12.02.2013 Views

EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com

EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com

EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Marco Tulio Cicerón El orador (a Marco Bruto)<br />

his artibus eruditum minime fallit, duplicem<br />

habuit docendi viam. Nam et ipse Aristoteles<br />

tradidit praecepta plurima disserendi et postea<br />

qui dialectici dicuntur spinosiora multa<br />

pepererunt. [115] Ego eum censeo qui<br />

eloquentiae laude ducatur non esse earum rerum<br />

omnino rudem, sed vel illa antiqua vel hac<br />

Chrysippi disciplina institutum. Noverit primum<br />

vim, naturam, genera verborum et simplicium et<br />

copulatorum; deinde quot modis quidque<br />

dicatur; qua ratione verum falsumne sit<br />

iudicetur; quid efficiatur e quoque, quid cuique<br />

consequens sit quidve contrarium; cumque<br />

ambigue multa dicantur, quo modo quidque<br />

eorum dividi explanarique oporteat. Haec<br />

tenenda sunt oratori —saepe enim occurrunt—,<br />

sed quia sua sponte squalidiora sunt, adhibendus<br />

erit in his explicandis quidam orationis nitor.<br />

XXXIII. [116] Et quoniam in omnibus quae<br />

ratione docentur et via primum constituendum<br />

est quid quidque sit—nisi enim inter eos qui<br />

disceptant convenit quid sit illud quod<br />

ambigitur, nec recte disseri umquam nec ad<br />

exitum perveniri potest—, explicanda est saepe<br />

verbis mens nostra de quaque re atque involuta<br />

rei notitia definiendo aperienda est, si quidem<br />

est definitio oratio, quae quid sit id de quo<br />

agitur ostendit quam brevissime; tum, ut scis,<br />

explicato genere cuiusque rei videndum est quae<br />

sint eius generis sive formae sive partes, ut in<br />

eas tribuatur omnis oratio. [117] Erit igitur haec<br />

facultas in eo quem volumus esse eloquentem,<br />

ut definire rem possit nec id faciat tam presse et<br />

anguste quam in illis eruditissimis<br />

disputationibus fieri solet, sed cum explanatius<br />

tum etiam uberius et ad <strong>com</strong>mune iudicium<br />

popularemque intellegentiam ac<strong>com</strong>modatius;<br />

idemque etiam, cum res postulabit, genus<br />

universum in species certas, ut nulla neque<br />

praetermittatur neque redundet, partietur ac<br />

dividet. Quando autem id faciat aut quo modo,<br />

nihil ad hoc tempus, quoniam, ut supra dixi,<br />

iudicem esse me, non doctorem volo. [118] Nec<br />

vero a dialecticis modo sit instructus et habeat<br />

omnis philosophiae notos ac tractatos locos.<br />

Nihil enim de religione, nihil de morte, nihil de<br />

pietate, nihil de caritate patriae, nihil de bonis<br />

rebus aut malis, nihil de virtutibus aut vitiis,<br />

47<br />

erudito en estas disciplinas, no se te ocultará<br />

que para esto hay dos caminos. Porque el<br />

mismo Aristóteles dio muchos preceptos, y<br />

después los llamados dialécticos los dieron<br />

mucho más espinosos y difíciles. Creo que<br />

quien aspire al lauro de la elocuencia no debe<br />

ser enteramente rudo e ignorante de estas cosas,<br />

sino que educado en la antigua doctrina o en la<br />

nueva de Crisipo, ha de conocer primero el<br />

valor, naturaleza y género de las palabras, lo<br />

mismo simples que <strong>com</strong>puestas, y ha de saber<br />

de cuántas maneras puede decirse una cosa, y<br />

cómo se distingue lo verdadero de lo falso,<br />

cuáles son las relaciones de causa y efecto, de<br />

consecuencia y contrariedad, y cómo se ha de<br />

dividir y explanar cada una de las cosas<br />

ambiguas. Todo esto debe observarlo el orador,<br />

porque a cada paso ocurre; pero él tiene que<br />

añadir, además, el esplendor y brillantez del<br />

estilo.<br />

Y <strong>com</strong>o en todo lo que depende del<br />

razonamiento debe empezarse por definir la<br />

materia de que se trata, porque si no están de<br />

acuerdo los que disputan sobre el valor de la<br />

cosa controvertida, nunca puede llegarse a un<br />

resultado; es necesario las más de las veces<br />

explicar y definir la cosa tal <strong>com</strong>o la<br />

entendemos, porque la definición es un modo<br />

de decir que muestra brevísimamente lo que es<br />

aquello de que se trata. Explicado el género,<br />

hay que ver sus especies o partes y dividir en<br />

ellas el discurso.<br />

El elocuente orador, cuya idea vamos trazando,<br />

sabrá definir, y no seca y brevemente, <strong>com</strong>o<br />

suele hacerse en las disputas filosóficas, sino<br />

con más amplitud y riqueza y de un modo más<br />

a<strong>com</strong>odado al juicio <strong>com</strong>ún y la inteligencia<br />

popular. Cuando el asunto lo pida, dividirá el<br />

género en especies, de tal modo que no sobre ni<br />

falte ninguna: cuándo y cómo ha de hacerlo, no<br />

me corresponde enseñarlo; ya dije que quiero<br />

ser juez y no maestro.<br />

Y no solo quiero que esté instruido en la<br />

dialéctica, sino que conozca todas las partes de<br />

la filosofía. Porque sin esta ciencia, nada de lo<br />

que pertenece a la religión, a la muerte, a la<br />

sociedad, al amor de la patria, a las virtudes o a<br />

los vicios, a las obligaciones, al dolor, al

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!