Trích ly hợp chất curcuminoid trong củ nghệ vàng và tạo hệ liposome từ dịch chiết này (2017)

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

Luận văn tốt nghiệp CNKTHH 

CBHD: TS. Lương Huỳnh Vủ Thanh 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

LỜI CẢM ƠN 

Lời đầu tiên em xin được chân thành cảm ơn đến quý thầy cô bộ môn Công 

nghệ hóa học, khoa Công nghệ, trường Đại học Cần Thơ đã tận tình giúp đỡ, hỗ trợ 

và tạo điều kiện để em hoàn thành tốt Luận văn tốt nghiệp. 

Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến TS. Lương Huỳnh Vủ Thanh, cảm ơn 

thầy đã động viên, giúp đỡ, nhiệt tình chỉ dạy, truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm 

quý báu cho em trong suốt quá trình thực hiện đề tài. 

Một lần nữa con xin cảm ơn gia đình đã luôn động viên và ủng hộ con, luôn ở 

bên và giúp con vượt qua những lúc khó khăn nhất. Chân thành cảm ơn các bạn học 

Công nghệ kỹ thuật hoá học khoá 39 đã quan tâm giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm 

luận văn. 

Cần Thơ, ngày 20 tháng 11 năm 2017 

Sinh viên thực hiện 

Nguyễn Văn Sáng 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

SVTH: Nguyễn Văn Sáng 

i 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial










ABSTRACT 

Curcuminoid is a natural compound with many valuable medicinal properties 

used extensive<strong>ly</strong> in life but its content in turmeric is very low and bioavailability in 

the body is very poor. To overcome the disadvantages, study of extracting 

<strong>curcuminoid</strong> and creating an appropriate liposome system was condocted with two 

main objectives. 

Extracting the <strong>curcuminoid</strong> compound with 96 o ethanol solvent in combination 

with ultrasound. Establishing the raw material treatment and extraction process, then 

investigating the factors affecting the extraction process, and final<strong>ly</strong> evaluating and 

selecting the optimal parameters through the spectroscopic method UV-Vis. 

Creating a liposome system from <strong>curcuminoid</strong> extracts by solvent evaporation, 

combined with the aid of ultrasound to reduce particle size and increase the uniform 

distribution of particle size. Establishing the process of creating a liposome system, 

then investigating the factors that affect the formation process, and final<strong>ly</strong> evaluating 

and selecting the optimal parameters via DLS light scattering method. The optimum 

samples were also evaluated by SEM. 









www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial 

ii










TÓM TẮT 

Curcuminoid là một <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> thiên nhiên có nhiều dược tính quý giá, sử dụng 

rộng rãi trong cuộc sống tuy nhiên hàm lượng của nó trong củ nghệ là rất thấp và sinh 

khả dụng khi vào cơ thể là rất kém. Để khắc phục các nhược điểm trên, đề tài trích <strong>ly</strong> 

<strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> và tạo hệ liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> được thực hiện, 

với hai nội dung chính: 

<strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> bằng dung môi ethanol 96 o kết <strong>hợp</strong> với sự hỗ trợ 

của sóng siêu âm. Thiết lập quy trình xử lý nguyên liệu, quy trình trích <strong>ly</strong>, sau đó 

khảo sát những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trích <strong>ly</strong>, cuối cùng là đánh giá và lựa 

chọn các thông số tối ưu thông qua phương pháp quang phổ khả kiến (UV-Vis). 

Tạo hệ liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> bằng phương pháp bay hơi dung 

môi, kết <strong>hợp</strong> với sự hỗ trợ của sóng siêu âm nhằm giảm kích thước hạt và tăng sự 

phân bố đồng đều kích thước hạt của hệ. Thiết lập quy trình tạo hệ liposome, sau đó 

khảo sát những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hệ, cuối cùng là đánh giá và lựa 

chọn các thông số tối ưu thông qua phương pháp tán xạ ánh sáng (DLS). Ngoài ra 

mẫu tối ưu còn được đánh giá qua kính hiển vi điện tử (SEM). 










iii










MỤC LỤC 

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................... i 

ABSTRACT ...................................................................................................... ii 

TÓM TẮT ........................................................................................................ iii 

MỤC LỤC ........................................................................................................ iv 

DANH MỤC HÌNH ........................................................................................ vii 

DANH MỤC BẢNG ........................................................................................ ix 

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. x 

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU .............................................................................. 1 

1.1. Lí do thực hiện đề tài ........................................................................... 1 

1.2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................ 1 

1.3. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 1 

1.4. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................... 2 

1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ............................................................. 2 

CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN............................................................................ 3 

2.1. Nghệ .................................................................................................... 3 

2.2. Hợp <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> ......................................................................... 4 

2.2.1. Cấu trúc hóa học của các phân tử <strong>curcuminoid</strong> ........................... 4 

2.2.2. Lý tính .......................................................................................... 5 

2.2.3. Hoá tính ........................................................................................ 5 

2.2.4. Hoạt tính sinh học của <strong>curcuminoid</strong> ........................................... 10 

2.2.5. Các phương pháp trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> ....................... 11 

2.3. Hệ liposome ....................................................................................... 13 

2.3.1. Phospholipid ............................................................................... 13 


2.3.2. Cấu tạo của liposome ................................................................. 14 

2.3.3. Phân loại liposome ..................................................................... 15 









iv










2.3.4. Các phương pháp bào chế liposome ........................................... 15 

2.3.5. Phương pháp phân tích phospholipid và liposome .................... 19 

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................... 20 

3.1. Phương tiện nghiên cứu ..................................................................... 20 

3.1.1. Thiết bị ....................................................................................... 20 

3.1.2. Hoá <strong>chất</strong> ...................................................................................... 20 

3.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 20 

3.2.1. Quy trình thực hiện ..................................................................... 21 

3.2.2. Bố trí thí nghiệm ......................................................................... 24 

3.2.3. Các phương pháp phân tích ........................................................ 27 

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN ................................................... 29 

4.1. Phương trình đường chuẩn ................................................................ 29 

4.2. <strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> .......................................................... 29 

4.2.1. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian siêu âm ................................. 29 

4.2.2. Khảo sát ảnh hưởng của tỉ lệ bột nghệ/ethanol 96 o .................... 31 

4.2.3. Khảo sát ảnh hưởng của số lần trích <strong>ly</strong> ...................................... 32 

4.3. Tạo hệ phân tán liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> ....................... 33 

4.3.1. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian đồng hoá .............................. 33 

4.3.2. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng lecithin .............................. 34 

4.3.3. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng tween 80 ........................... 35 

4.3.4. Khảo sát ảnh hưởng của loại dầu ............................................... 37 

4.3.5. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng dầu .................................... 38 

4.3.6. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian siêu âm ................................. 39 

4.3.7. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> ....... 41 


4.4. Kết quả phân tích SEM ..................................................................... 42 

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................. 44 









v










5.1. Kết luận ............................................................................................. 44 

5.2. Kiến nghị ........................................................................................... 44 

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 46 

PHỤ LỤC ......................................................................................................... 47 

PHỤ LỤC 1: KẾT QUẢ ĐO UV-VIS ............................................................. 47 

PHỤ LỤC 2: HÌNH ẢNH VÀ KẾT QUẢ ....................................................... 48 










vi










DANH MỤC HÌNH 

Hình 2-1: Cây nghệ vàng ............................................................................................ 3 

Hình 2-2: Công thức cấu tạo của <strong>curcuminoid</strong> ........................................................... 5 

Hình 2-3: Chuyển đổi giữa keto và enol của <strong>curcuminoid</strong> [3] .................................... 5 

Hình 2-4: Các trạng thái proton hóa của curcumin [4] ............................................... 6 

Hình 2-5: Phân hủy dưới tác dụng của ánh sáng [3] ................................................... 7 

Hình 2-6: Curcumin bị phân hủy trong môi trường kiềm [4] ..................................... 7 

Hình 2-7: Phản ứng cộng H2 của curcumin ................................................................ 8 

Hình 2-8: Phản ứng imin hóa [3] ................................................................................ 8 

Hình 2-9: Phản ứng của curcumin với gốc tự do [3] .................................................. 9 

Hình 2-10: Tạo phức với kim loại [6] ......................................................................... 9 

Hình 2-11: Công thức cấu tạo của curcumin [3] ....................................................... 10 

Hình 2-12: Một số đặc tính dược liệu của Curcumin [1] .......................................... 10 

Hình 2-13: Thiết bị soxhlet kết <strong>hợp</strong> vi sóng ............................................................. 11 

Hình 2-14: Bể siêu âm ............................................................................................... 12 

Hình 2-15: Hệ thống trích <strong>ly</strong> bằng CO2 siêu tới hạn ................................................. 12 

Hình 2-16: Phospholipid ........................................................................................... 13 

Hình 2-17: Cấu trúc của liposome ............................................................................ 14 

Hình 2-18: Quá trình giải phóng hoạt <strong>chất</strong> của liposome ......................................... 14 

Hình 2-19: Quy trình điều chế liposome theo phương pháp hydrat hoá [9] ............. 16 

Hình 2-20: Phương pháp bay hơi dung môi [9] ........................................................ 17 

Hình 2-21: Phương pháp bay hơi pha đảo [8] ........................................................... 18 

Hình 2-22: Phương pháp bốc hơi pha đảo siêu tới hạn [8] ....................................... 18 

Hình 3-1: Quy trình sản xuất bột nghệ ...................................................................... 21 

Hình 3-2: Bột nghệ .................................................................................................... 22 

Hình 3-3: Quy trình trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> Curcuminoid ................................................. 22 

Hình 3-4: Dịch chiết <strong>curcuminoid</strong>............................................................................. 23 

Hình 3-5: Dung dịch đệm phosphate ........................................................................ 23 

Hình 3-6: Quy trình tạo hệ liposome ........................................................................ 24 

Hình 3-7: Máy quang phổ UV-Vis............................................................................ 27 

Hình 3-8: Nguyên lý hoạt động của DLS ................................................................. 28 


Hình 4-1: Đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa nồng độ dung dịch curcumin và độ hấp 

thụ ...................................................................................................................... 29 

Hình 4-2: Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát thời gian siêu âm ................................ 30 









vii










Hình 4-3: Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát ảnh hưởng của tỉ lệ bột nghệ/ethanol 

96 o ...................................................................................................................... 31 

Hình 4-4: Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát số lần trích <strong>ly</strong> ...................................... 32 

Hình 4-5: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của thời gian đồng hoá .............................. 33 

Hình 4-6: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của hàm lượng lecithin .............................. 35 

Hình 4-7: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của hàm lượng tween 80 ........................... 36 

Hình 4-8: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của loại dầu ............................................... 37 

Hình 4-9: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của hàm lượng dầu .................................... 39 

Hình 4-10: Biểu đồ thể hiện ảnh hưởng của thời gian siêu âm ................................. 40 

Hình 4-11: Biểu đồ thể hiện ảnh hưởng của hàm lượng curucminoid ...................... 41 

Hình 4-12: Kết quả chụp kính hiển vi điện tử SEM ................................................. 42 








viii 












DANH MỤC BẢNG 

Bảng 2-2: Thành phần chính trong <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> ......................................... 4 

Bảng 2-3: Các loại liposome [9] ............................................................................... 15 

Bảng 3-1: Thiết bị sử dụng trong nghiên cứu ........................................................... 20 

Bảng 3-2: Hoá <strong>chất</strong> sử dụng trong nghiên cứu ......................................................... 20 

Bảng 3-3: Bố trí thí nghiệm trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> ...................................... 25 

Bảng 3-4: Bố trí thí nghiệm tạo hệ liposome ............................................................ 25 

Bảng 4-1: Kết quả đo độ hấp thụ của các dung dịch curcumin theo nồng độ .......... 29 

Bảng 4-2: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của thời gian đồng hoá ............................... 33 

Bảng 4-3: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng lecithin ............................... 34 

Bảng 4-4: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng tween 80 ............................ 36 

Bảng 4-5: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của loại dầu ................................................. 37 

Bảng 4-6: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng dầu ..................................... 38 

Bảng 4-7: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của thời gian siêu âm .................................. 40 

Bảng 4-8: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng cucuminoid ........................ 41 

Bảng 5-1: Các thông số trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> ............................................ 44 

Bảng 5-2: Các thông số tối ưu của quá trình tạo hệ liposome từ dịch chiết 

<strong>curcuminoid</strong> ....................................................................................................... 44 










ix







DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 




Cur 

PTN 

HĐBM 

DC 

DBC 

HPLC 

GC 

NMR 

DSC 

SEM 

TEM 

DLS 

SUV 

LUV 

GLV 

MVV 

OLV 

MLV 

Curcuminoid 

Phòng thí nghiệm 

Chất hoạt động bề mặt 

Demethoxicurcumin 

Bis-demethoxicurcumin 

High performance liquid chromatography 

Gas chromatography 

Nuclear magnetic resonance 

Differential scanning calorimetry 

Scanning electron microscope 

Transmission electron microscopy 

Dynamic light scattering 

Small unilamellar vesical 

Large unilamellar vesical 

Giant unilamellar vesicle 

Multi vesicular vesicle 

Oligo lamellar vesicle 

Multilamellar vesical liposomes 










x










1.1. Lí do thực hiện đề tài 

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 

Xã hội hiện nay không ngừng phát triển kéo theo những vấn đề như ô nhiễm 

môi trường, biến đổi khí hậu, thực phẩm độc hại,…khiến con người đối diện với 

những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe như nhanh lão hóa, bệnh tật nguy hiểm… do đó 

việc tìm ra những <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> thiên nhiên có khả năng bảo vệ và nâng cao sức khỏe con 

người ngày càng được quan tâm nghiên cứu. 

Từ xưa, cây nghệ được trồng và được sử dụng rất nhiều ở nước ta. Rất nhiều 

nghiên cứu đã chứng minh rằng <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> trong củ nghệ có những đặc 

tính vô cùng quý giá như kháng ung thư, chống thoái hóa, kháng viêm… Một phần 

rất nhỏ curcumin được cơ thể hấp thụ sau khi ăn. Curcumin không bền vững trong 

ruột, chỉ một lượng rất nhỏ đi qua đường tiêu hóa và nhanh chóng bị thoái hóa hoặc 

liên <strong>hợp</strong> thành glucuronidation. Do sinh khả dụng thấp nên việc sử dụng trực tiếp củ 

nghệ tươi hay bột nghệ không phát huy hết khả năng quý của <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong>. 

Việc nghiên cứu phương pháp trích <strong>ly</strong> cũng như tìm ra hệ nhũ tương nhằm nâng cao 

khả năng hấp thụ <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> này là yêu cầu cấp thiết hiện nay. 

Nhằm góp phần khai thác <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> quý này trong cây nghệ và để ứng dụng vào 

cuộc sống hằng ngày cũng như trong công nghiệp, đề tài: “<strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> 

<strong>curcuminoid</strong> trong củ nghệ vàng và tạo hệ liposome từ dịch chiết này” đã được 

đề xuất thực hiện. 

1.2. Mục tiêu nghiên cứu 

Mục tiêu chính của đề tài là trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> trong củ nghệ vàng 

và nghiên cứu tạo hệ phân tán liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong>. 

Các mục tiêu cụ thể là: 

i. Khảo sát một số yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> 

ii. 

<strong>curcuminoid</strong> từ củ nghệ. 

Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hệ liposome. 

1.3. Phạm vi nghiên cứu 


Đề tài được nghiên cứu trong phạm vi PTN, <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> curcumioid được trích <strong>ly</strong> 

từ củ nghệ vàng và dịch chiết được ứng dụng trong việc tạo hệ liposome. 





SVTH: Nguyễn Văn Sáng 1 













1.4. Phương pháp nghiên cứu 

Phương pháp thu thập và tổng <strong>hợp</strong> tài liệu: thông tin từ các nghiên cứu, đề tài, 

bài báo khoa học, dữ liệu trên internet…được tổng <strong>hợp</strong>, chọn lọc, so sánh và đánh giá 

để tìm ra phương pháp phù <strong>hợp</strong> với đề tài. 

Phương pháp thực nghiệm: tiến hành các thử nghiệm khác nhau để đúc kết kinh 

nghiệm và kỹ thuật trong quá trình thực hiện, sau đó tiến hành khảo sát các yếu tố 

ảnh hưởng dựa trên kiến thức từ tài liệu và kỹ năng từ các thử nghiệm. 

(i) Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trích <strong>ly</strong> <strong>curcuminoid</strong> như thời 

gian siêu âm, tỉ lệ giữa bột nghệ/ethanol 96 o và số lần trích <strong>ly</strong> từ đó lựa chọn các giá 

trị tối ưu cho từng yếu tố. 

(ii) Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hệ liposome như thời gian 

đồng hoá; hàm lượng các <strong>chất</strong>: lecithin, tween 80, dầu khoáng, <strong>curcuminoid</strong>; loại dầu 

và thời gian siêu âm từ đó lựa chọn các giá trị tối ưu cho từng yếu tố. 

Phương pháp đánh giá: sử dụng các thiết bị để đánh giá, so sánh <strong>chất</strong> lượng sản 

phẩm từ đó rút ra kết luận và kiến nghị. 

1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 

cao. 

Nội dung nghiên cứu của đề tài vừa có ý nghĩa khoa học, vừa có tính thực tiễn 

Các phương pháp sử dụng trong đề tài cho thấy nhiều ưu điểm và triển vọng 

trong các nghiên cứu về <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> thiên nhiên nói chung và <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> nói 

riêng, kết quả trong đề tài là tiền đề cho các nghiên cứu về <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> sau 

này. 

Hệ liposome được ứng dụng nhiều trong mỹ phẩm và dược phẩm. Việc xây 

dựng quy trình liên tục từ xử lý nguyên liệu, trích <strong>ly</strong> và tạo hệ liposome có ý nghĩa 

quan trọng khi ứng dụng đề tài vào thực tiễn sản xuất. Hoạt <strong>chất</strong> có trong dịch chiết 

được nạp trực tiếp vào hệ giúp tiết kiệm năng lượng và thời gian cho quá trình tinh 

chế, qua đó giảm chi phí đầu tư. 
















2.1. Nghệ 

CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN 




Chi nghệ (Curcuma) là một chi lớn trong họ gừng (Zingiberaceae). Chi này được 

Linnaeus mô tả và đặt tên vào năm 1753, chi Curcuma bao gồm khoảng 110 loài phân 

bố chủ yếu ở Nam và Đông Nam Á. 

Bảng 2-1: Phân bố của chi Nghệ [1] 

Geographic Area 

Curcuma Species 

(Approximate) 

Bangladesh 16–20 

China 20–25 

India 40–45 

Cambodia, Vietnam, and Laos 20–25 

Malaysia 20–30 

Nepal 10–15 

The Philippines 12–15 

Thailand 30–40 

Total 100–110 

Nghệ được trồng hầu hết các tỉnh ở nước ta là nghệ vàng, trong vị thuốc còn gọi 

là Uất Kim, Khương Hoàng. Có tên khoa học là Curcuma longa Linn. hay 

C.domestica Valeton. 






Hình 2-1: Cây nghệ vàng 














Thành phần hoá học 

Theo R. R. Paris và H. Moyse (1967) củ nghệ chứa 2% đến 6% <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> 

<strong>curcuminoid</strong>, 3% đến 5% tinh dầu, 8% đến 10% nước, 6% đến 8% <strong>chất</strong> vô cơ, 40% 

đến 50% tinh bột nhựa. 

Tinh dầu gồm 25% cacbua tecpenic, chủ yếu là zingiberene và 65% xeton 

sespuitecpenic, các <strong>chất</strong> turmeron [2]. 

2.2. Hợp <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

2.2.1. Cấu trúc hóa học của các phân tử <strong>curcuminoid</strong> 

Curcuminoid là các po<strong>ly</strong>phenol và là <strong>chất</strong> tạo màu vàng cho củ nghệ. Vào đầu 

thế kỉ XIX người ta đã chiết được curcumin tinh thể không tan trong nước, tan trong 

cồn, ete, dầu béo… Những năm 1953, Srinivasan K. R. đã chứng minh bằng sắc ký 

trên cột silic rằng đó là một hỗn <strong>hợp</strong> gồm 3 <strong>chất</strong> [2]. 

Curcumin: 

hay diferuloylmethane 

Demethoxycurcumin: 

1,7-bis-(4-hydroxy-3-methoxyphenyl)-hepta-1,6-diene-3,5-dione 

1-(4-hydroxyphenyl)-7-(4-hydroxy-3-methoxyphenyl) 

hepta-1,6 diene-3,5-dione hay p-hydroxycinamoyl diferuloylmethane. 

Bis-demethoxycurcumin: 

dione hay p-hydroxycinamoyl dieruloylmethane. 

1,7-bis-(4-hydroxyphenyl)-hepta-1,6-diene-3,5- 

Bảng 2-2: Thành phần chính trong <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

Cur DC BDC 

Thành phần (%) 60 24 16 

Công thức phân tử 

C21H20O6 C20H18O5 C19H16O4 

Khối lượng (g.mol -1 ) 

368,38 338,35 308,33 

tnc ( o C) 183 173 222 
















O 

O 

R 1 R 2 




HO 

Curcumin: R 1 = R 2 = OCH 3 

Demethoxycurcumin: R 1 = H, R 2 = OCH 3 

Bis-Demethoxycurcumin: R 1 = R 2 = H 

Hình 2-2: Công thức cấu tạo của <strong>curcuminoid</strong> 

Curcumin có thể tồn tại ở 2 dạng là keto và enol. Cấu trúc ở dạng enol ổn định 

hơn về mặt năng lượng ở pha rắn và dạng dung dịch. Ở trạng thái tinh thể nó tồn tại 

ở dạng cis-enol khi đó sự ổn định được tạo ra bởi sự liên kết hydro cộng hưởng và 

cấu trúc bao gồm ba nhóm phẳng được kết nối với nhau thông qua hai liên kết đôi. 

2.2.2. Lý tính 

OH 

Hình 2-3: Chuyển đổi giữa keto và enol của <strong>curcuminoid</strong> [3] 

Hợp <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> tồn tại ở dạng bột màu vàng cam, không mùi, bền với 

nhiệt độ, không bền với ánh sáng. Khi ở dạng dung dịch curuminoid dễ bị phân hủy 

bởi ánh sáng và nhiệt độ. Tan trong <strong>chất</strong> béo, ethanol, methanol, dichloromethane, 

acetone, acid acetic băng và hầu như không tan trong nước ở môi trường acid hay 

trung tính (độ tan nhỏ hơn 10 mg ở 25 o C), tan trong môi trường kiềm tạo dung dịch 

màu đỏ máu rồi ngã tím, tan trong môi trường acid có màu đỏ tươi [3]. 

2.2.3. Hoá tính 

a. Tính <strong>chất</strong> hấp thụ ánh sáng 

Các phân tử <strong>curcuminoid</strong> có khả năng hấp thụ mạnh bức xạ khả kiến có bước 

sóng từ 420 nm đến 430 nm, tạo ra màu vàng. Bước sóng hấp thụ bức xạ của các <strong>chất</strong> 

trong <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> lần lược là: 429 nm đối với curcumin; 424 nm với 


demethoxycurcumin và 419 nm với bisdemethoxycurcumin [3]. 


















b. Sự điện <strong>ly</strong> theo pH 

Động học phản ứng thủy phân của <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> diferuloylmethane trong khoảng pH 

từ 1 đến 11 được nghiên cứu sử dụng kỹ thuật HPLC (Tonnesen và Karlsen, 1985). 

Ở pH < 1 các dung dịch nước của diferuloylmethane có màu đỏ biểu thị dạng 

proton (H4A + ). 

Trong khoảng pH từ 1 đến 7 phần lớn các diferuloylmethane ở dạng trung tính 

(H3A). Độ hòa tan trong nước ở mức rất kém và dung dịch có màu vàng. 

Ở pH > 7,5 màu sắc sẽ chuyển sang màu đỏ. Các giá trị pKa cho sự phân <strong>ly</strong> của 

ba proton acid (hình thành H2A - , HA 2- và A 3- ) đã được xác định tương ứng là 7,8; 8,5 

và 9 [4]. 

c. Sự phân hủy 

Phân hủy bởi ánh sáng 

Hình 2-4: Các trạng thái proton hóa của curcumin [4] 

Curcumin không ổn định ở dạng dung dịch. Độ ổn định tăng trong acid và giảm 

khi pH tăng cùng với các sản phẩm bị phân huỷ thành acid ferulic và vanillin. Ngoài 


ra với sự có mặt của ánh sáng, sự phân hủy còn cao hơn rất nhiều so với khi không 

có ánh sáng [5]. 


















Phân hủy trong môi kiềm 

Hình 2-5: Phân hủy dưới tác dụng của ánh sáng [3] 

Các thành phần màu chủ yếu của curcumin tương đối ổn định ở pH acid, nhưng 

nhanh chóng phân hủy ở pH trên trung tính. Trong nghiên cứu phân hủy bởi kiềm của 

<strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> diferuloylmethane (Tonnesen và Karlsen, 1985), các sản phẩm phân hủy ở 

pH từ 7 đến 10 được xác định bằng phương pháp HPLC. Các sản phẩm phân hủy ban 

đầu được tạo ra sau 5 phút và mẫu sắc ký thu được sau 28 giờ khi pH đạt 8,5 ferulic 

acid và feruloylmethane được hình thành. Feruloylmethane nhanh chóng bị phân hủy 

thành vanilin và acetone. Ferulic acid bị phân hủy thành vinylguaialcol và CO2 [4]. 






Hình 2-6: Curcumin bị phân hủy trong môi trường kiềm [4] 














Phản ứng cộng H2 

Trong công thức cấu tạo của curcumin có chứa các hydrocarbon chưa no, chúng 

có khả năng tham gia phản ứng cộng với một, hai hoặc ba phân tử H2 để tạo thành 

các dẫn xuất như dihydrocurcumin, tetrahydrocurcumin và hexahydrocurcumin. 

Phản ứng imin hóa 

Hình 2-7: Phản ứng cộng H 2 của curcumin 

Curcumin là <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> diceton nên có thể cho phản ứng với các amin bậc nhất 

(RNH2), hydroxylamine (NH2OH), hydrazine (NH2NH2), semicarbazide 

(NH2NHCONH2)… để tạo thành các dẫn xuất imin (base Schiff) hoặc dẫn xuất imin 

tương ứng [3]. 

Hình 2-8: Phản ứng imin hóa [3] 

Phản ứng của nhóm hydroxyl trên vòng benzene 

Các cặp electron chưa liên kết của oxy trong nhóm hydroxyl liên <strong>hợp</strong> mạnh với 


vòng benzene tạo nên sự linh động cho hydro trong nhóm hydroxy do đó curcumin 

có tính acid và có khả năng phản ứng với các gốc tự do [3]. 


















Các nghiên cứu khác nhau đã khẳng định rằng trong các phản ứng gốc tự do, 

hydro có khả năng tách ra nhất từ nhóm phenol (-OH) của curcumin, tạo thành các 

gốc phenoxyl, được tạo ra bởi sự ổn định cộng hưởng trên cấu trúc keto-enol. 

Phản ứng tạo phức với kim loại 

Hình 2-9: Phản ứng của curcumin với gốc tự do [3] 

Curcumin tạo thành các phức <strong>hợp</strong> mạnh với hầu hết các ion kim loại đã biết. 

Cấu trúc và đặc tính vật lý của các phức này phụ thuộc vào bản <strong>chất</strong> của ion kim loại, 

cũng như các điều kiện phản ứng, do đó quyết định sự ổn định và phản ứng của chúng. 

Các hỗn <strong>hợp</strong> ổn định ở tỉ lệ 2:1 của một số kim loại chuyển tiếp có thể được 

điều chế bằng cách trộn một lượng curcumin với các muối kim loại trong các dung 

môi hữu cơ thích <strong>hợp</strong> và hồi lưu trong vài giờ, phức có thể được tách ra do kết tủa, 

được tinh chế bằng sắc ký cột và tái kết tinh. Phức <strong>hợp</strong> kim loại curcumin không chỉ 

làm thay đổi các đặc tính lý hoá của curcumin mà còn ảnh hưởng đến phản ứng sinh 

học của kim loại. Người ta nhận thấy phức <strong>hợp</strong> với curcumin làm giảm độc tính của 

kim loại [6]. 


Hình 2-10: Tạo phức với kim loại [6] 

(a) Cấu trúc 2:1 curcumin: phức <strong>hợp</strong> kim loại 

(b) Hỗn <strong>hợp</strong> curcumin: phức <strong>hợp</strong> kim loại 


















2.2.4. Hoạt tính sinh học của <strong>curcuminoid</strong> 

Hoạt tính sinh học của <strong>curcuminoid</strong> là kháng khuẩn, chống oxy hóa, kháng 

viêm, kháng ung thư, virus… 

Củ nghệ với hoạt <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> quý của mình từ lâu đã được sử dụng làm 

gia vị, <strong>chất</strong> tạo màu trong thực phẩm và điều trị cho nhiều loại bệnh. Trong nhiều thế 

kỷ, curcumin đã được sử dụng như là một gia vị, chế độ ăn uống với liều lên đến 100 

mg.ngày -1 . 

Hình 2-11: Công thức cấu tạo của curcumin [3] 

1. Nhóm parahydroxyl: hoạt tính chống oxi hoá. 

2. Nhóm cetone: kháng viêm, kháng ung thư, chống đột biến tế bào. 

3. Nhóm liên kết đôi: kháng viêm, kháng ung thư, chống đột biến tế bào 


Hình 2-12: Một số đặc tính dược liệu của Curcumin [1] 


















2.2.5. Các phương pháp trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

a. Phương pháp ngâm chiết 

Nguyên tắc 

Dựa trên hiện tượng thẩm thấu của dung môi vào tế bào thực vật, hoà tan hoạt 

<strong>chất</strong> sau đó khuếch tán ra ngoài. 

lượng 

Ưu, khuyết điểm 

phương pháp. 

• Ưu điểm: Thao tác dễ thực hiện, thiết bị đơn giản, không tiêu tốn năng 

• Khuyết điểm: Hiệu suất trích <strong>ly</strong> thấp, tốn nhiều thời gian nhất trong các 

b. Phương pháp soxhlet kết <strong>hợp</strong> vi sóng 

Nguyên tắc 

Thiết bị soxhlet sử dụng dung môi dễ bay hơi để khuếch tán, hòa tan <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> 

cần trích <strong>ly</strong> kết <strong>hợp</strong> với tác dụng của vi sóng, nước trong các tế bào thực vật bị nóng 

lên, áp suất bên trong tăng đột ngột làm các cấu trúc mô của thực vật bị phá vỡ làm 

cho <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> thoát ra bên ngoài hòa tan vào dung môi hữu cơ hoặc dung môi hữu cơ 

có thể dễ dàng khuếch tán vào bên trong cấu trúc của thực vật đang bao phủ bên ngoài 

nguyên liệu. 


• Ưu điểm: Hiệu suất trích <strong>ly</strong> cao, ít tốn thời gian, ít tốn dung môi 

• Khuyết điểm: Thiết bị có cấu tạo phức tạp, khó ứng dụng trong quy mô 

công nghiệp, không thể tự động hóa, lượng nguyên liệu bị giới hạn. 






Hình 2-13: Thiết bị soxhlet kết <strong>hợp</strong> vi sóng 














c. Phương pháp có sự hỗ trợ của sóng siêu âm 

Nguyên tắc 

Siêu âm cung cấp năng lượng thông qua hiện tượng tạo và vỡ bọt. Trong môi 

trường <strong>chất</strong> lỏng, bọt có thể hình thành trong nửa chu kỳ đầu và vỡ trong nửa chu kỳ 

sau, giải phóng một năng lượng rất lớn. Năng lượng này tạo nên lực cắt xén cao làm 

tăng tốc độ truyền khối của <strong>chất</strong> chiết, ngoài ra sự vỡ bọt cũng tạo nên sự khuấy trộn 

mạnh giúp cho sự khuếch tán <strong>chất</strong> chiết từ bên trong dễ dàng hơn làm giảm thời gian 

trích <strong>ly</strong>. 


• Ưu điểm: Hiệu suất trích <strong>ly</strong> cao, ít tốn thời gian, an toàn. 

• Khuyết điểm: Khó tự động hóa. 

Hình 2-14: Bể siêu âm 

d. Phương pháp sử dụng CO2 siêu tới hạn 






Hình 2-15: Hệ thống trích <strong>ly</strong> bằng CO 2 siêu tới hạn 














Nguyên tắc 

Phương pháp sử dụng CO2 ở trạng thái siêu tới hạn để trích <strong>ly</strong> các <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong>. Ở 

trạng thái siêu tới hạn của CO2, các tính <strong>chất</strong> hoá lý của dung môi thay đổi; hệ số 

thẩm thấu của dung môi cao, độ nhớt và sức căng bề mặt giảm,...qua đó giúp tăng 

khả năng khuếch tán mạnh vào nền nguyên liệu tốt hơn nhiều so với các dung môi 

thông thường khác. 

hóa. 


• Ưu điểm: Hiệu suất trích <strong>ly</strong> cao, ít tốn thời gian, an toàn, có thể tự động 

• Khuyết điểm: Chi phí rất đắt. 

2.3. Hệ liposome 

2.3.1. Phospholipid 

Phospholipid là một loại lipid có nhiều trong cơ thể động vật và thực vật, là 

thành phần chính của tất cả màng tế bào. Chúng có thể hình thành lớp lipid kép, vì 

đặc tính amphiphilic của chúng. Cấu trúc của phân tử phospholipid thường gồm có 

đuôi kị nước và đầu ưa nước có chứa một nhóm phosphate. Tính lưỡng 

thân mang lại cho phospholipid sự tự hình thành, khả năng nhũ hoá và thấm ướt. 

Khi tiếp xúc với nước, phần thân nước được hydrate hoá, phần đuôi có 

xu hướng thu nhỏ lại, tạo thành kết tụ kiểu micelle. Các nhóm phosphate có thể được 

biến đổi thành các phân tử hữu cơ đơn giản như choline [7]. 

Hình 2-16: Phospholipid 


Các phospholipid đầu tiên được xác định năm 1847 trong các mô sinh học là 

lecithin, hoặc phosphatidylcholine, trong lòng đỏ trứng gà bởi nhà hóa học và dược 

sĩ người Pháp, Theodore Nicolas Gobley. 


















2.3.2. Cấu tạo của liposome 

Liposome được mô tả lần đầu tiên bởi tiến sĩ Alec D. Bangham năm 1961 tại 

Viện Braham ở Cambridge. Trong khi thử nghiệm kính hiển vi điện tử mới của viện, 

vết bẩn âm tính thêm vào các phospholipid khô cung cấp bằng chứng thực tế đầu tiên 

cho thấy màng tế bào là cấu trúc lipid kép. Kể từ đó, một lượng lớn nghiên cứu có cơ 

chế liposome chi tiết trong việc cung cấp thuốc, chăm sóc cá nhân, và thậm chí cả 

trong thực phẩm. 

Hình 2-17: Cấu trúc của liposome 

Liposome là những tiểu phân hình cầu, được cấu tạo bởi các phân tử 

phospholipid tạo thành những lớp màng kép. Liposome được xem là một hệ dẫn 

truyền hoạt <strong>chất</strong> lý tưởng với khả năng chứa, bảo vệ, vận chuyển và phóng thích hoạt 

<strong>chất</strong> vào những vị trí mong muốn trong cơ thể một cách chính xác và đúng liều lượng. 

Khi sử dụng liposome làm <strong>chất</strong> mang thuốc, dược <strong>chất</strong> có thể phân bố trong khoang 

nước của liposome, phân bố giữa lớp phospholipid kép, tương tác và gắn với đầu 

không phân cực của phân tử phospholipid hoặc hấp phụ trên bề mặt của lớp 

phospholipid kép tùy thuộc vào đặc tính thân dầu hay nước của hoạt <strong>chất</strong> và tương 

tác hóa lý giữa dược <strong>chất</strong> với lớp phospholipid kép [8]. 






Hình 2-18: Quá trình giải phóng hoạt <strong>chất</strong> của liposome 














Ưu điểm của liposome: Phospholipid chủ yếu có nguồn gốc tự nhiên nên thực 

sự an toàn với cơ thể người. Liposome có khả năng encapsulate hoá nhiều hoạt <strong>chất</strong> 

ái nước và kị nước đồng thời với cấu trúc phospholiqid kép tương tự với cấu trúc 

màng tế bào làm cho liposome dễ dàng tương tác và phóng thích hoạt <strong>chất</strong> hiệu quả. 

Ngoài ra với kích thước nhỏ và đồng đều giúp liposome dễ dàng xâm nhập làm tăng 

khả năng dẫn truyền thuốc. 

Nhược điểm của liposme: Phospholipid không bền về mặt hóa học nên ảnh 

hưởng tới độ ổn định của liposome. Liposome dễ bị thanh thải bởi hệ thực bào, thời 

gian tuần hoàn khó kéo dài. Các phương pháp bào chế chỉ hạn chế trong phạm vi PTN 

khó phát triển trong phạm vi công nghiệp. Việc loại bỏ hết dung môi trong hệ là một 

vấn đề khó. 

2.3.3. Phân loại liposome 

Bảng 2-3: Các loại liposome [9] 

Loại Đặc điểm Kích thước 

SUV Đơn lớp 20-50 nm 

LUV Đơn lớp 50 nm 

GLV Đơn lớp >1000 nm 

OLV Đa lớp, ít nhất 5 lớp 100-1000 nm 

MLV Đa lớp, từ 5-25 lớp >500 nm 

MVV Cấu trúc liposome kép Vài trăm nm đến vài m 

2.3.4. Các phương pháp bào chế liposome 

a. Phương pháp hydrat hoá màng film 

Tạo film: Hòa tan hỗn <strong>hợp</strong> lipid trong dung môi thích <strong>hợp</strong>, bốc hơi dung môi 

bằng thiết bị cô quay chân không để loại dung môi (có thể thu hồi dung môi) hoặc 

đông khô lipid phù <strong>hợp</strong> để tạo thành màng mỏng lipid. 

Hydrate hoá: hydrate hoá lipid với nước hoặc dung dịch đệm ở nhiệt độ và thời 

gian thích <strong>hợp</strong> kết <strong>hợp</strong> với lắc hoặc quay tốc độ cao tăng hòa tan để tạo thành hỗn 

dịch liposome [8]. 



















Hình 2-19: Quy trình điều chế liposome theo phương pháp hydrat hoá [9] 

Ưu điểm: Tạo hệ liposome đa lớp, loại bỏ hết dung môi 

Khuyết điểm: Kỹ thuật đồng hoá phức tạp, kích thước lớn và không đồng nhất 

(50-1000 nm) 

b. Phương pháp tiêm (phương pháp dung môi) 

Ưu điểm: Đơn giản, nhanh chóng, không cần kỹ thuật đồng hoá cao. 

Khuyết điểm: Không đồng nhất về kích thước (30-110 nm), nếu dùng dung môi 

hữu cơ là ethanol thì hệ sẽ loãng do không loại hết được dung môi (ethanol tạo 

hỗn <strong>hợp</strong> đẳng phí với nước). 

Phương pháp bay hơi dung môi (Organic solvent injection method) 

Phương pháp này được Batzri and Korn tiến hành vào năm 1973. Các dung môi 

hữu cơ thường dùng là ethanol và diethyl ether. Tuy nhiên, ethanol được sử dụng 

rộng rãi hơn với nhiều nghiên cứu sử dụng phương pháp tiêm ethanol để điều chế 

liposome. 



















Hình 2-20: Phương pháp bay hơi dung môi [9] 

Phương pháp trải qua 3 giai đoạn chính 

Giai đoạn 1: Các thành phần như <strong>chất</strong> nhũ hoá, lipid, hoạt <strong>chất</strong>,... được hoà tan 

trong dung môi hữu cơ thích <strong>hợp</strong>, các thành phần được phân tán nhất định trong dung 

môi tạo hỗn <strong>hợp</strong> chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo. 

Giai đoạn 2: Hỗn <strong>hợp</strong> lipid được tiêm nhanh vào dung dịch đệm đồng thời được 

đồng hóa với tốc độ cực cao, dưới tác dụng của lực khuấy các thành phần trong lipid 

được phân tán đều trong dung dịch đệm. Quá trình làm giảm sức căng bề mặt của 

tướng dầu và tướng nước được diễn ra bởi các <strong>chất</strong> hoạt động bề mặt đặc biệt là 

lecithin (có thành phần chủ yếu là phospholipid) để hình thành các tiểu phân hình cầu 

- liposome. 

Giai đoạn 3: Hỗn <strong>hợp</strong> sau khi đồng hóa, các tiểu phân trong hệ liposome được 

tăng độ đồng đều và giảm về kích thước nhờ ảnh hưởng của sóng siêu âm. 

Phương pháp bay hơi pha đảo (reverse-phase evaporation) 

Phương pháp này được Szoka and Papahadjopoulos tiến hành vào năm 1978. 



















Hình 2-21: Phương pháp bay hơi pha đảo [8] 

c. Phương pháp bốc hơi pha đảo siêu tới hạn 

Năm 2001, Otake và các cộng sự lần đầu tiên đưa phương pháp bào chế 

bằng phương pháp bốc hơi pha đảo siêu tới hạn sử dụng scCO2 làm dung môi để 

hòa tan lipid. Nhiệt độ tăng lên để đạt được cả nhiệt độ chuyển pha của phospholipid 

và nhiệt độ siêu tới hạn của CO2. Áp suất cũng được giữ trên giá trị 

siêu tới hạn. Sau vài giây để đạt được cân bằng, một dung dịch nước của dược <strong>chất</strong> 

được đưa vào trong bình chịu áp suất lớn qua bơm cao áp (bơm HPLC), cho đến 

khi đạt được đủ dung dịch. Cuối cùng, áp suất giảm xuống để giải phóng CO2 và sự 

phân tán liposome đồng nhất được hình thành [8]. 

Hình 2-22: Phương pháp bốc hơi pha đảo siêu tới hạn [8] 

Ngoài các phương pháp được nêu ở trên, liposome còn được bào chế theo các 

phương pháp sau: 


Phương pháp thẩm tách bằng <strong>chất</strong> tẩy rửa (Detergent dia<strong>ly</strong>sis) 

Phương pháp vi dòng chảy (Microfluidization) 

Phương pháp màng tiếp <strong>hợp</strong> (Membrane contactor method) 


















Các phương pháp đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định, tuy nhiên nhận 

thấy phương pháp bay hơi dung môi (organic solvent injection method) kết <strong>hợp</strong> với 

sóng siêu âm là phương pháp đơn giản, hiệu quả phù <strong>hợp</strong> trong nghiên cứu cũng như 

ứng dụng trong thực tế sản xuất. 

DLS. 

2.3.5. Phương pháp phân tích phospholipid và liposome 

Các phương pháp phân tích phổ biến là: HPLC, GC, TEM, SEM, NMR, DSC, 

HPLC: sử dụng đầu dò bay hơi tán xạ ánh sáng để phân biệt phospholipid với 

các đầu nhóm khác nhau như: phosphatidyl choline, phosphatidyl serine, 

phosphatidyl inositol, phosphatidyl ethanolamine. Các phospholipid trên có đầu 

giống nhau nhưng chuỗi khác nhau. 

GC: phân biệt trong trường <strong>hợp</strong> chuỗi bị thuỷ phân và chuyển sang dạng 

methylester (chú ý phương pháp dùng phosphorus). 

NMR: định lượng phân tử phospholipid trong lớp kép cũng như trong giai đoạn 

tạo micelle. 

DSC: dùng để nghiên cứu trạng thái nhiệt của liposome. Nếu gọi Tpt là nhiệt độ 

môi trường chứa liposome thì khi Tpt > Tm (Tm: nhiệt chuyển pha) lớp màng sẽ trật tự 

và ổn định hơn và ngược lại. 

TEM: có 2 dạng 

Dạng Cryo-TEM: dùng để xác định đường kính của liposome 

Dạng Freeze- TEM: làm rõ dạng phiến mỏng và dạng bề mặt của liposome 

DLS: tán xạ ánh sáng là một kỹ thuật trong vật lý, có thể sử dụng để xác định 

sự phân phối kích thước của các hạt trong nhiều hệ khác nhau như: huyền phù, nhũ 

tương, po<strong>ly</strong>mer [9]. 



















CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 

3.1. Phương tiện nghiên cứu 

3.1.1. Thiết bị 

Bảng 3-1: Thiết bị sử dụng trong nghiên cứu 

STT Tên thiết bị Công dụng 

1 Cân 4 số và 2 số Cân khối lượng các thành phần 

2 Cân sấy ẩm Xác định độ ẩm của bột nghệ 

3 Tủ sấy Sấy nghệ 

4 Máy xay sinh tố lớn Xay nhỏ nghệ 

5 Bể siêu âm <strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

6 Thiết bị quang phổ UV-Vis Đánh giá các yếu tố khảo sát trích <strong>ly</strong> 

7 Máy xay sinh tố MX-GS1 Đồng hoá tạo hệ liposome 

8 Thiết bị DLS Đánh giá các yếu tố khảo sát tạo hệ 

9 Máy đo pH Xác định pH của dung dịch đệm 

9 Kim tiêm Phân phối hỗn <strong>hợp</strong> lipid 

3.1.2. Hoá <strong>chất</strong> 

Bảng 3-2: Hoá <strong>chất</strong> sử dụng trong nghiên cứu 

STT Tên hoá <strong>chất</strong> Vai trò Nguồn gốc 

1 Ethanol 96 o Dung môi Trung Quốc 

2 Lecithin Chất nhũ hoá Trung Quốc 

3 Tween 80 Chất nhũ hoá Trung Quốc 

4 Dầu dừa Tướng dầu Việt Nam 

5 Dầu khoáng Tướng dầu Việt Nam 

6 Dầu olive Tướng dầu Việt Nam 

7 Na2HPO4, NaH2PO4 Pha hệ đệm phosphate Trung Quốc 

8 Hexane Dung môi Việt Nam 

3.2. Phương pháp nghiên cứu 

Quá trình thực hiện đề tài trải qua 2 giai đoạn 

Giai đoạn 1: <strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> trong củ nghệ vàng 


Quá trình trích <strong>ly</strong> sử dụng phương pháp trích <strong>ly</strong> bằng dung môi có sự hỗ trợ của 

sóng siêu âm nhằm khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trích <strong>ly</strong> như tỉ lệ giữa 

bột nghệ/ethanol 96 o , thời gian siêu âm và số lần siêu âm. 


















Ưu điểm: Hiệu suất trích <strong>ly</strong> cao, ít tốn thời gian, an toàn… 

Khuyết điểm: Khó tự động hóa 

Có rất nhiều phương pháp để trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong>. Ngâm chiết là 

phương pháp cổ điển nhất nhưng do tốn quá nhiều thời gian nên phương pháp này 

không được đánh giá cao và ít được sử dụng. Các phương pháp còn lại là các phương 

pháp hiện đại và được sử dụng rộng rãi, cho hiệu suất trích <strong>ly</strong> và độ tinh khiết của 

<strong>curcuminoid</strong> rất cao tuy nhiên xem xét các điều kiện và các ưu - nhược điểm thì 

phương pháp trích <strong>ly</strong> dưới sự hỗ trợ của sóng siêu âm là phương pháp thích <strong>hợp</strong> để 

trích <strong>ly</strong> <strong>curcuminoid</strong> trong PTN cũng như trong công nghiệp. 

Sau khi trích <strong>ly</strong> các yếu tố ảnh hưởng được đánh giá bằng thiết bị quang phổ 

UV-Vis nhằm chọn ra điểm tối ưu cho từng yếu tố. 

Giai đoạn 2: Tạo hệ liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> 

Quá trình tạo hệ liposome sử dụng phương pháp bay hơi dung môi, kết <strong>hợp</strong> với 

sóng siêu âm nhằm khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tạo hệ như: Hàm 

lượng các thành phần (lecithin, tween 80, dầu, <strong>curcuminoid</strong>), thời gian đồng hóa, loại 

dầu, thời gian siêu âm. 

Phương pháp tạo được hệ liposome với kích thước nhỏ và đồng đều, quá trình 

thực hiện nhanh và đơn giản. Với nhiều ưu điểm vượt trội nên phương pháp được 

chọn để nghiên cứu tạo hệ liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong>. 

Sau khi tạo hệ liposome các yếu tố ảnh hưởng được đánh giá bằng thiết bị DLS 

nhằm chọn ra điểm tối ưu cho từng yếu tố. Sản phẩm cuối cùng được chụp kính hiển 

vi điện tử SEM. 

3.2.1. Quy trình thực hiện 

a. <strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

Chuẩn bị bột nghệ 


Hình 3-1: Quy trình sản xuất bột nghệ 

Củ nghệ vàng được thu mua ở chợ Xuân Khánh, phường Xuân Khánh, quận 

Ninh Kiều, TP. Cần Thơ. Sau đó tiến hành cạo sạch vỏ 5 kg củ nghệ tươi, rửa sạch 


















và cắt thành lát mỏng 3-5 mm rồi đem sấy ở 65 o C trong 15 giờ, sử dụng máy xay 

sinh tố để xay mịn thành bột. Độ ẩm bột nghệ được sát định bằng cân sấy ẩm đạt 

5,65% và khối lượng bột nghệ thu được là 250 g. Bột nghệ được lưu trữ lạnh và tránh 

ánh sáng. 

Quy trình trích <strong>ly</strong> 

Hình 3-2: Bột nghệ 

Hình 3-3: Quy trình trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> Curcuminoid 

Lấy 0,1 g bột nghệ ngâm với 5 mL dung môi hexane trong 9 giờ sau đó đem lọc 

để loại bỏ tinh dầu và hydrocarbon nặng (dịch chiết 1), bã rắn thu được tiếp tục trích 


<strong>ly</strong> với ethanol 96 o dưới sự hỗ trợ của sóng siêu âm bước tiếp theo là lọc để thu được 

dịch chiết <strong>curcuminoid</strong>. Lấy 0,1 mL dịch chiết 2 pha loãng với 10 mL ethanol 96 o và 

đem đo UV-Vis ở bước sóng 426 nm để xác định hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> thu được. 


















Các yếu tố khảo sát 

Thời gian siêu âm: 5; 15; 25; 35 (phút) 

Hình 3-4: Dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> 

Tỉ lệ bột nghệ/ethanol 96 o : 1/15; 1/25; 1/35; 1/45 (g.mL -1 ) 

Số lần siêu âm: 1; 2; 3 (lần) 

b. Tạo hệ phân tán liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> 

Chuẩn bị dung dịch đệm phosphate 

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng dung dịch đệm phosphate có vai trò đặc biệt 

quan trọng trong việc tạo hệ liposome, là môi trường phân tán và ổn định pH cho hệ. 

Tham khảo qua nhiều nghiên cứu cho thấy pH lý tưởng của hệ là 6,5. 

Tiến hành hòa tan 31,2 g NaH2PO4.2H2O trong 1 L nước cất thu được dung dịch 

a có CM là 0,2. Hòa tan 71,6 g Na2HPO4.12H2O trong 1 L nước cất thu được dung 

dịch b có CM là 0,2. Lấy 680 mL dung dịch a và 320 ml dung dịch b hòa tan vào nhau 

ta thu được dung dịch đệm phosphate có pH đạt 6,5. 






Hình 3-5: Dung dịch đệm phosphate 











Quy trình tạo hệ liposome 




Hình 3-6: Quy trình tạo hệ liposome 

Cân các thành phần như lecithin, tween 80, dầu cho vào cốc 100 mL, dùng pipet 

hút chính xác lượng dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> cho vào hỗn <strong>hợp</strong> trên. Đong 25 mL 

ethanol 96 o cho vào hỗn <strong>hợp</strong> và khuấy đều, dùng kim tiêm sục cho hỗn <strong>hợp</strong> hòa tan 

vào nhau. Hỗn <strong>hợp</strong> được tiêm nhanh vào dung dịch đệm phosphate đồng thời kết <strong>hợp</strong> 

với khuấy nhanh bởi thiết bị đồng hóa. Thời gian đồng hóa theo cơ chế 2 phút đồng 

hóa, 2 phút nghỉ và hỗn <strong>hợp</strong> được tiêm hoàn toàn trong 2 phút đầu tiên. 

Các yếu tố khảo sát 

Thời gian đồng hoá: 212 (phút); : 2 

Hàm lượng lecithin: 0,251,25 (g); : 0,25 

Hàm lượng tween 80: 0,251,25 (g); : 0,25 

Hàm lượng dầu: 0,52,5 (g); : 0,5 

Loại dầu: dừa, khoáng, olive 

Thời gian siêu âm: 515 (phút); : 10 

Hàm lượng <strong>curcuminoid</strong>: 0,53 (mg); : 0,5 

3.2.2. Bố trí thí nghiệm 


a. <strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

Thông số cố định cho tất cả thí nghiệm: 

• Khối lượng bột nghệ: 0,1 g 


















Thứ tự thí 

nghiệm 

TN1 

TN2 

TN3 

• Thể tích hexane: 5 mL 

• Thời gian ngâm hexane: 9 giờ 

Bảng 3-3: Bố trí thí nghiệm trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

Yếu tố khảo sát 

Tỉ lệ bột nghệ/ethanol 96 o 

(TL) 

Thời gian siêu âm 

(t) 

Số lần trích <strong>ly</strong> 

(n) 

Thông số 

cố định 

t: 15 phút 

n: 1 

TL: tối ưu của TN1 

n: 1 

TL: tối ưu của TN1 

t: tối ưu của TN2 

Thí nghiệm thực hiện theo phương pháp luân phiên từng biến. 

Thông số 

thay đổi 

1/15; 1/25; 1/35; 

1/45 (g/mL) 

0; 15; 25; 35; 45 

(phút) 

1; 2; 3 

Lấy 0,1 mL dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> pha loãng với 10 mL ethanol 96 o rồi đem 

đo UV-Vis ở bước sóng 426 nm để xác định hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> thu được và 

chọn điều kiện tối ưu cho từng yếu tố. 

b. Tạo hệ phân tán liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> 


nghiệm 

TN1 

TN2 

Bảng 3-4: Bố trí thí nghiệm tạo hệ liposome 


Thời gian đồng hoá 

(t) 

Hàm lượng lecithin 

(Le) 

Thông số 

cố định 

Le: 0,75 (g) 

Tw: 0,75 (g) 

LD: khoáng 

d: 1 (g) 

Cur: 1 (mg) 

Đệm: vừa đủ 100 (g) 


Tw: 0,75 (g) 

LD: khoáng 

d: 1 (g) 

Cur: 1 (mg) 


Thông số 

thay đổi 

2; 4; 6; 8; 10; 12 

(phút) 

0; 15; 25; 35; 45 

(phút) 




















nghiệm 

TN3 

TN4 

TN5 

TN6 

TN7 


Hàm lượng tween 80 

(Tw) 

Loại dầu 

(LD) 

Hàm lượng dầu 

(d) 

Thời gian siêu âm 

(ts) 

Hàm lượng 

<strong>curcuminoid</strong> 

(Cur) 

Thông số 

cố định 


Le: tối ưu của TN2 

LD: khoáng 

d: 1 (g) 

Cur: 1 (mg) 




Tw: tối ưu của TN3 

d: 1 (g) 

Cur: 1 (mg) 





LD: tối ưu của TN4 

Cur: 1 (mg) 






d: tối ưu của TN5 

Cur: 1 (mg) 






d: tối ưu của TN5 

ts: tối ưu của TN6 


Thông số 

thay đổi 

0,25; 05; 0,75; 1; 

1,25 (g) 

Khoáng, dừa, 

olive 

0,5; 1; 1,5; 2; 2.5; 

3 (g) 

5; 10; 15 (phút) 

0,5; 1; 1,5; 2; 2,5 


(mg) 


















3.2.3. Các phương pháp phân tích 

a. Thiết bị quang phổ khả kiến UV-Vis 

Phương pháp quang phổ hấp thụ phân tử UV-Vis (Ultra violet - Visible) là 

phương pháp phân tích hiện đại được áp dụng rộng rãi trong lĩnh vực thực phẩm và 

hoá học. Phương pháp cho kết quả phân tích nhanh với độ chính xác cao. Khi chiếu 

một chùm sáng có bước sóng phù <strong>hợp</strong> đi qua một dung dịch <strong>chất</strong> màu, các phân tử 

hấp thụ sẽ hấp thụ một phần năng lượng chùm sáng, một phần ánh sáng truyền qua 

dung dịch. Xác định cường độ chùm ánh sáng truyền qua đó ta có thể xác định được 

nồng độ của dung dịch. Phổ hấp thụ phân tử UV-Vis tuân theo định luật Bughe – 

Lambert – Beer: A = - lgT = lg (Io/It) = εbC với T = It/Io [10] 

Phương pháp lập đường chuẩn 

Hình 3-7: Máy quang phổ UV-Vis 

Cân chính xác 2 mg curcumin và định mức thành 100 mL bằng ethanol 96 o , thu 

được dung dịch ban đầu. Pha loãng dung dịch đầu thành các dung dịch có nồng độ 

thấp hơn. 

Dùng pipet lấy lần lượt 5 mL, 10 mL, 15 mL, 20 mL, 25 mL, 30 mL từ dung 

dịch ban đầu. Tiến hành định mức 6 mẫu trên trong 6 bình định mức 100 mL. Đem 


đo UV-Vis ở bước sóng λ = 426 nm để xác định độ hấp thụ các dung dịch và tiến 

hành lập đường chuẩn. 


















b. Thiết bị DLS 

Tán xạ ánh sáng là một kỹ thuật trong vật lý, có thể sử dụng để xác định sự phân 

phối kích thước của các hạt trong nhiều hệ khác nhau như: huyền phù, nhũ tương, 

po<strong>ly</strong>mer,… Dựa trên nguyên lý là các phân tử hay các hạt lớn chuyển động chậm hơn 

so với các phân tử nhỏ. Trong DLS, ánh sáng đi qua mẫu và ánh sáng tán xạ được 

phát hiện và ghi nhận ở một góc độ nhất định. Thời gian và cường độ tán xạ được ghi 

nhận, thông qua các công cụ tính toán cho ta kích thước hạt và sự phân bố kích thước 

của chúng [11]. 

c. Kính hiển vi điện tử SEM 

Hình 3-8: Nguyên lý hoạt động của DLS 

Kính hiển vi điện tử quét SEM là một loại kính hiển vi điện tử có thể tạo ra ảnh 

với độ phân giải cao của bề mặt mẫu vật bằng cách sử dụng một chùm điện tử (chùm 

các electron) hẹp quét trên bề mặt mẫu. Việc tạo ảnh của mẫu vật được thực hiện 

thông qua việc ghi nhận và phân tích các bức xạ phát ra từ tương tác của chùm điện 

tử với bề mặt mẫu vật [10]. 



















CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 

4.1. Phương trình đường chuẩn 

Bảng 4-1: Kết quả đo độ hấp thụ của các dung dịch curcumin theo nồng độ 

Nồng độ ppm 1 2 3 4 5 6 

Mật độ quang A 0,159 0,323 0,458 0,622 0,776 0,901 

Hình 4-1: Đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa nồng độ dung dịch curcumin và độ 

hấp thụ 

Vậy phương trình đường chuẩn thu được là: y = 0,1496x + 0,0165 

Với: 

Mật độ quang A 

0,159 

x là nồng độ dung dịch curcumin (ppm) 

y là độ hấp thụ 

4.2. <strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

4.2.1. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian siêu âm 

Kết quả đo UV-Vis: Phụ lục 1 

Nhận xét và bàn luận 

1 

0,8 

0,6 

0,4 

0,2 

0 

0,323 

y = 0,1495x + 0,0165 

R² = 0,9987 

0,458 

0,622 

0,776 

0,901 

0 1 2 3 4 5 6 7 

Nồng độ <strong>curcuminoid</strong> (ppm) 



















Hình 4-2: Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát thời gian siêu âm 

Từ hình 4-2, có thể thấy rằng sử dụng phương pháp ngâm chiết truyền thống 

hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> tăng dần nhưng rất chậm và mất rất nhiều thời gian. 

Cụ thể trong cùng thời gian là 15 phút, trích <strong>ly</strong> có hỗ trợ của sóng siêu âm hàm lượng 

<strong>curcuminoid</strong> thu được là 4,10% trong khi sử dụng phương pháp ngâm chiết thông 

thường chỉ thu được 3,33% chênh lệch 0,77%. Với ngâm chiết cần 6 giờ để đạt hàm 

lượng <strong>curcuminoid</strong> là 4,12% trong khi đó nếu có sự trợ giúp của sóng siêu âm thì 

thời gian để đạt được hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> 4,13% là 25 phút. Qua đó có thể thấy 

rằng sóng siêu âm làm tăng hiệu quả và giảm thời gian trích <strong>ly</strong> nhờ quá trình tạo bọt 

trong dung môi khi sóng truyền qua, hiện tượng sủi bọt tạo nên lực cắt xén cao làm 

tăng tốc độ truyền khối của <strong>chất</strong> chiết và sự vỡ bọt làm tăng áp suất và nhiệt độ, các 

tia dung môi li ti di chuyển với tốc độ cao va vào thành tế bào giúp chúng sự xâm 

nhập dễ dàng hơn. Với cơ chế tác động lực có cường độ lớn và đồng đều vào <strong>chất</strong> 

lỏng tạo sự dao động mạnh làm phá vỡ cấu trúc tế bào, tăng diện tích tiếp xúc giữa 

các pha với nhau từ đó tăng sự truyền khối kết quả là lượng <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

được trích <strong>ly</strong> nhiều hơn so với phương pháp ngâm chiết thông thường. 

Khi tăng dần thời gian siêu âm, hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> được cũng tăng 

dần. Từ phút thứ 5 đến phút thứ 15 hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> tăng mạnh cụ thể 

từ 3,59% lên 4,10% tương đương 0,51% sau đó tăng chậm ở 25 phút và 35 phút. 


Nguyên nhân là do trong khoảng 15 phút đầu sóng siêu âm tạo ra sự dao động lớn 

cùng với sự gia tăng nhiệt độ nhanh làm tăng quá trình truyền khối, kết quả là dung 

môi thẩm thấu vào nguyên liệu và hoà tan mạnh hoạt <strong>chất</strong>. Cùng với sự tăng thời gian 


















siêu âm thì sự phá vỡ cấu trúc tế bào bởi sóng siêu âm càng nhiều, tuy nhiên dung 

môi hoà tan hoạt <strong>chất</strong> dần đạt trạng thái bão hoà cho nên lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> 

được ở khoảng thời gian sau đó có tăng lên nhưng rất ít. Mặt khác các <strong>chất</strong> có phân 

tử lượng thấp sẽ thẩm thấu và hòa tan vào dung môi trước sau đó là các <strong>chất</strong> có phân 

tử lượng lớn hơn, khi thời gian trích <strong>ly</strong> ngắn sẽ không trích chiết được hết <strong>curcuminoid</strong> 

và khi thời gian trích <strong>ly</strong> càng dài thì dịch chiết sẽ lẫn nhiều tạp <strong>chất</strong> do đó 15 phút 

được chọn là thời gian tối ưu trong trích <strong>ly</strong>. 

4.2.2. Khảo sát ảnh hưởng của tỉ lệ bột nghệ/ethanol 96 o 



Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Mỹ Duyên (2016), so với các dung môi như 

ethanol 70 o , acetone, acetat ethyl thì ethanol 96 o là dung môi có độ phân cực phù <strong>hợp</strong> 

với <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong>, các dung môi còn lại đa số có độ phân cực cao hơn hoạt 

<strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> nên cho hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> thu được thấp mặt khác ethanol 

96 o là dung môi phổ biến nên phù <strong>hợp</strong> cho quá trình trích <strong>ly</strong> <strong>curcuminoid</strong>. 

Hàm lượng Cur (%) 

5,0 

4,0 

3,0 

2,0 

2,55 

4,12 

Hình 4-3: Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát ảnh hưởng của tỉ lệ bột nghệ/ethanol 96 o 

Khi tăng dần lượng dung môi hoà tan trên cùng một khối lượng bột nghệ, hàm 

lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> tăng dần. Khi lượng dung môi tăng từ 15 mL lên 25 mL, 

hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> tăng mạnh cụ thể tăng từ 2,55% lên 4,12% tương 

đương 1,57%, khi lượng dung môi tăng từ 25 mL lên 35 mL hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> 

trích <strong>ly</strong> tăng rất ít cụ thể tăng từ 4,12% lên 4,33% tương đương 0,21% tương tự khi 

lượng dung môi tăng từ 35 mL lên 45 mL hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> tăng 0,28%. 

4,33 

4,61 

1/15 1/25 1/35 1/45 

Nghệ/ethanol 96 o (g/mL) 



















Nguyên nhân do trong 1 g bột nghệ cần một lượng dung môi nhất định để hòa 

tan hoạt <strong>chất</strong>, thể tích dung môi ít hơn hay nhiều hơn giá trị tối ưu đều không tốt cho 

quá trình trích <strong>ly</strong>. Quá trình trích <strong>ly</strong> một <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> thực <strong>chất</strong> là quá trình thẩm thấu của 

dung môi qua màng tế bào của thực vật, dung môi sẽ hòa tan các <strong>chất</strong> một cách có 

chọn lọc và di chuyển ra ngoài theo cơ chế khuếch tán cứ như thế đến khi dung môi 

đạt trạng thái bão hoà, do đó khi lượng dung môi ít các quá trình thẩm thấu và khuếch 

tán diễn ra chậm và không ổn định đồng thời sẽ không hoà tan hết hoạt <strong>chất</strong> trong 

mẫu và nhanh chóng đạt đến trạng thái bão hoà, còn với lượng dung môi lớn các quá 

trình trên diễn ra nhanh chóng, tuy nhiên lượng hoạt <strong>chất</strong> trong mẫu là có hạn nên 

hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> được sẽ tăng lên nhưng không nhiều do đó việc sử 

dụng nhiều dung môi sẽ gây lãng phí và tốn năng lượng để thu hồi. Như vậy 25 mL 

ethanol là lượng dung môi tối ưu để trích <strong>ly</strong> <strong>curcuminoid</strong> trong 1 g bột nghệ. 

4.2.3. Khảo sát ảnh hưởng của số lần trích <strong>ly</strong> 



Hàm lượng Cur (%) 

5,0 

4,6 

4,2 

3,8 

3,4 

3,0 

3,98 

Hình 4-4: Biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát số lần trích <strong>ly</strong> 

Hình 4-4, cho thấy khi tăng số lần trích <strong>ly</strong> hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> được 

cũng tăng dần. Ở 1 lần đến 2 lần trích <strong>ly</strong> hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> được tăng 

nhanh cụ thể tăng từ 3,98% lên 4,40% tương đương 0,42% nhưng khi tăng số lần lên 

là 3 thì hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> được tăng lên không đáng kể cụ thể tăng từ 

4,40% lên 4,54% tương đương 0,14%. 

Nguyên nhân do ethanol là dung môi có khả năng hoà tan <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

rất tốt, ở lần trích <strong>ly</strong> đầu tiên một lượng lớn <strong>curcuminoid</strong> được lấy ra khỏi mẫu nghệ 

và đến lần trích <strong>ly</strong> thứ 2 thì dung môi đã hoà tan hầu hết lượng <strong>curcuminoid</strong> như vậy 

4,40 

4,54 

1 2 3 


Số lần 


















lượng <strong>curcuminoid</strong> còn lại ít nên đến lần thứ 3 thì lượng <strong>curcuminoid</strong> trích <strong>ly</strong> được 

rất ít. Vì vậy khi số lần trích <strong>ly</strong> là 1 thì sẽ không hoà tan hết lượng <strong>curcuminoid</strong> có 

trong mẫu và khi số lần trích <strong>ly</strong> là 3 thì lượng <strong>curcuminoid</strong> chiết được tăng không 

nhiều mà còn tiêu tốn năng lượng cho quá trình rất nhiều do đó số lần trích <strong>ly</strong> tối ưu 

là 2 lần. 

4.3. Tạo hệ phân tán liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> 

4.3.1. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian đồng hoá 

Kết quả đo DLS: Phụ lục 2 


Bảng 4-2: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của thời gian đồng hoá 

Thời gian đồng hoá (phút) MV (m) D50 (m) MV – D50 (m) 

Ghi chú: 

2 3,437 0,22 1,867 0,21 1,570 0,09 

4 3,160 0,03 2,463 0,06 0,696 0,03 

6 2,748 0,14 2,217 0,13 0,530 0,03 

8 2,639 0,16 2,149 0,13 0,490 0,06 

10 2,214 0,05 1,803 0,08 0,412 0,04 

12 2,450 0,01 1,735 0,08 0,715 0,07 

MV: Kích cỡ hạt trung bình theo thể tích 

D 50: Kích cỡ hạt chiếm 50% trong hệ 

MV – D 50: Độ chênh lệch giữa MV và D 50 

Kết quả trong bảng 4-2 là giá trị trung bình qua các lần thí nghiệm 

MV-D 50 

1,8 

1,4 

1,0 

0,6 

0,2 

1,57 

3,44 

0,70 

3,16 

2,75 

0,53 0,49 

2,64 

0,41 

2,21 

2,45 

0,71 

1,0 

2 4 6 8 10 12 

MV-D50 MV 

Thời gian (phút) 


MV 

(m) 

Hình 4-5: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của thời gian đồng hoá 

4,0 

3,5 

3,0 

2,5 

2,0 

1,5 


















Dựa vào hình 4-5, nhận thấy rằng khi tăng thời gian đồng hoá từ 2 phút đến 10 

phút giá trị MV và MV - D50 giảm dần biểu thị cho kích thước hạt giảm dần và sự 

phân bố đồng đều về kích thước trong hệ tăng dần, ở 10 phút giá trị MV và MV - D50 

là nhỏ nhất và lần lượt là: 2,21 m và 0,41 m, đến 12 phút hai giá trị này tăng lên 

đáng kể biểu thị cho kích thước hạt tăng dần và sự phân bố đồng đều về kích thước 

trong hệ giảm dần. 

Do trong thời gian tạo hệ liposome xảy ra hai quá trình là phân tán và ngưng tụ. 

Trong thời gian đầu quá trình phân tán chiếm ưu thế, quá trình ngưng tụ chỉ xảy ra 

với một lượng nhỏ các giọt. Khi thời gian đồng hoá ngắn làm giảm khả năng tiếp xúc 

và phân tán vào nhau của các thành phần, dẫn đến sức căng bề mặt các pha trong hệ 

giảm ít, làm chậm quá trình nhũ hóa kết quả là kích thước các tiểu phân liposome còn 

lớn và phân bố kích thước không đồng đều. Khi tăng thời gian đồng hóa thì khả năng 

phân tán tạo hệ tốt hơn, nhưng khi vượt qua khoảng thời gian tối ưu thì quá trình 

ngưng tụ xảy ra, các tiểu phân có khuynh hướng kết <strong>hợp</strong> lại với nhau làm tăng kích 

thước và giảm độ đồng đều trong hệ. Dựa vào hình 4-5 thì thời gian đồng hoá tối ưu 

cho quá trình tạo hệ liposome là 10 phút. 

4.3.2. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng lecithin 



Lecithin là một phospholipid, là <strong>chất</strong> hoạt động bề mặt lưỡng cực, còn gọi là 

phosphatidyl cholin. Trong hệ liposome, lecithin có vai trò là <strong>chất</strong> nhũ hoá giúp giảm 

sức căng bề mặt giúp các pha phân tán tốt vào nhau và là thành phần chính cấu tạo 

nên lớp vỏ phospholipid kép. 

Bảng 4-3: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng lecithin 

Hàm lượng lecithin (%) MV (m) D50 (m) MV – D50 (m) 

0,25 1,95 0,15 1,71 0,16 0,24 0,02 

0,50 2,01 0,20 1,70 0,14 0,32 0,07 

0,75 2,51 0,06 2,06 0,07 0,44 0,02 


1,00 2,84 0,10 2,23 0,12 0,61 0,02 

1,25 3,70 0,14 2,50 0,10 1,18 0,05 















Ghi chú: 








MV-D 50 

1,4 

1,2 

0,24 

Hình 4-6: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của hàm lượng lecithin 

Dựa vào hình 4-6, nhận thấy khi tăng hàm lượng lecithin từ 0,25% đến 1,25% 

giá trị MV và MV - D50 đều tăng dần biểu thị cho kích thước hạt tăng dần và sự phân 

bố đồng đều về kích thước trong hệ giảm dần. Ở 0,25% giá trị MV và MV - D50 là 

nhỏ nhất và lần lượt là: 1,95 m và 0,24 m 

Khi hai <strong>chất</strong> lỏng không tan vào nhau được trộn lẫn với nhau thì giữa bề mặt 

phân pha của hai <strong>chất</strong> lỏng này sẽ xuất hiện các ứng suất do sức căng bề mặt tạo nên, 

năng lượng bề mặt là đại lượng tỉ lệ thuận với sức căng bề mặt và diện tích phân pha. 

Lecithin có tác dụng làm giảm sức căng bề mặt, góp phần giảm năng lượng bề mặt, 

làm tăng độ bền hệ nhũ tương. Do đó tuỳ theo hàm lượng của tướng dầu mà sẽ có 

lượng lecithin nhất định để làm giảm sức căng bề mặt của nó, lượng lecithin ít hơn 

hay nhiều hơn giá trị tối ưu đó đều gây ảnh hưởng lớn đến kích thước và phân bố kích 

thước hạt của hệ. Khi hàm lượng lecithin dư sẽ gây cản trở, không gian để các hạt 

liposome phân tán ngày càng hẹp dần, tăng xác suất các tiểu phân gặp và va chạm 

với nhau làm tăng kích thước của hạt liposome. Dựa vào hình 4-6, chọn hàm lượng 

lecithin tối ưu là 0,25%. 

1 

0,8 

0,6 

0,4 

0,2 

0 

1,95 2,01 

4.3.3. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng tween 80 


0,32 

0,44 

2,51 

0,61 

2,84 

1,18 

0,25 0,5 0,75 1 1,25 

MV-D50 

MV 

MV (m) 

3,70 

4,5 

4,0 

3,5 

3,0 

2,5 

2,0 

1,5 

1,0 

0,5 

0,0 

Lecithin (%) 




















Tween 80 (po<strong>ly</strong>sorbate 80) là một <strong>chất</strong> hoạt động bề mặt không ion. Trong hệ 

liposome, tween 80 có vai trò là <strong>chất</strong> đồng nhũ hoá, kết <strong>hợp</strong> với lecithin tạo hệ nhũ 

bền và đồng đều. 

Bảng 4-4: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng tween 80 

Hàm lượng tween 80 (%) MV (m) D50 (m) MV – D50 (m) 

Ghi chú: 

0,25 2,29 0,09 1,91 0,09 0,39 0,04 

0,50 1,99 0,05 1,69 0,07 0,30 0,03 

0,75 1,86 0,04 1,60 0,07 0,25 0,03 

1,00 1,84 0,02 1,56 0,02 0,28 0,03 

1,25 1,79 0,02 1,51 0,04 0,28 0,02 




Kết quả trong bảng 4-4 là giá trị trung bình qua các lần thí nghiệm. 

MV-D 50 

0,5 

0,4 

0,3 

0,2 

0,1 

0 

2,29 

0,39 

0,3 

1,86 1,84 1,79 

0,28 0,28 

0,25 

Hình 4-7: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của hàm lượng tween 80 

Dựa vào hình 4-7, có thể thấy khi tăng hàm lượng tween 80 từ 0,25% đến 0,75% 

giá trị MV và MV - D50 đều giảm dần biểu thị cho kích thước hạt giảm dần và sự 

phân bố đồng đều về kích thước trong hệ tăng dần. Khi tăng hàm lượng tween 80 từ 

0,75% đến 1,25% giá trị MV giảm dần và MV - D50 tăng rất ít biểu thị cho kích thước 

hạt giảm dần và sự phân bố đồng đều về kích thước trong hệ giảm rất ít. 

1,99 

0,25 0,5 0,75 1 1,25 

MV-D50 MV 

MV (m) 

Do tween 80 có vai trò là làm giảm năng lượng bề mặt và sức căng trên bề mặt 

phân chia pha, giúp hai pha dầu và nước phân tán vào nhau. Quá trình tiêm hỗn <strong>hợp</strong> 

2,5 

2,0 

1,5 

1,0 

0,5 

0,0 

Tween 80 (%) 



















lipid vào dung dịch đệm là quá trình phân tử phospholipid trong ethanol chuyển sang 

pha nước để tạo lớp phospholipid kép nên khi hàm lượng tween 80 thấp thì quá trình 

này diễn ra khó khăn do sự chênh lệch sức căng bề mặt lớn, dẫn đến hệ liposome tạo 

thành có kích thước lớn và phân bố kích thước hạt không đồng đều nhưng khi hàm 

lượng tween 80 tăng lên cao, các phân tử sẽ kết <strong>hợp</strong> với nhau tạo thành các micelle 

có kích thước lớn. Ở 0,75% giá trị MV và MV - D50 lần lượt là: 1,86 m và 0,25 m 

do đó chọn hàm lượng lecithin tối ưu là 0,25%. 

4.3.4. Khảo sát ảnh hưởng của loại dầu 



Dầu có vai trò đặc biệt quan trọng và không thể thiếu trong việc tạo hệ nhũ, vừa 

là môi trường phân tán của các <strong>chất</strong> tan trong dầu, là <strong>chất</strong> nhũ hoá có khả năng hỗ trợ 

các <strong>chất</strong> HĐBM, dầu giúp tăng độ nhớt của hệ làm giảm xác suất gặp nhau của các 

tiểu phân qua đó làm tăng độ bền của hệ. 

Ghi chú: 

Bảng 4-5: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của loại dầu 

Loại dầu MV (m) D50 (m) MV – D50 (m) 

Khoáng (para) 1,96 0,09 1,72 0,11 0,24 0,02 

Olive 3,17 0,08 2,65 0,09 0,51 0,04 

MV-D 50 

0,6 

0,4 

0,2 

0 

Dừa 2,67 0,16 2,23 0,17 0,44 0,02 





0,24 

1,96 

0,51 

3,17 

0,44 

Para Olive Dừa 

MV-D50 MV 

MV (m) 


2,67 

Hình 4-8: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của loại dầu 

Dầu 

5 

4 

3 

2 

1 

0 


















Dựa vào hình 4-8, nhận thấy việc lựa chọn tướng dầu rất quan trọng, nó ảnh 

hưởng đến <strong>chất</strong> lượng của hệ nhũ thu được, cụ thể khi sử dụng dầu khoáng sẽ thu 

được hệ liposome có MV-D50 và MV đạt giá trị nhỏ nhất và khi sử dụng dầu olive sẽ 

thu được hệ liposome có MV-D50 và MV đạt giá trị lớn nhất. 

Ba loại dầu khảo sát là dầu khoáng (para), dầu dừa và dầu olive là các loại dầu 

có bản <strong>chất</strong> khác nhau. Dầu khoáng có thành phần chủ yếu là các ankan, dầu dừa chứa 

khoảng 47% acid lauric và các acid béo no khác như myristic, palmictic còn dầu olive 

chủ yếu là acid béo không no, chứa từ 55-83% acid oleic. 

Các loại dầu được cấu thành bởi các acid có mạch dài sẽ không tốt cho quá trình 

tạo hệ do tốn nhiều <strong>chất</strong> nhũ hoá để bẻ cong bề mặt pha dầu, mặt khác khi trong quá 

trình đồng hoá dầu sẽ cản trở và chiếm không gian phân bố của các liposome tạo 

thành trước đó vì vậy dầu olive có thành phần chủ yếu là acid oleic (C18) khi tạo hệ 

sẽ có kích thước hạt lớn hơn so với dầu dừa có thành phần chủ yếu là acid lauric (C12) 

và dầu khoáng (C15) mặt khác do dầu khoáng có thành phần là các ankan mạch dài 

có khả năng hoà tan tốt các thành phần không tan trong nước như <strong>curcuminoid</strong>, 

lecithin giúp tạo hệ có kích thước hạt nhỏ và phân bố kích thước hạt đồng đều hơn so 

với dầu olive và dầu dừa. 

4.3.5. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng dầu 

Kết quả đo DLSL: Phụ lục 2 


Ghi chú: 

Bảng 4-6: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng dầu 

Hàm lượng dầu MV (m) D50 (m) MV – D50 (m) 

0,5 1,96 0,06 1,66 0,04 0,30 0,02 

1 1,91 0,03 1,67 0,04 0,24 0,01 

1,5 1,85 0,03 1,57 0,03 0,28 0,01 

2 1,80 0,04 1,45 0,02 0,35 0,02 

2,5 1,79 0,07 1,45 0,07 0,34 0,01 























MV-D 50 

0,4 

0,32 

0,24 

0,16 

0,08 

0 

0,3 

Hình 4-9: Biểu đồ biểu diễn ảnh hưởng của hàm lượng dầu 

Dựa vào hình 4-9, có thể thấy khi tăng hàm lượng dầu từ 0,5% đến 1,0% giá trị 

MV và MV - D50 giảm biểu thị cho kích thước hạt giảm dần và sự phân bố đồng đều 

về kích thước trong hệ tăng, khi tăng dần hàm lượng dầu từ 1,0% đến 2,5% thì giá trị 

MV giảm dần còn giá trị MV - D50 tăng dần biểu thị cho kích thước hạt và sự phân 

bố đồng đều về kích thước trong hệ giảm dần. 

Để hệ nhũ bền thì lượng <strong>chất</strong> HĐBM xác định phải nhũ hoá hết toàn bộ lượng 

dầu thích <strong>hợp</strong>, lượng dầu ít hơn hay nhiều hơn giá trị tối ưu này đều không tốt cho hệ 

liposome. Khi lượng dầu ít các tiểu phân liposome có lớp vỏ mỏng dễ bị vỡ, làm hệ 

bất ổn và kém bền đồng thời lượng <strong>chất</strong> nhũ hoá dư có xu hướng kết <strong>hợp</strong> với nhau 

làm tăng kích thước hạt. Còn khi lượng dầu quá nhiều, độ nhớt của hệ tăng ngăn cản 

quá trình kết <strong>hợp</strong> của các tiểu phân do đó kích thước hạt trung bình của hệ giảm tuy 

nhiên khi lượng dầu càng nhiều thì lớp phospholipid kép sẽ khó đóng vòng. Lượng 

dầu là 1,0% giá trị MV và MV - D50 lần lượt là: 1,91 m và 0,24 m, tuy kích thước 

trung bình lớn hơn các giá trị của các hàm lượng dầu khác nhưng độ phân bố kích 

thước hạt là nhỏ nhất và đồng đều nhất do đó chọn hàm lượng dầu tối ưu là 1,0%. 

4.3.6. Khảo sát ảnh hưởng của thời gian siêu âm 



0,24 

0,28 

0,35 0,34 

MV (m) 

1,96 1,91 1,85 1,80 1,79 

0 

0,5 1 1,5 2 2,5 

MV-D50 MV 

Dầu Para (%) 

Sóng siêu âm với hiện tượng tạo và vỡ bọt cung cấp nguồn năng lượng rất lớn. 


Khi kết <strong>hợp</strong> sóng siêu âm trong quá trình tạo nhũ, sóng siêu âm với cường độ mạnh 

sẽ len lõi vào trong lòng <strong>chất</strong> lỏng và dao động liên tục làm phá vỡ sự liên kết trong 

pha phân tán từ đó pha phân tán có thể hoà tan tốt trong pha liên tục đồng thời dung 

4 

3 

2 

1 


















dịch bị xáo trộn mạnh làm cho các pha phân tán vào nhau đều hơn. Tùy theo nồng độ 

giữa pha phân tán và pha liên tục mà thời gian siêu âm được lựa chọn cho phù <strong>hợp</strong>. 

Ghi chú: 

Bảng 4-7: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của thời gian siêu âm 

Thời gian siêu âm MV (m) D50 (m) MV – D50 (m) 

0 1,91 0,03 1,67 0,04 0,24 0,010 

5 1,88 0,01 1,82 0,01 0,06 0,002 

10 1,85 0,02 1,80 0,02 0,05 0,003 

15 1,73 0,02 1,69 0,02 0,04 0,004 





0,26 

0,23 

0,2 

0,17 

0,14 

0,11 

0,08 

0,05 

0,02 

0,24 

Hình 4-10: Biểu đồ thể hiện ảnh hưởng của thời gian siêu âm 

Ở hình 4-10, nhận thấy khi tăng dần thời gian siêu âm từ 0 phút đến 15 phút giá 

trị MV và MV - D50 đều giảm đồng nghĩa với kích thước hạt nhỏ dần và phân bố kích 

thước hạt đồng đều hơn. 

1,91 

0,06 

1,88 

So sánh 2 giá trị ở thời gian 0 phút và 5 phút nhận thấy có sự chệnh lệch rất lớn 

cụ thể giá trị MV - D50 ở 0 phút là 0,24 m và ở 5 phút là 0,06 m, giá trị MV cũng 

giảm khi tăng thời gian siêu âm, qua đó có thể thấy sóng siêu âm đã làm giảm kích 

thước và tăng độ đồng đều kích thước hạt của hệ rất nhiều. Khi tăng thời gian siêu 

âm từ 5 phút đến 15 phút các giá trị MV và MV - D50 đều giảm biểu thị cho kích 

thước hạt giảm dần và sự phân bố đồng đều về kích thước trong hệ tăng nguyên nhân 

là sau khi tạo hệ liposome bằng thiết bị đồng hoá, hệ có kích thước lớn, phân bố kích 

0,05 

1,85 

0,04 

0 5 10 15 

MV-D50 MV 


1,73 

1,95 

1,90 

1,85 

1,80 

1,75 

1,70 

1,65 


















thước hạt vẫn chưa đồng đều và khi có sự hỗ trợ của sóng siêu âm, đặc biệt thời gian 

siêu âm càng kéo dài năng lượng cung cấp càng lớn, các quá trình xé nhỏ và xáo trộn 

diễn ra càng mạnh làm cho dung môi có thể thẩm thấu qua thành tế bào dễ dàng hơn, 

việc hoà tan hoạt <strong>chất</strong> và khuếch tán diễn ra nhanh hơn qua đó làm giảm kích thước 

các tiểu phân liposome và giúp các tiểu phân này có kích thước cũng như phân bố 

đồng đều hơn. 

4.3.7. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 



Ghi chú: 

Bảng 4-8: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng cucuminoid 

Thời gian siêu âm MV (m) D50 (m) MV – D50 (m) 

0,07 

0,06 

0,05 

0,04 

0,03 

0,02 

0,5 1,81 0,008 1,77 0,010 0,034 0,003 

1,0 1,83 0,007 1,80 0,009 0,030 0,003 

1,5 1,84 0,006 1,79 0,006 0,046 0,002 

2,0 

2,5 

3,0 

1,85 0,003 

1,87 0,017 

1,90 0,003 




1,80 0,001 

1,82 0,016 

1,84 0,002 


0,034 

1,81 

0,03 

1,83 

0,046 

1,84 

0,048 

1,85 

0,05 

1,87 

0,057 

0,048 0,004 

0,050 0,001 

0,057 0,004 


0,5 1 1,5 2 2,5 3 

MV-D50 

1,90 

Hình 4-11: Biểu đồ thể hiện ảnh hưởng của hàm lượng curucminoid 

MV 

1,90 

1,85 

1,80 

1,75 

1,70 

Curcuminoid (mg) 


















Từ biểu đồ hình 4-11, nhìn chung khi tăng dần lượng <strong>curcuminoid</strong> thì 2 giá trị 

MV-D50 và MV tăng dần. Khi lượng <strong>curcuminoid</strong> được nạp vào hệ là 1 mg nhận thấy 

hệ có kích thước hạt nhỏ và phân bố kích thước hạt đồng đều hơn so với các giá trị 

hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> khác do hệ chỉ dung nạp được một lượng hoạt <strong>chất</strong> nhất định. 

Khi lượng hoạt <strong>chất</strong> thấp hơn cụ thể là 0,5 mg, các tiểu phân liposome sẽ có 

kích thước nhỏ do chỉ phải chứa một lượng ít hoạt <strong>chất</strong> nhưng xét về độ đồng đều về 

kích thước hạt thì không có sự chênh lệch quá nhiều so với hệ được tạo có lượng 

<strong>curcuminoid</strong> là 1 mg, tuy vậy mục đích của hệ liposome là chứa được lượng hoạt <strong>chất</strong> 

nhiều nhất có thể do đó lượng <strong>curcuminoid</strong> tối ưu cho hệ được chọn là 1 mg chứ 

không phải 0,5 mg. 

Khi lượng <strong>curcuminoid</strong> tăng dần, nhận thấy giá trị MV và MV-D50 cũng tăng 

theo, nguyên nhân là do càng nhiều hoạt <strong>chất</strong> thì các tiểu phân liposome phải có kích 

thước đủ lớn để có thể chứa hết hoạt <strong>chất</strong> do đó kích thước hạt tăng lên, khi kích 

thước hạt tăng lên thì xác suất gặp và va chạm với nhau giữa các tiểu phân cũng tăng 

dần kết quả các hạt sẽ kết tụ tạo thành hạt có kích thước lớn hơn, mặt khác khi lượng 

<strong>curcuminoid</strong> quá lớn làm các tiểu phân có kích thước lớn, lớp vỏ mỏng dần và có thể 

vỡ ra làm hệ không ổn định, phân bố kích thước hạt không đồng đều. 

4.4. Kết quả phân tích SEM 


Hình 4-12: Kết quả chụp kính hiển vi điện tử SEM 


















Mẫu đo SEM tại SHTPLABS - Trung tâm Nghiên cứu triển khai Khu Công 

nghệ cao thành phố Hồ Chí Minh, địa chỉ: Lô I3, đường N2, Khu công nghệ cao, quận 

9, TP.HCM 

Kết quả SEM ở hình 4-12, nhận thấy các tiểu phân liposome có hình cầu, kích 

thước 80 nm, qua đó cho thấy hệ được phân tán tốt, kích thước nhỏ và độ đồng đều 

cao. 



















5.1. Kết luận 

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 

Sau quá trình nghiên cứu, đề tài với phương pháp trích <strong>ly</strong> bằng dung môi dưới 

sự hỗ trợ của sóng siêu âm đã trích <strong>ly</strong> được <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> với hàm lượng là 

4,4% với các điều kiện tối ưu được trình bày trong bảng 5-1. 

Bảng 5-1: Các thông số trích <strong>ly</strong> <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

Thông số Loại tạp <strong>chất</strong> <strong>Trích</strong> <strong>ly</strong> <strong>curcuminoid</strong> 

Dung môi Hexane Ethanol 96 o 

Tỉ lệ bột nghệ/dung môi (g/mL) 1/50 1/15 

Thời gian (h) 9 0,25 

Số lần 1 2 

Với phương pháp bay hơi dung môi kết <strong>hợp</strong> với sóng siêu âm, đề tài đã tạo được 

hệ liposome có mật độ phân bố rất đồng đều có kích cỡ hạt đạt 80 nm 

Bảng 5-2: Các thông số tối ưu của quá trình tạo hệ liposome từ dịch chiết <strong>curcuminoid</strong> 

STT Thông số Giá trị 

1 Thời gian đồng hoá (phút) 10 

2 Hàm lượng lecithin (%) 0,25 

3 Hàm lượng tween 80 (%) 0,75 

4 Loại dầu Khoáng 

5 Hàm lượng dầu (%) 1 

6 Hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> 80 (mg) 1 

7 Thời gian siêu âm (phút) 15 

5.2. Kiến nghị 

Do điều kiện hạn chế các thí nghiệm còn một vài vấn đề chưa được đánh giá, 

nghiên cứu. Vì thế, một số kiến nghị cho các nghiên cứu tiếp theo đã được đề xuất 


như sau: 

Tiến hành khảo sát ảnh hưởng yếu tố ảnh hưởng đến quá trình loại tinh dầu và 

hydrocarbon nặng bởi dung môi hexane. 


















trích <strong>ly</strong>. 

liposome. 

lotion,… 

Tiến hành khảo sát ảnh hưởng của cường độ, nhiệt độ siêu âm đến quá trình 

Đánh giá độ tinh khiết của <strong>hợp</strong> <strong>chất</strong> <strong>curcuminoid</strong> trong dịch chiết. 

Tiến hành khảo sát ảnh hưởng của tốc độ đồng hoá đến quá trình tạo hệ 

Đánh giá độ bền của hệ bằng phương pháp phá nhũ nhanh. 

Phối trộn hệ liposome <strong>curcuminoid</strong> vào các sản phẩm chăm sóc da như kem, 



















TÀI LIỆU THAM KHẢO 

1. P.N. Ravindran, K.N.B., K.Sivaraman, Medicinal and aromatic Plants - 

Turmeric - The Genus Curcuma. 2007. 

2. Lợi, Đ.T., Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam. Nhà xuất bản y học, 2004. 

3. Anh, C.T.K, Vĩnh, L.T.N., Tách, tổng <strong>hợp</strong> và khảo sát hoạt tính sinh học của 

các dẫn xuất curcumin từ bột <strong>curcuminoid</strong> thương phẩm. Báo cáo nghiên cứu 

khoa học, Đại học Lạc Hồng, 11/2010. 

4. Stankovic, I., Curcumin. Chemical anh technical Assessment (CTA), 2004. 

5. Surech D.Kumavat, Y.S.C., Degradation studies of curcumin. Pharmacy 

review & Research, 2013. 

6. Priyadarsini, K.I., The Chemistry of Curcumin: From Extraction Therapeutic 

Agrnt. December 2014. 

7. https://vi.wikipedia.org/wiki/Lớp_lipid_kép,15/11/2017. 

8. Thúy, N.T., Nghiên cứu bào chế Liposome làm <strong>chất</strong> mang thuốc. Luận văn đại 

học, Đại học Quốc Gia Hà Nội, 2017. 

9. Thiện, T.M., Nghiên cứu tạo hệ phân tán liposome <strong>curcuminoid</strong>. Luận văn đại 

học, Đại học Cần Thơ, 2012. 

10. Quyên, T.T.B., Bài giảng các phương pháp phân tích hiện đại. Đại học Cần 

Thơ, 2017. 

11. Duyên, N.T.M., Nghiên cứu bào chế liposome curcumin. Luận văn đại học, 

Đại học Cần Thơ, 2016. 



















PHỤ LỤC 

PHỤ LỤC 1: KẾT QUẢ ĐO UV-VIS 

Khảo sát ảnh hưởng của thời gian siêu âm đến quá trình trích <strong>ly</strong> 

‣ Kết quả đo độ hấp phụ quang khi khảo sát thời gian ngâm chiết 

Thời gian (phút) Độ hấp phụ quang A Hàm lượng Cur (%) 

15 2,01 0,05 3,33 

60 2,32 0,08 3,87 

360 2,52 0,03 4,19 

720 2,54 0,12 4,22 

‣ Kết quả đo độ hấp phụ quang khi khảo sát thời gian siêu âm 

Thời gian (phút) Độ hấp phụ quang A Hàm lượng Cur (%) 

5 2,17 0,10 3,59 

15 2,47 0,07 4,10 

25 2,49 0,02 4,13 

35 2,50 0,02 4,16 

Khảo sát ảnh hưởng của tỉ lệ bột nghệ/ethanol 96 o đến quá trình trích <strong>ly</strong> 

Tỉ lệ bột nghệ/ethanol 96 o (g/mL) Độ hấp phụ quang Hàm lượng Cur (%) 

1/15 2,55 0,01 2,55 

1/25 2,48 0,02 4,12 

1/35 1,86 0,14 4,33 

1/45 1,55 0,07 4,61 

Khảo sát ảnh hưởng của số lần siêu âm đến quá trình trích <strong>ly</strong> 

Số lần siêu âm Độ hấp phụ quang A Hàm lượng Cur (%) 

1 2,47 0,07 3,98 


2 1,36 0,10 4,40 

3 0,93 0,01 4,54 


















PHỤ LỤC 2: HÌNH ẢNH VÀ KẾT QUẢ 

Một số hình ảnh hệ liposome 

Trong các yếu tố khảo sát, chỉ có 4 yếu tố: hàm lượng lecithin, tween 80, dầu 

và <strong>curcuminoid</strong> khi thay đổi giá trị thì các mẫu có sự khác biệt về màu sắc và độ trong 

suốt. 

• Hình ảnh của các mẫu khi thay đổi hàm lượng tween 80 

• Hình ảnh của các mẫu khi thay đổi hàm lượng dầu 

• Hình ảnh của các mẫu khi thay đổi hàm lượng <strong>curcuminoid</strong> 



















Kết quả đo DLS 

Khảo sát ảnh hưởng của thời gian đồng hoá 

‣ Thời gian 2 phút 

%Tile Size(um) 

10,00 0,513 

20,00 0,696 

30,00 1,169 

40,00 1,517 

50,00 1,823 

60,00 2,258 

70,00 2,458 

80,00 2,863 

90,00 3,570 

95,00 4,530 



10,00 1,451 

20,00 1,784 

30,00 2,030 

40,00 2,251 

50,00 2,471 

60,00 2,707 

70,00 2,990 

80,00 3,39 

90,00 4,21 

95,00 5,18 



10,00 1,011 

20,00 1,503 

30,00 1,788 

40,00 2,015 

50,00 2,223 

60,00 2,432 

70,00 2,659 

80,00 2,942 

90,00 3,40 

95,00 3,920 





















10,00 0,920 

20,00 1,419 

30,00 1,708 

40,00 1,934 

50,00 2,136 

60,00 2,338 

70,00 2,554 

80,00 2,820 

90,00 3,24 

95,00 4,70 



10,00 0,611 

20,00 1,103 

30,00 1,388 

40,00 1,615 

50,00 1,823 

60,00 2,032 

70,00 2,259 

80,00 2,542 

90,00 3,00 

95,00 3,520 



10,00 0,722 

20,00 0,952 

30,00 1,238 

40,00 1,494 

50,00 1,714 

60,00 1,919 

70,00 2,129 

80,00 2,377 

90,00 2,742 

95,00 3,11 



















Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng lecithin 

‣ Lượng lecithin (%): 0,25 


10,00 0,699 

20,00 0,891 

30,00 1,216 

40,00 1,485 

50,00 1,683 

60,00 1,853 

70,00 2,024 

80,00 2,213 

90,00 2,491 

95,00 2,732 



10,00 0,717 

20,00 0,969 

30,00 1,313 

40,00 1,567 

50,00 1,761 

60,00 1,940 

70,00 2,121 

80,00 2,333 

90,00 2,650 

95,00 2,954 



10,00 0,867 

20,00 1,349 

30,00 1,627 

40,00 1,847 

50,00 2,045 

60,00 2,243 

70,00 2,456 

80,00 2,718 

90,00 3,130 

95,00 3,570 



















‣ Lượng lecithin (%): 1 


10,00 0,990 

20,00 1,451 

30,00 1,736 

40,00 1,699 

50,00 2,174 

60,00 2,384 

70,00 2,612 

80,00 2,905 

90,00 3,40 

95,00 4,00 

‣ Lượng lecithin (%):1,25 


10,00 1,451 

20,00 1,784 

30,00 2,030 

40,00 2,251 

50,00 2,471 

60,00 2,707 

70,00 2,990 

80,00 3,39 

90,00 4,21 

95,00 5,18 

Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng tween 80 

‣ Lượng tween 80 (%): 0,25 


10,00 0,778 

20,00 1,215 

30,00 1,545 

40,00 1,759 

50,00 1,940 

60,00 2,112 

70,00 2,297 

80,00 2,531 

90,00 2,905 

95,00 3,32 



















‣ Lượng tween 80 (%): 0,5 


10,00 0,717 

20,00 0,978 

30,00 1,310 

40,00 1,546 

50,00 1,731 

60,00 1,900 

70,00 2,074 

80,00 2,274 

90,00 2,578 

95,00 2,856 

‣ Lượng 

tween 80 (%): 0,75 


10,00 0,699 

20,00 0,897 

30,00 1,199 

40,00 1,448 

50,00 1,639 

60,00 1,804 

70,00 1,974 

80,00 2,165 

90,00 2,438 

95,00 2,687 

‣ Lượng tween 80 (%): 1 


10,00 0,661 

20,00 0,810 

30,00 1,057 

40,00 1,330 

50,00 1,542 

60,00 1,725 

70,00 1,904 

80,00 2,107 

90,00 2,395 

95,00 2,662 



















‣ Lượng tween 80 (%): 1,25 


10,00 0,582 

20,00 0,722 

30,00 1,004 

40,00 1,315 

50,00 1,519 

60,00 1,687 

70,00 1,845 

80,00 2,027 

90,00 2,284 

95,00 2,528 

Khảo sát ảnh hưởng loại dầu 

‣ Dầu khoáng (para) 


10,00 0,685 

20,00 0,861 

30,00 1,178 

40,00 1,459 

50,00 1,664 

60,00 1,839 

70,00 2,015 

80,00 2,210 

90,00 2,500 

95,00 2,757 

‣ Dầu Olive 


10,00 1,678 

20,00 1,938 

30,00 2,167 

40,00 2,390 

50,00 2,617 

60,00 2,859 

70,00 3,13 

80,00 3,51 

90,00 4,16 

95,00 4,83 



















‣ Dầu dừa 


10,00 0,754 

20,00 1,387 

30,00 1,765 

40,00 2,013 

50,00 2,219 

60,00 2,418 

70,00 2,625 

80,00 2,885 

90,00 3,29 

95,00 3,74 

Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng dầu 

‣ Lượng dầu (%): 0,5 


10,00 0,660 

20,00 0,791 

30,00 1,058 

40,00 1,408 

50,00 1,653 

60,00 1,847 

70,00 2,036 

80,00 2,244 

90,00 2,547 

95,00 2,818 

‣ Lượng dầu (%): 1 


10,00 0,704 

20,00 0,901 

30,00 1,227 

40,00 1,499 

50,00 1,697 

60,00 1,866 

70,00 2,034 

80,00 2,219 

90,00 2,491 

95,00 2,725 


‣ 


















‣ Lượng dầu (%): 1,5 


10,00 0,575 

20,00 0,710 

30,00 1,012 

40,00 1,332 

50,00 1,535 

60,00 1,703 

70,00 1,865 

80,00 2,055 

90,00 2,323 

95,00 2,594 

‣ Lượng dầu (%): 2 


10,00 0,687 

20,00 0,808 

30,00 0,960 

40,00 1,165 

50,00 1,455 

60,00 1,700 

70,00 1,885 

80,00 2,058 

90,00 2,253 

95,00 2,410 

‣ Lượng dầu (%): 2,5 


10,00 0,646 

20,00 0,764 

30,00 0,927 

40,00 1,170 

50,00 1,407 

60,00 1,609 

70,00 1,799 

80,00 2,012 

90,00 2,303 

95,00 2,571 



















Khảo sát ảnh hưởng của thời gian siêu âm 

‣ Thời gian (phút): 5 


10,00 0,913 

20,00 1,312 

30,00 1,537 

40,00 1,710 

50,00 1,869 

60,00 2,027 

70,00 2,200 

80,00 2,423 

90,00 2,782 

95,00 3,180 



10,00 0,883 

20,00 1,282 

30,00 1,507 

40,00 1,680 

50,00 1,839 

60,00 1,997 

70,00 2,170 

80,00 2,393 

90,00 2,752 

95,00 3,150 



10,00 0,733 

20,00 1,046 

30,00 1,354 

40,00 1,567 

50,00 1,741 

60,00 1,907 

70,00 2,085 

80,00 2,298 

90,00 2,649 

95,00 3,03 



















Khảo sát ảnh hưởng của lượng <strong>curcuminoid</strong> 

‣ Lượng <strong>curcuminoid</strong> (mg): 0,5 


10,00 0,942 

20,00 1,289 

30,00 1,484 

40,00 1,633 

50,00 1,767 

60,00 1,904 

70,00 2,054 

80,00 2,237 

90,00 2,542 

95,00 2,846 

‣ Lượng <strong>curcuminoid</strong> (mg): 1 


10,00 1,007 

20,00 1,306 

30,00 1,490 

40,00 1,643 

50,00 1,784 

60,00 1,931 

70,00 2,095 

80,00 2,301 

90,00 2,654 

95,00 3,045 



10,00 0,929 

20,00 1,277 

30,00 1,481 

40,00 1,639 

50,00 1,778 

60,00 1,921 

70,00 2,079 

80,00 2,273 

90,00 2,594 

95,00 2,923 





















10,00 0,951 

20,00 1,310 

30,00 1,515 

40,00 1,672 

50,00 1,811 

60,00 1,951 

70,00 2,102 

80,00 2,284 

90,00 2,574 

95,00 2,843 



10,00 0,947 

20,00 1,314 

30,00 1,521 

40,00 1,680 

50,00 1,822 

60,00 1,967 

70,00 2,127 

80,00 2,327 

90,00 2,67 

95,00 3,05 



10,00 1,052 

20,00 1,377 

30,00 1,536 

40,00 1,712 

50,00 1,853 

60,00 1,996 

70,00 2,154 

80,00 2,358 

90,00 2,659 

95,00 3,060

Trích ly hợp chất curcuminoid trong củ nghệ vàng và tạo hệ liposome từ dịch chiết này (2017)

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?