la cultura de seguridad y defensa. un proyecto en marcha - IEEE
la cultura de seguridad y defensa. un proyecto en marcha - IEEE
la cultura de seguridad y defensa. un proyecto en marcha - IEEE
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Pedro Bernal Gutiérrez<br />
La <strong>cultura</strong> <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa <strong>en</strong> España. Sus oríg<strong>en</strong>es y evolución<br />
La nueva concepción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Fuerzas Armadas como instrum<strong>en</strong>to al servicio <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> causa <strong>de</strong> <strong>la</strong> paz internacional y <strong>la</strong>s nuevas responsabilida<strong>de</strong>s asignadas para<br />
casos <strong>de</strong> catástrofes naturales y humanitarias han contribuido a configurar <strong>un</strong>a<br />
nueva imag<strong>en</strong>, pero han introducido <strong>un</strong> factor distorsionante al tratar <strong>de</strong> conf<strong>un</strong>dir<br />
al combati<strong>en</strong>te con <strong>un</strong> miembro <strong>de</strong> ONG.<br />
En <strong>la</strong> actualidad, el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> política común <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa<br />
europea, que ti<strong>en</strong>e su orig<strong>en</strong> <strong>en</strong> el Tratado <strong>de</strong> Lisboa, recoge aspectos que han<br />
v<strong>en</strong>ido <strong>en</strong>contrando bu<strong>en</strong>a aceptación por <strong>la</strong> ciudadanía, como son <strong>la</strong> búsqueda<br />
<strong>de</strong> paz y estabilidad, el apoyo a <strong>la</strong> justicia, <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia, el <strong>de</strong>sarrollo y los<br />
<strong>de</strong>rechos humanos, <strong>la</strong> prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> conflictos y el empleo <strong>de</strong> medios <strong>de</strong> todo<br />
tipo para resolverlos.<br />
Su proyección sobre <strong>la</strong> nueva estrategia <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> españo<strong>la</strong> hace p<strong>en</strong>sar<br />
que contará con <strong>un</strong>a <strong>un</strong>animidad <strong>en</strong> cuanto a los ejes estratégicos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa<br />
nacional que no ha existido <strong>en</strong> los últimos 30 años, lo que t<strong>en</strong>drá <strong>un</strong> efecto<br />
favorable sobre <strong>la</strong> <strong>cultura</strong> <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa.<br />
■■<br />
Política <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa, Política <strong>de</strong> Estado<br />
44<br />
Durante casi <strong>un</strong>a década, <strong>la</strong> política <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa, basada <strong>en</strong> <strong>un</strong> mo<strong>de</strong>lo ori<strong>en</strong>tado<br />
a <strong>la</strong> <strong>de</strong>f<strong>en</strong>sa <strong>de</strong>l territorio no tuvo <strong>un</strong> gran protagonismo <strong>en</strong> <strong>la</strong> opinión pública<br />
ni estuvo especialm<strong>en</strong>te interre<strong>la</strong>cionada con otros <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tos, a pesar<br />
<strong>de</strong> que oficialm<strong>en</strong>te, <strong>la</strong>s disposiciones normativas reconocían que <strong>la</strong> Def<strong>en</strong>sa<br />
nos implicaba a todos.<br />
Es a partir <strong>de</strong> los 90 cuando, acor<strong>de</strong> con el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> política Exterior<br />
y <strong>de</strong> Seguridad, adquiere progresivam<strong>en</strong>te <strong>un</strong>a dim<strong>en</strong>sión internacional y se<br />
p<strong>la</strong>ntea <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> ir ligada con <strong>la</strong> política Exterior, con lo que <strong>la</strong> política<br />
<strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa precisa, al igual que aquel<strong>la</strong>, <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>un</strong>idad <strong>de</strong> acción y se subraya<br />
con más niti<strong>de</strong>z su carácter <strong>de</strong> política <strong>de</strong> Estado.<br />
La activa participación <strong>en</strong> operaciones internacionales y <strong>la</strong>s importantes y<br />
complejas <strong>de</strong>cisiones que han <strong>de</strong> ser tomadas <strong>en</strong> muchas ocasiones han traído<br />
consigo <strong>un</strong> mayor interés <strong>en</strong> <strong>la</strong> opinión pública y <strong>un</strong>a mayor pres<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el<br />
p<strong>la</strong>no <strong>de</strong> <strong>la</strong> actualidad.<br />
Una característica frecu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> política <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa, sobre todo <strong>en</strong> <strong>la</strong> última<br />
década, ha sido <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> cons<strong>en</strong>so y <strong>la</strong> politización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s dis<strong>en</strong>siones <strong>en</strong><br />
cuanto a <strong>la</strong> forma <strong>de</strong> gestión, que saltaban <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el Par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>to o <strong>la</strong> Comisión<br />
<strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa a <strong>la</strong> opinión pública. Sirvan como ejemplo <strong>la</strong>s controvertidas <strong>de</strong>cisiones<br />
re<strong>la</strong>cionadas con los conflictos <strong>de</strong> Irak o Afganistán, o con <strong>la</strong>s actuaciones<br />
<strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> secuestros.