EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com
EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com
EL ORADOR (A MARCO BRUTO) - GutenScape.com
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Marco Tulio Cicerón El orador (a Marco Bruto)<br />
transferunt animos et referunt ac movent huc et<br />
illuc, qui motus cogitationis celeriter agitatus<br />
per se ipse delectat. Et reliqua ex conlocatione<br />
verborum quae sumuntur quasi lumina magnum<br />
adferunt ornatum orationi; sunt enim similia illis<br />
quae in amplo ornatu scaenae aut fori<br />
appellantur insignia, non quia sola ornent, sed<br />
quod excellant. [135] Eadem ratio est horum<br />
quae sunt orationis lumina et quodam modo<br />
insignia: cum aut duplicantur iteranturque verba<br />
aut leviter <strong>com</strong>mutata ponuntur, aut ab eodem<br />
verbo ducitur saepius oratio aut in idem<br />
conicitur aut utrumque, aut adiungitur idem<br />
iteratum aut idem ad extremum refertur aut<br />
continenter unum verbum non in eadem<br />
sententia ponitur; aut cum similiter vel cadunt<br />
verba vel desinunt; aut cum sunt contrariis<br />
relata contraria; aut cum gradatim sursum<br />
versus reditur; aut cum demptis coniunctionibus<br />
dissolute plura dicuntur; aut cum aliquid<br />
praetereuntes cur id faciamus ostendimus; aut<br />
cum corrigimus nosmet ipsos quasi<br />
reprehendentes; aut si est aliqua exclamatio vel<br />
admirationis vel questionis; aut cum eiusdem<br />
nominis casus saepius <strong>com</strong>mutantur.<br />
[136] Sed sententiarum ornamenta maiora sunt;<br />
quibus quia frequentissime Demosthenes utitur,<br />
sunt qui putent idcirco eius eloquentiam<br />
maxime esse laudabilem. Et vero nullus fere ab<br />
eo locus sine quadam conformatione sententiae<br />
dicitur; nec quicquam est aliud dicere nisi omnis<br />
aut certe plerasque aliqua specie inluminare<br />
sententias: quas cum tu optime, Brute, teneas,<br />
quid attinet nominibus uti aut exemplis? Tantum<br />
modo notetur locus.<br />
XL. [137] Sic igitur dicet ille, quem expetimus,<br />
ut verset saepe multis modis eadem et una in re<br />
haereat in eademque <strong>com</strong>moretur sententia;<br />
saepe etiam ut extenuet aliquid, saepe ut<br />
inrideat; ut declinet a proposito deflectatque<br />
sententiam; ut proponat quid dicturus sit; ut,<br />
cum transegerit iam aliquid, definiat; ut se ipse<br />
revocet; ut quod dixit iteret; ut argumentum<br />
ratione concludat; ut interrogando urgeat; ut<br />
rursus quasi ad interrogata sibi ipse respondeat;<br />
ut contra ac dicat accipi et sentiri velit; ut<br />
addubitet ecquid potius aut quo modo dicat; ut<br />
dividat in partis; ut aliquid relinquat ac<br />
neglegat; ut ante praemuniat; ut in eo ipso in<br />
quo reprehendatur culpam in adversarium<br />
52<br />
semejanza hacen volar el pensamiento de una<br />
parte a otra: movimiento y agitación del ánimo<br />
que por sí mismo deleita.<br />
Grande ornato <strong>com</strong>unican al discurso las figuras<br />
que estriban en la colocación de las palabras.<br />
Aseméjanse a ciertos ornatos de la escena o del<br />
foro que no sólo embellecen, sino que por sí<br />
mismos son bellos. Lo mismo sucede con éstos<br />
matices y lumbres del discurso, vg.: el duplicar<br />
las palabras, o el repetirlas con pequeña<br />
variación, o el colocar el mismo vocablo al<br />
principio y al fin, o cualquier otro género de<br />
repetición, o el uso de una misma voz en dos<br />
distintas acepciones, o la semejanza de<br />
cadencias o desinencias, o las antítesis, o la<br />
gradación, o la disolución y el suprimir las<br />
conjunciones, o la pretericion, que consiste en<br />
omitir algo diciendo por qué, o la corrección de<br />
lo que nosotros mismos hemos dicho, o las<br />
exclamaciones de admiración y queja, o el<br />
declinar un nombre por varios casos.<br />
Las figuras de palabra son mucho más<br />
importantes, y <strong>com</strong>o las usa tanto Demóstenes,<br />
piensan algunos que este es el principal mérito<br />
de su elocuencia. Y en realidad nunca deja de<br />
dar alguna forma al pensamiento, ni es otra<br />
cosa el arte del bien decir sino iluminar con<br />
algún esplendor de forma todas o casi todas las<br />
sentencias. Si tú, Bruto, <strong>com</strong>prendes bien esto,<br />
¿para qué es añadir nombres o ejemplos? Basta<br />
con apuntarlo de pasada.<br />
El orador, cuya imagen trazamos, ha de tratar<br />
de muchos modos una misma cosa, detenerse a<br />
veces en una misma sentencia, a veces<br />
atenuarla, otras burlarse, o alejarse algo del<br />
asunto, o proponer lo que va a decir, o hacer<br />
una definición, o rectificar, o insistir en lo que<br />
dijo, o cerrar los argumentos, o interrogar y<br />
responderse a sí mismo, o querer que se<br />
entiendan sus palabras de un modo contrario de<br />
<strong>com</strong>o suenan, o manifestar dudas sobre lo que<br />
ha de decir y cómo, o dividir en partes, o pasar<br />
en silencio algo, o prevenirse con tiempo, o<br />
echar al adversario la culpa de lo que a él<br />
mismo se le acusa, o deliberar muchas veces<br />
con los que oyen y alguna vez con el