã xây 

dựng ở mục 2.9. 

2.10.2. Lấy mẫu 

Lấy mẫu theo hướng dẫn tại Thông tư 16/2009/TT – BKHCN ngày 2/6/2009 

của Bộ Khoa học và Công nghệ về hướng dẫn kiểm tra Nhà nước về chất <strong>lượng</strong> 

hàng hóa lưu thông trên thị trường và các quy <strong>định</strong> khác của pháp luật có liên quan. 

Địa điểm lấy mẫu là các vườn rau ở Hòa Thọ, Hòa Phát, Hòa An và Hòa 

Xuân. Thời gian lấy mẫu là từ tháng 10/2016 đến tháng 2/2017. 


33 








Hình 2.8. Một số địa điểm lấy mẫu trên địa bàn quận Cẩm Lệ. 

2.10.3. Xử lý mẫu và phân tích mẫu 

Ta đem cân 100g rau tươi, sau đó sấy ở nhiệt độ 60 0 C cho đến khô (khối <strong>lượng</strong> 

không đổi). Chuyển mẫu khô vào bình hút ẩm để nguội, đem cân lại khối <strong>lượng</strong> sau 

khi sấy. <strong>Xác</strong> <strong>định</strong> tỉ lệ khối <strong>lượng</strong> rau tươi và rau khô. Tiến hành theo quy trình đã 

xây dựng ở mục 2.9. Từ kết quả đo được, tính toán và đưa ra nhận xét, kết luận. 

Bảng 2.2. Khối <strong>lượng</strong> rau sau khi sấy. 

STT Tên mẫu Địa điểm 

Kí 

hiệu 

mẫu 

Khối <strong>lượng</strong> 

mẫu sau khi 

sấy m (g) 

1 Rau muống Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng M1 8.6213 

2 Rau cải xanh Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng C1 6.7048 

3 Rau xà lách Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng XL1 5.1433 

4 Rau muống Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng M2 8.5942 

5 Rau cải xanh Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng C2 6.7252 

6 Rau xà lách Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng XL2 5.2099 

7 Rau muống Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng M3 8.6865 

8 Rau cải xanh Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng C3 6.8022 

9 Rau xà lách Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng XL3 5.0866 

10 Rau muống Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng M4 8.7061 

11 Rau cải xanh Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng C4 6.8449 

12 Rau xà lách Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng XL4 5.0481 


34 








CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 

3.1. Kết quả khảo sát thể tích dung môi thích hợp để vô cơ hóa mẫu 

Để khảo sát <strong>lượng</strong> dung môi thích hợp, chúng tôi chuẩn bị 4 mẫu rau khô, mỗi 

mẫu 5g. Tiến hành vô cơ hóa mẫu như mục 2.4 <strong>lượng</strong> HNO 3 65%, H 2 SO 4 98% thay 

đổi, 5 ml KNO 3 10%. Kết quả thu được như Bảng 3.1: 

Bảng 3.1. Kết quả khảo thể tích dung môi thích hợp để vô cơ hóa mẫu. 

HNO 3 H 2 SO 4 Thời Nhiệt độ nung ( o C) 

STT 65% 98% gian 

(ml) (ml) nung 450 460 470 480 490 

1 3 2 4 - - - - - 

2 4 1 4 - - - - - 

3 5 1 4 - - - + + 

4 5 2 4 - - - + + 

Chú thích: (-): chưa thành tro trắng (+): đã thành tro trắng 

Từ kết quả bảng 3.1 cho thấy, mẫu số 3 và mẫu số 4 đã hóa trắng. Tuy nhiên, 

để tiết kiệm thể tích dung môi cần dùng để vô cơ hóa mẫu mà vẫn cho kết quả tốt và 

hạn chế sự hao hụt mẫu, chúng tôi chọn hỗn hợp dung môi: (5 ml HNO 3 65% + 1 

ml H 2 SO 4 98% + 5 ml KNO 3 10%) cho kỹ thuật vô cơ hóa mẫu. 

3.2. Kết quả khảo sát nhiệt độ nung 

Để khảo sát ảnh hưởng của nhiệt độ mẫu, chúng tôi tiến hành vô cơ hóa mẫu 

với <strong>lượng</strong> dung môi đã chọn: 5 ml HNO 3 65%, 1 ml H 2 SO 4 98%, 5 ml KNO 3 10% ở 

nhiệt độ nung thay đổi 450 o C ÷ 490 o C với thời gian nung là 4 giờ. Kết quả thu được 

ở bảng 3.2: 

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát nhiệt độ nung. 

Nhiệt độ nung ( o C) 450 460 470 480 490 

Thời gian (h) 4 4 4 4 4 

Hiện tượng - - - + + 


Từ kết quả Bảng 3.2 cho thấy, cùng một thể tích dung môi và thời gian nung 

nhưng mẫu được nung ở 480 o C và 490 o C hóa trắng. Theo thực nghiệm, sự hóa trắng 

của hai mẫu này khác nhau không đáng kể. Do đó, để tiết kiệm năng <strong>lượng</strong> và hạn 


35 








chế sự mất mẫu khi nung, chúng tôi chọn nhiệt độ nung cho các mẫu rau là 480 o C. 

3.3. Kết quả khảo sát thời gian nung 

Để khảo sát thời gian nung, chúng tôi tiến hành vô cơ hóa mẫu với <strong>lượng</strong> dung 

môi đã chọn: 5 mL HNO 3 65%, 1 mL H 2 SO 4 98%, 5 mL KNO 3 10% ở nhiệt độ 

nung là 480 o C trong thời gian thay đổi 2 ÷ 4 giờ. Kết quả thu được như bảng 3.3: 

Bảng 3.3. Kết quả khảo sát thời gian nung mẫu. 

Thời gian (h) 2 3 4 

Nhiệt độ ( o C) 480 480 480 

Hiện tượng - + + 


Từ kết quả Bảng 3.3 cho thấy, mẫu đã hóa trắng ở 3 giờ và 4 giờ. Để tiết kiệm 

thời gian vô cơ hóa mẫu, chúng tôi chọn thời gian nung là 3 giờ. 

Qua các kết quả khảo sát trên, chúng tôi chọn điều kiện vô cơ hóa mẫu bằng 

kỹ thuật khô - ướt kết hợp như sau: thể tích dung môi: 5 mL HNO 3 65%, 1 mL 

H 2 SO 4 98%, 5 mL KNO 3 10%, nhiệt độ nung là 480 o C, thời gian nung là 3 giờ. 

3.4. Kết quả đường chuẩn 

- Dựng đường chuẩn của <strong>Pb</strong> 2+ từ các điểm sau 

C <strong>Pb</strong> 2+ (µg/l) 10 20 50 100 150 200 

Abs 0.0043 0.0086 0.0213 0.044 0.065 0.087 

Hình 3.1. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc giữa độ hấp thụ quang và nồng độ <strong>Pb</strong> 2+ . 

Vì R 2 = 0.9999 > 0.99 nên đường chuẩn <strong>Pb</strong> 2+ có thể sử dụng được. 

- Dựng đường chuẩn của <strong>Zn</strong> 2+ từ các điểm sau: 

C 2+ <strong>Pb</strong> (µg/l) 10 20 50 100 150 200 

Abs 0.00052 0.00106 0.00269 0.0052 0.00793 0.0108 


36 








Hình 3.2. Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc giữa độ hấp thụ quang và nồng độ <strong>Zn</strong> 2+ . 

Vì R 2 = 0.9995 > 0.99 nên đường chuẩn <strong>Zn</strong> 2+ có thể sử dụng được. 

3.5. Kết quả phân tích mẫu giả 

Để phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm trong mẫu giả, chúng tôi chuẩn bị 5 mẫu 

giả với <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm đã biết chính xác lần lượt là 0.1 mg/L và 0.05 mg/L. 

Tiến hành các bước phân tích như mẫu thực theo mục 2.9. Kết quả xác <strong>định</strong> hiệu 

suất thu hồi của phương pháp được thể hiện ở bảng 3.4 đối với Chì và bảng 3.5 đối 

với Kẽm: 

Bảng 3.4. Kết quả <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> chì trong mẫu giả. 

STT 1 2 3 4 5 

Nồng độ <strong>Pb</strong> 2+ (µg/l) 17.502 17.521 17.482 17.404 17.388 

Nồng độ sau xử lí 

(mg/l) 

0.0875 0.0876 0.0874 0.0870 0.0869 

Nồng độ sau khi xử lí số liệu là C = C o . 5 (5 là hệ số pha loãng). 

Bảng 3.5. Kết quả phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> kẽm trong mẫu giả. 

STT 1 2 3 4 5 

Nồng độ <strong>Zn</strong> 2+ (µg/l) 8.771 8.816 8.810 8.786 8.822 

Nồng độ sau xử lí 

0.04386 0.04408 0.04405 0.04393 0.04411 

(mg/l) 

Nồng độ sau khi xử lí số liệu là C = C o . 5 (5 là hệ số pha loãng). 

3.6. Kết quả đánh giá hiệu suất thu hồi của phương pháp 

Để xác <strong>định</strong> hiệu suất thu hồi của phương pháp, chúng tôi tiến hành phân tích 

<strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> chì và kẽm trên 5 mẫu giả. Nồng độ chì và kẽm được lấy chính xác lần 

lượt là 0.1 mg/l và 0.05 mg/l. Kết quả được trình bày ở Bảng 3.6 và Bảng 3.7 như 

sau: 


37 








Bảng 3.6. Kết quả đánh giá hiệu suất thu hồi phương pháp của Chì. 

Mẫu 

Nồng độ chì ban Nồng độ chì đo 

đầu (mg/L) được (mg/L) 

H (%) 

1 0.1 0.0875 87.5 

2 0.1 0.0876 87.6 

3 0.1 0.0874 87.4 

4 0.1 0.0870 87.0 

5 0.1 0.0869 86.9 

H trung bình 87.3 

Bảng 3.7. Kết quả đánh giá hiệu suất thu hồi phương pháp của Kẽm. 

Mẫu 

Nồng độ kẽm Nồng độ kẽm đo 

ban đầu (mg/l) được (mg/l) 

H (%) 

1 0.05 0.04386 87.7 

2 0.05 0.04408 88.2 

3 0.05 0.04405 88.1 

4 0.05 0.04393 87.8 

5 0.05 0.04411 88.2 

H trung bình 87.9 

Kết quả phân tích cho thấy hiệu suất thu hồi trung bình của Chì là 87.3% và 

của Kẽm là 87.9%, đáp ứng được yêu cầu của phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> vết. 

3.7. Kết quả đánh giá sai số phương pháp phân tích 

Tiến hành phân tích trên mẫu giả (lặp lại 5 lần) với <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì là 0.1 mg/l 

và Kẽm là 0.05 mg/l. Quy trình phân tích như quy trình được trình bày ở mục 2.9. 

Tính độ chính xác của phương pháp thông qua giá trị ε với chuẩn student, độ tin cậy 

95% (α = 0.95, k=4, t α,k = 2.78). Kết quả được thể hiện ở Bảng 3.8 như sau: 

Bảng 3.8. Kết quả đánh giá sai số phương pháp phân tích Chì và Kẽm. 

Các đại <strong>lượng</strong> đặc trưng 

Nồng độ Chì 0.1 Nồng độ Kẽm 0.02 

(mg/L) 

(mg/L) 

Giá trị nồng độ trung bình 0.0873 0.044 

Phương sai S 2 9.70 x 10 -8 1.21 x 10 -8 

Độ lệch chuẩn S 3.11 x 10 -3 1.09 x 10 -3 

Hệ số biến động C v (%) 11.11 x 10 -3 2.75 x 10 -5 

Biên giới tin cậy ε ± 3.87 x 10 -3 ± 1.37 x 10 -3 

Sai số tương đối (%) ± 0.44 ± 0.31 

Qua kết quả Bảng 3.8 cho thấy phương pháp có hệ số biến động nhỏ điều này 


cho biết phương pháp có độ lặp lại tốt. Kết quả sai số thấp cho thấy phương pháp có 

38 








độ chính xác cao. 

3.8. Quy trình phân tích 

Trên cơ sở các kết quả khảo trên chúng tôi đề xuất quy trình phân tích <strong>hàm</strong> 

<strong>lượng</strong> Chì và Kẽm trong một số rau xanh như sau: 

- Cân chính xác 5g mẫu rau khô cho vào bát sứ, làm ẩm mẫu bằng nước cất 2 

lần. Thêm tiếp 5 ml HNO 3 , 1 ml H 2 SO 4 98%, 5 ml KNO 3 10%. Trộn đều, ngâm 

mẫu qua đêm. 

- Đun sôi nhẹ trên bếp điện, tiếp tục đun đuổi dung môi đến cạn kiệt sau đó 

đến than đen. 

- Chuyển mẫu đã than đen vào cốc nung, đem nung trong lò nung ở nhiệt độ 

480 o C trong 3 giờ thu được than trắng. 

- Sau khi mẫu than đã trắng, để nguội, thêm 5 ml HNO 3 65% đun sôi nhẹ trên 

bếp điện (2 lần) cho đến khi thành muối ẩm. 

- Sau khi thành muối ẩm, hòa tan mẫu rồi <strong>định</strong> mức thành 25 ml bằng dung 

dịch HNO 3 10%. 

- Đo dung dịch mẫu phân tích trên máy đo quang AAS - iCE 3500. Ghi lại kết 

quả, xử lý số liệu và đưa ra nhận xét, kết quả. 


39 








khô) 

5g mẫu rau khô đã 

nghiền mịn 

Làm ẩm mẫu 

5g mẫu rau Thêm khô đã 5 ml HNO 3 + 1 ml H 2 SO 4 + 5 ml KNO 3 10% 

nghiền mịn Ngâm qua đêm 

Đun nhẹ trên bếp điện 

Than đen 

Tro trắng 

Muối ẩm 

25 ml dung dịch phân 

tích 

Đo AAS 

Nung ở 480 o C trong 3 giờ 

Để nguội 

5 ml HNO 3 10%, đun nhẹ trên bếp điện (2 lần) 

Định mức bằng HNO 3 10% 

Hình 3.3. Quy trình phân tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm trong một số rau xanh. 

* Hàm <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm trong rau xanh được tính như sau: 

- Tính <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm trong 5g mẫu khô (25 mL dung dịch) 

- Tính <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì, Kẽm trong 100g mẫu tươi (tương ứng m gam mẫu 

- Tính <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm trong 1000g (1kg) mẫu tươi 


Trong đó: V là thể tích mẫu <strong>định</strong> mức. 

40 








C là nồng độ mẫu đo được. 

3.8. Kết quả phân tích một số mẫu rau thực tế trên địa bàn quận Cẩm Lệ 

Áp dụng quy trình phân tích được xây dựng ở trên, chúng tôi tiến hành phân 

tích xác <strong>định</strong> Chì và Kẽm trong rau muống, rau cải xanh và rau xà lách tại các 

phường Hòa Thọ, Hòa Phát, Hòa An và Hòa Xuân thuộc quận Cẩm Lệ - TP. Đà 

Nẵng vào khoảng tháng 10/2016 đến tháng 2/2017 bằng phương pháp quang phổ 

hấp thụ nguyên tử AAS. Kết quả xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm được thể hiện ở 

Bảng 3.10 và Bảng 3.11 như sau: 

Bảng 3.9. Kết quả <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì trong một số rau. 

STT 

Kí 

hiệu 

mẫu 

Địa điểm lấy mẫu 

Hàm <strong>lượng</strong> 

Chì 

(mg/l) 


Chì 

(mg/kg tươi) 

1 M1 Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.118 0.0509 

2 C1 Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.068 0.0228 

3 XL1 Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.03 0.0093 

4 M2 Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.142 0.0610 

5 C2 Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.078 0.0262 

6 XL2 Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.042 0.0109 

7 M3 Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.162 0.0704 

8 C3 Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.087 0.0296 

9 XL3 Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.043 0.0109 

10 M4 Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.081 0.0353 

11 C4 Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.052 0.0178 

12 XL4 Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.031 0.0078 

QCVN 8-2:2011/BYT [1] 

0.3 mg/kg 

Bảng 3.10. Kết quả <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Kẽm trong một số rau xanh. 

STT 

Kí 

hiệu 

mẫu 

Địa điểm lấy mẫu 


Kẽm 

(mg/l) 


Kẽm 

(mg/kg tươi) 

1 M1 Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.276 0.1190 

2 C1 Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.105 0.0352 

3 XL1 Hòa Thọ - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.078 0.0201 

4 M2 Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.294 0.1263 

5 C2 Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.177 0.0595 

6 XL2 Hòa Phát - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.085 0.0221 

7 M3 Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.460 0.1998 


41 








8 C3 Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.163 0.0554 

9 XL3 Hòa An - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.094 0.0239 

10 M4 Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.308 0.1341 

11 C4 Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.118 0.0404 

12 XL4 Hòa Xuân - Cẩm Lệ - Đà Nẵng 0.068 0.0172 

Quyết <strong>định</strong> 46/2007/QĐ-BYT [2] 

40 mg/kg 

Qua kết quả phân tích Chì và Kẽm trong mẫu rau thực tế ở bảng trên, ta thấy 

<strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm có mặt hầu hết trong các loại rau nhưng không đồng đều do 

phụ thuộc vào vị trí địa lý và phương pháp sản xuất rau ở từng khu vực. Hàm <strong>lượng</strong> 

Kẽm trong rau xanh nhiều hơn <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì trong rau xanh ở quận Cẩm Lệ. 

Song, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm ở rau muống, rau cải xanh và rau xà lách vẫn nằm 

trong giới hạn cho phép của Bộ Y tế. Trong đó, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm trong rau 

muống cao hơn nhiều sơ với trong rau cải xanh và rau xà lách. Cụ thể là như sau: 

- Trong rau muống, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì dao động ở khoảng 0.0353 ÷ 0.0704 

mg/kg, <strong>hàm</strong> Kẽm dao động ở khoảng 0.1190 ÷ 0.1998 mg/kg. 

- Trong rau cải xanh, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì dao động ở khoảng 0.0178 ÷ 0.0296 

mg/kg, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Kẽm dao động ở khoảng 0.0352 ÷ 0.0595 mg/kg. 

- Trong rau xà lách, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì dao động ở khoảng 0.0178 ÷ 0.0296 

mg/kg, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Kẽm dao động ở khoảng 0.0172 ÷ 0.0239 mg/kg. 

Trong tất cả các địa điểm lấy mẫu, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì trong rau xanh ở Hòa An là 

cao nhất (rau muống là 0.0704 mg/kg, rau cải xanh là 0.296 mg/kg, rau xà lách là 

0.0109 mg/kg). Và <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> thấp Chì thấp nhất là ở Hòa Xuân (rau muống là 

0.0353 mg/kg, rau cải xanh là 0.0178 mg/kg, rau xà lách là 0.0178 mg/kg). Bên 

cạnh đó, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Kẽm trong rau xanh ở Hòa An cũng là lớn nhất (rau muống là 

0.1998 mg/kg, rau cải xanh là 0.0595 mg/kg, rau xà lách là 0.0239 mg/kg), và thấp 

nhất là ở Hòa Xuân (rau muống là 0.1190 mg/kg, rau cải xanh là 0.0352 mg/kg, rau 

xà lách là 0.0172 mg/kg). 

Điều này có thể giải thích như sau: 


- Về mặt khách quan, đối với Hòa An, nguồn nước tưới bị nhiễm kim loại từ 

các chất thải độc hại do nhà máy xả thải, bãi rác xả thải của người dân gần đó, ngoài 

ra đất ở đây là đất thịt có khả năng lưu giữ ẩm cao khiến đất bị nhiễm và tích tụ kim 

42 








loại nặng lâu dài. Còn đối với Hòa Xuân, rau trồng nơi đây chủ yếu là trồng để phục 

cho bữa ăn cho chính gia đình (một số đem đi bán), nước tưới lấy từ giếng bơm, sử 

dụng chủ yếu phân bón sinh học nên khả năng nhiễm kim loại nặng ít hơn. 

- Về mặt chủ quan, do sử dụng phân bón, hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật 

không khoa học và bừa bãi là nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm kim loại nặng 

trong đất, nước và rau xanh. 

Từ kết quả nghiên cứu của đề tài, <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì và Kẽm vẫn nằm trong giới 

hạn cho phép của QCVN 8-2:2011/BYT và Quyết <strong>định</strong> 46/2007/QĐ – BYT. 

Đồ thị 3.1. Đồ thị biểu diễn <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì trong rau xanh theo từng khu vực ở 

quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng. 


Biểu đồ 3.2. Đồ thị biểu diễn <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Kẽm trong rau xanh theo từng khu vực ở 

quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng. 

43 








KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 

1. Kết luận 

Đã khảo sát và tìm ra điều kiện tối ưu của quá trình vô cơ hóa mẫu trong một 

số rau xanh (<strong>lượng</strong> dung môi, nhiệt độ nung và thời gian nung). 

Đã xây dựng được quy trình vô cơ hóa mẫu phù hợp cho việc xác <strong>định</strong> Chì và 

Kẽm trong một số mẫu rau xanh. 

Đã tiến hành xác <strong>định</strong> hiệu suất thu hồi và đánh giá sai số thống kê của 

phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử. Từ đó cho thấy phương pháp quang phổ 

hấp thụ nguyên tử có sai số nhỏ tức độ chính xác cao, hệ số biến động nhỏ chứng tỏ 

độ lặp lại tốt. 

Áp dụng quy trình đã xây dựng để xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì, Kẽm trong rau 

xanh trên địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng. Qua đó phát hiện Chì và Kẽm 

trong rau xanh ở quận Cẩm Lệ tuy nhiên vẫn nằm trong giới hạn cho phép của Bộ Y 

tế. 

2. Kiến nghị 

Mặc dù <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Asen, Niken trong các mẫu phân tích chưa vượt quá mức 

tiêu chuẩn cho phép theo QCVN 8-2:2011/BYT và Quyết <strong>định</strong> 46/2007/QĐ-BYT, 

nhưng chúng ta cũng cần khuyến cáo các hộ sản xuất đặc biệt là sản xuất để kinh 

doanh hạn chế sử dụng các phương pháp sản xuất làm tăng cao <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì, 

Kẽm trong đất, nước, rau xanh. 

Tiếp tục nghiên cứu xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> một số kim loại khác trong rau theo 

phương pháp này và mở rộng vùng nghiên cứu nhiều hơn để có cái nhìn tổng quát 

hơn về việc nhiễm kim loại nặng trong rau. 

Mở rộng nghiên cứu xác <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> kim loại nặng trong nhiều loại thực 

phẩm, đất, nước, không khí…từ đó có thể nhìn rõ hơn về ảnh hưởng của kim loại 

nặng môi trường sống xung quanh chúng ta. 

Các nhà máy, khu công nghiệp nên chú trọng vào việc nâng cấp hệ thống xử lý 

nước thải và xả thải để chất <strong>lượng</strong> nước thải đầu ra tốt hơn, ít gây ảnh hưởng đến 

môi trường xung quanh. 

Nên có những hành động thiết thực để người dân hiểu được việc sử dụng 


44 








thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu không khoa học ảnh hưởng như thế nào đến 

môi trường và sức khỏe con người. 

Nên có kế hoạch phân tích, kiểm tra chất <strong>lượng</strong> rau hàng tháng để tiện cho 

việc theo dõi <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> kim loại nặng trong rau. Từ đó dễ dàng điều chỉnh cách 

thức sản xuất hợp lý, an toàn. 

Nên tìm hiểu và học hỏi các phương pháp trồng rau sạch, an toàn từ các nước 

tiên tiến trên thế giới về trồng rau sạch và an toàn. 


45 








TÀI LIỆU THAM KHẢO 

[1] Bộ Y Tế, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với giới hạn ô nhiễm kim loại nặng 

trong thực phẩm, QCVN 8-2:2011/BYT, 2011. 

[2] Bộ Y tế, Quy <strong>định</strong> giới hạn tối đa ô nhiễm sinh học và hóa học trong thực phẩm, 

Quyết <strong>định</strong> 46/2007/QĐ-BYT, 2007. 

[3] Bùi Xuân Vững, Bài giảng Xử lý số liệu thực nghiệm, khoa Hóa, trường ĐHSP - 

Đại học Đà Nẵng, 2014. 

[4] Đặng Thị Thu Hằng, khóa luận tốt nghiệp, “<strong>Xác</strong> <strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> kim loại nặng 

cadimi trong một số mẫu rau ở quận Liên Chiểu và xã Hòa Liên - huyện Hòa Vang 

- thành phố Đà Nẵng bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử”, 2012. 

[5] Huỳnh Thị Hoa, Nguyễn Ngọc Diễm Quỳnh, Báo cáo Thực tập tốt nghiệp, “<strong>Xác</strong> 

<strong>định</strong> <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> một số kim loại trong bùn thải bằng phương pháp quang phổ hấp 

thụ nguyên tử”, 2017. 

[6]Huỳnh Thị Ngọc Thúy, Khóa luận tốt nghiệp, “Phân tích, đánh giá <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> 

kẽm trong một số mẫu thực phẩm đóng hộp trên địa bàn thành phố Đà Nẵng”, 

2012. 

[7] Lê Thị Mùi, Bài giảng Hóa học phân tích <strong>định</strong> <strong>lượng</strong>, trường ĐHSP – Đại học 

Đà Nẵng, 2007. 

[8] Lê Thị Phương Mai, Khóa luận tốt nghiệp, “Phân tích đánh giá <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> Chì 

trong một số thực phẩm đóng hộp bán trên thị trường Đà Nẵng”. 

[9] Lương Tiểu Phụng, Khóa luận tốt nghiệp, “Phân tích đánh giá <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> sắt 

trong một số loài rau muống và rau cải trên địa bàn thành phố Đà Nẵng bằng 

phương pháp trắc quang UV-VIS”, 2013. 

[10] Nguyễn Thị Phương Anh, Độc học môi trường, trường Đại học bách khoa Hà 

Nội, 2007. 

[11] Phạm Luận, Phương pháp phân tích phổ nguyên tử, NXB Đại Học Quốc Gia 

Hà Nội, 2006. 

[12] Phạm Thị Hà, Bài giảng Các phương pháp phân tích quang học, khoa Hóa, 

trường ĐHSP - Đại học Đà Nẵng, 2008. 


46 








[13] Nguyễn Thị Hường, Bài giảng Kỹ thuật lấy mẫu và Xử lý mẫu, khoa Hóa, 

trường ĐHSP - Đại học Đà Nẵng, 2015. 

[14] Nguyễn Thị Hường, Báo cáo Nghiên cứu khoa học, “Xây dựng quy trình phân 

tích <strong>hàm</strong> <strong>lượng</strong> kim loại đồng trong rau muống ở một số khu vực thuộc thành phố 

Đà Nẵng”, 2009. 

[15] http://doc.edu.vn/tai-lieu/de-tai-lay-mau-xu-ly-so-bo-va-bao-quan-mau-phantich-24060/ 

[16]https://voer.edu.vn/m/tinh-doc-hai-cua-kim-loai-nang-trong-he-thong 

dat/6ac0674e 

[17] http://xemtailieu.com/tai-lieu/phan-tich-cac-dang-asen-trong-mau-moi-truong- 

bang-phuong-phap-pho-hap-thu-nguyen-tu-ket-hop-voi-chemometrics- 

1230146.html. 

[18] http://baigiang.violet.vn/present/show/entry_id/4721543 


47

Xác định hàm lượng Pb, Zn trong một số rau xanh trên địa bàn quận Cẩm Lệ - TP. Đà Nẵng bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử AAS

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?