Euskaldunak eta arra.. - Euskerazaintza

ARRAINTZA"en congreso público juntos y congragados en lacasella de la athalaia... cada qual sin miedo y conttoda Iiberttad exponga lo que añadir o quittar seles debe; pero cada qual ha de exponer viéndoseunos a ottros y haciéndose cargo de las proporcionescon ttodo conocimiento y urbanidad, sin alborotarseni inquietarse".Maiordomuak ziran Kofradiako buru egiten zutenaketa eurak zeuzkaten bear ziran indarrak eta aginteaklegea bete-arazteko:"disponen como jueces las cosas que tocan a ladirezion de la mar y obseruancia de dichas ordenanzas" .Txalupa-maixuak ziran maiordomuen laguntzailleKofradiaren gobernuan; baiña, batzar nagusietanboto bakar bana zeukaten, beste Kofradiko guztiekbezela.Urteroko batzar nagusian diskutitzen ziran Kofradiakoordenamentu eta legeak. Itz-egiteko asko ziranean,lenengo ittza txalupa-maixauak zeukaten zaarrenetatikasita. Duda edo zalantza sortuko balitz zeiñeklenen asi, orduan maiordomo izandakotik asi bearkolitzake. Kanpotik etorritakoek ez zuten ez itzik ez botorik,alik-eta errian sei urtean bizi eta lanik egiten ezzuten artean."para que de estte modo, assi inteligenciados,puedan resoluer mexor y como se quiere sobre elasumptto de que fuere la conferencia".Urte beterako aukeratzen zituzten maiordomoakUrrillaren lenengo egunean eta Ekainaren 30 an, urteapasatzean, Kofradiko guztien aurrean, kontuak emanbear zituzten beuren buruak zuritzeko. (A.E.F. XII. 30-orrialde).* * *Bi ziran, baita -ere, kai bakoitzeko seiñeruak. Talaigizoana,berriz, bakarra.Seiñeruak azaroaren lenengo egunetan aukeratzenzituzten eta une beterako aukeratu ere. Zeiñek aukeratzenzitun? Kofrafiako maiordomoek eta auek txalupamaixueripresentatu. Aukera ori ontzat ematen ez bazuten,orduan pratroien esku geratzen zan aukeramena.Gaixo edo erritik kanpora joateko baziran, eurak,txalupa -maixuan baimenarekin, ordezkoak billa bearzituzten.Beuren alogera Kofradiatik iru alditan jasotzenzuten: artarako izendatutako egunen zati bat; andik seiillebetera, bigarrena;urtea betetzen zuten egunean, irugarrena.Gizon prestuak bear zuten izan eta itxaso -arazoetanondo jantziak eta jakintsu. Beuren eginbearrak auekziran:Itxasoari begiratu ondoren, itxasorako baimena emanedo kendu. Zalantzarik ba ' da, Itxasorako maixueri deiegiñ eta danen artean erabakia artu etxerako edo Itxasorakodanean deiak egin bear dituzte kalerik-kale eta etxerik-etxe.Lan ori egiteko neskatilla taldea daukate seiñeruek.Zalantzako erabakietan, botoal atabaka bateanbota oi zituzten bai seiñeruek eta bai txalopa-maixuek.Bein itxasoann daudela, seiñeruren batek itxaso-aldaketarensusmoa balu, edo txalupak legorrera dijoaztela ikusiko balu,orduan bere señalea jasoko du bere ontziko mastaren mutuurera.Seiñalea ikustean, beste txalupak seiñeruari inguratuko zaizkio.Etxera joateko edo bertan gelditzeko, txalupa bakoitzak berebotoa emango du. Ondoren seiñeruak erakutsiko die bidea etxerakoedo bertan gelditzeko.Etxerako balitz erabakia, txalupa guztiek bearkodute etxerako bideak artu, zigorpean erori nai ez badute.Zalantza alturako arrantzan balitz, bajurako arrantzangelditzeko baimena bada. Areago portu -aurrekoarrantzetan.Kaira eldu ondoren eguraldia onduko balu, orduanseiñeruek itxasora irten bear dute berriro, beste guztieribidea erakutsiaz; ez bait-da egoki irabazibide bat,arrazoirik gabe, alperrik galtzea.* * *Talaiako gizonak bista -luzeko antiojua erosi etaegunero talaiara eraman bear izaten zuen, andik balearibegiratzeko eta beste arren antzeko arraiñeri.Baldin ustegabean, eguraldia txarrerako aldatukobalitz, itxasoan dabiltzen txaluperi, kearen bidez, seiñaleaegingo die etxeratzeko. Kea ikustean, seiñeruekbeuren seiñalea jasoko zuten masta-muturrera, txalupaguztiak legorrera bidean jartzeko.Bale-arrantzarako estatxak eraman oi zituzten txalupaguztiek bestelako arrantzeetan ibiltzen ziratzen ziraneanere. Bale batek aberastasun aundiak zekarzkinportura eta segurantzi guztiak artu bear ziran baleakalde egin ez zezan. Orretarako estatxak eta aparejuguztiak ondo egotea konbeni. Seiñeruek bear zutentxalupa guztietako estatxak aztertu ono zeuden al ezikusteko. Eta ono ez zeudenak zigortzeko; ez bait-dagoeskubiderik balea bezelako aberastasuna galtzeko alperrikakoarriskua jartzerik.* * *Talai -gizona negurako bakarrik aukeratzen zan:Azarotik Marti -erdira. Balea neguan agertzen zan kostaldeonetan eta balea zan talaiaren arrazoi berezia.Soldata Kofradiatik jasotzen zuan ea seiñerueri bezela,iru alditan ordaintzen zitzaion.Talai -gizonak itxasoko arrai eta beste abere guztienberri ondo zekiña bear zuan izan, bata bestearengandikondo bereizteko eta seiñale bakoitza bereiziki egiteko;10