Rol de Klotho y FGF23 en la regulación del fosfato y calcio plasmático
Rol de Klotho y FGF23 en la regulación del fosfato y calcio plasmático
Rol de Klotho y FGF23 en la regulación del fosfato y calcio plasmático
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Sin embargo, el mo<strong>de</strong>lo clásico propuesto no logra<br />
explicar a<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te el mecanismo <strong>de</strong> regu<strong>la</strong>ción<br />
para <strong>de</strong>sc<strong>en</strong><strong>de</strong>r el <strong>calcio</strong> y <strong>fosfato</strong> p<strong>la</strong>smático<br />
(<strong>la</strong> hormona hipocalcémica calcitonina ti<strong>en</strong>e un<br />
escaso rol <strong>en</strong> <strong>la</strong> regu<strong>la</strong>ción fisiológica <strong>de</strong>l <strong>calcio</strong>,<br />
tanto <strong>en</strong> humanos como <strong>en</strong> otras especies) (24) . Esto<br />
ha hecho p<strong>la</strong>ntear <strong>la</strong> exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> otros mediadores<br />
<strong>en</strong>docrinos involucrados, los cuales se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran<br />
actualm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> investigación.<br />
D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> estos pot<strong>en</strong>ciales mediadores, <strong>de</strong>stacan<br />
2 proteínas <strong>de</strong>scubiertas <strong>en</strong> los últimos 15 años que<br />
han <strong>de</strong>mostrado efectos relevantes <strong>en</strong> <strong>la</strong> regu<strong>la</strong>ción<br />
<strong>de</strong>l <strong>fosfato</strong> p<strong>la</strong>smático (y <strong>en</strong> m<strong>en</strong>or grado, con el<br />
<strong>calcio</strong> p<strong>la</strong>smático), l<strong>la</strong>madas <strong>Klotho</strong> y <strong>FGF23</strong>. Estas<br />
molécu<strong>la</strong>s actúan <strong>en</strong> forma conjunta, interaccionando<br />
con los compon<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo clásico,<br />
logrando un efecto hipofosfatémico.<br />
El objetivo <strong>de</strong> esta revisión es <strong>de</strong>scribir <strong>la</strong>s características<br />
g<strong>en</strong>erales <strong>de</strong> <strong>Klotho</strong> y <strong>FGF23</strong>, y sus efectos<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> regu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong> homeostasis <strong>de</strong>l <strong>fosfato</strong> p<strong>la</strong>smático,<br />
junto con su pot<strong>en</strong>cial rol <strong>en</strong> <strong>la</strong> regu<strong>la</strong>ción<br />
<strong>de</strong>l equilibrio <strong>de</strong>l <strong>calcio</strong> p<strong>la</strong>smático.<br />
26<br />
KlotHo<br />
<strong>Klotho</strong> es un g<strong>en</strong> <strong>de</strong>scubierto <strong>en</strong> 1996 que fue<br />
i<strong>de</strong>ntificado inicialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> ratones transgénicos<br />
que expresaban un f<strong>en</strong>otipo particu<strong>la</strong>r, interpretado<br />
como simi<strong>la</strong>r al <strong>en</strong>vejecimi<strong>en</strong>to humano<br />
prematuro (1,2,15) . Ellos pres<strong>en</strong>taban una sobrevida<br />
muy disminuida respecto a ratones controles<br />
(mortalidad <strong>de</strong> 100% a los 100 días), retraso <strong>de</strong>l<br />
crecimi<strong>en</strong>to, <strong>en</strong>fisema pulmonar, atrofia tímica,<br />
atrofia gonadal, sarcop<strong>en</strong>ia, atrofia cutánea, arteriosclerosis,<br />
osteoporosis, calcificación ectópica,<br />
hipercalcemia, hiperfosfatemia e hipervitaminosis<br />
D (15) . Estos ratones t<strong>en</strong>ían inhibida <strong>la</strong> expresión <strong>de</strong><br />
un g<strong>en</strong> localizado <strong>en</strong> el cromosoma 13, el que fue<br />
<strong>de</strong>nominado <strong>Klotho</strong>, <strong>la</strong> diosa griega que hacía girar<br />
el te<strong>la</strong>r <strong>de</strong>l hilo <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida.<br />
estrUctUra Y eXpresión <strong>de</strong> KlotHo<br />
<strong>Klotho</strong> se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> el cromosoma 13q12 <strong>en</strong> el<br />
ratón y el hombre. Consta <strong>de</strong> 5 exones y 4 intrones<br />
y mi<strong>de</strong> más <strong>de</strong> 50 Kb. El transcrito <strong>de</strong>l g<strong>en</strong> ti<strong>en</strong>e un<br />
tamaño <strong>de</strong> 5,2 Kb; por splicing alternativo se obti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
2 transcritos, uno que da orig<strong>en</strong> a una proteína<br />
transmembrana <strong>de</strong> 1012 aminoácidos y el otro, a<br />
una proteína secretable <strong>de</strong> 549 aminoácidos (13) . En<br />
el ratón, <strong>la</strong> expresión <strong>de</strong> <strong>Klotho</strong> transmembrana<br />
predomina por sobre <strong>la</strong> proteína secretada, mi<strong>en</strong>tras<br />
que <strong>en</strong> el hombre, se origina principalm<strong>en</strong>te <strong>la</strong><br />
isoforma secretable (13,17) . Ambas formas pres<strong>en</strong>tan<br />
actividad β-glucuronidasa (2) , relevante <strong>en</strong> algunos<br />
efectos <strong>de</strong> <strong>Klotho</strong>, <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>dos más a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte.<br />
El g<strong>en</strong> <strong>Klotho</strong> se expresa predominantem<strong>en</strong>te <strong>en</strong><br />
el riñón, principalm<strong>en</strong>te a nivel <strong>de</strong> <strong>la</strong>s célu<strong>la</strong>s <strong>de</strong>l<br />
túbulo distal (13) . Otros sitios don<strong>de</strong> se expresa, <strong>en</strong><br />
niveles significativam<strong>en</strong>te m<strong>en</strong>ores, son <strong>la</strong>s célu<strong>la</strong>s<br />
ep<strong>en</strong>dimales <strong>de</strong>l plexo coroi<strong>de</strong>o cerebral, hipófisis,<br />
glándu<strong>la</strong> paratiroi<strong>de</strong>a, músculo esquelético, p<strong>la</strong>c<strong>en</strong>ta,<br />
vejiga, colon, oído interno, nodo sinoauricu<strong>la</strong>r,<br />
páncreas, testículo y ovario (1,13) .<br />
La exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una isoforma transmembrana y<br />
una secretada, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> <strong>la</strong> evi<strong>de</strong>ncia <strong>de</strong> alteraciones<br />
<strong>de</strong>scritas <strong>en</strong> el ratón <strong>Klotho</strong> -/- <strong>en</strong> órganos<br />
don<strong>de</strong> no hay expresión <strong>de</strong> <strong>Klotho</strong>, hizo p<strong>la</strong>ntear<br />
que <strong>Klotho</strong> tuviera una acción <strong>en</strong>docrina, lo cual<br />
ha sido <strong>de</strong>mostrado <strong>en</strong> estudios posteriores, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do<br />
un rol significativo <strong>en</strong> <strong>la</strong> interacción con<br />
<strong>FGF23</strong> (14) .<br />
FgF23<br />
<strong>FGF23</strong> (fibrob<strong>la</strong>st growth factor 23) es un g<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong>scubierto <strong>en</strong> 2000, localizado <strong>en</strong> el cromosoma<br />
12p13 <strong>en</strong> el hombre, que codifica para una proteína<br />
secretable <strong>de</strong> 250 aminoácidos (19,20) . Es sintetizada<br />
fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el hueso por los osteocitos,<br />
y es capaz <strong>de</strong> activar el receptor FGFR1, ubicado<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> membrana p<strong>la</strong>smática (14) .<br />
Revista Hospital Clínico Universidad <strong>de</strong> Chile