GIPUZKOAKO HITZA, 2012-03-30.pdf - datu-basea24
GIPUZKOAKO HITZA, 2012-03-30.pdf - datu-basea24
GIPUZKOAKO HITZA, 2012-03-30.pdf - datu-basea24
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
San Juan plazaren obren bigarren faseko indusketetan, I. mendeko zeramikaz eta haziez betetako<br />
erromatarren garaiko etxebizitza baten sotoa aurkitu dute, 4,5 metro kubokoa.<br />
Bixeraren azpian, Oiasso<br />
Erik Gartzia Irun<br />
Bixera eraikin historikoa<br />
eraitsi, eta zer aurkitu<br />
dute? Are historikoagoak<br />
diren aztarnak.<br />
1936an eraiki zuten Bixera, eta hiriaren<br />
sinbolo izan da. Bertan,<br />
Irungo San Juan plazan, obra batzuk<br />
egiten ari zirela, Arkeolaneko<br />
ikertzaileek euren lanetarako<br />
pagotxa aurkitu zuten gaur zortzi:<br />
4,5 metro kubo I. mendeko aztarnaz<br />
beteta, hiru metroko luzera,<br />
metro eta erdiko zabalera eta<br />
metro bateko sakonera duen eremuan.<br />
Oiasso herrixkaren zatia<br />
da.<br />
«Erromatarren garaiko etxebizitza<br />
baten sotoa aurkitu dugu,<br />
betelanez egindakoa», azaldu du<br />
Mertxe Urteagak, Arkeolaneko<br />
kide eta Irungo Oiasso Museo<br />
Erromatarreko zuzendariak<br />
(Lazkao, 1960). Adierazi duenez,<br />
San Juan plazako obrekin batera,<br />
eurek proiektu arkeologikoa aurkeztu<br />
zuten, eremu hori oso zabala<br />
baita. Hasiera batean, zundaketan<br />
ez zuten ezer ere aurkitu, baina<br />
gaineratu du aztarnak aurkitu<br />
dituzten lur eremua ez zegoela<br />
besteak bezain «prentsatuta».<br />
«Txiripaz izan da aurkikuntza;<br />
zundaketetan ezer ez zen agertu,<br />
baina makinak lurrak mugitzen<br />
ari zirela ikusi genuen ezberdina<br />
zela lur hori».<br />
Lautadatxo edo eremu hori<br />
erromatarrek eraiki zuten.<br />
«Erliebean zeuden pinportak<br />
kendu zituzten, eta lur horrekin<br />
zuloak bete zituzten», esan du<br />
Urteagak. Plano hori betetzean<br />
lehen zegoen herrixkaren aztarnak<br />
desagertu zirela azaldu du.<br />
Hala, «zaborrez» bete zituzten<br />
zulo horiek, tartean hon<strong>datu</strong>tako<br />
zeramika zati hautsiekin eta «oso<br />
ondo kontserbatu diren» fruitu<br />
haziekin.<br />
San Juan plaza gaur egun Irunen<br />
erdigunea da, eta Oiasson ere<br />
toki oso garrantzitsua izan zen lehenengo<br />
mendetik aurrera. «Lehenengo<br />
mendearen bukaeran<br />
planoa eraikita», zehaztu du Urteagak,<br />
«hiriaren ardatz nagusia<br />
zen kalea egin zuten lautadatxo<br />
horren gainean. Guztira, 700 metro<br />
inguru zituen luzeran eta 400<br />
zabaleran, hamabost hektarea inguru».<br />
Eraiki ondoren, orubeak<br />
banatu zituzten, eta etxebizitzak<br />
eta tailerrak eraiki zituzten bertan.<br />
Hipotesia indartuta<br />
Oiasso hiria ikertzen hasi zirenean,<br />
eremu horretan plano<br />
bat zegoela esan zuten, hipotesi<br />
moduan. Datu topografiko batzuk<br />
azaldu ondoren esan zuten<br />
Erromatarren garaiko soto bat aurkitu dute Bixera zegoen tokian. ASIER PEREZ-KARKAMO<br />
hori. Orain dela bi urte egindako<br />
aurkikuntzek hipotesi hori baieztatu<br />
zutela ziurtatu du, eta bigarren<br />
fasekoek, berriz, indartu. Sinesgarritasun<br />
aldetik, gainera,<br />
‘‘<br />
Hainbat orube utziko<br />
ditugu induskatu gabe,<br />
etorkizuneko<br />
arkeologoek ikertzeko»<br />
MERTXE URTEAGA<br />
Oiasso Museo Erromatarreko zuzendaria<br />
garrantzia izan du: «Obren barruan<br />
programa arkeologiko bat<br />
zegoen. Bigarren fasean egindako<br />
aurkikuntzek frogatu dute guk ez<br />
ditugula eskatzen arkeologia<br />
ekintzak eskatzeagatik. Badaude<br />
pisuzko arrazoiak». Azkeneko<br />
mende laurdenean aurkikuntza<br />
oso garrantzitsuak egin direla<br />
gaineratu du.<br />
Bestalde, Oiassok zuen biztanle<br />
kopurua ezin dela argi finkatu<br />
esan du Arkeolaneko kideak.<br />
«Betiko galdera da hori. Orube<br />
batek solairu bakarreko etxea<br />
eduki zezakeen, edo gehiago, eta<br />
solairu bakoitzean ezin da finkatu<br />
zenbat jende bizi zen. Esaten<br />
da hektarea batean kontatu<br />
behar direla 40 eta 400 pertsonaren<br />
artean. Hamabost hektarea<br />
zeuden Oiasson; beraz, atera<br />
kontuak... Hori bai, hiri bat zela<br />
argi dago». Gaur egungo Gipuzkoako<br />
bi hirietako bat zen Oiasso.<br />
Bestea Menoska zen, baina oraindik<br />
ez dute haren arrastorik aurkitu.<br />
Deba eta Oria ibaien artean<br />
egongo litzateke hiri hori, kostaldean.<br />
San Juan plazako planoan ikerketa<br />
gehiago ez dituztela egingo<br />
gaineratu du. Irunen bertan<br />
«ukitu gabeko» orube gutxi geldi-<br />
<strong>2012</strong>ko martxoaren 30a, ostirala gipuzkoako hitza 9<br />
‹ Gaiak<br />
tzen direla, alegia. «Batez ere<br />
Beraun aldean daude, etxe sakabanatuetan.<br />
Lorategi horien<br />
azpian zerbait egotea da gure<br />
itxaropena», esan du Urteagak.<br />
Padura aldera joanda hor ere<br />
aztarna gehiago aurki daitezkeela<br />
gaineratu du, garai bateko portuarenak.<br />
Hala ere, ez dute ikertzeko asmorik.<br />
«Gaur egun ditugun baliabideak<br />
nahiko onak direla uste<br />
dut, baina hemendik hogei urte<br />
barru hobeak izango direla uste<br />
dugu. Alde horretatik, pentsatzen<br />
dugu hainbat orube utzi behar<br />
ditugula induskatu gabe,<br />
etorkizuneko belaunaldiek aukerak<br />
izan ditzaten, euren erara lan<br />
egin dezaten».<br />
Hiri erromatarraren aztarna<br />
asko aurkitu dituzten arren, baskoien<br />
hiriaren aztarnarik oraindik<br />
ez dute topatu. «Uste dugu<br />
beste toki batean zegoela baskoien<br />
hiria izan zena, Oiasso<br />
izenekoa. Burdin Aroko Oiasso<br />
hori aurkitzea espero dut hil<br />
baino lehen!», esan du Urteagak.<br />
EAJk dio PSOEk<br />
ez duela bete<br />
Tabakalerarekin<br />
hartu zuen<br />
konpromisoa<br />
«Hartutako erabakiei<br />
aurre egiteko» exijitu<br />
dio Ikerne Badiola<br />
Gipuzkoako Kultura<br />
diputatuak EAJri<br />
Erredakzioa<br />
EAJk asteon salatu du Espainiako<br />
Gobernuak ez duela bete<br />
2011ko aurrekontuetan Tabakaleraren<br />
proiektuarekin hartutako<br />
konpromisoa. Konpromiso<br />
horren arabera, PSOEren gobernua<br />
iazko aurrekontuetatik zazpi<br />
milioi euro Tabakaleraren egitasmorako<br />
ematekoa zen. EAJko<br />
Markel Olanok eta Eneko Goiak<br />
egindako agerraldian Jose Luis<br />
Rodriguez Zapateroren gobernuari<br />
«konpromiso politikoa» ez<br />
betetzea egotzi diote, eta Eusko<br />
Jaurlaritzari eta Gipuzkoako<br />
Foru Aldundiari, berriz, «kudeaketa<br />
politiko egokia» ez egitea.<br />
Areago, Madrilera diru horri<br />
buruz hitz egitera Martin Garitano<br />
Gipuzkoako ahaldun nagusiak<br />
berak joan beharko lukeela<br />
uste du EAJk.<br />
EAJren salaketaren ondoren,<br />
Ikerne Badiola Gipuzkoako Foru<br />
Aldundiko Kultura diputatuak<br />
EAJri exijitu zion «hartutako erabakiei<br />
aurre egiteko» eta «erantzukizuna<br />
eskatzeko» akordioak<br />
bete ez dituztenei. Badiolaren<br />
arabera, 2010eko urrian sinatu<br />
zen zazpi milioi euroko akordioa;<br />
alegia, Raxoi gobernura heldu<br />
baino urtebete lehenago. «EAJk<br />
argitu beharra dauka zer egin<br />
duen urte luze horretan Zapaterok<br />
bere konpromisoak bete zitzan.<br />
Orduan, zergatik ez zuen<br />
ezer egin?».<br />
Odon Elorza Donostiako alkate<br />
ohiak, berriz, PP egin du diru sail<br />
horren galeraren erantzule. Adierazi<br />
du EAJren akusazioa «faltsua»<br />
dela eta diru kopuru hori<br />
PSOEk ez baino PPk baztertu<br />
zuela, 2011ko aurrekontuak luzatu<br />
zituenean.
Change language