Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Vol : 1 : # aMk 107 09/03/2022
ËylYNskI dI pWCm ƒ icqfvnI, XUkryn qoN bfhr qwk jfeygI jµg
inAUXfrk. r¨sI
rfÈtrpqI vlfdImIr puiqn
ƒ ‘jfnvr’ dWsdy hoey
X¨krynI rfÈtrpqI
vlodomIr ËylYNskI ny pWCmI
dyÈF ƒ icqfvnI idWqI hY ik
X¨kryn ’c jfrI jµg ieWQy
nhIN rukygI, blik bfkI
dunIaf ƒ vI pRBfivq
krygI» iek ieµtrivAU
dOrfn ËylYNskI ny ikhf ik
hr koeI socdf hY ik asIN
amrIkf jF kYnyzf qoN bhuq
d¨r hF» nhIN, asIN ies
suqµqr Kyqr ’c hF» jdoN
aiDkfrF qy suqµqrqf dIaF
hWdF dI AulµGxf kIqI jf
rhI hY qF quhfƒ aWgy vWD ky
sfzI rWiKaf krnI pvygI»
ikAuNik sfzy bfad quhfzf
nµbr afeygf» asIN ijs
jfnvr nfl j¨J rhy hF
AusdI BuWK afsfnI nfl Kqm
hox vflI nhIN hY» Auh ijµnf
KFdf hY, Enf hI Ausƒ hor
cfhIdf hY» X¨kryn dy hvfeI
Kyqr ƒ surWiKaq krn dI
afpxI apIl duhrfAuNdy hoey
ËylYNskI ny ikhf ik asIN r¨s
ƒ AuWQy srgrm hox dI
iejfËq nhIN dy skdy,
ikAuNik Auh sfzy ’qy bµbfrI
kr rhy hn, Auh imËfeIl,
hYlIkfptr, jYWt PfeItr
Byj rhy hn» asIN afpxy
asmfn ƒ kµtrol nhIN kr
pf rhy» ËylYNskI ny aWgy
ikhf ik AunHF df mµnxf hY ik
amrIkI rfÈtrpqI joa
bfiezn jµg rokx leI hor
iËafdf kr skdy hn» mYƒ
Brosf hY ik Auh aijhf krn
’c smrWQ hn qy mYN Aus ’qy
Brosf krdf hF» X¨krynI
rfÈtrpqI dI itWpxI nfto dy
jnrl skWqr jyNs
stoltnbrg vloN ÈuWkrvfr
ƒ X¨kryn ’qy no PlfeI Ëon
kfiem krn dI mµg p¨rI
qrHF Kfrj kr dyx dy bfad
afeI hY» stoltnbrg ny
ikhf sI ik ies qrHF dI
koiÈÈ nfl p¨ry X¨rp ’c jµg
BVk skdI hY»amrIkI
ÌOjIaF ƒ sµGrÈ qoN bfhr
rWKx dI bfiezn dI
pRqIbWDqf ’qy pRqIikiraf
pRgt krdy hoey, ËylYNskI ny
ikhf ik r¨sI imËfeIlF
X¨kryn ’c jnqk iemfrqF,
X¨nIvristIaF qy bWicaF dy
zfktrF ƒ qbfh kr rhIaF
hn» jykr koeI imËfeIl
AuWpr AuWz rhI hY qF mYƒ
lWgdf hY ik koeI d¨jf jvfb
nhIN hY qy Aus ƒ mfr suWtx dI
Ër¨rq hY» quhfƒ i˵dgIaF
bcfAuxIaF pYxgIaF»
iksfn jQybµdIaF vWloN pµjfb Br ivWc ros mujæfhry
bIbIaYWmbI sbµDI PYsly ƒ Bfjpf df kyNdrIkrn vflf eyjµzf dWisaf; sµGrÈ qyjæ krn dI icqfvnI
cµzIgVH. pµjfb Br ’c
sµXukq iksfn morcy dI
agvfeI hyT iksfn
jQybµdIaF vWloN aWj pRdrÈn
kIqy gey» AunHF BfKVf ibafs
mYnyjmYNt borz (bIbIaYmbI)
ivWcoN pµjfb aqy hirafxf dI
numfieµdgI Kqm krn dy
PYsly ivruWD, cµzIgVH ’c
pµjfb df inrDfirq kotf
bhfl krn, lKImpur KIrI
kFz ivc muWK doÈI aÈIÈ
imsærf ƒ jæmfnq dyx aqy muWK
sfijÈ kriqaF ivc Èumfr
kyNdrI gRih rfj mµqrI ajY
imsærf ƒ mµqrI mµzl ivWcoN
htfAux, X¨kryn ivWc pVHn
gey ividafrQIaF dI
sruWiKaq dyÈ vfpsI leI
Xqn qyË krn aqy ihjfbdsqfr
ivvfd sbµDI GWtigxqIaF
nfl kIqI jf rhI
byiensfPI d¨r krky brfbrI
aqy afËfdI dy sµivDfnk hWk
brkrfr rWKx afid muWidaF
’qy ros jqfieaf» AunHF
pitaflf, sµgr¨r, mfnsf,
biTµzf, mogf, luiDafxf
iProjæpur, brnflf, jlµDr,
huiÈafrpur, kp¨rQlf, nvF
sæihr, aµimRqsr, gurdfspur,
PrIdkot, qrnqfrn aqy
mukqsr iËilHaF ivWc muËfhry
krky rfsætrpqI dy nF mµg
pWqr Byjy» mujæfhiraF dI
agvfeI b¨tf isµG burj igWl,
inrBY isµG ZuWzIky, blbIr
isµG rfjyvfl, hrmIq isµG
kfdIaF, pRym isµG Bµg¨, bldyv
isµG inhflgVH, kulvµq isµG
sµD¨, Purmfn isµG sµD¨, kuldIp
isµG vjIdpur, sqnfm isµG
sfhnI, mukysæ cµdr, kµvlpRIq
isµG pµn¨, sqnfm isµG bihr¨
aqy hrijµdr isµG tFzf afid
ny kIqI» iksfn afg¨aF ny doÈ
lgfAuNidaF ikhf ik
bIbIaYWmbI bfry ley jf rhy
PYsly aqy cµzIgVH ivWcoN pµjfb
dI BrqI dy koty ƒ Gtf ky
kyNdrI dKlaµdfËI df vfDf
ies df pRqWK sb¨q hY» AunHF
ikhf ik pµjfb df pfxI muPq
lutfAuxf bµd krky s¨by dI
jær¨rqF ƒ p¨rf kIqf jfvy»
afg¨aF ny aYlfn kIqf ik hWkI
sµGrsæ df dfierf sfry pIVq
lokF ƒ sæfml krky vDfieaf
jfvygf aqy sµGrÈ qyjæ kIqf
jfvygf» iksfn afg¨aF ny
krnftk ivWc ihjfb-dsqfr
ivvfd ƒ dyÈ dIaF GWtigxqIaF
nfl DWkf krfr
idWqf» AunHF ikhf ik Bfjpf dy
dyÈ ƒ vµzx dy mns¨by sPl
nhIN hox idWqy jfxgy» iksfn
afg¨aF ny X¨kryn-r¨s jµg ƒ
qurµq bµd kIqy jfx mµg
kIqI» iksfn afg¨aF ny nrmy
aqy hor PslF dy Krfby dy
muafvËy dI adfiegI POrI
krn dI mµg kIqI»
2 09/03/2022 KbrF
www.samajweekly.com
rUVIvfdI sRIlµkn ielfky ivWc pµj aOrqF df sriPµg gruWp afeIkfn
kolµbo. sRIlµkf dy ieWk
Coty ijhy ipµz afr¨µgm dI
ÈfimlI sµjXf ny sriPµg
dy nfl bdlfa dI
Èur¨afq kIqI hY» sriPµg
vWl AunHF dy jƒn ny smfj
dIaf r¨VIvfdI mfnqfvF ƒ
qoV ky dyÈ ivWc aOrqF
leI sriPµg df rfh KolH
idWqf aqy AunHF ny prvfr
vfilaF dI rok-tok,
smfj dy bµDnF ƒ qoVdy
hoey pihlf mihlf sriPµg
klWb bxfieaf» keI
pRqIXogqfvF krvfeIaF»
ienHF Coty-Coty XqnF nfl
ieh gruWp sriPµg
afeIkfn bx ky AuBiraf
hY» asl ivWc sRIlµkf dy
Samaj
Weekly
smfj vIklI
Editor-in-chief
Devinder Chander
+44 7878 456 484
Editor
Manohar Birdi
+44 7411 251 804
Managing Editor
Rajveer Samra
+44 7412 970 999
Editorial Office
Samaj Weekly
Samaj Media Enterprise Ltd
46 Summer Road
Erdington,Birmingham UK
B23 6UR
+44 7878 456 484
+44 121 565 4810
info@samajweekly.com
samajweekly@gmail.com
hr p®kfr dy vpfrk aqy klfsIPfeIz
ieÈiqhfr dyx leI sµprk kro»
p¨rb ivWc ar¨µgm qt
nfl dy Coty ijhy ipµz dI
vsnIk ÈfmlI aksr
smuµdr iknfry bYT ky
lihrF ƒ dyKdI rihµdI
sI» ipqf qy BrfvF ƒ ieWk
srP borz ivWc pYzl mfr
ky smuµdr ivWc d¨r inkl
jfx aqy lihrF dy ËrIey
hOlI-hOlI vfps muVn dy
romFck plF ivWc Auh vI
Èfml hoxf cfhuµdI sI»
ÈfmlI ny dWisaf, ‘‘mYN
iksy vI qrHF sriPµg
krnf cfhuµdI sI, pRµq¨
smuµdr iknfry aOrqF ƒ
sriPµg dI mnfhI sI»
r¨VIvfdI soc aijhI sI
ik lVkIaF isrP Gr df
lYtvIaf ivWc trUzo ny nfto
afgUaF nfl kIqI mulfkfq
rIgf,lYtvIaf. r¨s dy nfl
lWgdy iqµn bflitk dysæF dy afgäF
ƒ pRDfn mµqrI jsitn tr¨zo ny
afiKaf ik Auh X¨kryn iKlfP
jfrI kRYmiln dI jµg ivWc hI AunHF
df sfQ nhIN dyxgy sgoN ienHF dysæF
AuWqy kIqy jfx vfly sfeIbratYks
iKlfP vI kfrvfeI krngy»
afpxf lYtvIaf df drf sæur¨ krn
smyN mµglvfr ƒ rIgf ivWc gWl
kridaF tr¨zo ny afiKaf ik r¨s
vWloN sæur¨ kIqI geI ies cuxOqI df
sWB qoN pihlF sfhmxf ienHF dysæF
nfl hI ho irhf hY» ienHF iqµn nfto
BfeIvfl dysæF dy afgäF nfl
mIitµg ivWc tr¨zo ny afiKaf ik
AunHF sWBnF ƒ glq jfxkfrI idWqI
jf rhI qy k¨V pRcfr vI kIqf jf
irhf hY qy AunHF dIaF jmh¨rI kdrF
kImqF ƒ vI hOly ivWc ilaf jf
irhf hY»lYtvIaf dy pRDfn mµqrI
cuWlHf-cONkf krn leI
bxIaF hn» mrdF qy
sYlfnI aOrqF ƒ ar¨µgm
ikRsjfnIs kfrInjæ nfl mulfkfq
qy ilQuafnIaF qy aYstonIaf dy
hmruqbf aiDkfrIaF nfl
tYlIkfnPrµs ivWc tr¨zo ny ieh
itWpxIaF kIqIaF» ies mIitµg
ivWc tr¨zo nfl rWiKaf mµqrI
anIqf afnµd vI juVI» ijækrXog
hY ik kYnyzf nfto bYtlgruWp dI
agvfeI krdf hY»
qt Auqy lihrF AuWqy svfr
hox dI mn˨rI sI» mYN
iesy bµDn qoN afËfd hox
dI socI» keI lokF ny doÈ
lgfey ik q¨µ sRIlµkf df
siBafcfr ivgfV rhI
pWqrkfrF dI loV
eyN» DmkIaF idWqIaF
geIaF ik jy q¨µ iksy
lVkI ƒ sriPµg isKfeI
qF qYƒ dyÈ qoN kWZ dyxgy»
puls ny vI sfzy gruWp
dIaF aOrqF ƒ Èrfb qy
zrWgs dI qskrI dy doÈ
lgf ky pRyÈfn kIqf»
ieµnIaF pRyÈfnIaF dy
bfvj¨d asIN ztIaF
rhIaF»''agsq 2018
ivWc pihlf mihlf
sriPµg klWb bixaf»
ies nfl lVkIaF juVn
lWgIaF» AuNglIaF AuTIaF
qF kuJ ny afAuxf bµd kr
idWqf, pr kuJ luWk ky
sriPµg krdIaF rhIaF»
aWj mYNbr vD rhy hn»
smuµdr `c zuWby Èihr ivWc aYnrjI PIlz qy keI iprfimz
mYksIko. iensfn BfvyN ies
DrqI AuWqy hËfrF sflF qoN
rihµdy afey hn, pRµq¨ aWj vI
DrqI dy aµdr bhuq sfry
aijhy rhWs hn, ijnHF bfry
koeI nhIN jfxdf» ieWk
ivakqI ny glP afP mYksIko
ivWc ieWk aijhf rhWsmeI
Èihr lWBxdf dfavf kIqf hY,
jo krIb 12 hËfr sfl pihlF
iksy kfrn smuµdr ivWc zuWb
igaf sI» ies Èihr ƒ lWBx
vfly df nFa jfrj gyly
dWisaf igaf hY, jo irtfierz
afrkIElfijst hY» Aus df
dfavf hY ik smuµdr dy aµdr
zuWby Aus Èihr ivWc aYnrjI
PIlz hY aqy nfl hI keI
iprfimzs vI hn»‘d sn' dI
irport muqfbk jfrj Aus
rhWsmeI Èihr ƒ lWBx leI
Aus jgHf AuWqy 44 vfr jf cuWky
hn» AunHF df kihxf hY ik
AunHF ƒ smµudr dy iknfry ieWk
gRynfeIt vI imilaf sI, ijs
AuWqy kuJ iliKaf hoieaf hY»
AunHF ny ies ƒ iprfimz df
ihWsf dWisaf hY» irport
muqfbk Aus rhWsmeI jgHf
AuWqy brm¨zf tRYNgl vrgf
mfhOl hY, ies leI AuQy sfry
ielYktRoink afeItm kµm
kOmFqrI AuzfxF 27 mfrc qoN muV hoxgIaF ÈurU
nvIN idWlI. srkfr ny koivz-19 kfrn do sflF
dy vkPæy bfad 27 mfrc qoN kOmFqrI AuzfxF muV
sæur¨ krn df PYslf kIqf hY» ieh jfxkfrI
nfgirk hvfbfjæI mµqrfly dy aiDkfrIaF ny
idWqI» kronf mhfmfrI kfrn 23 mfrc 2020 qoN
kOmFqrI AuzfxF ƒ bµd kr idWqf igaf sI»
hflFik, eyar bbl pRbµDF qihq julfeI 2020
qoN Bfrq aqy lgpg 35 mulkF ivcfly ivsæysæ
kOmFqrI AuzfxF cWl rhIaF hn»
krnf bµd kr idµdy hn»
ieWQoN qk ik keI mCyiraF ƒ
AuQoN ajIb qrHF dy pWQr imly
hn qy ienHF sfry sb¨qF ƒ
afDfr mµn ky jfrj kihµdy
hn ik AuQy Ër¨r ieWk Èihr
hY, jo hËfrF sflF qoN smuµdr
ivWc zuWibaf hoieaf hY»
jfrj dIaF gWlF AuWqy bfkI
KojkfrF ƒ XkIn qF nhIN, pr
jfrj ƒ p¨rf XkIn hY ik
smuµdr dy aµdr ryq ivWc
sYNkVy iemfrqF dWbIaF
hoeIaF hn, AunHF df sbµD
gIjf dy iprfimz nfl hY»
irportF muqfbk irkI roibn
nFa dy sQfnk Kojkrqf vI
jfrj dy nfl Aus jgHf gey
aqy AunHF ny dyiKaf ik AuQy
acfnk AunHF dy kµpfs dI
idÈf bdl geI, ijWQy jfrj
ƒ XkIn hY ik AuQy iprfimzs
hn» ies qoN pqf lWgdf hY ik
smuµdr dy aµdr kuJ qF
aYnrjI hY, ijs ny kµpfs dI
idÈf ƒ bdl idWqf»
ieµglYNz dy hr ielfky ’c pWqrkfrF dI loV hY, pWqrkfrqf df ÈOk rWKx
vfly afpxI C.V. email: samajweekly@gmail.com AuWqy Byj skdy hn»
Editor-in-chief : Devinder Chander
Mob: 07878 456 484
not : pWqrkfrqf df qjurbf rWKx
vfly ƒ pihl idqI jfvygI»
www.samajweekly.com
KLbrF
09/03/2022
3
rUs-XUkryn jµg dy asr kfrn pµjfb ivWc kxk 250 rupey kuieµtl mihµgI
jlµDr. r¨s aqy X¨kryn
ivcfly cWl rhI jµg kr
ky keI cIËF dIaF kImqF
lgfqfr vD rhIaF hn qy
X¨rp dy keI dyÈF ivWc
kxk dI mµg p¨rI krn
leI aYksportrF ny
Bfrq ivWcoN vWD ByjxI
sæur¨ kr idWqI hY, ijs
kfrn eyQy kxk dy Bfa
ivWc 250 rupey kuieµtl
vD igaf hY» ijhVI
kxk pihlF 2150 rupey
kuieµtl ivWc ivkdI sI,
Aus dI kImq 2350
rupey kuieµtl ho geI hY,
jdik kyNdrI eyjµsIaF ny
tYNzr nfl jfrI kIqI
jFdI kxk df kµm rok
idWqf hY» r¨s qy X¨kryn
qoN 30 ÌIsdI qoN vWD kxk
bfkI dyÈF ƒ ByjI jFdI hY
qy Aukq dyÈFjµg dy kfrn
kxk dI splfeI hoxI
muÈikl ho rhI hY»
X¨kryn qoN vWzI mfqrf
ivWc s¨rjmuKI df qyl vI
bfkI dyÈF ƒ splfeI
kIqf jFdf hY, ijs krky
Kfx vfly qyl pihlF qoN
250 rupey pRqI tIn
mihµgy ho gey hn»mWD
pRdyÈ ivWc ienHF idnF
ivWc agyqI kxk bfËfr
ivWc af jFdI hY qF
aYksportrF ny kxk
ÉrIdx dI idlcspI
idKfeI hY» ies qoN
ielfvf Auqr pRdyÈ qy
rfjsQfn qoN vI kxk
aYksport kIqy jfx dI
sµBfvnf hY» ieWk
jfxkfrI muqfbk gujrfq
dI kFzlf bµdrgfh qoN
2600 rupey kuieµtl dI
phuµc kr ky kxk jfxI
Èur¨ hoeI hY»
aYksportrFvWloN Bfrq qoN
KrId kfrn pµjfb ivWc
kxk dy Bfa df vfDf
drj kIqf igaf hY»
pµjfb kyNdrI p¨l ivWc sB
qoN vWD kxk dyNdf hY»
kxk qoN ielfvf mYdy dIaF
kImqF vI 200 rupey
kuieµtl vD geIaF hn»
aftf bfËfr muqfbk afty
dIaF kImqF ivWc ies
krky qyËI nhIN afeI ik
srkfr vWloN aµn surWiKaf
Xojnf qihq do rupey pRqI
ikWlo kxk dI splfeI
kIqI jFdI hY»apRYl ivWc
afAux vflI kxk dI
ÉrId
vI
aYksportrFvWloN vWD
kIqy jfx dI sµBfvnf hY»
mWD pRdyÈ, Auqr pRdyÈ jF
rfjsQfn qoN pihlF hI
pµjfb ivWc kxk afAuNdI
rhI hY, pr jy
aYksportr agly smyN
ivWc pµjfb vWl vI afey
qF ieh Bfa hor vDxgy»
ies df nuksfn grIb
lokF ƒ qF hovygf, pr
iksfn ƒ Pfiedf iPr vI
huµdf nhIN jfpdf»
puiqn myry huiµdaF zrdy rhy, XUkryn AuWqy hmlf nhIN kr sikaf rUs: trµp
vfiȵgtn. X¨kryn AuWqy
r¨sI hmly bfry sfbkf
amrIkI rfÈtrpqI zonflz
trµp ny bfiezyn
pRÈfsn AuWqy inÈfnf
sfiDafqy ikhf ik myry
Èfsn dOrfn vI puiqn hmly
dI iqafrI kr rhy sn, pr
mYN AunHF ƒ r¨s dI rfjDfnI
AuWqy bµbfrI dI DmkI idWqI
qF ruk gey» zonflz trµp
ny afpxy dosq nfl Pon
AuWqy gWl kridaF ieh
dfavf kIqf hY, ijs dI
vIzIE vfierl ho rhI hY»
ieWk irport anusfr Ìon
AuWqy gWlbfq krdy hoey
trµp ny ikhf ik r¨s ny
Ebfmf Èfsn dOrfn kRImIaf
ƒ afpxy nfl imlf ilaf sI
qy bfiezyn dy Èfsn dOrfn
X¨kryn AuWqy hmlf kr
idWqf» AunHF ikhf ik myry
Èfsn dOrfn iksy ivWc vI
amrIkf ƒ aWKF idKfAux
dI ihµmq nhIN sI»trµp ny
gWlbfq dOrfn cInI
rfÈtrpqI ÈI ijµnipµg
bfry vI Kulfsf kIqf qy ikhf
ik mYN cIn dy rfÈtrpqI ƒ
ikhf ik qusIN iËafdf Auzfx
nf Bro, nhIN qF qfeIvfn
jldI hI nvF dyÈ bx
jfvygf» trµp ny ikhf ik
ies qoN bfad ijnipµg Èfq
ho gey hn» trµp ny aWgy
ikhf ik ijs qrHF sfzI ÌOj
aÌgfinsqfn qoN vfps
afeI hY, Aus nfl r¨s aqy
cIn ƒ hOslf imilaf hY»
dovyN dyÈ smJ gey ik
amrIkf kmËor hY qy koeI
vWzf ÌYslf nhIN lY skdf»
r¨s-X¨kryn XuWD qoN bfad
cIn qfeIvfn AuWqy hmlf
kr skdf hY»
vrnx Xog hY ik X¨kryn
AuWqy r¨sI ÌOj df hmlf
lgfqfr jfrI hY» r¨sI
rfsætrpqI puiqn ny
icqfvnI idWqI hY ik jy
X¨kryn nf suDiraf qF ies
dy nqIjy iBafnk hoxgy»
AunHF ikhf ik r¨s ny X¨kryn
dy sfry ÌOjI itkfixaF ƒ
qbfh kr idWqf hY»
BfrI bµbfrI kfrn XUkryn ivWc hflfq hor ivgVy
rUs ny nvF kfrIzor bxfieaf, XUkryn ny nkfiraf
kIv. X¨kryn dy vWzy
ielfky ivWcr¨s dy tYNk
afm qOr AuWqy ÈFq rhy qy
asmfnivWc vI jµgI
jhfËF dI g¨µj suxfeI
nhIN idWqI qF ÈihrFivWc
hvfeI hmly qoN lokF ƒ
sfvDfn krdy sfiern dI
afvfË qoN vI lok bycYn
nhIN hoey, pr rfq pYNdy
sfr ȵky muV isr cuWkx
lWg pey, BfvyN hmly
dIaF dihÈq vflIaF
s¨cnfvF hfly koeI nhIN
afeIaF» ies dOrfn r¨s
ny jµgI KyqrivWc Psy
X¨krynI lokF ƒ kWZx
leIaWj somvfr ƒnvF
kfrIzor bxfAux df
aYlfn
kIqf,
ijhVfX¨krynI ÈihrF qoN
r¨s qy Aus dy sihXogI
dyÈ bylfr¨s qk lokF ƒ
lY jfvygf, pr X¨kryn
srkfr ny ies
kfrIzorqoN lokF ƒ dyÈ qoN
kWZxƒ rWd kIqf
hY»X¨kryn ny ies ƒ r¨s
df anYiqk idKfvf ikhf
hY»X¨kryn dy mfrIpol
ÈihrivWc Bojn qy pfxI
dI Gft JWldy lok ipCly
keI idnF qoN GrFivWc
kYd hn» ieWQy r¨s dI
goÜfbfrI nfl lokF dI
hflq Érfb hY qy Auh
Gr CWz ky jfxf cfhuµdy
hn, pr bfhr huµdI
goÜfbfrI kfrn inkl
nhIN sky» somvfr svyry
jµgbµdI kr ky nvF
kfrIzor KoilHaf igaf qF
ies qoN rfjDfnI kIv,
KfrkIv, s¨mI qy
mfrIpol dy lok inkl
skdy sn» s¨mI Èihr
ivWcvWzI igxqIBfrqI
ividafrQI vI hn»r¨sI
Kbr eyjµsI afrafeIey
vWloNjfrI kIqy kfrIzor
dy nkÈy muqfbk kIv qoN
inkly lokF ƒ bylfr¨s
jfx aqy KfrkIv dy
lokF ƒ r¨s jfx dI
KuWlHidWqI geI
hY»X¨kryn dy
rfÈtrpqI vlodomIr
ËylYNskI dy bulfry ny
r¨s dy ies kdm ƒ p¨rI
qrHF anYiqk krfr dy
ky ikhf ikr¨s ienHF
lokF dI vrqoN tYlIivËn
inAUË PutyjivWc krnf
cfhuµdf hY,X¨kryn dy
lok afpxI ieWCf nfl
ikWQy jfxgy, ieh qYa
krnf AunHF df hWk
hY»vrnx Xog hY ik
aWj somvfr qk X¨kryn
qoN 15 lWK qoN vWD lok
inkl ky guaFZI
dyÈFivWc jf cuWky hn»
sB qoN vWD lok polYNz
gey hn» ies dOrfn
mIkoleIv ÈihrivWc
somvfr ƒ BfrI bµbfrI
dI Ébr hY»
4 09/03/2022 KbrF
www.samajweekly.com
koronf df muafvjæf lYx vfsqy Bfrq ivWc jfalI srtIiPkyt bxn lWgy
suprIm kort ny ikhf: iksy ƒ bKisæaf nhIN jfvygf
nvIN idWlI. Bfrq
dIsuprIm kort ny koronf
nfl mOqF bdly imldy
muafvjæy vfsqy jfalI
dfavy pysæ hox AuWqy icµqf
jæfhr kIqI aqy ikhf hY ik
keI lok koronf nfl hoeI
mOq df aYksgRysæIaf
muafvjæf lYx leI J¨Ty
mYzIkl srtIiPkyt bxvf
rhy hn, jy koeI eydF krdf
PiVaf igaf qF Auh Aus
ivruWD kfrvfeI qoN nhIN
iJjkxgy» adflq ny
afpxy hukmF dI durvrqoN
hoxivruWDvI icqfvnI idWqI
aqy ikhf ik aijhy lokF ƒ
PVn leI jFc kIqI jf rhI
hY» suprIm kort dy jsits
aYmafr sæfh dI agvfeI
vfly bYNc ny zfktrF
vWloNbxfey jFdy J¨Ty
srtIiPkytF AuWqy gµBIr
icµqf pRgtfeI hY» adflq
ny koronf nfl mOq hox dyJ¨Ty
srtIiPkyt rokx dy qrIky
bfry suJfa mµgy hn, jo
50,000 rupey aYksgRysæIaf
df lfB lYx leI bxf rhy
hn» kyNdr dI srkfr vWloN
sfilstr jnrl qusæfr
mihqf ny koronf dyPrjæI
srtIiPkyt jF J¨Ty
dfaivaF df muWdf AuTf ky
ieh suJfa idWqfik kronf
pIVqF dy irsæqydfrF vWloN
arjæIaF pysæ krn aqy
muafvjæy df lfB lYx leI
pµjfb Auqy sfiraF dI nËr, XU pI sB leI ‘hft kyk’
aµimRqsr. pµjfb, Auqr pRdyÈ,
goaf, mxIpur ivWc ivDfnsBf coxF dy
nqIjy 10 mfrc ƒ aYlfn kIqy
jfxgy» hr rfj dI afpxI rfjnIqI
hY qy sfry rfjF ivWc vWK-vWK
rfjnIiqk smIkrx hn, pr ies dy
bfvj¨d Auqr pRdyÈ ivWc cox nqIjy
AuWqy sB dI nËr hY» Auqr pRdyÈ
ies dysæ df sB qoN vWzf rfj hY aqy
AuQy dI isafsq AuWqy kyNdr dI
srkfr qih huµdI hY, ies leI
aWjkWlH cox mfhOl ivWc X¨ pI dI cox
‘hft kyk' bxI hoeI hY»pµjfb ivWc
iks dI srkfr bxygI, ieh ajy qk
sfÌ nhIN hoieaf, pr pµjfb dy nfl
lokF df iDafn Auqr pRdyÈ AuWqy vI
hY» Auqr pRdyÈ ivWc hfly Bfjpf dI
srkfr hY» 2017 dIaF ivDfnsBf
coxF ivWc EQy Bfjpf ny 403 ivWcoN
312 sItF ijWqIaF sn»ies vfr
Auqr pRdyÈ df mfhOl bdilaf ijhf
hY» ijvyN 2017 ivWcBfjpf dI sfP
lihr nËr idWsdI sI, ies vfr
nËfrf alWg hY» Bfjpf dIaF rYlIaF
ivWc BIV sI, pr ies dy nfl
smfjvfdI pfrtI dIaF rYlIaF ivWc
vI BIV GWt nhIN sI» ies kfrn ies
vfr donF pfrtIaF df p¨rf Ëor lWgf
irhf hY, ijs kfrn Auqr pRdyÈ dy
cox nqIjy ies vfr sB dI nËrF
ivWc hn»
mfeIinµg mfPIaf ny pµjfb dy phfV vI vyc KfDy
n¨rpur bydI. pµjfb ivWc
iÈvfilk dIaF phfVIaF
ivc ipµz KyVf klmOt ivWc
mfeIinµg mfPIey vWloN lµmy
smyN qoN kudrqI sroqF nfl
CyVCfV kridaF gYr
kfƒnI qOr AuWqyphfVIaF
pWDrIaF kIqIaF jf rhIaF
hn» ies ielfky ivWc lWgy
drjnF ston krWÈrF ny
sYNkVy eykV phfVIaF
afpxy lpyt ivWc lY ky
phfV pWDry krn vyly
phfVIaF ivWc ieWk
ieiqhfsk gurduafry qy
mµdr nyVly phfV vI pWDry
kr idWqy hn» ienHF
ieiqhfsk asQfnF dIaF
iemfrqF izWg vI skdIaF
hn» kWlH EQy geI
pWqrkfrF dI tIm ny dyiKaf
ik mfeIinµg mfPIey dy
lokafpxIaF poklYn mÈInF
nfl ibnF iksy zr qoN
phfVIaF kWt rhy sn»
ston krWÈrF AuWqy sYNkVy
tn kWcf mfl ipaf sI»
ieµJ lWgdf sI ik ieWQy
kfnuµn nFa dI koeI cIË hI
nhIN» KyVf klmOt qy hor
ipµzF dy lokF ny ikhf ik
AunHF ny ies bfry iËlHf
pRÈfsn ƒ keI vfr
iÈkfieqF kIqIaF, pr
mfeIinµg mfPIaf iKlfP
kfrvfeI nhIN huµdI» lokF
dy lfey ruWK vI mfPIaf vWZ
lYNdf hY» AunHF ikhf ik jy
iesy qrHF phfV kWtIdy rhy
qF afAux vfly smyN ivWc
pfxI df pWDr hor z¨µGf ho
jfvygf aqy iksfnI ƒ
gµBIr smWisafvF df sfhmxf
krnf pvygf» ies
bfrymfeIinµg ivBfg dy aYs
zI E ny ikhf ik mfmlf
AunHF dy iDafn ivWc hY»
nfjfieË mfeIinµg rokx
leI cfr mYNbrI kmytI
bxfeI hY aqy dosæIaF
iKlfP kfrvfeI kIqI
jfvygI»
ieWk smF hWd hoxI cfhIdI
hY»jsits sæfh ny adflq
ivWcafey kyrl dy sInIar
vkIl afr bsµq ƒ ikhf ik
ikRpf krky suJfa idE ik
asIN zfktrF vWloN jfrI kIqy
jfalI srtIiPkytF ƒ ikvyN
rok skdy hF» ieh iksy hor
df asl hWk Koh skdf
hY»kort ny aglI suxvfeI
14 mfrcdIrWKI hY» suprIm
kort vkIl-km-ptIsænr
gOrv kumfr bFsl
vWloNidWqIarjæI dI suxvfeI
kr rhI sI, ijs ivWc koronf
dy kfrn mr gey pirvfrk
mYNbrF leI muafvjæy dI mµg
kIqI geI sI» Kfs gWl ieh
ik ies qoN pihlF kort ny
koivz dy nfl mrn vfilaF
dy vfrsF ƒ 50,000 rupey
aYksgRysæIaf dy Bugqfn AuWqy
kyNdr dy afPæq pRbµD idsæfinrdysæF
ƒ mnjæ¨rI dy ky
ikhf sI ik arjæI dy 30
idnF ivWc pYsy imlxy cfhIdy
hn» ipClI suxvfeImOky
suprIm kort ny sB rfj
srkfrF aqy kyNdr sæfsq
pRdysæF ƒ rfj kfƒnI syvfvF
aQfrtI dy mYNbr sYktrI
nfl qflmyl leI nozl
aPsr inXukq krn df vI
inrdysæ idWqf sI»
pµjfb dy divµdr bfjvf ny mfAUNt
aYvrYst ƒ sr kr ilaf
n¨rpur bydI. ipµz srfey dy
nOjvfn divµdr isµG bfjvf
ny dunIaF dI sB qoN AucI
mfAUNt aYvrYst cotI ƒ sr
kr ky vWzf kfrnfmf kr
idKfieaf hY» mfAUNt
aYvrYst bys kYNp qoN vfps
ipµz srfey ivKy phuµcy divµdr
isµGny dWisaf ik Auh sRI
afnµdpur sfihb qoN rylgWzI
rfhIN nypfl bfrzr
AuWqyigaf» EQoN Aus ny pYdl
sÌr Èur¨ kIqf qy sWq idnF
ivWc dunIaf dI sB qoN AucI
cotI ƒ sr kr ilaf» Aus ny
dWisaf ik Aus ny ibnF iksy
gfeIz qoN iekWly hI ieh
sÌr qYa kIqf hY» Aus ny
dWisaf ik jfx leI do
primt lYxy pey» mfAUNt
aYvrYst dI AucfeI 5623
mItr hY qy AuQy afksIjn
lYvl kfÌI GWt hY, ies dy
bfvj¨d vI Aus ƒ Kfs
muÈkl nhIN afeI» Aus ny
ikhf ik ies sÌr dOrfn Aus
ny afpxf Kfxf pIxf qy
loVINdIaF vsqF afpxy nfl
hI cuWkIaF hoeIaF sn,
ikAuNik mfAUNt aYvrYst bys
kYNp qy Kfx pIx df sfmfn
kfÌI mihµgf pYNdf hY»
afpxIaF pRfpqIaF bfry
divµdr ny ikhf ik ies qoN
pihlF Auh lyh lWdfÉ,
kÈmIr qy isaficn bys kYNp,
pyNgoNg lyk, Kfrd¨µglf,
ijhVI dunIaf dI sB qoN AucI
sVk hY, qk sÌr kr cuWkf
hY» Aus ny dWisaf ik pVHdy
smyN qoN Aus ƒ dunIaf dI sYr
df ÈOk sI qy Aus ny gYj¨eyÈn
kIqI hoeI hY» Ausny ÌYslf
kIqf ik Auh pYdl jF bfeIk
sfDnF rfhIN dunIaf dy vWKvWK
koinaF qk jfvygf»
www.samajweekly.com
KbrF
09/03/2022
5
Bfrq dI nYsænl stfk aYkscyNj dI sfbkf sI eI E icqrf igRPqfr
nvIN idWlI. ko-lokyÈn Gotfly
ivWc jFc eyjµsI sI bI afeI ny
kWlH Bfrq dy nYÈnl stfk
aYkscyNj (aYn aYs eI) dI
sfbkf sI eI E icqrf
rfmikRÈn ƒ igRPqfr kr ilaf
hY» hfly AunHF ƒ jFc eyjµsI dy
hYzkuafrtr ivWc rWiKaf igaf
hY» iqµn idn AunHF qoN puWCigWC
aqy Gr dI qlfÈI lYx dy
bfad sI bI afeI ny ieh kdm
cuWikaf hY» puWCigWC dOrfn jFc
eyjµsI sI bI afeI ny PorYNisk
sfieµs lYb dy ieWk sInIar
mnoivigafnI dIaF vI syvfvF
leIaF sn» ies qoN pihlF
kWlH sI bI afeI dI ivÈyÈ
adflq ny icqrf dI agfAUN
Ëmfnq arËI rWd kr idWqI
sI» asl ivWc sI bI afeI kolokyÈn
Gotfly ivWc idWlI dy
ieWk stfk brokr dI jFc kr
rhI sI» ies mOky jFc eyjµsI
ƒ aYn aYs eI dy sInIar
aiDkfrIaF dI Èm¨lIaq df
pqf lWgf qF sI bI afeI ny jFc
df dfierf vDfieaf qy 25
PrvrI ƒ aYn aYs eI dy
sfbkf gruWpcflk afnµd
subrmnIam ƒ igRPqfr kr
ilaf» jFc dOrfn ieh vI pqf
lWgf ik icqrf rfmikRÈn ieWk
‘gur¨’ dy kihx AuWqy aYn aYs eI
dy PYsly lYNdI huµdI sI» PorYNisk
afizt ivWc subrmnIam ƒ hI
gur¨ dWisaf igaf sI, pr jd
sybI (sikErtIjæ aYNz
aYkscyNj borz afP ieµzIaf)
ny ies mfmly dI aµiqm jFc
irport jfrI kIqI qF Aus ny
ies dfavy ƒ rWd kr idWqf
hY» icqrf rfmikRÈnsfl
2013 ivWc rvI nfrfiex dI
jgHf aYn aYs eI dI sI eI E
bxfeI geI sI» Èur¨ ivWc AunHF
ny subrmnIam ƒ afpxf
slfhkfr bxfieaf, pr bfad
ivWc sflfnf 4[21 kroV rupey
dI qnKfh AuWqy gruWp sµcfln
aiDkfrI vjoN qrWkI kr
idWqI» sybI ƒ afizt irport
ivWc ienHF DFdlIaF df pqf
lWgf qF p¨µjI bfËfr rYg¨lytrI
ny icqrf rfmikRÈn AuWqy iqµn
kroV, aYn aYs eI aqy
subrmnIam AuWqy do-do kroV,
muWK rYg¨lytrI aiDkfrI qy ieWk
aiDkfrI vI afr nrismhf
AuWqy Cy lWK rupey df jurmfnf
lfieaf» sfl 2016 ivWc
icqrf rfmikRÈn ny aYn aYs eI
CWz idWqf sI»
hirafxf dy muWK mµqrI KWtV
vWloN 2022 df bjt pyÈ
cµzIgVH. hirafxf srkfr ny
kOmFqrI mihlf idvs mOky
aWj afpxf qIjf bjt 2022
pyÈ kIqf hY» muWK mµqrI
mnohr lfl KWtV ny aWj s¨bf
ivDfn sBf ivWc ivWqI sfl
2022-23 df bjt pyÈ
kIqf» muWK mµqrI ny srkfr
df 1[77 lWK kroV df bjt
pyÈ kIqf hY» muWK mµqrI ny
suÈmf svrfj purskfr Èur¨
krn df vI aYlfn kIqf hY»
ieh purskfr vWK-vWK KyqrF
ivWc rfÈtrI aqy kOmFqrI
pWDr qy mihlfvF ƒ AunHF dy
mhWqvp¨rn Xogdfn jF
pRfpqIaF leI idWqf jfvygf»
muWK mµqrI ny mihlfvF AuWdmI
bxfAux ivWc mdd dyx leI
hirafxf mdr pfvr AuWdmqf
Xojnf Èur¨ krn df vI aYlfn
kIqf»
bloicsqfn ’c Dmfkf, iqµn dI mOq, 30 ËÉmI
krfcI. pfiksqfn dy AuWqr
pWCmI aÈFq bloicsqfn s¨by
’c mµglvfr ƒ hoey iek bµb
Dmfky ’c iqµn lokF dI mOq ho
geI qy krIb 30 ËÉmI ho
gey» ieh Dmfkf s¨by dy isbI
iËlHy ’c vfpiraf» ies qoN
pihlF bIqy ÈuWkrvfr ƒ
ipÈfvr ’c iÈaf msijd ’c
afqmGfqI Dmfky ’c 63 lok
mfry gey sn qy krIb 200 lok
ËÉmI ho gey sn» isbI dy
iËlHf hspqfl dy mYzIkl
suprzYNt ny Dmfky qoN bfad
iqµn lfÈF ilafAux dI puÈtI
kIqI hY» ies hmly dI ajy
qWk iksy sm¨h ny i˵myvfrI nhIN
leI» s¨by dy muWK mµqrI mIr
abdul kuWdus ibµjyjo ny hmly
dI inµdf kIqI qy aiDkfrIaF ƒ
Dmfky ’c ËÉmI hoey lokF ƒ
mYzIkl sh¨lq muheIaf
krvfAux df inrdyÈ idWqf hY»
aÌgfinsqfn qy eIrfn srhWd
nfl lWgdy bloicsqfn nfl
j¨J irhf hY» bloc bfÊI Kyqr
’c cIn-pfiksqfn afriQk
gilafrf pRfjYkt qy surWiKaf
mulfËmF ƒ inÈfnf bxfAuNdy hoey
keI hmly kr cuWky hn»
PlsqIn ivWc BfrqI rfjdUq mukul afrIaf df idhFq
nvIN idWlI. PlsqIn dy Èihr
rmWlf ivWc BfrqI rfjd¨q mukul
afrIaf df idhFq ho igaf» ivdyÈ
mµqrI aYs jYȵkr ny ieh jfxkfrI
idµidaF AunHF dI mOq AuWqy duWK pRgt
kIqf aqy ikhf ik Auh ieWk
pRiqBfÈflI aiDkfrI sn» sfl
2008 bYc dy BfrqI ivdyÈ syvf
(afeI aYP aYs) dy aiDkfrI
afrIaf dI mOq ikWdF hoeI, ies bfry
pqf nhIN lWg sikaf» PlsqIn dy
ivdyÈ mµqrfly ny ieWk ibafn ivWc
ikhf ik ijvyN hI ieh drdnfk Ébr sfhmxy
afeI, rfÈtrpqI muhµmd aWbfs aqy pRDfn
mµqrI muhµmd ÈqfXyh vWloN ishq mµqrfly qoN
ielfvf sfry surWiKaf, puls
qy jnqk aiDkfrIaF ƒ
BfrqI rfjd¨q dy invfs
sQfn AuWqy jfx dy inrdyÈ
idWqy qF jo kys dI nyiVEN
ingrfnI kIqI jf sky» AunHF
ikhf ik afrIaf dI imRqk
dyh ƒ Bfrq iljfx df pRbµD
krn leI asIN BfrqI ivdyÈ
mµqrfly dy sµprk ivWc hF»
vrnx Xog hY ik afrIaf
kfbul aqy mfsko siQq
BfrqI d¨qfvfsF ivWc vI syvfvF inBfa cuWky
sn» AunHF ny pYirs ivWc X¨nYsko ivWc Bfrq dy
sQfeI pRqIinDI mµzl ivWc vI syvf inBfeI»
6 09/03/2022 KbrF
www.samajweekly.com
sI[aYWc[sI[ itWbf ivKy aµqrrfÈtrI mihlf idvs sbµDI smfgm
qlvµzI cODrIaF (ibWkr)
isvl srjn guirµdr bIr kor
dy idÈ-inrdyÈf anusfr aqy
zf[ mohxpRIq isµG sInIar
mYzIkl aPsr sI[aYc[sI[
itWbf dy rihnumfeI hyT
sI[aYc[sI[ itWbf ivKy
a µ q r r f È t r I
smfj vIklI
inAUj
mihlf idvs
mnfieaf igaf»
sYmInfr ƒ
sµboiDn kridaf
aYWs[aYWm[E itWbf
zf[mohxpRIq isµG ny
afpxy ivcfr pRgt krdy hoey
ikhf ik asIN bytIaF vWD qoN
vWD isiKaq krIey»
AuhnF aWgy ikhf ik jykr
asIN bytIaF ƒ AucyrI qlIm
dvfAuNdy hF qF cµgy smfj ƒ
isrjx ivc aihm Xogdfn pf
rhy hF, ikAuNik iek pVHIilKI
kuVI smfj ivWc afpxI
KbrF sL yar kro jI
vWKrI Cfp CWzdI hY» ijs
nfl sfzy smfj ƒ aWgy vWDx
dI pRyrxf imldI hY»aOrq dI
phuµc qoN aWj koeI vI Kyqr
vFJf nhIN hY» hr Kyqr ivWc
jWd vI iksy aOrq ƒ mOkf
imilaf hY Ausny
afpxI imhnq aqy
sWcI lgn dy shfry
smfj dIaF AWc
bulµidaF ƒ C¨h ky
afpxI nfrI ÈkqI
ƒ Aujfgr kIqf hY»
AuhnF ny smfgm ivWc
mOj¨d hr aiDkfrI aqy
krmcfrI ƒ ikhf ik sfƒ
aOrq df snmfn krnf cfhIdf
hY, ikANik aorq qoN ibnF
sµsfr dI klpnf vI nhIN kIqI
jf skdI» zf[mohxpRIq isµG
ny sYmInfr ivWc Èfiml hoeIaF
afÈf vrkrF ƒ ikhf ik Auh
afpxy eyrIey dy lokF ƒ kuVIaF
ƒ pVHfAux leI jfgr¨k krn
qF ik Auh afqm-inrBr bx
ky jIvn n¨ sPl bxf skx»
blfk aYkstYÈn aYj¨kytr
ims suÈmf ny afpxy ivcfr
sFJy krdy hoey ikhf ik Aumr
dy hr pVfa qy sfzf sfQ
dyx vflI aOrq df siqkfr
krnf cfhIdf»ims suÈmf ny
ikhf ik srkfr vloN clfey
jf rhy “bytI bcfE qy bytI
pVHfE” qy “kµjkfµ dI sFB
sµBfl” muihµm ƒ sPl
bnfAux ivWc afpxf aihm
Xogdfn pfAuxf cfhIdf hY»
ies mOky zf[ pRBlIn kOr,
zf[ myDf syTI, zf[ rmndIp
kOr (zYNtl srjn), cIP
PfrmysI aPsr aruxf
bKÈI, nrisµg isstr
ismrjIq kOr, stfP nrs
hrijµdr kOr, gurpRIq kOr,
ryizEgRfPr blivµdr kOr,
aot klIink kfAUNslr
amnpRIq kOr srIqf rfxI,
koml rfxI, sonIkf rfxI qo
ielfvf hspqfl df sm¨h
stfP hfjr sI»
votF dI igxqI leI puKqf pRbµD mukµml
kp¨rQlf (kOVf)-pµjfb
ivDfn sBf coxF 2022 leI
20 PrvrI ƒ peIaF votF dI
igxqI leI iËlHf pRÈfsn
kp¨rQlf vloN puKqf pRbµD kr
ley gey hn» iËlHf cox
aÌsr-km-izptI kimÈnr
sRImqI dIpqI AuWpl ny dWisaf
ik vDIk izptI kimÈnr
ÈihrI ivkfs sRImqI an¨pm
klyr ƒ votF dI igxqI leI
nozl aÌsr vjoN qfienfq
kIqf igaf hY» AunF dWisaf
jQydfr jugrfjpfl isµG sfhI vWloN sUmI ivWc Psy ividafrQIaF ƒ Bfrq ilafAux dI ivdyÈ mµqrfly qoN mµg
kp¨rQlf (kOVf ) Bfjpf
,pµjfb lok kFgrs, ÈRomxI
akflI dl (sµXukq) mhF
gWTjoV dy sFJy AumIdvfr
jQydfr jugrfjpfl isµG
sfhI vWloN Bfjpf afr aYWs
aYWs qy sµG afg¨aF vWloN
ivDfn sBf coxF ivWc
inBfeI aihm B¨imkf dy
cldy Dµnvfd kIqf igaf»
ies dOrfn AuhnF coxvyN
pWqrkfrF ƒ sµboDn krdy
hoey ikhf ik X¨kryn dy s¨mI
ivWc Psy ividafrQIaF dI
gihrI icµqf df pRgtfvf
kIqf» jQydfr jugrfjpfl
isµG sfhI ny ikhf ik s¨mI
ivWc ividafrQIaF ƒ bWsF
ivWc cVHn qy X¨kryn dI POj
400 dy krIb aiDkfrI/krmcfrI qfienfq, svyry 8 vjy ÈurU hovygI igxqI
ik cfrF ivDfn sBf hlikaF
PgvfVf,sulqfnpur loDI,
BulWQ aqy kp¨rQlf leI votF
dI igxqI 10 mfrc ƒ svyry 8
vjy ivrsf ivhfr kp¨rQlf
ivKy Èur¨ hovygI» AunHF dWisaf
ik ienHF cfrF ivDfn sBf
hlikaF ivc votF dI igxqI
leI 400 dy krIb
aiDkfrI/krmcfrI qfienfq
kIqy gey hn, ijs ivc hryk
bWsF ivcoN Auqfr idµdI
hY»AuhnF ikhf ik Bfrq
srkfr ijWQy ividafrQIaF
ƒ X¨kryn ivWcoN kWZ rhI hY
»AuQy hI AuhnF Bfrq dy
pRDfnmµqrI sRI nirµdr modI
qoN purËor mµg kIqI ik
ivdyÈ
mµqrflf
ividafrQIaF ƒ Bfrq lY ky
afAux dy kµm ivWc hor qyËI
lY ky afvy » Bfjpf ,
sµXukq akflI dl qy pµjfb
lok kFgrs dy AumIdvfr
jQy sfhI qlvµzI cODrIaF
ny dWisaf ik Bfrq srkfr
vWloN hux qWk 2 hjæfr qoN
vWD lokF ƒ X¨kryn qoN
vfps Bfrq ilaFdf jf
cuWikaf hY» ijnHF 'coN
jiæafdfqr ividafrQI hn
»AunHF dWisaf ik 'afpryÈn
gµgf' nfm dI muihµm ƒ
polYNz, romfnIaf, hµgrI
aqy slovfkIaf qoN vWzy
igxqI tybl leI kfAUNitµg
s ¨ p r v f e I Ë r , k f A U N i t µ g
s h f i e k f , m f e I k r o
afbËrvr aqy
atYNzyNt ƒ qfienfq
kIqf igaf hY»
AunHF dWisaf ik
igxqI vfly idn
BfrqI cox kimÈn
jF iËlHf cox aÌsr
vloN jfrI Poto ÈfnKqI
pYmfny 'qy srgrm kIqf jf
irhf hY» ienHF dyÈF 'c
X¨kRyn nfl bfrzr 'qy kYNp
lgfey gey hn» iek
anumfn anusfr hfly vI
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
AuWQy krIb 15 hjæfr qoN vD
lok Psy hoey hn» jQydfr
jugrfjpfl isµG sfhI ny
X¨kryn ivWc BfrqI
ividafrQIaF nfl ho rhy
vÉryvy df muWdf vI Ëordfr
Zµg
AuTfieaf» ies
dOrfn ivDfn
sBf coxF dy
kfrz qoN ibnHF iksy vI ivakqI
df igxqI kyNdr aµdr dfKlf
nhIN ho skygf aqy igxqI
kyNdr mobfiel Ìon
iljfAux dI afigaf
nhIN
h o v y g I » A u n H F
dWisaf ik mIzIaf
krmIaF dI sh¨lq
leI afzItorIam
ivKy sQfipq kIqy gey
nfl
nqIijaF ƒ
lY ky afey vWK
vWK cYnlF dy
afp dI srkfr ƒ
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
spWÈt bhumq dy anumfn dy
jvfb ivWc jQydfr jugrfjpfl
isµG sfhI ny ikhf
ik asl nqIjy 10 mfrc ƒ
afAuxgy» jo bhuq hI
mIzIaf sYNtr ivKy BfrqI cox
kimÈn vloN nqIijaF bfry
qfËf jfxkfrI dyx leI vWzI
afkfrI skRIn vI lgfeI geI
hY» AunHF ieh vI dWisaf ik
cfrF hlikaF dy irtrinµg
aÌsr igxqI kyNdrF aµdr
mO˨d rihxgy aqy ies qoN
ielfvf BfrqI cox kimÈn vloN
qfienfq kfAUNitµg afbËrvr
dI ingrfnI hyT igxqI df kµm
sucfr¨ Zµg nfl mukµml kIqf
jfvygf»
coxF dy nqIjy cYnlF dy anumfnF qoN kohF dUr hoxgy-sfhI
jQydfr jugrfjpfl isµG sfhI pWqrkfr sµmyln dOrfn
hYrfnIjnk hox dy nfl
iehnF cYnlF dy anumfnF qoN
kohF d¨r hoxgy»ies mOky qy
jiqµdrpfl isµG sfhI
,jsbIr isµG gopIpur,
hrijµdr isµG inµdf Èflfpur,
DrmvIr isµG
ivWkI, rfjbIr isµG
rfj¨, zf ËmIn Kæfn
mµg¨pur, Em pRkfÈ
zogrf pRDfn bI jy
pI, ipafrf isµG
pfjIaF, pRym kumfr
Bgq ,dIpk kumfr
,gurmyl isµG pWzf
KIrFvflI, kmljIq isµG
sfbI ,ksæmIr isµG n¨rpur,
rmn jYn afid vWzI igxqI
ivc afg¨ hfËr sn
www.samajweekly.com
imWTVf kflj ivKy aµqrrfÈtrI mihlf
idvs mOky gYst lYkcr krvfieaf igaf
KbrF
srkfrI pRfiemrI smfrt skUl gµBIrpur loar ivKy aµqrrfsætrI mihlf idvs ' mOky kIqf aOrqF ƒ jfgrUk
DrmfxI ( sRI anµdpur
sfihb ) ' aµqrrfÈtrI
mihlf idvs ' mOky srkfrI
pRfiemrI smfrt sk¨l
gµBIrpur loar , isWiKaf
blfk : sRI anµdpur sfihb ,
jiælHf : r¨pngr (pµjfb) ivKy
sk¨l dy stfÌ vWloN Éfs qOr
'qy ividafrQIaF dIaF
mfqfvF dy sihXog nfl "
aµqrrfsætrI mihlf idvs "
bhuq hI D¨m - Dfm nfl
mnfieaf igaf» ies mOky
sk¨l stfP vWloN aOrqF ƒ
AunHF dy aiDkfrF , bWcIaF dI
pVHfeI , kµinaf Br¨x hWiqaf ,
dhyj pRQf afid iviÈaF sµbµDI
jfgr¨k kIqf igaf» Gryl¨
aOrqF aqy kµmkfjI aOrqF
sµbµDI ivsQfrp¨rvk
gWlbfq kIqI geI»
ies mOky
ividafrQIaF
dIaF mfqfvF
ny vWK -
v W K
gqIivDIaF
ijvyN BfÈx ,
kivqfvF ,
pyNitµgË afid
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
ivWc BfgIdfrI
drj krvfeI» sk¨l dy
ividafrQIaF ny vI ies mOky
rµgfrµg pRogrfm , mihlfvF
dI jfgr¨kqf sµbµDI aqy
AunHF dy aiDkfrF sbµDI
kivqfvF , bfl - gIq aqy
sWiBafcfrk pRogrfm pyÈ
kIqy» ies ÈuB aPæsr
mOky sk¨l dIaF
kuWkF sRImqI
krmjIq kOr
aqy sRImqI
dyvkI dyvI ƒ
vI " ivÈyÈ -
snmfn " dy ky
snmfinq kIqf
igaf» hfËr hoey
sfry pqvµqy sWjxF qy
gRfm vfsIaF ƒ sk¨l ivWc
vWD qoN vWD bWcy dfKl
krvfAux /dfKlf muihµm
sµbµDI ivsæysæ qOr 'qy ivcfr
crcf vI kIqI geI» ies
mOky sk¨l dy ividafrQIaF
dy mfqf - ipqf Kfs qOr 'qy
mfqfvF , sk¨l stfP , sk¨l
mYnyjmYNt kmytI dI
cyarprsn sRImqI Aurimlf
dyvI aqy gRfm pµcfieq dy
mYNbr sfihbfn vI iekWqr
hoey» AunHF ny vI ies mOky
afpxy cµgy ivcfr rWKy»
ies ÈuB 'qy sk¨l muKI
sRImqI amnpRIq kOr jI ,
styt aYvfrzI aiDafpk
prmjIq kumfr jI , AuWGy
lyKk qy aiDafpk mfstr
sµjIv DrmfxI , Aurmlf
dyvI aqy hor pqvµqy sWjx ,
ividafrQIaF dy mfqf -
ipqf hfjær sn»
09/03/2022
7
luiDafxf dy moihq ÈrmF jI vWloN nÈf CWzx vflI
nOjvfnI leI muPq ijµm df bfkmfl Auprflf
nisæaF ivruWD jy
aWj dI nOjvfn
pIVI qur pvy qF
nsæy df jfl tuWtx
lWgy dyr nhIN
lWgdI» byÈWk
bhuqfq ivWc nOjvfnI ies nÈy
dI dldl coN inklxf cfhuµdI
hY pr koeI Xog rfh
nf hox krky hr
koeI Pisaf
mihs¨s krdf hY»
pr hr musIbq
df koeI nf koeI
hWl jr¨r huµdf hY»
nÈy dI ies K¨µKfr
musIbq dy nfl nijWTx leI
aYsf hI ieWk Auprflf
luiDafxf dy moihq særmf ny
kIqf, AuhnF ny afDuink mfzl
dIaF msæInF nfl nf isrPæ
ijµm bxfieaf blik jy koeI
nOjvfn nsæf CWz ky, nsæf mukq
hox df insæcf imWQ ky ijµm
ivc dfKlf lYNdf hY qF Aus ƒ
ijµm dI PIs iblkul muafPæ
kIqI jfeygI» aijhy huµgfry
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
dI bhuq loV hY aWj
dI nojvfn pIVI ƒ qy
huµgfrf jdoN ieWk
nojvfn vWloN hI idWqf
jf irhf hovy qF sony
qy suhfgy vflI gWl
ho jFdI hY» afAu vIr moihq
jI dI soc ƒ vD-cV ky
huµgfrf deIey aqy
afpxy smfj ƒ nsæf
mukq bxfAux ivWc
afpxf bxdf
Xogdfn pfeIey»
dWsxXog hY ik
moihq særmf Kud
iek bhuq vDIaf koc
hn aqy AuhnF kol bhuq
mfhr trynrf df stfP hY»
AunHF dy ies bfkmfl Auprfly
df muWK tIcf nOjvfnF ivWc nÈy
qoN bc ky ieWk hWsdf vWsdf
KuÈhfl smfj bxfAux leI
ieWk cyqnf pYdf krnf hY»
iPWl aYNz bWrn ijµm,
itWbf roz, luiDafxf»
(moihq særmf)
98765-10131
kp¨rQlf (kOVf) dunIaF Br
aµdr mnfey jf rhy
aµqrrfÈtrI mihlf idvs
mOky Bfrq srkfr duafrf
pRfpq idÈf inrdyÈF qihq
byby nfnkI
X¨nIvristI kflj
imWTVf ivKy gYst
lYkcr krvfieaf
igaf »
kflj dy afrts
ivBfg dy muWKI zf
arpnf dI
agvfeI hyT
hoey» ies smfgm
ivWc gur¨ nfnk dyv
X¨nIvristI kflj vyrkf qoN
mnoivigafn ivBfg dy muWKI zf
inÈf s¨d muWK bulfry dy qOr qy
Èfml hn» aOrqF dy
ÈÈqIkrn muWK rWKidaF
krvfey ies smfgm ivWc kuWl
75 ividafrQxF duafrf muWK
bulfry dy ivcfr suxidaF
hfjærI BrI geI» ies mOky zf
inÈf s¨d vWloN ies
idhfzæy dI mhWqqf
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
pRqI rOÈnI
p f A u N i d a F
h o i e a f »
ies dy
i e i q h f s
bfry jfxkfrI
pRdfn krn dy
nfl nfl vWK
vWK KyqrF
ivc aOrqF vWloN hfsl kIqIaF
AuplWbDIaF bfry vI cfnxf
pfieaf igaf» ies mOky AunHF
ny aOrqF ƒ smfj ivWc aWgy
vDx dI pRyrnf idµidaF ikhf
ik sfƒ afpxy afp ƒ d¨ijaF
nfloN kmËor jF GWt smJx dI
bjfey afpxy afqm ivÈvfs ƒ
pWkf aqy idRVH krnf cfhIdf
hY» sfƒ afpxy aµdroN asPæl
hox df zr d¨r krnf cfhIdf
hY qy d¨ijaF dI shfieqf
kridaF AunHF ƒ vI aWgy vDx
dI pRyrnf dyxI cfhIdI» ies
mOky kflj dy ipRµsIpl zf
dljIq isµG Kihrf vWloN inÈf
s¨d df ivsæysæ Dµnvfd kIqf
igaf aqy sm¨h ividafrQIaF
ƒ ies idhfVy dI vDfeI idWqI
geI » AunHF ividafrQxF ƒ
afpxy sµdyÈ idµidaF ikhf ik
aOrq df rol sfzy smfj ƒ
clfAux ivWc bhuq aihm pWK
rWKdf hY » mhfn aOrqF dy
jIvn qoN pRyrnf lYNidaF smfj
BlfeI ivWc afpxf Xogdfn
pfAuxf cfhIdf hY»
8 09/03/2022 KbrF
www.samajweekly.com
XUkryn ‘c rUs iKælfPæ lV rhy qfimlnfzU dy nOjvfn ny BfrqI
POæj ‘c BrqI hox dI do vfr kIqI koisæsæ pr irhf asPæl
cyneI. qfimlnfz¨ df
nOjvfn X¨kryn dI POæj ivWc
sæfml ho ky r¨s ivruWD lV
irhf hY» ies nOjvfn ny do
vfr BfrqI POæj ivWc BrqI
hox dI kosiæsæ kIqI sI pr
kfmXfb nhIN ho sikaf»
kyNdr srkfr ƒ KæuPæIaf
irportF qoN pqf lWgf ik
koieµbt¨r df rihx vflf 21
sflf qfiml nOjvfn snkysæ
rvIcµdrn KfrkIv nYsænl
X¨nIvristI ‘c aYrospys
ieµjInIairµg df ividafrQI
hY» qfimlnfz¨ puils dy
s¨qrF ny dWisaf ik kyNdrI
ieµtYlIjYNs ibAUro dy
aiDkfrIaF ny kuJ idn
pihlF snkysæ dy Gr jf ky
Aus bfry jfxkfrI iekWTI
kIqI sI ik Auh X¨krynI POæj
ivc ikAuN sæfml hoieaf sI»
pulIs aiDkfrIaF muqfbk
Aus dy mfipaF ny dWisaf ik
Auh PæOjI aqy hiQafrbµd
isKlfeI df sæOkIn hY» Auh
KfrkIv nYsænl X¨nIvristI,
X¨kryn ivWc eyrospys
ieµjInIairµg df ividafrQI
hY» KæuPæIaf aiDkfrIaF dy Gr
phuµcx qoN bfad hI Aus dy
pirvfr ƒ pqf lWgf ik
sinkysæ X¨kryn dI POj ivc
BrqI ho igaf hY» Aus dy ipqf
ny ikhf, ‘mYN bhuq prysæfn hF»
mYN Bfrq srkfr ƒ bynqI
kIqI hY ik myry puWqr ƒ Bfrq
vfps ilaFdf jfvy» Aus ny
kuJ idn pihlF Gr nfl
sµprk kIqf sI qy ikhf sI ik
Auh surWiKaq hY» Auh sfzI
koeI gWl nhIN sux rhy hn»
mOV mµzI bµb Dmfkf mfmly ‘c hfeIkort ny
pµjfb srkfr qoN styts irport kIqI qlb
kFgrs ny pµjfb dy aYgijæt pol ƒ
kIqf rWd, mµqrI rfjkumfr vyrkf
cµzIgVH. kYbint mµqrI aqy kFgrs dy
bulfry rfjkumfr vyrkf ny vWK-vWK
eyjµsIaF dy aYgjiæt pol ƒ rWd kr idWqf
hY» vyrkf df kihxf hY ik ies qoN pihlF
vI aYgjiæt pol gælq sfibq ho
cuWky hn» kYbint mµqrI ny
dfavf kIqf ik kFgrs 60
sItF nfl srkfr bxfeygI»
quhfƒ dWs dyeIey ik jiæafdfqr
aYgjiæt polF ‘c pµjfb ‘c afm
afdmI pfrtI ƒ bhumq imlx
df dfavf kIqf igaf hY»
somvfr ƒ hI muWK mµqrI
crnjIq isµG cµnI ny aYgjiæt
pol ƒ ieh kih ky rWd kr
idWqf sI ik asl nqIjy 10 mfrc ƒ votF
dI igxqI vfly idn hI afAuxgy»kFgrs
Bvn ivKy pWqrkfrF nfl gWlbfq kridaF
vyrkf ny mµinaf ik 2017 dy mukfbly
2022 ‘c kFgrs dIaF sItF GWt af
rhIaF hn» 2017 ‘c kFgrs 77 sItF
ijWq ky ivDfn sBf huµcI sI» jdik ies
vfr kuJ sItF GWt ho skdIaF hn» AunHF
dfavf kIqf ik kFgrs ƒ 60 sItF iml
rhIaF hn» sfbkf muWK mµqrI rfijµdr kOr
BWTl vWloN afm afdmI pfrtI nfl gWTjoV
kr ky srkfr bxfAux dI sµBfvnf ƒ rWd
kridaF vyrkf ny ikhf ik pfrtI pWDr ’qy
aijhI koeI gWlbfq nhIN hoeI» ieh iksy
dI inWjI rfey ho skdI hY pr
pfrtI ‘c aijhI koeI crcf
nhIN hY» AunHF aYgjiæt pol
‘c afm afdmI pfrtI dy
bhumq ƒ gælq dWsidaF
ikhf ik ieh sB mnGVq
aµkVy hn» 2017 ‘c vI kuJ
aijhf hI hoieaf sI» pµjfb
dy ikhVy ihWsy ‘c kFgrs ƒ
ikµnIaF sItF imlxgIaF,
ies svfl ‘qy vyrkf ny ikhf
ik pfrtI ƒ mfJf qy mflvf ‘c 15-15 aqy
mflvy ‘c 30 sItF imlxgIaF» sfbkf muWK
mµqrI kYptn amirµdr isµG ƒ 11 mfrc ƒ
AunHF dy jnm idn dI vDfeI idµidaF vyrkf
ny ikhf ik ies vfr AunHF df muWK mµqrI
bxn df supnf p¨rf hox vflf nhIN hY» ies
dy nfl hI AunHF ikhf ik kYptn df Pfrm
hfAUs aWj vI pfvr hfAUs bixaf hoieaf
hY» kYptn hux kyNdrI gRih mµqrI aimq
sæfh dy slfhkfr hn»
ibkrm mjITIaf ƒ 22 mfrc qWk
muV inafiek ihrfsq 'c Byijaf
cµzIgVH. zrgWjæ mfmly 'c pitaflf
jylH 'c bµd akflI lIzr ibkrm
mjITIaf dI inafiek ihrfsq aWj
Kæqm ho geI sI qy aWj zrWgjæ mfmly
'c mohflI dI
adflq 'c
suxvfeI hoeI»
adflq ny ibkrm
mjITIaf ƒ 22
mfrc qWk muV
inafiek ihrfsq
'c Byj idWqf hY»
mjITIaf ny mIzIaf ƒ ikhf, "kFgrs
Èur¨ qoN cfhuµdI sI ik mYN cox nf lVH
skF pr mjITIaf hmyÈf cVHdI klf 'c
hY» lokqµqr df Gfx krn 'qy mfnXog
adflq ny vI icµqf jqfeI hY»
srkfrF DWkf krdIaF huµdIaF ny, mYN
suprIm kort dI agvfeI 'c cox lV
leI, srkfrF afpxF kµm krn» mYN
kfƒn dI pflxf krn vflf nfgirk
hF, ijWq sWcfeI dI hoxI hY, mYN Aus ƒ
smripq hF» ieh mjITIaf df
mnobl nhIN qoV skdy»" AuhnF ny
ikhf ik AuhnF ƒ kfƒn 'qy p¨rf Brosf
hY» ies dy nfl hI AuhnF ny kort ivc
iek arjæI dfKl kr ky ikhf ik jWj
ies kys dI jFc apxI ingrfnI 'c
krvfAux»
cµzIgVH . sfl 2017 ivc
mOV mµzI bµb Dmfkf mfmly
ivc hfeIkort ny aWj pµjfb
srkfr qoN ies mfmly dI jFc
aqy kfrvfeI dI styts
irport qlb kIqI hY» 2017
ivc pµjfb ivDfn sBf dIaF
coxF qoN TIk pihlF mOV mµzI
ivc bµb Dmfkf hoieaf sI»
ies mfmly ivc hfeIkort dy
hukmF qoN bfad vI ajy qWk
muWK muljæm dI igRPæqfrI nhIN
hoeI hY» ies mfmly ivc
gurjIq isµG pWqx ny ptIsæn
dfier kIqI sI aqy bfad
ivc ptIsænr ny ikhf ik ieh
aµqrrfjI mfmlf hY, ies
leI mfmly dI jFc pµjfb
puils dI aYsafeItI dI
bjfey aYnafeIey qoN krvfeI
jfvy» ptIsænkrqf ny ieh
vI dosæ lfieaf sI ik ies
mfmly ivc zyry df nF vI
sfhmxy afieaf hY ikAuNik
ijs kfr ivWc bµb Dmfkf
hoieaf sI, Auh zyry ivc hI
asYNbl hoeI sI» dWs deIey
ik ies mfmly dy muWK afropI
dI ajy qWk igRPæqfrI nhIN
hoeI hY qy aWj dI hoeI
suxvfeI ivc hfeIkort ny
pµjfb srkfr ny mfmly ƒ lY
ky styts irport mµgI hY»
www.samajweekly.com
KLbrF
09/03/2022
XUkryn ‘c pfiksqfn ny afpxy chyiqaF ƒ mrn leI CWizaf qF Bfrq ny hWQ PV ky kIqI mdd
ieslfmfbfd . r¨s aqy
X¨kryn ivcfly cWl rhI jµg
dOrfn ijWQy ieWQoN dy sQfnk
vfsI kucly jf rhy hn, AuWQy
hI ivdysæF qoN AuWQy rih rhy
lok vI ies df sµqfp Bog
rhy hn» AunHF dIaF musæklF
iksy pWK qoN GWt hox df nF
nhIN lY rhIaF» Bfrq dI
gWl krIey qF lgfqfr
afprysæn gµgf rfhIN hux qk
13300 lokF ƒ Bfrq vfps
ilaFdf jf cuWkf hY» BfrqI
d¨qGr aqy ies dy aiDkfrI
AuWQy mOj¨d lokF nfl lgfqfr
sµprk ivWc hn»
ies dy nfl hI kuJ aijhy vI
hn ijnHF ƒ AuWQy mrn leI
CWz idWqf igaf hY» AunHF dI
srkfr ies bfry kuJ nhIN
kr rhI» pfiksqfn dy kuJ
aijhy ividafrQI hn jo
lgfqfr afpxy dysæ dI
srkfr ƒ bynqI kr rhy hn
ik AunHF ƒ bfhr kWZ idWqf
jfvy pr AunHF dI koeI
suxvfeI nhIN ho rhI»
jfxkfrI muqfbk X¨kryn
ivWc krIb 76,000 ivdysæI
ividafrQI sn, ijnHF ivWcoN
krIb 25 PIsdI BfrqI sn»
ies qoN ielfvf morWko, qurkmyinsqfn,
nfeIjIrIaf, cIn
aqy pfiksqfn hn» Bfrq ny
afpxy nfgirkF ƒ kWZx leI
afprysæn gµgf sæur¨ kIqf hY»
jµg dy mfhOl ivWc hux
pfiksqfnI ividafrQIaF
dIaF afsF vI mrn lWg
peIaF hn» pfiksqfnI
ividafrQI mIsæf arsæd
AunHF hjæfrF ivdysæI
ividafrQIaF ivWcoN ieWk hY
jo ieWQy pVHn leI afey sn
aqy hux burI qrHF Psy hoey
hn» Aus df kihxf hY ik
Aus ny afpxI pVHfeI leI
X¨kryn ƒ cuixaf ikAuNik
ieWQy PIsF aqy rihx-sihx
dy Krcy d¨jy dysæF nfloN bhuq
GWt hn» arsæd ieWQoN dI
nYsænl eyrospys X¨nIvristI
df ividafrQI hY» Auh iksy
qrHF Kfrikv qoN BWjx ivc
kfmXfb ho igaf»
r¨s n jæbrdsq hmly qoN
bfad KfrkIv ‘qy kbjæf kr
ilaf hY» jdoN qoN r¨s aqy
X¨kryn ivcfly jµg sæur¨ hoeI
sI, AudoN qoN Auh surWiKaf
leI afpxy hostl dy hyTF
bxy bysmYNt ivWc rih irhf
sI» arsæd afpxy dysæ dI
srkfr qoN bhuq nfrfjæ hY»
Aus df kihxf hY ik Aus dy
d¨qGr ny Aus ƒ AuWQoN
inklx ivc koeI mdd nhIN
kIqI» Aus ny ikhf ik Auh
pfiksqfn df BivWK hY aqy
Aus dI srkfr ies musækl
smyN ivc Aus nfl burf sl¨k
kr rhI hY»
KfrkIv ‘c afpxy mfVy smyN
ƒ Xfd kridaF Aus ny
dWisaf ik Aus smyN BfrqI
d¨qGr vWloN pRbµD kIqI bWs
ny Aus ƒ shfrf idWqf sI aqy
9
Auh AuQoN trnoipl phuµicaf
sI» Aus bWs ivc Auh
iekWlf pfiksqfnI
ividafrQI sI jdik bfkI
sfry BfrqI sn» AunHF pfiksqfn
dy Aus dfavy ƒ vI
KoKlf dWisaf ijs ivWc
ivdysæ mµqrfly ny ikhf sI ik
AunHF ny 1476 pfiksqfnI
nfgirkF ƒ AuQoN kWiZaf hY»
ieµnf hI nhIN lyvIv dy
pfiksqfnI d¨qGr ny qF
ieWQoN qk ikhf ik Aus ny ies
dy leI BfrqI ividafrQIaF
dI mdd vI kIqI hY» arsæd
ny pfiksqfnI ivdysæ mµqrfly
dy ies dfavy ƒ bkvfs
krfr idµidaF ikhf ik ieh
p¨rI qrHF J¨T hY»
www.samajweekly.com
sihq
09/03/2022
10
jgq qmfsæf
qsvIrF hI qsvIrF ny,
skrIn Aupr rµg brµgIaF »
dyK adfvF ,KYr-duafvF,
r¨h ny cuWp-cupIqy mµgIaF »
jobn ruWqF rµg Auzf ky,
sI tuWty qfry ijAuN lµGIaF
nfrI idvs 'qy Eh vI ilK gey,
hn ijhnF s¨læI qy tµgIaF»
bhuq mqfvF BolæIaF ny ,
hn suGV isafxIaF cµgIaF»
Pyr skIaF vflIN vI nf ,
nhf Do ky isr afpxy kµGIaF»
hOikaF 'c ro ro Aumr gujæfrI,
kWtIaF "ryqgV´ "ny qµgIaF»»
nhIN ! nhIN!
ieh Kæqm nHIN hoxf,
ivqkrf»
cIs dyvygI,
jiæµdgI,
ijAuN islqrF»
ijAuNx,mrn df,
aµqr,
qYƒ vI pqY»
bxfieaf igaf hY,
qyry leI ieh,
islislf»
jd qoN kIqf d¨r
qYƒ hY sæbdF qoN»
jmfq qyrI df,
bflI ryqgVH
+919465129168
imµnI khfxI (aihsfs)
ipµz dy srkfrI sk¨l c
pVHfeI p¨rI kridaF ny nvF
- nvF dfKlf Èihr dy
kflj ivWc ilaf sI, kflj
ivWc pYr DridaF hI bhuq
sfry Xfr dosq iml gey
qy hOlI - hOlI
AuhnF nfl AuWTxI
bYTxI df
islislf Èur¨
ho igaf, kflj
dI kµntIn c
bYTxf inWq df kµm
ho igaf sI, acfnk
hI Aus BolI ijhI s¨rq nfl
kdo aWKF do qoN cfr ho
geIaF pqf hI nhIN lWgf,
Ausy idn qoN ieWk vWKrI
ijhI i˵dgI df aihsfs
hox lWg ipaf, Aus BolI
lyKk qyjI iZWloN
buZlfzf
9915645003
islislf !
smfj vIklI
inAUj
ijhI s¨rq ƒ imlx vyKx
dI qFG hmyÈf lWgI rihµdI,
kdy kdy qF inWkI -inWkI
gWl qy lV vI pYNdy sf, iPr
guWsy ivWc kih dyxf ik mYN
qYƒ CWz ky clf
jfvFgf qy kdy vI
imlfgf nhIN qF
Aus df ieWko
jvfb hoxf ik
jo afpxy huµdy
hn Auh kdy
CWz ky nhIN jFdy
jo CWz ky cly jfx
Auh kdy vI afpxy nhIN huµdy,
Aus dy ieh suBfivk khy
bol aWj jdoN vI cyqy af
jFdy hn qF Auh afpxy afp
c sWc hox df aihsfs
krvf jFdy hn»
KbrF sL yar kro jI
vD igaf,
ieh kfPælf»
(jspfl jWsI)
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
mnoivigafn dy ihsfb nfl mn ƒ iqµn BfgF ivWc vµizaf
igaf hY,sucyq mn, avcyqn mn aqy arD cyqn mn»aWj
afpF sucyq mn dI gWl krdy hF ijs df bhuqf krky
isWDy qOr qy mnuWK dy afcfr-ivvhfr nfl sbµD
huµdf hY» asl ivWc sucyq mn kI hY? sucyq
mn df sµbµD ivakqI dI jfgirq avsQf
nfl hY» jdoN ivakqI cyqµn ho ky kµm krdf
hY qF Ausdf mn ikirafsæIl huµdf hY» iesy ƒ
sucyq jF cyqn mn kihµdy hn» jy mnuWK cyqn
mn ƒ smJx dy Xog hovogf qF hI Auh avcyqn
aqy arD cyqn mn ƒ smJ skdf hY» pihlF cyqn
mn qy kfb¨ pfAuxf jær¨rI huµdf hY» jy mnuWK cyqn mn ƒ kæfb¨
ivWc krnf isWK jfvy qF avcyqn aqy arD cyqn mn ƒ kfb¨
krn bfry soc skdf hY» sucyq mn ƒ vs ivWc rWKxf bhuq
hI aOKf kµm hY»mn dI gqI DunI aqy pRkfsæ dI gqI nfloN ikqy
jiæafdf qyjæ hY» ieh sB qoN vWD sæYqfn vI hY ikAuNik mnuWK ƒ
AudoN hI pqf lWgdf hY jdoN ieh dysæIµ- ivdysæIN,
ibgfny ivhVy Guµm ky vI af jFdf hY» ies ƒ kfb¨
rWKxf hr mnuWK leI bhuq jær¨rI hY ikAuNik jy ies
ƒ kfb¨ nf rWiKaf jfvy qF ieh jiæµdgI ivWc keI
qrHF dIaF musIbqF KVIaF kr idµdf hY» pfT p¨jf
krdy smyN, ivhly bYTy hoey,Gr dy kµm Dµdy krdy
hoey, sPær krdy smyN mqlb kI ,hr vyly ieh
Auizaf hI iPrdf hY» ies ƒ vfr-vfr PVnf
pYNdf hY» sucyq mn ƒ kfb¨ krn ƒ hI iekfgrqf
kihµdy hn» mn ƒ cfhy sæYqfn afKo jF cµcl pr
hY ieh bhuq sækqIsæflI»ies ƒ kfb¨ krn leI
mnuWK ƒ qrHF qrHF dy Auprfly krny pYNdy hn» mn ivWc ieWCf
sækqI vsdI hY» ijs qrHF dI ieWCf mn ivWc pYdf huµdI jFdI
hY mn Aus pfsy vWl ƒ quiraf jFdf hY»qurdf qurdf Auh bhuq
lµmy pYNzy qih krdf ,aYnf agFh inkl jFdf hY ik Aus ƒ hor
rsqy qorn leI bhuq imhnq krnI pYNdI hY» ieWCfvF hr
mnuWK dy jIvn-hflqF aqy mfhOl anusfr pYdf huµdIaF hn»
iksy vI mnuWK dI mfniskqf aqy sæKæsIaq AuWqy mn hI Bfr¨
sucyq mn ƒ ikvyN itkfeIey[[[?
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
brijµdr kOr ibsrfE[[[
9988901324
gurivµdr kµg dI klm qoN
jolYNskI bVf lY igaf stYNz, nf Cwz¨ lok qy afpxf lYNz,
pfvrF dyx vwzIaf afPrF Cwz af jf afpxf dyÈ»
qYƒ dyvFgy nYÈinltI qy afpxf nvF Bys,
vFg aÈrP gnI dy nF dyÈ Cwz Bwj¨gf»
vFg bhfdrF dy sYnF dy nfl mYdfn ivwc gwj¨gf,
kr kmyzI dunIaf ƒ jo hsfvdf»
bx p®YjIzYNt hux Auh ivroDIaF ƒ ruaFvdf,
afpxy lokF dy ivwc Br idwqf joÈ qy nvF hOslf»
inwky inwky bwcy vI hux dyx aYNtIaF ƒ DoNslf,
kihµdf gwlF dy nfl nf kro mYƒ mYnIpulyt»
duÈmx kihµdf sI cfr idnF ’c ijwq ky krFgy sYlIb®yt,
dunIaF dI nµbr do jo pfvr aKvFvdf
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
jolYNskI df hOslf qy Ëjbf dyK ikvyN AunF ƒ BfjVf pvFvdf,
dyK hONslf ivroDI df hfeIprsoink dy dyx zrfvy»
bws hux iehI kih ky duÈmx zµg tpfvy,
‘kµg’ jµg df afgfË hovy BfvyN kuJ vI hovy hux qwk dy agrYÈn
ny duÈmxF df bjf qF bYNz»
jolYNskI bVf lY igaf stYNz, nf Cwz¨ lok qy afpxf lYNz»
95305-15500
huµdf hY» cfhy sfry Dfrimk gRµQF ivWc mn ƒ aWz aWz sæbdF
rfhIN pRBfsiæq kIqf igaf hY pr mn ƒ kfb¨ krn dI QF keI
vfrI mnuWK Drm-krm dy cWkrF ivWc Pæisaf mihs¨s krdf
hY» ijs ƒ pRmfqmf 'ieWk sr¨p' df igafn huµdf hY Aus
leI ieh kµm afsfn huµdf hY» so dosqo cyqn mn ƒ
kfb¨ rWKx leI afpxy aµdrlI qfkq ƒ jgfAux dI
loV huµdI hY» jdoN mnuWK BgqI krdf hY AudoN Auh
aWKF bµd kr ky bYTdf hY ik prmfqmf ƒ Xfd kr
irhf hF »keI vfrI mnuWK bhuq mfnisk qxfE ivWc
hovy qF vI aWKF bµd krky kuJ socx lWg jFdf hY» kI
kdy soicaf hY ik aWKF bµd krn df kI mqlb hY? aWKF bµd
kr krky qF hnyrf ho jFdf hY iPr aWKF bµd ikAuN? ies df
Bfv hY ik sfzy aµdr hI sfrIaF sækqIaF mOj¨d hn» asIN
ies gWl qoN axjfx kudrqI qOr qy Aus ƒ aµdroN Kojdy hF»
ieho hI mn ƒ Kojx df aslI rfjæ hY» mnuWK ƒ afpxy aµdr
dIaF sækqIaF ƒ jfigRq krn dI loV huµdI hY» Aus leI
pRmfqmf dy inrfkfr r¨p Bfv joq sr¨p ƒ mihs¨s
krn dI jær¨rq huµdI hY» jd mnuWK prmfqmf dy
joiq sr¨p ƒ smJx lWg jFdf hY qF Aus df mn
vI Aus nfl itkx lWg jFdf hY ikAuNik mn Bfv
afqmf jo srIr ƒ clfAux vflI ieWk sækqI
huµdI hY» iesy qrHF prm afqmf (prmfqmf)
aqy mnuWK aµdrlI afqmf df irsæqf bfp aqy
bWcy vflf huµdf hY» ijs qrHF duinafvI
irsæiqaF ivWc bWcy ƒ afpxy ipqf dI godI
ivWc bYT ky sµp¨rn afnµd imldf hY iblkul
AuvyN afqmf (mn) r¨pI bWcy ƒ prmfqmf r¨pI
ipqf dI god ivWc hI itkfxf imldf hY»ies aiBafs ƒ
vfr-vfr krn nfl hI mnuWK mn ƒ kfb¨ krn ivWc
smrWQ ho skdf hY » iPr aWKF bµd kr ky aµdr cfnx
hI cfnx njær afAuNdf hY » mnuWK bfhrly duinafvI
cfnixaF ivclIaF hnyrIaF rfqF ƒ smJx dy Xog ho
jFdf hY»ies qrHF aµdr itkfa dI siQqI pYdf ho ky mn
dI BWj-dOV vI Gt jFdI hY »
mylæ jogf rWKIN[[[
iqVky hoey dIivaF ƒ qyl jogf rWKIN,
ivWCVIaF r¨hF ƒ dfqf mylæ jogf rWKIN»
bxf ky rµglI dunIaF qWky hr vylæy,
Kyz dy iKzfrIaF ƒ Kyl jogf rWKIN»
ivWCVIaF r¨hF ƒ[[[[
kIqy hoey pfp kihµdy bKæsæy nhIN jfxy,
sfizaF gunfhF ƒ bµd jylH jogf rWKIN»
pfs hovF sfiraF ihsfbF ivWc aOKf,
Bfxf mµnvfeIN BfvyN PylH jogf rWKIN»
ivCVIaF r¨hF ƒ[[[[[
inkµimaF dI jiæµdgI nf iksy kµm dI,
imhnqF dy nflæ sumyl jogf rWKIN»
DµidaF 'c KuWB ky vI muWk jfvF nf,
nfm qyrf jWpxy dI vyhl jogf rWKIN»
ivWCVIaF r¨hF ƒ[[…[
moh mfieaf jµjfl ivWc bhuqf nf Psf,
QoVHy bhuqy bWs mylæ-gyl jogf rWKIN»
imhrF vflæf pfxI kuWJ pf 'mnjIq' ƒ,
crnF 'c ilptI hoeI vyl jogf rWKIN»
ivWCVIaF r¨hF ƒ dfqf mylæ jogf rWKIN»
[[[[[[dfqf jI mylæ jogf rWKIN»
mnjIq kOr DImfn,
sæyrpur, luiDafxf»
sµ:9464633059
11 09/03/2022 sihq
www.samajweekly.com
tUxy totky
rfq ƒ kuWqy Bokx lWgy t¨xF krn cWlI aY»
surKI pfAUzr ÈIÈf lyky inkÜI kWlm-kWlI aY»
brÌI dy zWby qy rWKy igafrF isWky Bfn dy»
sfD b¨binaF koloN puWCy ley hoey rkFn dy»
aWKF dy ivWc kfÜf kjlf kfÜI rfq ƒ pfAuNdI ey»
pYr dI imWtI cuWkky imrcF sWq vfr ChfAuNdI ey»
lONg lfcIaF pVHky AuWqy rWKIaF ny pkvfn dy»
sfD b¨binaF koloN puWCy ley hoey rkFn dy»
sWq coNkIaF Brky dyvy suWKI hoeI kVfhI ƒ»
pVHky pfxI suWtx dy leI afK idµdI aY mfhI ƒ»
s¨t dy AuWqy nf iÜKky ivWc rWK afeI ÈmÈfn dy»
sfD b¨binaF koÜoN puWCy ley hoey rkFn dy»
vihmF BrmF dy ivWc rWiKaf kuJ nf DflIvflf vy»
ikhVy rsqy AuWqy quiraf qyrf ipµz hµsflf vy»
DµinaF kmÜI ipWCy lWgI lWgI mn byeImfn dy»
sfD b¨binaF koÜoN puWCy ley hoey rkFn dy»
Dµnf DflIvfl:-9878235714
jµg df idRsæ
c¨Vy tuWty suhfg vfly,
hoeIaF suµnIaF bfhvF»
ijµnF dy Gr kµq nI afey,
KV AuzINkx rfhvF»
ikµny mfs¨m anfQ ho gey,
bWicaF bfJoN mfvF»
nf Gr bfr irhf nf koeI,
AuWjV geIaF QfvF»
burI hflq X¨kryn dI hoeI,
jæihrF vµzx hvfvF»
bµb bd¨µkF golIaF dfgx,
r¨s dIaF sYnfvF»
ikµnF aOKf hoieaf rihxf,
suxy koeI nf hOky hfvF»
kI kI bIqy AuhI jfnx,
mYN ilK ky drd sunfvF»
bIqy idn koeI moV ilafvy,
qrly rWb dy pfvF»
,pWqo, AuWQy hovy sæFqI,
mYN iehI krF duafvF»
hrpRIq pWqo
ipµz pWqo hIrf isµG mogf Pon nµbr
94658-21417
hF mYN kivqf hF
ibKrdI hF,sµvrdI hF
AulJdI hF,sulJdI hF
kdy suxdI hF, kdy kihµdI hF
mYN hsdI hF, ro pYNdI hF
mYN kivqf hF[[[
mYN hvf hF,mYN tfhxI hF
mYN imWtI hF,mYN pfxI hF
mYN golI nhIN, mYN rfxI
pTrfxI hF mhfrfxI hF
mYN kojI nhIN, isafxI hF
mYN kivqf hF[[[[
[[[[mYN kWK nhIN ,mYN lWK hF
mYN mWQy qy ltkdI lWt hF
mYN surmy lWdI aWK hF
mYN J¨ty KFdf lWk hF
[[[[
mYN kivqf hF[[[[[[
mYN pRIq hF, sµgIq hF
mYN sfË hF, mYN gIq hF
irvfj hF,mYN rIq hF
mYN kosI hF,mYN sIq hF
mYN ÈFq hF,mYN Èor hf
mYN PuWl hF mYN Qor hF
mYN iksy pqµg dI zor hF,
mYN iksy cµd dI ckor hF[[[
mYN kivqf hF[[[[[[[[[
mYN nPrq nhIN , mYN ipafr hF
mYN duÈmx nhIN ,mYN Xfr hF
mYN ijWq hF, mYN hfr hF
mYN aTy pihr svfr hF
mYN aµimRq hF, nf jihr hF
[[[[[[[mYN CWl hF jF lihr hF
mYN drd hF jF kihr hF
mYN KuWlI hF jF bihr hF
mYN kivqf hF[[[[[[[
mYN afÈkF df shfrf hF
mYN axigixaf koeI qfrF hF
mYN iÉaflF dy ivWc bµd hF
iksy mihb¨b df cµd hF
mYN kivqf hF[[[
kdy ieÈk mËfjI lgdI hF
kdy ieÈk hkIkI vrgI hF
ijho jhI aWK nfl qWkoN gy
mYN Eho jhI hI lgdI hF
mYN aihsfs hF, mYN Coh hF
mYN pOxF dI KuÈbo hF
mYN itm itm krdf jugƒ hF
mYN hnyiraF dI loa hF
mYN kivqf hF[[[[[
mYN inrfiÈaF df rfj hF
mYN isivaF ivWc AuWzdI Éfk hF
[[[ mYN tuWtdy hoey qfiraF ivWc
[[[[[[mYN muV ijAux dy ieÈiraF
ivWc
mYN iqp iqp krdI buµdr hF
kdy ndI kdy smuµdr hF
mYN kivqf hF[[[[
mYN jfm hF , Èvfb hF
mYN svfl hF,jvfb hF
mYN JIl hF,mYN afb hF
mYN nINdr ivWc Kvfb hF
nfpfk hF mYN pfk hF
mYN jVH hF mYN ÈfK hF
mYN roNidaF leI idlfsf hF
mYN KuÈIaF dy ivWc hfsf hF
mYN kivqf hF[[[[[
mYN inWq bdldIaF ruWqF jhI,
sdIaF qoN KVy hoey ruWKF jhI
mYN pµCI koeI ichk irhf
mYN PuWl hF koeI mihk irhf
mYN tyZy myzy rfhvF ivc
mYN DuWpF ivWc, mYN CFvF ivc
mYN ndIaF ivc, dirafvF ivWc
mYN surmy rµgI GtfvF ivWc
mYN vIrF dIaF pRvfhF ivWc
mYN BYxF dIaF duafvF ivWc
mYN bfp dIaF QWkIaF bfhvF ivWc
mYN rWb vrgIaF mFvF ivWc
mYN kivqf hF[[[[[
mYN kivqf hF[[[
mYN igiDaF ivWc,mYN BµgVy ivWc
mYN pYroN hIxy lµgVy ivWc
mYN AuWcIaF lµbIaF hykF ivWc
mYN bolIaF ivWc, mYN g¨µgVy ivWc
mYN kivqf hF[[[[[[
mYN jmIn hF,afkfÈ hF
mYN AumId hF,mYN afs hF
mYN hoxI hF, mYN kfÈ hF
mYN qurdI iPrdI lfÈ hF
mYN kivqf hF[[[[[[
mYN dYNq nhIN, ÈYqfn nhIN
mYN axjfx nhIN, nfdfn nhIN
mYN JkV nhIN, q¨Ìfn nhIN
iensfn nhIN, Bgvfn nhIN
mYN kivqf hF bs kivqf hF[[[[[[
mYN bdldI hoeI qkdIr ivWc
kµD qy ltkdI qsvIr ivWc
mYN mOjF krdy bcpn ivWc
mYN J¨rVIaF dI lkIr ivWc
mYN kivqf hF[[[[
mYN Èrm hF, mYN sµg hF,
mYN kVHf hF,mYN vµg hF
mYN mWQy dI ibµdI hF
mYN hr pRkfr df rµg hF
mYN kivqf hF[[[[[
mYN KyqF dy zrinaF ivWc
mYN pfxI dy JrinaF ivWc
mYN itµzf vfilaF K¨hF ivWc
mYN sWcI suWcIaF r¨hF ivWc
mYN kivqf hF[[[[
mYN mihk hF igWlI imWtI dI
mYN mihk hF guV dI lytI dI
mYN mihk hF PuWlF klIaF dI
mYN D¨V hF suµnIaF glIaF dI
mYN PuWlF AuWqy qRyl jhI
mYN icWtI iKVI svyr jhI
mYN sony rµgI dupihr jhI
mYN ZWlI Èfm dI gihr jhI
mYN kivqf hF[[[[[
mYN hµJ¨ KuÈIaF gmIaF df
vihµdI hF inWq nYxF ivWc
mYN sdf ivWCV ky quiraF leI
kurlfENdI hF inWq vYxF ivWc
mYN kivqf hF[[[[[
mYN jµglF aqy AujfVF ivWc
mYN pWQrF aqy phfVF ivWc
mYN ruWq hF poh dy pfilaF dI
mYN DpdI DuWp hF hfVF ivWc
mYN kivqf hF[[[[[
mYN sImq nhIN hF klm qWk
hr hrÌ qy myrf afpxf hWk
mYN hukm nhIN Pirafd hF
mYN kYd nhIN afËfd hF
mYN kivqf hF[[[[
mYN aµdr hF, mYN bfhr hF
mYN pWqJV hF,bhfr hF
mYN k¨µjF dI AuWzdI zfr hF
mYN kx kx dI Èukrgujfr hF
mYN afid hF, jugfid hF
mYN aµnq hF, byaµq hF
mYN inrBAu hF, inrvYr hF
mYN rfg hF,mYN bihr hF
mYN AujV ky vI nf AuNjVI hF
mYN sony lÌjI gujrI hF
mYN iqWKI qyj ktfr jhI
mF durgf dI qlvfr jhI
mYN kivqf hF[[[
mYN kWlI kfl iÈafhI nf
mYN klm koeI iQafhI nf
mYN ivdvfnF dI jfeI hF
kvIaF dI klm coN afeI hF
mYN kivqf hF[[[ mYN kivqf hF!!
srbjIq kOr
hfjIpur
Èfhkot
smfj vIklI
srkfrI sInIar sYkµzrI smfrt skUl hµbVF ivKy aµqrrfÈtrI mihlf idvs mnfieaf
aµqrrfÈtrI mihlf idvs ƒ
smripq smfroh ivWc
smfijk isWiKaf aiDafpk
mfstr hriBµdr isµG
muWlFpur ny ividafrQIaF ƒ
sµboiDq huµidaF afiKaf ik
syvf ,smrpx, iqafg ,
imhnq aqy pirvfrk
jiæµmyvfrIaF dy aihsfs
dI m¨rq ajokI nfrI
jIvn sµGrÈ dy
AuWcy nIvyN rfhF qy
mF ,BYx aqy pqnI
df Pærjæ
inBfAuNidaF hryk
Kyqr ivWc sPælqf dIaF
bulµdIaF ƒ C¨h rhI hY »
smfj vIklI
inAUj
KbrF sL yar kro jI
smuWcy sµsfr ivWc
mihlfvF ny
afpxI mfnisk
bOiDk qy srIrk
kfrj kuÈlqf
rfhIN afpxI
vWKrI, invyklI,
adBuWq, aqy p¨jxXog
pCfx bxfeI hY » aµgryËI
aiDafpkf ims amndIp kOr
dI agvfeI hyT ividafrQxF
ny ilµgI asmfnqfvF ƒ
Aujfgr krdIaF sikWtF dI
pyÈkfrI bfKæ¨bI inBfeI »
sk¨lI ividafrQIaF ƒ pRsµsf
pWqrF dI vµz mOky mYzm
sµgIqf rfxI, amrjIq kOr,
klpnf kOÈl, sImf Èrmf,
blbIr kOr ,sonIaf sihgl,
aµj¨ Tfkur, sRI nvIn,
rfjIv kumfr, pRIqm isµG,
jgjIq isµG llqoN aqy
ieµdrjIq isµG qoN ielfvf hor
aiDafpk hfËr sn »
12 09/03/2022 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
pµjfb dI nvIN srkfr leI afriQk cuxOqIaF
pµjfb ivDfn sBf coxF dy
nqIijaF qoN bfad srkfr BfvyN
iksy vI pfrtI dI bxy pr ieWk
gWl sfPæ hY ik srkfr ƒ bhuq
sfrIaF cuxOqIaF df sfhmxf
krnf pvygf» sµGvfd
(PYzriljæm), BfÈfvF aqy
pfxIaF dy muWdy qF iek pfsy; s¨by
dI KyqI, AudXog aqy syvfvF dy
Kyqr dy sµkt dy nfl nfl
byrujægfrI, arD-byruËgfrI,
ivdyÈI vWl prvfs, mËd¨rF dI
mfVI hflq, ishq aqy isWiKaf
Kyqr duafrf lokF dI luWt vrgy
aihm muWdy srkfr dy snmuWK
hoxgy» pµjfb muWK r¨p ivc KyqI
afDfirq s¨bf hY jo vWzy sµkt dI
mfr hyT hY» iqµn KyqI kfƒn
mns¨É krvf ky ijWQy iksfnI
sµGrÈ ny KyqI ivcoN kfrporyt df
hox vflf glbf Kæqm krfieaf
AuWQy ies dy bdl vjoN kI krnf
hY, ieh nvIN srkfr dy snmuWK
cuxOqIaF hoxgIaF»
pRDfn mµqrI nirµdr modI ny
iqµn kfƒn mns¨K kridaF
ikhf ik KyqI bfbq kmytI
bxfeI jfvygI» asl ivc AunHF
df kmytI bxfAux df muWK mnorQ
PæslF dy GWto-GWt smrQn muWl
(aYWmaYWspI) dyx df nhIN sI;
Aus qoN bfad sgoN AunHF ies gWl
qoN tflf hI vWitaf aqy ikhf ik
mulk ivc ‘ËIro bjt kudrqI
KyqI’ sæur¨ kIqI jfvygI» huxy
huxy kyNdr srkfr ny mulk dIaF
KyqI X¨nIvristIaF aqy
sµsQfvF ivc kudrqI KyqI ƒ
grYj¨eysæn aqy post-gRYj¨eysæn
klfsF ivc islybs vjoN
pVHfAux aqy ies ivÈy bfry Koj
dIaF hdfieqF kIqIaF hn»
ieh smJxf jær¨rI hY ik kyNdr
srkfr df ËIro bjt kudrqI
KyqI Èur¨ krn df mnorQ kI hY?
mOj¨df dOr ivc ËIro bjt
kudrqI KyqI dy hµBly nfl
srkfr iqµn aihm AudyÈ p¨ry
krnf cfhuµdI hY» pihlf,
kudrqI KyqI AuWpr koeI Krcf
nhIN huµdf» ies krky srkfr ƒ
KyqI sYktr ƒ idWqIaF jfx
vflIaF sbiszIaF, rfhqF qy
hor sh¨lqF bµd krnIaF
sOKIaF ho jfxgIaF» kfrporyt
vI iehI cfhuµdy hn» d¨srf, ies
nfl PslI Auqpfdn Gt jfvygf
ijs nfl srkfr ƒ KyqI
mµzIkrn aqy anfj dI sFBsµBfl
qoN BWjxf afsfn ho jfvygf
lyikn srkfr ƒ smJ lYxf
cfhIdf hY ik huxy huxy rsfiex
KyqI bµd krn krky sRIlµkf
BuWKmrI kµZy puWj igaf hY»
qIsrf qy aihm AudyÈ hY kfrporyt
KyqI df ivsQfr» aWj
asIN afpxI CotI qknIk nfl
KyqI kr rhy hF jdoN kudrqI
KyqI nfl ieh ivvsQf Kæqm ho
geI qF kfrporyt KyqI df mfzl
ivksq kIqf jfvygf ijs ivc
mns¨eI
bOiDkqf
(afrtIPIsæIal ieµtYlIjYNs)
rfhIN KyqI kIqI jfvygI» srkfr
ƒ sfzy mOj¨df mflkI KyqI
isstm ƒ kfrporyt KyqI ivc
qbdIl krnf suKflf rhygf»
kI sfzIaF rfj srkfrF ies
kfrporyt isstm dy mukfbly
koeI afpxf koafpryitv jF
srkfrI KyqI mfzl ivksq
krn dy kfbl hn? hrigË
nhIN»
mOj¨df dOr ivc pµjfb df
arQcfrf idAukWd afriQk
smWisafvF nfl Biraf ipaf
hY» arQcfry dy iqµny Kyqr-
KyqI, AudXog qy syvfvF vWzy
sµkt ivcoN guËr rhy hn» KyqI
Kyqr ƒ Auqpfdn aqy mµzIkrn
dIaF smWisafvF nfl j¨Jxf pY
irhf hY» bfvj¨d ies dy ik
pµjfb ivc kxk Jony dI
Auqpfdkqf dunIaf ivc sB qoN
vWD hY, iPr vI iksfnF dI
afriQk dÈf bhuq Kærfb hY»
pµjfb dy KyqI sYktr AuWpr ieWk
lWK kroV rupey df krjæf hY aqy
hr pirvfr isr aOsqn ds
lWK rupey krË hY» iesy qrHF
Kyq mjæd¨r pirvfr isr vI
aOsqn 80 hjæfr rupey krË
hY» CotI iksfnI KyqI ivcoN bfhr
ho rhI hY» afriQk sµkt dI
mfr nf JWlidaF ipCly do
dhfikaF qoN pµjfb ivc hr roË
aOsqn do iksfn aqy ieWk Kyq
mËd¨r ÉudkuÈI kr rhy hn»
aWj loV hY, nvIN srkfr KyqI
sµkt nijWTx leI hµBly mfry»
dyKxf ieh hovygf ik nvIN
srkfr sWcmuWc aijhI pfeydfr
nIqI bxfvygI ijs nfl PslI
Auqpfdn dIaF smWisafvF hWl
kIqIaF jf skx aqy KyqI
mµzIkrn ivvsQf ƒ kuÈl
bxfieaf jf sky» iesy qrHF
pfxI dy z¨µGy ho rhy pWDr,
imWtI dI inWGrdI ishq aqy
vfqfvrn ivc afey ivgfVF ƒ
TIk kIqf jf sky» ienHF sB
smWisafvF nfl nijWTx leI
sfƒ ÌslI vµn-svµnqf aqy
iksfnF dy afriQk lfhyvWl
socx dI loV pvygI pr
aPsos ik ipCly lgBg cfr
dhfikaF qoN ÌslI vµnsvµnqf
aqy kuÈl nIqIaF
dIaF gWlF qF kIqIaF jf
rhIaF hn pr koeI Tos
nIqIgq PYsly nhIN kIqy
gey» ies pRsµg ivc nvIN
srkfr ƒ lok-pWKI KyqI
nIqIaF bxfAux dIaF
cuxOqIaF df sfhmxf krnf
pvygf»
kyNdr srkfr dy qfËf
bjt qoN sfÌ nËr afAuNdf hY
ik ies ny KyqI ivc p¨µjI
lfAux qoN afpxy hWQ kfÌI
ipWCy iKWcy hn» KyqI ivc rWKI
rfÈI ipCly sfl kul bjt df
4[26 PæIsd sI jo ies sfl
3[84 PæIsd rih geI» pyNz¨
ivkfs leI rWKI rfÈI vI
ipCly sfl nfloN Gtf idWqI
geI» PæslF dI KærId leI
rfÈI ipCly sfl 2[48 lWK
kroV rupey qoN Gtf ky 2[37
lWK kroV rupey kr idWqI
geI jdoNik 23 ÌslF dI
aYWmaYWspI dyx leI 8 lWK
kroV rupey cfhIdy hn»
zf[ suKpfl isµG
ipCly sfl prflI dI sFB
sµBfl leI vI 700 kroV
rupey rWKy sn pr ies sfl
koeI rfÈI nhIN rWKI» iesy
qrHF mgnrygf skIm AuWpr
ipCly sfl 97 hjæfr kroV
rupey Krcy sn jo hux Gtf ky
72 hËfr kroV rupey kr
idWqy hn» lWgdf hY, kyNdr
srkfr ÌslF dI aYWmaYWspI
AuWpr srkfrI ÉrId qoN ipWCy
htygI ijs nfl s¨bf srkfr
dIaF muÈiklF ivc hor vfDf
hovygf» pµjfb dy arQcfry
df sµkt gµBIr hY» ies vkq
s¨by isr iqµn lWK kroV rupey
df krjæf hY jdoN ik ieWQoN dI
kuWl Gryl¨ afmdn (jIzIpI)
5[4 lWK kroV rupey hY»
spWÈt hY ik krËf jIzIpI df
55 PæIsd hY» s¨by Aupr
ijWzf vWzf sµkt hY, Aus ƒ
nijWTx leI srkfr kol
afmdn cfhIdI hY pr nv-
Audfrvfd aDIn inWjIkrn
dIaF nIqIaF ny srkfrI
ivBfgF df Kæfqmf krky
Kæjæfnf KflI kr idWqf hY»
pµjfb dI jIzIpI ivc kuWl
p¨µjI inrmfx dI dr Bfrq
pWDr (29[3%) nfloN aWDI
hY» iesy leI ieWQy nf KyqI
ivksq ho rhI hY, nf AudXog
aqy nf hI syvfvF df Kyqr»
isWty vjoN byruËgfrI ivc
byqhfÈf vfDf ho irhf hY»
pµjfb ivc byrujægfrI dI dr
7[8 PæIsd hY jo kOmI pWDr qy
6[1 PæIsd hY» pµjfb ivc
pVHy ilKy nOjvfnF dI
byrujægfrI hor vI iËafdf hY;
ieWQy grYj¨eyt aqy AuWc
ivWidaf vfly 16 PæIsd lok
byrujægfr hn»
pµjfb df AudXoigk Kyqr
vI sµkt df iÈkfr hY» s¨by
ivc 2007-2015 dOrfn
lgBg 19 hËfr AudXoigk
X¨int bµd ho cuWky hn; Bfv,
hr roË Cy AudXog bµd ho rhy
hn; muWK qOr qy Coty AudXog
jo ikrq pRDfn hn, mnuWKI
ikrq ƒ kuJ rujægfr
muhWeIaf krdy hn» KyqI ivc
do ÌslI pRxflI aqy
mÈInrIkrn krky ikrq
ÈkqI ivhlI ho rhI hY aqy
ivhlI hoeI ies ikrq ÈkqI
ƒ AudXog rujægfr nhIN dy
rhy» sµsfrIkrn dIaF
nIqIaF krky bfhrI
mfl/vsq¨aF ny AudXogF ƒ
vWzI sWt mfrI hY» sfzIaF
srkfrF kol s¨by ivc
AudXogIkrn leI koeI nIqI
nhIN hY»coxF dOrfn sfrIaF
hI pfrtIaF ny byruËgfrF ƒ
rujægfr, kWcy mulfjæmF ƒ pWkf
krn aqy purfxI pYnÈn
skIm bhfl krn dy dfavy
kIqy sn» iesy qrHF sm¨h
lokfeI ƒ vDyry irafieqF,
afmdn skImF aqy muÌq
sh¨lqF dy vfady krky lokF
qoN votF mµgIaF sn» asl
ivc srkfr kol arQcfrf
TIk krn dI nf nIaq hY, nf
nIqI aqy nf hI sfDn»
srkfrI Kæjæfnf KflI hI nhIN
blik krË nfl Biraf ipaf
hY» lokF AuWpr tYks df boJ
pihlF hI vDyry lWidaf
hoieaf hY» rIal astyt
mfÌIaf, ryq mfÌIaf, kybl
mfÌIaf qy zrWg mfPæIaf
rokx nfl kuJ sfDn jutfey
jf skdy hn pr sfzI srkfr
leI ieh kfrj muÈikl
jfpdf hY» srkfr kol
srkfrI adfiraF dy
inWjIkrn, mudrIkrn aqy
lokF AuWpr tYksF df hor boJ
lWdx qoN ibnF koeI cfrf
idKfeI nhIN idµdf» nqIjy
vjoN lokF dI afriQk dÈf hor
mfVI ho jfvygI ijs nfl AunHF
dI bycYnI ivc vfDf hovygf»
ieh srkfr leI cuxOqI
bxygf»
arQcfry df sµkt nijWTx
leI bhu-qrPI nIqI bxfAuxI
pvygI» KyqI sYktr ivc
afriQk lfhf vDfAuxf aqy
iksfnF mjæd¨rF ivc krËy qy
ÉudkuÈIaF dI alfmq Kæqm
krn leI KyqI df muhFdrf
bdlxf pvygf» ieh kµm
nvIaF PslF dI lfBdfiek
kImq aqy kuÈl mµzIkrn qoN
ibnF nhIN ho skdf» ies kµm
leI KyqI dy ipCfAUN sµbµDF
(bIj, KfdF, rsfiex, p¨µjI,
qknIk afid) aqy agfAUN
sµbµDF (pRfsYisµg, muWl vfDf,
mµzIkrn afid) ƒ ivksq
krnf pvygf» aYgroieµzstrI
rfhIN KyqI
Auqpfdn dI pRfsYisµg
ipµz/blfk pWDr AuWpr
srkfrI/sihkfrI adfiraF
ivc krky ikrq ÈkqI ƒ
lokl pWDr AuWpr rujægfr
muhWeIaf kIqf jf skdf hY»
ies qoN bfad arQcfry ivc
AuWc pfey dI qknIk vfly
AudXogIkrn dI jær¨rq hY»
iesy qrHF syvfvF dy Kyqr
(ishq, isWiKaf, afvfjfeI,
sµcfr, bYNikµg, bImf) ƒ
sihkfrI/srkfrI Kyqr aDIn
hI ivksq kIqf jfvy» ies
nfl ikrq ÈkqI ƒ guxfqmk
aqy igxfqmk qOr qy
ishqmµd rujægfr imlygf»
ieh kfrj isrÌ lok-pWKI
srkfr hI kr skdI hY,
kfrporyt-pWKI srkfr nhIN»
pRmuWK arQ-ÈfsqrI,
pIeyX¨, luiDafxf»