EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com
EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com
EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Marco Tulio Cicerón El orador (a Marco Bruto)<br />
numquam singulis, paulo alias pluribus, inter<br />
quae variis clausulis interponit se raro numerosa<br />
<strong>com</strong>prehensio; quam perverse fugiens Hegesias,<br />
dum ille quoque imitari Lysiam vult alterum<br />
paene Demosthenem, saltat incidens particulas.<br />
Et is quidem non minus sententiis peccat quam<br />
verbis, ut non quaerat quem appellet ineptum<br />
qui illum cognoverit. Sed ego illa Crassi et<br />
nostra posui, ut qui vellet auribus ipsis quid<br />
numerosum etiam in minimis particulis<br />
orationis esset iudicaret. Et quoniam plura de<br />
numerosa oratione diximus quam quisquam ante<br />
nos, nunc de eius generis utilitate dicemus.<br />
LXVIII. [227] Nihil enim est aliud, Brute, quod<br />
quidem tu minime omnium ignoras, pulchre et<br />
oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque<br />
lectissimis dicere. Et nec sententia ulla est quae<br />
fructum oratori ferat, nisi apte eita atque<br />
absolute, nec verborum lumen apparet nisi<br />
diligenter conlocatorum, et horum utrumque<br />
numerus inlustrat; numerus autem—saepe enim<br />
hoc testandum est—non modo non poetice<br />
vinctus verum etiam fugiens illum eique<br />
omnium dissimillimus; non quin idem sint<br />
numeri non modo oratorum et poetarum verum<br />
omnino loquentium, denique etiam sonantium<br />
omnium quae metiri auribus possumus, sed ordo<br />
pedum facit, ut id quod pronuntiatur aut<br />
orationis aut poematis simile videatur. [228]<br />
Hanc igitur, sive <strong>com</strong>positionem sive<br />
perfectionem sive numerum vocari placet, [et]<br />
adhibere necesse est, si ornate velis dicere, non<br />
solum, quod ait Aristoteles et Theophrastus, ne<br />
infinite feratur ut flumen oratio, quae non aut<br />
spiritu pronuntiantis aut interductu librari, sed<br />
numero coacta debet insistere, verum etiam<br />
quod multo maiorem habent apta vim quam<br />
soluta. Vt enim athletas nec multo secus<br />
gladiatores videmus nihil nec vitando facere<br />
caute nec petendo vehementer, in quo non<br />
motus hic habeat palaestram quandam, ut<br />
quicquid in his rebus fiat utiliter ad pugnam<br />
idem ad aspectum etiam sit venustum, sic orator<br />
nec plagam gravem facit, nisi petitio fuit apta,<br />
nec satis tecte declinat impetum, nisi etiam in<br />
cedendo quid deceat intellegit. [229] Itaque<br />
qualis eorum motus quos apalaistrous Graeci<br />
vocant, talis horum mihi videtur oratio qui non<br />
claudunt numeris sententias, tantumque abest ut<br />
quod ei qui hoc aut magistrorum inopia aut<br />
77<br />
veces con una sola, interponiendo de vez en<br />
cuando, entre las cláusulas cortas; alguna larga<br />
y numerosa. Queriendo huir de esto Hegésias<br />
e imitar malamente a Lisias, que es casi<br />
otro Demóstenes, procede <strong>com</strong>o por saltos,<br />
cortando siempre la frase, y errando no<br />
menos en los pensamientos que en las<br />
palabras, hasta el extremo de no poder hallarse<br />
nada más inepto que él.<br />
Ya que he discurrido acerca de la armonía<br />
del discurso más que otro alguno antes que<br />
yo, he de tratar ahora de su utilidad.<br />
No ignoras, Bruto, que el bien decir no es otra<br />
cosa que usar pensamientos y palabras<br />
escogidas. Y no hay idea alguna que en la<br />
oración dé fruto si no está bien expuesta y<br />
desarrollada; ni brillan las palabras si no están<br />
bien colocadas, y no las realza el número. Este<br />
número, conviene repetirlo, no es el poético, y<br />
difiere mucho de él, aunque no en su esencia,<br />
porque al cabo uno mismo es el ritmo del<br />
orador y el del poeta, y aun el de todo el que<br />
habla, y el de todo sonido que podemos medir.<br />
Pero el orden de los pies hace que lo que se<br />
pronuncia sea oración o poema.<br />
Está <strong>com</strong>posición, perfección o número es<br />
absolutamente necesaria al que quiere hablar<br />
con elegancia, no sólo, <strong>com</strong>o dicen Aristóteles<br />
y Teofrasto, para que el discurso vaya sujeto a<br />
una ley y no se extienda indefinidamente, sin<br />
más traba que las exigencias de la respiración o<br />
los puntos y <strong>com</strong>as de la escritura, sino porque<br />
el discurso armonioso tiene mucha más fuerza<br />
que el suelto y descolorido. Y así <strong>com</strong>o vemos a<br />
los atletas y gladiadores proceder siempre con<br />
arte en el huir y en el a<strong>com</strong>eter, juntando la<br />
utilidad de la pelea con la gallardía y elegancia;<br />
así el orador nunca hace herida grave, ni resiste<br />
victoriosamente el ímpetu del centrario, si no<br />
atiende al decoro en la resistencia misma.<br />
A los movimientos torpes y sin gracia del atleta<br />
se parece el discurso en que se presentan sin<br />
armonía las ideas y tan lejos está de ser verdad<br />
lo que afirman los que, o por falta de maestros,<br />
o por torpeza de ingenio, o por huir del trabajo,