04 ttipi-ttapattipi-ttapaERREPORTAUA ERREPORTAIAMAIATZAREN 5EAN EGINEN DA OSPAKIZUNA150 urte beteko ditu aurtenLesakako Musika Bandak150 urte pasatu dira LesakakoMusika Banda sortu zenetik.Nafarroako zaharrena omenda, eta dudarik gabe,erreferentzia garrantzitsuaherriarentzat. Rafael Salcedoorganista izan zen lehenbizikozuzendaria. Geroztik, zuzendarisaila pasatu dira.Urteurrenaren harira, bestaeguna izanen dute larunbathonetan: urte guztian bandakparte hartzen duen Lesakakoekitaldietan oinarrituz,antzezlana prestatu dute.Goizalde URDANPILLETAHerriko bestak eta ospakizunakanimatzeko asmoz sortu zuten LesakakoMusika Banda 1857. urtean,eta krisialdiak krisialdi, 150 urtez iraundu.Lehenagotik ere herrian musikarakojoera nabaria zen. XIX. mendeerdialdean, San Martin parrokiakoerretore zen Sebastian Ardaizek musikaeskolak ematen omen zizkienherriko gazteei. 1857an, Ardaiz hil zenean,Lesakako Hogeiko Batzordeakzuzendari berria hautatu behar izanzuen. Garai korapilatsuak ziren, krisiekonomikoa zela eta. Baina HerrikoEtxeko agiriek argi erakusten dutemusika irakaskuntza gazteek lana bilatzekoerabilgarria zela, eta «herrietakobizitza miserableari aitzin eginez,gizarte on baten hezkuntzarenzati garrantzitsu zela».1857ko uztailaren 26an egindakobilkuran, hiru interesaturen memoriakaztertu, eta batzordeak Rafael Salcedoizendatu zuten zuzendari. BainaSalcedok herriko apezarekin gorabeherakizan zituen eta kargutikkendu zuten. Hutsunea betetzeko, 12hautagai aurkeztu ziren, eta behin frogakegindakoan, Iruñeko katedralekoorganista zen Damian Sanzek FranciscoViela hautatu zuen.1866ko abenduaren30ean izan zen hori. Vielak50 urte egin zituen lanean. 1916anegindako lana eskertze aldera, omenaldiaegin zioten.XIX. mende akabera eta XX.mendehasiera inguruan, ezadostasunaktarteko, Elizak bigarren banda bat sortuzuen. Kasu honetan, elizkizunakalaitzeko. Denboraldi batez, bi bandaizan ziren Lesakan: udal banda2007/05/03 • <strong>445.</strong> zbk.
051857ko araudia Musika Bandan sartzeko baldintzakIrakurtzeko kuriosoa. 150 urtetangauzak nola aldatu direnadierazten du LesakakoMusika Bandaren ordukoaraudiak. 1857an izendatuzen orkestra gisa lehen aldizeta urte horretako uztailaren26an hainbat baldintza onartuziren, Rafael Salcedo zuzendarizela. Sei puntutandago banatua, batzuk bereziakdira eta 150 urte beranduagohalakoak irakurtzeakharridura sortzen du:1. 15tik 30 urte bitarteko lesakarguztiak, jarrera ona etaudalaren baimena baldin badute,Filarmonia Elkarteko kideizan daitezke, eta musikaeta musika tresna ikastekoaukera izanen dute deusordaindu gabe. Gisa berean,12 urte izanangatik ere, mutikosendoak eta adimentsuakbadira, onartuak izanendira.2. Udalak ordainduko ditu musikatresnak, euren konponketak,argiztapena, tresnaketa orkestrak behar dituengainerakoak, eta zuzendariarekinfinkatuko ditu akademiakoegun eta orduak,beti ere, urtaroaren eta bazkideikomeni zaienaren arabera.3. Bilkuretara eta Udalak edozuzendariak agindutako emanaldietarajoaten ez den bazkideaorkestratik kanporatuaizanen da.«Fama txarreko ostatu eta inguruetandabiltzanak bandatik kanporatuko dira»4. Zentzuzko arrazoirik gabehiru aldiz jarraian edo sei aldizakademiara edo orkestrakobertze bilkuretara joatenez bada kanporatua izanenda; zuzendariaren aitzineanbihurrikeria edo errespetufalta erakusten badu erekanporatuko da, eztabaidatu,iskanbilak sortu edo hitztraketsak erraten baditu. Famatxarreko ostatu eta inguruetandabiltzanak ere kanporatukodira, gauez ibiltzendirenak eta umil eta jarrerazuzena ez dutenak.5. Ezin duelako edo bertzearrazoi bat tarteko, akademiarajoan ezin denak sei ordulehenagotik abisatu beharkodu.6. 20 urtez azpiko musikarieidagokionean, orkestrari loturikoedozer egiteko bi lagunhautatzeko aukera izanendu zuzendariak.eta elizakoa. Baina urte batzuk beranduago,Juan Etxarte ‘Pampurrio’zuzendari zela, bi bandak batu ziren.Kargua utzi zuenean, 1918an, CandidoAlbistur izendatu zuten zuzendari,eta Etxartek musika eskolakoardura hartu zuen. Zuzendari garrantzitsua,dudarik gabe, partituraugari konposatu baitzituen. Horienartean, Lesakako oroipenak herrikodantzen bilduma. Bitxikeria gisa, aipatu,20 kide zeudela orduan Bandaneta hauetatik soilik bortzek zutelamusika ikasketak. Gainerakoekbelarriz jotzen zuten.GARAI POLITIKOAREN ERAGINAGarai politikoak ere bere arrastoautzi zuen Bandan. 1931n bigarrenErrepublika aldarrikatu zenean, alkateakRiegoren ereserkia ikasteaagindu zuen. Albistur, ordea, karlistaizaki, ez zuen horrelakorik eginnahi izan eta, Udalarekin akordio bateraailegatu ez zenez, dimisioa aurkeztuzuen. Dena den, diskrezioaeman nahian edo, bertzelako itxuraeman zitzaion auziari.Lan aunitzeko urteak izan ziren.Udalak akademiako arduradunarentzataraudia onartu zuen orduan,eta Bandari ikur bat eman. Izan ere,ordurako herritik kanpo kontzertuakeskaintzen zituen, Gipuzkoan zeinNafarroan.1931n Bautista Berges izendatuzuten zuzendari kargurako, baina kideenarteko tentsioa zela eta, 1934anbortxatutako eszedentzia eman zioten,Udal Banda desegin zenean. Krisiakkrisi, musikariek ez zuten igandebatean ere hutsik egin. 1935eanBandak Udalarekin zuen dependentziahautsi eta dirulaguntza ematekohitzarmena sinatu zuten. MusikariekPantaleon Agara izendatu zutenpresidente kargurako.Tomas Agirre, Luis Oronoz, GillermoAgara… Izen andana pasatudira zuzendaritza kargutik. Baina1965ean Gillermo Agarak kargua utzizuenean arduradunik gabe geldituzen Banda. Hala ere, urtero eta zenbaitmusikarien laguntzari esker, ezzuten hutsik egin San Fermin Egunean.1982an berriz indartu zen BandaJabier Igoa zuzendariarekin. Gauregun, Mikel Iriarte dago kargu horretan,1998az geroztik.BANDAREN AIPAMENAKEGUNKARIETAKO KRONIKETANLesakako kronikei begira, sarritanBandaren aipamenak ageri dira.1919ko uztailaren 25ean, adibidez,musika besta handi bat izan zela gogoratzendute. Bertze kronika bat aipatzearren,1918ko uztailaren 5ekoaegin dezagun. Lesakako Udalak SanFermin bestak zirela eta, egitarau zabalaprestatu zuen, eta horien artean,uztailaren 6ko arratsean, MusikaBandak Plaza Zaharreko kioskotikeskainitako dantza saioa.OSPAKIZUN EGUNAEgun berezia izanen da larunbata Lesakan.Musika Bandaren 150. urteurrenarenharira, hainbat ekitaldi antolatudituzte. Goiz-goizetik hasiko da mugimenduaherrian, 10:00etan diana izanenda. Arratsalde partean, 19:00etanmeza eginen da hildako musikarienomenez. Ekitaldi nagusia, ordea,21:30erako prestatu dute. Plaza zaharreanizanen da, eta Musika Bandakurte guztian parte hartzenduen Lesakako ekitaldidesberdinen antzezlanbat eginen da. Lesakanezinbertzeko erreferentziadiren pertsonaiakikusteko aukeraizanen da: Ezpata dantzariak,Olentzero, zaku-zaharrak,fraindarrak,goitarrak...Guztiak bilduko diralarunbatekoekitaldi nagusian.Ekitaldiarisegida emateko,23:30eanafaria eginenda herritarguztientzako.Horretarako txartelak salgaiparatu dituzte herriko ostatuetan.2007/05/03 • 445 zbk.