12. Communicatie, burgerschap en kunstmatige intelligentie
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Deel III Voorbereid<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> verander<strong>en</strong>d werkveld<br />
Rol <strong>en</strong> betek<strong>en</strong>is van het hbo in e<strong>en</strong> van AI doorspekte<br />
op<strong>en</strong>bare sfeer<br />
Ter afsluiting van dit essay pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> aantal mogelijkhed<strong>en</strong><br />
voor het Nederlands hbo om e<strong>en</strong> bijdrage te lever<strong>en</strong> aan de ontwikkeling<br />
van democratisch <strong>burgerschap</strong> in e<strong>en</strong> van AI doorspekt media- <strong>en</strong><br />
communicatiebestel. Allereerst gaan we in op de bijdrage die het onderwijs<br />
kan lever<strong>en</strong> aan de vorming van stud<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in hun rol als mondige <strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong><br />
burgers. Daarna behandel<strong>en</strong> we haar mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> verantwoordelijkhed<strong>en</strong><br />
in de scholing van experts die in hun latere beroepspraktijk mede vorm gaan<br />
gev<strong>en</strong> aan het media- <strong>en</strong> communicatiebestel of e<strong>en</strong> cruciale rol gaan spel<strong>en</strong> in<br />
de wijze waarop m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> organisaties daarmee omgaan. T<strong>en</strong> slotte gaan we<br />
in op de verantwoordelijkhed<strong>en</strong> van hogeschol<strong>en</strong> als instituties <strong>en</strong> actor<strong>en</strong> in het<br />
maatschappelijke bestel in de wijze waarop ze hun eig<strong>en</strong> media-, communicatie<strong>en</strong><br />
IT-praktijk invull<strong>en</strong> <strong>en</strong> de manier waarop ze van daaruit kunn<strong>en</strong> bijdrag<strong>en</strong> aan<br />
de bevordering van e<strong>en</strong> op<strong>en</strong> <strong>en</strong> democratische sam<strong>en</strong>leving.<br />
Onze voorstell<strong>en</strong> zijn gericht op e<strong>en</strong> actieve bijdrage van het hbo aan de<br />
realisering van het positieve sc<strong>en</strong>ario dat we aan het begin van dit essay<br />
hebb<strong>en</strong> gepres<strong>en</strong>teerd. We do<strong>en</strong> deze suggesties vanuit de overtuiging dat<br />
gew<strong>en</strong>ste toekomstbeeld<strong>en</strong> ons d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> do<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> inspirer<strong>en</strong> <strong>en</strong>, mits<br />
omgezet in concrete acties <strong>en</strong> praktijk<strong>en</strong>, wez<strong>en</strong>lijk kunn<strong>en</strong> bijdrage aan e<strong>en</strong><br />
betere toekomst, ook al kunn<strong>en</strong> we die toekomst niet voorspell<strong>en</strong> (vgl. Marseille<br />
et al., 2020, hoofdstuk 26 in deze bundel).<br />
Burgerschap in de gemedialiseerde wereld: mediawijsheid<br />
E<strong>en</strong> democratie kan niet bestaan zonder actieve <strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> burgers die<br />
het cem<strong>en</strong>t van de sam<strong>en</strong>leving vorm<strong>en</strong>, de civil society. Om die red<strong>en</strong> is<br />
het primair onderwijs sinds 2006 verplicht om aandacht te bested<strong>en</strong> aan<br />
<strong>burgerschap</strong>svorming (SLO, 2019; Wet op primair onderwijs, 1981). Omgang<br />
met media <strong>en</strong> informatie <strong>en</strong> deelname aan het maatschappelijke debat zijn<br />
wez<strong>en</strong>lijke compon<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van actief <strong>burgerschap</strong>. Volg<strong>en</strong>s de Raad voor Cultuur<br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> van morg<strong>en</strong> zich daarom te ontwikkel<strong>en</strong> tot mediawijze<br />
burgers. Mediawijsheid wordt gezi<strong>en</strong> als ‘het geheel van k<strong>en</strong>nis, vaardighed<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> m<strong>en</strong>taliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch <strong>en</strong> actief kunn<strong>en</strong><br />
beweg<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> complexe, veranderlijke <strong>en</strong> fundam<strong>en</strong>teel gemedialiseerde<br />
wereld’ (Raad voor Cultuur, 2005). Mediawijsheid kan niet los gezi<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
van <strong>burgerschap</strong>svorming <strong>en</strong> is e<strong>en</strong> fundam<strong>en</strong>tele voorwaarde om op alle<br />
18