BERRIA, 2013-12 - datu-basea29

Emakundek genero indarkeriaren biktimen11›› laguntzak kudeatzeari utziko dio2013ko abenduaren 11, asteazkena berria 3Poliziak Kieven barrikada gehienak desegin16›› arren, protestekin jarraituko du oposizioakNelson Mandela DAzken agurraElkartasun keinuak munduosoko instituzioetanHileta ospakizunetan parte hartu ezzuten kargudun politikoek ere gogoanizan zuten atzo Mandela. EuropakoBatasuneko hainbat ordezkaritzetan etagobernutako osoko bilkuretan minutubateko isilunea egin zuten —besteakbeste, Frantziakoak—; beste batzuek,banderak jaitsi zituzten haren omenez.Minutuko isilunea Parisen. YOAN VALAT / EFESenideek eta gertukoekigandean lurperatuko duteAtzoko ekitaldi jendetsuak herritarreiNelson Mandela oroitzeko parada emateazuen helburu. Hura amaituta, Pretoriakopresidentearen jauregira eramandute Mandelaren gorpua. Gaurtik hasieta asteburura bitartean, hainbat ekitaldiofizial egingo dituzte hiri nagusietanhura omentzeko: Hegoafrikako Gobernuakantolatuta, Mandelaren hilkutxaPretoriako hainbat gunetan egongo daikusgai. Azkenik, datorren igandean lurperatukodute Madiba. Jakinarazi dutenez,soilik presidente ohiaren gertukoenekhartuko dute parte zeremonian:familiak, alderdiko kideek eta lagunzaharrek. Mandelaren jaioterrian egingodute, Qunun, berak hala eskatu baitzuenhil aurretik.‘Apartheid’-arenaurkako ereserkiakabestu zituzten atzoFNB estadioanMandela ANCren adararmatuko sortzaileizan zela gogorarazizuen Jacob ZumakObamaren eta RaulCastroren artekoagurrak oihartzunhandia izan durriz, presidente ohiak ANC AfrikakoKongresu Nazionalean betetakofuntzioa nabarmenduzuen. «Mandelari begiratzen diodanean,Walter Sisulu eta OliverTambo ere ikusten ditut», azalduzuen Jeff Radebe Justizia ministroak:«Hiru gizon horiek dira demokraziaberri hau eraiki zutenak.Haiei esker, eskaera formalakegiten zituen erakunde batizateari utzi zion ANCk, eta tinkoheldu zion Apartheid sistemarenaurkako borrokari».«Hemen gaude Madibari esatekobere bide luzea amaitu dela,eta behingoz deskantsua har dezakeela,gure herrialde ederraribegiratuz», esan zuen Cyril RamaphosaANCko presidenteordeak:«Gure bidea hasi besterik ezda egin».Barack Obama eta Raul Castro, elkar agurtzen.Mandelaren jarraitzaileek kantuan omendu zuten hura. ANTONIO SILVA / EFEObamari txalo, Zumari uluKantuak oihu eta txistu bihurtuziren, ordea, Jacob Zuma gobernuburuaagertu zenean. Hegoafrikakoegungo presidentearenirudia aski hondatu dute ustelkeriaauzi batek —zabalik da harenaurkako ikerketa bat— eta meatzariengrebaren ondorioz sortutakoistiluek. «Diziplina» eskatubehar izan zion publikoari hizketanhasi aurretik. «Askatasunarenaldeko borrokalaria zen Mandela»,nabarmendu zuen azkenean,eta gogora ekarri zuen MKUmkhonto we Sizwe (NazioarenLantza) ANCren adar armatuarensortzaileetako bat izan zela:«Borroka bere bizitza bihurtuzuen, eta guretzat inspirazio iturriazen espetxe barrutik». Atzohogei urte bete ziren MandelariBakearen Nobel saria eman ziotelaHegoafrikako adiskidetze prozesuanegindako lanagatik:«Kontu handiz, zapaltzaileen etazapalduen sumina eta frustrazioakudeatzen asmatu zuen, eta guztiokpartekatzen genuen gizatasunagogorarazi zigun».Nazioarteko hainbat goi kargudunere bertan ziren: Mandelarekiniraganean harremana izandakoak,eta egungo ordezkari politikoak.Ellen Johnson Sirleaf etaRobert Mugabe, Liberiako etaZimbabweko presidenteak, arrosahori batekin eta betaurreko ilunekinagertu ziren jendaurrera;publikoak txaloka hartu zituen.Latinoamerikako hainbat estatuburukeredutzat jo zuten Mandela,eta Hegoafrikako arrazakeriarenaurkako borrokak Atlantikoarenbestaldeko iraultzekinizandako lotura ekarri zuten gogora.Raul Castro Kubako presidenteak,esaterako, Mandelareneta Fidel Castroren arteko «laguntasunkutuna» nabarmenduzuen. «Borroka iraultzailearensinbolo gorena» izan zen Mandela,Castroren hitzetan: «Berari eskergainditu zuen Hegoafrikak esklabotzaeta arrazagatiko bereizketa.Kubak ere badu odolafrikarra, hark ere esklabotzarenaurka eta askatasunaren alde borrokaegin zuelako».Historikoki adiskide izan ez zirenekere goraipatu zuten Hegoafrikakogerrillari ohiaren figura.AEBetako azken hamarkadetakohainbat presidente elkarren ondoanagertu ziren palkoan:Jimmy Carter, Bill Clinton, GeorgeW. Bush eta Barack Obama.Azken horrek hitz handiak erabilizituen Mandela deskribatzeko.Abraham Lincoln AEBetako presidenteizandakoarekin eta MartinLuther Kingekin alderatuzuen, bereizkeriaren aurka egindakolanarengatik: «XX. mendekoazken askatzailea izan zen.Erakutsi zigun ezer ez dela ezinezkoa,egiten den arte».«Hain zuzen ere, inperfekzioaonar zezakeelako maite genuenhainbeste: umore onez betetaegon zitekeelako, baita gaiztakeriazere, zeramatzan burdin astunakgorabehera». AEBetako lehenpresidente beltza izanik, Obamakbere egin zituen Mandelarenhitzak, hark MK-ko buruzagitzarenaurkako epaiketan emandakohitzaldi sonatutik hartuta. Ezzuen borroka armaturik aipatu:aitzitik, Mandelaren «errebeldiaharroaz» eta «justiziaren zentzuburugogorraz» mintzatu zen.«Madibak borrokarako grina kanalizatuzuen, plataformatan etaekintzarako estrategietan antolatuz,gizon eta emakumeak eurenduintasunaren alde altxatu zitezen».Ekitaldia hasi aurretik, elkaragurtu zuten Castrok etaObamak. Keinuak oihartzun zabalaeragin zuen berehala nazioartekohedabideetan: Kubako etaAEBetako ordezkari gorenek ezdiote sekula elkarri eskua eman.