Euskaldunak eta arra.. - Euskerazaintza
Euskaldunak eta arra.. - Euskerazaintza
Euskaldunak eta arra.. - Euskerazaintza
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ARRANTZIATerranobarako bideak amaitu ziran: aurrera, ez bale<strong>eta</strong> ez bakaillau.Baillaua ez degu aitatu ere Terranobako <strong>arra</strong>ntz<strong>eta</strong>n;bigarren klaseko <strong>arra</strong>ntzua bait zan. <strong>Euskaldunak</strong> balebillajoan ziran Terranobara; an bakaillaua itxaso-eztaliarkitu zutenean, bakaillauari ere eldu zioten. Ordezko<strong>arra</strong>ntzua zan. Ontzi txikienak egiten zuten bakillautan.Berreun urte<strong>eta</strong>n Terranobara joateke egon ondoren,1927 urtean PYSSE'k eldu zion berriro bakaillau<strong>arra</strong>ntzari. <strong>Euskaldunak</strong> izan ziran mundu baztarre<strong>eta</strong>koarrien maixu bale-<strong>arra</strong>ntza nagusian <strong>eta</strong>, aiensemeak bakaillaua <strong>arra</strong>patu <strong>eta</strong> ondutzeko atzerrirajoan bear maixu billa.Bretoiñak izan ziran berritze on<strong>eta</strong>n euskaldunenmaixu. Euskaldun zaarrek <strong>arra</strong>i sikua, aize<strong>eta</strong>n legortuaekarri oi zuten Euskalerrira. Bretoiñe, berriz, <strong>arra</strong>in"berdea", legortu -gabea, bodega barruan gatz<strong>eta</strong>n. EtaPISBE'ko <strong>arra</strong>ntzaleak orrela ekarri izan zuten Pasaiarabakaillaua 1927 ' tik 1973'ra. PYSBE giputxa zan,donostiarrek Pasaian sortutako konpañia. 1.600 toneladako17 barku izan zitun batera; 62 gizaseme barkubakoitzak barman...Onen ondoren, <strong>eta</strong> konpañi on<strong>eta</strong>tik irtendakogizonekin ornituak, sortu ziran geroago PEBSA <strong>eta</strong>COPIBA Santander <strong>eta</strong> Vigon bakaillau <strong>arra</strong>ntzarako.* * *Kanadako Gobernuak berriro, 1976'ko Uztaillarenazkeneko egunean itxi ditu betirako Terranobako SanLorenzo ibaiaren ao zabaleko ateak.AZKEN URTEETAN* * *Euskalerriaren <strong>arra</strong>ntza-historiaren zatirik ederrenaeriotzaren illunpean sartu zanean, gure kaien egoera ezzan eder-ederra. Ona zer zion Dr. Camino Orella jaunakbere "Historia de San Sebastián" liburuan:qué utilidades no redundarían de ello alcomercio de la costa de Guipúzcoa, que desde quese abandonó la pesca del bacalao y la ballena sehallan en lamentable estado, disminuida su población,arruinados sus edificios, causando desconsuelo...sin que se vean en sus puertos sino algunaslanchas de pobres pescadores..."* * *Baporak sortu ziranean 1920'aren inguran, asi zirangure portuak berriro pizten. Ez ziran aundiak; baiña,erreztasuna ekarri zuten itxasoko joan-etorriak egiteko.Ikatzakin zebiltzan.Gerora bapor aiek Galizi aldera saldu ziran, berriak<strong>eta</strong> aundiagoak egiteko. Auek gasoilla erretzen zuten.Auekin ere pokiki j<strong>arra</strong>i zuten <strong>arra</strong>ntzan. Baiña, betiaurrerapenari begira, aizken urte au<strong>eta</strong>n (1960'garrenurtetik edo) barkuak egin dira aundiagoak, <strong>eta</strong> aundiegiakgertatu dira emango <strong>arra</strong>ntza bajurako.Berriro (1970'tik edo) ontzi txiki<strong>eta</strong>ra goaz. Lekeitiodut begien aurrean. Saldu dituzte <strong>eta</strong> saltzen ari diraaizken aldi<strong>eta</strong>ko ontzi aundiak <strong>eta</strong>, oien ordez, txikiagoakegiten asiak daude: lau edo bost gizonentzakoontziak. Bixigu, legatz, itxas -aingera<strong>eta</strong>n berriz ekintzekoaintxinakoen antzera.* * *Garai au<strong>eta</strong>koak ditugu ere biñaka dijoazten barku<strong>arra</strong>streroak.Auek Irlandako itxaso<strong>eta</strong>ra dijoaz. Aberastasunaundiak ekarri dituzte Pasaira <strong>eta</strong> Ondarrurabatez ere.1977'garren urteak eman dio <strong>arra</strong>ntza oneri mazoaundiakin burua, berreun millak dirata <strong>eta</strong> ez-dirala.Irlanda <strong>eta</strong> inguruko itxasoeri ateak jarri dizkiete gureontzientzat. Eragozpenak izugarriak. Ondamendiaberriro gure <strong>arra</strong>ntzaleentzat. Ez dakit uiñ onen azpitiksekula aterako geran. Egoera negargarria berriro gureartekoa. Sardiñarik ez da aspalditik Kantauri itxasoanagertzen; antxoa <strong>eta</strong> bokarta Frantziako ur<strong>eta</strong>n gordetzenda, bizxigu<strong>eta</strong>ra barku aundiak ez dijoaz. Atunagelditzen zaigu Galizi partean edo Algecirasen edoDakarren.Besteri, zer?Frantziatik onuntz datorren antxoa apur bat edo Frantzianbertan, preso gelditzeko arriskuan, <strong>arra</strong>patutakoa.Gauza gutxi.Itxasoa bera ere naiko loia <strong>eta</strong> zikiña.Iru Zentral Nukle<strong>arra</strong>k (Lemoniz, Ea <strong>eta</strong> Deba)bakar-bakarrik falta ditugu R.I.P. portu<strong>eta</strong>n jartzeko:requiescant in pace.Emen izan zirengizon ausartak,itxaso aundi<strong>eta</strong>n<strong>arra</strong>ntzale iaioak.Izan ziren...ANES ARRINDA(Deba'n, 1975)16
Change language