06.05.2013 Views

fizikuri aRzrda maswavleblis profesiuli standarti fizikuri aRzrda

fizikuri aRzrda maswavleblis profesiuli standarti fizikuri aRzrda

fizikuri aRzrda maswavleblis profesiuli standarti fizikuri aRzrda

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>maswavleblis</strong><br />

<strong>profesiuli</strong> <strong>standarti</strong><br />

<strong>fizikuri</strong> <strong>aRzrda</strong><br />

(sabazo da saSualo safexuri)<br />

2008 weli<br />

(pirveli redaqcia)<br />

<strong>fizikuri</strong> <strong>aRzrda</strong><br />

1


<strong>maswavleblis</strong> <strong>profesiuli</strong> <strong>standarti</strong><br />

2


sabazo an/da saSualo safexuris <strong>fizikuri</strong> aRzrdis<br />

<strong>maswavleblis</strong> <strong>profesiuli</strong> unar-Cvevebi<br />

mimarTuleba: janmrTeloba da usafrTxoeba<br />

mizez-Sedegobrivi kavSirebis damyareba jansaRi cxovrebis wesis rolsa da mozardis<br />

fiziologiur da fsiqologiur ganviTarebas Soris.<br />

mizez-Sedegobrivi kavSirebis damyareba jansaRi cxovrebis wesis rolsa da sazogadoebaSi<br />

pirovnebis warmatebuli integraciis process Soris.<br />

mozardis sazogadoebaSi integraciis procesSi SesaZlo safrTxeebis analizi (icnobs<br />

usafrTxoebis wesebs, sxvadasxva moqmedebis xerxebs da flobs SesaZlo kritikuli<br />

situaciidan gamosvlis saSualebebs).<br />

mimarTuleba: moZraoba da motoruli unar-Cvevebi<br />

<strong>fizikuri</strong> aqtivobis yvela ZiriTadi da aucilebeli samoZrao unaris warmoCena.<br />

saskolo da klasgareSe gunduri TamaSebis aRwera-SemuSaveba.<br />

sportuli TamaSis ZiriTadi wesebis Camoyalibeba.<br />

unarSezRuduli mozardebis integracia TanatolebTan da maTi CarTva gundur<br />

TamaSebSi.<br />

mimarTuleba: aqtiuri monawileoba<br />

organizmis gakaJebisa da janmrTelobis ganmtkicebisaTvis aucilebeli <strong>fizikuri</strong><br />

aqtivobebis danergva da ganviTareba.<br />

sportul-gamajansaRebeli laSqrobebis dros qcevis savaldebulo wesebis aRwera-SemuSaveba.<br />

klasgareSe aqtivobebis (SromiTi, sportuli, sazogadoebrivi da sxva) aRwera-<br />

SemuSaveba.<br />

sabazo an/da saSualo safexuris <strong>fizikuri</strong> aRzrdis<br />

<strong>maswavleblis</strong> <strong>profesiuli</strong> codna<br />

<strong>fizikuri</strong> kultura da sporti<br />

moZraobis safuZvlebi<br />

motoruli unar-Cvevebis ganviTarebisa da sxeulis srulyofisaTvis aucilebeli<br />

varjiSebi da maTi aucilebloba, praqtikuli mniSvneloba, sargeblianoba,<br />

rigiToba, sixSire da a.S. (jgufuri da individualuri kompleqsuri<br />

varjiSebi, maTi klasifikacia sxeulis sxvadasxva nawilis, samoZrao<br />

unarebis, moqnilobisa da sportuli TamaSebis dauflebis SesaZleblobaTa<br />

mixedviT), savarjiSo kompleqsebis modifikacia konkretul miznebTan mimarTebaSi,<br />

ZiriTadi sportuli saxeobebi (fexburTi, kalaTburTi, frenburTi,<br />

mZleosnoba, tanvarjiSi, damatebiT, SesaZloa: qarTuli Widaoba, xelburTi,<br />

ragbi, CogburTi, curva, saTxilamuro sporti, yinulze sriali,<br />

hokei);<br />

<strong>fizikuri</strong> <strong>aRzrda</strong><br />

3


<strong>maswavleblis</strong> <strong>profesiuli</strong> <strong>standarti</strong><br />

4<br />

aqtiuri Sroma da dasveneba, klasgareSe aqtivobebis (SromiTi, sportuli,<br />

sazogadoebrivi da sxva) mniSvneloba, saskolo da regionaluri sazogadoebrivi<br />

aqciebis mniSvneloba, saskolo da regionaluri sportuli Sejibrebebis<br />

mniSvneloba, saskolo da regionaluri sxvadasxva xangrZlivobis da<br />

sirTulis sportul-gamajansaRebeli laSqrobebis mniSvneloba;<br />

racionaluri kveba, sakvebis mniSvneloba janmrTelobisaTvis, janmrTelobisaTvis<br />

mavne da sasargeblo sakvebi, sakvebis racionis (kaloriulobis,<br />

xarisxis da raodenobis) zegavlena janmrTelobaze, kvebis reJimi, sportuli<br />

dieta;<br />

piradi da sazogadoebrivi higiena, sayrden-mamoZravebeli sistemis anatomiur-fiziologiuri<br />

agebuleba, <strong>fizikuri</strong> aRzrdis higiena, sxeulis movlis<br />

wesebi da procedurebi, travmatizmis profilaqtika, sayofacxovrebo<br />

teqnikis moxmarebis usafrTxoebis wesebi, sazogadoebrivi transportiT<br />

sargeblobis wesebi, sazogadoebriv cxovrebaSi arsebuli potenciuri safrTxeebi,<br />

maTgan Tavis daRwevis xerxebi da daxmarebis gawevis saSualebebi,<br />

profilaqtikuri medikamentebi da maTi daniSnuleba, <strong>fizikuri</strong> da sulieri<br />

janmrTelobis urTierTkavSiri, Tavis dacva sxvadasxva daavadebisagan, regularuli<br />

samedicino Semowmebis mniSvneloba;<br />

mavne Cvevebi (uaryofiTi zegavlena da maTze uaris Tqma), hipodinamia, Tambaqos,<br />

alkoholisa da narkotikebis mavne zemoqmedeba, arajansaRi sqesobrivi<br />

urTierTobebi, mavne Cvevebis gavlena adamianis fsiqikaze da xasiaTze<br />

(apaTia, agresia, depresia, yuradRebis gafantva, mexsierebis daqveiTeba<br />

da sxva);<br />

adamianTa urTierToba, Tanacxovrebis principebis dacva, umweoTa mimarT<br />

TanagrZnoba, TviTkontrolis da sxvaTa kontrolis meqanizmebi, sportuli<br />

TamaSis ZiriTadi wesebi, patiosani TamaSis wesebi, tolerantoba (unarSezRuduli<br />

adamianebis, sapirispiro sqesis, sxvadasxva asakis, erovnebis,<br />

religiis (da a.S.) warmomadgenelTa mimarT), sxvadasxva sazogadoebriv<br />

gaerTianebasTan urTierToba;<br />

swavlebis meTodebi<br />

moswavleze da Sedegze orientirebuli saswavlo procesis dagegmva:<br />

jansaRi cxovrebis wesis Semadgeneli elementebis swavla-swavlebis procesisTvis<br />

saWiro gakveTilebis dagegmva imgvarad, rom gamoiwvios moswavleTa maqsimaluri<br />

daintereseba, motivaciis aRZvra; xeli Seuwyos dasaxuli miznebis Tanmimdevrulad<br />

miRwevas, klasis organizebas, marTvas, moswavleTa Semowmebisa da SefasebisaTvis<br />

saWiro xerxebisa da meTodebis warmatebiT gamoyenebas;<br />

moswavleebis moTxovnilebebze (konkretuli moswavlisa da klasis SesaZleblobebze,<br />

miRwevebze, warumateblobaze) orientirebuli kvlevis warmoeba. am miznidan<br />

gamomdinare, kolegebTan da specialistebTan TanamSromloba, rac uzrunvelyofs<br />

saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli Sedegebis maqsimalur miRwevas;<br />

jansaRi cxovrebis wesis formirebisaTvis aucilebeli aqtivobebis dagegmva:<br />

<strong>standarti</strong>s moTxovnebis gaTvaliswinebiT masalebis SerCeva da sagakveTilo kompleqsuri<br />

miznebis gansazRvra; am miznebis gansaxorcieleblad aucilebeli unarebis<br />

gamomuSaveba (usafrTxoebis dacva, higienuri da sayofacxovrebo saqmianoba


da a.S.); moswavleTa SesaZleblobebis Sesabamisi, daZlevadi, sxvadasxva tipisa da<br />

sirTulis davalebebis (qmedebebi, savarjiSoebi, situaciuri amocanebi) SerCeva/<br />

Sedgena, rac xels uwyobs moswavleebSi jansaRi cxovrebis stilis etapobrivad<br />

ganviTarebas;<br />

higienuri da usafrTxoebis wesebis SeswavlisaTvis Sesabamisi aqtivobebis dagegmva:<br />

<strong>standarti</strong>s moTxovnebis gaTvaliswinebiT moklevadiani sagakveTilo miznebis<br />

gansazRvra, dasaxuli miznebis Sesaferisi, sxvadasxva sirTulis davalebebis Ser-<br />

Ceva/SemuSaveba;<br />

kompleqsuri xasiaTis sasicocxlo mniSvnelobis moZraobiTi da motoruli<br />

unar-Cvevebis ganviTarebisTvis aucilebeli aqtivobebis dagegmva<br />

<strong>standarti</strong>s moTxovnebis gaTvaliswinebiT sayrden-mamoZravebeli sistemis ganvi-<br />

TarebisTvis Sesabamisi grZelvadiani miznebis gansazRvra;<br />

am miznebis Sesabamisi kompleqsuri varjiSebis SerCeva/SemuSaveba;<br />

mosalodneli Sedegis Sinaarsisa da miznebis rukis Sedgena, romelSic aisaxeba<br />

Sedegis misaRwevad saWiro varjiSebi (kidurebis, presis, kisris, Tavis, sunTqviTi<br />

da sxva), maTi Tanmimdevroba, intensivoba da a.S.;<br />

am rukaze dayrdnobiT moklevadiani miznebis gansazRvra da miznebis Sesabamisi<br />

sxvadasxva tipisa da sirTulis varjiSebis SerCeva/SemuSaveba, romlebic moswavleebs<br />

etapobrivad ganuviTarebs kompleqsur, sasicocxlo mniSvnelobis moZraobiT<br />

da motorul unar-Cvevevebs.<br />

<strong>standarti</strong>s moTxovnebis Sesabamisi kompleqsuri xasiaTis<br />

jgufuri aqtivobebis dagegmva<br />

gunduri TamaSebis, sportul-gamajansaRebeli laSqrobebis, sportuli Sejibrebebis,<br />

martivi proeqtebis da sxvaTa gamoyenebiT: miznebis gansazRvra, sxva sagneb-<br />

Tan kavSirebis da integraciis gzebis moZebna, miznebis Sesabamisi davalebebis da<br />

aqtivobebis SerCeva/SemuSaveba, monawileTa raodenobisa da funqciebis gansazRvra,<br />

ganxorcielebis etapebis, gzebis da saSualebebis gansazRvra;<br />

dagegmil aqtivobaTa ganxorcielebisaTvis saWiro drois gansazRvra, TiToeuli<br />

aqtivobis msvlelobis etapebis dagegmva da swavlebis organizebis saTanado<br />

formebis SerCeva: gunduri, jgufuri, wyviluri, individualuri, mTeli klasis<br />

monawileobiT muSaoba;<br />

dasaxuli miznebis gaTvaliswinebiT davalebaTa/varjiSTa kompleqsebis saTanado<br />

raodenobis gansazRvra codnis aTvisebis pirveli (wvdoma-gageba), meore (gavarjiSeba)<br />

Tu mesame (dauflebis) fazisaTvis;<br />

dagegmili gakveTilisTvis Sefasebis miznebisa da strategiebis gansazRvra.<br />

Sedegze da moswavleze orientirebuli gakveTilebis<br />

(sagakveTilo procesis) warmarTva<br />

dagegmili gakveTilebis praqtikaSi danergva;<br />

moswavleTa motivireba cxovrebis jansaRi wesis formirebisTvisa da sasicocxlo<br />

mniSvnelobis moZraobiTi da motoruli unar-Cvevebis ganviTarebisTvis aucilebel<br />

aqtivobebSi Casabmelad: saxaliso problemuri situaciebis, moswavlis inte-<br />

<strong>fizikuri</strong> <strong>aRzrda</strong><br />

5


<strong>maswavleblis</strong> <strong>profesiuli</strong> <strong>standarti</strong><br />

6<br />

resebTan da pirad gamocdilebasTan dakavSirebuli problemebis/sakiTxebis/varjiSTa<br />

kompleqsebis SerCeva/SemuSaveba; varjiSebis da TamaSebis SerCevisas moswavleTa<br />

SesaZleblobebisa da interesebis gaTvaliswineba, winmswrebi samotivaco<br />

aqtivobebis SemuSaveba _ varaudebis gamoTqma, dagegmil varjiSTa kompleqsebis<br />

dakavSireba moswavleTa pirad gamocdilebasTan, saintereso aqtivobebis mofiqreba,<br />

moswavleebSi arsebuli unarebis aqtivacia, TviTgamoxatvis saSualebis micema,<br />

situaciuri amocanebis gadaWris gzebis Zieba, individualuri, kompleqsuri,<br />

sistematizebuli varjiSebis SeTavazeba da sxva;<br />

moswavleebisaTvis jansaRi cxovrebis wesis dauflebisa da sasicocxlo mniSvnelobis<br />

moZraobiTi da motorikis unar-Cvevebis, agreTve, sakiTxis damoukideblad<br />

gadaWrisa da gaumjobesebisaTvis saWiro unar-Cvevebis ganviTareba, maTi saTanado<br />

strategiebiT aRWurva: dagegmva, Sesabamisi resursebis gamoyeneba da Seqmna, Sefasebis<br />

kriteriumebis SemuSaveba, TviTSefasebasa da TanaSefasebaSi monawileoba,<br />

problemebis, susti da Zlieri mxareebis gamovlena, xarvezebis aRmofxvris, problemaTa<br />

gadaWris gzebis damoukideblad Zieba;<br />

iseTi xerxebis gamoyeneba, romlebic uzrunvelyofs yoveli moswavlis Cabmas<br />

aqtivobebSi (maT Soris arasaTanado <strong>fizikuri</strong> mdgomareobis mqone da unarSez-<br />

Ruduli mozardebis): diferencirebuli moTxovnebis wayeneba moswavleTa SesaZleblobebis<br />

gaTvaliswinebiT (maT Soris inkluziuri swavleba), darbazSi Sesrulebuli<br />

aqtivobebis Sedareba-gaanalizeba, calkeul varjiSebTan mibruneba maTi<br />

srulyofilad dauflebis mizniT da sxva;<br />

mravalferovani aqtivobebisa da strategiebis gamoyeneba (pirdapiri instruqcia,<br />

kooperirebuli Seswavla, disciplinaTSorisi instruqciebi), raTa maqsimalurad<br />

uzrunvelyofili iyos moswavleTa motivacia da warmatebuloba;<br />

Sesabamisi resursebis (inventari, instrumentebi, mowyobilobebi, kompiuteri, videomasala,<br />

eqspertebis mowveva da sxva) SerCeva da ama Tu im samoZrao da motoruli<br />

unar-Cvevebis ganviTarebisTvis aucilebeli moqmedebebisa Tu varjiSebis Sesasruleblad<br />

naTeli da amomwuravi instruqciebis micema.<br />

Sefasebis mravalferovani meTodebis gamoyeneba Sedegze da<br />

moswavleze orientirebuli saswavlo procesis uzrunvelsayofad:<br />

ganmaviTarebeli Sefasebis gamoyeneba moswavleTa Sedegebis gaumjobesebis mizniT:<br />

mdgomareobis Semowmeba codnis aTvisebis samive doneze (I. operaciis wvdoma;<br />

II. operaciis gavarjiSeba; III. operaciis daufleba), problemebis gamovlena, maTi<br />

warmomSobi mizezebis dadgena da saTanado aqtivobebis dagegmva;<br />

ganmsazRvreli Sefasebis gamoyeneba codnis aTvisebis mesame fazaSi;<br />

saswavlo miznebisa da Sefasebis strategiebis urTierTSeTanxmeba: miznebis<br />

Sesabamisi Sefasebis kriteriumebis da xerxebis SerCeva/SemuSaveba, kompleqsuri<br />

davalebebis Sesafaseblad saTanado kriteriumebis sqemebis (rubrikebis) Semu-<br />

Saveba da TiToeulis wonis gansazRvra dasaxuli prioritetuli miznebis gaTvaliswinebiT;<br />

Sefasebis warmoeba moswavleTa mravalmxrivi ganviTarebis uzrunvelsayofad: saswavlo<br />

procesSi mravalferovani kriteriumebis SerCeva-SemuSaveba (originaluroba,<br />

fantaziis unari, TanamSromlobis unari, SemoqmedebiTi unari, kritikuli<br />

azrovnebis unari da sxva);<br />

moswavleebSi iseTi unar-Cvevebis ganviTareba, romlis Sedegadac isini SeZleben<br />

sxvadasxva sportuli TamaSis/Sejibris win, procesSi da Semdgom SeimuSaon


Sesabamisi samoqmedo strategiebi, moaxerxon, situaciidan gamomdinare, maTi modifikacia,<br />

analizi da Sefaseba.<br />

<strong>fizikuri</strong> aRzrdis swavlebis Sedegad<br />

moswavlis pirovnuli ganviTarebis uzrunvelyofa:<br />

moswavleTaTvis iseTi aqtivobebis/amocanebis (problemuri sayofa cxovrebo situaciuri<br />

amocanebis gadaWra, varjiSebis kompleq sebis SemuSavebaSi, sportul<br />

RonisZiebebSi, interdisciplinarul aqtivo bebSi monawileoba, sportul-gamajansaRebeli<br />

laSqrobebis da sxva RonisZiebebis dagegmvaSi monawileoba) SeTavazeba,<br />

romelic xels Seuwyobs SemoqmedebiTi da kritikuli azrovnebis unarebis ganvi-<br />

Tarebas;<br />

iseTi aqtivobebis SerCeva/Sedgena, romelic asaxavs realur cxovrebiseul situacias<br />

da saSualebas miscems mozardebs, paralelebi gaavlon sakuTar gamocdilebas,<br />

arsebul sociokulturul garemosa da sazogadoebaSi damkvidrebul<br />

sxvadasxva tipis cxovrebis wess Soris; amoicnon da gaaanalizon msgavseba-gansxvavebebi,<br />

damkvidrebuli stereotipuli Sexedulebebi, gamoitanon daskvnebi da<br />

moaxdinon Sefasebebi.<br />

<strong>fizikuri</strong> <strong>aRzrda</strong><br />

7


<strong>maswavleblis</strong> <strong>profesiuli</strong> <strong>standarti</strong><br />

8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!