GIÁO ÁN HÓA HỌC 10 CƠ BẢN NĂM HỌC 2018-2019 (GIÁO VIÊN PHẠM THU HƯƠNG – TRƯỜNG THPT LÊ QUÝ ĐÔN)

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

GIÁO ÁN HÓA HỌC 10 CƠ BẢN NĂM HỌC 2018-2019 

Ngày soạn: 18/08/2018 

Tiết thứ 1,2: ÔN TẬP ĐẦU NĂM (tiết 1) 

Kiến thức cũ có liên quan 

Những khái niệm cơ bản: Nguyên tố hoá học, phản ứng hoá học, chất tinh khiết, hoá trị, đơn 

chất, hợp chất, nguyên tử ... 

I. MỤC TIÊU: 

1.Kiến thức: Giúp HS nhớ lại các kiến thức đã học ở lớp 8 và 9 

*Các khái niệm: Đơn chất, hợp chất, nguyên tử, nguyên tố hóa học, hóa trị, phản ứng hoá 

học, ... 

*Sự phân loại các hợp chất vô cơ. 

2.Kĩ năng: Rèn cho HS kỹ năng giải các dạng bài: 

*Tìm hóa trị, lập công thức hợp chất 

*Phân biệt các loại hợp chất vô cơ 

*Cân bằng phương trình hoá học 

* Phát triển các năng lực 

-Năng lực hoạt động nhóm 

-Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học 

- Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống. 

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học 

-Năng lực tính toán 

3.Thái độ: Tạo nền móng cơ bản của môn hoá học 

II. TRỌNG TÂM: 

*Tìm hóa trị, lập công thức hợp chất 

*Phân biệt các loại hợp chất vô cơ 

*Cân bằng phương trình hoá học 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn- kết nhóm. 

IV. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ: 

*Giáo viên: Ô chữ (powerpoint càng tốt) 

*Học sinh: Ôn lại kiến thức cũ 

V. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 

1.Ổn định lớp: Làm quen lớp, kiểm tra sĩ số, đồng phục... 

2.Kiểm tra bài cũ: 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Chúng ta đã làm quen với môn hoá học ở chương trình lớp 8, 9. Bây giờ 

chúng ta sẽ ôn lại một số kiến thức cơ bản cần phải nắm để tiếp tục nghiên cứu về môn hoá học 

b. Triển khai bài 

HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ 

NỘI DUNG KIẾN THỨC 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

Hoạt động 1: I.Một số khái niệm cơ bản 

Mục tiêu: Củng cố kiến thức về các khái niệm cơ bản 

Trò chơi ô chữ 

Y/C:Học sinh lần lượt trả lời các từ hàng ngang để tìm ra một từ chìa khoá được ghép từ các chữ 

cái có được ở các hàng ngang 

* Hàng ngang 1: Có 13 chữ cái: Chất không lẫn bất cứ một chất nào khác ( vd: Nước cất) gọi là 

gì? 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

6 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial







Chữ trong từ chìa khóa: H, C 

* Hàng ngang 2: Có 7 chữ cái: Đây là loại chất được tạo nên từ 2 hay nhiều nguyên tố hoá học 

Chữ trong từ chìa khóa: H 

* Hàng ngang 3: Có 6 chữ cái: Đây là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với 

nhau và thể hiện đầy đủ tính chất của chất 

Chữ trong từ chìa khóa: P, H 

* Hàng ngang 4: Có 8 chữ cái: : Đây là khái niệm :Là hạt vô cùng nhỏ và trung hòa về điện 

Chữ trong từ chìa khóa: N,Ư 

* Hàng ngang 5: Có 14 chữ cái: Là tập hợp các nguyên tử cùng loại có cùng số p trong hạt nhân 

Chữ trong từ chìa khóa: A 

* Hàng ngang 6: Có 6 chữ cái: Là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử hoặc nhóm 

nguyên tử 

Chữ trong từ chìa khóa: O 

* Hàng ngang 7: Có 14 chữ cái: Hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu 

Chữ trong từ chìa khóa: N,G 

* Hàng ngang 8 : Có 14 chữ cái: Dùng để biểu diễn chất gồm 1,2 hay 3 KHHH và chỉ số ở mỗi 

chân ký hiệu. 

Chữ trong từ chìa khóa: O,A 

Gợi ý từ chìa khóa: Quá trình làm biến đổi từ chất này thành chất khác 

Ô chữ 

C H Â T T I N H K H I Ê T 

H Ơ P C H Â T 

P H Â N T Ư 

N G U Y Ê N T Ư 

N G U Y Ê N T Ô 

H O A T R I 

H I Ê N T Ư Ơ N G V Â T L Y 

C Ô N G T H Ư C H O A H O C 

Ô chìa khóa: phản ứng hóa học 

(Phản ứng hoá học là quá trình biến đổi chất này thành chất khác) 



Hoạt động 2: Hoá trị 

Mục tiêu: Củng cố kiến thức về hoá trị, rèn luyện kĩ năng xác định hoá trị 

và lập công thức hoá học 

II. Hoá trị 

GV: Nhắc lại ĐN hoá trị 

-Hóa trị là con số biểu thị khả năng liên kết 

- Hoá trị của H, O là bao nhiêu? 

của ntử ntố này với ntử của ntố khác. 

-Hóa trị của một ntố được xác định theo hóa 

trị của ntố Hidro (được chọn làm đơn vị) và 

hóa trị của ntố Oxi (là hai đơn vị). 

a b 

GV: Lấy Vd với công thức hoá học Ax 

B 

y 

thì -Qui tắc hóa trị: gọi a,b là hóa trị của nguyên 

quy tắc hoá trị được viết như thế nào? 

tố A,B. Trong công thức A x B y ta có: A a xB b y 

a*x = b*y 

HS: Tính hóa trị của các ntố trong các cthức: Vd: Al a 2O 2 3 ta có 2*a = 3*2 → a = 3 

H 2 S; NO 2 

Hoạt động 3: Phân biệt các loại hợp chất vô cơ 

Mục tiêu: Củng cố kiến thức về các loại hợp chất vô cơ, rèn kĩ năng phân biệt các loại hợp 







7 









chất 

-Hs làm việc cá nhân: Một số học sinh lên 

bảng, học sinh khác nhận xét, bổ sung 

- Gv: Nhắc lại khái niệm oxit, axit, bazơ 

III. Phân biệt các loại hợp chất vô cơ 

Ghép nối thông tin cột A với cột B sao cho phù 

hợp 

Tên hợp 

chất 

Ghép 

Loại chất 

1. axit a. SO 2 ; CO 2 ; P 2 O 5 

2. muối b. Cu(OH) 2 ; Ca(OH) 2 

3. bazơ c. H 2 SO 4 ; HCl 

4. oxit axit d. NaCl ; BaSO 4 

5. oxit bazơ e. Na 2 O; CaO 

Hoạt động 4: Cân bằng phản ứng hoá học 

Mục tiêu: Rèn kĩ năng cân bằng phương trình hoá học 

Hoàn thành PTHH sau, cho biết các PT trên 

thuộc loại phản ứng nào? 

IV. Cân bằng phản ứng hoá học 

Hoàn thành PTHH, xác định loại phản ứng: 

CaO + HCl 

CaCl 2 + H 2 O 

Fe 2 O 3 + H 2 Fe + H 2 O 

Na 2 O + H 2 O NaOH 

t 

Al(OH) 3 Al 2 O 3 + H 2 O 

Hs làm việc theo nhóm, cử đại diện nhóm lên 

bảng 

Nhóm khác nhận xét, gv nhận xét, giải thích 

CaO + 2HCl → 

thế) 

Fe 2 O 3 + 3H 2 

hóa) 

CaCl 2 + H 2 O ( P/ư 

→ 2Fe + 3H 2 O( P/ư oxi 

Na 2 O + H 2 O 2NaOH( P/ư hóa hợp) 

t 

2Al(OH) 3 

hủy) 

4. Củng cố: 

- Lập CTHH của Al hoá trị III và nhóm OH hoá trị I 

t 

- Cân bằng phản ứng hoá học sau: Fe(OH) o 

3 ⎯⎯→ Fe 2 O 3 + H 2 O 

5. Dặn dò: Về nhà xem lại các khái niệm, công thức liên quan đến dung dịch 



Al 2 O 3 + 3H 2 O( P/ư phân 

Rút kinh nghiệm: 

.......................................................................................................................................................... 

.... 

.......................................................................................................................................................... 

... 







Tiết thứ 2: 

ÔN TẬP ĐẦU NĂM (tiếp) 

8 













- Khái niệm về mol, công thức tính 

- Nồng độ dung dịch 


1.Kiến thức: Giúp HS nhớ lại các kiến thức đã học ở lớp 8 và 9: Các công thức tính, các đại 

lượng hóa học: mol, tỉ khối, nồng độ dung dịch. 

2.Kĩ năng: Rèn cho HS kỹ năng giải các dạng bài: 

*Tính lượng chất, khối lượng, ... 

*Nồng độ dung dịch. 

3.Thái độ: Tạo nền móng cơ bản của môn hoá học 


*Tính lượng chất, khối lượng, ... 

*Nồng độ dung dịch 



*Giáo viên: Lựa chọn bài tập, giáo án 

*Học sinh: Ôn bài cũ 


1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục... 

2.Kiểm tra bài cũ: Trong quá trình ôn tập, kết hợp lấy điểm kiểm tra miệng 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Để đặt nền tảng vững chắc cho môn hoá học cần nắm được những khái 

niệm, những công thức tính đơn giản nhất, cơ bản nhất, nên chúng ta cần ôn lại thật kĩ phần này. 




Hoạt động 1: Khái niệm về mol 

Mục tiêu: Củng cố khái niệm về mol và công thức tính 

V. Khái niệm về mol : 

-Gv phát vấn hs về mol, công thức tính, 1/ Định nghĩa : 

cho ví dụ 

Mol là lượng chất chứa 6,023.10 23 hạt vi mô 

(nguyên tử, phân tử, ion). 

- Gv thông tin cho hs công thức tính số Vd : 1 mol nguyên tử Na(23g) chứa 6,023.10 23 hạt 

mol ở điều kiện thường 

nguyên tử Na. 

- Hs làm việc cá nhân: Tính số mol của 2/ Một số công thức tính mol : 

28 gam Fe; 2,7 gam nhôm; 11,2 lít khí 

m 

oxi (đktc) 

* Với các chất : n = 

M 

- Hs lên bảng trình bày 

* Với chất khí : 

Gv nhận xét, nhắc lại cho hs nhớ về tỉ - Chất khí ở điều kiện tiêu chuẩn (O o C, 1atm) 

khối chấtkhí:Công thức: 

V 

M 

A 

M 

n = 

A 

d 

A 

= ; d 

A 

= 

22,4 

B M 

kk 

B 

29 

- Chất khí ở t o C, p (atm) 

Hoạt động 2: Định luật bảo toàn khối lượng 

Mục tiêu: Củng cố, rèn kĩ năng tính khối lượng theo định luật bảo toàn khối lượng 

VI. Định luật bảo toàn khối lượng 

Gv cho phản ứng tổng Khi có pứ: A + B → C + D 

quát, yêu cầu hs viết Áp dụng ĐLBTKL ta có: 

biểu thức cho 

m A + m B = m C + m D ⇔ ∑m sp = ∑m tham gia 

ĐLBTKL 

Vd:cho 6,50 gam Zn pứ với lượng vừa đủ dung dịch chứa7,1 gam 







9 









Hs làm việc theo 

nhóm, đại diện hs lên 

bảng, nhóm khác bổ 

sung 

Gv nhận xét, giải thích 

axit HCl thu được 0,2 gam khí H 2 . Tính khối lượng muối tạo thành 

sau pứ? 

Giải 

Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2 

6,5g 7,1g xg 0,2g 

Áp dụng ĐLBTKL ta có: 

6,5 + 7,1 = x + 0,2 → x = 13,4g 

Hoạt động 3: Nồng độ dung dịch 

Mục tiêu: Củng cố và rèn kĩ năng tính nồng độ mol, nồng độ phần trăm 

- Gv phát vấn hs về công thức tính nồng độ VII. Nồng độ dung dịch : 

%, nồng độ mol/lit, hướng dẫn hs tìm ra công 1/ Nồng độ phần trăm(C%). 

thức liên hệ giữa 2 loại nồng độ (thông tin về 

mct 

C% = 100% 

ct tính mdd) 

mdd 

- Hs làm việc theo nhóm 

2/ Nồng độ mol (C 

- Gv giải thích, kết luận 

M hay [ ]) 

nct 

CM 

hay[] = V dd : thể tích dung dịch(lit) 

V 

3/ Công thức liên hệ : 

m dd = V.D (= m dmôi +m ct ) 

- Gv kết luận 

= 10.C%.D 

CM lưu ý : V (ml) ; D (g/ml) 

M 


Bài tập1)Tính số mol các chất sau: 

a) 3,9g K; 11,2g Fe; 55g CO 2 ; 58g Fe 3 O 4 

b) 6,72 lít CO 2 (đktc); 10,08 lít SO 2 (đktc); 3,36 lít H 2 (đktc) 

c) 24 lít O 2 (27,3 0 C và 1 atm); 12 lít O 2 (27,3 0 C và 2 atm); 15lít H 2 (25 0 C và 2atm). 

Bài tập2)Tính nồng độ mol của các dung dịch sau: 

a) 500 ml dung dịch A chứa 19,88g Na 2 SO 4 . 

b) 200ml dung dịch B chứa 16g CuSO 4 . 

c) 200 ml dung dịch C chứa 25g CuSO 4 .2H 2 O. 

Bài tập3) Tính nồng độ phần trăm của các dung dịch sau: 

a) 500g dung dịch A chứa 19,88g Na 2 SO 4 . 

b) 200g dung dịch B chứa 16g CuSO 4 . 

c) 200 g dung dịch C chứa 25g CuSO 4 .2H 2 O. 

5. Dặn dò: 

- Làm bài tập: Hòa tan 8,4 g Fe bằng dung dịch HCl 10,95%(vừa đủ) 

a. Tính thể tích khí thu được ở (ĐKTC) 

b. Tính khối lượng axit cần dùng 

c. Tính nồng độ % của dd sau phản ứng 

- Đọc trước bài 1: Thành phần nguyên tử 




CHỦ ĐỀ I: NGUYÊN TỬ 

Tiết thứ 1: Bài 1:THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ 





dd 





10 









- Thành phần cấu tạo nguyên tử 

- Dấu điên tích electron, proton 


1.Kiến thức: Biết được : 

− Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện tích dương và vỏ nguyên tử mang điện tích âm ; Kích 

thước, khối lượng của nguyên tử. 

− Hạt nhân gồm các hạt proton và nơtron. 

− Kí hiệu, khối lượng và điện tích của electron, proton và nơtron. 

2.Kĩ năng: 

− So sánh khối lượng của electron với proton và nơtron. 

− So sánh kích thước của hạt nhân với electron và với nguyên tử. 






-Năng lực thực hành hóa học 




3.Thái độ: Kích thích sự hứng thú với bộ môn, phát huy khả năng tư duy của học sinh 

II TRỌNG TÂM; Nguyên tử gồm 3 loại hạt: p, n, e (kí hiệu, khối lượng và điện tích) 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn 


*Giáo viên: Mô hình thí nghiệm mô phỏng của Tom-xơn phát hiện ra tia âm cực và của Rơ-đơpho 

khám phá ra hạt nhân nguyên tử 

*Học sinh: Chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. 



2.Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Kiểm tra việc làm bài tập ở nhà 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Nguyên tử được tạo nên từ những loại hạt nào? Chúng ta đã học ở lớp 8. 

Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn về điện tích, khối lượng, kích thước của chúng 




Hoạt động 1; Thành phân cấu tạo của nguyên tử 

Mục tiêu: Biết sự tìm ra electron, hạt nhân nguyên tử, proton, nơtron, đặc điểm của từng loại 

hạt Hiểu thành phần cấu tạo của nguyên tử, so sánh khối lượng electron với p, n 

I. THÀNH PHÂN CẤU TẠO CỦA NGUYÊN TỬ: 

1. Electron (e): 

-Gv:Electron do ai tìm ra và được • Sự tìm ra electron: Năm 1897, J.J. Thomson 

tìm ra năm nào? 

-Hs trả lời 

(Tôm-xơn, người Anh ) đã tìm ra tia âm cực gồm 

những hạt nhỏ gọi là electron(e). 

-Gv: Trinh chiếu mô hình sơ đồ thí • Khối lượng và điện tích của e: 

nghiệm tìm ra tia âm cực, yêu cầu 

hs nhận xét đặc tính của tia âm cực 

- Gv yêu cầu hs cho biết khối 

+ m e = 9,1094.10 -31 kg. 

+ q e = -1,602.10 -19 C(coulomb) = -1 (đvđt âm, kí hiệu là 

– e 0 ). 







11 









lượng, điện tích của electron Gv 2. Sự tìm ra hạt nhân nguyên tử: 

kết luận 

- Hạt nhân được tìm ra năm nào, do 

ai? 

- Gv trình chiếu mô hình thí nghiệm 

bắn phá lá vàng tìm ra hạt nhân 

ntử. 

- Hs nhận xét về cấu tạo của nguyên 

tử 


Năm 1911, E.Rutherford( Rơ-dơ-pho, người Anh) đã 

dùng tia α bắn phá một lá vàng mỏng để chứng minh 

rằng: 

-Nguyên tử có cấu tạo rỗng, phần mang điện tích 

dương là hạt nhân, rất nhỏ bé. 

-Xung quanh hạt nhân có các e chuyển động rất 

nhanh tạo nên lớp vỏ nguyên tử. 

-Khối lượng nguyên tử hầu như tập trung vào hạt 

nhân ( vì khối lượng e rất nhỏ bé). 

3. Cấu tạo hạt nhân nguyên tử: 

a) Sự tìm ra proton: 

Năm 1918, Rutherford đã tìm thấy hạt proton(kí hiệu p) 

trong hạt nhân nguyên tử: 

m p = 1,6726. 10 -27 p 

kg. 

- Proton được tìm ra vào năm nào, 

q p = +1,602. 10 -19 Coulomb(=1+ hay e 0 ,tức 

bằng thí nghiệm gì? 

1 đơn vị đ.tích dương) 

- Gv thông tin về khối lượng, điện b) Sự tìm ra nơtron: 

tích Giá trị điện tích p bằng với 

electron nhưng trái dấu; q e = 1- thì 

Năm 1932,J.Chadwick(Chat-uých) đã tìm ra hạt nơtron 

(kí hiệu n) trong hạt nhân nguyên tử: 

q p = 1+ 

m n ≃ m p . 

n 

q n = 0. 

c) Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử: 

- Gv thông tin, yêu cầu hs so sánh 

khối lượng của electron với p và n 

- Hs kết luận 

- 

nơtron. 

Trong hạt nhân nguyên tử có các proton và 

= 

- 

- Các em có thể kết luận gì về hạt 

nhân nguyên tử ? 


Hoạt động 2: Kích thước và khối lượng của nguyên tử 

Mục tiêu: Biết sự chênh lệch kích thước giữa hạt nhân và nguyên tử và so sánh, Biết đơn vị đo 

kích thước nguyên tử, đơn vị đo khối lượng nguyên tử 

II/ KÍCH THƯỚC VÀ KHỐI LƯỢNG CỦA 

NGUYÊN TỬ: 

1. Kích thước nguyên tử: 

- Gv thông tin 

• Người ta biểu thị kích thước nguyên tử 

bằng: 

+ 1nm(nanomet)= 10 - 9 m 

-Nguyên tử H có bán kính khoảng + 1A 0 (angstrom)= 10 -10 1 nm = 10A 0 

m 

0,053nmĐường kính khoảng • Nguyên tử có kích thước rất lớn so với kích 

0,1nm, dường kính hạt nhân nguyên 

−1 

10 nm 

tử nhỏ hơn nhiều, khoảng 10 - thước hạt nhân ( = 10.000 lần). 

− 5 

5 10 nm 

nmEm hãy xem đường kính 

• d e,p ≈ 10 -8 nm. 

nguyên tố và hạt nhân chênh lệch 

2. Khối lượng nguyên tử: 

nhau như thế nào? 

- Do khối lượng thật của 1 nguyên tử quá bé, người ta 

- Hs tính toán, trả lời 

dùng đơn vị khối lượng nguyên tử u(đvC). 


∑ 

p 

∑ 

e 















- Gv minh hoạ ví dụ phóng đại ntử 1 u = 1/12 khối lượng 1 nguyên tử đồng vị cacbon 12 = 

- Gv thông tin, yêu cầu hs nghiên 1,6605.10 -27 kg.(xem bảng 1/trang 8 sách GK 10). 

cứu bảng 1/8 

- m nguyên tử = m P + m N (Bỏ qua m e ) 





• Cho học sinh đọc lại bảng 1/8 sách giáo khoa. 

• 1, 2/trang 9 SGK và 6/trang 4 sách BT 

5. Dặn dò: 

• 3,4,5/trang 9/SGK và 1.1,1.2, 1.5/3 và 4 sách BT. 

• Làm câu hỏi trắc nghiệm. 

• Chuẩn bị bài 2 


.......................................................................................................................................................... 

.... 

.......................................................................................................................................................... 

... 

.......................................................................................................................................................... 

... 

.......................................................................................................................................................... 

... 

.......................................................................................................................................................... 

... 

Ngày ……tháng …......năm 

Tổ trưởng kí duyệt 







13 










Tiết thứ 2: HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ- NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC-ĐỒNG VỊ 

(tiết 1) 


- Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử 

- Nguyên tố hoá học 

- Số khối, điện tích hạt nhân, số hiệu nguyên tử 

- Đồng vị 


1.Kiến thức:Hiểu được : 

− Nguyên tố hoá học bao gồm những nguyên tử có cùng số đơn vị điện tích hạt nhân. 

− Số hiệu nguyên tử (Z) bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số electron có trong nguyên 

tử. 

− Kí hiệu nguyên tử : A Z X. X là kí hiệu hoá học của nguyên tố, số khối (A) là tổng số hạt proton 

và số hạt nơtron. 

2.Kĩ năng: Xác định số electron, số proton, số nơtron khi biết kí hiệu nguyên tử ngược lại 










3.Thái độ: Phát huy khả năng tư duy của học sinh 


− Đặc trưng của nguyên tử là điện tích hạt nhân (số p) ⇒ nếu có cùng điện tích hạt nhân (số p) 

thì các nguyên tử đều thuộc cùng một nguyên tố hóa học 

− Cách tính số p, e, n 



*Giáo viên: Giáo án 

*Học sinh: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. 



2.Kiểm tra bài cũ: (8 phút) 

Tổng số hạt trong nguyên tử một nguyên tố X là 34. Trong đó số n hơn số p la 1. Tìm số hạt mỗi 

loại trong nguyên tử? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Ta đã biết hạt nhân nguyên tử tạo nên từ các hạt proton và nơtron và có 

kích thước rất nhỏ bé. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về những vấn đề liên quan xung quanh số 

đơn vị điện tích hạt nhân 

b) Triển khai bài 

HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC 







14 











Hoạt động 1: Hạt nhân nguyên tử 

Mục tiêu: Hiểu về hạt nhân nguyên tử; Biết cách tính và rèn luyện tính nguyên tử khối trung 

bình, tính các loại hạt dựa vào số khối và số hiệu 

I/ HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ: 

1.Điện tích hạt nhân: 

- Gv: Điện tích hạt nhân nguyên -Hạt nhân có Z proton ⇒ điện tích hạt nhân là +Z. 

tử được xác định dựa vào đâu? -Số đơn vị điện tích hạt nhân Z = số proton = số electron . 

- Hs trả lời 

⇒ nguyên tử trung hòa về điện . 

- Gv: Số khối A được xác định 2.Số khối (A): = Số proton(Z) + Số nơtron(N) 

như thế nào? 

• A = Z + N 


• Số đơn vị điện tích hạt nhân Z và số khối A đặc 

- Gv lấy vd cho hs tính số khối trưng cơ bản cho hạt nhân và nguyên tử. 

BT: Tổng số hạt cơ bản trong nguyên tử của một nguyên 

tố là 60, trong đó tổng số hạt mang điện nhiều hơn số hạt 

không mang điện là 20. Tìm số khối A? 

Hoạt động 2: Nguyên tố hoá học 

Mục tiêu: Biết định nghĩa mới về nguyên tố hoá học, hiểu kí hiệu nguyên tử 

II/ NGUYÊN TỐ HÓA HỌC: 

- Gv: Trong phân ôn tập đầu năm, chúng 1. Định nghĩa: 

ta có nhắc đến nguyên tố hoá học, em 

nào có thể nhắc lại định nghĩa? 

Nguyên tố hóa học gồm những nguyên tử có cùng 

điện tích hạt nhân . 

- Hs trả lờiGv kết luận 

2. Số hiệu nguyên tử (Z): 


Số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử của 1 

nguyên tố được gọi là số hiệu của nguyên tố đó, kí 

hiệu là Z. 

- Gv lấy một số ví dụ để hs xác định số 3. Kí hiệu nguyên tử: 

khối, số hiệu nguyên tử : 

23 63 39 56 

11Na; 29Cu; 19 

K; 

26 

Fe 

Nguyên tố X có số khối A và số hiệu Z được kí 

hiệu như sau: 

- Hs vận dụng tính số n của các nguyên A khối 

XSố 

tố trên 

Z Số hiệu 

Kí hiệu nguyên tử 


• Nêu các định nghĩa về: nguyên tố hóa học? 

• Trả lời các câu hỏi: 1, 2/trang 13 và 4/14 sách giáo khoa và 1.15/trang 6 sách BT. 

5. Dặn dò: 

• Chuẩn bị phần đồng vị, khối lượng nguyên tử 

• Làm câu hỏi trắc nghiệm. 


.......................................................................................................................................................... 

.... 

.......................................................................................................................................................... 

... 


















Tiết thứ 3: HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ- NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC-ĐỒNG VỊ (tiết 2) 


Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử 

- Nguyên tố hoá học 

- Số khối, điện tích hạt nhân, số hiệu nguyên tử 

- Đồng vị 


1.Kiến thức:Hiểu được : Khái niệm đồng vị, nguyên tử khối và nguyên tử khối trung bình của 

một nguyên tố. 

2.Kĩ năng: Tính nguyên tử khối trung bình của nguyên tố có nhiều đồng vị. 








3.Thái độ: Phát huy khả năng tư duy logic của học sinh 


- Khi số n trong hạt nhân nguyên tử của cùng một nguyên tố khác nhau sẽ tồn tại các 

đồng vị. 

- Cách tính nguyên tử khối trung bình 








23 63 39 56 

- Xác định số e, số p, số n, số khối, điện tích hạt nhân của: 

11Na; 29Cu; 19 

K; 

26 

Fe 

- Tổng số hạt cơ bản trong nguyên tử của một nguyên tố là 36, trong đó tổng số hạt mang điện 

nhiều hơn số hạt không mang điện là 12. Tìm số khối A? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Ta đã biết cách tính số khối của nguyên tử = Z+ N; Z của một nguyên 

tố luôn không đổi, khi N thay đổi thì thế nào? Nguyên tử khối của nó sẽ được tính ra sao? 



Hoạt động 1:Đồng vị 

Mục tiêu: Củng cố về đồng vị 

- Gv lấy vd các đồng vị của 

HNhững nguyên tử như thế 

nào được gọi là đồng vị của một 

nguyên tố ? 

III/ ĐỒNG VỊ: 

Đồng vị là những nguyên tử có cùng số proton, nhưng 

khác về số nơtron nên số khối khác nhau. 

Vd : Nguyên tố hiđro có 3 đồng vị : 


1 

Proti Đơteri Triti 



H 2 

H 3 

H 

1 1 1 







16 










Hoạt động 2:Nguyên tử khối-Nguyên tử khối trung bình 

Mục tiêu:Biết cách tính nguyên tử khối trung bình 

- Đơn vị khối lượng 

nguyên tử được tính như 

thế nào? Kí hiệu? 



- Gv thông tin và đưa ra 

biểu thức tính 

IV/ NGUYÊN TỬ KHỐI VÀ NGUYÊN TỬ KHỐI TRUNG 

BÌNH CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC: 

1. Nguyên tử khối A(khối lượng tương đối của nguyên tử): Cho 

biết khối lượng của nguyên tử đó nặng gấp bao nhiêu lần đơn vị 

khối lượng nguyên tử. 

Do khối lượng của e quá nhỏ nên nguyên tử khối coi như bằng số 

khối. 

2. Nguyên tử khối trung bình A : 

Do 1 nguyên tố thường có nhiều đồng vị, nên dùng nguyên tử khối 

trung bình: 

A1 x1 + A2 x2 + ... + An 

xn 

A= 

100 

- A 1,A 2,…,A n : ng.tử khối của các đồng vị. 

- X 1,x 2,…,x n: % số ng.tử của các đồng vị. 

Hoạt động 3:Vận dụng 

Mục tiêu: Rèn kĩ năng tính nguyên tử khối trung bình 

- Gv cho hs ghi đề, yêu cầu hs trình bày ý BT1: Clo có 2 đồng vị: 35 

17Cl (chiếm 75,77%) 

tưởng giải bài toán 

và 37 

17Cl (chiếm 24,23%) 

- Một hs lên bảng 

-Hãy tìm A Cl =? 

Giải: 

75 ,77 *35 + 24,23*37 

A Cl = 

= 35,5 


- Gv cho hs ghi đề 

BT2: Cho A Cu =63,54 . Tìm % 65 63 

29Cu ? Cu ? 29 

- Hs thảo luận tìm cách giải 

-Gọi% 65 

63 

29Cu là x thì % 

29Cu là 100-x 

- Đại diện một nhóm lên bảng 

65x 

+ 63(100 − x) 

- Nhóm khác nhận xét, bổ sung 

=63,54 


- Gv đánh giá 

=>x = 27% =% 65 

% 63 

29 



Cu = 100-27 = 73% 


- Biểu thức tính nguyên tử khối trung bình 

- Cấu tạo nguyên tử ? 

- Mối liên hệ giữa các loại hạt trong nguyên tử ? 

5. Dặn dò: 

- Làm bài tập 3,6,7,8/14 SGK 

- Đọc phần tư liệu Trang 14- 15 

- Trả lời câu hỏi trắc nghiệm cho trước 

*Chuẩn bị Bài 3: LUYỆN TẬP: THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ 

(1) Thành phần cấu tạo nguyên tử, Số khối , nguyên tử khối , nguyên tố hoá học, Số hiệu 

nguyên tử,kí hiệu nguyên tử, đồng vị, nguyên tử khối TB 

(2)Xác định số e, p, n và nguyên tử khối khi biết kí hiệu nguyên tử 

(3)Xác định nguyên tử khối TB của nguyên tố hoá học 



29 Cu 













........................................................................................................................................................ 







Tiết thứ 4: LUYỆN TẬP: THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ 


- Thành phần nguyên tử và đặc điểm các loại hạt 

- Nguyên tố hoá học, kí hiệu nguyên tử, đồng vị, nguyên tử khối, nguyên tử khối trung bình 


1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về: 

- Thành phần cấu tạo nguyên tử, hạt nhân nguyên tử, kích thước, khối lượng, điện tích của hạt 

nhân 

- Định nghĩa nguyên tố hoá học, kí hiệu nguyên tử, đồng vị, nguyên tử khối, nguyên tử khối 

trung bình 

2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng xác định số electron, số proton, số nơtron và nguyên tử khối khi 

biết kí hiệu nguyên tử 








3.Thái độ: Tự giác trong học tập, hoạt động nhóm 

II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Phát vấn- kết nhóm. 

III. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ: 

*Giáo viên: Giáo án, bài tập cho hs làm trước 

*Học sinh: Ôn bài cũ, làm bài tập trước khi đến lớp. 

IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 



- Làm bài tập 8/14 SGK 

- Kiểm tra vở một số hs 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Chúng ta đã nghiên cứu về thành phần nguyên tử. Bây giờ sẽ củng cố lại 

những kiến thức đã học và vận dụng vào làm bài tập 




Hoạt động 1: Câu hỏi trắc nghiệm 







18 









Mục tiêu: Củng cố kiến thức về cấu tạo nguyên tử, nguyên tố hoá học, đồng vị, ... 

Câu 1: Phát biểu nào sau đây không đúng? 

Hs: Thảo luận trả lời 

1. Trong một nguyên tử luôn luôn có số proton bằng số electron và Câu 1: A 

bằng số đơn vị điện tích hạt nhân 

2. Tổng số proton và số electron trong hạt nhân được gọi là số khối 

3. Số khối A là khối lượng tuyệt đối của nguyên tử 

4. Số proton bằng số đơn vị điện tích hạt nhân 

5. Đồng vị là các nguyên tử có cùng số proton nhưng khác nhau về 

số nơtron 

A. 2, 3 B. 3, 4, 5 C. 1, 3 D. 2, 5 

1 2 3 35 37 

Câu2: Có các đồng vị sau: 

1H; 1H ; 

1H; 17Cl; 

17Cl . Hỏi có thể tạo ra 

bao nhiêu phân tử hiđroclorua có thành phân đồng vị khác nhau? Câu 2: C 

A. 8 B. 12 C. 6 D. 9 

Câu 3: Những điều khẳng định sau đây có phải bao giờ cũng đúng 

? 

a) Số hiệu nguyên tử bằng số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử Câu 3: 

b) Số proton trong nguyên tử bằng số nơtron 

a) Đúng 

c) Số proton trong hạt nhân bằng số electron ở lớp vỏ nguyên tử b) Sai 

d) Chỉ có hạt nhân nguyên tử oxi mới có 8 proton 

c) Đúng 

e) Chỉ có hạt nhân nguyên tử oxi mới có 8 nơtron 

d) Đúng 

f) Chỉ có hạt nhân nguyên tử oxi mới có tỉ lệ giữa số proton và e) Sai 

nơtron là 1:1 

f) Sai 

Câu hỏi trắc nghiệm:1, 2, 3/trang 9 SGK; 1.15/trang 6 SBT;1, 2, 

3/trang 13 SGK. 

Hoạt động 1: Câu hỏi tự luận 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng xác định số hạt, điện tích ... trong nguyên tử khi biết kí hiệu nguyên 

tử, tính phần trăm đông vị, số nguyên tử của một đồng vị... 

Hs làm việc theo nhóm, đại diện lên bảng, Câu 1: 

nhóm khác nhận xét Gv đánh giá, giải a) 

thích 

KHN Số p Số n Số e Số khối 

Câu 1: Có các loại nguyên tử sau: 

T 

35 37 

35 

• 

17Cl 

; 

17Cl 

17Cl 17 18 17 35 

12 13 14 

37 

• 

6C; 6C; 

6C 

17Cl 17 20 17 37 

12 

a/ Xác định số nơtron, số proton, số e và 6 

số khối của mỗi loại nguyên tử trên? 

13 

b/ Định nghĩa đồng vị? 

6 

14 

Câu 2: Cho các nguyên tử: 

6 

10 64 84 11 109 63 40 39 106 

. b) Hs tự giải 

5 

A; 29 

B; 36C; 5 

D; 47G ; 

29 

H; 19 

E; 19 

L; 

47 

J 

a/ Định nghĩa: A và D; B và H; E và L; G 

Câu 2: 

và J? Giải thích? 

a) Các cặp nguyên tử đó là đồng vị. Vì chúng có 

b/ Một nguyên tử X có số hiệu Z, số khối 

cùng số proton nhưng khác nhau về sô khối 

A được kí hiệu như thế nào? 

b) A X Z 

Câu 3: BT 6, 7/trang 14 SGK. 

Câu 3: 4hs lên bảng 


4. Củng cố: Củng cố xen trong các bài tập 

5. Dặn dò: Nắm vững các kiến thức đã học, chuẩn bị bài “Cấu tạo vỏ nguyên tử” 








19 










.......................................................................................................................................................... 

.... 

.......................................................................................................................................................... 

... 

.......................................................................................................................................................... 


Tiết thứ 5,6 : 

CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ 


Thành phần cấu tạo nguyên tử 

- Đặc điểm electron 

.Ngày ……tháng …...năm 



1.Kiến thức: Biết được: 

- Các electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân nguyên tử không theo những quỹđạo 

xác định, tạo nên vỏ nguyên tử. 

- Trong nguyên tử, các electron có mức năng lượng gần bằng nhau được xếp vào một lớp (K, L, 

M, N, O, P, Q). 

- Một lớp electron bao gồm một hay nhiều phân lớp. Các electron trong mỗi phân lớp có mức 

năng lượng bằng nhau. 

2.Kĩ năng: 

Xác định được thứ tự các lớp electron trong nguyên tử, số phân lớp (s, p, d) trong một lớp. 








3.Thái độ: Kích thích sự yêu thích môn học 


- Sự chuyển động của các electron trong nguyên tử 

- Lớp và phân lớp electron 



*Giáo viên: Mô hình mẫu hành tinh nguyên tử 













20 











Tổng số hạt trong nguyên tử của một nguyên tố là 36. Trong đó, tổng số hạt mang điện nhiều 

hơn số hạt không mang điện là 12. Tìm A? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Vỏ nguyên tử được tạo nên bởi hạt nào? 


Các electron ở lớp vỏ nguyên tử chuyển động như thế nào? Bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu 

xem. 



Hoạt động 1: Sự chuyển động của các electron trong nguyên tử 

Mục tiêu: Phân biệt được sự chuyển động của electron trong nguyên tử theo quan niệm cũ và 

mới 

I.SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA CÁC ELECTRON 

TRONG NGUYÊN TỬ: 

- Gv thông tin và trình chiếu mô hình 

nguyên tử của Bo hs quan sát 

- Theo quan niệm hiện đại thì các 

electron chuyển động như thế nào? 


- Gv trình chiếu mô hình nguyên tử 

hiện đại cho hs quan sát 

1.Quan niệm cũ (theo E.Rutherford, N.Bohr, 

A.Sommerfeld): Electron chuyển động quanh hạt 

nhân nguyên tử theo những quỹ đạo hình bầu dục 

hay hình tròn (Mẫu nguyên tử hành tinh). 

2.Quan niệm hiện đại: Các electron chuyển động 

rất nhanh quanh hạt nhân nguyên tử trên những quỹ 

đạo không xác định tạo thành những đám mây e gọi 

là obitan. 

Hoạt động2: Lớp electron và phân lớp electron 

Mục tiêu: Biết trong nguyên tử có bao nhiêu lớp e, mối lớp e có bao nhiêu phân lớp và thứ tự 

mức năng lượng của các lớp electron 

Các electron chuyển động không theo 

quỹ đạo nhất định nhưng không phải 

hỗn loạn mà vẫn tuân theo quy luật 

nhất định 

- Gv thông tin về lớp và phân lớp 

II.LỚP ELECTRON VÀ PHÂN LỚP 

ELECTRON: 

1. Lớp electron: 

- Gồm những e có mức năng lượng gần bằng nhau. 

- Các electron phân bố vào vỏ nguyên tử từ mức 

năng lượng thấp đến mức năng lượng cao( từ trong 

ra ngoài ) trên 7 mức năng lượng ứng với 7 lớp 

electron: 

Mức năng lượng 1 2 3 4 5 6 

n 

Tên lớp K L M N O P 

2.Phân lớp electron: 

- Mỗi lớp chia thành các phân lớp 

- Các e trên cùng một phân lớp có mức năng 

lượng bằng nhau. 

- Có 4 loại phân lớp: s, p, d, f. 

- Lớp thứ n có n phân lớp ( với n ≤ 4). 


Hoạt động 3: Số electron tối đa trong một lớp, phân lớp 

Mục tiêu: Biết và nắm vững về số electron tối đa trên một lớp, phân lớp electron 

III.SỐ ELECTRON TỐI ĐA TRONG MỘT 

PHÂN LỚP, LỚP: 






21 








2 GIÁO ÁN HÓA HỌC 10 CƠ BẢN NĂM HỌC 2018-2019 

1.Số electron tối đa trong mỗi phân lớp: 

- Gv thông tin về sô electron tối đa Phân lớp s p d f 

trong một phân lớp 

Số electron tối đa 2 6 10 14 

trên 1 phân lớp 

Phân lớp có đủ số electron tối đa gọi là phân lớp 

electron bão hòa. 

- Gv cho hs biết sô electron tối đa 2.Số electron tối đa trong lớp thứ n là 2n 2 e (n ≤ 4) 

trong lớp thứ n (n≤ 4) là 2n 2 

- Gv yêu cầu hs cho biết sự phân bố e 

trên các phân lớp và số e tối đa trên Phân bố e trên các 1s 2 2s 2 3s 4s 5s 6s 

phân lớp 

2p 

một lớp 

3p 6 4p 6 5p 6 6p 6 

3d 10 4d 10 5d 10 6d 10 

- Gv trình chiếu khung trống, hs lần 

4f 14 5f 14 

lượt phát biểu sự phân bố e Trình 

chiếu mô hình nguyên tử một số 

nguyên tố 

Số e tối đa/ lớp: 

2n 2 e 

Hoạt động 4 : Vận dụng 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng xác định số lớp electron, xác định số hạt, sự phân bố e trong 

nguyên tử 

14 24 

Hs thảo luận làm bài tập 

Bài 1: Xác định số lớp e của các nguyên tử 7 N, 

12 

Đại diện 2 nhóm lên bảng trình bày Mg. 

Nhóm khác nhận xét 

40 

Bài 2: Nguyên tử agon có kí hiệu là 18 Ar. 

Giáo viên đánh giá, diễn giải 

a) Hãy xác định số p, số n và số e trong nguyên 

tử. 

b) Hãy x/định sự phân bố e trên các lớp e. 

4. Củng cố: Có thể cho học sinh phân bố e trong lớp vỏ của nguyên tử : 20 Ca, 16 S. 

5. Dặn dò: 

• Sách GK:trang 22. 

• Sách BT: Câu 1.32 1.35/trang 8 và 9 

• Đọc bài đọc thêm, chuần bị bài “Cấu hình electron nguyên tử” 


.......................................................................................................................................................... 

. 

......................................................................................................................................................... 

......................................................................................................................................................... 

.......................................................................................................................................................... 





Lớp thứ n 1(K) 2(L) 3(M) 4(N) 5(O) 6(P) 7(Q) 

7s 2 

7p 6 

6f 14 

7d 10 

7f 14 

2e 8e 18e 32e 32e 32e 32e 


















Tiết thứ 7: CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ 


Kí hiệu nguyên tử 

- Lớp, phân lớp, số electron tối đa 



- Thứ tự các mức năng lượng của các electron trong nguyên tử. 

- Sự phân bố electron trên các phân lớp, lớp và cấu hình electron nguyên tử của 20 nguyên tốđầu 

tiên. 

- Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng: Lớp ngoài cùng có nhiều nhất là 8 electron (ns 2 np 6 ), lớp 

ngoài cùng của nguyên tử khí hiếm có 8 electron (riêng heli có 2 electron). Hầu hết các nguyên 

tử kim loại có 1, 2, 3 electron ở lớp ngoài cùng. Hầu hết các nguyên tử phi kim có 5, 6, 7 

electron ở lớp ngoài cùng. 

2.Kĩ năng: 

- Viết được cấu hình electron nguyên tử của một số nguyên tố hoá học. 

- Dựa vào cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử suy ra tính chất hoá học cơ bản (là 

kim loại, phi kim hay khí hiếm) của nguyên tố tương ứng. 









- Thứ tự các mức năng lượng của các electron trong nguyên tử. 

- Sự phân bố electron trên các phân lớp, lớp và cấu hình electron nguyên tử. 

- Đặc điểm cấu hình của lớp electron ngoài cùng. 



*Giáo viên: Sơ đồ phân bố mức năng lượng của các lớp và phân lớp ( hoặc bảng qui tắc 

Kleckowski); cấu hình e của 20 nguyên tố đầu. 




2.Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Xác định số lớp e, số e ở mỗi lớp trong các nguyên tử: 

8O; 15 

P; 11Na; 17Cl 

; 

18Ar 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Dựa vào số electron tối đa của từng lớp, từng phân lớp ta có thể viết cấu hình 

e của nguyên tử. Cấu hình e được biểu diễn như thế nào, hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu. 



Hoạt động 1: Thứ tự các mức năng lượng trong nguyên tử 

23 



www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial 





DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN









Mục tiêu: Biết thứ tự mức năng lượng trong vỏ nguyên tử 

- Gv: Trong 7 lớp e của nguyên tử, lớp I. THỨ TỰ CÁC MỨC NĂNG LƯỢNG 

nào có mức năng lượng thấp nhất? TRONG NGUYÊN TỬ: 


- Các electron sắp vào các lớp và phân lớp từ 

- Gv thông tin về về thứ tự mức năng mức năng lượng thấp đến mức năng lượng cao 

lượng các phân lớp 

theo thứ tự sau: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 

- Gv lưu ý hs về sự chèn mức năng 6s,… 

lượng dẫn đến năng lượng phân lớp 4s - Khi điện tích hạt nhân tăng, có sự chèn mức 

nhỏ hơn 3d 

năng lượng nên mức năng lượng của 4s thấp hơn 

- Cho hs xem sơ đồ phân bố mức năng 3d. 

lượng của các lớp và phân lớp 

Hoạt động 2: Cấu hình electron của nguyên tử 

Mục tiêu: Biết và hiểu cách viết cấu hình electron nguyên tử, biết xác định họ của nguyên tố 

dựa vào cấu hình electron 

II. CẤU HÌNH ELECTRON CỦA 

- Gv: Sự biểu diễn electron phân bố trên NGUYÊNTỬ: 

các phân lớp, lớp theo thứ tự từ trong ra 1. Cấu hình e của nguyên tử: 

ngoài gọi là cấu hình e nguyên tử GV - Cấu hình electron: Biểu diễn sự phân bố e 

yêu cầu hs cho biết quy ước và các bước trên các lớp và phân lớp 

viết cấu hình electron 

- Ví dụ: Cấu hình e của các nguyên tử: 

- Gv viết cấu hình e của H, He, O 

1H: 1s 1 

- Hs viết cấu hình e của Ar, Ca, Br 

2He: 1s 2 

- Gv nhận xét và viết cấu hình gọn theo 8O: 1s 2 2s 2 2p 4 hay [ He] 

2s 2 2p 4 

nguyên tố khí hiếm có câu hình gần 

18 

giống 

2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 

20Ca: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 2 hay [ Ar] 

4s 2 

35Br: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 4p 5 hay Ar 3d 10 

4s 2 4p 5 

- Phân lớp cuối cùng là họ của nguyên tố : 

- Gv thông tin về nguyên tố s, p, d, f 

+ H, He, Ca: là nguyên tố svì e cuối cùng điền 

- Hs xác định nguyên tố s, p, d, f cho các 

vào phân lớp s . 

vd trên 

+ O, Ar, Br: là nguyên tố p vì e cuối cùng điền 

vào phân lớp p. 

+ Ngoài ra còn có nguyên tố d, nguyên tố f. 

- Hướng dẫn hs xem cấu hình e của 20 

2/ Cấu hình electron của 20 nguyên tố đầu ( 

nguyên tố đầu trong SGK 

xem sách GK) 

Hoạt động 3 : Đặc điểm electron lớp ngoài cùng 

Mục tiêu: Biết xác định tính chất hoá học cơ bản nguyên tố hoá học dựa vào đặc điểm lớp 

electron ngoài cùng 

III/ ĐẶC ĐIỂM LỚP ELECTRON NGOÀI CÙNG: 

- Đối với nguyên tử của tất cả các nguyên tố, lớp e 

ngoài cùng có nhiều nhất là 8 e 

- Gv: Dựa vào ví dụ trên cho - Các nguyên tử đều có khuynh hướng đạt trạng thái 

biết lớp e ngoài cùng có tối đa bão hòabền với 8 e ở lớp ngoài cùng( trừ He, 2e ngoài 

bao nhiêu e? 

cùng). 


- Lớp e ngoài cùng quyết định tính chất hóa học của 

một nguyên tố: 

+ Nếu tổng số e ngoài cùng < 4 (1,2,3e) => Nguyên tử 


[ ] 






24 









CHO e ⇒ là kim loại. 

- Gv thông tin về đặc điểm lớp + Nếu tổng số e ngoài cùng > 4 (5,6,7e) ⇒ Nguyên tử 

e ngoài cùng, yêu cầu hs vận NHẬN e ⇒ là phi kim. 

dụng cho các ví dụ trên + Nếu tổng số e ngoài cùng = 4 ⇒ Nguyên tử có thể là 

kim loại hoặc phi kim. 

+ Nếu tổng số e ngoài cùng = 8 ( trừ He , 2e ngoài cùng) 

⇒ Nguyên tử bền về mặt hóa học ⇒ là khí hiếm. 

Vậy: khi biết cấu hình e của nguyên tử có thể dự đoán 

được các loại nguyên tố. 

Hoạt động 4 : Củng cố 

Bài 1 : Cho các nguyên tử nguyên tố có Z=2,6,8,11,19,20,26,10 

a,viết cấu hình electron của các nguyên tử nguyên tố trên 

b,cho biết các nguyên tử nguyên tố là kim loại phi kim hay khí hiếm,giải thích 

Bài 2 : Nguyên tử Mg có Z=12. 

A,Viết cấu hình e của Mg 

B,biết kim loại có xu hướng cho đi số e lectron thuộc lớp ngoài cùng để đạt được cấu hình bền 

giống khí hiếm theo sơ đồ sau MM n+ + ne 

Viết cấu hình e của Mg 2+ 

Bài 3 : Nguyên tử Cl có Z=17. 

A,Viết cấu hình e của Cl 

B,biết phi kim có xu hướng cho đi số e lectron thuộc lớp ngoài cùng để đạt được cấu hình bền 

giống khí hiếm theo sơ đồ sau X + ne X n- 

Viết cấu hình e của Cl - 

3.Dặn dò : 

-bt sgk,sbt 


......................................................................................................................................................... 

......................................................................................................................................................... 

......................................................................................................................................................... 












25 









LUYỆN TẬP: CẤU TẠO VỎ ELECTRON CỦA NGUYÊN TỬ(tiết1) 


- Sự chuyển động của electron trong nguyên tử 

- Lớp, phân lớp electron và số electron tối đa 

- Cấu hình electron nguyên tử 



- Sự chuyển động của electron trong nguyên tử 

- Lớp, phân lớp và số electron tối đa trên một lớp, phân lớp 

- Cấu hình electron và đặc điểm electron lớp ngoài cùng 

2.Kĩ năng: 

- Rèn luyện kĩ năng viết cấu electron nguyên tử 

- Xác định tính chất cơ bản của nguyên tố 

3.Thái độ: Phát huy khả năng tư duy logic 

II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn- kết nhóm. 


*Giáo viên: Giáo án, bài tập 




2.Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong quá trình luyện tập 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Chúng ta đã nghiên cứu về lớp vỏ nguyên tử và cấu hình electron, bây giờ 

chúng ta sẽ tiến hành vận dụng kiến thức đã học vào thực tế bài tập 



Hoạt động 1: Kiến thức cần nắm vững 

Mục tiêu: Củng cố lại những kiến thức cơ bản về vỏ nguyên tử 

-Gv phát vấn hs về phần kiến thức đã 

học: 

+ Thứ tự mức năng lượng? 

+ Có bao nhiêu loại phân lớp, số 

A/ KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG: 

1/ Thứ tự các mức năng lượng: 

1s2s2p3s3p4s3d4p5s4d5p6s4f5d6p7s… 

2/ Số e tối đa trong: 

electron tối đa trên mỗi phân lớp? • Lớp thứ n (=1,2,3,4) là 2n 2 e. 

+ Với n ≤ 4 thì số electron tối đa trên 

một lớp được tính như thế nào? 

• Phân lớp: s 2 , p 6 , d 10 , f 14 . 

3/ Electron có mức năng lượng cao nhất phân 

+ Dựa vào đâu ta biết được họ của 

nguyên tố? 

+ Đặc điểm lớp electron ngoài cùng? 

+ Gv thông tin về sự tạo thành ion 

bố vào phân lớp nào thì đó chính là họ của nguyên 

tố. 

4/ Lớp e ngoài cùng quyết định tính chất hóa 

học của nguyên tố, sẽ bão hòa bền với 8e( Trừ He, 

2e ngoài cùng). 

Hoạt động 2: Bài tập về cấu hình e 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng viết cấu hình electron và xác định tính chất cơ bản của nguyên tố 

4 nhóm thảo luận làm 4 bài 

tập (5’) 

BT4/30SGK: 

2 2 6 2 6 2 

Cấu hình e: 1s 2s 2 p 3s 3p 4s 

Đại diện mỗi nhóm lên a) Có 4 lớp electron 

bảng trình bày, nhóm khác b) Lớp ngoài cùng có 2 e 

nhận xét 

c) Nguyên tố đó là kim loại 

Gv nhận xét, giảng giải BT6/30SGK: 

26 


















a) 15e 

b) 15 

c) lớp thứ 3 

d) Có 3 lớp e, Lớp thứ nhất có 2e, lớp thứ 2 có 8e, lớp thứ 3 

có 5e 

e) là phi kim vì có 5e lớp ngoài cùng 

BT8/30SGK: 

2 1 

a) 1s 

2s 

2 2 3 

b) 1s 2s 2 p 

2 2 6 

c) 1s 2s 2 p 

2 2 6 2 3 

d) 1s 2s 2 p 3s 3p 

2 2 6 2 5 

e) 1s 2s 2 p 3s 3p 

2 2 6 2 6 

g) 1s 2s 2 p 3s 3p 

Hoạt động 3: Bài tập về đồng vị 

Mục tiêu: Vận dụng kiến thức về đồng vị để giải bài tập tìm nguyên tử khối trung bình, 

nguyên tử khối của một đồng vị chưa biết 

BT1: Brôm có 2 đồng vị, trong đó đồng vị 79 Br BT1: Phần trăm đồng vị thứ hai là 

chiếm 54,5%. Xác định đồng vị còn lại, biết 100 - 54,5 = 45,5% 

nguyên tử khối trung bình của Br là 79,91. 

Gọi M là nguyên tử khối của đồng vị 

35 37 

BT2: Clo có 2 đồng vị là 

17Cl; 

17Cl . Tỉ lệ số nguyên thứ 2, ta có: 

_ 

tử của 2 đồng vị này là 3:1. Tính nguyên tử lượng 79.54,5 + M.45,5 

A = = 79,91 M= 

trung bình của clo? 


- Phân nhóm chẵn, lẻ thảo luận 2 bài tập 

81(u) 

- Giáo viên chỉ định đại diện bất kì của 2 nhóm lên BT2: Nguyên tử khối trung bình của 

bảng 

Clo: 

_ 

- Học sinh khác theo dõi, nhận xét 

35.3 + 37.1 

A = = 35,5 (u) 

- Giáo viên nhận xét, đánh giá 

3+ 

1 

2 2 6 2 6 

4. Củng cố:Cấu hình electron của nguyên tử M sau khi đi 1e là 1s 2s 2 p 3s 3p . Hãy viết cấu 

hình electron của nguyên tử, cho biết điện tích hạt nhân, số proton, nơtron của nguyên tử M và 

tính chất hoá học cơ bản của nguyên tố M? 

5. Dặn dò: Làm bài tập 

- SGK: 1,2,3,5,7,9/30 

- SBT: 1.511.57/11,12 

35 37 

- Gv hướng dẫn bài tập về nhà: Clo có 2 đồng vị là 

17Cl; 

17Cl . Hãy tính số nguyên tử 35 

17Cl có 

trong 5,85 g NaCl, biết rằng nguyên tử khối trung bình của clo là 35,5. 


.......................................................................................................................................................... 

.......................................................................................................................................................... 

..................................................................................................................... 







Tiết thứ 9: LUYỆN TẬP: CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ(tiết 2) 


27 
















Thành phần cấu tạo nguyên tử 

- Đặc điểm của các loại hạt trong nguyên tử 


1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về thành phần cấu tạo nguyên tử và viết cấu hình electron 

2.Kĩ năng: 

- Rèn luyện kĩ năng viết cấu hình electron nguyên tử 

- Rèn luyện kĩ năng tính toán hoá học về các loại hạt, số khối,.... 

3.Thái độ: Phát huy khả năng tư duy của học sinh 



*Giáo viên: Giáo án, chọn bài tập 

*Học sinh: Ôn bài cũ, làm bài tập trước khi đến lớp 




3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Thành phần cấu tạo nguyên tử gồm các loại hạt nào? Kí hiệu, đặc điểm? 

- Học sinh trả lời 

Đó là những điều chúng ta cần nắm vững để áp dụng giải quyết các bài toán sau 




Hoạt động 1: Bài tập về tổng số hạt có 2 dữ kiện 

Mục tiêu: Hs biết cách tính toán các loại hạt, số khối, ...trong nguyên tử dựa vào đặc điểm của 

các loại hạt bằng cách giải hệ 2 phương trình 

Bài tập1: Nguyên tử X có tổng số hạt bằng Bt1: 

60. Trong đó số hạt notron bằng số hạt Tổng số hạt = Số p + số e + số nơtron = 60 

proton. X : 

⇔ 2Z + N = 60 (1) 

40 

39 

a 

18 

Ar 

b 

K 40 

19 

c Ca 37 

20 

d Sc 

Mà: Số n = Số p N = Z, thay vào (1) ta được: 

21 

3Z = 60 Z = 60/3 = 20 

HD:-Trong nguyên tử có các loại hạt nào? 


Vậy X là Ca (đáp án c) 

- Tổng số hạt là 2Z + N 

- Hs giải, trình bày Gv nhận xét 

Bt2: Tổng số hạt = Số p + số e + số nơtron = 115 

⇔ 

Bài tập2 Một nguyên tố X có tổng số các 

2Z + N = 115 (1) 

hạt bằng 115. Số hạt mang điện nhiều hơn 

Mà số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không 

số hạt không mang điện là 25. Tìm Z, A, 

mang điện 25 nên: 2Z –N = 25 (2) 

viết cấu hình e? 

Từ (1) và (2) ta có hpt: 

HD: Số hạt mang điện gồm có e và p, hạt 

2Z + N = 115 (1) 

không mang điện là n lập phương trình 

2Z –N = 25 (2) 

thứ 2 rồi giải tương tự bài 1 

4Z = 140 Z = 140/4 = 35 

N = 115 – 2.35 = 45 

Vậy A = Z + N = 35 + 45 = 80 

2 2 6 2 6 10 2 5 

Cấu hình e: 1s 2s 2 p 3s 3p 3d 4s 4 p 

Hoạt động 1: Bài tập về tổng số hạt có 1 dữ kiện 

Mục tiêu: Hs biết cách tính toán các loại hạt, số khối, ...trong nguyên tử dựa vào đặc điểm của 

các loại hạt bằng cách kết hợp phương trình và bất phương trình 

Bài 1: Tổng số hạt proton, nơtron và BT1: Tổng số hạt: 2Z + N = 13 N = 13- 2Z (1) 

electron trong nguyên tử của một nguyên 

N 

Lại có: 1 ≤ ≤ 1,5 (2) 

tố X là 13 . Số khối của nguyên tử X là 

Z 

bao nhiêu? 

Kết hợp (1) và (2) ta tìm được: 3,7 ≤ Z ≤ 4,3 

28 















HD: Kết hợp điều kiện nguyên tử bền: Z là một số nguyên dương nên ta chọn Z = 4 

N 

N = 13 – 2.4 = 5 

1 ≤ ≤ 1,5 kết hợp với phương trình 

Z 

Vậy số khối A = 4 + 5 = 9 

tổng số hạt để giải 

BT2: Tổng số hạt: 2Z + N = 21 N = 21- 2Z (1) 

Bài 2:Tổng số hạt proton, nơtron và 

N 

Lại có: 1 ≤ ≤ 1,5 (2) 

electron của một nguyên tử một nguyên tố 

Z 

X là 21. Số hiệu nguyên tử của nguyên tử Kết hợp (1) và (2) ta tìm được: 6 ≤ Z ≤ 7 

X là bao nhiêu? 

Z là một số nguyên dương nên ta chọn Z = 6 

HD: Tương tự bài 1 

hoặc Z = 7 

4. Củng cố: Làm bài tập số 4/28 SGK 

5. Dặn dò: Ôn lại kiến thức chương I chuẩn bị kiểm tra 1 tiết 




Tiết thứ 10: KIỂM TRA 1 TIẾT- LẦN 1 



I. MỤC TIÊU KIỂM TRA: 

- Kiểm tra khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh về thành phần nguyên tử; hạt nhân nguyên 

tử-nguyên tố hoá học-đồng vị; cấu tạo vỏ nguyên tử; cấu hình e nguyên tử 

- Kiểm tra kĩ năng giải bài toán xác định loại hạt trong nguyên tử; điện tích hạt nhân; tính 

nguyên tử khối trung bình; số khối; viết cấu hình e nguyên tử 

II. NỘI DUNG KIẾN THỨC VÀ KĨ NĂNG CẦN KIỂM TRA: 

1. Kiến thức: 

1.1/. Thành phần nguyên tử:Đặc điểm các loại hạt cấu tạo nên nguyên tử 

1.2/. Hạt nhân nguyên tử- nguyên tố hoá học - đồng vị: 

1.2.1.Đặc trưng của hạt nhân nguyên tử 

1.2.2. Đồng vị- nguyên tử khối- nguyên tử khối trung bình 

1.3/. Cấu tạo vỏ nguyên tử: 

1.3.1. Cấu tạo vỏ nguyên tử 

1.3.2. Số e tối đa trên một lớp, phân lớp 

1.4/. Cấu hình e nguyên tử: 

2. Kĩ năng: 

2.1.Xác định số hạt p, e, n, số khối, điện tích hạt nhân, số đơn vị điện tích hạt nhân,... 

2.2. Xác định nguyên tử khối, nguyên tử khối trung bình,% các đồng vị 

2.3. Viết cấu hình e nguyên tử 

2.4. Xác định loại nguyên tố 

III. HÌNH THỨC KIỂM TRA: Vừa trắc nghiệm, vừa tự luận 

IV. LẬP MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA: 


Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng 

Cấp độ thấp Cấp độ cao 

TN TL TN TL TN TL TN TL 






29 









Thành phần Cấu tạo 

nguyên tử nguyên 

tử 

Cấu 

tạo 

nguyên 

tử 

1câu7 

(0,5đ) 

Tính 

% 

đồng 

vị 

1câu 

(0,5đ) 



Tổng 

số hạt 

Số câu 

Số điểm 

1câu5 

(0,5đ) 

1câu2 

(2đ) 

Hạt nhân Nhận 

Hạt 

Tính % 2.2 

nguyên tử - ra đồng nhân 

đồng vị 

NTHH - Đồng vị 

nguyên 

vị 

tử 

Số câu 1câu4 

1câu3 

1/2câu3 1/2câu3 

Số điểm (0,5đ) 

(0,5đ) 

(1đ) 

(1đ) 

Cấu tạo vỏ Số e tối 

nguyên tử đa trên 

phân 

lớp, lớp 

Số câu 2câu1,8 

Số điểm (1đ) 

Cấu hình e Xác 

Viết 

nguyên tử định số 

cấu 

e lớp 

hình 

ngoài 

e, xác 

cùng 

định 

KL, 

PK 

Số câu 1câu2 

1câu1 

Số điểm (0,5đ) 

(2đ) 

V. ĐỀ KIỂM TRA VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM: 

1. Đề kiểm tra: (kèm theo) 

2. Hướng dẫn chấm: 

*Đề 1: 

- Phần trắc nghiệm: 0,5đ/1câu 

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 

Đáp án A B C A D C C C 

- Phần tự luận: 

Câu 1: Mỗi nguyên tử 0,5đ 

2 2 6 2 

12 

Mg :1s 2s 2 p 3s Kim loại vì lớp e ngoài cùng có 2e 

2 2 6 2 3 

15 

P :1s 2s 2 p 3s 3p Phi kim vì lớp e ngoài cùng có 5e 

2 2 6 2 5 

17 

Cl :1s 2s 2 p 3s 3p Phi kim vì lớp e ngoài cùng có 7e 

2 2 6 2 6 8 2 

28 

Ni :1s 2s 2 p 3s 3p 3d 4s Kim loại vì lớp e ngoài cùng có 2e 

Câu 2: Ta có: 2Z + N = 54 (1) 

(0,5đ) 

lại có: 2Z – N = 14 (2) 

(0,5đ) 

⎧2Z 

+ N = 54 ⎧Z 

= 

Từ (1) và (2) ta có hpt: ⎨ ⎨ 

17 

⎩2Z 

− N = 14 ⎩N 

= 20 

(0,5đ) 

Số khối A = Z + N = 17 + 20 = 37 

(0,25đ) 

2 2 6 2 5 

Cấu hình e: 1s 2s 2 p 3s 3p (0,25đ) 

Câu 3: 







30 









a) Tính thành phần phần trăm: 

Gọi x là % 63 Cu % 65 Cu là 100-x 

63. x + 65.(100 − x) 

ACu 

= = 63,54 

Ta có : 


⇒ x = 73 

Vậy % 63 Cu là 73%; % 65 Cu là 27% 

(1đ) 



b) Số mol Cu 2 O = 14, 4 = 0,1( mol) 

(0,25đ) 

144 

Cứ 1 mol Cu 2 O có 2 mol Cu 

0,1 mol Cu 2 O có 2.0,1 = 0,2 mol Cu (0,25đ) 

Tổng số nguyên tử Cu = 0,2. 6,02.10 23 =1,204.10 23 (nguyên tử) 

(0,25đ) 

23 

1, 204.10 .73 

Mà 63 Cu chiếm 73% nên số nguyên tử 63 20 

Cu = 

= 878,92.10 (nguyên tử) (0,25đ) 


*Đề 2: 

- Phần trắc nghiệm: 0,5đ/1câu 

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 

Đáp án B C C D B C D B 

- Phần tự luận: 

Câu 1: Mỗi nguyên tử 0,5đ 

2 2 6 1 

11 

Na :1s 2s 2 p 3s Kim loại vì lớp e ngoài cùng có 1e 

2 2 6 2 1 

13 

Al :1s 2s 2 p 3s 3 p Kim loại vì lớp e ngoài cùng có 3e 

2 2 6 2 4 

16 

S :1s 2s 2 p 3s 3p Phi kim vì lớp e ngoài cùng có 6e 

2 2 6 2 6 6 2 

26 

Fe :1s 2s 2 p 3s 3 p 3d 4s Kim loại vì lớp e ngoài cùng có 2e 

Câu 2: Ta có: 2Z + N = 58 (1) 

(0,5đ) 

lại có: 2Z – N = 18 (2) 

(0,5đ) 

⎧2Z 

+ N = 58 ⎧Z 

= 

Từ (1) và (2) ta có hpt: ⎨ ⎨ 

19 

⎩2Z 

− N = 18 ⎩N 

= 20 

(0,5đ) 

Số khối A = Z + N = 19 + 20 = 39 

(0,25đ) 

2 2 6 2 6 1 

Cấu hình e: 1s 2s 2 p 3s 3p 4s (0,25đ) 

Câu 3: 

a) Tính thành phần phần trăm: 

Gọi x là % 35 Cl % 37 Cl là 100-x 

35. x + 37.(100 − x) 

ACl 

= = 35,5 

Ta có : 


⇒ x = 75 

Vậy % 35 Cl là 75%; % 37 Cl là 25% 

(1đ) 

b) Số mol FeCl 2 = 12,7 = 0,1( mol) 

127 

(0,25đ) 

Cứ 1 mol FeCl 2 có 2 mol Cl 

0,1 mol FeCl 2 có 2.0,1 = 0,2 mol Cl (0,25đ) 

Tổng số nguyên tử Cl = 0,2. 6,02.10 23 =1,204.10 23 (nguyên tử) 

(0,25đ) 

23 

1, 204.10 .75 

Mà 35 Cl chiếm 75% nên số nguyên tử 35 20 

Cl = 

= 903.10 (nguyên tử) (0,25đ) 


VI. KẾT QUẢ KIỂM TRA VÀ RÚT KINH NGHIỆM: 

1. Kết quả kiểm tra: 







31 









Lớp 0







3.Bài mới: 

a.Đặt vấn đề: Đã có rất nhiều các nguyên tố hoá học được tìm ra, để sắp xếp các nguyên tố đó 

một cách khoa học người ta đa phải nghiên cứu rất nhiều và cuối cùng đã đưa ra bảng hệ thống 

tuần hoàn mà chúng ta đang sử dụng hôm nay của Mendeleep. Các nguyên tố được sắp xếp như 

thế nào trong bảng tuần hoàn, chúng ta hãy cùng tìm hiểu. 

b.Triển khai bài 


Hoạt động 1: Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn 

Mục tiêu: Học sinh biết về sự phát minh ra bảng tuần hoàn 

Gv yêu cầu học sinh đọc, gv thông tin Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn 

thêm 

Hoạt động 2: Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn 

Mục tiêu: Biết nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn 

- Giá trị nào đặc trưng cho hạt nhân và I/ NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN 

nguyên tử ? 

TỐ TRONG BẢNG TUẦN HÒAN: 

- Hs: Điện tích hạt nhân và số khối − Các nguyên tố được xếp theo chiều tăng dần 

- Gv trình chiếu bảng tuần hoàn, chỉ cho của điện tích hạt nhân nguyên tử. 

hs số thứ tự của nguyên tố, yêu cầu học − Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số lớp 

sinh quan sát và cho biết các nguyên tố electron trong nguyên tử được xếp thành một 

được sắp xếp theo thứ tự dựa trên điều hàng. 

gì? 

− Các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số 

- Yêu cầu hs viết cấu hình e của 3 electron hóa trị trong nguyên tử được sắp xếp 

nguyên tố trên 1 hàng, nhận xét diểm thành một cột. 

giống nhau, rút ra kết luận gì? 

* Electron hóa trị là những electron có khả năng 

- Yêu cầu hs viết cấu hình của 3 nguyên tham gia hình thành liên kết hóa học (e lớp ngoài 

tố trên 1 cột, nhận xét, kết luận 

cùng hoặc phân lớp kế ngoài cùng chưa bão hoà) 

- Gv thông tin về e hoá trị 

Hoạt động 3: Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn 

Mục tiêu: Biết cấu tạo bảng tuần hoàn ( ô nguyên tố, chu kì), hiểu mối liên hệ giữa cấu hình và 

thứ tự chu kì nguyên tố trong bảng tuần hoàn 

- Gv thông tin về ô nguyên tố, số II/ CẤU TẠO BẢNG TUẦN HOÀN 

hiệu nguyên tử 

1. Ô nguyên tố: 

- Gv trình chiếu ô nguyên tố, yêu cầu - Mỗi nguyên tố hóa học được xếp vào một ô của 

hs cho biết ô nguyên tố cho biết bảng gọi là ô nguyên tố. 

những thông tin gì? 

- Số thứ tự của ô nguyên tố đúng bằng số hiệu 

- Vd: Ô nguyên tố nhôm, yêu cầu hs nguyên tử của nguyên tố đó. 

xác định các thông tin 

- Yêu cầu một số hs khác xác định Số hiệu nguyên tử 

thông tin của một số nguyên tố trong 

13 26,98 Nguyên tử khối 

Trung bình 

bảng tuần hoàn 

Kí hiệu hóa học Al 

1,61 Độ âm điện 

Tên nguyên tố Nhôm 

[Ne] 3s 2 3p 1 Cấu hình electron 

- Các nguyên tố có chung đặc điểm 

gì dược xếp vào một hàng? 

- Hs: Cùng số lớp electron 

Số oxi hóa 





+3 

2. Chu kì: 

a. Định nghĩa 

Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của 

chúng có cùng số lớp electron, được sắp xếp theo 





33 









- Vậy chu kì là gì? 

chiều điện tích hạt nhân tăng dần. 


b.Giới thiệu các chu kì: 

- Gv trình chiếu bảng tuần hoàn, yêu − Chu kì 1: gồm 2 nguyên tố H(Z=1) đến He(Z=2) 

cầu hs quan sát, cho biết số nguyên − Chu kì 2: gồm 8 nguyên tố Li(Z=3) đến Ne(Z=18) 

tố trong mỗi chu kì 

− Chu kì 3: gồm 8 nguyên tố Na(Z=11) đến 

- Gv: Các em có nhận xét gì về số Ar(Z=18) 

lớp e với số thứ tự chu kì? 

− Chu kì 4: gồm 18 nguyên tố K(Z=19) đến 


Kr(Z=36) 

− Chu kì 5: gồm 18 nguyên tố Rb(Z=37) đến 

Xe(Z=54) 

− Chu kì 6: gồm 32 nguyên tố Cs(Z=55) đến 

- Gv thông tin về phân loại chu kì 

Rn(Z=86) 

- Ta có nhận xét gì về chu kì, về 

− Chu kì 7: Bắt đầu từ nguyên tố Fr(Z=87), đây là 

nguyên tố đầu và cuối chu kì? 

một chu kì chưa đầy đủ. 

- Gv thông tin về họ Lantan và Actini 

c.Phân loại chu kì : 

− Chu kì 1, ,2, 3 là các chu kì nhỏ. 

− Chu kì 4, 5, 6, 7 là các chu kì lớn. 

Nhận xét : 

− Các nguyên tố trong cùng chu kì có số lớp 

electron bằng nhau và bằng STT của chu kì. 

− Mở đầu chu kì là kim lọai kiềm, gần cuối chu kì 

là halogen (trừ CK 1); cuối chu kì là khí hiếm. 

− Dưới bảng có 2 họ nguyên tố: Lantan và Actini. 


- Viết cấu hình e của nguyên tử của nguyên tố có số thứ tự 15, 17, 20, cho biết nguyên tố đó 

thuộc chu kì nào? 

- Câu hỏi trắc nghiệm: 

1) Các nguyên tố xếp ở chu kì 6 có số lớp electron trong nguyên tử là: 

A. 3 B. 5 C. 6 D. 7 

2) Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, số chu kì nhỏ và chu kì lớn là: 

A. 3 và 3 B. 3 và 4 C. 4 và 4 D. 4 và 3 

3) Số nguyên tố trong chu kì 3 và 5 là: 

A. 8 và 18 B. 18 và84 C. 8 và 8 D. 18 và 18 

4) Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc nào? 

a) Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân 

b) Các nguyên tố có cùng số lớp e trong nguyên tử được xếp thành một hàng 

c) Các nguyên tố có cùng số e hoá trị trong nguyên tử được xếp thành một cột 

d) Cả a, b, c 

5. Dặn dò: 

- Học bài 

- Chuẩn bị phần nhóm nguyên tố 


.......................................................................................................................................................... 

. 











34 












Tiết thứ 2BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 


- Nguyên tử: Kí hiệu, số hiệu... 


- Ô nguyên tố, chu kì 


1.Kiến thức: 

Biết được: Cấu tạo của bảng tuần hoàn: Nhóm nguyên tố (nhóm A, nhóm B). 

2.Kĩ năng: 

Từ vị trí trong bảng tuần hoàn của nguyên tố (ô, nhóm, chu kì) suy ra cấu hình electron và 

ngược lại. 


Năng lực hoạt động nhóm 

Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học 

Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống. 

Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học 

Năng lực tính toán 

3.Thái độ:Tích cực trong học tập, chủ động nắm bắt kiến thức 

II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:Diễn giảng - phát vấn- trực quan 


*Giáo viên: Bảng tuần hoàn (Khổ lớn) hoặc trên powerpoint 





- Nguyên tắc sắp xếp bảng tuần hoàn? Xác định thông tin ô nguyên tố 

- Viết cấu hình electron nguyên tử; xác định số e hoá trị, vị trí của nguyên tố có STT là 3, 11, 

19/9, 17, 35? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề:Dựa vào bài cũ, yêu cầu học sinh nhận xét về vị trí các nguyên tố trong bảng 

tuàn hoàn Vào bài 



Hoạt động1: Nhóm nguyên tố: 

Mục tiêu: Biết cấu tạo bảng tuần hoàn ngoài ô nguyên tố, chu kì còn có nhóm nguyên tố, hiểu 

mối liên hệ giữa cấu hình electron và nhóm 

- Gv yêu cầu học sinh nhắc lại e hoá trị là những 3. Nhóm nguyên tố: 

e như thế nào? Dựa vào bài cũ nhận xét điểm a.Định Nghĩa : Nhóm là tập hợp các 

giống nhau và khác nhau về cấu hình của 3 nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình 

nguyên tố Cấu hình tương tự nhau được xếp electron tương tự nhau, do đó có tính chất 

vào cùng một nhóm, vậy nhóm là gì? 

hóa học gần giống nhau, sắp xếp thành một 


cột. 

- Gv trình chiếu BTH, yêu cầu hs cho biết trong b.Phân loại: Gồm 8 nhóm A và 8 nhóm B 

bảng tuần hoàn: 

-Nhóm A: gồm 8 nhóm từ IA → VIIIA 







35 









+ Có tất cả bao nhiêu nhóm 

(Mỗi nhóm 1 cột) 

+ Có tất cả bao nhiêu cột 

+Nguyên tố s: Nhóm IA (nhóm kim loại 

+ Có bao nhiêu loại nhóm 

kiềm, trừ H) và nhóm IIA (kim loại kiềm 

+ Có bao nhiêu nhóm A, bao nhiêu nhóm B thổ) 

- Gv: Trình chiếu bảng cấu hình e của chu kì I, + Nguyên tố p: Nhóm IIIA đến VIIIA (trừ 

II, VII, VIII yêu cầu hs quan sát cho biết: He) 

+ Nhóm A gồm những nguyên tố thuộc họ nào? + STT nhóm = Số e lớp ngoài cùng = Số e 

+ Nguyên tố s thuộc nhóm nào, nguyên tố p hoá trị 

thuộc nhóm nào? 

+ Mối liên hệ giữa cấu hình e và số TT nhóm? 

- Hs xác định nhóm của các nguyên tố trong bài 

cũ 

Tương tự với nhóm B 

Để xác định nhóm của nguyên tố phải dựa -Nhóm B: gồm 8 nhóm từ IB → VIIIB 

vào số e hoá trị và họ của nguyên tố 

(Mỗi nhóm là một cột, riêng nhóm VIIIB 

- Gv yêu cầu hs viết cấu hình e nguyên tử của có 3 cột). 

các nguyên tố có STT 27, 28 và xác định nhóm + Nguyên tố d: 

Dựa vào cấu hình e nguyên tử, có thể xác + Nguyên tố f: Thuộc 2 hàng cuối bảng 

định được vị trí nguyên tố trong bảng tuần hoàn + Số TT nhóm = Số e hoá trị 

(Gồm: Thứ tự ô nguyên tố, chu kì, nhóm) Ngoại lệ: Số e hoá trị = 9,10 thuộc nhóm 

- VD: Viết cấu hình e nguyên tử Br (Z=35), xác VIIIB 

định vị trí trong BTH? 


- Khối các nguyên tố s gồm các nhóm nào, được gọi là các nhóm gì? 

- Khối các nguyên tố p gồm các nhóm nào? 

- Khối các nguyên tố d gồm các nhóm nào? 

- Khối các nguyên tố f gồm các nhóm nào? 

2 2 6 2 6 1 2 

- Nguyên tử của một nguyên tố có cấu hình e là: 1s 2s 2 p 3s 3p 3d 4s nằm ở vị trí nào trong 

bảng tuần hoàn? 

- Câu hỏi trắc nghiệm (5 câu) 

5. Dặn dò: Học bài, chuẩn bị bài “Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình e nguyên tử ...” 


.......................................................................................................................................................... 



Ngày soạn: 10/9/2018 

Tiết thứ3: SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬCỦA 

CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 


- Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong BTH 

- Cấu tạo bảng tuần hoàn 

- Đặc điểm electron lớp ngoài cùng 











36 









- Đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm A; 

- Sự tương tự nhau về cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử (nguyên tố s, p) là nguyên 

nhân của sự tương tự nhau về tính chất hoá học các nguyên tố trong cùng một nhóm A; 

- Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố khi 

sốđiện tích hạt nhân tăng dần chính là nguyên nhân của sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các 

nguyên tố. 

2.Kĩ năng: 

- Dựa vào cấu hình electron của nguyên tử, suy ra cấu tạo nguyên tử, đặc điểm cấu hình 

electron lớp ngoài cùng. 

- Dựa vào cấu hình electron, xác định nguyên tố s, p. 









3.Thái độ: Tích cực, chủ động tiếp thu kiến thức 


Đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm A 

- Trong một chu kì. 

- Trong một nhóm A. 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng - phát vấn- trực quan 


*Giáo viên: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học 




2.Kiểm tra bài cũ: ( 7phút)Viết cấu hình e của 13 

Al ; 15 

P ; 24 

Cr / 11 

Na; 17 

Cl; 

29 

Cu . Xác định vị trí 

các nguyên tố đó trong bảng tuần hoàn? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Dựa vào bài cũ vào bài 



Hoạt động 1: Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử các nguyên tố hoá học 

Mục tiêu: Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố 

khi số điện tích hạt nhân tăng dần Là nguyên nhân của sự biến đổi tuần hoàn 

tính chất các nguyên tố 

- Gv yêu cầu hs quan sát cấu hình electron I/ SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CẤU HÌNH 

nguyên tử của các nguyên tố trong chu kì ELECTRON NGUYÊN TỬ CÁC NGUYÊN 

2, 3 và nhận xét về số electron lớp ngoài TỐ HOÁ HỌC: 

cùng của nguyên tử 

- Cấu hình electron lớp ngoài cùng của 

- Nó thay đổi như thế nào qua các chu kì? nguyên tử các nguyên tố trong cùng một nhóm 

- Gv lấy vd nguyên tố đầu tiên của chu kì 2 A được lặp đi lặp lại sau mỗi chu kì => ta nói 

có 1 electron lớp ngoài cùng thể hiện tính chúng biến đổi một cách tuần hoàn. 

chất gì? Tương tự với nguyên tố tiếp theo - Sự biến đổi tuần hoàn về cấu hình electron 

Với 1e lớp ngoài cùng thì việc cho đi sẽ lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố khi 

dễ hơn 2 e, tương tự với những nguyên tố điện tích hạt nhân tăng dần chính là nguyên 







37 









tiếp theo, do đó sự biến đổi tuần hoàn cấu 

hình e là nguyên nhân của sự biến đổi tuần 

hoàn tính chất của các nguyên tố 



nhân của sự biến đổi tuần hoàn về tính chất của 

các nguyên tố. 

Hoạt động 2: Cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố nhóm A 

Mục tiêu: Biết đặc điểm lớp e ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm ASự giống 

nhau về lớp e ngoài cùng là nguyên nhân của sự giống nhau về tính chất hoá học của các 

nguyên tố nhóm A 

- Nguyên tử của các nguyên tố ở trong II.CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ CỦA 

1 nhóm A có đặc điểm gì? 

CÁC NGUYÊN TỐ NHÓM A. 

Là nguyên nhân của sự giống nhau 1.Cấu hình electron ngoài cùng của nguyên tử 

về tính chất hoá học của các nguyên tố các nguyên tố nhóm A. 

hoá học 

-Các nguyên tố thuộc cùng 1 nhóm A có cùng số e 

lớp ngoài cùng (số e hoá trị) là nguyên nhân của 

sự giống nhau về tính chất hoá học của các nguyên 

tố nhóm A. 

- Nhóm nào chứa nguyên tố s, p? Số TT của nhóm = Số e lớp ngoài cùng = Số e hoá 

trị 

-Nguyên tố s thuộc nhóm I A ,II A . 

-Nguyên tố p thuộc nhóm III A VIII A . 

Hoạt động 3: Một số nhóm A tiêu biểu 

Mục tiêu: Biết một số đặc điểm, tính chất chung của các nguyên tố trong nhóm IA, VIIA, 

VIIIA 


2.Một số nhóm A tiêu biểu. 

- Nhóm VIIIA gồm những nguyên tố nào? a.Nhóm VIII A (Nhóm khí hiếm) 

Đặc điểm lớp e ngoài cùng? 

- Gồm các nguyên tố: He,Ne,Ar,Kr,Xe,Rn 

đưa racấu hình chung 

-Cấu hình e lớp ngoài cùng chung: ns 2 np 6 (Trừ 

- Vì cấu hình e nguyên tử bền nên khí hiếm He) 

hầu như không tham gia phản ứng hoá học -Hầu hết các khí hiếm không tham gia phản ứng 

và tồn tại trạng thái nguyên tử 

hoá học, tồn tại ở dạng khí, phân tử chỉ 1 ntử 

- Nhóm IA gồm những nguyên tố nào? Đặc b.Nhóm I A (Nhóm Kim Loại kiềm) 

điểm lớp e ngoài cùng? 

- Gồm các nguyên tố: Li,Na,K,Rb,Cs,Fr * 

- Lớp e ngoài cùng có 1e dễ cho hay nhận -Cấu hình e lớp ngoài cùng chung: ns 1 (Dễ 

e? 

nhường 1 e để đạt cấu trúc bền vững của khí 

Dễ cho e nên thể hiện tính kim 

hiếm) 

loại(mạnh) 

-Tính chất hoá học: 

- Các nguyên tố nhóm IA có những tính + T/d với oxi tạo oxít bazơ 

chất hoá học nào? Ví dụ 

+ T/d với Phi kim tạo muối 

+ T/d với nuớc tạo hiđroxít +H 2 

- Nhóm VIIA gồm những nguyên tố nào? c.Nhóm VII A (Nhóm Halogen) 

Đặc điểm lớp e ngoài cùng? 

- Gồm các nguyên tố: F,Cl,Br,I,At * 

- Lớp e ngoài cùng có 7e dễ cho hay nhận -Cấu hình e lớp ngoài cùng chung: ns 2 np 5 (Dễ 

e? 

nhận 1 e để đạt cấu trúc bền vững của khí hiếm) 

Dễ nhận e nên thể hiện tính phi kim -Tính chất hoá học: 

(mạnh) 

+ T/d với oxi tạo oxít axít 

- Các nguyên tố nhóm VIIA có những tính + T/d với kim loại tạo muối 

chất hoá học nào? Ví dụ? 

+ T/d với H 2 tạo hợp chất khí. 







38 









4. Củng cố:Cho 3,1 gam hỗn hợp hai kim loại kiềm ở hai chu kì liên tiếp tác dụng hết với nước 

thu được 1,12 lít khí ở đktc. Xác định hai kim loại và % theo khối lượng của chúng trong hỗn 

hợp? 

Hướng dẫn: 

- Hai kim loại cùng là kim loại kiềm Hoá trị I, gọi kí hiệu chung cho 2 kim loại để viết 

phương trình 

- Tính phần trăm kim loại phải lập phương trình để giải 

5. Dặn dò: 

-Về nhà làm BT 1-7 trang 41 

-Chuẩn bị:BÀI 9: SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ 

HỌC. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN. 

(1)Thế nào là tính KL,tính PK của các nguyên tố? Sự biến đổi tuần hoàn tính kL, tính PK? 

(2) Khái niệm ĐAĐ ? Sự biến đổi tuần hoàn về ĐAĐ? 

(3) Sự biến đổi tuần hoàn hoá trị cao nhất với oxi và hoá trị với hiđrô ? 

(4) Sự biến thiên tính chất oxít và tính hiđroxit của các nguyên tố nhóm A? 


......................................................................................................................................................... 

.Ngày ……tháng …......năm 



Tiết thứ 4 SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ 

HỌC- ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN 


Chu kì, nhóm 

- Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử các nguyên tố hoá học 



- Biết và giải thích được sự biến đổi độ âm điện của một số nguyên tố trong một chu kì, trong 

nhóm A. 

- Hiểu được quy luật biến đổi tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố trong một chu kì, 

trong nhóm A (dựa vào bán kính nguyên tử). 

2.Kĩ năng: Dựa vào qui luật chung, suy đoán được sự biến thiên tính chất cơ bản trong chu kì 

(nhóm A) cụ thể, thí dụ sự biến thiên về: 

+ Độ âm điện, bán kính nguyên tử. 

+ Tính chất kim loại, phi kim. 








3.Thái độ: Tích cực, chủ động tiếp thu kiến thức 








39 











II. TRỌNG TÂM: Biết: 

- Khái niệm tính kim loại, tính phi kim, độ âm điện. 

- Quy luật biến đổi bán kính nguyên tử, độ âm điện, tính kim loại, tính phi kim các nguyên tố 

trong một chu kì, trong nhóm A . 

(Giới hạn ở nhóm A thuộc hai chu kì 2, 3). 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn- trực quan. 


*Giáo viên: Bảng tuần hoàn 

*Học sinh: Học bài, làm bài, chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. 



2.Kiểm tra bài cũ: ( 7phút) 

- Viết cấu hình e nguyên tử của các nguyên tố, xác định vị trí các nguyên tố trong bảng tuần 

hoàn? 

a) Li(Z=3); Na(Z=11); K(Z=19) 

b) P(Z=15); Si(Z=14); Cl(Z=17) 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: 

Nhận xét về cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố Li, Na, K và P, Si, Cl? 

Nguyên tử của các nguyên tố Li, Na, K đều có 1e lớp ngoài cùng nên có tính chất tương tự 

nhau; Các nguyên tử P, Si, Cl có cùng số lớp e, khác nhau về số e lớp ngoài cùng. Khi số lớp e 

hay số e lớp ngoài cùng khác nhauthì có liên quan gì đến tính chất của các nguyên tố hoá học 

hay không, bây giờ chúng ta hãy cùng tìm hiểu! 




Hoạt động 1: Tính kim loại, tính phi kim 

Mục tiêu: Hiểu về tính kim loại, tính phi kim 

- Gv: Dựa vào bài cũ, trong các nguyên tố này nguyên tố nào 

I/ TÍNH KIM LOẠI, TÍNH PHI 

là kim loại? Vì sao? 

KIM 

- Hs: Li, Na, K; Ntử có 1e lớp ngoài cùng Dễ nhường 1e 

1/ Tính kim loại – phi kim : 

- GV: Nguyên tử trung hoà về điện mà electron mang điện 

•Tính kim loại: 

tích gì? Khi nhường e đi thì nguyên tử trở thành ion thiếu đi 

M → M 

điện tích âm, do đó nó trở thành ion dương? Vậy tính kim 

n+ + ne 

- Tính KL là tính chất của một 

loại được đặc trưng bằng khả năng nhường e của ntử 

nguyên tố mà nguyên tử dễ 

Tính kim loại là gì? 

nhường e để trở thành ion dương. 


- Gv trình chiếu kết luận về tính kim loại Nguyên tử càng 

- Nguyên tử càng dễ nhường e → 

dễ nhường e thì tính kim loại càng mạnh 

tính KL càng mạnh 

- Gv lấy một số vd 

•Tính phi kim: 

-Gv: Dựa vào bài cũ, trong các nguyên tố này nguyên tố nào 

X + ne → X n- 

là phi kim? Vì sao? 

- Tính PK là tính chất của một 

- Hs: P;Ntử 5e lớp ngoài cùng Dễ nhận thêm 3e 

nguyên tố mà nguyên tử dễ nhận 

- Nhận thêm e tức là nhận thêm điện tích âm nên sẽ trở thành thêm e để trở thành ion âm. 

ion âm Đặc trưng của tính PK là khả năng nhận e Tính - Nguyên tử càng dễ nhận e → 

phi kim là gì? 

tính PK càng mạnh. 

- Nguyên tử càng dễ nhận e → tính PK càng mạnh. 

• Không có ranh giới rõ rệt giữa 

- Trình chiếu kết luận tính phi kimBảng tuần hoàn phân tính KL và PK. 

biệt ranh giới kim loại và phi kim 

Hoạt động 2: Sự biến đổi tính kim loại, tính phi kim 







40 









Mục tiêu: Hiểu về sự biến đổi tuần hoàn tính kim loại và tính phi kim trong một chu kì, một nhóm 

- Gv yêu cầu hs quan sát bảng biến thiên bán kính 2/ Sự biến đổi tính kim loại – phi kim : 

nguyên tử trong BTHNhận xét về bán kính a/ Trong một chu kì : Trong mỗi chu kì 

nguyên tử, điện tích hạt nhân của các nguyên tố theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, 

trong một chu kì? 

tính KL của các nguyên tố yếu dần, đồng 

- Gv: So sánh bán kính, điện tích hạt nhân ntử của thời tính PK mạnh dần. 

Na và Mg? 

Giải thích: Trong 1 chu kì khi đi từ trái sang 

-Hs: Bán kính nguyên tử Na lớn hơn Mg, điện tích phải: Z+ tăng dần nhưng số lớp e không đổi 

hạt nhân ntử Na nhỏ hơn Mg 

lực hút giữa hạt nhân với e ngoài cùng 

- Bán kính nguyên tử Na lớn hơn Mg mà điện tích tăng bán kính giảm khả năng nhường e 

hạt nhân nhỏ hơn nên e lớp ngoài cùng của ntử Mg giảm( Tính KL yếu dần) khả năng nhận 

liên kết với hạt nhân chặt chẽ hơn, do đó ntử Na thêm e tăng dần => tính PK mạnh dần 

Nhó 

dễ nhường e hơn Mg. Vậy tính kim loại của ntố 

I IIA III IV V VI VII 

m A Mg A A A A A 

nào mạnh hơn? 

N 

Al Si P S Cl 

a 

- Hs: Na 

Kl Kl Kl Pk P Pk Pk 

- Gv so sánh tương tự với các ntố đứng sau 

Tính đi mạ T yế k mạ điể 

Chất ển nh B u T nh n 

Trong một chu kì, theo chiều tăng của điện tích 

hì 

B 

hìn 

hạt nhân, tính kim loại và phi kim biến đổi như thế 

nh 

h 

nào? 

Kim loại 

- Trình chiếu bảng tính chất chu kì 3 

b/ Trong một nhóm A : Trong một nhóm 

- Gv yêu cầu hs quan sát bảng bán kính nguyên tử A, theo chiều tăng dần của điện tích hạt 

trong BTHNhận xét về bán kính nguyên tử, điện nhân, tính KL của các nguyên tố tăng dần, 

tích hạt nhân của các nguyên tố trong một nhóm? đồng thời tính PK giảm dần. 

- Gv: Bán kính nguyên tử tăng, điện tích hạt nhân Giải thích: Trong 1 nhóm A khi đi từ trên 

tăng nhưng bán kính nguyên tử ưu thế hơn Khả xuống : Z+ tăng dần và số lớp e cũng tăng 

năng nhường e tăng nên tính KL mạnh, tính PK thì bán kính nguyên tử tăng và chiếm ưu thế 

ngược lại 

hơn khả năng nhường e tăng tính kim 

Trong 1 nhóm, tính KL và PK biến đổi như thế loại tăng và khả năng nhận e giảm => tính 

nào? 

PK giảm. 

Sự biến đổi này lặp đi lặp lại trong các chu kì Kết luận : 

và các nhóm; Có thể kết luận gì về tính kim loại Tính KL-PK biến đổi tuần hoàn theo chiều 

và phi kim trong BTH? 

tăng dần của điện tích hạt nhân. 

BT: Dựa vào BTH xếp các nguyên tố sau theo 

chiều tính kim loại mạnh dần: Na; K; S; F? 

Hoạt động 2: Độ âm điện 

Mục tiêu: Biết khái niệm độ âm điện, sự biến đổi tuần hoàn độ âm điện trong chu kì, nhóm 

- Độ âm điện là gì? 

3/ Độ âm điện : 

- Trình chiếu bảng độ âm a/ Khái niệm 

điện các nguyên tố 

Độ âm điện của một nguyên tố đặc trưng cho khả năng hút 

- ĐAĐ biến đổi như thế nào electron của nguyên tử đó khi hình thành liên kết hóa học. 

trong một chu kì, nhóm? b/ Sự biến đổi độ âm điện các nguyên tố. 

- Độ âm điện và tính phi 

kim có liên quan như thế 

nào với nhau? 

Kết luận 



− Trong một chu kì, đi từ trái sang phải theo chiều tăng dần của 

điện tích hạt nhân thì độ âm điện tăng dần. 

− Trong một nhóm A, đi từ trên xuống theo chiều tăng dần của 

điện tích hạt nhân thì độ âm điện giảm dần. 

Kết luận : Vậy độ âm điện của các nguyên tố biến đổi tuần 

hoàn theo chiều tăng dần của Z+. 







41 










- Sự biến thiên tính kim loại – phi kim trong chu kì, nhóm 

- Sắp xếp các nguyên tố sau theo chiều tăng của tính kim loại: Al; Li, Mg; Na 

Câu 1: Các nguyên tố của chu kì 2 được sắp xếp theo chiều giá trị độ âm điện giảm dần (từ trái 

sang phải) như sau: ĐA: A 

A. F, O, N, C, B, Be, Li 

B. Li, B, Be, N, C, F, O 

C. Be, Li, C, B, O, N, F 

D. N, O, F, Li, Be, B, C 

Câu 2: Trong một chu kì, bán kính nguyên tử của các nguyên tố 

A. Tăng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân 

B. Giảm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân 

C. Giảm theo chiều tăng của tính phi kim 

D. B và C đều đúng 

Câu 3: Trong một nhóm A, bán kính nguyên tử của 

các nguyên tố: 

A. Tăng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân 

B. Giảm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân 

C. Giảm theo chiều tăng của tính phi kim 

D. A và C đều đúng 

Câu 4: Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tính phi kim tăng dần (từ trái sang phải) như sau: 

A. F, Cl, S, Mg 

B. Cl, F, Mg, S 

C. Mg, S, Cl, F 

D. S, Mg, Cl, F 

5. Dặn dò: 

-Về nhà làm Bt sgk trang 47-48 

-Chuẩn bị phần tiếp theo 


.......................................................................................................................................................... 

. 

.................................................................................................................................................... 





............................................................................................. 

Ngày soạn: 8/10/2018 

KHDH 14: SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ 

HỌC- ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN 


- Chu kì, nhóm 




- Hiểu được sự biến đổi hoá trị cao nhất với oxi và hoá trị với hiđro của các nguyên tố trong một 

chu kì. 







42 









- Biết được sự biến đổi tính axit, bazơ của các oxit và hiđroxit trong một chu kì, trong một nhóm 

A. 

- Hiểu được nội dung định luật tuần hoàn. 

2.Kĩ năng:: Dựa vào qui luật chung, suy đoán được sự biến thiên tính chất cơ bản trong chu kì 

(nhóm A) cụ thể, thí dụ sự biến thiên về: 

+ Hoá trị cao nhất của nguyên tốđó với oxi và với hiđro. 

+ Công thức hoá học và tính axit, bazơ của các oxit và hiđroxit tương ứng. 









3.Thái độ: Thái độ học tập nghiêm túc, tích cực 


- Quy luật biến đổi hoá trị cao nhất với oxi và hoá trị với hiđro của một số nguyên tố trong một 

chu kì, trong nhóm A . 

(Giới hạn ở nhóm A thuộc hai chu kì 2, 3). 

- Định luật tuần hoàn 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn. 



*Học sinh: Học bài cũ, làm bài tập, chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. 




Viết cấu hình e nguyên tử và sắp xếp các nguyên tố hoá học sau theo chiều tính phi kim giảm 

dần và giải thích: Al(Z=13), P(Z=15), Na(Z=11), Cl(Z=17)? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Ta đã biết đặc điểm cấu hình electron nguyên tử, sự hình thành ion của các 

nguyên tử. Với những đặc điểm đó, các nguyên tử này hình thành hợp chất như thế nào? Chúng 

ta sẽ tìm hiều ngay bây giờ. 




Hoạt động 1: Hoá trị của các nguyên tố hoá học 

Mục tiêu: Biết hoá trị cao nhất với oxi của các nguyên tố tăng dần từ 1 đến 7, hoá trị với 

hiđro giảm từ 4 đến 1Biến đổi tuần hoàn 

- Trình chiếu cho học sinh xem bảng 

ΙΙ/ HÓA TRỊ CỦA CÁC NGUYÊN TỐ 

CTHH thể hiện hoá trị cao nhất với oxi 

và hoá trị với hiđro các nguyên tố 

• Trong 1 chu kì: đi từ trái sang phải, hóa trị cao nhất với 

oxi của các nguyên tố tăng lần lượt từ 1 đến 7, hóa trị với 

- Hs nhận xét về sự biến đổi hoá trị trong 

hiđro của các PK giảm từ 4 đến 1. 

một chu kì 

- Gv yêu cầu hs viết công thức thể hiện 

IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA 

hoá trị cao nhất với oxi và hoá trị với Hchất oxit 

hiđro các nguyên tố thuộc chu kì 2, 3 

cao nhất R 2O RO R 2O 3 RO 2 R 2O 5 RO 3 R 2O 7 

Hc khí với 

- Gv thông tin về hợp chất của kim loại hiđro RH 4 RH 3 RH 2 RH 

kiềm và kiềm thổ với hiđro •Kết luận: Hóa trị cao nhất của một nguyên tố với oxi, 

- Gv: Nhận xét gì về số nguyên tử H và hóa trị với hiđro biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của 







43 











hoá trị cao nhất của nguyên tố? 

điện tích hạt nhân 

- Sự biến đổi này được lặp đi lặp lại sau 

mỗi chu kì, ta có kết luận gì? 



Hoạt động 1: Sự biến đổi tính axit- bazơ của oxit và hiđroxit 

Mục tiêu: Biết sự biến đổi tuần hoàn tính axit- bazơ của oxit và hiđroxit của các nguyên 

tố trong bảng tuần hoàn 

- Gv trình chiếu bảng tính axit- 

ΙΙΙ/ SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH AXIT-BAZƠ CỦA OXIT 

bazơ của các hợp chất oxit và 

VÀ HIĐROXIT 

hiđroxit 

• Trong 1 chu kì: từ trái sang phải theo chiều tăng dần 

- Hs nhận xét sự biến đổi tính axitcủa 

điện tích hạt nhân, tính bazơ của oxit và hiđroxit 

bazơ của các hợp chất 

tương ứng giảm dần, đồng thời tính axit của chúng tăng 


dần. 

- Kim loại mạnh thì tính bazơ của 

Na 2O MgO Al 2O 3 SiO 2 P 2O 5 SO 3 

hợp chất sẽ mạnh, phi kim mạnh thì Oxit Oxit Oxit Oxit Oxit Oxit Oxit 

bazơ bazơ l/tính axit axit axit 

tính axit của hợp chất mạnh 

NaOH Mg(OH) 2 Al(OH) 3 H 2SiO 3 H 3PO 4 H 2SO 4 

- Tính axit và bazơ của các hợp 

Bazơ Bazơ Hidroxit Axit Axit Axit 

Hidrox mạnh yếu lưỡng tính yếu TB mạnh 

chất trong một nhóm A biến thiên it kiềm 

như thế nào? 

Bazơ 

Axit 


• Trong 1 nhóm A : Đi từ trên xuống, theo chiều tăng 

- Gv kết luận, lấy một số vd để hs dần điện tích hạt nhân : tính bazơ của các oxit và 

so sánh 

hidroxit tăng, tính axit giảm dần. 

Hoạt động 1: Sự biến đổi tính axit- bazơ của oxit và hiđroxit 

Mục tiêu: Nêu được định luật tuần hoàn 

- Cấu hình electron, bán kính nguyên tử, độ âm 

ΙV/ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN : 

điện, tính kim loại, tính phi kim của các nguyên 

Định luật tuần hoàn: 

tố, tính axit, tính bazơ của các hợp chất các 

nguyên tố biên đổi như thế nào trong bảng tuần “Tính chất của các nguyên tố và đơn chất, 

hoàn? 

cũng như thành phần và tính chất của các 

- Từ những sự biến thiên đó, Pauling đã đưa ra hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến 

định luật tuần hoàn, nhờ có định luật này, đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích 

Menđeleep đã dự đoán một số nguyên tố chưa hạt nhân nguyên tử” 

được tìm ra 

- Hs nêu nội dung định luật 


BT1: Nguyên tố có hợp chất khí với hiđro là RH 3 , công thức oxit cao nhất là: 

A. R 2 O B. R 2 O 2 C. R 2 O 3 D. R 2 O 5 

BT2: Tính thành phần phần trăm về khối lượng của Cl trong công thức oxit cao nhất của nó? 

BT3: Nguyên tố R có công thức oxit cao nhất là RO 2 , hợp chất với hiđro của R chứa 75% khối 

lượng R. R là nguyên tố nào? 

5. Dặn dò: 

- Học bài 

- Làm bài tập SSGK, SBT 

- Soạn bài: “Ý nghĩa bảng tuần hoàn” 


.......................................................................................................................................................... 

. 


44 



















KHDH 15 Ý NGHĨA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 


- Chu kì, nhóm 


- Quy luật biến đổi bán kính nguyên tử, độ âm điện, tính kim loại, tính phi kim của các nguyên 

tố trong chu kì, nhóm A 

Quy luật biến đổi hoá trị, tính axit- bazơ, hoá trị cao nhất với oxi và hiđro của một số nguyên tố 

trong chu kì, nhóm 



1.Kiến thức:Hiểu được: 

Mối quan hệ giữa vị trí các nguyên tố trong bảng tuần hoàn với cấu tạo nguyên tử và tính chất 

cơ bản của nguyên tố và ngược lại. 

2.Kĩ năng:Từ vị trí nguyên tố trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, suy ra: 


- Tính chất hoá học cơ bản của nguyên tốđó. 

- So sánh tính kim loại, phi kim của nguyên tốđó với các nguyên tố lân cận. 







3.Thái độ:Thái độ học tập nghiêm túc, tích cực 

II. TRỌNG TÂM: Mối quan hệ giữa vị trí các nguyên tố trong bảng tuần hoàn với cấu tạo 

nguyên tử và tính chất cơ bản của nguyên tố. 




*Học sinh: Học bàicũ, làm bài tập, chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp. 




Viết cấu hình e nguyên tử, xác định vị trí và viết công thức oxit cao nhất, hợp chất khí với hiđro 

của các nguyên tố: S(Z=16); Cl(Z=17); P(Z=15); Si(Z=14)? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề:Chúng ta đã tìm hiểu kĩ về BTH Ý nghĩa của BTH? 



Hoạt động 1: Mối quan hệ giữa vị trí nguyên tố và cấu tạo nguyên tử của nó: 







45 









Mục tiêu: Hiểu được mối quan hệ giữa vị trí nguyên tố và cấu tạo nguyên tử của nguyên tố đó 

- Gv nêu thí dụ 1, yêu cầu hs trả I/ QUAN HỆ GIỮA VỊ TRÍ NGUYÊN TỐ VÀ CẤU 

lời vào vở 

TẠO NGUYÊN TỬ CỦA NÓ: 

- Một hs lên bảng, hs khác theo Thí dụ 1: Nguyên tố có STT 20, chu kì 4, nhóm IIA. Hãy 

dõi, nhận xét 

cho biết: 

- Vậy, khi biết vị trí của nguyên tố - Số proton, số electron trong nguyên tử? 

trong BTH ta có thể biết được - Số lớp electron trong nguyên tử? 

những gì? 

- Số eletron lớp ngoài cùng trong nguyên tử? 


Trả lời: 

- Gv nêu thí dụ 2, yêu cầu hs thực - Nguyên tử có 20p, 20e 

hiện 

- Nguyên tử có 4 lớp e 

- Số e lớp ngoài cùng là 2 

- Đó là nguyên tố Ca 

Thí dụ 2: Cấu hình electron nguyên tử của một nguyên tố 

2 2 6 2 6 1 

là: 1s 2s 2 p 3s 3p 4s . Hãy cho biết vị trí của nguyên tố 

- Vậy khi biết cấu tạo nguyên tử đó trong bảng tuần hoàn? 

thì ta biết được điều gì? 

Trả lời: 


- Ô nguyên tố thứ 19 vì có 19e(=19p) 

- Chu kì 4 vì có 4 lớp e 

- Nhóm IIA vì có 2e lớp ngoài cùng 

- Đó là Kali 

Kết luận: Biết vị trí của một nguyên tố trong bảng tuần 

- Gv: Qua 2 thí dụ trên, hãy cho hoàn, có thể suy ra cấu tạo của nguyên tố đó và ngược 

biết mối liên hệ giữa vị trí nguyên lại. 

tố và cấu tạo nguyên tử của _ Số thứ tự của nguyên tố ↔ Số proton, số electron 

nguyên tố đó? 

_ Số thự tự của chu kì ↔ Số lớp electron. 


_ Số thứ tự của nhóm A ↔ Số electron lớp ngoài cùng. 


Hoạt động 1: Mối quan hệ giữa vị trí và tính chất của nguyên tố: 

Mục tiêu: Hiểu được mối quan hệ giữa vị trí nguyên tố và tính chất của nó 

- Nguyên tử các nguyên tố ở nhóm II/ QUAN HỆ GIỮA VỊ TRÍ VÀ TÍNH CHẤT CỦA 

IA, IIA, IIIA(trừ H, B) có bao NGUYÊN TỐ : 

nhiêu e lớp ngoài cùng? 

Biết vị trí một nguyên tố trong bảng tuần hoàn, ta có 


thể suy ra những tính chất hóa học cơ bản của nó : 

- Các nguyên tử này có xu hướng _ Tính kim loại, tính phi kim: 

cho hay nhận e? Thể hiện tính +Các nguyên tố ở các nhóm IA, IIA, IIIA (trừ H và B) 

chất gì? 

có tính kim loại. 


+ Các nguyên tố ở các nhóm VA, VIA, VIIA (trừ 

- Tương tự với các nguyên tố antimon, bitmut và poloni) có tính phi kim. 

nhóm VA, VIA, VIIA(Trừ _ Hóa trị cao nhất của nguyên tố trong hợp chất với oxi, 

antimon, bitmut và poloni) có tính hóa trị của nguyên tố trong hợp chất với hiđro. 

phi kim 

_ Công thức oxit cao nhất. 

- Hoá trị cao nhất của các nguyên 

tố với oxi và hoá trị với hiđro? 

- Viết công thức oxit, hợp chât khí 

với hiđro? 

- Viết hợp chất hiđroxot của các 

nguyên tố ? 

Biết vị trí của nguyên tố trong 

_ Công thức hợp chất khí với hiđro (nếu có) 

IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA 

hchất 

oxit 

cao 

nhất 

R 2 O RO R 2 O 3 RO 2 R 2 O 5 RO 3 R 2 O 7 



Hchất 







46 









bảng tuần hoàn ta có thể biết được khí 

RH 4 RH 3 RH 2 RH 

những tính chất nào của nguyên tố với 

? 

hiđro 

Kết luận 

_ Công thức hiđroxit tương ứng (nếu có) và tính axit hay 

bazơ của chúng. 

Hoạt động 1: So sánh tính chất của một nguyên tố với các nguyên tố lân cận: 

Mục tiêu: Biết so ánh tính chất hoá học của các nguyên tố hoá học với nhau 

Gv phát vấn với hs về các quy luật III/ SO SÁNH TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA MỘT 

biến đổi: 

NGUYÊN TỐ VỚI CÁC NGUYÊN TỐ LÂN CẬN: 

• Trong mỗi chu kì : chiều tăng Dựa vào qui luật biến đổi tính chất của các nguyên tố 

dần Z+ : tính KL giảm dần, tính trong bảng tuần hoàn có thể so sánh tính chất hóa học 

PK tăng dần. 

của một nguyên tố với các nguyên tố lân cận. 

• Trong một nhóm A : chiều tăng Vd : So sánh: P(Z=15) với Si(Z=14) và S(Z=16) 

dần Z+, tính KL tăng dần, tính PK 

P(Z=15) với N(Z=7) và As(Z=33) 

giảm dần. 

_ Si, P, S thuộc cùng một chu kì => theo chiều tăng của 

Tính kim loại và phi kim tương Z => tính PK tăng dần Si 

ứng với tính bazơ và tính axit của _ N, P, As thuộc cùng nhóm A => theo chiều tăng của Z 

oxit và hidroxit 

=> tính PK tăng dần As 

Lấy một số ví dụ 


2 2 

Câu 1: Nguyên tử của một nguyên tố có cấu hình e lớp ngoài cùng là 3s 

3p . Hãy xác định vị 

trí và tính chất hoá học cơ bản của nguyên tố đó? 

Câu 2: Một nguyên nằm ở chu kì 3, nhóm VIA của BTH. Hãy xác định cấu tạo nguyên tử của 

nguyên tố đó? 

5. Dặn dò: 

- Học bài 

- Làm bài tập SGK, SBT 

- Ôn lại toàn bộ chương II 


.......................................................................................................................................................... 

. 






KHDH 16 

LUYỆN TẬP 

BẢNG TUẦN HOÀN, SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN 

TỬ VÀ TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC (tiết 1) 


- Cấu tạo BTH 

- Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình e nguyên tử các nguyên tố hoá học 

- Quy luật biến đổi bán kính nguyên tử, độ âm điện, tính kim loại, tính phi kim của các nguyên 

tố trong chu kì, nhóm A 

- Quy luật biến đổi hoá trị, tính axit- bazơ, hoá trị cao nhất với oxi và hiđro của một số nguyên 

tố trong chu kì, nhóm 

47 


















- Bảng tuần hoàn 

- Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử 

- Sự biến đổi tuần hoàn tính chất (Tính kim loại, phi kim, độ âm điện, bán kính nguyên tử) của 

nguyên tố và tính axit, bazơ của hợp chất 


2.Kĩ năng: Hệ thống hoá kiến thức 









3.Thái độ: Tích cực, chủ động 

II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Phát vấn 


*Giáo viên: Giáo án, câu hỏi trắc nghiệm 




2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra trong quá trình luyện tập 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Tổng hợp kiến thức chương II 




Hoạt động 1: Kiến thức cần nắm vững về bảng tuần hoàn 

Mục tiêu:Củng cố, hệ thống hoá kiến thức về bảng tuần hoàn 

Giáo viên phát vấn với học sinh trả lời một A.KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG: 

số câu hỏi sau: 

1,Cấu tạo bảng tuần hoàn: 

- Các nguyên tố hoá học được xếp vào a.Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố 

BTH theo những nguyên tắc nào? 

trong BTH: 3 nguyên tắc: 

- Hàng và cột tương ứng với thành phần - Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều 

nào trong BTH? 

tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử. 

- Các nguyên tố có cùng số lớp e trong 

nguyên tử được xếp thành 1 hàng (chu kì) 

- Các ngưyên tố có số e hoá trị trong 

nguyên tử như nhau được xếp thành 1 cột 

- Ô nguyên tố cho ta biết những thông tin (Nhóm). 

nào? 

b.Ô nguyên tố: Mỗi nguyên tố được xếp 

- Có tất cả bao nhiêu chu kì? 

vào 1 ô gọi là ô nguyên tố 

- Chu kì nào là chu kì nhỏ, chu kì lớn? c.Chu kì: 

-Mỗi hàng là 1 chu kì 

-Có 3 chu kì nhỏ : 1,2,3 

- Những nguyên tố nằm trong một chu kì -Có 4 chu kì lớn: 4,5,6,7 

có đặc điểm gì? 

Nguyên tử các nguyên tố thuộc 1 chu 







48 









- Những nguyên tố như thế nào được xếp kì có số lớp e như nhau 

vào cùng một nhóm? 

d.Nhóm: 

- Phân loại nhóm? 

*Nhóm A: Gồm chu kì nhỏ và chu kì lớn 

- Nguyên tố s thuộc nhóm nào? 

,từ I A VIII A. 

- Nguyên tố p thuộc nhóm nào? 

-Nguyên tố s thuộc nhóm I A ,II A . 

- Xác định số thứ tự nhóm dựa vào đâu? -Nguyên tố p thuộc nhóm III A VIII A . 

- Nhóm B gồm những nguyên tố thuộc họ *Nhóm B: (III B VIII B ;I B, II B ) 

gì? 

-Nguyên tố d,f thuộc chu kì lớn 

- Những nguyên tố f nằm ở đâu trong 

BTH? 

- Cách xác định số TT các nguyên tố nhóm 

B? 

Hoạt động 2: Kiến thức cần nắm vững về sự biến đổi tuần hoàn 

Mục tiêu: Củng cố kiến thức về sự biến đổi tuần hoàn cấu hình e, tính KL, tính PK, 

bán kính nguyên tử, giá trị độ âm điện ; Nắm nội dung định luật tuần hoàn 

Giáo viên phát vấn với học sinh 2.Sự biến đổi tuần hoàn: 

trả lời một số câu hỏi sau: a.Cấu hình electron nguyên tử: 

- Số e lớp ngoài cùng của nguyên Số e ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố ở 

tử các nguyên tố biến đổi như thế mỗi chu kì tăng từ 18 thuộc các nhóm từ 

nào trong một chu kì ? 

I A VIII A .Cấu hình e của nguyên tử các nguyên tố 

- Trong một chu kì, tính KL và biến đổi tuần hoàn 

PK, bán kính nguyên tử, giá trị độ b.Sự biến đổi tuần hoàn tính KL, PK,R nguyên 

âm điện biến đổi như thế nào ? 

tử,giá trị ĐAĐ của các nguyên tố được tóm tắt 

Hệ thống thành bảng 

trong bảng sau: 

- Gv : Phát vấn hs về công thức 

R nguyên KL PK ĐAĐ 

oxit cao nhất, hợp chất khí với 

tử 

hiđro 

Chu Giảm Giảm Tăng Tăng 

Sự biến đổi tính axit, bazơ ? kì 

Nhóm Tăng Tăng Giảm Giảm 

Gv yêu cầu hs nêu định luật tuần 

3.Định luật tuần hoàn: 

hoàn 

- Tính chất của các nguyên tố và đơn chất cũng 

như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo 

nên từ các nguyên tử đó biến đổi tuần hoàn theo 

chiều tăng dần của ĐTHN nguyên tử. 

Hoạt động 3: Vận dụng 

Mục tiêu:Củng cố kiến thức về BTH 

Giáo viên Câu 1 : Tìm câu sai trong những câu dưới đây: 

đọc câu hỏi, A. Trong chu kì, các nguyên tố được xếp theo chiều điện tích hạt nhân 

học sinh trả tăng dần 

lời, giải B. Trong chu kì, các nguyên tố được xếp theo chiều số hiệu nguyên tử 

thích tăng dần 

Giáo viên C. Nguyên tử cảu các nguyên tố trong cùng một chu kì có số e bằng 

nhận xét, 

kết luận 



nhau 

D. Chu kì thường bắt đầu là kim loại kiềm, kết thúc là một khí hiếm (trừ 

chu kì 1 và chu kì 7 chưa hoàn thành) 

Câu 2 : Số hiệu nguyên tử Z của các nguyên tố X, A, M, Q lần lượt là 6, 

7, 20, 19. Nhận xét nào sau đây đúng ? 

A. X thuộc nhóm VA B. A, M thuộc nhóm IIA 

C. M thuộc nhóm IIB D. Q thuộc nhóm IA 







49 









Câu 3 : Số hiệu nguyên tử Z của các nguyên tố X, A, M, Q lần lượt là 6, 

7, 20, 19. Nhận xét nào sau đây đúng ? 

A. Cả 4 nguyên tố trên thuộc một chu kì B. M, Q thuộc chu kì 4 

C. A, M thuộc chu kì 3 D. Q thuộc nhóm IA 

Câu 4 : Trong bảng tuần hoàn, nguyên tố X có STT 16, nguyên tố X 

thuộc : 

A. Chu kì 3, nhóm IVA B. Chu kì 4, nhóm VIA 

C. Chu kì 3, nhóm VIA D. Chu kì 4, nhóm IIIA 

Câu 5 : Theo quy luật biến đổi tính chất đơn chất của các nguyên tố 

trong bảng tuần hoàn thì : 

A. Phi kim mạnh nhất là iôt B. Kim loại mạnh nhất là Liti 

C. Phi kim mạnh nhất là flo D. Kim loại yếu nhất là cesi 

Câu 6 : Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tính phi kim tăng dần (từ 

trái sang phải) như sau: 

A. F, Cl, S, Mg C. Cl, F, Mg, S 

B. Mg, S, Cl, F D. S, Mg, Cl, F 

Hs thảo luận Câu 7 : Các nguyên tố halogen được sắp xếp theo chiều bán kính nguyên 

3’ Hai hs tử giảm dần (từ trái sang phải) như sau: 

lên bảng, hs A. I, Br, Cl, F C. F, Cl, Br, I 

khác nhân B. I, Br, F, Cl D. Br, I, Cl, F 

xét, bổ sung Câu 8: Hai nguyên tố A, B nằm ở 2 chu kì liên tiếp trong một nhóm A. 

Gv đánh giá Tổng số hạt proton trong 2 nguyên tử A, B là 24. Tìm A, B? Đáp án: 

O(Z=8) và S(Z=16) 

Câu 9: Hai nguyên tố A, B nằm kế tiếp nhau trong cùng một chu kì; tổng 

số đơn vị điện tích hạt nhân trong hai hạt nhân của 2 nguyên tử đó là 25. 

Xác định A,B? 

Câu 10: Viết cấu hình e của ion: O 2- ; Mg 2+ ; Zn 2+ ; Fe 2+ 


- Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong BTH 

- Cấu tạo BTH 

- Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình e, bán kính nguyên tử, tính chất… 


5. Dặn dò: 

- Học bài, nắm kĩ kiến thức về BTH 

- Làm bài tập : 5,6,7,8,9/54SGK 


.......................................................................................................................................................... 

. 







KHDH 17LUYỆN TẬP 

BẢNG TUẦN HOÀN, SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN 

TỬ VÀ TÍNH CHẤT CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC 







50 









Hợp chất oxit cao nhất, hợp chất khí với hiđro của nguyên tố 



1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về hợp chất oxit cao nhất và hợp chất khí với hiđro của các 

nguyên tố hoá học 

2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng: 

- Xác định hoá trị của nguyên tố dựa vào công thức oxit cao nhất và hợp chất khí với hiđro 

- Giải bài toán xác định nguyên tố 









3.Thái độ: Tích cực trong hoạt động nhóm 






1.Ổn định lớp:Kiểm tra sĩ số, đồng phục... 

2.Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong bài luyện tập 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Hãy viết công thức hợp chất khí với hiđro, công thức oxit cao nhất của các 

nguyên tố tương ứng có công thức oxit cao nhất và hợp chất khí với hiđro như sau: RH 4 , R 2 O 5 , 

RO 2 , RH? vào bài 



Hoạt động 1: Bài toán tổng số hạt kết hợp vị trí nguyên tố trong BTH 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng giải toán hoá kết hợp tổng số hạt trong nguyên tử và kĩ 

năng xác định vị trí nguyên tố trong bảng tuần hoàn 

BT5/54SGK: Tổng số hạt trong một BT5/54: 

nguyên tử của một nguyên tố thuộc Tổng số hạt= 2Z + N = 28 N= 28 – 2Z (1) 

nhóm VIIA là 28. 

N 

Kết hợp điều kiện: 1≤ ≤ 1,5 → Z ≤ N ≤ 1,5Z 

(2) 

a) Tính nguyên tử khối 

Z 

b) Viết cấu hình electron nguyên Từ (1) và (2) ta có: Z ≤ 28 − 2Z ≤ 1,5Z 

tử của nguyên tố đó? 

8 ≤ Z ≤ 9,3 

DH: Giải giống như một bài tổng số 

2 2 4 

Nếu Z=8: 1s 2s 2 p thuộc nhóm VIA (loại) 

hạt bình thường, so kết quả với vì trí 

2 2 5 

đề bài cho để chọn kết quả đúng 

Nếu Z=9: 1s 2s 2 p thuộc nhóm VIIA (chọn) 

Hs lên bảng, hs khác nhận xét N = 28- 2.9= 10 

Gv đánh giá 

a) Nguyên tử khối = A= 19 

2 2 5 

b) Cấu hình e: 1s 2s 2 p 

Hoạt động 1: Bài toán xác định nguyên tố dựa vào vị trí trong BTH 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng giải bài toán xác định nguyên tố chưa biết dựa vào pthh 

và vị trí nguyên tố trong bảng tuần hoàn 

BT9/54SGK: Khi cho 0,6 gam một BT9/54: 







51 









kim loại nhóm IIA tác dụng với nước Số mol khí hiđro tạo thành: 

tạo ra 0,336 lít khí hiđro ở đktc. Xác 0,336 

n = = 0,015mol 

định kim loại đó? 

22, 4 

HD: Kim loại Nhóm IIA có hoá trị II, Kim loại thuộc nhóm IIA nên có hoá trị II 

Gọi kim loại là M và viết phương trình M + 2H 2 O M(OH) 2 + H 2 

giống như một nguyên tố bình thường M(g) 

2(g) 

đã biết để tìm ra khối lượng nguyên tử 0,6(g) 

2.0,015(g) 

và xác định nguyên tố 

M 2 0,6.2 

HS lên bảng, hs khác nhận xét 

= → M = = 40 

0,6 0,03 0,03 

Vậy kim loại đó là Canxi 

Hoạt động 2: Bài toán xác định nguyên tố dựa vào công thức oxit cao nhất 

và hợp chất khí với hiđro 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng chuyển đổi giữa công thức oxit cao nhất và hợp chất khí 

với hiđro, giải bài toán dựa vào thành phần phần trăm nguyên tố trong phân tử 

BT7/54SGK: Oxit cao nhất của một BT7/54: 

nguyên tố là RO 3 , trong hợp chất của Oxit cao nhất của R là RO 3 nên R thuộc nhóm 

nó với hiđro có 5,88%H về khối lượng. VIA 

Xác định nguyên tử khối của nguyên tố Do đó hợp chất với hiđro của R là RH 2 

đó? 

Ta có: 

HD: Dựa vào công thức oxit cao nhất 2M 

H 

5,88 2 5,88 2.100 − 2.5,88 

= → = → M 

R 

= = 

xác định vị trí của nguyên tố Xác M 

RH 

100 M 

2 

R 

+ 2 100 5,88 

định hợp chất khí với hiđro và giải 

BT8/54SGK: Hợp chất khí với hiđro 

Vậy R là lưu huỳnh 

của một nguyên tố là RH 4 . Oxit cao 

BT8/54: 

nhất của nó chứa 53,3% oxi về khối 

Hợp chất khí với hiđro của R là RH 

lượng. Tìm nguyên tử khối của nguyên 

4 nên R 

thuộc nhóm IVA. Do đó, công thức oxit cao 

tử đó? 

nhất là RO 

HD: Dựa vào hợp chất khí với hiđro 

2 

Ta có: 

xác định vị trí nguyên tố suy ra công 

2. MO 

53,3 32 53,3 32.100 −32.53,3 

thức oxit cao nhất và giải 

= → = → M 

R 

= = 

Hs lên bảng, hs khác làm vào vở, nhận 

M 

RO 

100 M 32 100 53,3 

2 

R 

+ 

xétgv đánh giá 

Vậy nguyên tử khối của R là 28 


- Muốn xác định nguyên tố cần xác định đại lượng nào? 

- Chuyển đổi qua lại giữa công thức oxit cao nhất và hợp chất khí với hiđro 

5. Dặn dò: Ôn tập toàn bộ chương II, chuẩn bị kiểm tra 1 tiết 


.......................................................................................................................................................... 

. 

. Ngày ……tháng …......năm 





................................................................................................................................................... 






52 









KHDH 18: KIỂM TRA 1 TIẾT- LẦN 2 





- Kiểm tra khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh về bản tuần hoàn, sự biến đổi tuần hoàn cấu 

hình e, tính chất các nguyên tố và hợp chất 

- Kiểm tra kĩ năng vận dụng kiến thức vào giải bài tập 



1.1/. Ý nghĩa bảng tuần hoàn: 

- Quan hệ giữa vị trí nguyên tố và cấu hình e nguyên tử 

- Quan hệ giữa vị trí và tính chất nguyên tố và hợp chất 

1.2/. Sự biến đổi tuần hoàn: 

- Cấu hình e lớp ngoài cùng 

- Tính chất nguyên tố 

- Bán kính nguyên tử 

- Tính chất của hợp chất 

2. Kĩ năng: 

2.1 Xác định vị trí nguyên tố trong BTH 

2.2. Xác định cấu tạo nguyên tử 

2.3. Xác định tên nguyên tố trong cùng một chu kì, ở 2 chu kì liên tiếp 

2.4. Xác định loại nguyên tố dựa vào phản ứng hoá học 

2.5. Viết cấu hình e của ion 

III.HÌNH THỨC KIỂM TRA: Tự luận (10 câu) 

IV.LẬP MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA: 

Mức độ 

Nội dung 

Biết Hiểu Vận 

dụng 

Vận dụng 

cao 

thấp 

1) Xác định vị trí nguyên tố trong BTH Câu 1 

2) Xác định cấu tạo nguyên tử Câu 2 

3) Sắp xếp nguyên tố theo chiều tăng giảm tính 

Câu 3 

chất 

4) Cho cấu hình e nguyên tử, viết CT oxit, hợp Câu 4 

chất khí với hiđro, tính chất 

5) Sắp xếp các nguyên tử theo chiều số e lớp Câu 5 

ngoài cùng tăng dần 

6) Xác định nguyên tố nằm ở 2 ô trong 1 chu kì Câu 6 

7) Xác định tên kim loại + dd axit Câu 7 

8) Cho CT oxit cao nhất... Tìm R Câu 8 

9) Xác định tên 2 nguyên tố ở 2 chu kì liên tiếp Câu 9 

10) Viết cấu hình e nguyên tử khi biết cấu hình e 

của ion 

Câu 

10 






V.ĐỀ KIỂM TRA VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM: 

3. Đề kiểm tra: 


53 









Câu 1: Nguyên tử của một nguyên tố có số proton trong hạt nhân là 16. Hãy xác định vị trí của 

nguyên tố đó trong bảng tuần hoàn? 

2 3 

Câu 2: Nguyên tử của một nguyên tố A có cấu hình electron lớp ngoài cùng là 3s 

3p . Hãy cho 

biết: 

a) Số proton, số electron trong nguyên tử A ? 

b) Số lớp electron trong nguyên tử? 

c) Số electron lớp ngoài cùng trong nguyên tử? 

Câu 3: Sắp xếp các nguyên tố sau theo chiều tính kim loại tăng dần (từ trái qua phải): 

A; B; C; 

D . 

8 16 6 17 



2 2 6 2 5 

Câu 4: Nguyên tử của một nguyên tố R có cấu hình electron là 1s 2s 2 p 3s 3p . Hãy cho biết: 

a) Công thức oxit cao nhất của R, tính chất? 

b) Công thức hợp chất hiđroxit của R, tính chất? 

Câu 5: Sắp xếp các nguyên tử sau theo chiều số electron lớp ngoài cùng giảm dần: 

13 

X ; 

19Y ; 

6 

Z; 

7T 

Câu 6: Cho 2 nguyên tố A, B nằm ở 2 ô liên tiếp trong cùng một chu kì của bảng tuần hoàn. Hãy 

xác định số thứ tự của 2 nguyên tố, biết rằng tổng số proton trong 2 nguyên tử A, B là 23? 

Câu 7: Hoà tan hoàn toàn 4,6 gam một kim loại kiềm vào nước thu được dung dịch A. Để trung 

hoà hết dung dịch A cần 100 ml dung dịch HCl 2M. Xác định tên nguyên tố kim loại? 

Câu 8: Công thức oxit cao nhất của một nguyên tố là RO 3 . Trong hợp chất khí với hiđro, R 

chiếm 94,12% về khối lượng. Hãy xác định tên nguyên tố R? 

Câu 9: Hai nguyên tố A và B thuộc cùng một phân nhóm chính và ở hai chu kì liên tiếp trong 

bảng tuần hoàn. Tổng số hạt proton trong hai hạt nhân nguyên tử A và B là 32. Xác định tên A, 

B và viết cấu hình electron nguyên tử? 

Câu 10: Hãy viết cấu hình electron nguyên tử của: 

- 

Ion M 2+ có cấu hình electron phân lớp ngoài cùng là 3d 5 

- Ion X - có cấu hình electron phân lớp ngoài cùng là 2p 6 

4. Hướng dẫn chấm: Mỗi câu 1 điểm 

Câu 1: Ô thứ 16, chu kì 3, nhóm VIA 

Câu 2: 

a) Số proton, số electron trong nguyên tử A =15 

b) Số lớp electron trong nguyên tử A = 3 

c) Số electron lớp ngoài cùng trong nguyên tử = 5 

Câu 3: AY 

Câu 6: Giả sử Z B >Z A 

⎧ZB 

+ Z 

A 

= 23 ⎧Z 

A 

= 11 

Ta có: ⎨ ⎨ 

⎩ZB 

− Z 

A 

= 1 ⎩ZB 

= 12 

Câu 7: Ta có: nHCl 

= 0,1.2 = 0, 2( mol) 

Gọi A là kim loại cần tìm 

PT: 2A + 2H 2 O 2AOH + H 2 (1) và AOH + HCl ACl + H 2 O (2) 

Theo pt (2): nAOH 

= nHCl 

= 0, 2mol 

; Theo pt (1): nA 

= nAOH 

= 0, 2mol 

4,6 

M 

A 

= = 23 (g/mol) Vậy kim loại là Natri (Na) 

0, 2 

Câu 8: 







54 









Công thức oxit cao nhất là RO 3 nên R thuộc nhóm VIA 

Hợp chất khí với hiđro: RH 2 

Ta có: %R =94,12 %H= 100-94,12 = 5,88 

% R M 94,12 R 

M 

R 

= ⇔ = → M 

R 

= 32 Vậy R là lưu huỳnh (S) 

% H 2M 

H 

5,88 2 

Câu 9: Giả sử Z B >Z A ; Hai nguyên tố cùng nằm trong một nhóm A và ở 2 chu kì liên tiếp 3,4 

2 2 6 2 

⎧Z A 

+ Z 

B 

= 32 ⎧⎪ 

Z 

A 

= 12 :1s 2s 2 p 3s 

hơn kém nhau 8 proton. Do đó ta có: ⎨ 

⇒ ⎨ 

2 2 6 2 6 2 

⎩ZB − Z 

A 

= 8 ⎪⎩ 

ZB 

= 20 :1s 2s 2 p 3s 3p 4s 

Câu 10: 

2 2 6 2 6 5 2 

M: 1s 2s 2 p 3s 3p 3d 4s 

2 2 5 

X: 1s 2s 2 p 

VI.KẾT QUẢ KIỂM TRA VÀ RÚT KINH NGHIỆM: 

3. Kết quả kiểm tra: 

Lớp 0







- Sự tạo thành ion, ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử. 

- Định nghĩa liên kết ion. 

2.Kĩ năng: 

- Viết được cấu hình electron của ion đơn nguyên tử cụ thể. 

- Xác định ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử trong một phân tử chất cụ thể. 










II.TRỌNG TÂM: 

- Sự hình thành cation, anion. 

- Ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử. 

- Sự hình thành liên kết ion. 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng - phát vấn- kết nhóm. 


*Giáo viên: Mô hình sự tạo thành ion Li + , F - , phân tử NaCl, mô hình tinh thể NaCl 





Viết cấu hình electron nguyên tử có Z = 3, 12,16, 17, 9? Xác định tính chất cơ bản của nguyên 

tố? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Có thể hiểu một cách đơn giản, liên kết hoá học là sự kết hợp giữa các nguyên 

tử để tạo thành phân tử hay tinh thể. Khi tạo thành liên kết hoá học, nguyên tử thường có xu 

hướng đạt tới cấu hình electron bền vững của khí hiếm với 8 electron lớp ngoài cùng(trừ He). 

Sự hình thành liên kết đó như thế nào, bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu về liên kết ion 



Hoạt động 1: Sự hình thành ion, cation, anion 

Mục tiêu: Biết sự hình thành cation, anion; rèn luyện kĩ năng viết cấu hình ion, xác 

định ion đơn nguyên tử, đa nguyên tử 

-Gv yêu cầu học sinh xác định số e lớp 

ngoài cùng của các nguyên tử trong bài 

cũ?Có xu hướng nhận hay nhường e? 

Vì sao? 

-Hs trả lời 

-Gv: Khi nhường e nguyên tử trở thành 

I/ SỰ HÌNH THÀNH ION, CATION, ANION 

1/ Ion, cation và anion 

a) Sự tạo thành cation 

Thí dụ: Sự hình thành Cation của nguyên tử 

Li(Z=3) 

Cấu hình e: 1s 2 2s 1 

ion gì? 

1s 2 2s 1 → 1s 2 + 1e 


(Li) (Li + ) 

- Gv: Nguyên tử trung hoà về điện, số p Hay: Li → Li + + 1e 

mang điện tích dương bằng số e mang Kết luận : Trong các phản ứng hoá học, để đạt 

điện tích âm, nên khi nguyên tử nhường được cấu hình bền của khí hiếm, nguyên tử kim 

electron sẽ trở thành phần tử mang điện loại có khuynh hướng nhường e cho nguyên tử 







56 











dương gọi là cation đồng thời tạo ra 1e các nguyên tố khác để trở thành phần tử mang 

tự do 

điện dương gọi là cation 

- Hs lên bảng viết quá trình hình thành - ns 1 nhường 1e (n>1) Ion M + 

Cation của cácnguyên tử Mg, Na - ns 2 nhường 2e(n>1) Ion M 2+ 

Các nguyên tử kim loại , lớp ngoài - ns 2 np 1 nhường 3e Ion M 3+ 

cùng có 1, 2, 3 electron → dễ nhường Tên cation được gọi theo tên kim loại 

electron để tạo ra ion dương 

Vd: Li + gọi là cation liti 

(1+,2+,3+)(cation) có cấu hình electron b) Sự tạo thành anion 

lớp vỏ khí hiếm bền vững 

Thí dụ : Sự hình thành anion của nguyên tử 

- Gv kết luận, thông tin về tên gọi F(Z=9) 

cation 

2 2 5 

Cấu hình e: 1s 2s 2 p 

- Gv: Hạt nhân nguyên tử F có bao 

1s 2 2s 2 2p 5 + 1 e → 1s 2 2s 2 2p 6 

nhiêu p, mang điện gì?Có bao nhiêu e ở (F) (F – ) 

lớp vỏ, điện tích? 

Hay: F + 1e F − 


Kết luận :Trong các phản ứng hoá học, để đạt 

- Nguyên tử F có xu hướng như thế được cấu hình bền của khí hiếm, nguyên tử phi 

nào? Khi Fnhường e trở thành phần tử kim có khuynh hướng nhận thêm e của nguyên 

mang điện gì?Vậy trong phần tử tạo tử các nguyên tố khác để trở thành phần tử mang 

thành có bao nhiêu p, e? 

điện âm gọi là anion 

-Gv:Nguyên tử trung hoà về điện, khi - ns 2 np 3 nhận 3e X 3- 

ngtử nhận thêm electron sẽ trở thành - ns 2 np 4 nhận 2e X 2- 

phần tử mang điện âm gọi là anion (F – ) - ns 2 np 5 nhận 1e X - 

- Hs viết sự hình thành ion của nguyên Tên anion được gọi theo tên gốc axit (trừ O 2– 

tử O, Cl, N 

gọi là anion oxit) 

Các nguyên tử phi kim lớp ngoài VD: F – gọi là anion florua 

cùng có 5, 6, 7 e có khả năng nhận Các cation và anion được gọi chung là ion : 

thêm 3, 2, 1 electron để trở thành ion Cation ↔ Ion dương 

âm(-3,-2,-1) (anion) có cấu hình 

Anion ↔ Ion âm 

electron lớp vỏ khí hiếm bền vững. 

2/ Ion đơn nguyên tử và ion âm đa nguyên tử 

Các cation và anion được gọi chung là 

a) Ion đơn nguyên tử là ion tạo nên từ 1 

ion : 

nguyên tử . Thí dụ cation Li + , Na + , Mg 2+ , Al 3+ 

Cation ↔ Ion dương 

và anion F – , Cl – , S 2– , ……. 

Anion ↔ Ion âm 

b) Ion đa nguyên tử là những nhóm nguyên tử 

Gv: Yêu cầu học sinh gọi tên các ion mang điện tích dương hay âm.Thí dụ: Cation 

tạo thành ở phần a,b 

amoni NH + 4 , anion hidroxit OH – , anion sunfat 

- Gv: Các ion như trên chúng ta nói đến SO 2– 4 , ... 

gọi là ion đơn nguyên tửIon đơn 

nguyên tử là gì? 


- Vậy ion đa nguyên tử như thế nào? 

Vd? 

Gv kết luận, yêu cầu hs viết cấu hình 

e của cation Fe 2+ và anion S 2- , làm 

bt6/60SGK 


Hoạt động 2: Sự hình thành liên kết ion 

Mục tiêu:Biết vì sao các nguyên tử lại liên kết với nhau, định nghĩa liên kết ion 

HS : Quan sát thí nghiệm (mô hình) II/ SỰ TẠO THÀNH LIÊN KẾT ION 

HS : Quan sát hình vẽ, nhận xét: Xét quá trình hình thành phân tử NaCl: 






57 









-Nguyên tử natri nhường 1 electron cho 

nguyên tử clo để biến thành cation Na + , 

đồng thời nguyên tử clo nhận 1 e của 

nguyên tử natri để biến thành anion Cl – 

- Cả hai nguyên tử đều có xu hướng đạt 

cấu hình bền của khí hiếm 

- Gv thông tinLiên kết giữa cation 

natri và anion clorua gọi là liên kết ion. 

Vậy liên kết ion là gì? 

- Gv thông tin:Liên kết ion chỉ được hình 

thành giữa kim loại điển hình và phi kim 

điển hình 

Na Na + + 1e 

Cl +1e Cl - 

1e 

Na + Cl → Na + + Cl – 

(2, 8, 1) (2, 8, 7) (2, 8) (2, 8, 8) 

Hai ion tạo thành Na + và Cl – mang điện tích 

ngược dấu hút nhau bằng lực hút tĩnh điện , tạo 

nên phân tử NaCl : 

Na + + Cl – → NaCl 

ĐN : Liên kết ion là liên kết được hình thành 

bởi lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện 

tích trái dấu 

PTHH: 

2X1e 

2 Na + Cl 2 → 2Na + Cl – 


Bài 4 : Xác định số p , n , e trong các nguyên tử và ion sau : 

2 

a) H + 40 

35 

, Ar , Cl – 56 

, Fe 2+ 

40 

b) Ca 2+ 32 

, S 2– 27 

, Al 3+ 

20 

16 

13 

5. Dặn dò: 

- Học bài, làm bài tập SGK 

- Chuẩn bị bài liên kết cộng hoá trị 


.......................................................................................................................................................... 

. 




1 

18 

17 

Tiết thứ 2: LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ 



- Độ âm điện 



Định nghĩa liên kết cộng hoá trị, liên kết cộng hoá trị không cực (H 2 , O 2 ), liên kết cộng hoá trị 

có cực hay phân cực (HCl, CO 2 ). 

2.Kĩ năng:Viết được công thức electron, công thức cấu tạo của một số phân tử cụ thể 




26 




















3.Thái độ: Giải thích được sự hình thành liên kết trong một số loại hợp chất 

II. TRỌNG TÂM: Sự tạo thành và đặc điểm của liên kết CHT không cực, có cực. 








a) Tại sao nguyên tử kim loại lại có khả năng nhường e ở lớp ngoài cùng để tạo các cation ? Lấy 

ví dụ ? 

b) Tại sao nguyên tử phi kim lại có khả năng dễ nhận e ở lớp ngoài cùng để tạo thành các anion 

? Lấy ví dụ ? 

c) Sự hình thành liên kết ion ? 

d) Liên kết ion thường được tạo nên từ những nguyên tử của các nguyên tố : 

A/ Kim loại với kim loại 

B/ Phi kim với phi kim 

C/ Kim loại với phi kim 

D/ Kim loại với khí hiếm 

E/ Phi kim với khí hiếm 

Chọn đáp án đúng 

Gợi ý trả lời: 

a) Nguyên tử kim loại thường chỉ có 1, 2, 3 (e) ở lớp ngoài cùng nên dễ nhường 1, 2, 3 (e) để tạo 

thành cation có cấu hình lớp vỏ bền của khí hiếm trước đó 

Ví dụ : Na →Na + + 1e 

[Ne] 3s 1 [Ne] 

b) Nguyên tử phi kim thường có 5, 6, 7 (e) lớp ngoài cùng nên có xu hướng nhận thêm 3, 2, 1 

(e) để tạo thành anion có cấu hình lớp vỏ bền của khí hiếm kế tiếp 

Ví dụ : Cl + 1e →Cl – 

[Ne] 3s 2 3p 5 [Ar] 

c) Do lực hút tĩnh điện giữa các ion trái dấu 

d) Đáp án C 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Những nguyên tử kim loại dễ nhường e, nguyên tử phi kim dễ nhận e tạo thành 

ionHình thành liên kết ion. Những nguyên tử có tính kim loại yếu hay tính phi kim yếu, khó 

hình thành ion thì chúng tham gia tạo thành loại liên kết khác đó là liên kết cộng hóa trị... 

b)Triển khai bài 


Hoạt động 1: Liên kết cộng hoá trị hình thành giữa các nguyên tử giống nhau- 

Sự hình thành đơn chất 

Mục tiêu:Biết định nghĩa liên kết cộng hoá trị, liên kết cộng hoá trị không cực, công thức e, 


công thức cấu tạo 

- Gv yêu cầu hs viết cấu hình 

electron của nguyên tử H và 




I/ SỰ HÌNH THÀNH LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ 

1/ Liên kết cộng hoá trị hình thành giữa các nguyên 



59 











nguyên tử He, so sánh cấu hình tử giống nhau 

electron của nguyên tử H với cấu ***Sự hình thành đơn chất 

hình electron của nguyên tử He a) Sự hình thành phân tử hidro H 2 

(khí hiếm gần nhất) 

H : 1s 1 và He : 1s 2 

H còn thiếu 1e thì đạt cấu hình Sự hình thành phân tử H 2 : 

khí hiếm He. Do vậy 2 nguyên tử H + • H → H : H→ H – H → H 2 

hidro liên kết với nhau bằng cách *Quy ước 

mỗi nguyên tử H góp 1 electron - Mỗi chấm () bên kí hiệu nguyên tố biểu diễn 1 

tạo thành 1 cặp electron chung electron ở lớp ngoài cùng 

trong phân tử H 2 . Như thế, trong - Kí hiệu H : H được gọi là công thức electron , thay 2 

phân tử H 2 mỗi nguyên tử có 2 chấm (:) bằng 1 gạch (–), ta có H – H gọi là công thức 

electron giống vỏ electron của cấu tạo 

nguyên tử khí hiếm heli 

- Giữa 2 nguyên tử hidro có 1 cặp electron liên kết biểu 

GV bổ sung 1 số quy ước thị bằng (–) , đó là liên kết đơn 

b) Sự hình thành phân tử N 2 

N : 1s 2 2s 2 2p 3 

Ne : 1s 2 2s 2 2p 6 

:N⋮ + ⋮N: : N⋮⋮N : ⇒ N ≡ N 

Công thức electron Công thức cấu tạo 

*Hai nguyên tử N liên kết với nhau bằng 3 cặp electron 

liên kết biểu thị bằng 3 gạch ( ≡ ) , đó là liên kết ba. 

Liên kết 3 bền hơn liên kết đôi. 

c) Khái niệm liên kết cộng hoá trị 

ĐN: Liên kết cộng hoá trị là liên kết được tạo nên 

giữa 2 nguyên tử bằng 1 hay nhiều cặp electron 

dùng chung 

- Mỗi cặp electron chung tạo nên 1 liên kết cộng hoá 

trị, nên ta có liên kết đơn (trong phân tử H 2 ) , liên kết 

ba (trong phân tử N 2 ) 

- Liên kết trong các phân tử H 2 , N 2 tạo nên từ 2 

nguyên tử của cùng 1 nguyên tố (có độ âm điện như 

nhau) , do đó liên kết trong các phân tử đó không phân 

cực . Đó là liên kết cộng hoá trị không phân cực 

GV : Viết cấu hình electron của 

nguyên tử N và nguyên tử Ne ? 

GV : So sánh cấu hình electron 

của nguyên tử N với cấu hình 

electron của nguyên tử Ne là khí 

hiếm gần nhất có lớp vỏ electron 

bền thì lớp ngoài cùng của 

nguyên tử N còn thiếu mấy 

electron ? 

GV : Hai nguyên tử N liên kết 

với nhau bằng cách mỗi nguyên 

tử N góp 3 electron để tạo thành 3 

cặp electron chung của phân tử 

N 2 . Khi đó trong phân tử N 2 , mỗi 

nguyên tử N đều có lớp ngoài 

cùng là 8 electron giống khí hiếm 

Ne gần nhất 

GV yêu cầu 1 HS viết công thức 

electron và công thức cấu tạo 

phân tử N 2 

*Ở nhiệt độ thường, khí nitơ 

rất bền, kém hoạt động do có 

liên kết ba 

GV giới thiệu : Liên kết được tạo 

thành trong phân tử H 2 , N 2 vừa 

trình bày ở trên được gọi là liên 

kết cộng hoá trị 

Hoạt động 2: Liên kết cộng hoá trị hình thành giữa các nguyên tử khác nhau- 

Sự hình thành hợp chất 


Mục tiêu: Liên kết cộng hoá trị phân cực 

GV : Nguyên tử H có 1e ở lớp ngoài 




2/ Liên kết giữa các nguyên tử khác nhau 





60 









cùng →còn thiếu 1e để có vỏ bền kiểu *** Sự hình thành hợp chất 

He .Nguyên tử Cl có 7e ở lớp ngoài a) Sự hình thành phân tử hidro clorua HCl 

cùng →còn thiếu 1e để có vỏ bền kiểu *Mỗi nguyên tử H và Cl góp 1 electron tạo thành 

Ar Hãy trình bày sự góp chung 1 cặp electron chung → tạo thành 1 liên kết cộng 

electron của chúng để tạo thành phân tử hoá trị 

HCl ? 

GV : Giá trị độ âm điện của Cl (3,16) 

H i + 

lớn hơn độ âm điện của H (2,20) nên 

٠Cl 

ii 

: → H : Cl : → H – Cl 

ii 

ii 

cặp electron liên kết bị lệch về phía CT electron CT cấu tạo 

nguyên tử Cl →liên kết cộng hoá trị này Kết luận: 

bị phân cực 

* Liên kết cộng hoá trị trong đó cặp eletron 

¨ 

chung bị lệch về phía 1 nguyên tử (có độ âm 

GV trình chiếumô hình động về sự hình điện lớn hơn) gọi là liên kết cộng hoá trị có cực 

thành liên kết trong phân tử HCl ,cho hay liên kết cộng hoá trị phân cực 

HS quan sát 

*Trong công thức electron của phân tử có cực, 

GV kết luận : Liên kết cộng hoá trị người ta đặt cặp electron chung lệch về phía kí 

trong đó cặp 

hiệu của nguyên tử có độ âm điện lớn hơn 

eletron chung bị lệch về phía 1 nguyên b) Sự hình thành phân tử khí cacbonic CO 2 

tử (có độ âm điện lớn hơn) gọi là liên (có cấu tạo thẳng) 

kết cộng hoá trị có cực hay liên kết 

C : 1s 2 2s 2 2p 2 (2, 4) 

cộng hoá trị phân cực 

O : 1s 2 2s 2 2p 4 (2, 6) 

GV giải thích thêm : Trong công thức . Ta có : 

electron của phân tử có cực, người ta 

ii 

ii 

O : + : C : + : O → 

đặt cặp electron chung lệch về phía kí 

ii 

ii 

hiệu của nguyên tử có độ âm điện lớn 

: O ii : : C : : O ii : ⇒ O = C = O 

hơn 

(Công thức electron) (Công thức cấu tạo) 

GV : Viết cấu hình electron của nguyên 

tử 

Kết luận : Theo công thức electron, mỗi 

C (Z = 6) và O (Z = 8) ? 

nguyên tử C hay O đều có 8e ở lớp ngoài cùng 

GV : Hãy trình bày sự góp chung 

đạt cấu hình của khí hiếm nên phân tử CO 

electron của chúng để tạo thành phân tử 

2 

bền vững . 

CO 2 , sao cho xung quanh mỗi nguyên 

tử C hoặc O đều có lớp vỏ 8e bền . Từ 

đó hãy suy ra công thức electron và 

công thức cấu tạo . Biết phân tử CO 2 có 

cấu tạo thẳng 

HS : Trả lời 

GV kết luận : Theo công thức electron, 

mỗi nguyên tử C hay O đều có 8e ở lớp 

ngoài cùng đạt cấu hình của khí hiếm 

nên phân tử CO 2 bền vững . Trong công 

thức cấu tạo, phân tử CO 2 có 2 liên kết 

đôi. Liên kết giữa O và C là phân cực, 

nhưng thực nghiệm cho biết phân tử 

CO 2 có cấu tạo thẳng nên phân tử này 

không phân cực 


4. Củng cố: Làm bài tập 6/64 SGK 

5. Dặn dò: 

- Học bài 








61 









- Làm bài tập 

- Chuẩn bị phần tiếp theo 


.......................................................................................................................................................... 

. 

.......................................................................................................................................................... 

. 


Tiết thứ 3 LIÊN KẾT CỘNG HOÁ TRỊ 


1.Kiến thức:Biết được: 

- Mối liên hệ giữa hiệu độ âm điện của 2 nguyên tố và bản chất liên kết hoá học giữa 2 nguyên 

tốđó trong hợp chất. 

- Tính chất chung của các chất có liên kết cộng hoá trị. 

- Quan hệ giữa liên kết cộng hoá trị không cực, liên kết cộng hoá trị có cực và liên kết ion. 

2.Kĩ năng: Dựđoán được kiểu liên kết hoá học có thể có trong phân tử gồm 2 nguyên tử khi biết 

hiệu độ âm điện của chúng. 











- Mối liên hệ giữa hiệu độ âm điện của 2 nguyên tố và bản chất liên kết hoá học. 

- Quan hệ giữa liên kết ion và liên kết CHT. 








1/ Trình bày sự tạo thành liên kết cộng hoá trị củacác phân tử : H 2 , HCl và CO 2 ? 

2/ So sánh sự tạo thành liên kết trong phân tử NaCl và HCl ? 

Gợi ý trả lời: 

HS 1 : Viết công thức electron và công thức cấu tạo các phân tử H 2 , HCl và CO 2 . Giải thích 

HS 2 : Giải thích sự tạo thành liên kết ion (NaCl) và liên kết cộng hoá trị (HCl) 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Chúng ta đã biết liên kết hoá trị được hình thành như thế nào, bây giờ thử tìm 

hiểu xem những hợp chất có liên kết cộng hoá trị thì có tính chất như thế nào? 







62 











Hoạt động 1: Tính chất của các chất có liên kết cộng hoá trị 

Mục tiêu: Biết một số tính chất của các chất có liên kết cộng hoá trị 

GV cho HS đọc SGK và tự tổng kết 3/ Tính chất của các chất có liên kết cộng hoá trị 

theo các nội dung sau : 

a/Trạng thái: Các chất mà phân tử chỉ có liên kết 

1/ Kể tên các chất mà phân tử chỉ có cộng hoá trị có thể là : 

liên kết cộng hoá trị ? 

- Các chất rắn : đường , lưu huỳnh , iot …. 

2/ Tính chất của các chất có liên kết - Các chất lỏng : nước , rượu , xăng , dầu ….. 

cộng hoá trị? 

- Các chất khí : khí cacbonic , khí clo , khí hidro … 

HS : Thảo luận 2 phút . sau đó kết b/Tính tan: 

luận : 

- Các chất có cực như rượu etylic , đường ,… tan 

GV có thể hướng dẫn HS làm các thí nhiều trong dung môi có cực như nước 

nghiệm : 

- Phần lớn các chất không cực như lưu huỳnh, iot, 

- Hoà tan đường , rượu etilic , iot vào các chất hữu cơ không cực tan trong dung môi không 

nước 

cực như benzen , cacbon tetra clorua ,….. 

- Hoà tan đường , iot vào benzen • Nói chung các chất có liên kết cộng hoá trị 

⇒ So sánh khả năng hoà tan của các không cực không dẫn điện ở mọi trạng thái 

chất trong dung môi khác nhau 

Hoạt động 2: Độ âm điện và liên kết hoá học 

Mục tiêu: Biết mối quan hệ giữa liên kết CHT có cực, không cực và liên kết ion; Quan hệ giữa 

hiệu độ âm điện và liên kết ion 

GV tổ chức cho HS thảo luận , so sánh III/ ĐỘ ÂM ĐIỆN VÀ LIÊN KẾT HOÁ HỌC 

để rút ra sự giống nhau và khác nhau 1/ Quan hệ giữa liên kết cộng hoá trị không cực, 

giữa liên kết cộng hoá trị không cực , liên kết cộng hoá trị có cực và liên kết ion 

liên kết cộng hoá trị có cực và liên kết a/Trong phân tử, nếu cặp electron chung ở giữa 2 

ion 

nguyên tử liên kết ta có liên kết cộng hoá trị không 

HS : Thảo luận theo nhóm 

cực 

Rút ra kết luận : 

b/ Nếu cặp electron chung lệch về 1 nguyên tử (có 

GV kết luận : Như vậy giữa liên kết giá trị độ âm điện lớn hơn) thì đó là liên kết cộng hoá 

cộng hoá trị không cực , liên kết cộng trị có cực 

hoá trị có cực và liên kết ion có sự c/ Nếu cặp electron chung lệch hẳn về 1 nguyên tử , 

chuyển tiếp với nhau . Sự phân loại ta sẽ có liên kết ion 

chỉ có tính chất tương đối . Liên kết 2/ Hiệu độ âm điện và liên kết hoá học 

ion có thể được coi là trường hợp Quy ước : 

riêng của liên kết cộng hoá trị 

Hiệu độ âm Loại liên kết 

GV đặt vấn đề :Để xác định kiểu điện(∆χ) 

liên kết trong phân tử hợp chất , 

người ta dựa vào hiệu độ âm điện . 

0 ≤ (∆χ) < 0,4 Liên kết CHT không cực 

Theo thang độ âm điện của Pau – linh, 

người ta dùng hiệu độ âm điện để 

0,4 ≤ (∆χ) < 1,7 Liên kết cộng hoá trị có cực 

phân loại 1 cách tương đối loại liên 

(∆χ) ≥ 1,7 

Liên kết ion 

kết hoá học theo quy ước sau : 

GV hướng dẫn HS vận dụng bảng 

phân loại liên kết trên để làm các thí 

dụ trong SGK 



VD: 

a) Trong NaCl : (∆χ) = 3,16 – 0,93 = 2,23 > 1,7 

→ liên kết giữa Na và Cl là liên kết ion 

b) Trong phân tử HCl : (∆χ) = 3,16 – 2,2 = 0,96 

→ 0,4 < (∆χ) < 1,7 → liên kết giữa H và Cl là liên 







63 









GV : Nhận xét cách giải 

kết cộng hoá trị có cực 

c) Trong phân tử H 2 : ∆χ = 2,20 – 2,20 = 0,0 

→ 0 ≤∆χ< 0,4 → liên kết giữa H và H là liên kết 

cộng hoá trị không cực 

4. Củng cố: Làm bài tập 2, 5/64 

5. Dặn dò: 

- Phân biệt liên kết cộng hoá trị không cực , liên kết cộng hoá trị có cực , liên kết ion 

- Sử dụng hiệu độ âm điện để xét tính chất ion , cộng hoá trị của 1 số hợp chất , đơn chất 


.......................................................................................................................................................... 

. 

.......................................................................................................................................................... 

. 

Ngày ….tháng …….năm……….. 

TỔ TRƯỞNG KÍ DUYỆT 



LUYỆN TẬP: LIÊN KẾT HOÁ HỌC 


- Liên kết ion 

- Liên kết cộng hoá trị có cực 

- Liên kết cộng hoá trị không cực 

- Mối quan hệ giữa hiện độ âm điện và lk hoá học 

Kiến thức mới trong bài cần hình 

thành 

- Củng cố kiến thức về các loại liên 

kết 

- Vận dụng giải thích sự hình thành 

liên kết trong phân tử, xác định loại 

liên kết 


1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về liên kết hoá học: 

- Sự hình thành liên kết ion 

- Sự hình thành liên kết cộng hoá trị 

2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng giải thích sự hình thành liên kết trong phân tử, xác định loại liên 

kết 









3.Thái độ: Phát huy tính tự lực của học sinh 

II TRỌNG TÂM: 

Rèn luyện kĩ năng giải thích sự hình thành liên kết trong phân tử, xác định loại liên kết 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng -Phát vấn - Hoạt động cá nhân 








64 











*Giáo viên: Phiếu học tập (5 bài tập) 

*Học sinh: Ôn bài cũ 



2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra trong quá trình luyện tập 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề:Để củng cố kiến thức đã học về liên kết hoá học, chúng ta sẽ làm một số bài 

tập 




Hoạt động 1:Kiến thức cần nắm vững 

Mục tiêu:Khái quát những kiến thức cần nắm về liên kết hoá học 

Gv phát vấn học sinh các kiến thức: I. Kiến thức cần nắm vững: 

Sự tạo thành ion, liên kết ion, liên kết - Sự tạo thành cation, anion 

cộng hoá trị có cực, không cực, quan - Liên kết ion, sự hình thành liên kết ion 

hệ giữa hiệu độ âm điện và liên kết - Liên kết cộng hoá trị, liên kết cộng hoá trị có cực, 

hoá học 

không cực 

- Mối quan hệ giữa hiệu độ âm điện và liên kết hoá 

học 


Mục tiêu:Rèn luyện kĩ năng giải thích sự hình thành liên kết trong phân tử, xác định loại liên 

kết dựa vào độ âm điện của nguyên tố 

- Gv phát phiếu học tập cho học BT1: 

sinh 

Ntử/Ion Số e Số p Số n 

- Hs làm việc các nhân và ghi vào 

32 

phiếu học tập 

S 2 − 18 16 16 

16 

17 

- Bốn học sinh lên bảng làm bài 

O 2 − 10 8 9 

8 

40 

tập 14 

18Ar 18 18 22 

35 

- Một số học sinh khác mang 

Cl − 18 17 18 

17 

phiếu học tập lên cho gv chấm 

56 

- Hs khác theo dõi bài làm trên 

Fe 3 + 23 26 30 

26 

2 

bảng, nhận xét 

H + 0 1 1 

1 


BT2: 

2 

Bt1:Xác định số e, số p, số n trong S + 2e → S − 

2 

các nguyên tử và ion sau: 

O + 2e → O − 

32 2− 17 2− 35 − 26 3+ 40 2 + 

16 

S ; 

8O ; 

17Cl ; 

26 

Fe ; 

18Ar; 

1H 

Cl + 1e → Cl − 

2+ 

Bt2: Viết sự tạo thành ion của Ca → Ca + 2e 

+ 

nguyên tử: 

K → K + 1e 

3+ 

16 

S; 8O; 17Cl; 20Ca; 19 

K; 

13 

Al 

Al → Al + 3e 

Bt3: Giải thích sự hình thành liên kết 

Bt3: 

ion trong phân tử: MgO, MgCl 2 , 

Na 2 O 

Bt4: Giải thích sự hình thành liên kết 

cộng hoá trị trong phân tử: H 2 S; 

CH 4 ; C 2 H 4 

Bt5: Xác định loại liên kết trong 

phân tử các hợp chất sau: HF; HBr; 

Cl 2 ; NH 3 ; NaBr; CaO 







65 












5. Dặn dò: 


.......................................................................................................................................................... 

.... 

.......................................................................................................................................................... 

... 

...................................................................................................................................................... 




Tiết thứ 5: HOÁ TRỊ VÀ SỐ OXI HOÁ 


- Liên kết CHT 

- Liên kết ion 

Kiến thức mới trong bài cần hình thành 

- Hoá trị của các hợp chất ion: Điện hoá trị 

- Hoá trị của các hợp chất CHT: Cộng hoá trị 

- Số oxi hoá và cách xác định 


1.Kiến thức:Biết được: 

- Điện hoá trị, cộng hóa trị của nguyên tố trong hợp chất. 

- Số oxi hoá của nguyên tố trong các phân tửđơn chất và hợp chất. Những quy tắc xác định số 

oxi hoá của nguyên tố. 

2.Kĩ năng: Xác định được điện hoá trị, cộng hóa trị, số oxi hoá của nguyên tố trong một số 

phân tửđơn chất và hợp chất cụ thể. 









- Điện hoá trị, cộng hóa trị của nguyên tố trong hợp chất. 

- Số oxi hoá của nguyên tố 



*Giáo viên: Giáo án, hình ảnh một số mạng tinh thể 











66 









So sánh cấu tạo và tính chất của mạng tinh thể nguyên tử, phân tử? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Để đặt nền móng cho chương tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về hoá trị và số 

oxi hoá Vào bài 



Hoạt động 1: Hoá trị 

Mục tiêu: Biết điện hoá trị và cộng hoá trị 

GV : Trong các hợp chất ion , hóa trị của 1 I/ HÓA TRỊ 

nguyên tố bằng điện tích của ion và được gọi là 1/ Hóa trị trong hợp chất ion 

điện hóa trị của nguyên tố đó 

*Trong các hợp chất ion , hóa trị của 1 nguyên 

GV thí dụ SGK, vì sao? 

tố bằng điện tích của ion và được gọi là điện 

HS : NaCl là hợp chất ion được tạo nên từ hóa trị của nguyên tố đó 

cation Na + và anion Cl – do đó điện hoá trị của VD:Trong hợp chất NaCl , Na có điện hóa trị 

Na là 1+ và của Cl là 1– 

1+ và Cl có điện hóa trị 1– . Trong hợp chất 

Tương tự , CaF 2 là hợp chất ion được tạo nên từ CaF 2 , Ca có điện hóa trị 2+ và F có điện hóa trị 

cation Ca 2+ và anion F – nên điện hóa trị của Ca 1– 

là 2+ và của F là 1– 

GV : Người ta quy ước , khi viết điện hóa trị *Người ta quy ước , khi viết điện hóa trị của 

của nguyên tố , ghi giá trị điện tích trước, dấu nguyên tố , ghi giá trị điện tích trước, dấu của 

của điện tích sau 

điện tích sau 

GV : Em hãy xác đinh điện hóa trị của từng * Các nguyên tố kim loại thuộc nhóm IA , IIA 

nguyên tố trong mỗi hợp chất ion sau đây : , IIIA có số electron ở lớp ngoài cùng là 1, 2, 3 

K 2 O , CaCl 2 , Al 2 O 3 , KBr 

có thể nhường nên có điện hóa trị là 1+ , 2+ , 

HS : K 2 O , CaCl 2 , Al 2 O 3 , KBr 

3+ 

Điện hóa trị : 

*Các nguyên tố phi kim thuộc nhóm VIA , 

1+2– 2+1– 3+2– 1+1– VIIA nên có 6, 7 electron lớp ngoài cùng , có 

GV : Qua dãy trên , em có nhận xét gì về điện thể nhận thêm 2 hay 1 electron vào lớp ngoài 

hóa trị của các nguyên tố kim loại thuộc nhóm cùng , nên có điện hóa trị 2– , 1– 

IA , IIA , IIIA và các nguyên tố phi kim thuộc 

nhóm VIA , VIIA ? 

GV:Quy tắc : Trong các hợp chất cộng hóa trị, 2/ Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị 

hóa trị của 1 nguyên tố được xác định bằng số Quy tắc : Trong các hợp chất cộng hóa trị, hóa 

liên kết cộng hóa trị của nguyên tử nguyên tố đó trị của 1 nguyên tố được xác định bằng số liên 

trong phân tử và được gọi là cộng hóa trị của kết cộng hóa trị của nguyên tử nguyên tố đó 

nguyên tố đó 

trong phân tử và được gọi là cộng hóa trị của 

GV công thức cấu tạo của NH 3 và phân tích : nguyên tố đó 

H – N – H 

H 

GV : Nguyên tử N có bao nhiêu liên kết cộng 

hóa trị? Suy ra nguyên tố N có cộng hóa trị 

bằng bao nhiêu ? 

GV : Mỗi nguyên tử H có bao nhiêu liên kết 

cộng hóa trị ? 

Suy ra nguyên tố H có cộng hóa trị bằng bao 

nhiêu ? 

GV : Gọi 1 HS xác định công thức hóa trị của 

từng nguyên tố trong phân tử nước và metan ? 



VD: Hoá trị các nguyên tố trong phân tử nước 

và metan 

H – O – H 

H 

H – C – H 



H 

⇒ Trong H 2 O : Nguyên tố H có cộng hóa trị 1 

, nguyên tố O có cộng hóa trị 2 

⇒ Trong CH 4 : Nguyên tố C có cộng hóa trị 





67 









hóa trị 4 , nguyên tố H có cộng hóa trị 1 

Hoạt động 2: Số oxi hoá 

Mục tiêu: Biết khái niệm số oxi hoá và cách xác định 

GV đặt vấn đề : SOXH thường đựơc sử dụng trong việc II/ SỐ OXI HÓA (SOXH) 

nghiên cứu phản ứng oxi hóa khử (sẽ học ở chương sau) 1/ Khái niệm 

GV khái niệm : SOXH của 1 nguyên tố trong phân tử là *SOXH của 1 nguyên tố trong phân 

điện tích của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử , nếu tử là điện tích của nguyên tử nguyên 

giả định rằng mọi liên kết trong phân tử đều là liên kết tố đó trong phân tử , nếu giả định 

ion 

rằng mọi liên kết trong phân tử đều là 

liên kết ion 

lần lượt các quy tắc , sau đó đưa ra thí dụ yêu cầu HS xác 2/ Các quy tắc xác định số OXH 

HS : Ghi quy tắc 1 

Thí dụ : Trong phân tử đơn chất Na , Ca , Zn , Cu H 2 , 

Cl 2 , N 2 thì SOXH của các nguyên tố đều bằng không 

Thí dụ : Trong NH 3 , SOXH của H là +1 

Thí dụ : SOXH của các nguyên tố ở các ion K + , Ca 2+ , 

Cl – S 2– lần lượt là +1 , +2 , –1 , –2 

SOXH của N trong ion NO – 3 là x → 

x + 3(–2) = –1 → x = +5 

Thí dụ: Xác định số oxi hoá của S trong: H 2 SO 4 ; H 2 S; 

H 2 SO 3 

GV lưu ý HS về cách viết SOXH : 

4. Củng cố: GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau : 

Quy tắc 1 : SOXH của các nguyên tố 

trong các đơn chất bằng không 

Quy tắc 2 : Trong hầu hết các hợp 

chất, SOXH của H bằng +1 , trừ 1 

sốtrường hợp như hidru, kim loại 

(NaH , CaH 2 ….) . SOXH của O 

bằng –2 trừ trường hợp OF 2 , peoxit 

(chẳng hạn H 2 O 2 , …) 

Quy tắc 3 : SOXH của các ion đơn 

nguyên tử bằng điện tích của ion đó . 

Trong ion đa nguyên tử , tổng số 

SXOH của các nguyên tố bằng điện 

tích của ion 

Quy tắc 4 : Trong 1 phân tử, tổng số 

SOXH của các nguyên tố bằng 0 

Lưu ý: SOXH được viết bằng chữ số 

thường dấu đặt phía trước và được 

đặt ở trên kí hiệu nguyên tố 

Công thức Cộng hóa trị của Số oxi hóa của 

N ≡ N N là N là 

Cl – Cl Cl là Cl là 

H – O – H 

H là 

O là 

H là 

O là 

Công thức Điện hóa trị của Số oxi hóa của 

NaCl 

Na là 

Na là 

Cl là 

Cl là 

AlCl 3 

Al là 

Al là 

Cl là 

Cl là 


5. Dặn dò: 

- Bài tập về nhà : 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (SGK) 

- Soạn bài: “Luyện tập” 









68 









.......................................................................................................................................................... 

. 

.......................................................................................................................................................... 

. 







1.Kiến thức: Củng cố, hệ thống hoá kiến thức về: 

- Liên kết hoá học: Liên kết ion, liên kết cộng hoá trị có cực, liên kết CHT không cực 

- Tinh thể ion, tinh thể nguyên tử, tinh thể phân tử 

- Mối liên hệ giữa các loại liên kết hoá học 

2.Kĩ năng: 

- So sánh các loại liên kết hoá học 

- So sánh các loại tinh thể 

- Xác định loại liên kết hoá học dựa vào độ âm điện 











- So sánh các loại liên kết hoá học 

- So sánh các loại tinh thể 

- Xác định loại liên kết hoá học dựa vào độ âm điện 








Xác định số oxi hoá của Cl, N trong: KClO 3 , Cl 2 , HClO 3 , N 2 , HNO 3 , NO 2 ? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Chúng ta đã nghiên cứu về các loại liên kết hoá học nào? Những loại tinh thể 

nào? Bây giờ chúng ta sẽ so sánh các loại liên kết và các loại tình thể đó với nhau. 



Hoạt động 1: Kiến thức cần nhớ 

Mục tiêu: So sánh các loại liên kết hoá học về định nghĩa, bản chất, độ bền; So sánh các loại 

tinh thể; Quan hệ giữa hiệu độ âm điện và liên kết hoá học 







69 









Học sinh thảo luận: So 

sánh các loại liên kết 

hoá học, các loại tinh 

thể theo nội dung yêu 

cầu của giáo viên ở 

bảng bên 

Học sinh làm việc 

trong vòng 20phút 

Đại diện trình bày, học 

sinh khác nhận xét 

Giáo viên đánh giá, 

kết luận 

Giáo viên yêu cầu học 

sinh nhắc lại các mức 

giá trị hiệu độ âm điện 

và loại liên kết 

I. Kiến thức cần nhớ: 

1)So sánh liên kết ion với liên kết cộng hoá trị có cực và liên kết 

CHT không cực 

So sánh 

Liên kết cộng 

hóa trị không 

cực 



Liên kết cộng 

hoá trị có cực 


Giống 

nhau về 

mục đích 

Các nguyên tử kết hợp với nhau để tạo ra cho mỗi 

nguyên tử lớp electron ngoài cùng bền vững giống cấu 

trúc khí hiếm (2e hoặc 8e) 

Khác nhau Dùng chung e. Dùng chung e. Cho và nhận e 

về bản 

chất 

Cặp e không bị 

lệch 

Cặp e bị lệch về 

phía nguyên tử 

có độ âm điện 

lớn hơn 

Thường 

tạo nên 

Giữa các nguyên 

tử của cùng 1 

Giữa phi kim 

mạnh yếu khác 

Giữa kim loại 

và phi kim 

nguyên tố phi 

kim 

nhau 

Nhận xét Liên kết cộng hóa trị có cực là dạng trung gian giữa liên 

kết cộng hóa trị không cực và liên kết ion 

2) So sánh tinh thể nguyên tử, tinh thể phân tử và tinh thể ion: 

Loại tinh thể Tinh thể ion Tinh thể ntử Tinh thể ptử 

Cấu tạo tinh 

thể 

-Cấu tạo từ 

những ion 

-Giữa các ion 

ở các điểm nút 

mạng liên kết 

với nhau bằng 

liên kết ion 


những ngtử 





liên kết cộng 

hoá trị 


những phtử 





lực tương tác 

yếu 

Độ bền Khá bền vững Bền vững Kém bền 

Tính chất Khá rắn, khó 

nóng chảy và 

Khá cứng, khó 

nóng chảy và 

Dễ nóng chảy, 

dễ bay hơi 

khó bay hơi khó bay hơi 

Ví dụ 

Tinh thể NaCl, 

MgO, ... 

Tinh thể kim 

cương 

Tinh thể iôt, 

băng phiến, 

tinh thể nước 

đá... 

3) Hiệu độ âm điện và liên kết hoá học: 

Quy ước : 

Hiệu độ âm điện Loại liên kết 

( ∆χ ) 

0 ≤ (∆χ) < 0,4 Liên kết cộng hoá trị không 

cực 

0,4 ≤ (∆χ) < 1,7 Liên kết cộng hoá trị có cực 






(∆χ) ≥ 1,7 



70 










Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng xác định loại liên kết dựa vào độ âm điện 

Học sinh thảo luận 5’ 

BT3/76 

Đại diện 2 hs lên bảng 

Liên kết ion: Na 2 O, MgO, Al 2 O 3 

Hs khác theo dõi, nhận xét Liên kết CHT có cực: SiO 2 , P 2 O 5 , SO 3 , Cl 2 O 5 

Gv giảng giải 

4. Củng cố: Bt4/76 

5. Dặn dò: 

- Bài tập về nhà : 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9 (SGK) 


.......................................................................................................................................................... 

. 

.......................................................................................................................................................... 

. 








- Liên kết ion: Viết sự hình thành ion, sự hình thành hợp chất ion 

- Liên kết cộng hoá trị: Viết công thức e, công thức cấu tạo của các chất 

- Hoá trị và số oxi hoá 

2.Kĩ năng: 

- Viết sự hình thành ion, liên kết ion 

- Viết công thức e, công thức cấu tạo 

- Xác định hoá trị và số oxi hoá của nguyên tố 









- Viết sự hình thành ion, liên kết ion 

- Viết công thức e, công thức cấu tạo 

- Xác định hoá trị và số oxi hoá của nguyên tố 














71 












2.Kiểm tra bài cũ: Không 

a) Đặt vấn đề: Hoá trị và số oxi hoá sẽ còn được vận dụng rất nhiều, bây giờ chúng ta sẽ rèn 

luyện về phần này 



Hoạt động 1: Sự hình thành ion, sự hình thành liên kết cộng hoá trị 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng viết sơ đồ sự hình thành ion, viết công thức e và CTCT 

2 Học sinh lên bảng 

BT1/76 

Hs khác nhận xét 

a) Na Na + + 1e 


Mg Mg 2+ + 2e 

Al Al 3+ + 3e 

Cl + 1e Cl - 

S + 2e S 2- 

O + 2e O 2- 

b) Cấu hình e lớp ngoài cùng của các ion giống 

cấu hình e của khí hiếm 

Hs viết 

Bt4b/76 

Hoạt động 2: Xác định hoá trị 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng xác định điện hoá trị và cộng hoá trị của các nguyên tố hoá học 

Hs đứng tại chỗ trả lời 

BT7/76: Điện hoá trị của các nguyên tố nhóm 

HD: Các nguyên tố ở cùng nhóm thì có VIA, VIIA tương ứng là 2-, 1- 

cùng cộng hoá trị 

BT8/76: 

Hs lên bảng, hs khác nhận xét 

a) Các nguyên tố có cùng cộng hoá trị 1 (Cl, 


Br); 2 ( Se, S); 3 (P, N); 4 (Si, C) 

b) Các nguyên tố có cùng cộng hoá trị 1 (Cl, F); 

2 ( Te, S); 3 (P, N, As); 4 (Si) 

Hoạt động 3: Xác định số oxi hoá 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng xác định số oxi hoá 

Gv:Yêu cầu hs nhắc lại 4 quy tắc xác BT9/76: 

định số oxi hoá 

a) Số oxi hoá của Mn, Cr, Cl, P lần lượt là: +7; +6; 

Hs trả lời, vận dụng làm bài tập số 9 +5; +5 

SGK 

b) Số oxi hoá của N, S, C, Br, N lần lượt là: +5; 

+6;+4; -3 


- Cách viết điện hoá trị, số oxi hoá 

- Cách viết sự hình thành ion 

- Xác định số oxi hoá 

5. Dặn dò: 

- Bài tập về nhà : 3.453.57 (SBT) 

- Soạn bài: “Phản ứng oxi hoá khử” 


.......................................................................................................................................................... 

. 

. 










72 






CHỦ ĐỀ IV: PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ 


PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ 







Kiến thức mới cần hình thành 

- Số oxi hoá 

- Chất khử, chất oxi hoá 

- Sự hình thành ion 

- Sự khử, sự oxi hoá 

- Phản ứng oxi hoá- Khử 

- Ý nghĩa của phản ứng oxi hoá - khử trong thực 

tiễn. 



- Phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng hoá học trong đó có sự thay đổi số oxi hoá của nguyên tố. 

- Chất oxi hoá là chất nhận electron, chất khử là chất nhường electron. Sự oxi hoá là sự nhường 

electron, sự khử là sự nhận electron. 

- Ý nghĩa của phản ứng oxi hoá - khử trong thực tiễn. 

2.Kĩ năng: Phân biệt được chất oxi hóa và chất khử, sự oxi hoá và sự khử trong phản ứng oxi 

hoá - khử cụ thể. 








II. TRỌNG TÂM: Phản ứng oxi hoá - khử 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng - phát vấn - kết nhóm 







3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Gv yêu cầu học sinh lên bảng xác định số oxi hoá của N trong: NH 3 , N 2 , NO, 

NO 2 , HNO 3 Nhận xét về số oxi hoá của N: N có nhiều mức oxi hoá khác nhau Nguyên nhân 

của phản ứng oxi hoá- khử. Vậy phản ứng oxi hoá khử là gì? 



Hoạt động 1: Chất khử-chất oxi hoá; Sự khử- Sự oxi hoá 

Mục tiêu: Hiểu thế nào là chất khử- chất oxi hoá; sự khử- sự oxi hoá 

Gv phát vấn với hs: 

I. Phản ứng oxi hoá- khử: 

- Gv lấy ví dụ, yêu cầu học sinh 1. Xét phản ứng có oxi tham gia: 

xác định số oxi hoá của Mg, O 

VD1: 2 0 

0 

+ 

Mg + O2 

2 2 − 

Mg O 

2 

(1) 

trước và sau phản ứng 

- Số oxi hoá của Mg tăng hay Số oxh của Mg tăng từ 0 lên +2, Mg nhường electron: 

0 

giảm? Mg đã nhường e hay nhận Mg Mg 

+ 2 

+ 2e 

e? 

Oxi nhận electrron: 







73 









0 

- Hs viết sự nhường e của Mg 

O + 2e O −2 

- Số oxi hoá của O tăng hay giảm? 

Quá trình Mg nhường electron là quá trình oxh Mg. 

O đã nhường e hay nhận e? 

Ở phản ứng (1): Chất oxh là oxi, chất khử là Mg. 

- Hs viết sự nhận e của O 

+ 2 −2 

0 

Gv thông tin 

VD2 : Cu O + H 

2 

0 

+ 1 −2 

Cu + H 2 O (2) 

Số oxh của Cu giảm từ +2 xuống 0, Cu trong CuO 

- Gv lấy ví dụ, yêu cầu học sinh nhận thêm 2 electron: 

xác định số oxi hoá của Cu, H 

2 

Cu 

+ + 2e Cu 

0 

trước và sau phản ứng 

Số oxh của H tăng từ 0 lên +1, H nhường đi 1 e: 

- Số oxi hoá của Cu tăng hay 

0 + 1 

giảm? Cu đã nhường e hay nhận H → H + 1e 

2 

e? 

=> Quá trình Cu 

+ nhận thêm 2 electron gọi là quá trình 

- Hs viết sự nhận e của Cu 

2 

- Số oxi hoá của H tăng hay giảm? khử Cu 

+ 2 

(sự khử Cu 

+ ). 

H đã nhường e hay nhận e? 

Phản ứng (2): Chất oxh là CuO, chất khử là Hiđro. 

- Hs viết sự nhường e của H Tóm lại: 

Gv thông tin 

+ Chất khử ( chất bị oxh) là chất nhường electron. 

+ Chất oxh ( Chất bị khử) là chất thu electron. 

- Qua 2 vd trên, thế nào là chất + Quá trình oxh ( sự oxh ) là quá trình nhường 

khử- chất oxi hoá, thế nào là sự electron. 

khử-sự oxi hoá? 

+ Quá trình khử (sự khử ) là quá trình thu electron. 


2.Xét phản ứng không có oxi tham gia 


2x1e 

- Gv nêu ví dụ 

- Hs xác định chất khử- chất oxi 

hoá, sự khử- sự oxi hoá, viết các 

quá trình 

- Gv nhận xét 

VD3: 2 Na 0 

+ 0 + 

Cl 2 2 Na 1 − 

Cl 

1 

(3) 

Phản ứng này có sự thay đổi số oxi hóa, sự cho nhận 

electron: 

0 

Na Na 

+ 1 

+ 1 e 

0 

Cl + 1 e − 

Cl 

1 

0 

0 

+ 

VD4 : H 

2 

+ Cl 2 2 H 1 − 

Cl 

1 

(4) 

Trong phản ứng (4) có sự thay đổi số oxi hóa của các 

chất, do cặp electron góp chung lệch về Clo. 

− 3 + 5 

VD 5 : N H 

4 

N O3 

N 1 2 

O + 2H 2 

O 

Phản ứng (5) nguyên tử N -3 nhường e, N +5 nhận e 

có sự thay đổi số oxh của một nguyên tố. 

Hoạt động 2 : Phản ứng oxi hoá- khử 

Mục tiêu: Hiểu thế nào là phản ứng oxi hoá- khử 

- Nhận xét gì về số oxi hoá của nguyên tố 3.Phản ứng oxi hoá- khử 

trước và sau pư trong các pthh ở các vd ĐN:Phản ứng oxh – khử là phản ứng hóa 

trên? 

học, trong đó có sự chuyển electron giữa 

- Hs: Đều có sự thay đổi số oxi hoá của các chất phản ứng, hay pư oxh – khử là 

nguyên tố 

phản ứng hóa học trong đó có sự thay đổi 

Những phản ứng như vậy gọi là phản ứng số oxh của một số nguyên tố. 

oxi hoá- khử 


Hoạt động 3 : Ý nghĩa của phản ứng oxi hoá- khử trong thực tiễn 

Mục tiêu: Biết được tầm quan trọng của phản ứng oxi hoá khử trong thực tiễn 


t o 

+ 







74 









- Gv : Phản ứng oxi hoá khử có tầm quan trọng II.Ý nghĩa của phản ứng oxi hoá- khử 

trong đời sống và sản xuất Cụ thể trong đời trong thực tiễn(SGK) 

sống, sản xuất ? 


4. Củng cố: Làm BT 1,2/82 SGK 

5. Dặn dò: 

- Bài tập về nhà : 3, 4, 5, 6 (SGK) 

- Soạn phần: “Lập pthh của phản ứng oxi hoá- khử” 


.......................................................................................................................................................... 

. 





PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ 




- Các bước lập PTHH của phản ứng oxi hoá- khử 




1.Kiến thức:Hiểu được các bước lập phương trình phản ứng oxi hoá - khử, 

2.Kĩ năng: Lập được phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá - khử dựa vào số oxi hoá (cân 

bằng theo phương pháp thăng bằng electron). 








II. TRỌNG TÂM: Cách lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa - khử 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng – phát vấn - kết nhóm 


*Giáo viên: Giáo án, máy chiếu, giấy A 4 





Xác định chất khử- chất oxi hoá, sự khử- sự oxi hoá trong các phản ứng sau? 









75 









o 

t , xt 

1) 4NH 3 + 5O 2 ⎯⎯⎯→ 4NO + 6H 2 O 

2) 2NH 3 + 3Cl 2 N 2 + 6HCl 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Dựa vào bài cũVới các phản ứng oxi hoá khử như thế này thì chúng ta có 

thể nhẩm để cân bằng nhưng đối với một số phản ứng oxi hoá khử, vd như phản ứng: 

8Al + 30HNO 3 8Al(NO 3 ) 3 + 3N 2 O + 15H 2 O thì việc nhẩm để cân bằng là một việc rất khó 

khăn. Vì vậy người ta đã nghiên cứu và tìm ra một cách cân bằng để áp dụng chung cho các 

phản ứng oxi hoá khử mà hôm nay cô sẽ giới thiệu với các em, đó là cách lập PTHH của pư oxi 

hoá khử ( Cân bằng theo phương pháp thăng bằng electron) 




Hoạt động 1: Lập phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá khử (cân bằng theo 

phương pháp thăng bằng electron) 

Mục tiêu: Hiểu được các bước lập phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá khử 

Giáo viên trình chiếu II. Lập PTHH của phản ứng oxi hoá khử: 

từng bước lập PTHH Bước 1: Xác định số oxh của các nguyên tố để tìm chất oxi hoá 

đồng thời yêu cầu học và chất khử: 

sinh thực hiện các bước Bước 2: Viết quá trình oxh và quá trình khử, cân bằng mỗi quá 

tương ứng để cân bằng trình 

phản ứng 

Bước 3: Tìm hệ số thích hợp cho chất oxh và chất khử sao cho 

NH 3 + Cl 2 N 2 + HCl tổng số electron cho bằng tổng số electron nhận 

Bước 4: Đặt hệ số của các chất oxh và khử vào sơ đồ phản 

ứng, từ đó tính ra hệ số các chất khác. Kiểm tra cân bằng số 

nguyên tử của các nguyên tố và cân bằng điện tích hai vế để 

hoàn thành PTHH 

Ví dụ : Lập PTHH của phản ứng oxi hoá khử sau : 

NH 3 + Cl 2 N 2 + HCl 

− 3 + 1 0 0 + 1 −1 

Bước 1 : N H3+ Cl2 → N2 

+ H Cl 

Số oxh của N tăng từ -3 lên 0 : Chất khử 

Số oxh của Cl giảm từ 0 xuống -1 : Chất oxh 

Bước 2 : 

−3 0 

Quá trình oxh : 2 N → N + 6e 

Quá trình khử : 0 − 

Cl 1 

2 + 2e → 2Cl 

Bước 3 : 

−3 0 

Quá trình oxh : 2 N → N + 6e 

x 1 

Quá trình khử : 0 − 

Cl 1 

2 + 2e → 2 Cl x 3 

−3 0 0 −1 

2 3 2 2 6 

N + Cl → N + Cl 

Bước 4 : 2NH 3 + 3Cl 2 N 2 + 6HCl 


Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng cân bằng phản ứng oxi hoá khử theo phương pháp thăng bằng 

electron 

Học sinh thảo luận nhóm lập PTHH Lập PTHH của các phản ứng oxi hoá khử sau : 

0 + 3 + 2 0 

của các phản ứng oxi hoá khử : 

1) Mg+ Al Cl3 → Mg Cl2 

+ Al 

1) Mg + AlCl 3 MgCl 2 + Al 

+ 3 

2) KClO 3 KCl + KClO 4 



2 

2 







Mg là chất khử ; Al (trong AlCl 3 ) là chất oxi hoá 

76 









0 + 2 

3) KClO 3 KCl + O 2 

Mg → Mg+ 2e 

x 3 

4) FeS 2 + O 2 Fe 2 O 3 + SO 2 

+ 3 0 

5) MnO 2 + HCl MnCl 2 + Cl 2 + Al + 3e → Al x 2 

0 + 3 + 2 0 

H 2 O 

3Mg+ 2 Al → 3Mg+ 

2 Al 

Gv trình chiếu kết quả của từng 

nhóm, đại diện nhóm trình bày, các 

Phương trình sẽ là : 

nhóm khác nhận xét Gv giảng 

3Mg + 2AlCl 3 3MgCl 2 + 2Al 

+ 5 − 1 + 7 

giải, chỉ cho học sinh các loại pư 2) K Cl O3 → K Cl+ 

K Cl O4 

oxi hoá khử 

+ 5 

1)Phản ứng đơn giản 

Cl (trong KClO 3 ) vừa là chất khử vừa là chất oxh 

+ 5 −1 

2)Phản ứng tự oxi hoá, tự khử Cl+ 6e → Cl x 1 

3)Phản ứng oxi hoá khử nội phân tử 

+ 5 + 7 

Cl → Cl+ 2e 

x 3 

4, 5) Phản ứng oxi hoá khử phức 

+ 5 − 1 + 7 

tạp 

4 Cl → 1Cl+ 

3Cl 

Phương trình sẽ là : 4KClO 3 KCl + 3KClO 4 

3) 

+ 5 _1 0 

K Cl O → K Cl+ 

O 

3 

2 

+ 5 

Cl (trong KClO 3 ) là chất oxi hóa ; O − 2 

(trong KClO 3 ) 

là chất khử 

+ 5 

_1 

Cl + 6e → Cl x 2 

−2 0 

2 O → O 2 + 4e 

x 3 

+ 5 −2 _1 0 

2 Cl+ 6 O → 2 Cl+ 

3O 

2 

Phương trình sẽ là : 2KClO 3 2KCl + 3O 2 

4) 

+ 2 − 1 0 + 3 − 2 + 4 −2 

Fe S + O → Fe O + S O 

+ 2 −1 

2 2 2 3 2 

Fe, 

S (trong FeS 2 ) là chất khử ; O 0 2 là chất oxi hoá 

+ 2 + 3 

Fe → Fe+ 

1e 

− 1 + 4 

2 S → 2 S + 10e 

+ 2 − 1 + 3 + 4 

Fe S 2 → Fe+ 2 S + 11e 

x 4 

0 2 

O 2 + 4e → 2 O − 

x 11 

+ 2 − 1 0 + 3 + 4 −2 

4 2 11 2 4 8 22 

Fe S + O → Fe+ S + O 


4FeS 2 + 11O 2 2Fe 2 O 3 + 8SO 2 

5) 

+ 4 

+ 4 − 1 + 2 0 

MnO + H Cl → MnCl + Cl + H O 

2 2 2 2 

Mn (trong MnO 2 ) là chất oxi hoá ; Cl (trong HCl) 

là chất khử 

+ 4 + 2 


Mn+ 2e → Mn x 1 

−1 0 

2 2 2 

Cl → Cl + e x 1 



−1 






+ 4 − 1 + 2 0 

Mn+ 2 Cl → Mn+ 

Cl 2 


77 









MnO 2 + 4HCl MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O 

4. Củng cố: Các bước lập PTHH của phản ứng oxi hoá khử 

5. Dặn dò: 

- Bài tập về nhà : 7, 8/83 (SGK) 

- Soạn bài: “Phân loại phản ứng trong hoá học vô cơ” 



Tiết thứ 3PHÂN LOẠI PHẢN ỨNG TRONG HOÁ HỌC VÔ CƠ 





- Phản ứng hoá hợp, phản ứng phân huỷ, - Các phản ứng hoá học được chia thành 2 loại: 

phản ứng thế, phản ứng trao đổi 

phản ứng oxi hoá - khử và không phải là phản 


ứng oxi hoá - khử. 



Các phản ứng hoá học được chia thành 2 loại: phản ứng oxi hoá - khử và không phải là phản 

ứng oxi hoá - khử. 

2.Kĩ năng: Nhận biết được một phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hoá - khử dựa vào sự thay 

đổi số oxi hoá của các nguyên tố. 










II. TRỌNG TÂM: Phân loại phản ứng thành 2 loại. 








Lập PTHH của các phản ứng oxi hoá khử sau: 

1) KMnO 4 K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2 

2) NH 3 + CuO Cu + N 2 + H 2 O 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Phản ứng 1 trong bài cũ, ngoài là một phản ứng oxi hoá khử thì nó là loại phản 

ứng nào chúng ta đã học? Chúng ta đã học những loại phản ứng hoá học nào? Hs trả lời Bây 

giờ chúng ta sẽ tìm hiểu xem từng loại phản ứng đó. 








78 











Hoạt động 1: Phản ứng có sự thay đổi số oxi hoá và phản ứng không có sự thay đổi số 

oxi hoá 

Mục tiêu: Hiểu được các phản ứng hoá học được chia thành 2 loại: phản ứng có sự thay đổi 

số oxi hoá và không thay đổi số oxi hoá 

Chúng ta đã biết về phản I. PHẢN ỨNG CÓ SỰ THAY ĐỔI SỐ OXH VÀ PHẢN 

ứng hoá hợp, phân huỷ, ỨNG KHÔNG CÓ SỰ THAY ĐỔI SỐ OXH 

thế, trao đổi. Bây giờ 1. Phản ứng hóa hợp: 

0 0 + 1 −2 

chúng ta sẽ xét từng loại 

VD 1: 2 H 2 + O 2 → 2 H 2 O 

phản ứng 

- Số oxh của hiđro tăng từ 0 +1 

- Gv cho 2 pư, yêu cầu 2 

hs lên bảng xác định số 

- Số oxh của oxi giảm từ 0 -2 

+ 2 − 2 + 4 − 2 + 2 + 4 −2 

oxh các ntố Có nhận VD2: CaO + CO2 → CaCO3 

xét gì về số oxh các ntố 

Số oxh của các nguyên tố không thay đổi. 

trước và sau pư ở 2 

Nhận xét:Trong phản ứng hóa hợp, số oxi hóa của các nguyên 


tố có thể thay đổi hoặc không thay đổi. 

2. Phản ứng phân hủy: 



oxh các ntố Có nhận 















VD1: 

- Số oxh của Oxi tăng từ -2 lên 0; 

- Số oxi hóa của clo giảm từ +5 xuống -1. 

VD2: Cu(O H ) 

2 

→ Cu O + H 2 O 

Số oxi hóa của các nguyên tố không thay đổi. 

Nhận xét: Trong phản ứng phân hủy, số oxh của có thể thay 

đổi hoặc khong thay đổi. 

3. Phản ứng thế: 

VD1: 

- Số oxh của đồng tăng từ 0 lên +2; 

- Số oxh của H giảm từ +1 xuống 0. 

VD2: 

+ 5 −2 −1 0 

2K Cl O → 2K Cl + 3 O 

3 2 

+ 2 − 2 + 1 + 2 − 2 + 1 −2 

o + 1 + 2 

Cu + 2AgNO → Cu(NO ) + 2Ag ↓ 

3 3 2 

0 + 1 + 2 0 

+ → 

2 

+ 2 ↑ 

Z n 2 H C l Zn C l H 

- Số oxh của tất của Zn kẽm tăng lên từ 0 lên +2; 

- Số oxh của hiđro giảm từ +1 xuống 0. 

Nhận xét: Trong hóa học vô cơ, phản ứng thế bao giờ cũng có 

sự thay đổi số oxh của các nguyên tố. 

4. Phản ứng trao đổi: 

+ 1 + 5 − 2 + 1 − 1 + 1 − 1 + 1 + 5 −2 

VD1: Ag N O 3 + Na Cl → Ag Cl ↓ + Na N O 3 

Số oxi hóa của tất cả của tất cả các nguyên tố không thay đổi. 

+ 1 − 2 + 1 + 2 − 1 + 2 − 2 + 1 + 1 −1 



VD2: 2NaOH + CuCl 2 → Cu(OH) 

2 

↓ + 2NaCl 

Số oxh của tất cả các nguyên tố không thay đổi. 

Nhân xét:Trong phản ứng trao đổi số oxi hóa của tất cả các 

nguyên tố không thay đổi. 



0 





79 












Hoạt động 2: Kết luận 

Mục tiêu: Khẳng định các phản ứng hoá học được chia thành 2 loại: phản ứng oxi hoá - khử 

và không phải là phản ứng oxi hoá - khử. 

Qua các VD trên, phản ứng II. KẾT LUẬN 

hoá học được phân loại như Dựa vào sự thay đổi số oxh, có thể chia pứ hóa học thành 2 

thế nào ? 

loại: 

Kết luận 

− Phản ứng có sự thay đổi số oxh là phản ứng oxh-khử. 

− Phản ứng hóa học không có sự thay đổi số oxh, không phải 

là phản ứng oxh – khử. 

4. Củng cố: Làm bài tập 3/86 SGK 

5. Dặn dò: 

- Bài tập về nhà : 1,2,4,5,6,7, 8,9/86,87 (SGK) 

- Soạn bài: “Luyện tập” 


…………………………………………………………………………………………………… 

…… 



LUYỆN TẬP: PHẢN ỨNG OXI HOÁ- KHỬ 


- Chất khử-Chất oxi hoá, sự khử-sự oxi 

hoá 

- Phản ứng oxi hoá- khử và phản ứng 

không phải oxi hoá khử 



- Chất khử-chất oxi hoá, sự khử- sự oxi hoá 

- Phản ứng oxi hoá- khử 




- Hệ thống hoá kiến thức về phản ứng oxi hoákhử 







80 









- Phân loại phản ứng trong hoá học vô cơ 

2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng: 

- Xác định số oxi hoá của các nguyên tố 

- Xác định chất khử- chất oxi hoá 

- Viết quá trình khử- quá trình oxi hoá 

- Phân biệt phản ứng oxi hoá-khử và phản ứng không phải oxi hoá khử 











- Xác định chất khử- chất oxi hoá 

- Viết quá trình khử- quá trình oxi hoá 

- Phân biệt phản ứng oxi hoá-khử và phản ứng không phải oxi hoá khử 







2.Kiểm tra bài cũ: (7 phút) Bài tập 5/87 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Chúng ta đã tìm hiểu về phản ứng oxi hoá khử, bây giờ sẽ hệ thống lại kiến 

thức để vận dụng 





Mục tiêu: Hệ thống hoá kiến thức về phản ứng oxi hoá khử 

Giáo viên phát vấn học sinh: I. Kiến thức cần nắm vững: 

- Chất như thế nào được gọi là - Chất khử: Chất nhường e Số oxi hoá tăng 

chất khử, chất oxi hoá? - Chất oxi hoá: Chất nhận e Số oxi hoá giảm 

- Thế nào là sự khử, sự oxi - Sự khử: Sự nhận e Làm giảm số oxi hoá 

hoá? 

- Sự oxi hoá: Sự nhường e Làm tăng số oxi hoá 

- Thế nào là phản ứng oxi hoá - Sự khử và sự oxi hoá luôn xảy ra đồng thời Phản ứng 

khử? 

oxi hoá khử: “Phản ứng oxi hoá khử là phản ứng hoá học 

- Dựa vào số oxi hoá, phản ứng trong đó có sự chuyển e giữa các chất. Hay phản ứng oxi 

hoá học được phân loại như thế hoá khử là phản ứng hoá học trong đó có sự thay đổi số oxi 

nào? 

hoá của một số nguyên tố hoá học” 

- Dựa vào số oxi hoá, phản ứng hoá học chia làm 2 loại: 

Phản ứng oxi hoá khử và phản ứng không thuộc loại phản 

ứng oxi hoá khử 


Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng phân loại phản ứng; xác định số oxi hoá, chất khử, chất oxi hoá; 







81 









viết quá trình khử, quá trình oxi hoá 

- Gv hướng dẫn bài số 9/87: Sử dụng các BT5/89SGK:Số oxi hoá của: 

phản ứng đã học hoàn thành chuỗi phản ứng - N lần lượt là: +2; +4; +5; +5; +3; -3; -3 

(mỗi mũi tên một phản ứng), xác định số oxi - Cl lần lượt là: -1 ; +1 ; +3 ; +5 ; +7 ; +1 và - 

hoá để xác định loại phản ứng 

1 

- Mn lần lượt là: +4 ; +7 ; +6 ; +2 

- Cr lần lượt là: +6 ; +3 ; +3 

- S lần lượt là: -2 ; +4 ; +4 ; +6 ; -2 ; -1 

BT6/89SGK : Xác định chất khử, chất oxi 

-Chia mỗi nhóm 6 học sinh; Học sinh thảo hoá, sự khử, sự oxi hoá : 

0 + 1 + 2 0 

luận theo nhóm, hoàn thành 3 bài tập Đại 

a) Cu+ 2 Ag NO3 → Cu( NO3 ) 

2 

+ 2 Ag 

diện 3 nhóm lên bảng trình bày 

KH OXH 


- Giáo viên giảng giải, đánh giá 




- Phản ứng oxi hoá khử 

5. Dặn dò: 

- Bài tập về nhà : 1,2,3,4,7, 8/89,90 (SGK) 

- Chuẩn bị phần lập PTHH 


0 + 2 

Sự oxi hoá : Cu → Cu+ 

2e 

+ 1 0 

Sự khử : Ag + 1e → Ag 

0 + 2 + 2 0 

b) Fe+ Cu SO4 → Fe SO4 

+ Cu 

KH OXH 

Sự oxi hoá : 

0 + 2 

Fe → Fe+ 

2e 

+ 2 0 

Sự khử : Cu+ 2e → Cu 

c) 

0 + 1 + 1 0 

2 Na+ 2 H O → 2 Na OH + H 

KH OXH 

2 2 

0 + 1 

Sự oxi hoá : Na → Na+ 

1e 

+ 1 0 

Sự khử : 2 H + 2e → H 2 

BT9/87SGK : 

a) 

+ 5 −1 0 

3 

→ + 2 (1) 

2K Cl O 2K Cl 3O 

0 0 + 4 −2 

S + O 2 → S O 2 

(2) 

SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H 

2O 

(3) 

Phản ứng oxi hoá khử là (1) ;(2) 

0 0 + 1 −2 

S H 2 H 2 S 

+ 1 − 2 0 + 4 −2 

b) 

+ → (1) 

2H S+ 3O → 2S O + 2H O (2) 

2 2 2 2 

+ 4 0 + 6 −2 

S O2 

+ O2 → S O3 

(3) 

2 2 



SO 

3+ H2O → H 

2SO4 

(4) 

Phản ứng oxi hoá khử là (1) ;(2) ;(3) 







82 









.......................................................................................................................................................... 

. 

.......................................................................................................................................................... 

. 




Tiết thứ 5,6: 

LUYỆN TẬP: PHẢN ỨNG OXI HOÁ- KHỬ 


1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về lập phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá khử 

2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng lập PTHH của phản ứng oxi hoá khử 








II. TRỌNG TÂM: Lập PTHH của phản ứng oxi hoá khử 








3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Các bước lập PTHH của phản ứng oxi hoá khử Vận dụng 


HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ NỘI DUNG KIẾN THỨC 

TRÒ 

Hoạt động 1: Lập PTHH 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng lập PTHH 

-Chia lớp thành 10 nhóm a) 8Al + 3Fe 3 O 4 4Al 2 O 3 + 9Fe 

học sinh; Học sinh thảo 

0 +3 

luận theo nhóm, hoàn thành 

4x 2Al 2Al +6e 

5 bài tập Gv lần lượt 

+1 +3 

trình chiếu kết quả các 

3x 3Fe + 8e 3Fe 

nhóm và nhận xét, bổ sung 

- Giáo viên giảng giải, đánh 

giá 

b) 10FeSO 4 + 2KMnO 4 + 8H 2 SO 4 5Fe 2 (SO 4 ) 3 +2MnSO 4 + 

K 2 SO 4 + 8H 2 O 



+2 +3 

5x 2Fe 2Fe + 2e 







83 






+7 +2 

2x Mn + 5e Mn 






c) 4FeS 2 +11 O 2 2Fe 2 O 3 + 8SO 2 

+2 +3 

4x 

-1 +4 

0 -2 

Fe Fe + 1e 

2S 

2S + 10e 

11x 2O + 4e 2O 

d) 2KClO 3 2KCl + 3O 2 

+5 -1 

2x Cl + 6e Cl 

-2 0 

1x 6O 6O + 12e 

e) 3Cl 2 + 6KOH 5KCl + KClO 3 + 3H 2 O 

0 -1 

5x 

0 +5 

Hoạt động 2: Kiểm tra 15’ 

Mục tiêu: Kiểm tra kĩ năng lập PTHH 

Đề: Lập PTHH của các phản ứng hoá 

học xảy ra theo sơ đồ sau: 

1) Ca + O 2 CaO 

2) Fe + HCl FeCl 2 + H 2 

3) Fe 2 O 3 + Al Fe + Al 2 O 3 

4) NH 4 NO 2 N 2 + H 2 O 

Cl +1e Cl 

1x Cl Cl +5e 

4. Củng cố: Các bước lập PTHH của phản ứng oxi hoá khử 

5. Dặn dò: 

- Bài tập về nhà : 10,11,12/90 (SGK) 

- Chuẩn bị bài thực hành 



Tiết thứ 7THỰC HÀNH: PHẢN ỨNG OXI HOÁ- KHỬ 




1.Kiến thức: Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: 

+ Phản ứng giữa kim loại và dung dịch axit, muối.. 

+ Phản ứng oxi hoá- khử trong môi trường axit. 

2.Kĩ năng: 

- Sử dụng dụng cụ và hoá chất để tiến hành an toàn, thành công các thí nghiệm trên. 

- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết các PTHH. 

- Viết tường trình thí nghiệm. 







84 
















Năng lực thực hành 

3.Thái độ: 

- Tích cực, chủ động 

- Cẩn thận trong thực hành, tiếp xúc với hoá chất 


- Phản ứng của kim loại với dung dịch axit và dung dịch muối 

- Phản ứng oxi hoá- khử trong môi trường axit: 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Phát vấn - kết nhóm 


*Giáo viên: 

- Dụng cụ : Ống nghiệm, kẹp gỗ, giá, .... 

- Hoá chất : Zn, dd H 2 SO 4 , dd CuSO 4 , đinh sắt, dd KMnO 4 





3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Trong các loại phản ứng chúng ta đã học thì loại phản ứng nào luôn có sự thay 

đổi số oxi hoá của các nguyên tố ? Bây giờ chúng ta sẽ thực hiện một số phản ứng để chứng 

minh. 




Hoạt động 1: Nội dung thực hành 

Mục tiêu: Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh 

- Học sinh lần lượt trình bày 1.TN1: Phản ứng giữa kim loại và dd axit: 

nội dung từng thí nghiệm - Rót vào ống nghiệm khoảng 2ml dung dịch axit sunfuric loãng 

- Gv nêu yêu cầu của từng rồi cho tiếp và ống nghiệm một viên kẽm nhỏ. Quan sát hiện 

thí nghiệm 

tượng xảy ra. 

- Gv lưu ý với học sinh một - Giải thích hiện tượng. Viết phương trình hóa học của phản ứng 

số thao tác thí nghiệm: Cách và cho biết vai trò của từng chất trong phản ứng. 

kẹp ống nghiệm, cách lấy 2. TN2: Phản ứng giữa dung dịch muối và kim loại: 

hoá chất, sử dụng hoá chất - Rót vào ống nghiệm khoảng 2ml dung dịch CuSO 4 loãng. Cho 

... 

vào ống nghiệm một đinh sắt đã được làm sạch bề mặt. Để yên 

ống nghiệm khoảng 10 phút. Quan sát hiện tượng xảy ra. 

- Giải thích và viết phương trình hóa học, cho biết vai trò của các 

chất. 

3. Phản ứng oxi hóa – khử trong môi trường axit: 

-Rót vào ống nghiệm 2ml dung dịch FeSO 4 . Thêm vào đó 1ml 

dung dịch H 2 SO 4 loãng. 

- Nhỏ vào ống nghiệm trên từng giọt dung dịch KMnO 4 , lắc nhẹ 

ống nghiệm sau mỗi lần giọt thêm dung dịch. Quan sát hiện tượng 







85 









xảy ra. 

- Quan sát hiện tượng, viết phương trình và cho biết vai trò của 

các chất trong phản ứng. 

Hoạt động 2: Thực hành 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng thực hành của học sinh 

- Học sinh tiến hành các thí nghiệm - Lớp chia làm 8 nhóm tiến hành thí nghiệm 

- Gv bao quát lớp, hướng dẫn từng nhóm - Hoàn thành nội dung bài yêu cầu 

4. Củng cố: Các thí nghiệm 

5. Nhận xét- Dặn dò: 

- Học sinh dọn dẹp, rửa dụng cụ, hoàn thành vở thực hành 

- Chuẩn bị bài “Khái quát về nhóm Halogen” 


. 


Tiết 8,9 : 

ÔN TẬP HỌC KÌ I 





A/ MỤC TIÊU 

1/ HS biết hệ thống hóa kiến thức cơ bản về cấu tạo chất thuộc 3 chương 1, 2 

2/ HS hiểu và có kĩ năng vận dụng kiến thức về cấu tạo nguyên tử , bảng tuần hoàn và 

định luật tuần hoàn , chuẩn bị kiến thức cơ sở tốt cho việc học phần sau của chương 

B/ CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 

GV : Máy tính , máy chiếu , bảng tuần hoàn , hệ thống bài tập và câu hỏi luyện tập 

HS : Tự ôn các kiến thức lí thuyết thuộc 2 chương 

C/ TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC 

* Hoạt động 1 (10 Phút) 

GV yêu cầu HS nhắc lại các kiến thức cơ bản của 3 chương : 

Chương 1 : Nguyên tử 

Chương 2 : Bảng tuần hoàn và định luật tuần hoàn các nguyên tố hóa học 

Chương 3 : Xác định số oxi hoá 

Từ đó GV đề xuất các dạng bài tập thường gặp để HS luyện tập 

* Hoạt động 2 (35 Phút) 

Dạng 1 : Mối quan hệ giữa các loại hạt cơ bản (p , n , e) trong nguyên tử , ion , phân tử 

Thí dụ : Cho hợp chất MX 3 , biết : 

- Tổng số hạt p , n , e là 196 trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện 

là 60 

- Nguyên tử khối của X lớn hơn của M là 8 

- Tổng 3 loại hạt (p , n , e) trong ion X – nhiều hơn trong ion M 3+ là 16 

Hãy xác định M và X thuộc đồng vị nào của 2 nguyên tố đó 

Hướng dẫn : Trong M có Z proton , Z electron , N nơtron 

X có Z’ proton , Z’ electron , N’ nơtron 

→ Hệ phương trình toán học : 

(2Z + N) + (6Z’ + 3N’) = 196 

(2Z + 6Z’) – (N + 3N’) = 60 







86 









(Z’ + N’) – (Z + N) = 8 

(2Z’ + N’ + 1) – (2Z + N – 3) = 16 

→ Z = 13 , Z’ = 17 , N = 14 , N’ = 18 

→ A M = 27 và A X = 35 

27 

35 

→ 13 M và 17 X 

Dạng 2 : Xác định nguyên tử khối trung bình khi biết % số lượng nguyên tử của mỗi đồng vị 

và ngược lại 

Thí dụ 2 : Nguyên tử khối của brom là 79,91 . Brom có 2 đồng vị trong đó 1 đồng vị là 

79 

35 Br chiếm 54,5% số nguyên tử . Hãy xác định đồng vị thứ 2 của brom ? 

Hướng dẫn : Gọi x là % số nguyên tử của đồng vị thứ 2 , ta có : 

79.54,5 

+ X (100 − 54,5) 

A Br = = 79,91 




81 

→ X = 81 → 35 Br 

Dạng 3 : Biết vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn (số thứ tự chu kì, số thứ tự nhóm A/B) 

viết cấu hình electron của nguyên tử và ion 

Thí dụ 3 : 

a) Biết nguyên tố Br thuộc chu kì 4 , nhóm VII A . Biết cấu hình electron của Br ? 

b) Biết nguyên tố Mn thuộc chu kì 4 , nhóm VII B . Viết cấu hình electron của Mn ? 

Hướng dẫn : 

a) Phân tích : 

- Nguyên tố Br thuộc chu kì 4 → nguyên tử của nó phải có 4 lớp e 

- Nguyên tố Br thuộc nhóm VII A → lớp ngoài cùng (lớp thứ 4) có 7e điền vào phân lớp s 

và p → 4s 2 4p 5 

→ Cấu hình electron đầy đủ của Br : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 10 4s 2 4p 5 

b) Phân tích : 

- Nguyên tố Mn thuộc chu kì 4 → Mn có 4 lớp e 

- Mn thuộc nhóm VII B → số electron hóa trị của nó bằng 7 nhưng phân bố ở lớp 3d và 4s 

→ 3d 5 4s 2 

→ Cấu hình electron đầy đủ của Mn : 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 4s 2 

Dạng 4 : Biết cấu hình electron của nguyên tử và ion suy ra vị trí của nguyên tố trong bảng 

tuần hoàn 

Thí dụ : Cho cấu hình electron của 1 nguyên tố A : 

1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 5 4s 1 

Hãy suy ra vị trí của A trong bảng tuần hoàn 

Hướng dẫn : 

- A có 24e → chiếm ô thứ 24 trong bảng tuần hoàn 

- A có 4 lớp e → thuộc chu kì 4 

- A có 6e hoá trị và là nguyên tố d → thuộc nhóm VIB 

Dạng 5: Sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng giảm tính kim loại, phi kim: 

Dựa vào các yếu tố: 

- Số lớp e: Số lớp e càng lớn, tính kim loại càng mạnh 

- Số e lớp ngoài cùng: Càng ít, tính kim loại càng mạnh 

- Điện tích hạt nhân: Càng nhỏ, tính kim loại càng mạng 

BTVN: Sắp xếp các nguyên tố sau theo chiều tính kim loại tăng dần: Na, Mg, S, Cl, N 















Dạng 6: Chuyển đổi qua lại giữa công thức oxit cao nhất và hợp chất khí với hiđro Xác định 

tên nguyên tố? 

Lưu ý: Hoá trị cao nhất của nguyên tố với oxi + Hoá trị trong hợp chất khí với H = 8 

(bằng STT nhóm) 

Dạng 7: Xác định hai nguyên tố liên tiếp 

- Hai nguyên tố liên tiếp trong cùng một chu kì: Z B – Z A = 1 

- Hai nguyên tố ở hai chu kì liên tiếp trong một nhóm A: Hơn kém nhau 8 hoặc 18 propton 

- Hai nguyên tố thuộc 2 chu kì liên tiếp và 2 nhóm A liên tiếp: Hơn kém nhau 7, 9, 17, 19 

p 

D. Bài tập tự giải: Đề cương kèm theo 

RÚT KINH NGHIỆM 

KHDH 10 KIỂM TRA(ĐỀ CỦA TRƯỜNG) 









88 







CHỦ ĐỀ V: NHÓM HALOGEN 

KHDH 37BÀI 21: KHÁI QUÁT VỀ NHÓM HALOGEN 









- Vị trí nhóm halogen trong BTH 

- Cấu hình electron 

- Sự biến đổi độ âm điện, bán kính nguyên tử, 

- Sự biến đổi tính chất các nguyên tố trong một số tính chất 

bản tuần hoàn 

- Tính chất hóa học cơ bản của nguyên tố 

halogen 



- Vị trí nhóm halogen trong bảng tuần hoàn. 

- Sự biếnđổiđộ âm điện, bán kính nguyên tử và một số tính chất vật lí của các nguyên tố trong 

nhóm. 

- Cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố halogen tương tự nhau. Tính 

chất hoá học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hoá mạnh. 

- Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn chất trong nhóm halogen. 

2.Kĩ năng: 

- Viết được cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử F, Cl, Br, I. 

- Dựđoán được tính chất hóa học cơ bản của halogen là tính oxi hóa mạnh dựa vào cấu hình lớp 

electron ngoài cùng và một số tính chất khác của nguyên tử. 

- Viết được các phương trình hóa học chứng minh tính chất oxi hoá mạnh của các nguyên tố 

halogen, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm. 

- Tính thể tích hoặc khối lượng dung dịch chất tham gia hoặc tạo thành sau phản ứng. 








II. TRỌNG TÂM:Mối liên hệ giữa cấu hình lớp electron ngoài cùng, độ âm điện, bán kính 

nguyên tử... với tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hoá mạnh. 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Thuyết trình- phát vấn - kết nhóm 


*Giáo viên: 

- Dụng cụ : Ống nghiệm, kẹp gỗ, giá, .... 

- Hoá chất : Zn, dd H 2 SO 4 , dd CuSO 4 , đinh sắt, dd KMnO 4 





3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Những nguyên tố thuộc nhóm nào trong bảng tuần hoàn gọi là nhóm halogen? 

Bây giờ chúng ta hãy tìm hiểu về nhóm các nguyên tố này. 







89 












Hoạt động 1: Vị trí của nhóm hal trong bảng tuần hoàn 

Mục tiêu: Biết vị trí của hal trong bảng tuần hoàn, những nguyên tố nhóm hal 

GV hỏi HS nhóm halogen gồm các ngtố nào? 

Chúng nằm ở nhóm nào trong HTTH? 

Ở mỗi chu kì, chúng nằm ở vị trí nào? 

GV lưu ý HS : Atatin được điều chế nhân tạo 

bằng các phản ứng hạt nhân . Do đó, có thể xem 

At là nguyên tố phóng xạ. Ta không nghiên cứu 

At. 

I. VỊ TRÍ: 

* Nhóm halogen gồm : Flo(F); Clo(Cl); 

Brom (Br), Iot (I), Atatin (At) 

* Các ngtố halogen thuộc nhóm VIIA. 

Chúng đứng gần cuối các chu kì, ngay 

trước các ngtố khí hiếm. 

Hoạt động 2: Cấu hình electron nguyên tử, cấu tạo phân tử 

Mục tiêu: Biết cấu hình e chung của nguyên tử các nguyên tố hal, cấu tạo phân tử, tính chất 

hoá học cơ bản của các nguyên tố hal 

- GV cho HS viết c.h.e của F, Cl và II. CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ, CẤU 

rút ra nhận xét GV đặt vấn đề: Vì sao TẠO PHÂN TỬ: 

các ngtử halogen không đứng riêng rẽ 

* Ngtử có 7e lớp ngoài cùng ( ns 2 np 5 ) 

mà ở dạng 2 ngtử (Cl 2 , Br 2 ) Xu 

* Ở trạng thái tự do, 2 ngtử halogen góp chung 1 e 

hướng liên kết của nguyên tử hal? 

với nhau tạo 1 lk CHT không cực. 

- HS trả lời. 

.. 

.. .. .. 

: X . + . X : → : X : X : → X- X → X 

- Hs viết quá trình hình thành phân tử 

2 

.. 

.. .. .. 

hal 

CT e CT cấu tạo CTPT 

- GV gợi ý để HS nêu tchh cơ bản * Liên kết trong phân tử X 2 không bền lắm, dễ bị tách 

của halogen. 

thành 2 ngtử X. 

* Trong phản ứng hoá học, các ngtử X dễ thu thêm 1e 

Gv thông tin 

⇒ Tính chất hoá học cơ bản của các halogen là tính 

oxi hoá mạnh. 

Hoạt động 3: Sự biến đổi tính chất 

Mục tiêu: Biết sự biến đổi bán kính nguyên tử, độ âm điện, một số tính chất của hal 

Phân tích dữ liệu ở bảng 11 tr 95 

SGK. 

GV cho HS xem và nhận xét: 

- TCVL (trạng thái, màu, t o nc , t o sôi ) 

- Bán kính ngtử 

- Độ âm điện 

GV giải thích vì sao trong các hợp 

chất, F chỉ có số oxi hoá -1, các ngtố 

halogen còn lại, ngoài số oxi hoá -1 

còn có +1, +3, +5, +7. 

Ghi chú: Flo có lớp e ngoài cùng là lớp 

thứ 2 nên không có phân lớp d. Từ Clo 

→ Iot có phân lớp d còn trống, nên 

được kích thích sẽ có 3e, 5e, 7e độc 



III. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH CHẤT 

1. Sự biến đổi tính chất vật lí của các đơn chất: 

(Bảng 11 trang 95 SGK) 

Từ F đến I, ta thấy: 

* Trạng thái tập hợp: khí → lỏng → rắn. 

* Màu sắc: đậm dần 

* t o nc , t o sôi : tăng dần. 

2. Sự biến đổi độ âm điện: 

* ĐAĐ tương đối lớn. 

* Giảm dần từ F đến I 

* F có ĐAĐ lớn nhất nên chỉ có số oxi hoá -1, 

0. 

Các ngtố halogen khác có số oxi hoá -1, 0, +1, +3, 

+5, +7 

3. Sự biến đổi tính chất hoá học của các đơn 

chất 

- Các đơn chất halogen giống nhau về tính chất 







90 









thân. 

hoá học cũng như thành phần và tính chất của các 

Do đó trong các hợp chất Flo luôn có hợp chất do chúng tạo thành(Do lớp e ngoài cùng có 

số oxi hoá –1, các halogen khác thể cấu hình tương tự nhau ns 2 np 5 ) 

hiện số oxi hoá từ –1→ +7. 

- Halogen là những phi kim điển hình. Tính oxi hoá 

HS dựa vào bán kính ngtử và độ âm giảm dần từ Flo đến Iot. 

điện để giải thích vì sao tính oxi hoá - Các đơn chất halogen oxi hoá được 

giảm dần từ F đến I. 

+ Hầu hết các kim loại→ muối halogenua 

+ H 2 → hợp chất khí không màu hiđro halogenua 

(khí này tan trong nước tạo dd axit halogen 

hiđric) 

4. Củng cố:* Tổng kết 3 ý: 

- Nguyên nhân tính oxi hoá mạnh của các halogen. 

- Nguyên nhân tính oxi hoá của halogen giảm dần từ F I. 

- Nguyên nhân của sự giống nhau về tính chất hoá học cũng như thành phần và tính chất của 

các hợp chất do chúng tạo thành. 

5. Dặn dò: 

- HS làm bài 1… 8 trang 96 SGK. 

- Chuẩn bị bài “Clo” 


.......................................................................................................................................................... 

. 

.......................................................................................................................................................... 

. 




KHDH38BÀI 22: CLO 


- Khái quát về nhóm halogen 



- Tính chất vật lí, tính chất hoá học, trạng thái 

tự nhiên, điều chế clo 



- Biết được: Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, ứng dụng của clo, phương pháp điều chế clo 

trong phòng thí nghiệm, trong công nghiệp. 

- Hiểuđược: Tính chất hoá học cơ bản của clo là phi kim mạnh, có tính oxi hoá mạnh (tác dụng 

với kim loại, hiđro). Clo còn thể hiện tính khử . 

2.Kĩ năng: 

- Dựđoán, kiểm tra và kết luậnđược về tính chất hóa học cơ bản của clo. 

- Quan sát các thí nghiệm hoặc hình ảnh thí nghiệm rút ra nhận xét. 

- Viết các phương trình hóa học minh hoạ tính chất hoá học vàđiều chế clo. 

- Tính thể tích khí clo ởđktc tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng. 












91 












3.Thái độ: Tích cực, chủ động, ý thức được sự độc hại của clo 

II. TRỌNG TÂM: Tính chất hoá học cơ bản của clo là phi kim mạnh, có tính oxi hoá mạnh 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Thuyết trình- phát vấn 


*Giáo viên: Giáo án, thí nghiệm mô phỏng 




2.Kiểm tra bài cũ: (8phút) 

- Đặc điểm cấu hình e nguyên tử và cấu tạo phân tử của halogen? 

- Tính chất hoá học đặc trưng của halogen? 

- Tại sao flo chỉ có mức oxi hoá -1; 0 còn clo, brôm, iôt có mức oxi hoá -1; +1; +3; +5; +7? 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Dẫn dắt từ bài cũ 




Hoạt động 1: Tính chất vật lí 

Mục tiêu: Biết tính chất vật lí của clo 

- Gv trình chiếu hình ảnh lọ chứa khí I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ 

clo 

- Ở điều kiện thường, Clo là chất khí, màu vàng lục, 

- Hs quan sát, nhận xét: 

mùi xốc. 

+ Trạng thái 

M 71 

- Tỉ khối dCl + Màu sắt 

2 

= = = 2,5 > 1⇒ Nặng hơn không 

KK 29 29 

+ Mùi 

khí 2,5 lần. 

- Gv thông tin thêm 

- Tan vừa phải trong nước (ở 20 o C, 1 lít nước hoà tan 

2,5 lít Clo) tạo thành nước Clo có màu xanh nhạt. Clo 

tan nhiều trong dung môi hữu cơ. 

- Khí Clo rất độc. 

Hoạt động 2: Tính chất hoá học 

Mục tiêu: Hiểu: Tính chất hoá học đặc trưng của clo là tính oxi hoá mạnh, phi kim mạnh; đồng 

thời còn thể hiện tính khử 

- Gv: Đặc điểm cấu hình e của clo? II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 

- Có 7e lớp ngoài cùng Có xu hướng 

Clo là chất oxi hoá mạnh. Trong các phản ứng hoá 

nhận 1e, thể hiện tính oxi hoá mạnh 

học Clo dễ thu thêm 1e ion Cl – 

- Gv yêu cầu học sinh viết quá trình 

Cl + 1e Cl – 

nhận e của nguyên tử clo 

1. Tác dụng với kim loại: Muối Clorua 

- Clo là chất oxi hoáTác dụng với 

Clo oxi hoá hầu hết kim loại lên mức oxh cao 

chất khử nào? 

nhất:S 

- Gv trình diễn thí nghiệm kim loại Na, 

0 

3 

0 + 3 −1 

Fe, Cu tác dụng với khí clo 

Fe+ Cl2 → FeCl3 

2 

Saét (III) Clorua 

- Hs quan sát, nhận xét, viết PTHH 

0 

1 

0 + 1 −1 

Na+ Cl2 

→ NaCl 

2 

(Natri Clorua) 


- Gv trình diễn thí nghiệm H 2 tác dụng 


0 0 o + 2 −1 







t 

Cu+ Cl 2 ⎯⎯→ Cu Cl 2 

92 









với khí clo 

2. Tác dụng với hidrô: 

0 aùs + 1 −1 

- Hs quan sát, nhận xét, viết PTHH 

H2 

+ Cl2 

→2HCl ↑ ∆H=-91,8 KJ 


HidroClorua 

- GV trình diễn thí nghiệm tính tẩy màu Nếu tỉ lệ số mol H 2 :Cl 2 = 1:1 thì hỗn hợp nổ mạnh. 

của nước Clo 

3. Tác dụng với nước và dung dịch NaOH: Khi 

- Hs quan sát, nhận xét, viết PTHH hoà tan vào nước, 1 phần Clo tác dụng chậm với 

- Gv giải thích, lưu ý thành phần nước nước.(vừa khử vừa oxi hoá) 

clo 

0 

−1 +1 

- GV hướng dẫn Hs viết phản ứng với Cl2 + H2O 

H Cl + H ClO 

dd NaOH 

Axit clohidric Axit hipoclorơ 

HClO: axit yếu (yếu hơn H 2 CO 3 ), kém bền, có tính 

oxi hoá mạnh, nó phá hủy màu ⇒ nước Clo có tác 

- GV trình diễn thí nghiệm 

dụng tẩy màu. 

- Hs quan sát, nhận xét, viết PTHH Cl 2 + NaOH NaCl + NaClO + H 2 O 

- Tại sao clo đẩy được Br, I ra khỏi 4. Tác dụng với hợp chất: 

dung dịch muối? 

- Clo đẩy được halogen yếu hơn ra khỏi dung dịch 

kết luận 

muối 

Cl 2 + 2NaBr 2NaCl + Br 2 

Cl 2 + 2NaI 2NaCl + I 2 

- Với hợp chất khác: 

Cl 2 + 2FeCl 2 2FeCl 3 

Cl 2 + 2H 2 O + SO 2 2HCl + H 2 SO 4 

Hoạt động 3:Điều chế 

Mục tiêu:Biết phương pháp điều chế clo trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp 

- Hoạt động nhóm: Viết các phương 

trình phản ứng , cân bằng phản ứng oxi 

hóa khử , xác định chất khử , chất oxi 

hóa khi cho HCl đặc tác dụng với 

KClO 3 , MnO 2 , KMnO 4 , K 2 Cr 2 O 7 

- Đại diện các nhóm lên bảng viết 

- Trong phòng thí nghiệm, clo được 

điều chế bằng cách cho axit clohiđric 

đặc tác dụng với chất oxi hoá 

mạnh(chất nào?) 

- Gvthông tin về phương pháp diều chế 

clo trong công nghiệp, học sinh viết 

PTHH 

III. ĐIỀU CHẾ 

1. Trong phòng thí nghiệm: 

Cho axit HCl + Chất oxi hoá mạnh 

o 

+ 4 − 1 t + 2 0 

Mn O + 4H Cl→ Mn Cl + Cl + 2H O 

2 2 2 2 

K2 Cr2 O7 + 14H Cl = 2KCl + 2 Cr Cl3 + 3Cl2 

+ 7H2O 

KClO 3 + 6HCl = KCl + 3Cl 2 + 3H 2 O 

2. Trong công nghiệp 

a. Điện phân Natri Clorua (nóng chảy) 

ñ / p 

1 

NaCl = Na + Cl2 

nc 2 

b. Điện phân dung dịch NaCl có màng ngăn 

2NaCl+ 2H O = 2NaOH + Cl2 

+ H 

coù m.n 

GV giới thiệu sản phẩm điện phân , 

không đi sâu vào kĩ thuật điện phân. 

Hoạt động 4:Trạng thái tự nhiên và ứng dụng 

Mục tiêu: Biết được trạng thái tự nhiên và ứng dụng của clo 



⎧KClO3 

⎪MnO2 

⎨ 

⎪KMnO4 

⎪ 

⎩K Cr O 

+ 7 − 1 + 2 0 

2 2 7 

2K Mn O + 16H Cl = 2KCl + 2 Mn Cl + 5Cl + 8H O 

4 2 2 2 

+ 6 − 1 + 2 0 

− 1 + 1 ñ / p 

0 0 


2 2 






93 









Gv và học sinh phát vấn rút ra các IV. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN – ỨNG DỤNG 

điểm cần nắm 

1) Trạng thái tự nhiên: 

Trong tự nhiên, Clo tồn tại dạng hợp chất, chủ yếu là 

muối Clorua (NaCl). Muối NaCl có trong nước biển 

và muối mỏ, có trong khoáng vật như Cacnalit 

KCl.MgCl 2 .6H 2 O và xinvinit NaCl.KCl 

2) Ứng dụng: 

Sát trùng trong hệ thống cung cấp nước sạch. 

Tẩy độc khi xử lý nước thải. 

Tẩy trắng vải, sợi, giấy. 

Sản xuất axit Clohidric, Clorua vôi, . . . 

4. Củng cố:GV khắc sâu kiền thức trọng tâm của bài là tính oxi hóa mạnh của Clo (hỏi đáp) 

5. Dặn dò: 

- HS làm bài 1… 7 trang 101 SGK. 

- Chuẩn bị bài “Hiđro clorua- Axit clohiđric- Muối clorua” 


.......................................................................................................................................................... 

. 

.......................................................................................................................................................... 

. 




KHDH 39: 

BÀI 23: HIĐRO CLORUA- AXIT CLOHIĐRIC- MUỐI CLORUA 


- Khái quát về nhóm halogen 


- Liên kết hoá học 


- Cấu tạo phân tử, tính chất của hiđro clorua 

- Tính chất vật lí, tính chất hoá học, điều chế 

axit clohiđric 



Biết được: 

- Cấu tạo phân tử, tính chất của hiđro clorua (tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit 

clohiđric). 

- Tính chất vật lí, điều chế axit clohiđric trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. 

- Dung dịch HCl là một axit mạnh, có tính khử . 

2.Kĩ năng: 

- Dựđoán, kiểm tra dựđoán, kết luận được về tính chất của axit HCl. 

- Viết các PTHH chứng minh tính chất hoá học của axit HCl. 














94 










3.Thái độ: Tích cực, chủ động, ý thức được sự độc hại của clo 

II. TRỌNG TÂM: Cấu tạo phân tử, tính chất của hiđro clorua và axit clohiđric. 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Thuyết trình- phát vấn - Hoạt động nhóm 


*Giáo viên: Giáo án, thí nghiệm chứng minh tính axit và tính khử của HCl 





Viết PTHH hoàn thành chuỗi biến hoá sau: 

NaCl 

↓ 

(1) 

(2) 

(3) 

(4) 

KClO 3 ⎯⎯→ Cl 2 ⎯⎯→ FeCl 3 ⎯⎯→ Fe(OH) 3 ⎯⎯→ Fe 2 O 3 

↓ 

HCl 

3.Bài mới: 







Hoạt động 1: Hiđro clorua 

Mục tiêu: Biết cấu tạo phân tử và tính chất vật lí của hiđro clorua 

- Giữa H và Cl hình thành bởi loại liên I. HIĐRO CLORUA: 

kết gì? (Dựa vào độ âm điện) 

1. Cấu tạo phân tử: Hợp chất cộng hoá trị, phân tử 


có cực 

- Gv yêu cầu hs viết công thức e, công 

H : Cl 

ii 

: hay H-Cl 

thức cấu tạo của hiđro clorua 

ii 

- Gv phát vấn hs về tính chất của hiđro 2. Tính chất: 

clorua Kết luận 

- Hidro Clorua là chất khí, không màu, mùi xốc, 

độc. 

M 36,5 

- Tỉ khối d = = = 1,26 > 1⇒ Nặng hơn 

29 29 

không khí. 

- Tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit 

HCl (0 o C, gần 500lít HCl ↑ hoà tan 1 lít nước). 

Hoạt động 2: Axit clohiđric 

Mục tiêu: Biết tính chất vật lí, tính chất hoá học axit clohiđric 

- Gv phát vấn hs về tính chất vật lí II. AXIT CLOHIĐRIC: 

1. Tính chất vật lí: 

- Chất lỏng không màu, mùi xốc 

- Khối lượng riêng D= 1,19g/cm 3 

- Dung dịch HCl đậm đặc bốc khói trong không khí ẩm 

2. Tính chất hoá học: 

- Axit có những tính chất hoá học a) Tính axit: Axit HCl là axit mạnh 

đặc trưng nào? 


1.Làm quì tím (xanh) → đỏ. 

- Hs thực hiện thí nghiệm chứng 2.Tác dụng với kim loại (Đứng trước H) 







95 









minh theo nhóm để chứng minh 

n 

nHCl + M → MCln + H2 

tính axit của axit clohiđric 

(n: hoaù trò thaáp I cuûa k.loaïi M) 2 

- Hs viết PTHH 

Ví dụ: Fe + 2HCl → FeCl 2 + H 2 

- Gv kết luận về tính axit 

Al + 3 HCl → AlCl 3 + 3/2H 2 

-Trong phản ứng điều chế clo từ 

KClO 3 , HCl đóng vai trò là chất 

gì? 


Vậy Cl trong HCl có số oxh -1 

là mức thấp nhất nên thể hiện tính 

khử 

Hs nghiên cứu SGK trả lời 

phương pháp điều chế HCl 

3. Tác dụng với axit bazơ, bazơ 

⎧Oxit bazô 

HCl + ⎨ → Muoái Clorua + H2O 

⎩Bazô 

Ví dụ: 

4. Tác dụng với muối: 

2HCl + CuO → CuCl 2 + H 2 O 

2HCl + Mg(OH) 2 → MgCl 2 + 2H 2 O 

HCl + NaOH → NaCl + H 2 O 

HCl + Muối → Muối Clorua + Axit (mới) 

(Sản phẩm phải có muối clorua ↓ hay axit (mới) là axit 

yếu, dễ bay hơi). 

Ví dụ: 2HCl + CaCO 3 → CaCl 2 + H 2 O + CO 2 ↑ 

HCl + AgNO 3 → AgCl↓ + HNO 3 

HCl + Na 2 SO 4 → 

b)Tính khử: 

Do trong phân tử HCl có số oxi hoá –1 (Thấp I) 

Ví dụ: 

III. ĐIỀU CHẾ 

1. Trong phòng thí nghiệm 

Cho NaCl (r) + H 2 SO 4 đđ (PP sunfat) 

NaCl (r) + H 2 SO 4đđ ⎯⎯⎯⎯ 

→ NaHSO 4 + HCl ↑ 

2NaCl (r) + H 2 SO 4đđ ⎯⎯⎯⎯ 

→ Na 2 SO 4 + 2HCl ↑ 

Khí HCl hoà tan vào nước → dd axit HCl 

2. Trong công nghiệp 

− 1 + 4 + 2 −1 0 

4H Cl+ Mn O → Mn Cl + Cl +H O 

2 2 2 2 

+ 4 − 1 + 2 0 

Pb O + 4H Cl → Pb Cl + Cl +2H O 

2 2 2 2 

⎯ t o 

< 250 o 

C 

⎯ t o 

> 400 o 

C 

- Tổng hợp từ H 2 và Cl 2 

H 2 + Cl 2 HCl 

- Phương pháp sunfat (pư trên) 

- Thu từ phản ứng clo hoá các hợp chất hữu cơ: 

CH 4 + Cl 2 CH 3 Cl + HCl 



4. Củng cố:GV khắc sâu kiền thức trọng tâm của bài (hỏi đáp) 

5. Dặn dò: 

- HS làm bài 1, 2, 4, 6, 7 trang 106 SGK. 

- Chuẩn bị phần điều chế HCl và muối clorua 


.......................................................................................................................................................... 

. 







96 









. 




KHDH 40: 

BÀI 23: HIĐRO CLORUA- AXIT CLOHIĐRIC- MUỐI CLORUA (tiết 2) 



- Tính chất hiđro clorua, axit clohiđric - Điều chế axit clohiđric 

- Muối clorua, nhận biết ion clorua 



Biết được: Tính chất, ứng dụng của một số muối clorua, phản ứng đặc trưng của ion clorua. 

2.Kĩ năng: 

- Phân biệt dung dịch HCl và muối clorua với dung dịch axit và muối khác. 

- Tính nồng độ hoặc thể tích của dung dịch axit HCl tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng . 








II. TRỌNG TÂM: Nhận biết ion clorua 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Thuyết trình- phát vấn- kết nhóm 







(1) 

(2) 

MnO 2 ⎯⎯→ Cl 2 ⎯⎯→ FeCl 3 

↓ 

(4) 

(3) 

NaCl ⎯⎯→ HCl ⎯⎯→ AgCl 

3.Bài mới: 





Hoạt động 1: Muối clorua 

Mục tiêu: Biết tính chất vật lí và ứng dụng của một số muối clorua; 

Phương pháp nhận biết ion clorua 





IV. MUỐI CLORUA – CÁCH NHẬN BIẾT 

ION CLORUA (Cl – ) 

1/. Muối Clorua: 

Đa số muối clorua tan trong nước, 1 số muối 





97 









- Gv yêu cầu hs xem SGK, cho biết 

tính tan của muối clorua 

- Muối clorua nào có ứng dụng rất 

quan trọng của muối clorua trong đời 

sống và sản xuất? 

- Ngoài ra, muối clorua còn có những 

ứng dụng nào? 



clorua không tan trong nước như: AgCl↓ (tr) ; ít tan 

như PbCl 2 ↓ (tr) , CuCl↓ (tr) . . . 

2/.Ứng dụng: 

+ NaCl: Muối ăn, đ/c NaOH, Cl 2 , nước Javel, axit 

HCl. 

+ KCl: dùng làm phân Kali. 

+ ZnCl 2 : Chất chống mục gỗ, t/d tẩy gỉ. 

+ AlCl 3 : Chất xúc tác trong tổng hợp hữu 

cơ. 

+ BaCl 2 : trừ sâu bệnh. 

Nhận biết: 

- Thuốc thử: dd AgNO 3 

- Dấu hiệu phân biệt: Khi nhỏ dd AgNO 3 vào 

dd axit HCl hay dd muối Clorua tạo ↓ trắng 

(AgCl) 

Cl – + AgNO 3 → AgCl↓ trắng + NO − 

3 


Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng nhận biết ion clorua, tính toán hoá học đơ n giản 

- Hs thảo luận theo nhóm, viết sơ đồ 

nhận biết (5’) 

- Kiểm tra kết quả làm việc các 

nhóm, đại diện 1 nhóm lên bảng, 

nhóm khác nhận xét 

Vận dụng: 

1/. Bằng phương pháp hoá học hãy nhận biết những 

dung dịch chứa trong 3 lọ mất nhãn sau: HCl, 

NaNO 3 , NaCl? 

Giải: 

- Gv đánh giá, kết luận 

- Dùng quì tím nhận biết HCl (hoá đỏ) 

- Dùng dd AgNO 3 nhận biết NaCl ( kết tủa trắng) 

- PTHH: NaCl + AgNO 3 AgCl↓+ NaNO 3 

HD: 

2/. BT7/106SGK: 

a) Dùng công thức C M = n/V; Đã có 

a) Khối lượng AgNO 3 có trong 200g dd 8,5%: 

V, cần tìm n Dựa vào AgNO 3 (tìm m 

số mol) 

dd 

C 

m 

% 200.8,5 ct 

= = = 17( g) 

100 100 

b) Tương tự, dựa vào thể tích khí 

m 17 

thu được để tìm số mol HCl, tìm nAgCl 

= = = 0,1mol 

M 170 

nồng độ %: 

mct 

.100 

PTHH : HCl + AgNO3 → AgCl ↓ + HNO3 

C% = 

m 

Xmol xmol 

dd 

- Hs làm việc theo nhóm, đại diện 2 

Số mol HCl = Số mol AgCl = 0,1 mol 

n 0,1 

nhóm lên bảng trình bày 

CM 

= = = 0,66M 


V 0,15 


V 2,24 

b) Số mol khí: n = = = 0,1mol 

22,4 22,4 

PTHH: HCl + NaHCO 3 NaCl + CO 2 + H 2 O 

Số mol HCl = Số mol CO 2 = 0,1 mol 

Khối lượng HCl: m=n.M= 0,1. 36,5=3,65(g) 

Nồng độ %: 

m .100 3,65.100 

C% = ct 

= = 7,3% 

m 50 


4. Củng cố:GV khắc sâu trọng tâm cách nhận biết ion clorua 


dd 







98 









5. Dặn dò: 

- HS làm bài 5.19,5.22 SBT 

- Chuẩn bị bài Thực hành số 2 





KHDH 41,42 : LUYỆN TẬP CLO ,AXIT CLOHIDRIC 


1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về clo,axit clohidric.Cấu tạo nguyên tử, phân tử, tính chất hoá 

học của đơn chất và hợp chất phương pháp điều chế, nhận biết ion clorua 

2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng viết PTHH, hoàn thành chuỗi phản ứng, nhận biết chất 









Cấu tạo nguyên tử, phân tử, tính chất hoá học của đơn chất và hợp chất phương pháp điều chế, 

nhận biết ion clorua 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Thuyết trình- phát vấn - kết nhóm 






2.Kiểm tra bài cũ: Không (kiểm tra trong bài) 

3.Bài mới: 

PHÖÔNG PHAÙP 

Hoaït ñoäng 1: 

yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi tính 

oxihoùa,tínhkhöû :, 

Toaøn boä tính chaát hoùa hoïc cuûa HCL 

,qua ñoù vieát caùc pt theo caâu hoûi 


cho 1 hoïc sinh toùm taét ñeà 

- moät hoïc sinh khaùc vieát pt tính 

soá mol cuûa 

H2 ⇒ soá mol cuûa Fe 

⇒ Khoái löôïng cuûa Fe, 

Khoái löôïng cuûa Cu 



NOÄI DUNG BAØI GIAÛNG 

Baøi 1 Vieát phöông trình phaûn öùng chöùng minh. 

- Axit HCl theå hieän tính oxi hoùa. 

- Axit HCl theå hieän tính khöû. 

- Axit HCl khoâng theå hieän tính oxi hoùa cuõng nhö tính khöû. 

Giaûi: 

∗ Tính oxi hoùa: 2HCl + Fe = FeCl 2 + H 2 

∗ Tính khöû : 4HCl + MnO 2 = MnCl 2 + Cl 2 + 2H 2 O 

∗ Khoâng theå hieän tính khöû cuõng nhö tính oxi hoùa: 

HCl + NaOH = NaCl + H 2 O 

Baøi 2: Cho 12 g hoãn hôïp Cu vaø Fe vaøo dung dòch HCl 5% 

thì thaáy bay ra 2,24 lit khí (ñktc). 

a. Tính khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoãn hôïp ban ñaàu. 

b. Tính khoái löôïng dung dòch HCl 5% caàn duøng. 

Giaûi: 

99 

















Fe + 2HCl = FeCl 2 + H 2 (1) 

1mol 2mol 

1mol 

0,1. 2 

?mol ?mol 0,1mol 

töø ( 1 ) n = = mol 

HCl 

0,2 

1 

2,24 

n 

H 

= = 0,1 mol 

Khoái löôïng dung dòch HCl tham gia 2 22,4 

phaûn öùng ⇒ C% HCL 

0,1.1 

töø ( 1 ) n = 

Fe 1 

= 0,1mol 

Khoái löôïng cuûa Fe 

mFe = 0,1. 56 = 5,6 gam 

Khoái löôïng cuûa Cu 

mCu =12 – 5,6 = 6,4 gam 

b/ 

töø ( 1 ) 

0,1. 2 

n = 

HCl 1 

= 0,2 mol 

mHCl = 36,5 . 0,2 = 7,3 gam 

Hoaït ñoäng 3 

Khoái löôïng dung dòch HCl tham gia phaûn öùng: 

-cho 1 hoïc sinh toùm taét ñeà 

m ct . 100% 7,3 . 100% 

-moät hoïc sinh khaùc vieát pt 

m = = = 146 g 

dd HCl 

C% 

5% 

GV höôùng daãn baøi toaùn ñaõ cho 2 pt ,2 

Baøi 3: Cho 13,6 g hoãn hôïp X goàm Fe vaø MgO taùc duïng 

döõ kieän vaäy neân giaùi theo höôùng naøo 

vôùi dung dòch HCl 0,5 M(dö). Sau phaûn öùng thu ñöôïc 31,7 

Cho hoïc sinh thao luaän tìm ra höôùng 

g hoãn hôïp muoái Y. 

giaûi quyeát : 

a. Tính % khoái löôïng caùc chaát trong hoãn hôïp ban ñaàu. 

-laäp heä pt 2 aån 

b. Axit dö sau phaûn öùng ñöôïc trung hoaø vöøa ñuû bôûi 100 ml 

- giaûi heâ pt 

dung dòch KOH 0,2 M. Tính theå tích dung dòch HCl ban 

⇒ soá mol cuûa Fe 

ñaàu. 

⇒ Khoái löôïng cuûa Fe, 

Giaûi: 

⇒ Khoái löôïng cuûa Mgo 

Fe : a mol 

⇒ ñöôïc %mFe vaø %mMgO 

Hh X MgO b mol 

- ñoái vôùi caâu b. cho hoïc sinh 

Fe + 2HCl = FeCl 

vieát pt töï laøm , Gv boå sung sau 

2 + H 2 (1) 

1 mol 1 mol 


a mol 

a mol 

cuûng coá: 

MgO + 2HCl = MgCl 

-tính chaát hoùa hoïc cuûa CL ,pp ñ/c 

2 + H 2 O (2) 

1 mol 1 mol 

- tính chaát coûa HCL ,ppñ/c 

b mol 

b mol 

-phaûn öùng ñieàu cheá nöôùc Javen, 

Ta coù phöông trình: 56a + 40b =13,6 (3) 

clorua voâi, kaliclorat. 

Theo ñeà ta coù: 127a + 95b = 31,7 (4) 

- caùnh giaûi baøi taäp . 

Töø (3) vaø (4) ta coù heä phöông trình: 

56a + 40b =13,6 a = 0,1 

127a + 95b = 31,7 b = 0,2 

mFe = 56. 0,1 = 5,6 gam 

mMgO = 40. 0,2 = 8 gam. 

Töø ñoù tính ñöôïc %mFe vaø %mMgO vaø laøm caâu b moät 

caùch deã daøng. 

4.LUYỆN TẬP VỀ CLO VÀ HỢP CHẤT CỦA CLO 

Bài 1: Các nguyên tử halogen có cấu hình electron lớp ngoài cùng là: 


A. ns 2 . B. ns 2 np 3 . C. ns 2 np 4 . D. ns 2 np 5 . 















Bài 2: Trong phân nhóm VIIA, khi số hiệu nguyên tử tăng thì: 

A. tính oxi hóa tăng dần. 

B. tính oxi hóa giảm dần. 

Bài 3: Ở trạng thái cơ bản, số electron độc thân của nguyên tử clo là: 

C. tính oxi hóa không đổi. 

D. tính khử giảm dần. 

A. 5. B. 3. C. 1. D. 0. 

Bài 4: Do hoạt động hóa học mạnh, trong tự nhiên clo tồn tại ở dạng: 

A. đơn chất. 

B. nguyên tử. 

Bài 5: Trong các halogen, clo là nguyên tố: 

A. có độ âm điện lớn nhất. 

B. có tính phi kim mạnh nhất. 

C. hợp chất. 

D. đơn chất và hợp chất. 

C. tồn tại trong vỏ Trái Đất (dưới dạng hợp chất) với trữ lượng lớn nhất. 

D. có số oxi hóa –1 trong mọi hợp chất. 

Bài 6: Trong hợp chất, clo có thể có các số oxi hóa: 

A. –1, 0, +1, +5. 

B. –1, 0, +1, +7. 

Bài 7: Clo có số oxi hóa dương trong hợp chất với nguyên tố: 

C. –1, +3, +5, +7. 

D. –1, +1, +3, +5, +7. 

A. H. B. O. C. F. D. O và F. 

Bài 8: Kim loại phản ứng mạnh nhất với clo là: 

A. Al. B. Na. C. Cu. D. Fe. 

Bài 9: Trong dãy các chất sau, dãy gồm toàn các chất có thể tác dụng với clo là: 

A. Na, H 2 , N 2 . 

B. dd KOH, H 2 O, dd KF. 

Bài 10: Trong PTN, khí clo thường được điều chế từ: 

A. NaCl + H 2 SO 4 (đ). 

B. HCl (đ) + KMnO 4 . 

C. F 2 + KCl. 

D. NaCl (điện phân dd). 

C. dd NaOH, dd NaBr, dd NaI. 

D. Fe, K, O 2 . 




















Bài 11: Chọn phát biểu sai: 

A. Khí HCl không làm đổi màu quì tím. 

B. Dd HCl có tính axit mạnh. 

C. Cu bị hòa tan trong dd axit HCl khi có mặt O 2 . 

D. Fe hòa tan trong dd axit HCl tạo muối FeCl 3 . 

Bài 18: Từ đá vôi và muối ăn, viết các phản ứng dùng để sản xuất clorua vôi? 

Bài 19: Viết PTHH thực hiện chuỗi biến hóa sau: 

Bài 20: Thực hiện chuỗi phản ứng sau, ghi tên các chất và điều kiện phản ứng 

(2) (1) 

(3) (5) 

CaOCl 2 Cl 2 KClO 3 

Bài 21: Chỉ dùng một hóa chất duy nhất, (4) nhận biết (6) các dd đựng trong các lọ mất nhãn sau: 

NaNO 3 , HCl, NaCl, AgNO 3 . 

Bài 22: Muối ăn bị lẫn các tạp chất là Na 2 SO 4 , MgCl 2 , CaCl 2 , CaSO 4 . Trình bày phương pháp hóa học để 

loại bỏ các tạp chất? Viết PTHH. 

Bài 23: Cho 0,6 lít khí clo phản ứng với 0,4 lít khí hiđro. Tính thành phần % về thể tích của các khí trong 

hỗn hợp thu được sau phản ứng? Biết các thể tích khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. 

Bài 24: Dẫn 33,6 lít khí clo đi qua dd Na 2 CO 3 dư. Nêu hiện tượng xảy ra, giải thích. Tính thể tích khí tạo 

thành sau phản ứng? Biết các thể tích khí đo ở áp suất 2 atm và nhiệt độ 27 o C. 

Bài 25: Cho 17,4 (g) MnO 2 tác dụng hết với dd HCl dư. Toàn bộ khí sinh ra được hấp thụ hết vào 145,8 (g) 

dd NaOH 20% (ở t o thường) tạo ra dd A. Tính C% các chất trong dd A? 

Bài 26: Trung hòa 40 (ml) dd A gồm 2 axit HCl và H 2 SO 4 , cần dùng vừa hết 60 ml dd NaOH 1M. Cô cạn dd 

sau khi trung hòa, thu được 3,76 (g) hỗn hợp muối khan. Xác định C M của mỗi axit trong dd A ban 

đầu? 

(4) 

HCl 

Cl 2 

(6) 

(3) (5) 

(1) 

NaCl 

(2) 

NaClO 

Bài 27: Người ta làm nổ hỗn hợp khí chứa trong 2 bình A và B, biết: 

– Bình A chứa: 54% H 2 và 46% Cl 2 (về thể tích). 

– Bình B chứa: 46% H 2 và 54% Cl 2 (về thể tích). 

Hỗn hợp khí thu được trong từng trường hợp được dẫn vào bình chứa nước có pha thêm dd quỳ 


tím. Có hiện tượng gì xảy ra, giải thích? 

Bài 28: Lấy một bình cầu A đựng đầy nước clo, úp ngược trên chậu B cũng đựng nước clo, rồi đưa cả bình 

và chậu đó ra ngoài ánh sáng mặt trời. Khí gì sinh ra và tụ lại ở đáy bình cầu A? Giải thích? 

Bài 29: Tại sao có thể dùng bình thép đựng khí clo khô mà không được dùng bình thép đựng khí clo ẩm? 

GIÁO VIÊN PHẠM THU HƯƠNG –TRƯỜNG THPT LÊ QUÝ ĐÔN 102 
















Nhận xét- Dặn dò: 

- Hoàn thành vở thực hành 

- Chuẩn bị bài thực hành số 2 





KHDH 43BÀI THỰC HÀNH SỐ 2: TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 

CỦA KHÍ CLO VÀ HỢP CHẤT CỦA CLO 



- Tính chất của clo, 

Củng cố kiến thức, rèn luyện kĩ năng về: 

- Điều chế axit clohiđric 

- Tính chất của nước clo 

- Điều chế axit clohiđric 

- Nhận biết axit, ion clorua 



Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: 

+ Điều chế clo trong phòng thí nghiệm, tính tẩy màu của clo ẩm. 

+ Điều chế axit HCl từ H 2 SO 4 đặc và NaCl . 

+ Bài tập thực nghiệm nhận biết các dung dịch, trong đó có dung dịch chứa ion Cl - . 

2.Kĩ năng: 










3.Thái độ: 

- Tích cực, chủ động 

- Cẩn thận khi làm việc với hoá chất độc, nguy hiểm 


- Điều chế Cl 2 và thử tính tẩy màu 

- Điều chế HCl và thử tính chất axit 

- Nhận biệt ion Cl − . 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Phát vấn- kết nhóm 


*Giáo viên: 

- Dụng cụ: Ống nghiệm, đèn cồn, giá sắt, kẹp gỗ, bật lửa, giấy màu, ... 


















- Hoá chất: KMnO 4 , HCl đặc, NaCl tinh thể, H 2 SO 4 đặc, nước cất, dd NaNO 3 , dd AgNO 3 , quỳ 

tím, ... 





3.Bài mới: 





Hoạt động 1: Nội dung 

Mục tiêu: Kiểm tra sự chuẩn bị nội dung thực hành của học sinh; Củng cố kiến thức về clo, 

HCl, nhận biết ion clorua; Những diểm cần lưu ý 

Hoạt động 1: 

I. Nội dung: 

-GV: Yêu cầu hs nêu nội dung thí nghiệm 1. Điều chế khí Clo. Thử tính tẩy màu của 

1Thay đổi dụng cụ(ống nhỏ giọt) 

khí Clo ẩm: 

-GV hỏi tại sao phải thay đổi cách thực hiện - Ống nghiệm: KMnO 4 (bằng 2 hạt ngô) 

thí nghiệm đchế và thử tính tẩy màu khí clo - Đậy miệng ống nghiệm bằng nút cao su có 

ẩm? 

kèm ống nhỏ giọt chứa dd HCl đặc. 

- Lưu ý: Làm đúng hướng dẫn, tránh tạo ra - Kẹp 1 mảnh giấy màu ẩm ở miệng ống 

quá nhiều khí clo 

nghiệm 


- Đặt ống nghiệm trên giá để ống nghiệm 

- Gv yêu cầu hs nêu cách tiến hành thí - Mở khoá ống nhỏ giọt cho 3-4 giọt HCl đặc 

nghiệm 2 

vào KMnO 4 . 

- Hướng dẫn HS quan sát hiện tượng xảy ra. 2. Điều chế axit clohiđric: 

-GV nhắc nhở những yêu cầu thực hiện - Kẹp ống nghiệm (1) trên giá thí nghiệm 

trong buổi thực hành: HS cẩn thận khi dùng - Cho vào khoảng: 2g NaCl rắn + 3ml dd 

H 2 SO 4 đặc. 

H 2 SO 4 đặc 

Lưu ý : Khi dừng thí nghiệm phải bỏ ống -Đậy ống nghiệm bằng nút cao su có gắn ống 

nghiệm (2) ra trước, sau đó mới tắt đèn dẫn thuỷ tinh hình chữ L dẫn sang ống nghiệm 

cồn, để nước không dâng từ ống nghiệm (2) (2) có chứa 3ml H 2 O. 

sang ống nghiệm (1) gây vỡ ống nghiệm - Đun nhẹ ống nghiệm (1) bằng đèn cồn. 


- Gv phát vấn hs về cách nhận biết ion 

clorua 

3. BT thực nghiệm phân biệt các dung dịch 

-Hs trình bày cách nhận biết 

Có 3 lọ hoá chất mất nhãn: dd HCl, dd NaCl, 

Hướng dẫn HS quan sát hiện tượng xảy ra. dd HNO 3 . 

- GV hướng dẫn HS đánh số 1, 2, 3 vào các 

ô.n. 

Thảo luận cách nhận biết . 

Hoạt động 2: Thực hành 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng thực hành, quan sát hiện tượng, nhận xét của học sinh 

Hs tiến hành thực hành 

II. Thực hành 

GV bao quát lớp, hướng dẫn khi cần 


4. Nhận xét- Dặn dò: 


- Chuẩn bị bài “Sơ lược về hợp chất có oxi của clo” 



















KHDH 44 

BÀI 24: SƠ LƯỢC VỀ HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA CLO 





- Tính chất hoá học của clo - Thành phần, tính chất, ứng dụng, điều chế nước 

javel, clorua vôi 



- Biết được:Thành phần hóa học, ứng dụng, nguyên tắc sản xuất. 

- Hiểu được: Tính oxi hóa mạnh của một số hợp chất có oxi của clo (nước Gia-ven, clorua vôi). 

2.Kĩ năng: 

- Viết được các PTHH minh hoạ tính chất hóa học vàđiều chế nước Gia-ven, clorua vôi . 

- Sử dụng có hiệu quả, an toàn nước Gia-ven, clorua vôi trong thực tế. 









Tính oxi hóa mạnh, ứng dụng, nguyên tắc sản xuất của một số hợp chất có oxi của clo. 








Bằng phương pháp hoá học, hãy nhận biết các dung dịch chứa trong các lọ mất nhãn sau: HCl, 

NaOH, NaNO 3 , NaCl? 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Sản phẩm của phản ứng giữa khí clo và dung dịch NaOH là gì? Vào bài 



Hoạt động 1: Nước javen 

Mục tiêu: Biết thành phần, tính chất, ứng dụng, điều chế nước javel 

- Sản phẩm của phản ứng giữa khí clo 

với dd NaOH là gì? Học sinh viết 

PTHH 

- Gv thông tin về nước javen 



I. NƯỚC JAVEL: dd hỗn hợp NaCl, NaClO 

(Natri hipoclorit) 

1. Tính chất: 

















- NaClO tạo nên từ axit nào? 

- Gv thông tin về axit hipoclorơ 

Tính chất của nước javen? Ứng 

dụng 

Gv trình chiếu thí nghiệm về tính 

tẩy màu của nước javen 

- Dựa vào kiến thức đã học, hãy cho 

biết nước javen được điều chế bằng 

cách nào? 

- Học sinh trả lời 


* NaClO là muối của axit yếu (yếu hơn H 2 CO 3 ) nên 

dễ tác dụng với CO 2 của không khí 

* Tính oxi hoá mạnh nên có tính tẩy màu 

2. Ứng dụng 

Nước Javel được dùng: Sát trùng; 

Tẩy trắng vải, giấy, sợi… 

3. Điều chế 

– Cho Cl 2 tác dụng với NaOH loãng, nguội: 

(*) Cl 2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H 2 O 

– Trong công nghiệp: Người ta điều chế bằng 

cách điện phân dd NaCl không có vách ngăn. 

NaCl + H 2 O ⎯→ NaOH + ½Cl 2 + ½H 2 

vì không có vách ngăn giữa 2 cực nên Cl 2 tác dụng 

với NaOH theo phương trình (*). 

NaCl + H 2 O ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯→ 

NaClO + H 2 

Hoạt động 2: Clorua vôi 

Mục tiêu: Biết thành phần, tính chất, ứng dụng, điều chế clorua vôi 

- Gv giới thiệu công thức hoá học II. CLORUA VÔI: CaOCl 2 

- Trong phân tử có gốc ClO - , như 1. Tính chất 

vậy clorua vôi có chất gì? 

– Là chất bột màu trắng, có mùi xốc của khí Clo. 


Viết PTHH chứng minh tính oxi 

– Có tính oxi hoá mạnh. 

hoá? 

– Tác dụng với axit HCl 

- Clorua vôi tạo nên axit hipocloro – CaOCl 2 + 2HCl CaCl 2 + Cl 2 + H 2 O 

(là một axit yếu) nên trong không – Tác dụng với CO 2 (Trong không khí ẩm) 

khí ẩm nó cũng có phản ứng với 

2. Ứng dụng 

CO 2 và hơi nước như nước javen 

- Hs viết PTHH 

– Dùng tẩy trắng sợi, vải, giấy, tẩy nước. 

- Ứng dụng? 

– Xử lý các chất độc. 

– Dùng trong tinh chế dầu mỏ. 

3. Điều chế 

- Tương tự nước javen, clorua vôi 

cũng được tạo nên từ phản ứng giữa 

khí clo và dd Ca(OH) 2 , 30 0 C 

Cho Cl 2 tác dụng với dd Ca(OH) 2 ở 30 o C: 

Cl 2 + Ca(OH) 2 CaOCl 2 + H 2 O 

- Học sinh viết PTHH 

- Gv giới thiệu phương pháp điều 

chế từ CaO 


- Nước javen và clorua vôi có tính chất gì? Ứng dụng?Điều chế? 

5. Dặn dò: 

- HS làm bài 1,2,3,4,5 SGK 

- Chuẩn bị bài “Flo-Brôm-Iôt” 






⎯ ñ/p 

o 

ñ/p k vaùch ngaên 














Ngày soạn18/1/2019 

KHDH 45,46 

BÀI 25: FLO- BRÔM- IÔT 


- Tính chất hoá học chung của nhóm 

halogen 

sNgày ….tháng …….năm……….. 



- Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, tính chất hoá 

học của Flo, Brôm, Iôt 

- So sánh tính oxi hoá của Flo, Clo, Brôm, Iôt; 

Tính axit của HF, HCl, HBr, HI 



Biết được: Sơ lược về tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, ứng dụng, điều chế flo, brom, iot và một 

vài hợp chất của chúng. 

Hiểuđược : 

Tính chất hoá học cơ bản của flo, brom, iot là tính oxi hoá, flo có tính oxi hoá mạnh nhất; nguyên 

nhân tính oxi hoá giảm dần từ flo đến iot. 

2.Kĩ năng: 

- Dựđoán, kiểm tra và kết luận được tính chất hoá học cơ bản của flo, brom, iot. 

- Viết được các phương trình hóa học chứng minh tính chất hoá học của flo, brom, iot và tính oxi 

hóa giảm dần từ flo đến iot. 







3.Thái độ: Tích cực, chủ động trong hoạt động nhóm 


Tính chất hoá học cơ bản của flo, brom, iot là tính oxi hoá, flo có tính oxi hoá mạnh nhất; nguyên 

nhân tính oxi hoá giảm dần từ flo đến iot 







2.Kiểm tra bài cũ: (10phút) 

Viết PTHH hoàn thành chuỗi biến hoá sau (ghi rõ điều kiện phản ứng- nếu có): 

NaCl 






MnO ⎯⎯→ Cl ⎯⎯→ CaOCl ⎯⎯→ CaCl ⎯⎯→ CaCO 

(1) (2) (3) (4) 

2 2 2 2 3 













(6) 

Br 2 ⎯⎯→ AgBr 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Tính chất hoá học cơ bản của halogen là gì? Vào bài 




Hoạt động 1: Nội dung hoạt động nhóm 

Mục tiêu: Học sinh xác định các nội dung cần thảo luận 

- Gv nêu các nội dung cần thảo luân của từng chất Các nội dung thảo luận: 

- Học sinh chia nhóm 2 thành viên 

- Trạng thái tự nhiên, tính chất vật lí 

- Tính chất hoá học 

Hoạt động 2: Hoạt động nhóm 

Mục tiêu: Học sinh chủ động rút ra kết luận về trạng thái tự nhiên, tính chấtcủa flo, brom, iot 

Học sinh thảo luận theo I. FLO 

nhóm 2 thành viên rút ra 

1.Trạng thái tự nhiên 

các nội dung 

Gv bao quát lớp 

- Trong tự nhiên, Flo chỉ tồn tại dạng hợp chất. Hợp chất của Flo có 

trong men răng của người và động vật, trong lá cây của 1 số loài 

cây, phần lớn tập trung trong 2 khoáng vật: Florit (CaF 2 ), Criolit 

(Na 3 AlF 6 ). 

- Chất khí, màu lục nhạt, rất độc 

2. Tính chất hoá học 

a. Tác dụng với kim loại: Flo là phi kim mạnh nhất nên oxi hoá hầu 

hết các kim loại kể cả Au và Pt. 

Đại diện hs lên bảng trình 

bày từng nội dung 

Hs khác nhận xét, bổ sung 

Ví dụ: Au + 3 F2 → AuF3 

(Vàng florua) 

2 

3 

Fe + F2 → FeF3 

(Sắt III Florua) 

2 

b. Tác dụng với phi kim: (Trừ oxi và Nitơ) 

Ví dụ: F 2 + C CF 4 

c. Tác dụng với Hidrô: H 2 tác dụng với F 2 ngay ở t o thấp (–250 o C) 

H 2 (K) + F 2 (K) 2HF (K) ∆=–288,6KJ/mẫu 

(Phản ứng gây nổ mạnh ở t o rất thấp) 

d. Tác dụng với nước: Khi Flo đi qua nước, thì nước bốc cháy 

2F 2 + 2H 2 O 4HF + O 2 

II. BROM 

1. Trạng thái tự nhiên – tính chất vật lý 

– Giống Clo, Brom tồn tại trong tự nhiên dạng hợp chất, chủ 

yếu là muối Bromua Kali, Natri, Magie. 

– Hàm lượng Brom trong tự nhiên ít hơn Clo và Flo. 


– Muối Bromua có trong nước biển. 

– Brom là chất lỏng màu nâu đỏ, dễ bay hơi, Brom ít tan trong 

nước, nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ. 

2. Tính chất hoá học: Brom là chất oxi hoá mạnh nhưng kém 

















Clo. 

a. Tác dụng với kim loại: Oxi hoá nhiều kim loại, phản ứng toả 

nhiệt. 

Ví dụ: Fe + 3 Br2 → FeBr3 

(Sắt (III) Bromua) 

2 

1 

Na + Br2 

→ NaBr (Natri Bromua) 

2 

b. Tác dụng với Hidrô: Phản ứng không gây nổ, khi đun nóng phản 

ứng cũng toả nhiệt, nhưng ít hơn so với phản ứng của Clo. 

H 2 + Br 2 → 2HBr 

∆=–35,98 KJ/mol 

c. Tác dụng với nước: Phản ứng khó khăn hơn so với phản ứng của 

Clo. 

Br2 + H2O 

H Br + H Br O 

d. Tác dụng với dd muối Iot: Brom oxi hoá được I – . 

Ví dụ: Br 2 + 2NaI → 2NaBr + 2I 2 

e. Tác dụng với chất oxi hoá mạnh: 

Ví dụ: Với nước Clo: 

– Br 2 : Thể hiện tính khử. 

– Cl 2 : Thể hiện tính oxi hoá. 

III. IOT 

1. Trạng thái tự nhiên – tính chất vật lý 

– Trong tự nhiên iot tồn tại dạng hợp chất, có trong 1 số loài 

rong biển, tuyến giáp của người. 

– Ở nhiệt độ thường iot là tinh thể có màu tím đen, có vẻ sáng 

kim loại. 

2. Tính chất hóa học 

a) Tác dụng với kim loại: Oxi hoá nhiều kim loại. 

Ví dụ: 

0 0 o 1 1 

2 

t + − 

2 Na+ I ⎯⎯→ 2 Na I (Natri Iotua) 

0 0 + 2 −1 

+ 2 → 2 (Sắt II Iotua) 

Fe I Fe I 

0 

H O 

+ 3 −1 

2 

2Al 

+ 3I2 

⎯⎯⎯ 

→ 2 Al I3 

(Nhôm Iotua) 

b) Tác dụng với Hidrô: 

Iot tác dụng với hidrô ở nhiệt độ cao, phản ứng thuận nghịch. 

½ H 2 (k) + ½ I 2 (r) ⇔ HI ∆H = +25,94 KJ/mol 

c) Tác dụng với hồ tinh bột: Iot + hồ tinh bột → có màu xanh. 

⇒ Hồ tinh bột là thuốc thử để nhận biết iot và ngược lại. 

Hoạt động 3: Trình bày 

Mục tiêu: Trình bày, kết luận về sự so sánh trạng thái tự nhiên, tính chất của các chất 

Gv nhận xét, kết luận về tính oxi hoá của các chất 

Gv phát vấn học sinh các câu hỏi, sau đó kết luận: 

0 

−1 +1 

0 0 + 5 −1 

Br + 5Cl + 6H O → 2H Br O + 10H Cl 

2 2 2 3 


Kết luận: 

- Tính oxi hoá của F 2 >Cl 2 >Br 2 >I 2 

















-Từ những kiến thức đã học, hãy cho biến tính oxi hoá 

của các hal biến đổi như thế nào từ flo đến iôt. Vì sao? 

- Gv biểu diễn thí nghiệm so sánh tính oxh của Cl 2 , Br 2 , 

I 2 

- Vì sao F 2 không đẩy được các hal yếu hơn ra khỏi 

dung dịch muối của nó trong khi Cl 2 , Br 2 thì được? 

Gv thông tin giải thích Thông tin về tính axit các 

hợp chất 

- Tính axit của HF














2.Kiểm tra bài cũ: Không (kiểm tra trong bài) 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Các em đã thảo luận, hoàn thành nội dung bài trong tiết trước, bây giờ sẽ làm 

thực nghiệm để kiểm chứng 




Hoạt động 1: Nhấn mạnh nội dung bài học 

Mục tiêu: Kiểm tra kết quả làm việc, tự nghiên cứu của học sinh, củng cố kiến thức về 

halogen 

- Gv gọi lần lượt học sinh đứng tại chỗ trình bày trọng tâm phần tính chất hoá học, nhấn 

mạnh phản ứng của flo với nước, phản ứng ăn mòn thuỷ tinh của HF, phản ứng của iôt với 

hồ tinh bột, so sánh mức độ phản ứng của 4 halogen; Hiểu được sự biến đổi tính oxi hoá 

của các nguyên tố halogen và nguyên nhân; sự biến đổi tính axit và tính khử của hợp chất 

HX 

- Hs làm thí nghiệm kiểm chứng theo nhóm: Br 2 + NaI; I 2 + hồ tinh bột 

Hoạt động 2: Luyện tập 

Mục tiêu: Vận dụng kiến thức về halogen làm bài tập 

Hs thảo luận trình bày phương pháp Câu 1:Hãy Bài 1 : Viết cấu hình của các ion sau 

giải 

đây:F - , Cl - , Br - , I - .Cho biết cấu hình của mỗi ion đó 

Đại diện hs lên bảng giải, hs khác trùng với cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố 

nhận xét, bổ sung 

nào 

Gv nhận xét, đánh giá 

Câu 2:Hãy giải thích: 

BT3: 

a)Giải thích vì sao các nguyên tố halogen không có ở 

1) KClO 3 + 6HCl 2KCl+3Cl 2 + trạng thái tự do trong thiên nhiên? 

3H 2 O 

b)Hãy giải thích vì sao flo chỉ có số oxh là -1, trong 

2) Cl 2 + 2NaBr 2NaCl + Br 2 khí đó các halogen còn lại ngoài số oxh là -1 còn 

3) Br 2 + 2NaI 2NaBr + I 2 có các mức oxh là:+1, +3, +5, +7 ? 

4) I 2 + H 2 2HI 

c)Tác dụng tẩy màu của nước clo,nước giaven lên 

30 

5)Cl 2 + Ca(OH) o C 

2 ⎯⎯⎯→ CaOCl 2 + vải ,sợi bông? 

H 2 O 

d)Tại sao phi kim dạng nguyên tử bao giờ củng hoạt 

6) CaOCl 2 + 2HCl CaCl 2 + Cl 2 + động hơn phi kim dạng phân tử? 

H 2 O 

e)Thổi từ từ khí clo vào dung dịch NaBr thấy dung 

BT4 

dịch có màu vàng .Tiếp tục thối khí clo vào thấy dung 

Gọi x, y lần lượt là số mol của NaCl dịch mất màu .Lấy vài giọt dung dịch điều chế được 

và NaI trong hh 

đem nhỏ lên qùi tím thấy quì tím hóa đỏ.Giải 

Ta có: 58,5x + 150y = 37,125 (1) thích hiện tượng và viết phương trình phản ứng xảy 

PT: Cl 2 + 2NaI 2NaCl + I 2 

ra? 

ymol ymol 

Câu 3: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau: 

Khối lượng muối thu được: x + y KClO3 → Cl2 → Br2 → I2 

→ HI 

↓ 

mol NaCl 

CaOCl 

Nên: 58,5(x+y) = 23,4 x + y = 0,4 

2 → CaCl 2 

(2) 

Từ (1) và (2) ta có hpt: 


GIÁO VIÊN PHẠM THU HƯƠNG –TRƯỜNG THPT LÊ QUÝ ĐÔN 111 
















⎧58,5x + 150y = 37,125 ⎧x 

= 0,25 

⎨ 

⇒ ⎨ 

⎩x + y = 0,4 ⎩y 

= 0,15 

Khối lượng NaCl ban 

đầu=58,5.0,25=14,625(g) 

%NaCl= 

(14,625.100)/37,125=39,4% 

%NaI = 100-39,4 = 60,6% 

Câu 4: Hoà tan 37,125 gam hỗn hợp các muối NaCl 

và NaI vào nước. Cho vừa đủ khí clo đi qua dung dịch 

rồi đem cô cạn. Nung chất rắn thu được cho đến khi 

màu tím bay hết, bã rắn còn lại sau khi nung có khối 

lượng 23,4 gam. Tính thành phần phần trăm mỗi muối 

trong hỗn hợp đầu 

Câu 5:Tách và tinh chế 

a)Trong muối NaCl có lẫn NaBr,NaI .Trình bày 

phương pháp hóa học để thu được muối NaCl 

tinh khiết 

b) Tinh chế clo từ hỗn hợp khí O 2 và Cl 2 

c) Tinh chế brom từ hỗn hợp clo và brom 

Câu 7:ứng dụng 

a) Để diệt chuột ngoài đồng người ta dùng khí clo 

qua những ống mềm vào hang chuột.Hai tính 

chất nào của clo cho phép clo sử dụng như vậy 

b)Không khí trong phòng thí nghiệm bị nhiếm bẩn 

bởi khí clo.Hãy tìm cách khử độc và bảo vệ 

môi trường 

c) Chẳng may làm rớt bình brom lỏng lên bàn thí 

nghiệm.Hãy tìm cách khử độc và bảo vệ môi 

trường 

Câu 6:Hoàn thành phương trình phản ứng hóa học 

trong các trường hợp sau 

+ Cho clo tác dụng với dung dịch NaOH ở đk nhiệt 

độ thường 

+ Cho clo tác dụng với dung dịch NaOH ở đk nhiệt 

độ cao 

+ Để điều chế flo người ta cho canxiflorua tác dụng 

với dung dịch H 2 SO 4 đặc 

+ Viết 2 phương trình chứng minh flo là phi kim 

mạnh hơn clo 


- Axit nào có khả năng ăn mòn thuỷ tinh? 

- Hal nào làm hồ tinh bột có màu xanh thẫm? 

- Từ flo đến iôt, tính oxh tăng hay giảm? Vì sao? 

- Tính axit, tính khử từ HF đến HI biến đổi như thế nào? 

5. Dặn dò: 

- HS làm bài 7,8,9,10,11/114 SGK 

- Chuẩn bị bài “Luyện tập” 


........................................................................................................................................................... 

........................................................................................................................................................... 

.. Ngày ….tháng …….năm……….. 

TỔ TRƯỞNG KÍ DUYỆT... 





















KHDH 49 Bài 28: BÀI THỰC HÀNH SỐ 3 

TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA BROM VÀ IOT 

I/MỤC TIÊU: 

1. Kiến thức: Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: 

+ So sánh tính oxi hoá của clo và brom. 

+ So sánh tính oxi hoá của brom và iot. 

+ Tác dụng của iot với tinh bột. 

2 Kĩ năng: 










3.Thái độ: Cẩn thận trong thao tác thực hành, nghiêm túc 

II/ TRỌNG TÂM: 

- So sánh độ họat động hóa học của clo, brom và iot 

- Nhận biết I 2 bằng hồ tinh bột. 

III/PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: THỰC NGHIỆM 

IV/ CHUẨN BỊ: 

*Gv chuẩn bị: 

Dụng cụ: Ống nghiệm, ống nhỏ giọt, cặp gỗ, giá để ống nghiệm, đèn cồn, nước brom. 

Hóa chất:Dung dịch NaBr, dung dịch NaI, nước clo, hồ tinh bột, nước iot, nước brom. 

Dụng cụ hóa chất đủ thực hành theo nhóm. 

*Hs: học lí thuyết, qui trình thực nghiệm trước khi đi thực hành 

V/ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 

1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục…. 

2.Kiểm tra bài cũ: (5 phút) GV kiểm tra lí thuyết HS trước khi làm thực nghiệm 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Dẫn dắt từ tính chất hóa học của halogen 

b) Triển khai bài dạy: 


Hoạt động 1 

GV: Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm: 

Ống 1 + 1 ml dd NaBr + nước clo + lắc nhẹ 

Cho biết khả năng oxi hóa của brom đối với 

clo? 

-HS: Tiến hành thí nghiệm và quan sát các hiện 

tượng xảy ra và giải thích. 

-HS: Thảo luận và nhận xét 



I. NỘI DUNG THÍ NGHIỆM VÀ 

CÁCH TIẾN HÀNH. 

1. So sánh tính oxi hóa của brom và 

clo. 

*Hiện tượng: Có khí màu vàng lục thoát 

ra sau phản ứng. 

*Pt: NaBr+Cl 2 ->2NaCl +Br 2 

Kl : Tính oxi hoá Cl>Br 

2. So sánh tính oxi hóa của brom và 


















GV:Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm: 

Ống 1 + 1 ml dd NaI + nước brom + lắc nhẹ. 

-Cho biết khả năng oxi hóa của iot đối với 

brom? 

HS: Tiến hành thí nghiệm và quan sát các hiện 


-> Thảo luận và nhận xét 


Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm: 

-Ống 1 + 1 ml hồ tinh bột+ nước iot. 

Đun nóng ống nghiệm, sau đó để nguội 

HS: Tiến hành thí nghiệm và quan sát các hiện 


=>quan sát hiện tượng xảy ra và giải thích 


* GV nhận xét 

*Yêu cầu học sinh viết tường trình 

iot 

*Hiện tượng: Sau phản ứng dung dịch 

có màu cam nhạt 

*Pt: NaI+Br 2 2NaBr +I 2 

Kl : Tính oxi hoá Br>I 

3. Tác dụng của iot với hồ tinh bột. 

Hiện tượng: Hồ tinh bột chuyển sang 

màu xanh,khi đun nóng màu xanh 

biến mất. Để nguội thì màu xanh hiện 

ra. 

II. HỌC SINH VIẾT TƯỜNG 

TRÌNH 

4.Củng cố: Tính oxi hóa của clo mạnh hơn brom, mạnh hơn iốt; Nhận biết iốt bằng hồ tinh bột 

5.Dặn dò: Hoàn thành vở thực hành, nộp lại cho GV. 


........................................................................................................................................................... 

........................................................................................................................................................... 




KHDH 50: KIỂM TRA 1 TIẾT- LẦN 3 


- Kiểm tra khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh về nhóm halogen và hợp chất 

- Kiểm tra kĩ năng vận dụng kiến thức vào giải bài tập 



1.1/. Halogen: 

- Tính chất hoá học của các đơn chất halogen 

- Điều chế 

1.2/. Axit clohiđric và muối halogenua: 

- Tính chất hoá học của HCl loãng, đặc 

- Tính tan của muối halogenua 

2. Kĩ năng: 

2.1. So sánh tính oxi hoá, tính axit, tính khử 

2.2. Xác định số oxi hoá 

2.3. Cân bằng phản ứng oxi hoá khử 

2.4. Xác định sản phẩm tạo thành 

2.5. Tính thành phần phần trăm các chất 

2.6. Xác định kim loại 

III.HÌNH THỨC KIỂM TRA:8 câu trắc nghiệm, 3-4 câu tự luận 

IV.LẬP MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA: 


Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao 

















Halogen 

HCl-Muối 

halogenua 

Tổng hợp 

TN TL TN TL TN TL TN TL 

C1)So sánh tính oxh các 

C8) Điều 

halogen (0,5đ) 

chế clo 

C5)Nước clo (0,5đ) 

(0,5đ) 

C2)So sánh tính axit HX 

(0,5đ) 

C3)Tính khử HX(0,5đ) 

C7) Pư oxh khử(0,5đ) 

C1’)Nhận 

biết(1,5đ) 

C4)Số 

oxh của 

clo 

(0,5đ) 

C3’) Kim loại 

phản ứng với 

HCl (1,5đ) 





C6)Cl 2+ 

ddKOH 

(0,5đ) 

C2’)Chuỗi 

phản ứng 

(2đ) 

Điểm 4đ 2đ 3đ 1đ 

V.ĐỀ KIỂM TRA VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM: 

1. Đề kiểm tra: 

A> TR ẮC NGHIỆM 

Câu 1 :Trong nhóm halogen, tính oxi hóa thay đổi theo thứ tự 

A. F > Cl > Br > I B. F < Cl Cl > I > Br D. F < Cl 

Câu 2 : Số ôxi hoá của Clo trong các chất : NaCl, NaClO, KClO 3 , Cl 2 , KClO 4 lần lượt là : 

A . -1, +1, +3, 0, +7. B. -1, +1, +5, 0, +7. 

C . -1, +3, +5, 0, +7. D. +1, -1, +5, 0, +3. 

Câu 3: Tính axit của các HX được sắp xếp theo thứ tự giảm dần là 

A. HF, HCl, HBr, HI B. HI, HBr, HCl, HF 

C. HCl, HBr, HI, HF D. HBr, HCl, HI, HF 

Câu 4: Trong số các HX dưới đây, chất nào có tính khử mạnh nhất? 

A. HF B. HBr C. HCl D. HI 

Câu 5: Sục Cl 2 vào nước, thu được nước clo màu vàng nhạt. Trong nước clo có chứa các chất: 

A.Cl 2 , H 2 O B. HCl,HClO C. HCl, HClO, H 2 O D. Cl 2 , HCl, HClO, H 2 O 

Câu 6: Hoà tan khí Cl 2 vào dung dịch KOH nguội, dư, dung dịch thu được có các chất thuộc dãy 

nào dưới đây? 

A. KCl, KClO 3 , Cl 2 B. KCl, KClO 3 , KOH, H 2 O 

C. KCl, KClO, KOH, H 2 O D. KCl, KClO 3 

Câu 7: Trong PTN, Cl 2 thường được điều chế theo phản ứng 

HCl đặc + KMnO 4 → KCl + MnCl 2 + Cl 2 + H 2 O 

Hệ số cân bằng của HCl là 

A. 4 B. 8 C. 10 D. 16 

Câu 8: Cho 15,8g KMnO 4 tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl đặc,dư. Thể tích khí thu được ở 

đktc là : 

A. 4,8 lít B. 5,6 lít C. 0,56 lít D. 8,96 lít 

B> TỰ LUẬN 

Câu 1: Bằng phương pháp hoá học hãy nhận biết các dung dịch đựng trong các lọ mất nhãn sau: 

HI, NaCl, HF. 

Câu 2: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau: 

MnO ( 1) 

( 2) 

2 ⎯⎯→Cl 2 ⎯⎯→ Clorua vôi ( 3) 

⎯⎯→ CaCl ( 4) 

2 ⎯⎯→ AgCl 

Câu 3: Hoà tan hoàn toàn 10 gam hỗn hợp X gồm Zn và Cu vào một lượng vừa đủ dung dich axit 

clohiđric 0,5M thu được 2,24 lit khí hiđro (đktc). Tính % khối lượng từng chất trong Y? 

Câu 4: Cho 4 gam kim loại A có hoá trị không đổi phản ứng vừa đủ với 2,24 lít khí clo (đkc) thu 

được hợp chất B. Tìm công thức hoá học của B? 


(Cho K=39; Mn=55; O=16; Na=23;Cl=35,5;H=1; Zn=65; Cu=65; Ca=40; Mg=24; Na=23 

C4’ 

)Xá 

c 

định 

kim 

loại 

(1đ) 













2.Hướng dẫn chấm: 

A. Phần trắc nghiệm: Mỗi câu 0,5đ x 8 = 4đ 

Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 

Đáp án A B B D D C D B 

B. Phần tự luận: 

Câu1: Nhận biết được HI, NaCl (1đ); Phương trình (0,5đ) 

Câu 2: Mỗi phương trình đúng 0,5đ, thiếu cân bằng/điều kiện trừ nửa số điểm 

Câu 3: 

- Cu không phản ứng (0,25đ) 

- Tính được số mol H 2 (0,25đ) 

- Phương trình (0,25đ) 

- Khối lượng Zn (0,25đ) 

- Phần trăm 2 kim loại (0,5đ) 

Câu 4: 

- Tính được số mol khí, viết phương trình (0,5đ) 

- Tìm ra M (0,5đ) 

VI.KẾT QUẢ KIỂM TRA VÀ RÚT KINH NGHIỆM: 

5. Rút kinh nghiệm: 

................................................................................................................................................ 

................................................................................................................................................ 


CHỦ ĐỀ VI: OXI – LƯU HUỲNH 

KHDH 51,52 

Bài 29: OXI – OZON 


- Ý nghĩa của cấu hình e nguyên tử 

- Liên kết hóa học 



- Vị trí và cấu tạo của oxi 

- Tính chất vật lí, tính chất hoá học của oxi 

- Điều chế và ứng dụng của oxi 


*Học sinh biết: 

Biết được: Oxi: Vị trí, cấu hình lớp electron ngoài cùng; tính chất vật lí, phương pháp điều chế oxi 

trong phòng thí nghiệm, trong công nghiệp. 

Ozon là dạng thù hình của oxi, điều kiện tạo thành ozon, ozon trong tự nhiên vàứng dụng của 

ozon; ozon có tính oxi hoá mạnh hơn oxi. 

Hiểu được: Oxi có tính oxi hoá rất mạnh (oxi hoá được hầu hết kim loại, phi kim, nhiều hợp chất 

vô cơ và hữu cơ), ứng dụng của oxi. : Ozon có tính oxi hoá rất mạnh (oxi hoá được hầu hết kim 

loại, phi kim, nhiều hợp chất vô cơ và hữu cơ) 

Oxi và ozon đều có tính oxi hoá rất mạnh nhưng ozon có tính oxi hóa mạnh hơn oxi. 

*Kĩ năng: 

- Dựđoán tính chất, kiểm tra, kết luậnđược về tính chất hoá học của oxi,Ôzon 

- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh...rút ra được nhận xét về tính chất, điều chế. 

- Viết phương trình hóa học minh hoạ tính chất vàđiều chế. 

Tính % thể tích khí oxi và ozon trong hỗn hợp . 
























*Thái độ: Nhận thức được tầm quan trọng của oxi trong đời sống và có ý thức bảo vệ môi trường 



*Giáo viên: 

- Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. 

- Soạn bài từ SGK, SBT , STK….. 


IV. NỘI DUNG: 



3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Oxi có vai trò rất quan trọng trong đời sống và sản xuất, chúng có tính chất như 

thế nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu 

b. Triển khai bài dạy: 



Hoạt động 1: Vị trí và cấu tạo 

Mục tiêu: Biết vị trí của oxi trong BTH, cấu tạo của phân tử oxi 

-Viết cấu hình electron của nguyên tử oxi, A. OXI 

xác định vị trí của oxi trong BTH? 

I/ VỊ TRÍ VÀCẤU TẠO 

-Cho biết số electron lớp ngoài cùng? O (z =8 ): 1s 2 2s 2 2p 4 

-Viết công thức cấu tạo của O 2 ? 

-Oxi thuộc: CK: 2 ;Nhóm: VIA 

-Liên kết giữa Oxi trong phân tử O 2 là liên 

=>Có 2 e độc thân và 6e lớp ngoài cùng. 

kết gì?Tại sao? 

-CTCT: O = O ;CTPT : O 


2 

=>Có 2e độc thân và 6e lớp ngoài cùng. 

Hoạt động 2: Tính chất vật lí của oxi 

Mục tiêu: Biết tính chất vật lí của oxi 

*Hãy cho biết tính chất vật lí của oxi?( màu II/ TÍNH CHẤT VẬT LÍ 

sắc, mùi vị, khả năng tan trong nước, nặng -Oxi là chất khí không màu, không mùi và không 

hay nhẹ hơn không khí) 

vị, hơi nặng hơn không khí 

GV:100 ml nước ở 20 0 C và 1atm hòa tan 

32 

0.0043 d O = = 1.1 

2 KK 

được 3,1 ml khí oxi. Độ tan S: S = 

29 

100 -Dưới áp suất của khí quyển, oxi hóa lỏng ở - 

HS: Trả lời 

183 0 C 

- Khí oxi ít tan trong nước 

Hoạt động 3: Tính chất hoá học của oxi 

Mục tiêu: Hiểu được oxi có tính oxi hoá rất mạnh 


III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA OXI 

-Từ cấu hình electron và ĐAĐ của nguyên tử -Nguyên tử oxi có 6e lớp ngoài cùng, dễ nhận 

oxi hãy so sánh với ĐAĐ của các nguyên tố thêm 2e(để đạt cấu hình e của khí hiếm) 

0 

−2 

Cl,F? 

O + 2e 

→ O 

=> Từ đó, rút ra khả năng của oxi của oxi và 

ĐAĐ của O = 3,44









mức độ tính chất của nó? 

HS: Trả lời 

ĐAĐ: Cl









Loại bỏ CO 2 ( dùng dd NaOH) 

Loại bỏ hơi nước (-25 0 C ) 

Không khí khô 

Hóa lỏng không khí 

Không khí lỏng 

Loại bỏ CO 2 ( dùng dd NaOH) 

Loại bỏ hơi nước (-25 0 C ) 

Không khí khô 

Hóa lỏng không khí 

Không khí lỏng 

N 2 Ar O 2 

-196 0 C -186 0 C -183 0 C 

N 2 Ar O 2 

b. Từ nước. 

-196 0 C -186 0 C -183 0 C 

Điện phân nước có hòa tan ( H 2 SO 4 hay NaOH 

HS quan sát hình ảnh và rút ra nhận xét tăng tính dẫn điện của nước). 

đp 

2H 

2O 

⎯ ⎯→ 2H 

2 

+ O2 

KHDH 52 

Hoạt động 1:Tính chất của ozon 

Mục tiêu: Biết tính chất vật lí của ozon, tính oxi hoá của ozon mạnh hơn ozon 

*Ozon là dạng thù hình của oxi. B. OZON.(O 3 ) 

-Cho biết công thức của ozon? I. TÍNH CHẤT 

-Dựa vào SGK hãy cho biết những 1. Tính chất vật lí 

tính chất vật lí của ozon? 

- O 3 là chất khí, mùi đặc trưng, màu xanh nhạt; 


- Hóa lỏng -112 0 C. 

Tan trong nước nhiều hơn O 2. ( 100ml - Tan trong nước nhiều hơn O 2 

H 2 O ở 0 0 C hòa tan 49 ml khí ozon) - Phân tử O 3 kém bền hơn. 

- Ozon cũng có thể phân hủy tạo thành oxi theo phản 

ứng: 

O 3 → O 2 + O 

- Gv đưa ra 2 phản ứng 

2. Tính chất hóa học:Ozon có tính oxi hóa rất mạnh. 

Từ pư trên có thể rút ra nhận xét gì về (Mạnh hơn oxi) 

tính chất hóa học của ozon?Ví dụ *Tác dụng với kim loại( trừ Au và Pt): Ở nhiệt độ thường 

minh họa? 

Ag + O 2 →Không phản ứng. 

-Ozon có tính oxi hóa rất mạnh. Mạnh 2Ag + O 3 →Ag 2 O + O 2 

hơn oxi. 

O 2 +KI +H 2 Okhông pư 

O 3 +2KI +H 2 O2KOH + O 2 + I 2 (Làm hồ tinh bột 

chuyển thành màu xanh- Nhận biết ozon) 

Hoạt động 2:Ozon trong tự nhiên; Ứng dụng của ozon 

Mục tiêu: Biết ozon trong tự nhiên được sinh ra như thế nào, từ đâu; ozon ứng dụng làm gì, vai trò 

đối với đời sống 

*Nêu sự tạo thành ozon? 

II. OZON TRONG TỰ NHIÊN. 

- HS trả lời 

-Ozon được tạo thành từ oxi do ảnh hưởng của tia cực 

tím hoặc sự phóng điện trong cơn giông. 

Tia tử ngoại 

3 O 2 2 O 3 

-Tầng ozon hấp thụ tia tử ngoại từ tầng cao của không 

khí bảo vệ con người và các sinh vật trên trái đất tránh 

được tác hại của tia này. 

-Từ SGK hãy cho biết ứng dụng của III. ỨNG DỤNG CỦA OZON 

ozon? 

-Làm sạch không khí, khử trùng y tế.Tẩy trắng trong 


















HS: 

-Làm sạch không khí, khử trùng y tế. 

-Tẩy trắng trong công nghiệp. 

-Bảo vệ trái đất, ngăn tia tử ngoại 

công nghiệpvà ngăn tia tử ngoại để bảo vệ trái đất. 

Vai trò của ozon là ngăn không cho tia cực tím chiếu 

xuống trái đất gây hại cho con người và động vật, thực 

vật. 

3.Củng cố: 

-Sử dụng BT 1/Trang 127 để cũng cố 

-Nêu tính chất hoá học của O 2 ? 

-So sánh tính chất hoá học O 2 và O 3 ? ứng dụng của chúng? 

-BT thêm: 

1) Đánh dấu X vào bảng dưới đây và viết PTHH? 

Chất pư oxi Ozon 

Cu X X 

Ag 0 X 

Au 0 0 

C X X 

Dd KI 0 X 

CH 4 X X 

2) Cho 2,24 lít khí ozon (đkc) vào dung dịch KI 0,5M. Tính thể tích dung dịch KI cần dùng và 

khối lượng iôt sinh ra? 

4Dặn dò: 

- Làm BTVN 25 /T127và 6/T128 

- Chuẩn bị phần ozon 


Ngày soạn 01/3/2019 

KHDH 53 


- Cấu hình e nguyên tử 


Bài 30: LƯU HUỲNH 




- Cấu hình e, vị trí s 

- Tính chất vật lí, tính chất hoá học của S 

- Sản xuất, ứng dụng của lưu huỳnh 



*Học sinh biết được: 

- Vị trí, cấu hình electron lớp electron ngoài cùng của nguyên tử lưu huỳnh. 

- Tính chất vật lí: Hai dạng thù hình phổ biến (tà phương, đơn tà) của lưu huỳnh, ứng dụng. 

*Học sinh hiểu được: Lưu huỳnh vừa có tính oxi hoá( tác dụng với kim loại, với hiđro), vừa có 

tính khử (tác dụng với oxi, chất oxi hoá mạnh). 

2.Kĩ năng: 

- Dựđoán tính chất, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của lưu huỳnh. 

- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh... rút ra được nhận xét về tính chất hoá học của lưu huỳnh. 


















- Viết phương trình hóa học chứng minh tính chất hoá học của lưu huỳnh. 

- Tính khối lượng lưu huỳnh, hợp chất của lưu huỳnh tham gia và tạo thành trong phản ứng. 







3.Thái độ: Hứng thú trong học tập môn hóa học 

II. TRỌNG TÂM: Lưu huỳnh vừa có tính oxi hoá vừa có tính khử. 



*Giáo viên: Tranh mô tả cấu trúc tinh thể S α và S β ; Thí nghiệm S với O 2 

*Học Sinh: Ôn tập kiến thức cấu hình electron, suy luận tính oxi hóa, tính khử 

Ngày soạn: 

Ngày giảng: 



KClO → O → FeO → Fe O → Fe O → FeCl 

3 2 3 4 2 3 3 

O 3 I 2 

3.Bài mới: 

a. Đặt vấn đề: Lưu huỳnh có những tính chất gì? Giống hay khác oxi? 




Hoạt động 1: Vị trí, cấu hình e của nguyên tử của lưu huỳnh 

Mục tiêu: Biết vị trí, cấu hình e, cấu hình e lớp ngoài cùng của S 

GV: Sử dụng BTH để HS tìm vị trí của S I.VỊ TRÍ, CẤU HÌNH ELECTRON 

-Viết cấu hình e của S? 

NGUYÊN TỬ 

S(z =16):1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 

- Vị trí: Ô thứ 16, chu kì 3, nhóm VI A 

32 

S thuộc :chu kì 3, nhóm VI A 

- Kí hiệu: 

16 

S 

- Cấu hình e: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 4 

- Độ âm điện: 2,58 

Hoạt động 2: Tính chất vật lí của lưu huỳnh 

Mục tiêu: Biết hai dạng thù hình của lưu huỳnh, tính chất vật lí đặc biệt của nó 

Yêu cầu HS quan sát bảng tính chất vật lí và cấu II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA LƯU 

tạo của tinh thể ở hai dạng thù hình S α , S β ( SGK) HUỲNH 

từ đó nhận xét về tính bền, khối lượng riêng , nhiệt - Có 2 dạng thù hình: 

độ nóng chảy: 

+Lưu huỳnh tà phương: S α . 

+Đều cấu tạo từ các vòng S 8 . 

+Lưu huỳnh đơn tà : S β . 

+ S β bền hơn S α . 

- Chất rắn, màu vàng 

+Khối lượng riêng của S β nhỏ hơn S α . 

- Nóng chảy ở 113 o C 

+Nhiệt độ nóng chảy của S β lớn hơn S α . 

Hoạt động 3: Tính chất hoá học của lưu huỳnh 

Mục tiêu: Hiểu lưu huỳnh vừa có tính oxi hoá, vừa có tính khử 


















GV:Viết cấu hình electron của S ? 

(2)Vẽ sơ đồ phân bố electron lớp ngoài 

cùng và các obitan nguyên tử của nguyên 

tố S ở trạng thái cơ bản, kích thích Các 

trạng thái oxi hoá của S? 

- S thể hiện tính chất gì? 

-Gv trình chiếu thí nghiệm Fe+S 

- Hs nhận xét, viết pthh 

Xác định số oxi hóa của lưu huỳnh 

trước và sau phản ứng? 

- Gv thông tin về phản ứng của Hg với S 

Xử lí Hg bị đổ 

- Lưu huỳnh thể hiện tính khử khi phản 

ứng với chất có tính chất gì? 

- Gv trình diễn thí nghiệm: S + O 2 

- Hs quan sát, nhận xét hiện tượng 

-Hs viết ptpư 

Cho S Td với O 2 

Cho S Td với F 2 

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA LƯU 

HUỲNH 

Trạng thái oxi hoá: -2; 0; +4; +6 

Nguyên tử S có 6e lớp ngoài cùng, trong đó có 2e 

độc thân. 

1. Tính oxi hoá: S 0 + 2e → 

− 

S 2 

a. Tác dụng với kim loại: Muối sunfua 

0 0 0 + 3 −2 

t 

+ 3 S ⎯⎯→ Al 2 S 3 (Nhôm sunfua) 





2 Al 

0 0 t o + 2 −2 

Fe+ S ⎯⎯→ Fe S (Sắt(II) sunfua) 

0 0 + 2 −2 

Hg+ S → Hg O (ở nhiệt độ thường) 

b. Tác dụng với hiđro: 

0 

2 

0 

0 + 1 −2 

t 

H 

2 

H + S ⎯⎯→ S 

0 + 4 

S → S+ 

4e 

2. Tính khử: 

0 + 6 

S → S+ 

6e 

a. Tác dụng với phi kim 

S phản ứng ở nhiệt độ thích hợp 

0 0 o 4 2 

t 

S+ O2 ⎯⎯→ 

+ S O 

− 

2 

0 0 o + 6 −1 

t 

S+ 3F2 ⎯⎯→ S F6 

b.Tác dụng với chất oxi hoá mạnh( H 2 SO 4 , 

HNO 3 , ...) 

S + 2H 2 SO 4 → 3SO 2 + 2 H 2 O 

S + 6HNO 3 

→ H 2 

SO 4 

+ 6 NO 2 

+ 2H 2 

O 

Hoạt động 4: Sản xuất lưu huỳnh và ứng dụng 

Mục tiêu: Biết phương pháp sản xuất lưu huỳnh và ứng dụng 

-S trong tự nhiên tồn tại những dạng nào? IV. SẢN XUẤT LƯU HUỲNH 

- Có mấy phương pháp điều chế S? 

1. Phương pháp vật lí. 

- Trình chiếu sản xuất 

-Dùng khai thác S dưới dạng tự do trong lòng đất. 

-Dùng hệ thống nén nước siêu nóng (170 0 C) vào 

mỏ S để đẩy S nóng chảy lên mặt đất 

*Nêu nguyên tắc điều chế S bằng phương 2. Phương pháp hóa học 

+4 

*Đốt H 

pháp hóa học: H 2 S; S O 

2 S trong điều kiện thiếu không khí 

2 

2H 2 S +O 2 →2S + 2H 2 O 

*Đốt H 2 S trong điều kiện thiếu không khí 

*Dùng H 2 S khử SO 2 (Cách điều chế này thu 

*Dùng H 2 S khử SO 2 . 

hồi được 90% lượng S trong các khì thải độc 

2H 2 S +SO 2 → 3S +2 H 2 O 

hại SO 2 , H 2 S. Giúp bảo vệ môi trường và 

chống ô nhiễm không khí.) 

-Từ SGK kết hợp với kiến thức thực tiễn, rút IV. ỨNG DỤNG CỦA LƯU HUỲNH 

ra ứng dụng của lưu huỳnh? 

-90% S dùng điều chế H 2 SO 4 


-10% dùng lưu hóa cao su, sản xuất chất tẩy 

- Gv trình chiếu ứng dụng 

trắng bột giấy, chất dẻo ebonit, dược phẩm, phẩm 














nhuộm, thuốc trừ sâu và chất diệt nấm trong nông 

nghiệp… 

4.Củng cố: Làm việc theo nhóm (cặp đôi) 

Đun nóng một hỗn hợp gồm 6,4 gam lưu huỳnh và 14,3 gam kẽm trong một bình kín. Sau phản 

ứng thu được chất nào? Khối lượng bao nhiêu? 

5.Dặn dò: 

- Làm BT 1->5 trang 132 

- Mỗi nhóm chuẩn bị một dây phanh xe đạp, que diêm, xem trước nội dung thực hành 


........................................................................................................................................................... 

........................................................................................................................................................... 




KHDH 54 BÀI 31: BÀI THỰC HÀNH SỐ 4 

TÍNH CHẤT CỦA OXI, LƯU HUỲNH 


1.Kiến thức: Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: 

+ Tính oxi hoá của oxi. 

+ Sự biến đổi trạng thái của lưu huỳnh theo nhiệt độ. 

+ Tính oxi hoá của lưu huỳnh. 

+ Tính khử của lưu huỳnh. 

2.Kĩ năng: 










3.Thái độ:Cẩn thận, nghiêm túc trong thực hành, thí nghiệm 


- Tính oxi hóa của oxi 

- Tính oxi hóa – khử của lưu huỳnh 

- Sự biến đổi trạng thái của lưu huỳnh theo nhiệt độ 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Thực nghiệm 


*Giáo viên: (1) Dụng cụ: Ống nghiệm, lọ thủy tinh, kẹp hóa chất. muỗng đốt hóa chất, đèn cồn, 

cặp ống nghiệm, giá thí nghiệm, giá để ống nghiệm. 

(2) Hoá chất:Dây thép, S bột, Oxi, que diêm, Fe bột 

Dụng cụ hóa chất đủ để học sinh thực hành từng nhóm. 


















*Học sinh: Chuẩn bị lí thuyết thực hành; Nộp vở thực hành 



2.Kiểm tra bài cũ: (5 phút) : Gv kiểm tra lí thuyết bài thực hành 

3.Bài mới: 

a)Đặt vấn đề: Mục đích của buổi thực hành này là gì? 

b)Triển khai bài 


Thí nghiệm 1:GV hướng dẫn TN 

-Cần đánh sạch gỉ hoặc lau sạch dầu mỡ phủ 

trên mặt đoạn dây thép. 

-Uốn đoạn dây thép thành hình xoắn lò xo để 

tăng thêm diện tích tiếp xúc. 

-Cắm một mẩu than bằng hạt đậu xanh vào đầu 

dây thép và đốt nóng mẩu than trước khi cho 

vào bình đựng khí oxi. Mẩu than cháy trước tạo 

nhiệt độ đủ làm sắt nóng lên. 

-Cho một ít cát hoặc nước dưới lọ thuỷ tinh để 

khi phản ứng xảy ra những giọt thép tròn chảy 

xuống không làm vỡ lọ. 

Hs: Thực hiện và quan sát hiện tượng 


*Thí nghiệm 1:Tính oxi hóa của các đơn 

chất oxi. 

-Đốt cháy một đoạn dây thép xoắn trên ngọn 

lửa đèn cồn rồi đưa nhanh vào bình khí oxi. 

-HT: Dây thép bị nung cháy trong khí oxi sáng 

chói không thành ngọn lửa, không khói, tạo ra 

các hạt nhỏ nóng chảy màu nâu bắn tung tóe 

ra xung quanh như pháo hoa đó là Fe 3 O 4 . 

-Ptpư: t 0 

3Fe + 2O 2 Fe 3 O 4 

Thí nghiệm 3: Tính khử của lưu huỳnh Thí nghiệm 3: Tính khử của lưu huỳnh 

Oxi được điều chế và thu vào lọ thủy tinh miệng -Đốt S cháy trong không khí rồi đưa vào bình 

rộng, dung tích khoảng 100ml, S được đun nóng đựng khí oxi. 

trong muỗng hóa chất trên ngọn lửa đèn cồn. -HT: S cháy trong oxi mãnh liệt hơn nhiều 

Hs: Thực hiện và quan sát hiện tượng 

cháy ngoài không khí, tạo thành khói màu 

trắng đó là SO 2 có lẫn SO 3. 

Ptpư : t 0 

S + O 2 SO 2 

4.Củng cố: 3 thí nghiệm 

5.Dặn dò: 

- Hoàn thành vở thực hành, rửa dụng cụ, vệ sinh phòng thực hành 

- Chuẩn bị bài mới : H 2 S- SO 2 - SO 3 

(1) H 2 S , SO 2 , SO 3 có những tính chất nào giống và khác nhau? Vì sao? 

(2)Phản ứng hoá học nào có thể chứng minh cho những tính chất này? 










KHDH 55 BÀI 32: HIĐRO SUNFUA - LƯU HUỲNH DIOXIT-LƯU HUỲNH TRIOXIT 















- Tính chất hoá học của axit 


- Tính chất vật lí, tính chất hoá học của H 2 S 

- Trạng thái tự nhiên và điều chế H 2 S 



- Biết được: Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, tính axit yếu của H 2 S. 

- Hiểu được tính chất hoá học của H 2 S (tính khử mạnh) 

2.Kĩ năng: 

- Dựđoán, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của H 2 S 

- Viết phương trình hóa học minh hoạ tính chất của H 2 S 

- Phân biệt H 2 S 

- Tính thể tích khí H 2 S 







3.Thái độ: Ý thức được sự độc hại của H 2 S 


Tính chất hoá học của H 2 S (tính khử mạnh) 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng- phát vấn- Hoạt động nhóm 

IV. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ : 

*Giáo viên: 

- Hóa chất: FeS, Na 2 SO 3 , HCl, KMnO 4 , NaOH. 

- Dụng cụ: Bình cầu, ống nghiệm, cốc, ống dẫn cao su, phiễu nhỏ giọt, bảng tính tan 

*Học sinh: -Học bài cũ và làm BT VN trước khi đến lớp ; Chuẩn bị bài mới. 

Ngày soạn: 

Ngày giảng: 

1.Ổn định lớp:Kiểm tra sĩ số, đồng phục 

2.Kiểm tra bài cũ: (10 phút) 

- Viết ptpư điều chế H 2 S từ H 2 và S (đk:t 0 ) 

- Xác định vai trò của S trong phản ứng: KClO 3 + S KCl + SO 2 , cân bằng phương trình? 

3.Nội dung bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Giới thiệu về hợp chất của lưu huỳnh 

b) Triển khai bài: 


Hoạt động 1: Tính chất vật lí của H 2 S 

Mục tiêu: Biết tính chất vật lí của H 2 S 

- Trạng thái? Mùi đặc trưng? 

- Tỷ khối so với KK? 

- Tính tan trong nước? 

- Lưu ý :Về tính độc hại của H 2 S có ở khí ga, 



I. Hiđro sunfua H 2 S 


- Chất khí, có mùi trứng thối đặc trưng 

- Rất độc và ít tan trong nước 

















xác động vật, thực vật, nước thải nhà máy. - Nặng hơn KK ( d = 34/29≈1.17) 

HS: trả lời 

Hoạt động 2: Tính chất hoá học của H 2 S 

Mục tiêu: Biết về tính axit yếu của dung dịch H 2 S, hiểu tính khử của H 2 S 

- Tên gọi của axít H 2 S? 

2 Tính chất hoá học: 

HS:Axít H 2 S: axít sunfuhiđric 

a. Tính axít yếu: 

- So sánh mức độ axít H 2 S với axít 

*Dung dịch axít sunfuhiđric : Tính axít rất yếu 

cacbonic(H 2 CO 3 ) 

(yếu hơn axít cacbonic) 

HS:Độ axít :H 2 S < H 2 CO 3 

- Có thể tạo ra 2 loại muối: 

- H 2 S là axít mấy lần axít? Có thể tạo ra + Muối trung hòa: Na 2 S; CaS; FeS… 

những muối nào? =>Viết ptpư của H 2 S tạo + Muối axít: NaHS, Ba(HS) 2 . 

nên muối trung hòa và muối axít. 

Vd: H 2 S + NaOH NaHS + H 2 O 

HS: trả lời 

H 2 S + 2NaOH Na 2 S + 2H 2 O 

*H 2 S có số oxi hoá thay đổi như thế nào? b. Tính khử mạnh: 

-H 2 S tác dụng với O 2 tạo sản phẩm gì? - Nguyên tố S trong H 2 S có số oxi hóa thấp nhất (- 

HS: S -2 S 0 S +4 

2) 

-Đk thường (thiếu oxi): tạo S 

H 2 S có tính khử mạnh. 

-Đk T 0 S -2 S 0 + 2e 

cao tạo SO 2 

S -2 S +4 + 6e 

- Gv cho một số phản ứng, hs xác định vai 

−2 

0 0 0 

t 

trò các chất 

2H 

S+ 

O ⎯⎯→ 2S+ 

2H 

O 

t 

2H 

2 

S + 3O2 

⎯⎯→ 2 S O2 

+ 2H 

2O 

2H 2 S + SO 2 3S + 2H 2 O 

H 2 S + Cl 2 2HCl + S 

H 2 S +4Cl 2 +4H 2 O8HCl + H 2 SO 4 

Hoạt động 3: Trạng thái tự nhiên và điều chế 

Mục tiêu: Biết trạng thái tự nhiên của H 2 S và cách điều chế 

*GV yêu cầu HS đọc sách giáo khoa, 3.Trạng thái tự nhiên điều chế: 

hướng dẫn HS rút ra kết luận 

- H 2 S có ở khí ga, xác động thực vật, nước thải nhà 

máy. 

- Điều chế: FeS + 2HCl FeCl 2 + H 2 S 

4.Củng cố : Hướng dẫn HS tóm tắt trọng tâm bài đã học: 

+ H 2 S là axít yếu, là chất khử mạnh 

+ Làm bài tập 8/139 SGK 

5.Dặn dò: 

- Học bài 

- Hs làm các bài tập 110 trang 138, 139 SGK 

- Chuẩn bị phần còn lại 


2 

−2 

2 

0 

0 

+ 4 

2 








Ngày soạn12/3/2019 

KHDH 56 :BÀI 32: HIDRO SUNFUA - LƯU HUỲNH DIOXIT -LƯU HUỲNH TRIOXIT 















- Tính chất hoá học của oxit axit 


- Tính chất vật lí, tính chất hoá học của SO 2 , SO 3 

- Trạng thái tự nhiên và điều chế SO 2 



- Biết được: Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, tính chất oxit axit, ứng dụng, phương pháp điều 

chế SO 2 , SO 3 . 

- Hiểu được tính chất hoá học SO 2 (vừa có tính oxi hoá vừa có tính khử). 

2.Kĩ năng: 

- Dựđoán, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của SO 2 ,SO 3 . 

- Viết phương trình hóa học minh hoạ tính chất của SO 2 , SO 3 . 

- Phân biệt H 2 S, SO 2 với khí khác đã biết. 

- Tính % thể tích khí H 2 S, SO 2 trong hỗn hợp. 







3.Thái độ: Ý thức được sự độc hại của SO 2 


Tính chất hoá học của SO 2 (vừacó tính oxi hoá vừa có tính khử). 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng- phát vấn- Hoạt động nhóm 

IV. CHUẨN BỊ GIÁO CỤ : 

*Giáo viên: 

- Hóa chất: Na 2 SO 3 , HCl, KMnO 4 

- Dụng cụ: bình cầu, ống nghiệm, cốc, ống dẫn cao su, phiễu nhỏ giọt, bảng tính tan 

*Học sinh: -Học bài cũ và làm BT VN trước khi đến lớp ; Chuẩn bị bài mới. 

V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 

1.Ổn định lớp:Kiểm tra sĩ số, đồng phục 

2.Kiểm tra bài cũ: (10 phút) 

Viết ptpư hoá học dựa vào chuỗi biến hoá sau (ghi rõ đk pư , nếu có) 

FeS H 2 S S SO 2 H 2 SO 4 

3.Nội dung bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Giới thiệu về hợp chất của lưu huỳnh 



Hoạt động 1: Tính chất vật lí của SO 2 

Mục tiêu: Biết tính chất vật lí của SO 2 

- Gv cho hóc inh quan sát lọ chứa khí 

SO 2 , liên hệ bài thực hành số 4 trả lời: 

+Nêu tính chất vật lí của SO 2 ?(Trạng 

thái, mùi đặc trưng? độc tính?) 



II. Lưu huỳnh đioxít: SO 2 


- Khí không màu, mùi hắc, rất độc. 

- Nặng hơn 2 lần KK và tan nhiều trong nước. ( 














+Tỷ khối so với KK? Tính tan trong 

nước? 

64 

d 

SO 

= = 2,2 ) 

2 

KK 29 




Hoạt động 2: Tính chất hoá học của SO 2 

Mục tiêu: Hiểu SO 2 vừa thể hiện tính oxi hoá, vừa thể hiện tính khử, viết PTHH minh hoạ 

- Nhận xét về thành phần cấu tạo của 

SO 2 ? Tính chất của oxit axit? 


2.Tính chất hóa học 

a. Lưu huỳnh đioxít là oxít axít: 

- Tan trong nước tạo axít tương ứng 

- Tương tự H 2 S, tạo 2 loại muối SO 2 + H 2 O H 2 SO 3 (axít sunfuarơ->Tính axít yếu ) 

- Hs cho ví dụ, viết sản phẩm cho ví 

dụ 

- GV thông tin cho hs bài toán SO 2 + 

ddNaOH 

- Tính axít :H 2 S









SO 3 thể hiện tính chất gì? 

SO 3 + H 2 O H 2 SO 4 

-Nêu ứng dụng của SO 3 nSO 3 + H 2 SO 4 H 2 SO 4 .nSO 3 (ôleum) 

- SO 3 là một oxít axít mạnh: 

SO 3 + MgO MgSO 4 

SO 3 + 2NaOH Na 2 SO 4 + H 2 O 

- SO 3 là một chất oxi hoá mạnh 

2. Ứng dụng và sản xuất: ( SGK) 

-H 2 S,SO 2 ,SO 3 có thể gây độc hại cho con Cách xử lí chất thải: 

người,là 1 trong những nguyên nhân gây H 2 S,SO 2 ,SO 3 là nước vôi trong 

nên mưa axít 

HS: có ý thức khử chất độc, hại,làm thí 

nghiêm để chông ô nhiễm môi trường 

4. Củng cố : 

Bài tập1: Từ các chất : H 2 S, MgSO 3 , S, FeS 2 , O 2 , dung dịch H 2 SO 4 . Viết phương trình phản ứng 

tạo ra SO 2 ? 

+) MgSO 3 + H 2 SO 4 MgSO 4 + SO 2 +H 2 O 

+) S + O 2 ⎯⎯→ 

t 0 

SO 2 

t 

+)2H 2 S + 3O 2 ⎯⎯→ 

0 

2SO 2 + 2H 2 O 

+)4FeS 2 +11O 2 ->2Fe 2 O 3 + 8SO 2 

Bài tập2: Viết phương trình phản ứng, xác định rõ vai trò oxi hoá – khử của các chất: 

H 2 S + SO 2 

SO 2 + Br 2 + H 2 O 

Bài tập 3: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm H 2 S và S ta cần 8,96 lít oxi, thu được 7,84 lít SO 2 . 

Tính % khối lượng các chất trong hỗn hợp X (các khí đo ở điều kiện chuẩn) 

5. Dặn dò : 

- Học bài, làm bài tập 

- Chuẩn bị bài axit sunfuric 

Rút kinh nghiệm : 

........................................................................................................................................................... 

........................................................... 

..................................................................... 




















Ngày soạn:16/3/2019 

KHDH 57 

Bài 33: AXIT SUNFURIC. MUỐI SUNFAT 



- Tính chất hoá học của axit - Tính chất vật lí của axit sunfuric 

- Tính axit của HSO 4 loãng 

- Tính oxi hoá mạnh và tính háo nước của H 2 SO 4 đặc 



Biết được: Công thức cấu tạo, tính chất vật lí của H 2 SO 4 , ứng dụng và sản xuất H 2 SO 4 . 

Hiểu được: 

- H 2 SO 4 có tính axit mạnh ( tác dụng với kim loại, bazơ, oxit bazơ và muối của axit yếu...) 

- H 2 SO 4 đặc, nóng có tính oxi hoá mạnh (oxi hoá hầu hết kim loại, nhiều phi kim và hợp chất) và 

tính háo nước. 

2.Kĩ năng: 

- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh... rút ra được nhận xét về tính chất axit sunfuric. 

- Viết phương trình hóa học minh hoạ tính chất . 







3.Thái độ: Cẩn thận khi làm việc với axit 


- H 2 SO 4 đặc, nóng có tính oxi hoá mạnh (oxi hoá hầu hết kim loại, nhiều phi kim và hợp chất) và 

tính háo nước. 

- H 2 SO 4 loãng có tính axit mạnh. 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: 

- Gv đặt vấn đề 

- Hs hợp tác nhóm nhỏ tự giải quyết vấn đề dưới sự hướng dẫn của gv 

- Kết hợp sách giáo khoa và hình ảnh trực quan để HS tự chiếm lĩnh kiến thức. 


*Giáo viên: 

- Hoá chất: H 2 SO 4 (l), đặc, Zn, Cu, CuO, CaCO 3 , quì tím, ddCuSO 4 , NaOH, tờ giấy, đường, ... 

- Dụng cụ: Ống nghiệm, đèn cồn, giá ống nghiệm, đũa thuỷ tinh 




2.Kiểm tra bài cũ: Viết PTHH hoàn thành dãy chuyển hoá sau: 

FeS H 2 S S SO 2 SO 3 H 2 SO 4 

3.Bài mới: 

1.Đặt vấn đề: Chúng ta đã được học về những hợp chất nào của S?Hợp chất chứa S(+6) có tính oxi 

hoá rất mạnh, bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu về hợp chất đó là axit sunfuric 

2. Triển khai bài: 



















Hoạt động 1: Tính chất vật lí của axit sunfuric 

Mục tiêu: Biết tính chất vật lí của axit sunfuric 

- Gv cho học sinh quan sát lọ chứa axit 

sunfuric đặc Nhận xét? 

- Gv thông tin cho học sinh về cách pha loãng 

H 2 SO 4 Vì sao? 

- Gv giải thích 


A. Axit sunfuric: 

I. Tính chất vật lí: 

- Axit sunfuric là chất lỏng, sánh, không màu, 

không bay hơi 

- D= 1,84g/cm 3 

- Tan vô hạn trong nước và toả nhiều nhiệt 

Hoạt động 2: Tính chất hoá học của axit sunfuric loãng 

Mục tiêu: Hiểu axit sunfuric loãng có tính axit mạnh 

- Gv hướng dẫn học sinh thực hiện thí 

nghiệm chứng minh tính axit của axit 

sunfuric 

- Hs thực hiện theo nhóm, kết luận, viết 

phương trình minh hoạ 

II. Tính chất hoá học: 

1. Axit sunfuric loãng: 

- Quỳ tím hoá đỏ 

- Tác dụng với kim loại đứng trước HH 2 

- Tác dụng với bazơ và oxit bazơ 

- Tác dụng với muối của axit yếu hơn 

Hoạt động 3: Tính chất hoá học của axit sunfuric đặc 

Mục tiêu: Hiểu axit sunfuric đặc có tính oxi hoá mạnh và tính háo nước 

- Trong H 2 SO 4 , S có mức oxi 

hoá bao nhiêu? 

Dự đoán tính chất của 

H 2 SO 4 ? 

- Gv hướng dẫn hs làm thí 

nghiệm đối chứng H 2 SO 4 

loãng và đặc với Cu 

- Hs thực hiện, nêu hiện tượng, 

nhận xét về HSO 4 đặc 

- Hs viết PTHH theo nhóm: 

+ H 2 SO 4 với kim loại 

+ H 2 SO 4 với phi kim 

b. Tính chất của axit sunfuric đặc: 

Tính oxi hoá mạnh 

H 2 SO 4 đặc, nóng oxi hoá hầu hết kim loại (trừ Au, Pt), nhiều phi 

kim (C,S,P…) và nhiều hợp chất SO 2 , kim loại có hoá trị 

cao nhất 

+ Với kim loại: 

M + H 2 SO 4 đặc M 2 (SO 4 ) n + SO 2 /S/H 2 S+ H 2 O 

(n là mức oxi hoá cao nhất của kim loại M) 

2H 2 SO 4 + 2Ag Ag 2 SO 4 + SO 2 + 2H 2 O 

6H 2 SO 4 +2FeFe 2 (SO 4 ) 3 + 3SO 2 + 6H 2 O 

+ Với phi kim: 

5H 2 SO 4 + 2P 2H 3 PO 4 + 5SO 2 + 2H 2 O 

+ H 2 SO 4 với hợp chất 

2H 2 SO 4 + C CO 2 + 2SO 2 + 2H 2 O 

+ Với hợp chất: 

3H 2 SO 4 + H 2 S 4SO 2 + 4H 2 O 


H 2 SO 4 + 2HBr Br 2 + SO 2 + H 2 O 

Lưu ý: H 2 SO 4đặc, nguội không phản ứng với Al, Fe, Cr… thụ 

động hoá 

- Trình chiếu thí nghiệm đường 

Tính háo nước 

+ H 2 SO 4đăc 

C n (H 2 O) m 

H 2 SO 4đặc nC + mH 2 O 

- Hs quan sát, nhận xét, viết 

(gluxit) 

pthh 

Ví dụ: 

- Gv giải thích 

C 12 H 22 O 11 H 

- Gv lưu ý học sinh khi dùng 

2 SO 4đặc 

12C + 11H 2 O 

(saccarozơ) 

axit sunfuric đặc trong thí 

2H 2 SO 4 + C CO 2 + 2SO 2 + 2H 2 O 

nghiệm, trình chiếu hình ảnh 

Tinh axit: Khi tác dụng với các chất không có tính khử 

- Thông tin về tính axit 

Vd: 3H 2 SO 4 +Fe 2 O 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 + 3H 2 O 


4. Củng cố : Viết phương trình phản ứng giữa axit sunfuric đặc và Fe, S? 


















- Học bài 

- Chuẩn bị phần tiếp theo 


.......................................................................................................................................................... 


KHDH 58 


- Điều chế SO 2 , SO 3 

- Tính chất của SO 3 

Bài 33: AXIT SUNFURIC. MUỐI SUNFAT 




- Ứng dụng, điều chế axit sunfuric 

- Nhận biết ion sunfat 



- Ứng dụng và sản xuất H 2 SO 4 . 

- Tính chất của muối sunfat, nhận biết ion sunfat. 

2.Kĩ năng: 

- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh... rút ra được nhận xét điều chế axit sunfuric. 

- Viết phương trình hóa học minh hoạđiều chế. 

- Phân biệt muối sunfat , axit sunfuric với các axit và muối khác (CH 3 COOH, H 2 S ...) 

- Tính nồng độ hoặc khối lượng dung dịch H 2 SO 4 tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng. 







3.Thái độ: Cẩn thận khi làm việc với axit 

II. TRỌNG TÂM: Nhận biết ion sunfat 






*Giáo viên: 

- Hoá chất: H 2 SO 4 loãng, NaCl, HCl, AgNO 3 , BaCl 2 

- Dụng cụ: ống nghiệm, giá ống nghiệm,... 





2.Kiểm tra bài cũ: BT10/SGK/trang 139 

ĐS: m NaHSO3 = 15,6 g ; mNa 2 SO3= 6,3 g 

3.Bài mới: 

















1.Đặt vấn đề: Tiếp bài cũ 

2.Triển khai bài: 



Hoạt động 1: Ứng dụng và điều chế axit sunfuric 

Mục tiêu: Biết ứng dụng và điều chế axit sunfuric 

- Gv yêu cầu hs đọc SGK cho biết ứng 3. Ứng dụng: (SGK) 

dụng của H 2 SO 4 

4. Điều chế: 

- Trình chiếu quy trình sản xuất axit a) Sản xuất SO 2 : từ S hoặc quặng pirit sắt FeS 2 … 

sunfuric yêu cầu học sinh viết phương S + O 2 SO 2 

t 

trình dựa vào các bài đã học 

0 C 

4FeS 2 + 11O 2 t 0 C 2Fe 2 O 3 + 8SO 2 

b) Sản xuất SO 3 : 

450-500 

2SO 2 + O 0 C 

2 2SO 3 

c) Hấp thụ SO 3 bằng H 2 SO 4 : 

H 2 SO 4 + nSO 3 H 2 SO 4 . nSO 3 

(oleum) 

H 2 SO 4 .nSO 3 + nH 2 O (n+1)H 2 SO 4 

Tóm tắt: 

- Gv tóm tắt bằng sơ đồ 

S 

SO 2 SO 3 H 2 SO 4 .nSO 3 H 2 SO 4 

FeS 2 

Hoạt động 2: Muối sunfat-Nhận biết ion sunfat-luyện tập 

Mục tiêu: Biết tính chất của muối sunfat; Phân biệt được ion sunfat với các ion khác 

- Nhận xét về phân tử H 2 SO 4 ? 

B. Muối sunfat. Nhận biết ion sunfat 

- Cho một số ví dụ về muối axit và muối trung 1. Muối sunfat: Có 2 loại: 

hoà? 

- Muối trung hoà (muối sunfat) chứa ion 

2− 

- Gv thông tin thêm về tính tan 

SO 

4 

:Phần lớn đều tan trừ BaSO 4 , SrSO 4 , 

PbSO 4 …không tan; CaSO 4 , Ag 2 SO 4 , ... ít 

tan 

- Muối axit (muối hiđrosunfat) chứa ion 

- 

HSO 4 

- Gv hướng dẫn hs làm thí nghiệm phân biệt 

HCl và H 2 SO 4 : Chuẩn bị 2 ống nghiệm chứa 

HCl, 2 ống nghiệm chứa H 2 SO 4 

Lần 1: Dùng dung dich AgNO 3 

Lần 2: Dùng dd BaCl 2 

Nhận xét 

- Kết luận về cách nhận biết ion sunfat 

H 2 SO 4 + NaOH NaHSO 4 + H 2 O 

Natri hiđrosunfat 

H 2 SO 4 + 2NaOH Na 2 SO 4 + 2H 2 O 

Natri sunfat 

2. Nhận biết ion sunfat: 

Dùng dung dịch chứa ion Ba 2+ (muối bari, 

Ba(OH) 2 ): 


2− 

SO 

4 

+ Ba 2+ BaSO 4 ↓ trắng 

(không tan trong axit) 

Ví dụ: 

BaCl 2 + H 2 SO 4 BaSO 4 ↓+ 2HCl 





V 2O 5 










Ba(OH) 2 + Na 2 SO 4 BaSO 4 ↓+ 2NaOH 




B – BÀI TẬP. 

Dạng 1: Chứng minh tính chất bằng phương trình phản ứng. 

1) So sánh tính chất của dd HCl và dd H 2 SO 4 loãng. 

2) Nêu tính chất hoá học giống và khác nhau của H 2 SO 4 loãng và H 2 SO 4 đặc. Viết các phương 

trình phản ứng để minh hoạ, từ đó rút ra kết luận gì đối với tính chất hoá học của H 2 SO 4 

Dạng 2: Viết phương trình phản ứng. 

3) Viết phương trình phản ứng (nếu có) khi cho H 2 SO 4 loãng tác dụng với: Mg, Cu, CuO, NaCl, 

CaCO 3 , FeS, Zn, Ag, Fe 2 O 3 , KNO 3 , Na 2 CO 3 , CuS. 

4) Viết phương trình phản ứng khi H 2 SO 4 loãng và H 2 SO 4 đặc nóng tác dụng với các chất sau: 

Fe, Cu, FeO, Na 2 CO 3 . Từ các phản ứng trên rút ra kết luận gì với axit sunfuric. 

5) Viết các phương trình phản ứng khi cho H 2 SO 4 đặc nóng tác dụng với : Cu, S, NaCl, FeS. 

Dạng 3: Nhận biết các chất bằng phương pháp hóa học. 

6) Bằng pp hóa học hãy phân biệt các dd sau: 

a)KCl, K 2 CO 3 , MgSO 4 , Mg(NO 3 ) 2. b)Na 2 SO 4 , NaNO 3 , Na 2 CO 3 , NaCl. 

c)Na 2 SO 3 , Na 2 S, NaCl, NaNO 3 . d) HCl, H 2 SO 4 , BaCl 2 , Na 2 CO 3 . 

e) AgNO 3 , Na 2 CO 3 , NaCl, K 2 SO 4 . f) HCl, H 2 SO 4 , BaCl 2 , K 2 CO 3 . 

Dạng 4: Dạng toán hỗn hợp. 

1) Hòa tan hoàn toàn 9,1g hỗn hợp Al và Cu vào H 2 SO 4 đặc nóng thì thu được 5,6 lít khí SO 2 

(đkc). 

a. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp . 

b. Tính thể tích khí H 2 (đktc)thoát ra khi cho hỗn hợp trên t/dụng với H 2 SO 4 loãng. 

2) Hòa tan hoàn toàn 18,4g hỗn hợp Fe và Cu vào H 2 SO 4 đặc nóng thì thu được 8,96 lít khí 

SO 2 (đkc). 

a. Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp . 

b. Tính thể tích khí H 2 (đkc) thoát ra khi cho hỗn hợp trên t/dụng với H 2 SO 4 loãng. 

3) Hoà tan 29,4g hh Al, Cu, Mg vào dd HCl dư tạo 14 lít khí ở 0 0 C, 0,8 atm. Phần không tan cho 

tác dụng với dd H 2 SO 4 đđ tạo 6,72 lít khí SO 2 ở đkc. 

a. Xác định % khối lượng mỗi kim loại trong hh. 

b. Cho ½ hh trên tác dụng với H 2 SO 4 đđ khí tạo thành được dẫn qua dung dịch Ca(OH) 2 

0,2M sau 1 thời gian thu được 48 g kết tủa. Tính V Ca(OH) 2 cần dùng. 

10) Cho 21g hỗn hợp Zn, CuO vào 600ml dung dịch H 2 SO 4 loãng 0,5M, d=1,1. Phản ứng vừa đủ 

thu được dung dịch X. 

a). Tính khối lượng Zn và % của kẽm. b). Tính C% của dung dịch X 

ĐS: a). 13g Zn; C% ZnSO 4 =4,73%; C% CuSO 4 =2,35% 

11) Cho 8g hỗn hợp Fe và Mg tác dụng vừa đủ với 200ml dung dịch H 2 SO 4 loãngthì thu được 

4,48 lit khí (đkc) 

a). Tính khối lượng mỗi kimloại. 

b). Tính nồng độ mol dung dịch H 2 SO 4 đã dùng. 

c). Nếu cho 8g hỗn hợp trên tác dụng với H 2 SO 4 đặc nguội thì thể tích khí thu được là bao nhiêu ở 

đkc? 

ĐS: a). m Fe = 5,6g 

b). C M = 1M 

M Mg = 2,4g 

c). Thể tích của SO 2 = 2,24 lit 

12) Cho 45g hỗn hợp Zn và Cu tác dụng vừa đủ dung dịch H 2 SO 4 98% nóng thu được 15,68 lit 

khí SO 2 (đkc) 


















a) Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp. 

b) Tính khối lượng dung dịch H 2 SO 4 98% đã dùng. 

c) Dẫn khí thu được ở trên vào 500ml dd NaOH 2M. Tính mmuối tạo thành. 

ĐS: a) %Zn =28,89% ; %Cu = 71,11% 

b) m dd H 2 SO 4 = 140g ; c) m Na 2 SO 3 = 37,8g ; m dd NaHSO 3 = 41,6g 

A – TỰ LUẬN 

Bài 1 Cho 20,8g hỗn hợp Cu, CuO tác dụng với H 2 SO 4 đậmđặc, nóng thì thu được 4,48 lít khí (đo 

ở 0 0 C, 1 atm). 

a). Tính khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp. 

b). Tính khối lượng dung dịch H 2 SO 4 80% đã dùng và khối lượng muối sinh ra 

ĐS: a).m Cu = 12,8g b). Khối lượng dd H 2 SO 4 = 61,25g 

M CuO = 8g Khối lượng CuSO 4 = 48g. 

Bài 2 Một hỗn hợp gồm Mg và MgO tác dụng hoàn toàn với 122,5g dung dịch H 2 SO 4 đặc nóng thì 

thu được 8,96 lít SO 2 (ĐKC) và 72g muối. 

a). Tính khối lượng hỗn hợp đầu. b). Tính C% dung dịch H 2 SO 4 đã dùng 

ĐS: a). m hh = 9,6g ; b). 80% 

Bài 3 Cho 45g hỗn hợp Zn và Cu tác dụng vừa đủ dung dịch H 2 SO 4 98% nóng thu được d/dịch A 

và khí B. Cô cạn dung dịch A thu được 112,2 gam hỗn hợp muối khan. 

a) Tính thành phần % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp. 

b) Tính khối lượng dung dịch H 2 SO 4 98% đã dùng. 

c) Dẫn khí B vào 500ml dung dịch NaOH 2M. Tính khối lượng muối tạo thành. 

ĐS: a) %Zn =28,89% ; %Cu = 71,11% 

b) m dd H 2 SO 4 = 140g ; c) m Na 2 SO 3 = 37,8g ; m dd NaHSO 3 = 41,6g 

B – TRẮC NGHIỆM 

1. Nếu cho 10g hỗn hợp Al, Zn tác dụng với H 2 SO 4 đặc nguội thu được 2,24 lít khí SO 2 thoát ra ở 

đktc. Khối lượng của Al là: 

A. 5g B. 3,5g C. 6,5g D. 2,7g 

2. Cho 0,52 gam hỗn hợp 2 kim loại Mg và Fe tan hoàn toàn trong dung dịch H 2 SO 4 loãng, dư 

thấy có 0,336 lít khí thoát ra (đktc). Khối lượng hỗn hợp muối sunfat khan thu được là: 

A. 2 gam B. 2,4 gam C. 3,92 gam D. 1,96 gam 

3. Cho 24g lưu huỳnh tác dụng với axit sunfuric đậm đặc và đun nóng. Tính thể tích lưu huỳnh 

đioxit SO 2 được tạo thành ở đktc 

A. 50,4 lít B. 16,8 lít C. 22,4 lít D. 44,8 lít 

4. Đổ axit sunfuric vào một dung dịch BariClorua chứa 52g muối này. Đun nóng cho nước bay 

hơi, chất bã còn lại đem cân (Ba=137). Chất bã này cân nặng bao nhiêu? 

A. 58,25g B. 121g C. 12,1g D. 24,2g 

5. Cho axit sunfuric loãng t/dụng với 6.5g kẽm(Zn=65)Tính khối lượng axit cần dùng. 

A. 14g B. 9,8g C. 19,6g D. 11,4g 

6. Cho 14.7g axit sunfuric loãng tác dụng với Fe dư (Fe=56). Tính thể tích khí bay ra và cho biết 

tên chất khí. 

A. 1,68 lít H 2 B. 3,36 lít SO 2 C. 3,36 lít H 2 D. 1,68 lít SO 2 


- Phân biệt các dd: NaCl, Na 2 SO 4 , H 2 SO 4 , NaOH 

- Làm bài tập 6 SGK 


- Ôn lại chương VI 


















- Chuẩn bị bài tập SGK cho tiết luyện tập 


........................................................................................................................................................... 




KHDH 59 

Bài 34: LUYỆN TẬP: OXI - LƯU HUỲNH 


1.Kiến thức: Học sinh nắm vững: 

- Mối quan hệ giữa cấu tạo nguyên tử, độ âm điện, số oxi hoá của nguyên tố với những tính chất 

hoá học của oxi, lưu huỳnh 

- Tính chất hoá học của hợp chất lưu huỳnh liên quan đến trạng thái oxi hoá của nguyên tố lưu 

huỳnh trong hợp chất 

2.Kĩ năng: 

- Viết phương trình hóa học hoàn thành chuỗi phản ứng 

- Phân biệt muối sunfat , axit sunfuric với các axit và muối khác 

- Tính khối lượng muối thu được khi cho SO 2 tác dụng với dung dịch NaOH 








II. TRỌNG TÂM: Hoàn thành sơ đồ phản ứng, nhận biết các chất 

III.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Phát vấn- Kết nhóm- Cá nhân 



*Học sinh: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới. 



2.Kiểm tra bài cũ: Kết hợp kiểm tra trong bài 

3.Bài mới: 

1.Đặt vấn đề: Tổng hợp chương 6 





Mục tiêu: Hệ thống hoá kiến thức về oxi, ozon, lưu huỳnh và hợp chất 

GV phát vấn học sinh về I. Kiến thức cần nắm vững: 

những kiến thức cần 1.Cấu hình e của nguyên tử: 

nhớ: 

-O(Z=8):[He] 2s 2 2p 4 

- Cấu hình e lớp ngoài -S(Z=16): [Ne] 3s 2 3p 4 

cùng của O, S? 

2.Độ âm điện: 

- Độ âm điện? 

*ĐAĐ: O=3,44> S=2,58 


















- So sánh tính chất của 

oxi và S, khác nhau như 

thế nào, vì sao? 

- Các hợp chất và tính 

chất tương ứng của các 

hợp chất của S? 

3.Tính chất hoá học: 

a.Tính oxi hoá: O>S 

-Oxi oxi hoá hầu hết KL,nhiều PK, nhiều Hợp chất 

-S oxi hoá nhiều KL,1 số PK 

II.TÍNH CHẤT CỦA CÁC HỢP CHẤT CỦA S 

1.H 2 S :có tính khử mạnh 

2H 2 S+O 

t 

o 

2 ⎯⎯→ 2S+2H 2 O; 2H 2 S+O 

t 

o 

2 ⎯⎯→ 2SO 2 +2H 2 O 

2.SO 2 :có tính khử và tính oxi hoá=>SO 2 là oxit axit 

3.SO 3 và H 2 SO 4 :có tính oxi hoá 

-SO 3 là oxit axit 

+H 2 SO 4 (l) có tính chất chung của axit( làm quì hoá đỏ, t/d với Kl 

trước H 2 , t/d với muối, t/d với oxit bazơ và bazơ) 

+H 2 SO 4 (đ) có tính háo nước và tính oxi hoá mạnh, tính axit 

Hoạt động 2: Bài tập 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng viết PTHH hoàn thành sơ đồ phản ứng; Phân biệt muối sunfat với 

các muối khác; Tính khối lượng muối thu được khi cho SO 2 tác dụng với dd NaOH 

- GV: Nêu đề bài BT1: Hoàn thành các dãy biến hoá sau (ghi rõ điều kiện nếu có) 

- HS thảo luận 5’ tìm a) FeS H 2 S S SO 2 H 2 SO 4 

hướng giải 

b) ZnS H 2 SH 2 SO 4 CuSO 4 BaSO 4 

- 3 Hs lên bảng HD: 

- Hs khác làm vào vở a) b) 

nháp Nhận xét, bổ FeS + 2HCl → FeCl2 + H 

2S 

ZnS + 2HCl → ZnCl2 + H 

2S 

sung 

o 

t 

2H 2S + O2thieu 

⎯⎯→ 2S + 2H 2O 

H 

2S + 4Cl2 + 4H 2O → 8HCl + H 

2SO4 

- Gv nhận xét, giảng 

o 

t 

giải, đánh giá 

S + O2 ⎯⎯→ SO 

H 

2 

2SO4 + CuO → CuSO4 + H 

2O 

SO2 + Br2 + 2H 2O → 2HBr + H 

2SO 

CuSO 

4 

4 

+ BaCl2 → CuCl2 + BaSO4 

BT2: Nhận biết các dung dịch sau: 

a) H 2 SO 4 ; HCl; HNO 3 ; NaOH 

b) Na 2 SO 4 ; Na 2 SO 3 ; NaNO 3 

HD: 

a) Dùng quì tím, ddBaCl 2 , ddAgNO 3 

b) Dùng dd BaCl 2 , HCl 

BT3: 10/139SGK 

m 12,8 

nNaOH = CM . V = 0,25 mol; nSO 

= = = 0,2mol 

2 

M 64 

nNaOH 

0, 25 

- Gv hướng dẫn tính Ta có: 1< = < 2 Tạo hỗn hợp 2 muối 

nSO 

0, 2 

2 

khối lượng muối theo 

phương pháp giải hệ PT: SO 2 + NaOH NaHSO 3 (1) 

0,2 0,2 0,2 mol 

NaHSO 3 + NaOH Na 2 SO 3 + H 2 O (2) 

0,05 0,05 0,05 mol 

Số mol NaOH dư sau pư (1) = 0,25- 0,2 = 0,05 mol 

Số mol Na 2 SO 3 = Số mol NaOH dư = 0,05 mol 

Số mol NaHSO 3 còn lại= 0,2 – 0,05 = 0,15 mol 

n = 0,05.126 = 6,3( g) 


Na 

2 SO 3 

nNaHSO 

3 

= 0,15.104 = 15,6( g) 


















- Phân biệt các dd: Có cả gốc sunfat và halogenua, nhận biết gốc SO 4 trước 

- Xác định loại muối tạo thành từ tỉ lệ số mol NaOH / số mol SO 2 

BT1: Viết PTHH hoàn thành dãy chuyển hoá sau: 

FeS 2 SO 2 H 2 SO 4 SO 2 SO 3 H 2 SO 4 

BT2: Từ quặng pirit, muối ăn, nước, không khí và các điều kiện có đủ. Hãy viết PTHH điều chế 

Fe(OH) 3 ? 

BT3: Nhận biết các dung dịch sau: Ca(NO 3 ) 2 ; K 2 SO 4 ; Na 2 CO 3 ; KNO 3 

BT4: Cho 40 gam hỗn hợp Fe-Cu tác dụng vừa đủ với dung dịch H 2 SO 4 98% nóng, thu được 15,68 

lit SO 2 (đkc) 

a) Tính phần trăm khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp? 

b) Tính khối lượng dung dịch H 2 SO 4 đã dùng? 


- Ôn lại chương VI 

- Chuẩn bị bài tập SGK, SBT cho tiết luyện tập tiếp theo 


........................................................................................................................................................... 




KHDH 60 BÀI 35: BÀI THỰC HÀNH SỐ 5 

TÍNH CHẤT CÁC HỢP CHẤT CỦA LƯU HUỲNH 


*Kiến thức:Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: 

+ Tính khử của hiđro sunfua. 

+ Tính khử của lưu huỳnh đioxit, tính oxi hoá của lưu huỳnh đioxit. 

+ Tính oxi hoá của axit sunfuric đặc. 

*Kĩ năng: 










*Thái độ: Cẩn thận khi tiếp xúc với hóa chất 


- Điều chế và thử tính khử của H 2 S 

- Tính oxi hóa – khử của SO 2 . 

- Tính oxi hóa của H 2 SO 4 . 

II.PHƯƠNG PHÁP: Thực nghiệm 

III. CHUẨN BỊ: 

*Giáo viên: - Dụng cụ: đèn cồn. ống nghiệm, ống hút , giá để ống nghiệm… 


















- Hóa chất: HCl, H 2 SO 4 đ, Br 2 , FeS, Cu, Na 2 SO 4 

*Học sinh chuẩn bị kiến thức 

-Tính chất hóa học của H 2 S, SO 2 , H 2 SO 4. 

-Nghiên cứu trước các dụng cụ, hóa chất và cách tiến hành 

IV.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 

1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục, thu bài tường trình số 4 

2.Kiểm tra bài cũ: (5 phút): Nêu t/c hoá học đặc trưng của SO 2 ,H 2 S,SO 3 , H 2 SO 4 ? 

3.Bài mới: 

a) Đặt vấn đề: Chúng ta đã nghiên cứu về các hợp chất của lưu huỳnh, tiết này chúng ta sẽ làm thí 

nghiệm để chứng minh 



NỘI DUNG BÀI HỌC 

GV: 

I.NỘI DUNG THÍ NGHIỆM VÀ CÁCH TIẾN 

- Hỏi học sinh về nội dung, mục đích của từng HÀNH. 

thí nghiệm 

-Nhấn mạnh cẩn thận các hóa chất độc hại 

H 2 S, SO 2 , H 2 SO 4. 

-Hướng dẫn một số thao tác cho HS quan sát. 


*Điều chế SO 2 : 

Cho Na 2 SO 3 tác dụng với H 2 SO 4 

=>SO 2 khí độc cần phải cẩn thận, hóa chất 

dùng lượng nhỏ, lắp dụng cụ kín. 

*HS làm thí nghiệm; quan sát hiện tượng và 

viết ptpư trong bài tường trình. 


-Xác định vai trò từng chất trong phản ứng. 


viết ptpư trong bài tường trình. 


Đậy ống nghiệm kín có ống dẫn khí vào ống 

khác có nước để hòa tan SO 2 . 


viết ptpư trong vở thực hành 

Thí nghiệm 2: Tính khử của SO 2 . 

* Cách tiến hành: Theo vở thực hành 

*Hiện tượng: Mất màu dd brom 

-PT: 

SO 2 +Br 2 +2H 2 O2HBr+ H 2 SO 4 

Thí nghiệm 4: Tính oxi hóa của H 2 SO 4 đặc 

* Cách tiến hành: Theo vở thực hành 

*Hiện tượng: Dung dịch có bọt khí và từ không 

màu chuyển sang màu xanh. 

-PT: 

Cu+2H 2 SO 4 (đ)CuSO 4 +SO 2 +2 H 2 O 


- GV:Củng cố những hiểu biết về tính chất của H 2 S,SO 2 ,H 2 SO 4 (là những chất gây ô nhiễm) 

-Nhận xét buổi thí nghiệm;Học sinh thu dọn vệ sinh, dụng cụ phòng thí nghiệm. 

5. Dặn dò: Học chương VI, chuẩn bị kiểm tra 1 tiết 


........................................................................................................................................................... 

........................................................................................................................................................... 





















KHDH 61 

KIỂM TRA 1 TIẾT 

I. MỤC TIÊU: Kiểm tra sự tiếp thu kiến thức về: 

- Oxi-ozon: Oxi và ozon đều có tính oxi hoá rất mạnh nhưng ozon có tính oxi hóa mạnh hơn oxi. 

- Lưu huỳnh: Lưu huỳnh vừa có tính oxi hoá vừa có tính khử. 

- Hiđrosunfua-lưu huỳnh đioxit-lưu huỳnh trioxit: Tính chất hoá học của H 2 S (tính khử mạnh) và 

SO 2 (vừacó tính oxi hoá vừa có tính khử). 

- Axit sunfuric: H 2 SO 4 đặc, nóng có tính oxi hoá mạnh (oxi hoá hầu hết kim loại, nhiều phi kim và 

hợp chất) và tính háo nước; H 2 SO 4 loãng có tính axit mạnh. 

II.MA TRẬN ĐỀ: 

Nội dung 

kiến thức 

Oxi- ozon 

Lưu huỳnh 

H 2 S-SO 2 - 

SO 3 

Axit sunfuric 

Tổng hợp 

Mức độ nhận thức 

Tổng 

Biết Hiểu Vận dụng 

So sánh tính oxi 

hoá của oxi và ozon 1 

Xác định số oxi hoá 

của lưu huỳnh 1 

Cho H 2 S qua Xác định muối tạo 

dung dịch thành và tính khối 

Pb(NO 3 ) 2 . Nêu lượng khi cho SO 2 tác 2 

hiện tượng, viết dụng với dd NaOH 

PTHH 

Cho biết cách pha Viết ptpư xảy ra Hỗn hợp kim loại tác 

loãng axit sunfuric, khi cho các kim dụng với dd H 2 SO 4 

giải thích 

loại tác dụng với Tính % kim loại 3 

axit sunfuric đặc, 

nguội 

- Nhận biết 

- Sơ đồ 

3 

- Điều chế 

III. ĐỀ: 

Câu 1: So sánh tính oxi hoá của oxi và ozon? Viết 2 phương trình hoá học chứng minh? 

Câu 2: Xác định số oxi hoá của lưu huỳnh trong các chất sau: SO 2 ; H 2 S; H 2 SO 4 ; NaHSO 3 ? 

Câu 3: Sục khí hiđrosunfua vào dung dịch chì nitrat (Pb(NO 3 ) 2 ), hiện tượng gì sẽ xảy ra? Viết 

phương trình hoá học? 

Câu 4: Cho 5,6 lít khí sunfurơ (đktc) vào 200 ml dung dịch KOH 2M. 

a) Muối nào được tạo thành? 

b) Tính khối lượng muối thu được sau phản ứng? 

Câu 5: Cho các kim loại: Al, Zn, Mg, Cu 

a) Kim loại nào không phản ứng với axit sunfuric đặc, nguội? 

b) Viết phương trình hoá học của các kim loại trong nhóm trên có xảy ra phản ứng với axit 

sunfuric đặc, nguội? 

Câu 6: Hãy cho biết cách pha loãng axit sunfuric? Giải thích? 


















Câu 7: Cho 6,8 gam hỗn hợp X gồm Mg và Fe vào dung dịch axit sunfuric loãng thì thu được 3,36 

lit khí bay ra (đkc). Tính phần trăm khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp X? 

Câu 8: Bằng phương pháp hoá học hãy nhận biết các dung dịch sau đựng trong các lọ mất nhãn: 

K 2 SO 4 , KCl, KNO 3 

Câu 9: Viết phương trình hoá học hoàn thành dãy chuyển hoá sau: 

(1) (2) (3) (4) 

H 

2S ⎯⎯→ S ⎯⎯→ SO2 ⎯⎯→ H 

2SO4 ⎯⎯→ BaSO4 

Câu 10: Từ quặng pirit sắt, không khí, nước và các điều kiện có đủ. Viết phương trình hoá học 

điều chế axit sunfuric? 

(Cho Mg=24, Fe=56, H=1, S=32, O=16, K=39) 

IV. ĐÁP ÁN: 

Câu 1: 

- Tính oxi hoá của ozon mạnh hơn oxi (0,5đ) 

- PTHH: Ở điều kiện thường: (0,5đ) 

Oxi 

Ozon 

Ag + O 2 Không phản ứng 

KI + H 2 O+ O 2 Không phản ứng 

2Ag + O 3 Ag 2 O + O 2 

2KI + H 2 O+ O 3 2KOH + I 2 + O 2 

Câu 2: +4; -2; +6; +4 

Câu 3: 

- Kết tủa đen (0,5đ) 

- PT: H 2 S + Pb(NO 3 ) 2 PbS + 2HNO 3 (0,5đ) 

Câu 4: Cho 5,6 lít khí sunfurơ (đktc) vào 200 ml dung dịch KOH 2M. 

5,6 

nSO 

= = 0, 25( mol) 

n 

2 

KOH 

0, 4 

a) 22, 4 

Ta có: 1< =









Tổng số mol H 2 thu được= x+ y = 3,36/22,4 =0,15 (mol) (2) 

⎧24x + 56y = 6,8 ⎧x 

= 0,05 

Từ (1) và (2) ta có hpt: ⎨ 

⇔ ⎨ 

⎩x + y = 0,15 ⎩y 

= 0,1 

(0,5đ) 

Khối lượng Mg=24.0,05=1,2(g) %Mg= 1, 2.100 = 17,65(%) %Fe=100-17,65=82,35(%) (0,5đ) 

6,8 

Câu 8: 

- Dùng ddBaCl 2 nhận biết được K 2 SO 4 (0,25đ) 

- Dùng dd AgNO 3 nhận biết được KCl, còn lại là KNO 3 (0,5đ) 

- Phương trình (0,25đ) 

Câu 9: Mỗi phương trình 0,25đ, thiếu cân bằng/ điều kiện trừ nửa số điểm 

2H 2 S + SO 2 3S + 2H 2 O 

t 

S + O o 

2 ⎯⎯→ SO 2 

SO 2 + Br 2 + 2H 2 O 2HBr + H 2 SO 4 

H 2 SO 4 + BaCl 2 BaSO 4 + 2HCl 

Câu 10: Mỗi phương trình 0,25đ 

t 

4FeS 2 + 11O o 

2 ⎯⎯→ 2Fe 2 O 3 + 8SO 2 

V2O5 2SO 2 + O 2 ,450o C 

⎯⎯⎯⎯→ 2SO 3 

SO 3 + H 2 O H 2 SO 4 

V. Kết quả: 

Lớp 0









Ngày soạn:10/4/2019 



KHDH 62 Bài 36: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC 



- Phản ứng hoá học - Định nghĩa tốc độ phản ứng 

- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 



- Định nghĩa tốc độ phản ứng và nêu thí dụ cụ thể. 

- Các yếu tốảnh hưởng đến tốc độ phản ứng:nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích tiếp xúc, chất xúc 

tác. 

2.Kĩ năng: 

- Quan sát thí nghiệm cụ thể, hiện tượng thực tế về tốc độ phản ứng, rút ra được nhận xét. 

- Vận dụng được các yếu tốảnh hưởng đến tốc độ phản ứng để làm tăng hoặc giảm tốc độ của một 

số phản ứng trong thực tếđời sống, sản xuất theo hướng có lợi. 









II. TRỌNG TÂM:Tốc độ phản ứng và các yếu tốảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 






*Giáo viên: 

- Hoá chất: H 2 SO 4 loãng, đặc, Cu, BaCl 2 , Na 2 S 2 O 3 

- Dụng cụ: ống nghiệm, giá ống nghiệm, bình tam giác có nút cao su, muỗng sắt... 





3.Bài mới: 

1.Đặt vấn đề: Liên hệ bài thực hành về lưu huỳnh, so sánh ngọn lửu lưu huỳnh cháy ngoài không 

khí và trong oxi? Vào bài 


Hoạt động của thầy và trò 

Nội dung bài học 

Hoạt động 1: Khái niệm về tốc độ phản ứng hoá học 

Mục tiêu: Biết khái niệm tốc độ phản ứng hoá học 



















- GV làm TN và hs quan sát, nhận xét hiện 

tượng 

- So sánh phản ứng nào xảy ra nhanh hơn? 

*TN 1: xuất hiện ngay tức khắc 

*TN2:Sau một thời gian thấy trắng đục S xuất 

hiện. 

=>Nhận xét: Phản ứng (1) xảy ra nhanh hơn (2) 

- KL: Đánh giá mức độ xảy ra nhanh chậm của 

các phản ứng hoá học, gọi tắt là tốc độ phản ứng. 

- Khi 1 phản ứng hoá học xảy ra, nồng độ các 

chất phản ứng và sản phẩm biến đổi như thế nào 

? 

- KL: Có thể dùng độ biến thiên C M làm thước 

đo tốc độ phản ứng. 

Trong quá trình phản ứng C M các chất phản 

ứng giảm còn sản phẩm tăng. 

Trong cùng thời gian, C M các chất phản ứng 

giảm nhiều thì phản ứng sảy ra càng nhanh. 

Gv dẫn dắt hs lập CT tính tốc độ phản ứng và 

đưa ra khái niệm 

I) Khái niệm về tốc độ phản ứng hoá học 

1) Thí nghiệm: 

- Ống nghiệm 1: 5ml dd BaCl 2 

- Ống nghiệm 2: 5ml dd Na 2 S 2 O 3 

Cho đồng thời vào 2 ống nghiệm cùng 

5ml dd H 2 SO 4 loãng 

Ptpư: 

BaCl 2 +H 2 SO 4 BaSO 4 +2HCl (1) 

=> xuất hiện ngay tức khắc 

Na 2 S 2 O 3 +H 2 SO 4 S+SO 2 +H 2 O+ Na 2 SO 4 

(2) 

=>Sau một thời gian thấy trắng đục xuất 

hiện. 

2) Nhận xét: 

- Phản ứng (1) xảy ra nhanh hơn (2) 

C1 − C2 

- Tốc độ trung bình: J = 

t2 − t1 

- Tốc độ phản ứng là độ biến thiên C M của 

một trong các chất phản ứng hoặc sản phẩm 

phản ứng trong 1 đơn vị thời gian. 

Hoạt động 2: Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng, ảnh hưởng của nồng độ 

Mục tiêu: Biết sự ảnh hưởng của nồng độ đến tốc độ phản ứng hoá học 

*GV hướng dẫn HS quan sát TN, II) Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 

nhận xét: 

1) Nồng độ: 

- GT: Điều kiện để các chất phản a) Thí nghiệm: 

ứng nhau là chúng phải chạm - Ống nghiệm 1: 5ml dd Na 2 S 2 O 3 

nhau, tần số va chạm lớn thì tốc - Ống nghiệm 2: 2,5ml dd Na 2 S 2 O 3 + 2,5ml H 2 O 

độ phản ứng lớn. Khi C M tăng, Cho đồng thời vào 2 ống nghiệm cùng 5ml dd H 2 SO 4 

tần số va chạm tăng nên tốc độ loãng 

phản ứng nhanh. 

b) Nhận xét: Kết tủa ở ống nghiệm 1 xuất hiện trước 

*Khi tăng hoặc giảm nồng độ Phản ứng ở ống nghiệm 1 xảy ra nhanh hơn 

chất pứ thì tốc độ pứ như thế c) Kết luận: 

nào? 

Khi tăng nồng độ chất phản ứng, tốc độ phản ứng tăng. 

Hoạt động 3: Ảnh hưởng của áp suất đến tốc độ phản ứng 

Mục tiêu: Biết sự ảnh hưởng của áp suất đến tốc độ phản ứng hoá học 

GV: Đối với chất khí, v, t o không đổi thì P tỉ lệ với số mol chất. 2) Áp suất: 

- GV hướng dẫn HS quan sát thí nghiệm, nhận xét? 

- Khi P tăng, C M chất 

- Gợi ý: phản ứng xảy ra nhanh nhờ sự va chạm của các chất phản khí tăng, nên tốc độ 

ứng. 

phản ứng tăng. 

*Khi tăng hoặc giảm P chất pứ thì tốc độ pứ như thế nào? 

Hoạt động 4: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ phản ứng 

Mục tiêu: Biết sự ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ phản ứng hoá học 

- Hướng dẫn học sinh làm thí 3) Nhiệt độ: 

nghiệm theo nhóm, nhận xét a) Thí nghiệm: 

-GV: Tăng nhiệt độ chuyển - Ống nghiệm 1: 5ml dd Na 2 S 2 O 3 

động nhiệt độ tăng tần số va - Ống nghiệm 2: 5ml dd Na 2 S 2 O 3 , đun nóng 

chạm tăng. Tần số va chạm thuộc Cho đồng thời vào 2 ống nghiệm cùng 5ml dd H 2 SO 4 

nhiệt độ. Tần số va chạm có hiệu loãng 


















quả giữa các chất phản ứng tăng 

tốc độ phản ứng tăng. 

*Khi tăng hoặc giảm nhiệt độ 

chất pứ thì tốc độ pứ như thế nào? 

4. Củng cố : Chuẩn bị một số bài tập trắc nghiệm 

- Tốc độ phản ứng là gì? 

- Sự ảnh hưởng của nồng độ, áp suất, nhiệt độ? 


- Học bài, tìm hiểu sự ảnh hưởng của bề mặt tiếp xúc và xúc tác 

- Làm bài tập SGK 



KHDH 63 Bài 36: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC 

b) Nhận xét: Kết tủa ở ống nghiệm xuất hiện trước 

Phản ứng ở ống nghiệm 2 xảy ra nhanh hơn 

c) Kết luận: 

Khi tăng nhiệt độ chất phản ứng, tốc độ phản ứng tăng. 





- Tốc độ phản ứng hoá học - Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 


1.Kiến thức: Biết được: Các yếu tốảnh hưởng đến tốc độ phản ứng:nồng độ, áp suất, nhiệt độ, 

diện tích tiếp xúc, chất xúc tác. 

2.Kĩ năng: 

- Quan sát thí nghiệm cụ thể, hiện tượng thực tế về tốc độ phản ứng, rút ra được nhận xét. 

- Vận dụng được các yếu tốảnh hưởng đến tốc độ phản ứng để làm tăng hoặc giảm tốc độ của một 

số phản ứng trong thực tếđời sống, sản xuất theo hướng có lợi. 









II. TRỌNG TÂM: Các yếu tốảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 






*Giáo viên: 

- Hoá chất: CaCO 3 , HCl,... 

- Dụng cụ: ống nghiệm, giá ống nghiệm... 





















2.Kiểm tra bài cũ: Tốc độ phản ứng? Giải thích sự ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ phản ứng? 

3.Bài mới: 

1.Đặt vấn đề: Chúng ta đã biết những yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng?... 


Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài học 

Hoạt động 1: Ảnh hưởng của diện tích bề mặt đến tốc độ phản ứng 

Mục tiêu: Biết ảnh hưởng của diện tích bề mặt đến tốc độ phản ứng hoá học 


GV: Hướng dẫn học sinh làm thí 

nghiệm theo nhóm, quan sát phản 

ứng xảy ra giữa dung dịch axit 

HCl và đá vôi có cùng thể tích 

cùng nồng độ nhận xét so sánh 

mức độ sủi bọt khí CO 2 ở mỗi 

II) Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 

1) Nồng độ: 

2) Áp suất: 

3) Nhiệt độ: 

4. Ảnh hưởng của diện tích bề mặt. 

Cho Axit HCl tác dụng với 2 mẫu đá vôi có kích thước khác 

nhau. 

trường hợp từ đó kết luận về sự 

CaCO 

liên quan giữa diện tích bề mặt 

3 + 2HCl → CaCl 2 + CO 2 ↑ + H 2 O 

Kết luận : 

chất sẵn với tốc độ phản ứng. 

Khi tăng diện tích bề mặt chất phản ứng, tốc độ phản ứng 

HS : Quan sát nhận xét và kết 

tăng. 

luận. 

Hoạt động 2: Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng, ảnh hưởng của chất xúc tác 

Mục tiêu: Biết sự ảnh hưởng của chất xúc tác đến tốc độ phản ứng hoá học 

- Quan sát sự phân hủy của H 2 O 2 chậm trong 5. Ảnh hưởng của chất xúc tác. 

dung dịch ở điều kiện thường và khi rắc thêm vào 1 - Thí nghiệm : xét sự phân hủy của 

ít bột MnO 2 , so sánh 2 thí nghiệm nhận xét và kết 

luận. 

H 2 O 2 chậm trong dung dịch ở nhiệt độ 

thường. 

- HS quan sát rút ra nhận xét. 

2H 2 O 2 → 2H 2 O + O 2 ↑ 

- Khi kết thúc phản ứng chất xúc tác MnO 2 - Khi cho vào 1 ít bột MnO 2 

không bị tiêu hao. 

Kết luận : 

-Gv thông tin về chất ức chế phản ứng, tốc độ 

Chất xúc tác là chất làm tăng tốc độ phản 

khuấy trộn ảnh hưởng đến tốc độ pư 

ứng, nhưng còn lại sau khi phản ứng kết 

thúc. 

Hoạt động 3: Ý nghĩa thực tiễn của tốc độ phản ứng 

Mục tiêu: Rút ra được ý nghĩa của tốc độ phản ứng 

Dựa vào các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 

hoá học, cho biết ý nghĩa của tốc độ phản ứng trong 

III. Ý nghĩa thực tiễn của tốc độ phản 

ứng hoá học: (SGK) 

thực tiễn, cho ví dụ? 


Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng tính tốc độ phản ứng 

1) Nồng độ cao nên tốc độ phản ứng III. Vận dụng: 

3) 

nhiệt độ hàn cao hơn. 

CA 

0,78 − 0,8 

a)V = - = - = 10 

∆∆ mol.l - 2)Tại sao khi đun bếp ở gia đình người ta thường đập 

t 20 

nhỏ than, củi ra ? 

1 .phút -1 3) Xét phản ứng A + B C 

nhanh hơn 

1) Tại sao nhiệt độ của ngọn lửa axetilen cháy trong 

2) Tăng diện tích tiếp xúc 

oxi cao hơn nhiều so với cháy trong không khí tạo nên 

A 


Lúc đầu [ A] 

bđ = 0,8M, [ B] 

bđ = 1M.Sau 20 phút, [ ] 

















b)V= 

0,02 

∆CB 

∆ t 

=> ∆ CB 

= V. ∆ t = 10 -3 .20= 

[ B] 

sau - [ B] 

bđ = 0,02 

[ B] 

sau = 0,02 + 1 = 1.02 M 

giảm xuống còn 0,78M. 

a) Tính tốc độ phản ứng trung bình trong khoảng thời 

gian 20 phút. Tốc độ tính theo A và B có khác không? 

b) Nồng độ của B sau 20 phút là bao nhiêu? 

4. Củng cố : Chuẩn bị một số bài tập trắc nghiệm: Sự ảnh hưởng của diện tích tiếp xúc, xúc tác 


- Học bài, làm bài tập SGK 

- Chuẩn bị bài thực hành 


........................................................................................................................................................... 

........................................................................................................................................................... 



Ngày soạn:15/ 4/2019 

KHDH 64BÀI 37: BÀI THỰC HÀNH SỐ 6:TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC 


*Kiến thức:Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: 

+ ảnh hưởng của nồng độđến tốc độ phản ứng. 

+ ảnh hưởng của nhiệt độđến tốc độ phản ứng. 

+ ảnh hưởng của diện tích tiếp xúc đến tốc độ phản ứng. 

*Kĩ năng: 



- Viết tường trình thí nghiệm 

Phát triển các năng lực 







*Thái độ: Cẩn thận khi tiếp xúc với hóa chất 


- Tốc độ phản ứng hóa học. 

- Các yếu tốảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 

II.PHƯƠNG PHÁP: Thực nghiệm 

III. CHUẨN BỊ: 

1.Dụng cụ: 

-Ống nghiệm 

-Giá để ống nghiệm -Kẹp gỗ 

-Ống nhỏ giọt -Kẹp hóa chất -Đèn cồn 

2.Hóa chất: 

-Dung dịch HCl 18% và dung dịch HCl 6%. 

-Dung dịch H 2 SO 4 (loãng) 10%. 


















-Kẽm kim loại dạng hạt và vụn nhỏ . 

3.Chia nhóm: theo sỉ số lớp 5-6 HS/nhóm. 

4.Chuẩn bị của học viên: 

-Đọc trước bài 37 trong sgk, xem kỹ các các bước tiến hành thí nghiệm. 

-Ôn tập những kiến thức liên quan đến bài thực hành : 

+Tốc độ phản ứng hóa học . 

+Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng hoá học như nồng độ, nhiệt độ, diện tích bề mặt chất 

rắn . 

IV.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 



-GV nêu nội dung tiết thực hành .Những 

điểm cần chú ý khi thực hiện từng thí 

nghiệm. 

-GV nêu những yêu cầu cần thực hiện trong 

tiết thực hành . 


Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của nồng độ đến 

tốc độ phản ứng. 

GV hướng dẫn HV làm thí nghiệm như SGK 

, quan sát thí nghiệm xảy ra 

GV lưu ý HV quan sát lượng bọt khí thoát 

ra ở 2 ống nghiệm 


Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến 

tốc độ phản ứng . 

GVhướng dẫn HV làm thí nghiệm như SGK 

,quan sát hiện tượng xảy ra ,giải thích 


Thí nghiệm 3: Ảnh hưởng của diện tích bề 

mặt chất rắn đến tốc độ phản ứng . 

GVhướng dẫn HV làm thí nghiệm như SGK 

,quan sát hiện tượng xảy ra ,giải thích 

NỘI DUNG BÀI HỌC 

Thí nghiệm 1:Ảnh hưởng của nồng độ đến tốc độ 

phản ứng . 

HV thực hiện theo từng bước : 

-Bước 1:chuẩn bị 2 ống nghiệm như sau: 

+Ống 1: 3ml dd HCl 18% 

+Ống 2: 3ml dd HCl 6% 

-Bước 2:Cho đồng thời vào mỗi ống nghiệm 1 hạt 

kẽm 

-Bước 3: HV quan sát hiện tượng xảy ra và nhận 

xét. Viết phương trình phản ứng xảy ra. 

HV viết kết quả vào bảng tường trình 

Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ 

phản ứng . 


-Bước 1: Chuẩn bị 2 ống nghiệm như sau: 

+ ống 1: 3ml dd H 2 SO 4 15% 

+ ống 2: 3ml dd H 2 SO 4 15% 

-Bước 2: Đun nóng một ống nghiệm đến gần sôi 

,tiếp tục cho hạt kẽm vào cả hai ống nghiệm. 


xét. Viết phương trình phản ứng xảy ra . 

HV viết kết quả vào bảng tường trình. 

Thí nghiệm 3: Ảnh hưởng của diện tích bề mặt chất 

rắn đến tốc độ phản ứng . 


-Bước 1: Chuẩn bị 2 ống nghiệm như sau: 

+ ống 1: 3ml dd H 2 SO 4 15% 

+ ống 2: 3ml dd H 2 SO 4 15% 

-Bước 2:Cho đồng thời vào ống 1 hạt kẽm to, ống 2 

vụn kẽm (có tổng khối lượng bằng hạt kẽm ở ống 

1) 




















- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng hoá học? 

- Hoàn thành vở thực hành, nộp 

5. Dặn dò: Chuẩn bị bài 38: Cân bằng hoá học 



KHDH 65 Bài 38: CÂN BẰNG HOÁ HỌC 

xét. Viết phương trình phản ứng xảy ra . 

HV viết kết quả vào bảng tường trình. 





- Tốc độ phản ứng hoá học - Phản ứng một chiều, phản ứng thuận nghịch 

- Cân bằng hoá học 

- Sự chuyển dịch cân bằng 


1.Kiến thức: Biếtđược: 

- Định nghĩa phản ứng thuận nghịch và nêu thí dụ . 

- Khái niệm về cân bằng hoá học và nêu thí dụ. 

- Khái niệm về sự chuyển dịch cân bằng hoá học và nêu thí dụ. 

2.Kĩ năng: 

Quan sát thí nghiệm rút ra được nhận xét về phảnứng thuận nghịch và cân bằng hoá học. 









II. TRỌNG TÂM:Cân bằng hóa học, sự chuyển dịch cân bằng hóa học 











3.Bài mới: 


















a.Đặt vấn đề: Dẫn dắt từ bài cũ 


MnO 2 , t 0 


Hoạt động 1: Phản ứng một chiều, phản ứng thuận nghịch 

Mục tiêu: Học sinh biết thế nào là phản ứng một chiều, phản ứng thuận nghịch 

GV hướng dẫn HV 

hiểu về phản ứng 

một chiều và phản 

I Phản ứng một chiều, phản ứng thuận nghịch và cân bằng hóa học : 

1 Phản ứng một chiều : là phản ứng chỉ xảy ra theo 1 chiều từ trái sang 

phải 

ứng thuận nghịch 

Vd: 2KClO 3 2KCl + 3O 2 

2.Phản ứng thuận nghịch :là những phản ứng trong cùng điều kiện xảy ra 

theo 2 chiều trái ngược nhau. 

(1) 

Vd : Cl 2 + H 2 O 

HCl + HClO 

(2) 

(1) phản ứng thuận (2) phản ứng nghịch. 

Hoạt động 2: Cân bằng hoá học 

Mục tiêu: Học sinh biết thế nào là cân bằng hoá học 

GV hướng dẫn Hs tập phân tích số liệu thu được từ thực 3 Cân bằng hóa học : 

nghiệm của phản ứng thuận nghịch sau: 

H 2(k + I 2 (k) 2 HI (k) 

t =0 0,500 0,500 0 mol 

t ≠ 0 0,393 0,397 0,786 mol 

t: cb 0,107 0,107 0,786 mol 

GV hướng dẫn HV (GV treo hình vẽ 7.4) 

- Lúc đầu do chưa có HI nên số mol HI bằng 0 

- Phản ứng xảy ra: H 2 kết hợp với I 2 cho HI nên lúc này 

v t max và giảm dần theo số mol H 2 , I 2 , đồng thời HI 

vừa tạo thành lại phân huỷ cho H 2 , I 2 , v n tăng 

Sau một khoảng thời gian v t =v n lúc đó hệ cân bằng 

Cbhh là gì? 

- HS dựa vào SGK định nghĩa thế nào là cân bằng hóa 

học 

- HS nghiên cứu SGK và cho biết : tại sao CBHH là cân 

bằng động? 

- Định nghĩa: CBHH là trạng thái của 

phản ứng thuận nghịch khi tốc độ 

phản ứng thuận bằng tốc độ phản ứng 

nghịch. 

- CBHH là một cân bằng động. 

- Ở trạng thái cân bằng thì trong hệ 

luôn luôn có mặt chất phản ứng và 

các chất sản phẩm 

- GV lưu ý HS các chất có trong hệ cân bằng 

Hoạt động 3: Sự chuyển dịch cân bằng 

Mục tiêu: Học sinh biết thế nào là sự chuyển dịch cân bằng 

-GV làm TN như hình vẽ 7.5 trang 158-sgk 

-GV đặt vấn đề: trong 2 ống nghiệm có hỗn hợp khí NO 2 và N 2 O 4 . 

II. Sự chuyển dịch cân 

bằng hóa học : 

2NO 2 (k) N 2 O 4 (k) 

1.Thí nghiệm : sgk 

(nâu đỏ) (không màu) 

2.Định nghĩa : Sự chuyển 

-Đặt một ống nghiệm vào bình nước đá , quan sát màu sắc ở 2 bên 

ống nghiệm, Hs cho biết trong hỗn hợp trên tồn tại chủ yếu là NO 2 

hay N 2 O 4 ? 

-GV bổ sung: tồn tại N 2 O 4 , [NO 2 ] giảm bớt , [N 2 O 4 ] tăng thêm so 

ban đầu nghĩa là CBHH ban đầu đã bị phá vỡ 

-Lưu ý: Nếu tiếp tục , màu sắc của ống nghiệm sẽ không thay đổi 

dịch cân bằng hóa học là 

sự dịch chuyển từ trạng 

thái cân bằng này sang 

trạng thái cân bằng khác 

do tác động từ các yếu tố 

bên ngoài lên cân bằng 

nữa nghĩa là CBHH mới đang hình thành .=> sự chuyển dịch cân 

bằng. 

















-HS dựa vào sgk phát biểu định nghĩa ? 

4. Củng cố: CBHH và sự chuyển dịch cân bằng 

5. Dặn dò: Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến CBHH, ý nghĩa của CBHH 


........................................................................................................................................................... 

........................................................................................................................................................... 




KHDH 66 

Bài 38: CÂN BẰNG HOÁ HỌC 


- Phản ứng một chiều, phản ứng thuận nghịch 

- Cân bằng hoá học 

- Sự chuyển dịch cân bằng 


- Các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng hoá học 

- Nguyên lí Lơ Sa- tơ- liê 

- Ý nghĩa của cân bằng hoá học 


1.Kiến thức: Biếtđược: 

- Các yếu ảnh hưởng đến cân bằng hoá học 

- Nội dung nguyên lí Lơ Sa- tơ- liê và cụ thể hoá trong mỗi trường hợp cụ thể. 

2.Kĩ năng: 

- Dựđoán được chiều chuyển dịch cân bằng hoá học trong những điều kiện cụ thể. 

- Vận dụng được các yếu tốảnh hưởng đến cân bằng hoá học đểđề xuất cách tăng hiệu suất phản 

ứng trong trường hợp cụ thể. 









II. TRỌNG TÂM: Sự chuyển dịch cân bằng hóa học, nguyên lí Lơ Sa- tơ- liê. 










2.Kiểm tra bài cũ: Phản ứng thuận nghịch và phản ứng một chiều? Sự chuyển dịch cân bằng? 


















3.Bài mới: 





Hoạt động 1: Ảnh hưởng của nồng độ đến cân bằng hoá học 

Mục tiêu: Biết sự ảnh hưởng của nồng độ đến cân bằng hoá học, dự đoán được chiều chuyển dịch 

cân bằng khi thay đổi nồng độ chất 

GV đàm thoại dẫn dắt HS theo hệ thống câu hỏi: 

-Khi hệ cân bằng thì v t lớn hơn ,bằng hay nhỏ hơn 

v n ? Nồng độ các chất có thay đổi nữa hay không? 

-Khi thêm CO 2 thì v t hay v n tăng? 

III.Các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng 

hóa học 

1.Ảnh hưởng của nồng độ: 

Ví dụ: Xét phản ứng: 

HS: + v t = v n ,[chất ] không thay đổi 

C(r) + CO 2 (k) 2CO( k) 

+ v t tăng. 

GV bổ sung: Cân bằng cũ bị phá vỡ, cân bằng mới 

được thiết lập, nồng độ các chất khác so với cân 

bằng cũ . 

-Khi thêm CO 2 phản ứng xảy ra theo chiều thuận sẽ 

làm giảm hay tăng nồng độ CO 2 ? 

HS: làm giảm [CO 2 ] 

-GV: Em hãy nhận xét trong phản ứng thuận 

nghịch khi tăng nồng độ một chất thì CBHH dịch 

chuyển về phía nào? 

Tương tự với trường hợp lấy bớt CO 2 

HS dựa vào sgk đưa ra nhận xét cuối cùng về ảnh 

hưởng của nồng độ. 

+ Khi thêm CO 2 [CO 2 ] tăng v t tăng 

xảy ra phản ứng thuận (chiều làm giảm 

[CO 2 ] ) 

+ Khi lấy bớt CO 2 [CO 2 ] giảm v n 

tăng v t < v n xảy ra phản ứng nghịch 

(chiều làm tăng [CO 2 ]) 

Vậy : Khi tăng hoặc giảm nồng độ của 

một chất trong cân bằng thì cân bằng bao 

giờ cũng chuyển dịch theo chiều làm giảm 

tác dụng của việc tăng hoặc giảm nồng độ 

của chất đó. 

Lưu ý : Chất rắn không làm ảnh hưởng 

đến cân bằng của hệ. 

Hoạt động 2: Ảnh hưởng của áp suất đến cân bằng hoá học 

Mục tiêu: Biết sự ảnh hưởng của áp suất đến cân bằng hoá học, dự đoán được chiều chuyển dịch 

cân bằng khi thay đổi áp suất 

GV mô tả thí nghiệm và đàm thoại gợi mở, nêu vấn đề để 

giúp HS tìm hiểu ảnh hưởng của áp suất 

Ví dụ: Xét phản ứng: 

2.Ảnh hưởng của áp suất : 

Khi tăng hoặc giảm áp suất chung 

của hệ cân bằng thì cân bằng bao 

N 2 O 4 (k) 

2NO 2 (k) 

giờ cũng chuyển dịch theo chiều 

-Nhận xét phản ứng: 

làm giảm tác dụng của việc tăng 

+Cứ 1 mol N 2 O 4 tạo ra 2 mol NO 2 =>phản ứng thuận 

làm tăng áp suất . 

+Cứ 2mol NO 2 tạo ra 1 mol N 2 O 4 => phản ứng nghịch 

làm giảm áp suất. 

hoặc giảm áp suất đó 

*Lưu ý : Khi số mol khí ở 2 vế 

bằng nhau thì áp suất không ảnh 

hưởng đến cân bằng. 

-Sự ảnh hưởng của áp suất đến cân bằng: 

Ví dụ: H 2 (k) + I 2 (k) 2HI 

+ Khi tăng p chung số mol NO 2 giảm, số mol N 2 O 4 (k) 

tăng => cân bằng chuyển dịch theo chiều nghịch ( làm 

giảm áp suất của hệ ) 

+ Khi giảm p chung số mol NO 2 tăng, số mol N 2 O 4 

giảm => cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận ( làm tăng 

áp suất ) 

Hoạt động 3: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến cân bằng hoá học 

Mục tiêu: Biết sự ảnh hưởng của nhiệt độ đến cân bằng hoá học, dự đoán được chiều chuyển dịch 

cân bằng khi thay đổi nhiệt độ 

GV đàm thoại gợi mở, nêu vấn đề 3.Ảnh hưởng của nhiệt độ: 


















để giúp HV tìm hiểu ảnh hưởng 

của nhiệt độ. 

Xét phản ứng: 

N 2 O 4 (k) 2NO 2 (k) ∆ H = 

+58kJ 

(không màu ) (nâu đỏ) 

+Khi đun nóng hỗn hợp màu 

nâu đỏ của hỗn hợp khí đậm lên 

=>phản ứng xảy ra theo chiều 

thuận nghĩa là chiều thu nhiệt 

(giảm nhiệt độ phản ứng) 

+Khi làm lạnh hỗn hợp màu 

nâu đỏ của hỗn hợp khí nhạt dần 

=>phản ứng xảy ra theo chiều 

nghịch nghĩa là chiều tỏa nhiệt 

(tăng nhiệt độ phản ứng). 

*Phản ứng thu nhiệt và phản ứng toả nhiệt: 

-Phản ứng thu nhiệt là phản ứng lấy thêm năng lượng để 

tạo sản phẩm .Kí hiệu: ∆ H > 0. 

-Phản ứng toả nhiệt là phản ứng mất bớt năng lượng . Kí 

hiệu ∆ H < 0. 

*Ví dụ: Xét phản ứng: 

N 2 O 4 (k) 2NO 2 (k) ∆ H = +58kJ 

(không màu ) (nâu đỏ) 

-Nhận xét: 

+Phản ứng thuận thu nhiệt vì ∆ H = +58kJ >0 

+Phản ứng nghịch tỏa nhiệt vì ∆ H =-58kJ < 0 

-Ảnh hưởng của nhiệt độ đến cân bằng hóa học: Khi tăng 

nhiệt độ, cân bằng chuyển dịch theo chiều phản ứng thu 

nhiệt (giảm tác dụng tăng nhiệt độ).Khi giảm nhiệt độ, cân 

bằng phản ứng chuyển dịch theo chiều phản ứng tỏa nhiệt 

(giảm tác dụng giảm nhiệt độ) 

Hoạt động 4: Nguyên lí chuyển dịch cân bằng và vai trò của chất xúc tác 

Mục tiêu: Biết nguyên lí chuyển dịch cân bằng và vai trò của chất xúc tác 

GV : Em hãy nêu điểm giống nhau của Kết luận: Nguyên lí chuyển dịch cân bằng Lơ Satơ-li-ê: 

Một phản ứng thuận nghịch đang ở trạng 

chiều chuyển dịch CBHH khi có một yếu 

tố (nồng độ, nhiệt độ, áp suất )tác động thái cân bằng khi chịu một tác động từ bên ngoài 

đến phản ứng thuận nghịch. 

như biến đổi nồng độ, áp suất, nhiệt độ thì cân bằng 

HS nêu nguyên lí 

sẽ chuyển dịch theo chiều làm giảm tác động bên 

ngoài đó. 

GV trình bày theo sgk 4.Vai trò của xúc tác: 

- Không ảnh hưởng đến CBHH 

- Làm cho CB được thiết lập nhanh hơn 

Hoạt động 5: Ý nghĩa của tốc độ phản ứng và cân bằng hoá học trong sản xuất hoá học 

Mục tiêu: Biết cách tăng hiệu suất phản ứng trong sản xuất hoá học 

GV đặt câu hỏi IV. Ý nghĩa của tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học trong sản xuất hóa 

đàm thoại cùng học. 

HS 

Ví dụ 1: Trong sản xuất axit sunfuric phải thực hiện phản ứng sau trong 

diều kiện nào?(nồng độ, nhiệt độ, áp suất ) 

2SO 2 (k) +O 2 (k) 2SO 3 (k) ∆ H < 0 

Giải: 

GV có thể lấy Để phản ứng chuyển dịch theo chiều thuận thì: 

thêm ví dụ minh 

+ dư không khí ( dư oxi) 

hoạ 

+ nhiệt độ khá cao 450 0 C 

CaCO 3 (r) 

+ xúc tác V 2 O 5 

CaO(r) + CO 2 (k) Ví dụ 2: Cần thực hiện ở điều kiện nào để phản ứng tổng hợp amoniac đạt 

∆ H < 0 

hiệu suất cao? 

N 2 (k) + 3H 2 (k) 2 NH 3 (k) ∆ H < 0 

Giải: 

Thực hiện phản ứng trong điều kiện: 

+ áp suất cao 

+ nhiệt độ thích hợp 

+ xúc tác bột Fe + Al 2 O 3 /K 2 O 


4. Củng cố: Các yếu tố ảnh hưởng đến CBHH, ý nghĩa của CBHH 

















5. Dặn dò: Xem lại chương 7 


........................................................................................................................................................... 

........................................................................................................................................................... 




KHDH 67 Bài 39: LUYỆN TẬP: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG VÀ CÂN BẰNG HÓA HỌC 



- Tốc độ phản ứng và các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng 

- Cân bằng hoá học, sự chuyển dịch cân bằng và các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng hoá học 

2.Kĩ năng: 

- Dựđoán được chiều chuyển dịch cân bằng hoá học trong những điều kiện cụ thể. 

- Vận dụng được các yếu tốảnh hưởng đến cân bằng hoá học trong trường hợp cụ thể. 









Vận dụng nguyên lí chuyển dịch cân bằng để xác định chiều chuyển dịch cân bằng 









2.Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong bài 

3.Bài mới: 





















Hoạt động 1:Kiến thức cần nắm vững 

Mục tiêu: Củng cố kiến thức về các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng hoá học, cân bằng hoá 

học, sự chuyển dịch cân bằng, các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng 

- Có thể dùng những biện pháp gì để tăng Dạng1: Các biện pháp tăng tốc độ phản ứng hóa 

tốc độ của những phản ứng hoá học xảy học. 

ra chậm ở những điều kiện thường. - Tăng C M , t o , P, xt, diện tích bề mặt. 

- GV cùng HS thảo luận giải bài tập số 4 - Phản ứng có tốc độ phản ứng lớn. 

(SGK) 

BT4/168 

Fe + CuSO 4 (4M) 

Znbột + CuSO 4 (2M) 

Zn + CuSO 4 (2M, 50 o C) 

2H 2 + O 2 2 H 2 O 

- Một phản ứng thuận nghịch ở trạng thái *Dạng2: Cân bằng hoá học 

như thế nào gọi là CBHH? 

-Khi V t = V n 

- Có thể duy trì một CBHH để nó không -Có thể duy trì 

biến đổi theo thời gian không? Bằng cách -Bằng cách giữ nguyên đk phản ứng. 

nào? 

- Thế nào là sự CDCB ? 

* Dạng 3: Sự chuyển dịch Cân bằng 

- Nêu nguyên lí chuyển dịch cân bằng? - Là sự chuyển từ trạng thái Cb này sang trạng thái 

CB khác do tác động C M , t o , P 

Hoạt động 2:Vận dụng 

Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng vận dụng nguyên lí Lơ Sa-tơ-liê để xác định chiều chuyển dịch cân 

bằng 

Hoạt động 4: Bài tập 

BT5: - Hút khí CO 2 , hơi nước 

Làm bài tập 5, 6, 7 

- Đun nóng 

HS đứng tại chỗ trả lời 

BT6: 

a) Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận 

b) c) Chất rắn không ảnh hưởng đến cân bằng 

d) Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận 

e) Cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận 

BT7: 

a) Chuyển dịch theo chiều nghịch 

b) Không chuyển dịch 

c) Chuyển dịch theo chiều thuận 

d) Không chuyển dịch 

e) Chuyển dịch theo chiều nghịch 

4. Củng cố: GV tổng kết bài luyện tập 

5. Dặn dò: Đọc bài “ Hằng số cân bằng” 


........................................................................................................................................................... 

........................................................................................................................................................... 


Ngày soạn:10/5/2019 



















KHDH 68,69 ÔN TẬP HỌC KÌ II 


1.Kiến thức: Củng cố lại kiến thức về phản ứng oxi hóa khử, halogen, oxi- lưu huỳnh,axit 

sunfuric, 

tốc độ phản ứng, cân bằng hoá học, sự chuyển dịch cân bằng... 

2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng làm bài tự luận logic, nhanh, chính xác 







3. Thái độ: Nghiêm túc, tập trung 

II. TRỌNG TÂM: Củng cố kiến thức về halogen, oxi-lưu huỳnh, axit sunfuric 

II.PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Diễn giảng - phát vấn - Kết nhóm 


*Giáo viên: Tổng hợp kiến thức, cho học sinh photo đề cương trước (kèm theo) 

*Học sinh: Ôn bài, làm bài tập trong đề cương 




3.Bài mới: 

a.Đặt vấn đề: Để chuẩn bị cho kiểm tra học kì được tốt, chúng ta cần phải nắm vững tất cả các kiến 

thức đã học Lấy đề cương ra để ôn tập 



Gv phát vấn học sinh về kiến thức các chương (đã có trong đề 

cương) 

Học sinh làm bài tập theo nhóm Lên bảng trình bàyNhóm 

khác nhận xét, bổ sungGV đánh giá, hướng dẫn cách trình 

bày 

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HKII- LỚP 10CB 


Sơ lược trong đề cương (Những 

bài tập này đã làm trong quá 

trình học) 

A. Lí thuyết: 

I.Chương 4: PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ 

Lập phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá khử (4bước) 

Bước 1: Xác định số oxi hoá của các nguyên tố trong phản ứng để tìm chất oxi hoá, chất khử 

Bước 2: Viết quá trình oxi hoá và quá trình khử, cân bằng mỗi quá trình 

Bước 3: Tìm hệ số thích hợp cho chất oxi hoá, chất khử sao cho tổng số electron do chất khử 

nhường bằng tổng số e mà chất oxi hoá nhận 

Bước 4: Đặt các hệ số của chất oxi hoá và chất khử vào sơ đồ phản ứng, từ đó tinh ra hệ số của các 

chất khác có mặt trong phương trình hoá học. Kiểm tra sự cân bằng số nguyên tử của các nguyên 

tố ở 2 vế 

I.Chương 5: NHÓM HALOGEN 


















Các 

Halogen 

Độ âm 

điện 

Tính oxi 

hoá 

Phản ứng 

với H 2 

Phản ứng 

với H 2 O 

Các dung 

dịch HX 

F Cl Br I 

2,66 

3,98 3,16 2,96 

Tính oxi hoá giảm dần 

−252 

F 2 +H C 

as 

2 ⎯⎯⎯→ Cl 2 +H 2 ⎯⎯→ 2HCl 

t 

Br 

( no) 

2 +H o 

t 

2 ⎯⎯→ 2HBr I 2 +H o 

2 ↽ ⇀ 

2HF 

2HI 

2F 2 +2H 2 O4HF+ Cl 2 +H 2 O ⇌ Br 2 +H 2 O ⇌ Hầu như 

O 2 

HCl+HClO HBr+HBrO 

không tác 

dụng 

HF HCl HBr 

HI 

Tính axit và tính khử tăng dần 

Các hợp 

NaClO, CaOCl 2 có tính oxi hoá mạnh do ion ClO - + 1 

có Cl thể hiện tính oxi hoá mạnh 

chất của 

clo với oxi 

Nhận biết F - 

Cl - 

Br - 

các ion Không tác dụng Kết tủa trắng AgCl Kết tủa vàng nhạt 

I - Kết tủa vàng 

Halogenua 

AgBr 

AgI 

bằng dd 

AgNO 3 

III.Chương 6: OXI- LƯU HUỲNH 

Tính chất đặc trưng O 2 O 3 S 

Tính oxi hoá 

mạnh 

Tính oxi hoá mạnh hơn 

oxi 

Thể hiện tính oxi hoá và 

tính khử 

2 

Tính chất các hợp 

H − + 

2 

S 4 4 

S O2 

H + 

2 

S O 

6 

3 

S O3 

H 2 

S O4 

chất của lưu huỳnh 

Tính khử mạnh Tính oxi hoá hoặc tính Tính oxi hoá mạnh 

khử 

O2 

+ O 

Sản xuất H 2 SO 4 trong 

2 

+ H2O 

S hoặc FeS 2 ⎯⎯→ SO 2 ⎯⎯ ⎯→ SO 

V2O5 công nghiệp 

t 

o 3 ⎯⎯⎯→ H 2 SO 4 

Nhận biết ion sunfat Cho tác dụng với dung dịch BaCl 2 BaSO 4 ↓màu trắng không tan trong 

axit 

B. Các dạng bài tập: 

1) Xác định tên, vị trí nguyên tố dựa vào cấu hình electron nguyên tử hoặc cấu hình e lớp ngoài 

cùng của ion 

2) Tính chất hoá học đặc trưng của các chất, viết PTHH minh hoạ 

3) Hiện tượng thí nghiệm, viết phương trình 

4) Viết PTHH, sơ đồ điều chế 

5) Hoàn thành dãy chuyển hoá 

6) Nhận biết 

7) Bài toán SO 2 tác dụng với dung dịch kiềm 

8) Xác định công thức hoá học một chất 

9) Viết phương trình phản ứng với axit sunfuric đặc, loãng 

10) Bài toán về hỗn hợp kim loại 


















C. Bài toán: 

1) BT8/114 SGK 

2) BT10/139 SGK 

3) Hoàn thành chuỗi phản ứng sau: 

a.S → →SO 2 →Na 2 SO 3 →SO 2 →SO 3 →H 2 SO 4 →FeSO 4 →Fe(OH) 2 → FeSO 4 →BaSO 4 

b.Na 2 S →H 2 S →K 2 S →H 2 S →FeS →H 2 S →S →H 2 S →SO 2 →H 2 SO 4 →SO 2 →Na 2 SO 3 

c.H 2 SO 4 →SO 2 →H 2 SO 4 →Fe 2 (SO 4 ) 3 →Fe(OH) 3 →Fe 2 (SO 4 ) 3 → K 2 SO 4 → BaSO 4 . 

4) Hoàn thành các HTHH: 

a. Fe 2 O 3 + H 2 SO 4 đặc nóng. 

l. P + H 2 SO 4 . 

b. FeO+ H 2 SO 4 đặc nóng. 

m. Mg + H 2 SO 4 đặc. 

c. Fe+ H 2 SO 4 đặc nóng. 

n. Al(OH) 3 + H 2 SO 4 đặc nóng. 

d. Fe 2 O 3 + H 2 SO 4 loãng. 

o. KBr + H 2 SO 4 đặc 

e. Al + H 2 SO 4 loãng 

p. FeS 2 + H 2 SO 4 đặc. 

f. Al+ H 2 SO 4 đặc nóng. 

q. FeCO 3 + H 2 SO 4 đặc 

g. Fe(OH) 3 + H 2 SO 4 đặc nóng. 

x. Fe 3 O 4 + H 2 SO 4 đặc. 

h. CuO + H 2 SO 4 đặc nóng. 

y. Zn + H 2 SO 4 đặc. 

k. Cu + H 2 SO 4 đặc. 

z. Ag + H 2 SO 4 đặc nóng 

5) Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các dung dịch: 

a) HNO 3 , BaCl 2 , NaCl, HCl 

b) H 2 SO 4 , HCl, NaOH, Na 2 SO 4 , HNO 3 . 

c) K 2 SO 3 , K 2 SO 4 , K 2 S, KNO 3 . 

d) H 2 SO 4 , HNO 3 , HCl 

6)Chỉ dùng một thuốc thử hãy nhận biết các dung dịch: BaCl 2 , NaCl, H 2 SO 4 

7)Cân bằng các phương trình phản ứng sau: 

Mg + H 2 SO 4 đặc → MgSO 4 + S + H 2 O. 

Zn + H 2 SO 4 đặc → ZnSO 4 + H 2 S + H 2 O. 

Fe + H 2 SO 4 đặc ⎯⎯→ 

t o 

Fe 2 (SO 4 ) 3 + H 2 S + H 2 O. 

Al + H 2 SO 4 đặc ⎯⎯→ 

t o 

Al 2 (SO 4 ) 3 + S + H 2 O. 

Ag + H 2 SO 4 đặc ⎯⎯→ 

t o 

Ag 2 SO 4 + SO 2 + H 2 O 

Fe 3 O 4 + H 2 SO 4 đặc ⎯⎯→ 

t o 

Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

FeS 2 + H 2 SO 4 đặc ⎯⎯→ 

t o 

Fe 2 (SO 4 ) 3 + SO 2 + H 2 O 

8) Cho 5,6 lít khí SO 2 (đkc) vào: 

a) 400ml dung dịch KOH 1,5M 

b) 250ml dung dịch NaOH 0,8M 

c) 200ml dung dịch KOH 2M 

9) Cho mg hỗn hợp gồm Fe, Zn, Cu tác dụng hết với dung dịch H 2 SO 4 loãng thu được 13,44 lít 

khí (đktc)và 9,6g chất rắn. Mặt khác cũng lấy mg hỗn hợp nói trên cho tác dụng hết với dung dịch 

H 2 SO 4 đặc nguội thu được 7,84 lít khí (đktc). 

a. Tính m? 

b. Tính thành phần % theo khối lượng mỗi kim loại. 

10) Cho 15,15 g hỗn hợp gồm Fe, Al tác dụng hết với 500g dung dịch H 2 SO 4 đặc nóng thu được 

13440ml khí (đktc). 

a. Tính thành phần % theo khối lượng mỗi kim loại. 

b. Tính nồng độ % H 2 SO 4 . 

c. Dẫn toàn bộ lượng khí sinh ra qua 300g dung dịch NaOH 11,4% Tínhkhối lượng muối tạo 

thành sau phản ứng 

BỔ SUNG 

CHƯƠNG V 


















1. Trình bày cấu tạo nguyên tử của các halogen, số oxi hoá của halogen trong các hợp chất. 

2. Nêu tính chất hoá học, tính chất vật lí cơ bản của các halogen và hợp chất của chúng. 

3. Nêu phương pháp điều chế halogen và một số hợp chất của halogen. 

CHƯƠNG VI 

1. Cấu tạo nguyên tử của các nguyên tố nhóm oxi. Số oxi hoá của O, S trong các hợp chất. 

2.Cấu tạo phân tử, tính chất hoá học, tính chất vật lí cơ bản của O 2 ,O 3 

3. Phương pháp điều chế O 2 trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm. 

4. Cấu tạo phân tử, tính chất hoá học, tính chất vật lí cơ bản của : S, H 2 S, SO 2 , SO 3 , H 2 SO 4 . 

5. Phương pháp điều chế: S, H 2 S, SO 2 , SO 3 , H 2 SO 4 . Ứng dụng của S, SO 2 , H 2 SO 4 . 

6. Cách nhận biết O 2 ,O 3 , ion sunfat, ion sunfua. 

CHƯƠNG VII 

1. Nêu khái niệm về tốc độ phản ứng hoá học và các yếu tố ảnh hưởng đến nó. 

2. Thế nào là cân bằng hoá học và sự chuyển dịch cân bằng hoá học. 

3. Phát biểu nguyên lí Lơ Sa-tơ-li-ê về sự chuyển dịch cân bằng hoá học. 

B. BÀI TẬP 

Dạng 1: Viết phản ứng theo sơ đồ 

Câu 1: Viết phản ứng theo sơ đồ sau đây: 

a. HBr →KBr →Br 2 →NaBr →H 2 →HCl →Cl 2 →CuCl 2 →Cu(OH) 2 → CuSO 4 →K 2 SO 4 →KNO 3 . 

b. FeS → H 2 S → S → Na 2 S → ZnS → ZnSO 4 

↓ 

SO 2 → SO 3 → H 2 SO 4 

c. MnO 2 → Cl 2 → FeCl 3 → Fe(OH) 3 → FeCl 3 → AgCl → Cl 2 

d. SO 2 → S → FeS → H 2 S → Na 2 S → PbS 

e. FeS 2 → SO 2 → S→ H 2 S → H 2 SO 4 → HCl→ Cl 2 → KClO 3 → O 2 

f. H 2 → H 2 S → SO 2 → SO 3 → H 2 SO 4 → HCl→ Cl 2 

↓ 

S → FeS → Fe 2 (SO 4 ) 3 → FeCl 3 

g. FeS 2 → SO 2 → HBr → NaBr → Br 2 → I 2 

↓ 

SO 3 → H 2 SO 4 → KHSO 4 → K 2 SO 4 → KCl→ KNO 3 

FeSO 4 → Fe(OH) 2 

FeS → Fe 2 O 3 → Fe 





↓ 

Fe 2 (SO 4 ) 3 → Fe(OH) 3 

h. S SO 2 → SO 3 → NaHSO 4 → K 2 SO 4 → BaSO 4 

Câu 2: Tìm các chất để hoàn thành phản ứng 

a. FeS 2 + O 2 → (A)↑ + (B) (rắn) 

(A) + O V 0 

2 O 5 , t 

2 ←⎯⎯⎯ ⎯⎯⎯→ (C) ↑ 

(C) + (D) (lỏng) → (E) 

(E) + Cu → (F) + (A) + (D) 

(A) + NaOH (dư) → (H) + (D) 

(H) + HCl → (A) + (D) + (I) 

c. KMnO 4 + (A) → (B) + (C) + Cl 2 + 

(D) 


(B) → (E) + Cl 2 

(E) + (D) → (F) + H 2 

MnO 2 + (A) → (C) + Cl 2 + (D) 

Cl 2 + (F) → (B) + KClO + (D) 













b. Mg + H 2 SO 4(đặc) → (A) + (B)↑+ (C) d. CaCl 2 + H 2 O → (A) + (B) ↑ + (C)↑ 

(B) + (D) → S↓ + (C) 

(A) + (C) → (D) + (E) 

(A) + (E) → (F) + K 2 SO 4 

(F) + (H) → (A) + (C) 

(D) + (F) → CaCl 2 + (E) + (C) 

(B) + O 2 → (G) 

(C) + SO 2 + (E) → (G) + (F) 

(G) + (C) → (H) 

Câu 3: Viết phản ứng thể hiện sự thay đổi số oxi hóa của nguyên tố: 

S 0 →S -2 →S 0 →S +4 →S +6 →S +4 →S 0 →S +6 

Dạng 2: Nhận biết, phân biệt các chất 

Câu 1: Nhận biết các lọ mất nhãn chứa: 

a. dung dịch: Ca(OH) 2 , HCl, HNO 3 , NaCl, NaI. f. chất rắn: CuO, Cu, Fe 3 O 4 , MnO 2 và Fe. 

g. dung dịch: K 2 SO 4 , KCl, KBr, KI. 

b. dung dịch: NaOH, KCl, KNO 3 , K 2 SO 4 , h. dung dịch: NaNO 3 , KMnO 4 , AgNO 3 , HCl. 

H 2 SO 4 . 

i. dung dịch: Na 2 SO 4 , AgNO 3 , KCl, KNO 3 

c. dung dịch: NaOH, KCl, NaNO 3 , K 2 SO 4 , k. dung dịch: Na 2 S, NaBr, NaI, NaF 

HCl. 

d. dung dịch: CaF 2 , NaCl, KBr, NaI. 

e. chất khí: O 2 , H 2 , Cl 2 , CO 2 , HCl. 

Câu 2: Phân biệt các bình khí mất nhãn sau: 

a. O 2 , SO 2 , Cl 2 , CO 2 . 

b. Cl 2 , SO 2 , CO 2 , H 2 S, O 2 , O 3 . 

c. SO 2 , CO 2 , H 2 S, H 2 , N 2¸, Cl 2 , O 2 . 

d. O 2 , H 2 , CO 2 , HCl. 

Dạng 3: Bài toán H 2 S, SO 2 phản ứng với kiềm 

Câu 1: Cho 5,6 lít khí H 2 S (ở đktc) lội chậm qua bình đựng 350 ml dung dịch NaOH 1M, tính khối 

lượng muối sinh ra? 

Câu 2: Cho 6,72 lít CO 2 (ở đktc) hấp thụ hết vào 800 ml dung dịch NaOH 1M. Cô cạn dung dịch 

sau phản ứng thu được bao nhiêu gam chất rắn ? 

Câu 3: Hấp thụ hết 2,24 lít SO 2 (ở đktc) bằng 250 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau 

phản ứng được khối lượng chất rắn bằng bao nhiêu? 

Dạng 4: Hỗn hợp kim loại phản ứng với HCl, H 2 SO 4 loãng 

Câu 1: Cho m gam hỗn hợp gồm Fe 2 O 3 và Zn tác dụng đủ V lít dung dịch HCl 0,5M thu được 1,12 

lít khí (đktc). Cô cạn dung dịch thu được 16,55 gam muối khan.Tính V, m? 

Câu 2: Cho 8,3 g hỗn hợp A gồm 3 kim loại Cu, Al và Mg tác dụng vừa đủ với dd H 2 SO 4 20% 

(loãng). Sau phản ứng còn chất không tan B và thu được 5,6 lít khí (đkc). Hoà tan hoàn toàn B 

trong H 2 SO 4 đ, nóng, dư thu được 1,12 lít khí SO 2 (đkc). Tính % khối lượng của mỗi kim loại trong 

hỗn hợp? Tính khối lượng dung dịch H 2 SO 4 20% đã dùng? 

Dạng 5: Kim loại phản ứng với H 2 SO 4 đặc chỉ có một sản phẩm khử 

Câu 1: Cho 11g hỗn hợp Al, Fe phản ứng hoàn toàn với H 2 SO 4 đặc nóng thu được 10,08 lít SO 2 

sản phẩm khử duy nhất ở đktc và dung dịch A. Tính % theo khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn 

hợp? Cho NaOH dư vào dung dịch A thu được m gam một kết tủa, nung kết tủa này ngoài không 

khí tới khối lượng không đổi thu được a gam một chất rắn, tính m và a? 

Câu 2: Cho 12g hỗn hợp hai kim loại Cu, Fe tan hoàn toàn trong H 2 SO 4 đặc,nóng, dư thu được 5,6 

lít SO 2 sản phẩm khử duy nhất ở đktc và dung dịch X. Cho KOH dư vào dung dịch X thu được m 

gam kết tủa, nung kết tủa ngoài không khí thu được a gam một chất rắn. Tính % theo khối lượng 

của mỗi kim loại trong hỗn hợp? Tính giá trị của m và của a? 

Dạng 6: Bài toán tìm kim loại 


















Câu 1: Cho 5,4g kim loại R tan hoàn toàn trong H 2 SO 4 đặc nóng, phản ứng kết thúc thu được 6,72 

lít SO 2 sản phẩm khử duy nhất ở đktc. Tìm kim loại R và tính khối lượng muối tạo thành sau phản 

ứng? 

Câu 2: Cho 10,8 gam kim loại M (hóa trị III) tác dụng hết Cl 2 tạo thành 53,4 gam muối.Xác định 

kim loại M? 

Câu 3: Cho m gam hỗn hợp muối cacbonat của kim loại A và B ở hai chu kỳ liên tiếp nhau, nhóm 

IIA tác dụng đủ với V ml dung dịch HCl 1,25M thu được 1,792 lít khí (đktc) và dung dịch D. Cô 

cạn dung dịch D thu được 8,08 gam.Tìm hai kim loại, tính m, V? 

Dạng 7: Tốc độ phản ứng và cân bằng hóa học 

Câu 1: Cho các cân bằng sau: 

a. N 2 (k) + 3H 2(k) ←⎯⎯→ 

⎯ 2 NH 3(k) ∆ H < 0 b. CaCO 3(r) ←⎯⎯→ 

⎯ CaO (r) + CO 2(k) ∆ H > 0. 

c. N 2(k) + O 2(k) ←⎯⎯→ 

⎯ 2NO (k) ∆ H < 0. d. CO 2(k) + H 2(k) ←⎯⎯→ 

⎯ H 2 O (k) + CO (k) ∆ H > 0. 

e. C 2 H 4(k) + H 2 O (k) ←⎯⎯→ 

⎯ C 2 H 5 OH (k) ∆ H < 0. f. 2NO (k) + O 2(k) ←⎯⎯→ 

⎯ 2NO 2(k) ∆ H < 0. 

Cân bằng của phản ứng sau sẽ chuyển dịch về phía nào khi: 

+ Tăng nhiệt độ của hệ. 

+ Hạ áp suất của hệ . 

+ Tăng nồng độ các chất tham gia phản ứng.

GIÁO ÁN HÓA HỌC 10 CƠ BẢN NĂM HỌC 2018-2019 (GIÁO VIÊN PHẠM THU HƯƠNG – TRƯỜNG THPT LÊ QUÝ ĐÔN)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?