l apo ran ketu aau dit negara t ahun 2008 negeri ked ah

LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA TAHUN 2008 NEGERI KEDAH

LAPORANKETUA AUDIT NEGARAAKTIVITI JABATAN/AGENSI DANPENGURUSAN SYARIKAT KERAJAANNEGERI KEDAHTAHUN 2008JABATAN AUDIT NEGARAMALAYSIA

KANDUNGAN

KANDUNGANPERKARAKATA PENDAHULUANINTI SARI LAPORANMUKA SURATviixiiiBAHAGIAN I - AKTIVITI JABATAN/AGENSIPendahuluan 3Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah 3Pengurusan Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA)Jabatan Perhutanan Negeri Kedah 33Pengurusan Hutan Dan Kepentingannya Kepada Alam SekitarPejabat Kewangan Negeri/Perbendaharaan Negeri Kedah 54Pengurusan Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri(SPEKS)Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah 78Pengurusan Kualiti Air MinumJabatan Kerja Raya Negeri Kedah 109Membina Dan Menyiapkan Jalan Tambang Badak/Seberang Terus,Bandaraya Alor SetarMajlis Perbandaran Sungai Petani 124Pengurusan Cukai Taksiran BerkomputerBAHAGIAN II - PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERIPendahuluan 161Yayasan Islam Negeri Kedah 161YIKED Kuari Sdn. Bhd.BAHAGIAN III - PERKARA AMPendahuluan 193Kedudukan Masa Kini Perkara Yang Dibangkitkan 193Dalam Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2007iii iii

PERKARAMUKA SURATPerkara Yang Dibangkitkan Dalam Laporan Ketua Audit 205Negara Yang Masih Belum SelesaiPembentangan Laporan Ketua Audit Negara Mengenai 206Aktiviti Jabatan Dan Agensi Kerajaan NegeriMesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri 206PENUTUP 209iv iv

KATA PENDAHULUAN

KATAKATAPENDAHULUANPENDAHULUAN1.1.PerkaraPerkara106106dandan107107PerlembagaanPerlembagaanPersekutuanPersekutuandandanAktaAktaAuditAudit19571957menghendakimenghendakiKetuaKetuaAuditAuditNegaraNegaramengauditmengauditaktivitiaktivitiKerajaanKerajaanNegeriNegeridandanmengemukakanmengemukakanLaporanLaporanmengenainyamengenainyakepadakepadaSeriSeriPadukaPadukaBagindaBagindaYangYangdi-Pertuandi-PertuanAgongAgongdandanKebawahKebawahDuliDuliYangYangMahaMahaMuliaMuliaTuankuTuankuSultanSultanKedahKedahDarulDarulAman.Aman.SeriSeriPadukaPadukaBagindaBagindaYangYangdi-Pertuandi-PertuanAgongAgongakanakanmenitahkanmenitahkansupayasupayaLaporanLaporanituitudibentangkandibentangkandidiParlimenParlimenmanakalamanakalaKebawahKebawahDuliDuliYangYangMahaMahaMuliaMuliaTuankuTuankuSultanSultanKedahKedahDarulDarulAmanAmanmenitahkanmenitahkanuntukuntukdibentangkandibentangkandidiDewanDewanUndanganUndanganNegeriNegeriKedah.Kedah.BagiBagimemenuhimemenuhitanggungjawabtanggungjawabini,ini,JabatanJabatanAuditAuditNegaraNegaratelahtelahmenjalankanmenjalankanPengauditanPengauditanPrestasiPrestasiuntukuntukmenentukanmenentukansamasamaadaadasesuatusesuatuaktivitiaktivitiKerajaanKerajaandilaksanakandilaksanakandengandengancekap,cekap,berhematberhematdandanmencapaimencapaiobjektifobjektifyangyangtelahtelahditetapkan.ditetapkan.2.2.LaporanLaporansayasayamengenaimengenaiAktivitiAktivitiJabatan/AgensiJabatan/AgensiDanDanPengurusanPengurusanSyarikatSyarikatKerajaanKerajaanNegeriNegeriKedahKedahTahunTahun20082008adalahadalahhasilhasildaripadadaripadapengauditanpengauditanyangyangdijalankandijalankanterhadapterhadapaktiviti-aktivitiaktiviti-aktivititertentutertentuyangyangdilaksanakandilaksanakandiditujuhtujuhbuahbuahJabatan/AgensiJabatan/AgensiNegeriNegeriiaituiaituJabatanJabatanHalHalEhwalEhwalAgamaAgamaIslamIslamNegeriNegeriKedah,Kedah,JabatanJabatanPerhutananPerhutananNegeriNegeriKedah,Kedah,PejabatPejabatKewanganKewanganNegeri/Negeri/PerbendaharaanPerbendaharaanNegeri,Negeri,JabatanJabatanBekalanBekalanAirAirNegeriNegeriKedah,Kedah,JabatanJabatanKerjaKerjaRayaRayaNegeriNegeriKedah,Kedah,MajlisMajlisPerbandaranPerbandaranSungaiSungaiPetaniPetanidandanYayasanYayasanIslamIslamNegeriNegeriKedah.Kedah.Program/aktivitiProgram/aktivitiyangyangdiauditdiauditadalahadalahberkaitanberkaitandengandenganPengurusanPengurusanKelasKelasAl-QuranAl-QuranDanDanFarduFarduAinAin(KAFA),(KAFA),PengurusanPengurusanHutanHutanDanDanKesannyaKesannyaKepadaKepadaAlamAlamSekitar,Sekitar,PengurusanPengurusanSistemSistemPerakaunanPerakaunanBerkomputerBerkomputerStandardStandardKerajaanKerajaanNegeriNegeri(SPEKS),(SPEKS),PengurusanPengurusanKualitiKualitiAirAirMinum,Minum,ProjekProjekMembinaMembinaDanDanMenyiapkanMenyiapkanJalanJalanDanDanJambatanJambatanTambangTambangBadak/SeberangBadak/SeberangTerusTerusBandarayaBandarayaAlorAlorSetar,Setar,PengurusanPengurusanSistemSistemCukaiCukaiTaksiranTaksiranBerkomputerBerkomputerdandanPengauditanPengauditanSyarikatSyarikatKerajaanKerajaaniaituiaituYikedYikedKuariKuariSdn.Sdn.Bhd.Bhd.3.3.PengauditanPengauditanterhadapterhadapaktivitiaktivitiKerajaanKerajaanNegeriNegeriadalahadalahuntukuntukmenilaimenilaisemuasemuapolisi,polisi,programprogramdandanprojekprojekyangyangtelahtelahdirancangdirancangdilaksanakandilaksanakandengandenganjayanyajayanyamengikutmengikuttempohtempohyangyangditetapkan,ditetapkan,spesifikasispesifikasikontrak/syarat-syaratkontrak/syarat-syaratperjanjianperjanjiandipatuhi,dipatuhi,tiadatiadapembaziranpembazirandandanmencapaimencapaimatlamatnya.matlamatnya.PadaPadaumumnya,umumnya,aktiviti-aktivitiaktiviti-aktivitiyangyangdilaksanakandilaksanakanoleholehJabatan/AgensiJabatan/AgensiNegeriNegeriKedahKedahpadapadatahuntahun20082008masihmasihterdapatterdapatkelemahan.kelemahan.SepertiSepertipelaksanaanpelaksanaanprogramprogramKAFAKAFAyangyangkurangkurangmemuaskan,memuaskan,kelewatankelewatanpewartaanpewartaanhutanhutansimpansimpankekal,kekal,penguatkuasaanpenguatkuasaanyangyangkurangkurangberkesanberkesanterhadapterhadapaktivitiaktivitiekonomiekonomiyangyangdibenarkandibenarkandalamdalamkawasankawasanhutanhutansimpansimpankekalkekalsepertisepertikuari,kuari,pengambilanpengambilanpasirpasirdandanpembalakanpembalakansecarasecaratebangtebanghabishabisuntukuntukprojekprojekpembangunanpembangunantelahtelahmembawamembawakesankesannegatifnegatifkepadakepadaalamalamsekitarsekitar(banjir(banjirlumpur,lumpur,hakisanhakisantanah,tanah,pencemaranpencemaransungai,sungai,gangguangangguanhabitathabitathidupanhidupanliarliardandanmenjejaskanmenjejaskanflorafloradandanfauna).fauna).PerancanganPerancanganuntukuntukpencucianpencuciantangkitangkiimbanganimbangandandanpaippaipagihanagihantidaktidakdisediakandisediakanbagibagimenjaminmenjaminkualitikualitiairairminum.minum.ModulModulSPEKSSPEKStidaktidakdilaksanakandilaksanakansepenuhnyasepenuhnyabagibagimelancarkanmelancarkanpengurusanpengurusankewangankewanganKerajaanKerajaanNegeri.Negeri.PemantauanPemantauanterhadapterhadapSistemSistemPengurusanPengurusanCukaiCukaiTaksiranTaksiranBerkomputerBerkomputeryangyanglemahlemahmenjejaskanmenjejaskanintegritiintegritidatadatadandankawalankawalanoperasi,operasi,aplikasi,aplikasi,fizikalfizikaldandanpersekitaran.persekitaran.SelainSelainitu,itu,berlakuberlakukelemahankelemahantadbirtadbirurusuruskorporatkorporatdalamdalamsebuahsebuahsyarikatsyarikatKerajaanKerajaanNegeri.Negeri.SecaraSecaraamnya,amnya,kelemahankelemahaniniinibolehbolehmenjejaskanmenjejaskanimejimejKerajaanKerajaanNegeriNegeridandanperkhidmatanperkhidmatanvii awam.awam.viivii

4. Semua Pegawai Pengawal yang berkenaan telah dimaklumkan tentang perkara yangakan dilaporkan untuk pengesahan mereka. Laporan ini juga mengandungi tindakan susulanyang telah diambil terhadap perkara yang dibangkitkan dalam laporan saya bagi tahun 2007untuk memberi gambaran sejauh mana tindakan susulan dan pembetulan telah diambil olehpihak Jabatan/Agensi Negeri berkenaan terhadap isu yang telah dibangkitkan.5. Di samping memenuhi kehendak perundangan, saya berharap laporan ini dapatdijadikan asas untuk memperbaiki segala kelemahan, usaha penambahbaikan danmeningkatkan akauntabiliti dan integriti. Laporan ini telah memberi panduan kepadaJabatan/Agensi Negeri mengenai penilaian Jabatan Audit Negara terhadap program/aktivitidaripada aspek ekonomi, kecekapan dan keberkesanan serta pencapaian matlamatnya.Segala kelemahan yang ditemui hendaklah diambil tindakan segera untuk mengelakkandaripada berlakunya pembaziran, pemborosan dan penyelewengan sesuatu program/aktiviti.6. Pada pandangan saya, pencapaian pelaksanaan aktiviti Kerajaan Negeri dan Agensinyaboleh dipertingkatkan lagi sekiranya semua pihak yang terlibat menghayati danmengamalkan lima perkara utama yang diringkaskan sebagai DAMAI iaitu:a) DUE DILIGENCE - Penjawat Awam perlu menjalankan tugas dengan penuh ketelitianyang profesional (due diligence) untuk mewujudkan sistem penyampaian yangcemerlang.b) ACHIEVEMENT - Memastikan semua polisi dan program yang telah dirancangdilaksanakan dengan jayanya mengikut tempoh yang ditetapkan, tidak berlakupeningkatan kos, spesifikasi kontrak/syarat-syarat perjanjian dipatuhi dan mencapaimatlamatnya.c) MONITORING - Pemantauan yang rapi hendaklah dibuat bagi memastikan semuaprogram atau aktiviti yang dirancang berjaya dilaksanakan, diurus secara akauntabilitidan berintegriti. Segala kelemahan yang ditemui hendaklah diambil tindakan. Projekyang telah siap dibina hendaklah digunakan untuk mengelakkan berlakunya pembazirandan memberi impak positif kepada golongan sasaran.d) ATTITUDE - Setiap Penjawat Awam perlu mempunyai pandangan holistik dalammelaksanakan tugas dan tanggungjawab masing-masing dengan penuh komitmen yangtinggi. Nilai-nilai positif hendaklah diamalkan dan tidak ada sikap sambil lewa dalammelaksanakan tugas.e) INTEREST - Setiap Penjawat Awam perlu melaksanakan tugas yang diamanahkandengan minat dan dedikasi supaya projek yang dilaksanakan ada usahapenambahbaikan dan berinovasi.viiiviii

7. Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada semua pegawai Jabatan/AgensiNegeri/Syarikat Kerajaan Negeri yang telah memberikan kerjasama kepada pegawai sayasepanjang pengauditan dijalankan. Saya juga ingin melahirkan penghargaan dan terimakasih kepada semua pegawai saya yang telah berusaha gigih serta memberikan sepenuhkomitmen untuk menyiapkan Laporan ini.Putrajaya14 Julai 2009ix ix

INTI SARI LAPORAN

INTI SARI LAPORANINTI SARI LAPORANBAHAGIAN AKTIVITI JABATAN/AGENSIBAHAGIAN I - AKTIVITI JABATAN/AGENSI1. Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah - Pengurusan Kelas Al-Quran1. Dan Jabatan Fardu Hal Ain Ehwal (KAFA) Agama Islam Negeri Kedah - Pengurusan Kelas Al-QuranDan Fardu Ain (KAFA)Kerajaan Persekutuan melalui Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) denganKerajaan Persekutuan melalui Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) dengankerjasama Kerajaan Negeri telah melancarkan Program Kelas Al-Quran Dan Fardu Ainkerjasama Kerajaan Negeri telah melancarkan Program Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain(KAFA). Program KAFA dilaksanakan oleh JAKIM dan Jabatan Hal Ehwal Agama Islam(KAFA). Program KAFA dilaksanakan oleh JAKIM dan Jabatan Hal Ehwal Agama IslamKedah (JHEAIK). Program ini adalah bertujuan untuk mendidik murid sekolah yang berumurKedah (JHEAIK). Program ini adalah bertujuan untuk mendidik murid sekolah yang berumurantara enam hingga 12 tahun supaya dapat membaca Al-Quran dengan baik dan beramalantara enam hingga 12 tahun supaya dapat membaca Al-Quran dengan baik dan beramaldengan perkara yang difardukan sebelum mereka mencapai usia dewasa. Matlamat utamadengan perkara yang difardukan sebelum mereka mencapai usia dewasa. Matlamat utamaprogram KAFA adalah untuk mewujudkan suatu sistem kelas pengajian Al-Quran dan Farduprogram KAFA adalah untuk mewujudkan suatu sistem kelas pengajian Al-Quran dan FarduAin yang kemas, seragam dan bersepadu di seluruh negara. Pada keseluruhannya,Ain yang kemas, seragam dan bersepadu di seluruh negara. Pada keseluruhannya,pengurusan KAFA di Negeri Kedah adalah memuaskan. Bagaimanapun, masih adapengurusan KAFA di Negeri Kedah adalah memuaskan. Bagaimanapun, masih adakelemahan yang perlu diperbaiki seperti kemudahan asas kelas KAFA yang kurangkelemahan yang perlu diperbaiki seperti kemudahan asas kelas KAFA yang kurangmemuaskan, kuota guru KAFA yang terhad, murid berlainan darjah bercampur kelas sertamemuaskan, kuota guru KAFA yang terhad, murid berlainan darjah bercampur kelas sertapenyelia dan guru KAFA yang kurang diberi pendedahan dan latihan. Pengurusan KAFApenyelia dan guru KAFA yang kurang diberi pendedahan dan latihan. Pengurusan KAFAjuga tidak sistematik dan tidak terkawal. JHEAIK hendaklah memastikan agar pengurusanjuga tidak sistematik dan tidak terkawal. JHEAIK hendaklah memastikan agar pengurusanKAFA dilaksanakan secara seragam.KAFA dilaksanakan secara seragam.2. Jabatan Perhutanan Negeri Kedah - Pengurusan Hutan Dan Kepentingannya2. Kepada Jabatan Alam Perhutanan Sekitar Negeri Kedah - Pengurusan Hutan Dan KepentingannyaKepada Alam SekitarPada keseluruhannya, pengurusan Hutan Simpan Kekal (HSK) di Negeri KedahPada keseluruhannya, pengurusan Hutan Simpan Kekal (HSK) di Negeri Kedahadalah memuaskan dan telah mendapat Persijilan Pengurusan Perhutanan (MC&I) daripadaadalah memuaskan dan telah mendapat Persijilan Pengurusan Perhutanan (MC&I) daripadaMajlis Persijilan Kayu Malaysia (MTTC) bagi tempoh 2008 hingga 2013. Hasil pengauditanMajlis Persijilan Kayu Malaysia (MTTC) bagi tempoh 2008 hingga 2013. Hasil pengauditanmenunjukkan pengusahasilan hutan dalam kawasan HSK telah mematuhi prinsipmenunjukkan pengusahasilan hutan dalam kawasan HSK telah mematuhi prinsippengurusan hutan secara berkekalan. Bagaimanapun, aktiviti perlombongan pasir dan kuaripengurusan hutan secara berkekalan. Bagaimanapun, aktiviti perlombongan pasir dan kuaritelah menyumbang kepada kemerosotan kualiti alam sekitar dari segi pencemaran sungai,telah menyumbang kepada kemerosotan kualiti alam sekitar dari segi pencemaran sungai,banjir lumpur dan hakisan tanah. Manakala pembalakan secara tebang habis dalambanjir lumpur dan hakisan tanah. Manakala pembalakan secara tebang habis dalamkawasan HSK untuk dibangunkan sebagai stesen penyelidikan telah menjejaskan flora dankawasan HSK untuk dibangunkan sebagai stesen penyelidikan telah menjejaskan flora danfauna. Pencerobohan dan penerokaan tanah di kawasan HSK serta aktiviti pengusahasilanfauna. Pencerobohan dan penerokaan tanah di kawasan HSK serta aktiviti pengusahasilanhutan juga telah mengganggu habitat hidupan liar. Kelewatan pewartaan Hutanhutan juga telah mengganggu habitat hidupan liar. Kelewatan pewartaan HutanPerlindungan dan Cadangan HSK telah menjejaskan jaminan pemegangan terhadapPerlindungan dan Cadangan HSK telah menjejaskan jaminan pemegangan terhadapkawasan tersebut. Manakala kekurangan komunikasi dan koordinasi antara Jabatankawasan tersebut. Manakala kekurangan komunikasi dan koordinasi antara JabatanPerhutanan Negeri Kedah (JPNK) dengan Jabatan yang berkaitan dengan pengurusanPerhutanan Negeri Kedah (JPNK) dengan Jabatan yang berkaitan dengan pengurusanhutan dan alam sekitar serta kekurangan sumber manusia dan peralatan untuk pemantauanhutan dan alam sekitar serta kekurangan sumber manusia dan peralatan untuk pemantauandan penguatkuasaan hutan telah menjejaskan pengurusan HSK. Bagi mengimbangidan penguatkuasaan hutan telah menjejaskan pengurusan HSK. Bagi mengimbangipermintaan ekonomi dan keperluan memelihara alam sekitar, PBN dan JPNK perlu mengkajipermintaan ekonomi dan keperluan memelihara alam sekitar, PBN dan JPNK perlu mengkajisemula pemberian permit penggunaan bagi aktiviti perladangan, perlombongan pasir dansemula pemberian permit penggunaan bagi aktiviti perladangan, perlombongan pasir dankuari di dalam kawasan HSK, mempercepatkan pewartaan, meningkatkan pemantauan dankuari di dalam kawasan HSK, mempercepatkan pewartaan, meningkatkan pemantauan danpenguatkuasaan dan menambahbaik jalinan komunikasi dan koordinasi antara Jabatanpenguatkuasaan dan menambahbaik jalinan komunikasi dan koordinasi antara Jabatanyang terlibat dalam pengurusan hutan dan alam sekitar.yang terlibat dalam pengurusan hutan dan alam sekitar.xiiixiii xiii

3. Pejabat Kewangan Negeri/ Perbendaharaan Negeri Kedah - Pengurusan SistemPerakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS)SPEKS mula dilaksanakan di Pejabat Kewangan dan Perbendaharaan Negeri Kedahpada tahun 2001 sebagai projek perintis bersama Negeri Perlis. Tujuan utamapembangunan SPEKS ini adalah bagi memenuhi kehendak Kerajaan Persekutuan supayasatu sistem perakaunan berkomputer yang seragam dan berkualiti dilaksanakan oleh semuanegeri di Semenanjung Malaysia. Pelaksanaan sistem ini melalui Modul SPEKS yangdibangunkan diharap dapat membantu Kerajaan Negeri menyediakan Penyata Kewangantepat pada masa yang dikehendaki dan meningkatkan kualiti Penyata Kewangan KerajaanNegeri. Pada keseluruhannya, SPEKS di Negeri Kedah belum mencapai sepenuhnyamatlamat pengurusan sistem perakaunan berkomputer Kerajaan Negeri yang seragam disamping menyediakan Penyata Kewangan dan Laporan Kewangan yang tepat seperti yangdikehendaki oleh pengurusan Kerajaan Negeri dalam membuat keputusan. Ini keranapelaksanaan Modul SPEKS yang tidak sepenuhnya menyebabkan Penyata Pelaburan,Penyata Pinjaman dan Penyata Akaun Memorandum masih disediakan secara manual.Aspek keselamatan sistem operasi dan aplikasi serta integriti data SPEKS juga berisikotinggi. Antaranya ialah masalah pengurusan ID pengguna SPEKS dan keselamatan dataSPEKS yang disimpan (backup). Pengurusan aset di Bendahari Negeri Kedah dan Jabatanterpilih menunjukkan penyelenggaraan Daftar Aset adalah lemah. Penyenggaraan peralatanSPEKS juga tidak memuaskan kerana penyenggaraan yang dilaksanakan tidak mengikuttempoh yang ditetapkan serta tidak direkodkan dengan teratur.4. Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah - Pengurusan Kualiti Air MinumJabatan Bekalan Air Negeri Kedah ditubuhkan pada 1 Januari 2006 berperananuntuk membekalkan air bersih dan berkualiti kepada semua penduduk Negeri Kedah.Bekalan air terawat dibekalkan oleh 33 buah loji rawatan air (LRA) dengan kapasitipengeluaran sebanyak 1,080 juta liter sehari (jlh). Daripada jumlah tersebut, 23 daripadanyadikendalikan oleh Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah sementara 10 buah loji lagidikendalikan oleh dua syarikat konsesi iaitu Taliworks Langkawi Sdn. Bhd. (TLSB) dan AirUtara Indah Sdn. Bhd. Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 dan Akta IndustriPerkhidmatan Air 2006 digubal bagi membahagikan bidang kawal selia air kepada duabahagian iaitu punca bekalan air di bawah bidang seliaan Kerajaan Negeri manakala dari lojirawatan air sehingga ke pengguna di bawah seliaan Kerajaan Persekutuan. Secarakeseluruhannya pengurusan air terawat di Negeri Kedah adalah baik kerana air bersih yangdihasilkan oleh LRA mematuhi piawaian yang ditetapkan oleh Kementerian KesihatanMalaysia. Bagaimanapun, pengurusan LRA boleh dipertingkatkan lagi dari aspekpengurusan komponen loji, kawalan pencemaran, keselamatan tangki imbangan danpenyemakan semula kadar caj penggunaan air mentah.5. Jabatan Kerja Raya Negeri Kedah - Membina Dan Menyiapkan Jalan DanJambatanTambang Badak/Seberang Terus Bandaraya Alor SetarJabatan Kerja Raya (JKR) Negeri Kedah bertanggungjawab untuk merancang,menyedia dan menyenggara infrastruktur/kemudahan awam serta memberi nasihat teknikalxivxiv

kepada pelanggan. Pembinaan jalan dan jambatan adalah perlu bagi memenuhi kehendakpembangunan sosioekonomi negara di samping menampung perkembangan sektorpengangkutan serta pertambahan bilangan kenderaan di jalan raya. Jalan dan jambatansedia ada perlu diselenggarakan, dinaikkan taraf dan dijaga kualitinya agar sentiasa dalamkeadaan yang terbaik sesuai untuk memastikan pengguna jalan raya selamat. PembinaanJalan dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus, Bandaraya Alor Setar adalahbertujuan mempertingkatkan sosioekonomi dan memenuhi keperluan pembangunan sertamengatasi kesesakan lalu lintas. JKR telah berjaya membina jalan dan jambatan tersebutmengikut perancangan. Pengurusan kontrak projek ini telah dilaksanakan denganmemuaskan. Ianya boleh dipertingkatkan lagi melalui penambahbaikan dari segipemantauan secara teliti terhadap terma di dalam perjanjian kontrak dan pelaksanaanprojek serta pengemaskinian fail/dokumen berkaitan.6. Majlis Perbandaran Sungai Petani - Pengurusan Cukai TaksiranBerkomputerMajlis Perbandaran Sungai Petani (Majlis) mula menggunakan Sistem BersepaduPihak Berkuasa Tempatan (SBPBT) bagi pengurusan Cukai Taksiran Berkomputer padatahun 2003 bagi menggantikan Sistem Kerajaan Tempatan (SIMKET). Modul yangdigunakan dalam pengurusan cukai taksiran adalah Modul Taksiran dan Modul AkaunBelum Terima. Pada keseluruhannya, pengurusan cukai taksiran adalah tidak memuaskankerana wujud beberapa kelemahan seperti penguatkuasaan undang-undang, data danmaklumat pemilik premis yang tidak tepat, penilaian semula cukai yang tidak menyeluruh,komunikasi antara Jabatan yang tidak efektif, kawalan fizikal dan persekitaran bilik serveryang longgar dan fungsi log-in dan log off SBPBT yang tidak selamat. Pihak Majlis perlumengambil beberapa langkah untuk mengatasinya, antaranya memperkemaskan jalinankerjasama antara Jabatan, mewujudkan unit khas pemantauan, mendokumenkan kawalanutama sistem SBPBT serta meningkatkan keselamatan bilik server dan back up data.Selain itu, Majlis hendaklah mengambil tindakan proaktif untuk mengemaskinikan data danmaklumat pemilik agar cukai dikenakan kepada pegangan yang sepatutnya dan jugamembuat hapus kira tunggakan cukai taksiran bagi cukai yang tertunggak melebihi enamtahun yang tidak dapat dikutip.BAHAGIAN II - PENGURUSAN SYARIKAT SUBSIDIARI KERAJAAN/AGENSINEGERI7. Yayasan Islam Negeri Kedah - Yiked Kuari Sdn. Bhd.Yiked Kuari Sdn. Bhd. (YKSB) ditubuhkan pada 3 April 1969 dan merupakan syarikatmilik penuh Yiked Holding Sdn. Bhd. (YHSB) dengan modal berbayar berjumlah RM1 juta.YHSB adalah syarikat subsidiari milik penuh Yayasan Islam Negeri Kedah (Yayasan).Objektif utama penubuhan YKSB adalah untuk menjana sumber kewangan bagi pihakYayasan. Aktiviti perniagaan utama syarikat ialah pengkuarian. Pada tahun 2006, YKSBtelah membayar yuran pengurusan sejumlah RM500,000 hasil daripada keuntungan jualankayu balak manakala pada tahun 2007 YKSB telah membayar dividen berjumlah RM30,000atau 3.9%. Setelah mengambil kira teguran Audit, pihak YKSB telah mengisytiharkanxv

dividen berjumlah RM100,000 pada tahun 2008 kepada YHSB iaitu 16.3% daripada untungkasar YKSB. Secara keseluruhannya, prestasi pengurusan YKSB adalah tidak memuaskankerana terdapat kelemahan dalam tadbir urus korporat, pengurusan dan prestasi kewangan,pengurusan risiko serta pemantauan. Antara kelemahan tersebut ialah pembayaranhonorarium, bonus, serta perbelanjaan hari keluarga Ahli Lembaga Pengarah di luar negaratidak mendapat kelulusan Mesyuarat Agung Tahunan. Di samping itu, perjanjian kuari antaraYKSB dengan kontraktor adalah tidak memuaskan kerana tidak menjaga kepentinganYKSB.xvixvi

BAHAGIAN IAKTIVITI JABATAN/AGENSI

BAHAGIAN IAKTIVITI JABATAN/AGENSI1. PENDAHULUANMengikut Seksyen 6 (d) Akta Audit 1957 Jabatan Audit Negara dikehendakimelaksanakan pengauditan terhadap program dan aktiviti yang dijalankan olehJabatan/Agensi Kerajaan Negeri. Tujuannya adalah bagi menilai setiap program dan aktivitiyang dilaksanakan ini telah mencapai objektif yang ditetapkan dan dilaksanakan dengancekap, ekonomi dan berkesan. Bagi memenuhi kehendak ini pada tahun 2008, sebanyak 6program dan aktiviti yang dijalankan oleh Kerajaan Negeri Kedah telah dipilih. Kajiantersebut adalah Pengurusan Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA), Pengurusan Hutan DanKepentingan Kepada Alam Sekitar, Pengurusan Sistem Perakaunan Berkomputer StandardKerajaan Negeri Kedah (SPEKS), Pengurusan Kualiti Air Minum, Membina Dan MenyiapkanJalan Tambang Badak/Seberang Terus Bandaraya Alor Setar dan Pengurusan SistemCukai Taksiran Berkomputer Majlis Perbandaran Sungai Petani.JABATAN HAL EHWAL AGAMA ISLAM NEGERI KEDAH2. PENGURUSAN KELAS AL-QURAN DAN FARDU AIN (KAFA)2.1 LATAR BELAKANG2.1.1 Pada awal tahun 1990, Kerajaan Persekutuan melalui Jabatan Kemajuan IslamMalaysia (JAKIM) dengan kerjasama Kerajaan Negeri telah melancarkan Program Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA). Program ini adalah bertujuan untuk mendidik murid sekolahyang berumur antara 6 hingga 12 tahun supaya dapat membaca Al-Quran dengan baik danberamal dengan perkara yang difardukan sebelum mereka mencapai usia dewasa.Program KAFA adalah berkonsepkan pendidikan agama peringkat rendah bagi menyokongdan memperkukuh Pendidikan Islam yang dilaksanakan di bawah sistem pendidikankebangsaan. Penekanan dan tumpuan adalah diberikan kepada latihan amali dankemahiran membaca Al-Quran mengikut tajwid di samping memberi kemahiran terhadappenulisan dan pembacaan tulisan jawi.2.1.2 Program KAFA dilaksanakan oleh JAKIM dan Jabatan Hal Ehwal Agama IslamKedah (JHEAIK). Matlamat utama program KAFA adalah untuk mewujudkan suatu sistemkelas pengajian Al-Quran dan Fardu Ain yang kemas, seragam dan bersepadu di seluruhnegara. JAKIM bertanggungjawab untuk merancang dan menyediakan peruntukan tahunanserta menentukan dasar dan garis panduan KAFA yang perlu diikuti oleh negeri.2.1.3 Sehingga tahun 2008 terdapat sebanyak 420 KAFA telah berdaftar dengan bilanganmurid seramai 76,935 orang di Negeri Kedah. Butiran terperinci mengenai bilanganpenyelia, guru, murid dan KAFA mengikut daerah adalah seperti di Jadual 2.1.3 3

Jadual 2.1Maklumat KAFA Negeri Kedah Pada Tahun 2008DaerahBilanganPenyelia KAFA Kelas Murid GuruJHEAIK 5 - - - 2Baling 4 45 360 10,943 350Bandar Baharu 1 16 109 2,899 105Kota Setar 5 80 500 11,856 499Kuala Muda 4 69 377 11,562 370Kubang Pasu 3 50 300 8,509 295Kulim 3 35 203 6,311 203Langkawi 3 28 131 3,571 109Padang Terap 3 19 182 4,707 181Pendang 3 35 251 6,450 249Sik 3 21 197 5,887 193Yan 2 22 183 4,240 184Jumlah 39 420 2,793 76,935 2,740Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah2.1.4 Peruntukan diterima daripada JAKIM dan Kerajaan Negeri oleh JHEAIK sertaperbelanjaan pengurusan KAFA bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 2.2.Jadual 2.2Peruntukan Dan Perbelanjaan Operasi KAFAJAKIMKerajaan NegeriTahunPeruntukan Perbelanjaan Peruntukan PerbelanjaanDiterimaDiterima(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)2006 19.50 18.59 1.65 1.652007 19.50 18.64 1.54 1.542008 19.80 18.74 1.12 1.12Jumlah 58.80 55.97 4.31 4.31Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah2.2 OBJEKTIF PENGAUDITANPengauditan ini dijalankan adalah bagi menilai kecekapan dan keberkesanan ProgramKelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA) serta mencapai matlamat yang ditetapkan.2.3 SKOP PENGAUDITANPengauditan adalah ditumpukan terhadap program KAFA bagi tempoh tahun 2006 hingga2008. Pengauditan dijalankan di JHEAIK, Pejabat Agama Daerah Kota Setar, PejabatAgama Daerah Kuala Muda, Pejabat Agama Daerah Langkawi dan lima KAFA bagi setiaptiga Pejabat Agama Daerah (PAD) tersebut.2.4 KAEDAH PENGAUDITANSemakan Audit dibuat terhadap fail, rekod, minit mesyuarat dan dokumen lain berkaitandengan program KAFA. Selain itu, lawatan ke lokasi KAFA dan temu bual dengan pegawai,penyelia dan guru terlibat juga dijalankan. Borang soal selidik diedarkan kepada penyelia,guru dan waris murid KAFA.4 4

2.5 PENEMUAN AUDIT2.5.1 Penubuhan KAFA Tidak TeraturPermohonan untuk menubuh dan melaksanakan KAFA hendaklah dibuat secara bertuliskepada Pengarah JHEAIK menggunakan borang yang disediakan. Syarat yang ditetapkanuntuk menubuhkan KAFA adalah seperti berikut:a) Mewujudkan Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atau Kelas;b) Kertas Cadangan Penubuhan KAFA dan Minit Mesyuarat Jawatankuasa PelaksanaKAFA Peringkat Sekolah atau Kelas hendaklah dikemukakan;c) Premis bagi tujuan KAFA hendaklah memenuhi piawaian kesihatan dan keselamatan;d) Tiada Sekolah Rendah Agama Rakyat atau Sekolah Rendah Agama Negeri di kawasandi mana KAFA hendak ditubuhkan melainkan ia diintegrasikan dengan sekolahberkenaan;e) Guru hendaklah mencukupi dan berkelayakan;f) Jumlah pelajar hendaklah tidak kurang daripada 25 orang kecuali bagi kawasan tertentutidak kurang 15 orang; dang) Murid hendaklah berumur antara 6 hingga 12 tahun (Tahun 1 hingga Tahun 6).Semakan Audit mendapati bagi jangka masa tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 13permohonan untuk menubuh dan melaksanakan KAFA telah diterima JHEAIK iaitu duadaripada PAD Kota Setar, dua daripada PAD Langkawi dan sembilan daripada PAD KualaMuda. Daripada jumlah tersebut, sembilan permohonan telah diluluskan oleh JHEAIK iaitulima daripada PAD Kuala Muda dan semua daripada PAD Kota Setar serta PAD Langkawi.Semakan Audit seterusnya mendapati semua permohonan dibuat tanpa menggunakanborang seperti yang ditetapkan dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA 2006. Tanpaborang permohonan ini, pihak Audit tidak dapat memastikan bahawa semua syaratpenubuhan KAFA telah dipatuhi. Permohonan hanya dibuat melalui surat rasmi olehpemimpin masyarakat seperti pengerusi masjid, surau dan persatuan penduduk kepadaPAD yang akan memanjangkan permohonan tersebut kepada JHEAIK. Bagi tujuanmeluluskan permohonan, penyelia KAFA daerah yang bertanggungjawab telah membuatpengesahan maklumat seperti keadaan bangunan, peralatan asas seperti meja, kerusi danpapan tulis serta kemudahan asas lain seperti bilik air, kemudahan elektrik dan air sertaaspek keselamatan dengan membuat lawatan ke lokasi sebenar tempat yang dinyatakandalam surat permohonan. Senarai permohonan adalah seperti di Jadual 2.3.5 5

Jadual 2.3Senarai Permohonan Menubuh Dan Melaksanakan KAFABagi Tahun 2006 Hingga 2008TarikhDaerah Bil. KAFAMohonLulus1. Penjara Pokok Sena 20.3.06 21.3.06Kota Setar2. SK Peremba 30.7.06 15.10.061. Masjid Al-Bukhari 9.10.06 28.1.07LangkawiKualaMuda2. Masjid Aisyah 4.2.07 5.11.071. Masjid Kg. Teluk Wang 16.2.06 Belum Diluluskan2. Surau Al-Huda 16.2.06 Belum Diluluskan3. Surau Al-Muhajirin 16.2.06 10.12.074. Surau Al-Hidayah 14.12.06 8.2.075. Surau Kg. Kubang Bemban 11.1.07 28.1.076. Surau Kg. Seberang Tok Soh 25.9.07 Belum Diluluskan7. Surau Taman Desa Enggang 22.11.07 10.12.078. SK Taman Intan 22.11.07 10.12.079. Surau Al-Syakirin 21.2.08 Belum DiluluskanSumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahSebanyak empat permohonan daripada Daerah Kuala Muda belum diluluskan walaupuntelah dimohon sejak tahun 2006 lagi. Antara alasan yang diberi ialah bilangan guru KAFAtelah memenuhi kuota yang ditetapkan oleh JAKIM. KAFA baru hanya akan dibukasekiranya terdapat KAFA sedia ada yang ditutup. JHEAIK tidak boleh melantik guru KAFAyang baru tanpa kelulusan daripada JAKIM. Semakan Audit mendapati JHEAIK tidakmembuat permohonan kepada JAKIM untuk menambah kuota guru KAFA bagi menampungpermintaan penduduk Islam yang memohon pembukaan KAFA baru.Pada pendapat Audit, penubuhan KAFA adalah memuaskan. Bagaimanapun,penubuhan KAFA tidak mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA.2.5.2 Prestasi Penyelia KAFAa) Kelayakan Dan Pelantikan PenyeliaJawatan penyelia boleh diwujudkan dan akan dilantik apabila terdapat lebih daripada100 orang guru KAFA bagi setiap daerah. Permohonan boleh dibuat daripada individuyang layak dengan menggunakan borang khas yang disediakan kepada JHEAIK.Pemilihan penyelia akan dibuat oleh Panel Penemuduga dan perakuan akandikemukakan kepada Pengarah JHEAIK yang akan melantik penyelia berdasarkanperakuan tersebut secara sementara selama dua tahun. Keanggotaan PanelPenemuduga bagi pengambilan penyelia KAFA hendaklah terdiri daripada PengarahJHEAIK sebagai pengerusi, Pengarah Bahagian Pembangunan Pendidikan Islam JAKIMatau wakil dan seorang pegawai kanan daripada Bahagian Pendidikan Islam JHEAIK.Pelantikan semula akan dibuat setiap dua tahun sehingga penyelia tersebut mencapaiumur persaraan. Penyelia akan menerima elaun sejumlah RM810 hingga RM1,350sebulan dan kemudahan cuti rehat serta cuti sakit. Masa bekerja ialah mengikut waktupejabat. Surat Tawaran dan Perjanjian Pelantikan Penyelia serta syaratperkhidmatannya akan dikeluarkan oleh JHEAIK kepada calon yang berjaya. Syaratkelayakan untuk memohon yang ditetapkan adalah seperti berikut:6 6

• Warganegara Malaysia beragama Islam, rakyat Negeri Kedah;•pada tarikh iklan ditutup;•• Sihat tubuh badan dan disahkan oleh pegawai perubatan; dan•pelajaran Pengetahuan Agama Islam serta Bahasa Arab; atau•Sedang berkhidmat sebagai guru SPI/KAFA dan berumur tidak melebihi 45 tahunTidak pernah dihukum di bawah kesalahan jenayah oleh mana-mana mahkamah;Memiliki Sijil Pelajaran Malaysia atau yang setaraf dengannya dan lulus mataMemiliki Sijil Tinggi Agama atau Empat Thanawi yang diiktiraf oleh Majlis AgamaIslam Negeri Kedah dan Tauliah Al-Quran Tajwid dan Fardu Ain Jawi sertaberkhidmat tidak kurang dari lima tahun sebagai guru SPI/KAFA Negeri Kedah; atau• Memiliki Sijil Rendah Pelajaran Malaysia atau Penilaian Menengah Rendah dengansekurang-kurangnya lulus mata pelajaran Pengetahuan Agama Islam dan BahasaArab atau Sijil Menengah Rendah Agama yang diiktiraf oleh Majlis Agama IslamNegeri Kedah dan mempunyai Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ain Jawi sertaberkhidmat tidak kurang dari tujuh tahun sebagai guru SPI/KAFA Negeri Kedah; atau• Memiliki Sijil Tamat Persekolahan Darjah 6 dan Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ainserta berkhidmat sebagai guru SPI/KAFA tidak kurang dari 10 tahun.Pemeriksaan Audit mendapati bilangan penyelia KAFA yang dilantik sehingga tahun 2008adalah seramai 39 orang berbanding kuota yang ditetapkan oleh JAKIM iaitu seramai 27orang. Perkara ini berlaku kerana penyelia tersebut telah dilantik oleh JHEAIK sebelumJAKIM menetapkan kuota tersebut bermula pada 27 Januari 2006. Bilangan penyelia akanberkurangan apabila berlaku persaraan sehingga menyamai kuota JAKIM. Bilanganpenyelia KAFA yang melebihi kuota ini menyebabkan JHEAIK membiayai bayaran gajimelalui peruntukan Kerajaan Negeri. Bilangan penyelia KAFA mengikut tahun adalah sepertidi Jadual 2.4.Jadual 2.4Bilangan Penyelia KAFABilangan PenyeliaTahunDilantik Kuota JAKIM Lebihan2006 44 27 172007 44 27 172008 39 27 12Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahJAKIM hanya membayar elaun penyelia berdasarkan kuota yang telah ditetapkan iaitu 27jawatan. Akibatnya JHEAIK terpaksa menanggung bayaran elaun penyelia yang berjumlahRM261,000 bagi tahun 2006 hingga 2008.Semakan Audit turut mendapati dua pengambilan telah dibuat iaitu pada 11 Jun 2006melibatkan dua orang penyelia dan 11 Jun 2007 juga melibatkan dua orang penyelia.Penyelia yang baru dilantik tersebut telah memenuhi semua syarat pelantikan yangditetapkan dan telah menandatangani Surat Perjanjian Pelantikan Penyelia yang dikeluarkanoleh JHEAIK. Bagaimanapun, Panel Penemuduga tidak dianggotai oleh wakil JAKIM.7 7

JHEAIK masih lagi membuat pelantikan baru bagi jawatan penyelia walaupun bilanganpenyelia sedia ada telah melebihi kuota JAKIM. Selain itu, JHEAIK juga tidak membuatpermohonan pertambahan penyelia kepada JAKIM dan pelantikan baru penyelia juga tidakdimaklumkan kepada JAKIM.Pada pendapat Audit, pelantikan penyelia KAFA adalah tidak memuaskan keranapelantikan baru bagi jawatan penyelia masih dibuat walaupun telah memenuhi kuotaJAKIM.b) Nisbah Penyelia Dan Guru KAFA Tidak SeimbangJAKIM telah menetapkan nisbah penyelia berbanding guru KAFA ialah seorang penyeliabagi 100 orang guru KAFA. Pemeriksaan Audit mendapati bilangan penyelia KAFA diNegeri Kedah sehingga akhir tahun 2008 adalah sebanyak 39 orang berbandingbilangan guru KAFA sebanyak 2,740 orang. Jadual 2.5 menunjukkan nisbah penyeliaberbanding guru KAFA bagi setiap daerah.Jadual 2.5Nisbah Penyelia Berbanding Guru KAFASehingga Tahun 2008Bil. DaerahBilanganPenyelia GuruNisbah1. JHEAIK 5 2 2:12. Baling 4 350 1:883. Bandar Baharu 1 105 1:1054. Kota Setar 5 499 1:1005. Kuala Muda 4 370 1:936. Kubang Pasu 3 295 1:987. Kulim 3 203 1:688. Langkawi 3 109 1:369. Padang Terap 3 181 1:6010. Pendang 3 249 1:8311. Sik 3 193 1:6412. Yan 2 184 1:92Jumlah 39 2,740 1:70Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahDaripada jadual di atas, nisbah penyelia berbanding guru KAFA bagi setiap daerah adalahtidak seragam. Nisbah guru paling ramai ialah 105 orang berbanding seorang penyelia iaitudi Daerah Bandar Baharu manakala nisbah paling sedikit ialah 36 orang berbanding seorangpenyelia di Daerah Langkawi. Nisbah keseluruhan guru ialah 70 orang berbanding seorangpenyelia dan nisbah ini adalah rendah dibandingkan dengan ketetapan JAKIM. Lebihanpenyelia berlaku kerana penyelia sedia ada telah dilantik sebelum JAKIM menetapkan kuotapada awal tahun 2006.Pada pendapat Audit, nisbah penyelia berbanding guru KAFA adalah baik walaupunmelebihi ketetapan JAKIM kerana ini dapat meringankan tugas penyelia.c) Tanggungjawab Penyelia KAFAGaris Panduan Pelaksanaan KAFA Tahun 2006 telah menggariskan senarai tugas yangperlu dilaksanakan oleh penyelia KAFA seperti berikut:8 8

Menyelaras dan menyelia aktiviti KAFA di peringkat daerah atau negeri;• Menyelaras dan menyelia aktiviti KAFA di peringkat daerah atau negeri;Membuat penyeliaan khas kepada setiap guru KAFA sekurang-kurangnya 6 bulan• Membuat penyeliaan khas kepada setiap guru KAFA sekurang-kurangnya bulansekali;sekali;Menjadi pegawai perhubungan di peringkat daerah antara Jawatankuasa Pelaksana• Menjadi pegawai perhubungan di peringkat daerah antara Jawatankuasa PelaksanaKAFA Peringkat Sekolah atau Kelas dengan Jawatankuasa Pelaksana KAFAKAFA Peringkat Sekolah atau Kelas dengan Jawatankuasa Pelaksana KAFAPeringkat Negeri;Peringkat Negeri;Memastikan guru KAFA mengikuti kursus, bengkel, seminar, ijtimak dan bimbingan• Memastikan guru KAFA mengikuti kursus, bengkel, seminar, ijtimak dan bimbinganyang dianjurkan oleh Agensi yang berkaitan;yang dianjurkan oleh Agensi yang berkaitan;Menyedia dan mengemaskinikan laporan aktiviti dan maklumat KAFA serta• Menyedia dan mengemaskinikan laporan aktiviti dan maklumat KAFA sertamengemukakannya kepada JHEAIK sebulan sekali dan satu salinan dihantar kepadamengemukakannya kepada JHEAIK sebulan sekali dan satu salinan dihantar kepadaJAKIM;JAKIM;Memantau dan mengesahkan Buku Kedatangan Guru (BKG) bagi mengelak• Memantau dan mengesahkan Buku Kedatangan Guru (BKG) bagi mengelakpembayaran elaun kepada guru yang tidak hadir sebelum 20 hari bulan setiap bulanpembayaran elaun kepada guru yang tidak hadir sebelum 20 hari bulan setiap bulansupaya penerusan atau penyekatan elaun dapat dibuat;supaya penerusan atau penyekatan elaun dapat dibuat;Bertanggungjawab kepada Pengarah JHEAIK;• Bertanggungjawab kepada Pengarah JHEAIK;Menjalankan tugas dengan penuh dedikasi dan bertanggungjawab;• Menjalankan tugas dengan penuh dedikasi dan bertanggungjawab;Menghadiri kursus, seminar, bengkel dan lain-lain latihan seperti diarahkan; dan• Menghadiri kursus, seminar, bengkel dan lain-lain latihan seperti diarahkan; danMelaksanakan lain-lain tugas yang diarahkan dari semasa ke semasa.• Melaksanakan lain-lain tugas yang diarahkan dari semasa ke semasa.Semakan Audit mendapati tugas yang dipertanggungjawabkan kepada penyelia KAFA telahSemakan Audit mendapati tugas yang dipertanggungjawabkan kepada penyelia KAFA telahdilaksanakan dengan baik. Bagaimanapun, semakan Audit terhadap Daftar Lawatan kedilaksanakan dengan baik. Bagaimanapun, semakan Audit terhadap Daftar Lawatan keKAFA di PAD Kota Setar, PAD Kuala Muda dan PAD Langkawi mendapati 14 KAFA diKAFA di PAD Kota Setar, PAD Kuala Muda dan PAD Langkawi mendapati 14 KAFA diDaerah Kota Setar tidak pernah dilawati oleh penyelia yang bertanggungjawab sejak tahunDaerah Kota Setar tidak pernah dilawati oleh penyelia yang bertanggungjawab sejak tahun2006 hingga 2008. Pemeriksaan selanjutnya mendapati 40 KAFA tidak pernah dilawati2006 hingga 2008. Pemeriksaan selanjutnya mendapati 40 KAFA tidak pernah dilawatidalam masa setahun pada tahun 2006 dan 2007 serta 46 KAFA bagi tahun 2008. Perkaradalam masa setahun pada tahun 2006 dan 2007 serta 46 KAFA bagi tahun 2008. Perkarasebegini tidak harus berlaku kerana penyelia perlu membuat penyeliaan kepada setiap gurusebegini tidak harus berlaku kerana penyelia perlu membuat penyeliaan kepada setiap guruKAFA sekurang-kurangnya enam bulan sekali. Temu bual dengan penyelia terlibatKAFA sekurang-kurangnya enam bulan sekali. Temu bual dengan penyelia terlibatmenyatakan bahawa mereka dibebani dengan tugas yang banyak. Selain melawat KAFA,menyatakan bahawa mereka dibebani dengan tugas yang banyak. Selain melawat KAFA,mereka terpaksa melakukan tugas pentadbiran KAFA di peringkat daerah serta diarahkanmereka terpaksa melakukan tugas pentadbiran KAFA di peringkat daerah serta diarahkanuntuk membuat lawatan ke TASKA oleh Pegawai Agama Daerah dan ini telah menjadiuntuk membuat lawatan ke TASKA oleh Pegawai Agama Daerah dan ini telah menjadipenambahan tugas kepada penyelia terlibat.penambahan tugas kepada penyelia terlibat.Pada pendapat Audit, secara keseluruhannya penyelia KAFA telah melaksanakanPada pendapat Audit, secara keseluruhannya penyelia KAFA telah melaksanakantugas dengan baik. Bagaimanapun, prestasi lawatan penyelia ke KAFA di Daerah Kotatugas dengan baik. Bagaimanapun, prestasi lawatan penyelia ke KAFA di Daerah KotaSetar adalah tidak memuaskan kerana separuh bilangan KAFA tidak pernah dilawatiSetar adalah tidak memuaskan kerana separuh bilangan KAFA tidak pernah dilawatisetiap tahun.setiap tahun.d) Latihan Penyelia KAFAd) Latihan Penyelia KAFAPenyelia KAFA yang menjalankan tugas perlu menjalani latihan untuk melengkapkan diriPenyelia KAFA yang menjalankan tugas perlu menjalani latihan untuk melengkapkan dirimenghadapi situasi tugas yang diamanahkan. Penyelia perlu mengawal selia guru-gurumenghadapi situasi tugas yang diamanahkan. Penyelia perlu mengawal selia guru-guruyang ada di daerah berkenaan supaya guru mengajar kurikulum yang ditetapkan denganyang ada di daerah berkenaan supaya guru mengajar kurikulum yang ditetapkan dengan99

lebih berkesan. Semakan Audit mendapati penyelia KAFA telah diberi latihan/kursus darilebih berkesan. Semakan Audit mendapati penyelia KAFA telah diberi latihan/kursus darisemasa ke semasa. JHEAIK juga tidak menyediakan rancangan untuk mengadakansemasa ke semasa. JHEAIK juga tidak menyediakan rancangan untuk mengadakankursus dan latihan kepada penyelia KAFA. Antara kursus yang telah diadakan ialahkursus dan latihan kepada penyelia KAFA. Antara kursus yang telah diadakan ialahkursus Pengurusan Dan Kewangan Penyelia KAFA anjuran JHEAIK dan kursuskursus Pengurusan Dan Kewangan Penyelia KAFA anjuran JHEAIK dan kursusKemahiran ICT anjuran JAKIM yang diadakan pada tahun 2007. Bagaimanapun, padaKemahiran ICT anjuran JAKIM yang diadakan pada tahun 2007. Bagaimanapun, padatahun 2006 dan 2008 tidak ada kursus/latihan diberi kepada penyelia KAFA.tahun 2006 dan 2008 tidak ada kursus/latihan diberi kepada penyelia KAFA.Pada pendapat Audit, latihan dan kursus kepada penyelia KAFA adalah tidakPada pendapat Audit, latihan dan kursus kepada penyelia KAFA adalah tidakmemuaskan kerana tiada kursus yang dijalankan pada tahun 2006 dan 2008.memuaskan kerana tiada kursus yang dijalankan pada tahun 2006 dan 2008.e) Elaun Penyelia KAFAe) Elaun Penyelia KAFAPenyelia yang dilantik akan menerima bayaran elaun berjumlah RM810 hingga RM1,350Penyelia yang dilantik akan menerima bayaran elaun berjumlah RM810 hingga RM1,350sebulan. Kerajaan Negeri akan membayar kenaikan dua tahun sekali sejumlah RM60sebulan. Kerajaan Negeri akan membayar kenaikan dua tahun sekali sejumlah RM60hingga RM600 sebulan kepada semua penyelia sebagai tambahan kepada kadar yanghingga RM600 sebulan kepada semua penyelia sebagai tambahan kepada kadar yangdibayar oleh JAKIM. JAKIM memperuntukkan kadar tetap elaun kepada penyelia iaitudibayar oleh JAKIM. JAKIM memperuntukkan kadar tetap elaun kepada penyelia iaituRM750 sebulan kepada seramai 27 orang penyelia manakala jumlah bayaran elaunRM750 sebulan kepada seramai 27 orang penyelia manakala jumlah bayaran elaunkepada penyelia selebihnya ditanggung oleh JHEAIK. Penyelia juga berkelayakankepada penyelia selebihnya ditanggung oleh JHEAIK. Penyelia juga berkelayakanmenuntut elaun perjalanan tertakluk kepada had maksimum berjumlah RM3,000menuntut elaun perjalanan tertakluk kepada had maksimum berjumlah RM3,000setahun.setahun.Semakan Audit mendapati pembayaran elaun bulanan kepada penyelia adalah mengikutSemakan Audit mendapati pembayaran elaun bulanan kepada penyelia adalah mengikutkadar seperti yang ditetapkan dan pemotongan Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP)kadar seperti yang ditetapkan dan pemotongan Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP)juga telah dibuat dengan betul. Kelewatan pembayaran elaun telah berlaku kepada semuajuga telah dibuat dengan betul. Kelewatan pembayaran elaun telah berlaku kepada semuapenyelia bagi bayaran elaun bulan Ogos serta September 2007 dan dibayar pada bulanpenyelia bagi bayaran elaun bulan Ogos serta September 2007 dan dibayar pada bulanOktober 2007. Selain itu, semua penyelia juga telah menerima bayaran imbuhan tahunan.Oktober 2007. Selain itu, semua penyelia juga telah menerima bayaran imbuhan tahunan.Semakan Audit seterusnya yang dilakukan terhadap baucar tuntutan perjalanan penyeliaSemakan Audit seterusnya yang dilakukan terhadap baucar tuntutan perjalanan penyeliamendapati pada tahun 2007 seramai 17 orang penyelia KAFA telah membuat tuntutanmendapati pada tahun 2007 seramai 17 orang penyelia KAFA telah membuat tuntutanperjalanan melebihi kadar yang ditetapkan iaitu RM3,000 setahun. Nilai lebihan elaunperjalanan melebihi kadar yang ditetapkan iaitu RM3,000 setahun. Nilai lebihan elaunperjalanan yang telah dibayar oleh JHEAIK berjumlah RM15,353. Bagaimanapun padaperjalanan yang telah dibayar oleh JHEAIK berjumlah RM15,353. Bagaimanapun padatahun 2008, perkara ini tidak berlaku kerana telah dipantau oleh pihak pengurusan JHEAIK.tahun 2008, perkara ini tidak berlaku kerana telah dipantau oleh pihak pengurusan JHEAIK.JHEAIK hanya membayar sehingga kadar yang ditetapkan sahaja iaitu RM3,000. Jika adaJHEAIK hanya membayar sehingga kadar yang ditetapkan sahaja iaitu RM3,000. Jika adapenyelia yang membuat lawatan dan membuat tuntutan selepas itu, bayaran tidak lagipenyelia yang membuat lawatan dan membuat tuntutan selepas itu, bayaran tidak lagidibuat ke atas tuntutan tersebut. Pihak JAKIM dan JHEAIK sepatutnya mengkaji semuladibuat ke atas tuntutan tersebut. Pihak JAKIM dan JHEAIK sepatutnya mengkaji semulakadar tuntutan perjalanan kepada penyelia KAFA.kadar tuntutan perjalanan kepada penyelia KAFA.Pada pendapat Audit, pembayaran elaun bulanan kepada penyelia adalahPada pendapat Audit, pembayaran elaun bulanan kepada penyelia adalahmemuaskan. Bagaimanapun, lebihan bayaran tuntutan perjalanan tidak sepatutnyamemuaskan. Bagaimanapun, lebihan bayaran tuntutan perjalanan tidak sepatutnyaberlaku jika pengurusan pembayaran oleh JHEAIK dibuat dengan lebih teratur.berlaku jika pengurusan pembayaran oleh JHEAIK dibuat dengan lebih teratur.2.5.3 Prestasi Guru KAFA2.5.3 Prestasi Guru KAFAa) Kelayakan Dan Pelantikan Guru KAFAa) Kelayakan Dan Pelantikan Guru KAFAJawatan guru boleh diwujudkan dan akan dilantik apabila terdapat lebih daripada 25Jawatan guru boleh diwujudkan dan akan dilantik apabila terdapat lebih daripada 25orang murid bagi setiap kelas atau 15 orang murid bagi kawasan tertentu sepertiorang murid bagi setiap kelas atau 15 orang murid bagi kawasan tertentu sepertidinyatakan di dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA 2006. Permohonan boleh dibuatdinyatakan di dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA 2006. Permohonan boleh dibuat10 10 10

daripada individu yang layak menggunakan borang yang disediakan kepada JHEAIK.daripada individu yang layak menggunakan borang yang disediakan kepada JHEAIK.Pemilihan guru akan dibuat dengan mengadakan ujian bertulis di peringkat pertama danPemilihan guru akan dibuat dengan mengadakan ujian bertulis di peringkat pertama dantemu duga pada peringkat kedua. Pengarah JHEAIK akan melantik guru secaratemu duga pada peringkat kedua. Pengarah JHEAIK akan melantik guru secarasementara berdasarkan perakuan oleh Panel Penemuduga. Surat Tawaran dansementara berdasarkan perakuan oleh Panel Penemuduga. Surat Tawaran danPerjanjian Pelantikan Guru serta syarat perkhidmatannya akan dikeluarkan oleh JHEAIKPerjanjian Pelantikan Guru serta syarat perkhidmatannya akan dikeluarkan oleh JHEAIKkepada calon yang berjaya. Guru dibahagikan kepada empat kumpulan iaitu Kategori A,kepada calon yang berjaya. Guru dibahagikan kepada empat kumpulan iaitu Kategori A,Kategori B, Kategori C dan Guru JPN. Kategori A ialah guru yang memiliki sama ada IVKategori B, Kategori dan Guru JPN. Kategori ialah guru yang memiliki sama ada IVThanawi atau Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ain. Kategori B ialah guru yang memilikiThanawi atau Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ain. Kategori ialah guru yang memilikisama ada Sijil Rendah Agama atau Sijil Menengah Agama atau Tauliah Quran Tajwidsama ada Sijil Rendah Agama atau Sijil Menengah Agama atau Tauliah Quran Tajwidatau Tauliah Fardu Ain. Kategori C ialah guru yang memiliki Sijil Darjah 6 Sekolahatau Tauliah Fardu Ain. Kategori ialah guru yang memiliki Sijil Darjah SekolahRendah Kebangsaan dan mempunyai kemahiran dalam pembacaan Al-Quran.Rendah Kebangsaan dan mempunyai kemahiran dalam pembacaan Al-Quran.Manakala Guru JPN adalah terdiri daripada guru Jabatan Pelajaran Negeri yangManakala Guru JPN adalah terdiri daripada guru Jabatan Pelajaran Negeri yangmengajar KAFA secara sambilan. Syarat kelayakan untuk memohon yang ditetapkanmengajar KAFA secara sambilan. Syarat kelayakan untuk memohon yang ditetapkanoleh JAKIM adalah seperti berikut:oleh JAKIM adalah seperti berikut:Berumur antara 18 tahun hingga 60 tahun;• Berumur antara 18 tahun hingga 60 tahun;Sihat tubuh badan dan disahkan oleh pegawai perubatan;• Sihat tubuh badan dan disahkan oleh pegawai perubatan;Lulus Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) dengan kepujian Bahasa Melayu, Pendidikan• Lulus Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) dengan kepujian Bahasa Melayu, PendidikanIslam atau lulus Pengajian Syariah Islamiah atau Pengajian Al-Quran, dan Al-SunnahIslam atau lulus Pengajian Syariah Islamiah atau Pengajian Al-Quran, dan Al-Sunnahdan lulus Bahasa Arab Tinggi atau kepujian Bahasa Arab Komunikasi atau yangdan lulus Bahasa Arab Tinggi atau kepujian Bahasa Arab Komunikasi atau yangsetaraf dengannya; dansetaraf dengannya; danMempunyai pengetahuan dan kemahiran dalam Al-Quran, Fardu Ain dan Tulisan• Mempunyai pengetahuan dan kemahiran dalam Al-Quran, Fardu Ain dan TulisanJawi.Jawi.Manakala syarat tambahan yang ditetapkan oleh JHEAIK adalah seperti berikut:Manakala syarat tambahan yang ditetapkan oleh JHEAIK adalah seperti berikut:Warganegara Malaysia beragama Islam, rakyat Negeri Kedah;• Warganegara Malaysia beragama Islam, rakyat Negeri Kedah;Sekurang-kurangnya memiliki Sijil Darjah 6 Sekolah Rendah Kebangsaan dan• Sekurang-kurangnya memiliki Sijil Darjah Sekolah Rendah Kebangsaan danmempunyai kemahiran Al-Quran. Keutamaan akan diberi kepada mereka yangmempunyai kemahiran Al-Quran. Keutamaan akan diberi kepada mereka yangmemiliki sijil yang lebih tinggi seperti Sekolah Rendah Agama, Sekolah Menengahmemiliki sijil yang lebih tinggi seperti Sekolah Rendah Agama, Sekolah MenengahRendah Agama, Tauliah Al-Quran dan Tajwid serta Tauliah Fardu Ain, Sijil TinggiRendah Agama, Tauliah Al-Quran dan Tajwid serta Tauliah Fardu Ain, Sijil TinggiAgama atau IV Thanawi.Agama atau IV Thanawi.Pemeriksaan Audit mendapati JAKIM telah menetapkan kuota guru bagi Negeri KedahPemeriksaan Audit mendapati JAKIM telah menetapkan kuota guru bagi Negeri Kedahseramai 2,772 orang apabila Garis Panduan Pelaksanaan KAFA mula berkuat kuasa.seramai 2,772 orang apabila Garis Panduan Pelaksanaan KAFA mula berkuat kuasa.Jumlah guru yang dilantik sehingga tahun 2008 adalah berjumlah 2,740 orang. JumlahJumlah guru yang dilantik sehingga tahun 2008 adalah berjumlah 2,740 orang. Jumlahlantikan baru pada tahun 2006 ialah seramai 441 orang, tahun 2007 seramai 228 orang danlantikan baru pada tahun 2006 ialah seramai 441 orang, tahun 2007 seramai 228 orang danbagi tahun 2008 pula adalah seramai 158 orang. Lantikan baru tersebut adalah berikutanbagi tahun 2008 pula adalah seramai 158 orang. Lantikan baru tersebut adalah berikutankekosongan yang disebabkan oleh guru yang sedia ada telah berhenti atau bersara. Hasilkekosongan yang disebabkan oleh guru yang sedia ada telah berhenti atau bersara. Hasilsemakan terhadap fail surat peletakan jawatan guru mendapati alasan yang diberikan ialahsemakan terhadap fail surat peletakan jawatan guru mendapati alasan yang diberikan ialahmereka telah menerima tawaran jawatan yang tetap, menyambung pengajian, masalahmereka telah menerima tawaran jawatan yang tetap, menyambung pengajian, masalahkesihatan dan sebagainya. Pelantikan semua guru tersebut telah memenuhi syarat yangkesihatan dan sebagainya. Pelantikan semua guru tersebut telah memenuhi syarat yangditetapkan dan melalui prosedur yang betul. Lantikan adalah secara kontrak selama duaditetapkan dan melalui prosedur yang betul. Lantikan adalah secara kontrak selama duatahun dan pemeriksaan Audit terhadap lantikan yang tamat tempoh mendapati tindakantahun dan pemeriksaan Audit terhadap lantikan yang tamat tempoh mendapati tindakanpembaharuan kontrak telah dibuat. Tempoh bagi perkhidmatan ditetapkan sehingga gurupembaharuan kontrak telah dibuat. Tempoh bagi perkhidmatan ditetapkan sehingga gurumencapai umur 56 tahun. Bilangan guru KAFA sehingga tahun 2008 mengikut kategorimencapai umur 56 tahun. Bilangan guru KAFA sehingga tahun 2008 mengikut kategoriadalah seperti di Jadual 2.6.adalah seperti di Jadual 2.6.111111

Jadual 2.6Bilangan Guru KAFA Mengikut Kategori Sehingga Tahun 2008Bil. DaerahKategori GuruA B C JPNJumlah1. JHEAIK 1 1 - - 22. Baling 119 87 138 6 3503. Bandar Baharu 23 15 67 - 1054. Kota Setar 150 132 214 3 4995. Kuala Muda 90 110 166 4 3706. Kubang Pasu 69 70 154 2 2957. Kulim 45 46 102 10 2038. Langkawi 25 32 52 - 1099. Padang Terap 64 64 52 1 18110. Pendang 59 74 113 3 24911. Sik 63 47 82 1 19312. Yan 65 58 59 2 184Jumlah 773 736 1,199 32 2,740Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahPada pendapat Audit, pengurusan pelantikan guru KAFA adalah baik kerana guruyang dilantik telah mematuhi syarat yang ditetapkan.b) Nisbah Guru KAFA Berbanding MuridJAKIM menetapkan bahawa guru boleh dilantik apabila terdapat lebih daripada 25 orangmurid bagi setiap kelas atau 15 orang murid bagi kawasan tertentu. Pemeriksaan Auditmendapati jumlah guru KAFA yang dilantik sehingga akhir tahun 2008 adalah seramai2,740 orang berbanding jumlah murid iaitu seramai 76,935 orang. Daripada jumlahtersebut, seramai dua orang guru telah ditempatkan di JHEAIK dan menjalankan tugassebagai pembantu penyelia. Nisbah guru KAFA berbanding murid mengikut daerah diNegeri Kedah adalah seperti di Jadual 2.7.Jadual 2.7Nisbah Guru Berbanding Murid KAFA Sehingga Tahun 2008Bil. DaerahBilanganGuru MuridNisbah1. Baling 350 10,943 1:312. Bandar Baharu 105 2,899 1:283. Kota Setar 499 11,856 1:244. Kuala Muda 370 11,562 1:315. Kubang Pasu 295 8,509 1:296. Kulim 203 6,311 1:317. Langkawi 109 3,571 1:338. Padang Terap 181 4,707 1:269. Pendang 249 6,450 1:2610. Sik 193 5,887 1:3111. Yan 184 4,240 1:23Jumlah 2,738 76,935 1:28Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahDaripada Jadual di atas, nisbah guru berbanding murid KAFA adalah tidak seragam antaradaerah. Nisbah murid paling ramai ialah 33 orang berbanding seorang guru iaitu di DaerahLangkawi manakala nisbah paling sedikit ialah 23 orang berbanding seorang guru iaitu diDaerah Yan. Nisbah keseluruhan ialah 28 orang murid berbanding seorang guru.1212

Pada pendapat Audit, nisbah guru berbanding murid KAFA di setiap daerah adalahbaik. Walaupun tidak seragam tetapi nisbah murid masih tidak melebihi 40 orangberbanding seorang guru KAFA.c) Tanggungjawab Guru KAFATugas guru KAFA yang telah ditetapkan di dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFATahun 2006 adalah seperti berikut:• Menandatangani Buku Kedatangan Guru (BKG) setiap kali mengajar;• Membuat rancangan mengajar tahunan dan harian di dalam Buku Rekod Mengajar(BRM);• Merekodkan kehadiran murid dalam Jadual Kedatangan Murid (JKM) setiap kalipengajian;• Melaksanakan pengajaran dan pembelajaran kelas sebagaimana yang ditetapkanoleh JAKIM dan tertakluk kepada perubahan dari semasa ke semasa;• Memaklumkan kepada penyelia dengan mengisi borang yang disediakan jika tidakhadir bertugas;• Membuat laporan bulanan sebelum atau pada tujuh hari bulan pada bulan berikutnyadan dikemukakan kepada Pejabat Agama Daerah;• Mematuhi segala arahan yang dibuat oleh penyelia yang melawat ke kelas atautempat guru itu mengajar;• Melaksanakan pengajaran dan pembelajaran mengikut kurikulum yang ditetapkan;dan• Melaksanakan lain-lain tugas yang diarahkan dari semasa ke semasa.Pemeriksaan Audit terhadap fail, rekod dan dokumen di 16 KAFA yang dilawati mendapatisemua tugas guru telah dilaksanakan dengan baik dan semua arahan telah dipatuhi. BRMtelah dikemas kini dan kedatangan murid telah dicatat ke dalam JKM. Laporan Bulananjuga telah disediakan dan dihantar kepada PAD terlibat.Bagaimanapun, didapati hanya seorang guru yang mengajar di KAFA Dewan KampungKeluncur, Daerah Kota Setar tidak menyelenggarakan BRM kerana hanya terdapat sebuahkelas yang menggabungkan murid Tahun 2, 3, 4 dan 5. Selain itu, semua guru yangbertugas di KAFA bertempat di sekolah kebangsaan juga terlibat bagi membantu aktivitisekolah tersebut. Hasil temu bual dengan guru terlibat mendapati mereka terpaksamelakukannya atas arahan guru besar yang juga merupakan pengerusi JawatankuasaPelaksanaan KAFA Peringkat Sekolah.Pada pendapat Audit, guru KAFA telah melaksanakan tugas yang diamanahkandengan baik.1313

d) Latihan Guru KAFALatihan dan kursus adalah perlu bagi meningkatkan ilmu pengetahuan dan kemahiranuntuk guru melaksanakan tugas dengan lebih cekap dan berkesan. Pemeriksaan Auditmendapati pada tahun 2006 hingga 2008 sebanyak sembilan kursus telah dianjurkankepada guru KAFA. Bagaimanapun, maklumat mengenai bilangan guru yang terlibattidak dapat diperolehi kerana rekod mengenainya tidak disimpan. Maklumat latihan dankursus yang telah diadakan adalah seperti di Jadual 2.8.Jadual 2.8Latihan Dan Kursus Kepada Guru KAFA Bagi Tahun 2006 Hingga 2008Tahun Bil. Nama Latihan/Kursus Kekerapan Bil. Hari20061. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 6 22. Kursus Pengajian Dan Pembelajaran 1 31. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 2 22. Kursus Sistem Ejaan Jawi 1 120073. Kursus Jurulatih Umum Pendidikan Guru KAFA 1 44. Kursus Naqib Talaqi Al-Quran Guru SPI/KAFA 1 25.Taklimat Peperiksaan – Kertas Jawapan UPKKTahun 2007 (Guru Pemeriksa)1 120081. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 4 22. Kursus Naqib Talaqi Al-Quran Guru SPI/KAFA 3 2Sumber: Rekod Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahSelain itu, Kursus Tahsin dan Taranum juga telah diadakan di masjid tertentu bagi setiapdaerah selama satu setengah jam (1½). Kursus yang diwajibkan hadir kepada semuaguru ini telah diadakan antara 20 hingga 22 kali setiap tahun. Berbeza dengan guruKAFA, guru j-QAF adalah terdiri dari guru lepasan ijazah yang dilantik secara tetap kedalam perkhidmatan oleh Suruhanjaya Perkhidmatan Pendidikan setelah menjalanilatihan dan kursus perguruan secara formal. Guru j-QAF juga dikehendaki mengikutikursus yang diadakan pada masa cuti sekolah.Pada pendapat Audit, kursus dan latihan yang diberikan kepada guru KAFA adalahtidak memuaskan kerana tidak mencukupi dari segi kandungan dan masa. Inimenyebabkan guru KAFA tidak mendapat pengiktirafan oleh institusi pendidikantempatan.e) Elaun Guru KAFAGuru yang dilantik akan menerima elaun sejumlah RM500 hingga RM562 sebulan.JAKIM memperuntukkan bayaran elaun kepada guru sejumlah RM500 sebulan danselebihnya ditanggung oleh JHEAIK. Pemeriksaan Audit mendapati JHEAIK telahmemperuntukkan tambahan elaun kepada setiap guru bergantung kepada kategori gurutersebut. Guru Kategori A dibayar tambahan sejumlah RM62, Kategori B sejumlah RM32dan Kategori C sejumlah RM2. Manakala Guru JPN pula tiada tambahan elaun dibayaroleh JHEAIK kerana kumpulan ini merupakan guru yang mengajar KAFA secarasambilan dan telah mempunyai pekerjaan tetap sebagai guru di sekolah kebangsaanbiasa. Guru juga tidak mendapat kelayakan menuntut elaun perjalanan. Semakan Auditseterusnya mendapati kelewatan bayaran elaun bulanan kepada semua guru KAFAtelah berlaku iaitu elaun bulan Ogos dan September 2007 telah dibayar pada bulanOktober 2007. Selain itu, pembayaran elaun kepada guru telah dibuat dengan teraturdan mengikut peraturan serta pemotongan KWSP juga telah dibuat dengan sewajarnya.1414

Pada pendapat Audit, pengurusan bayaran elaun bulanan kepada guru KAFA adalahPada pendapat Audit, pengurusan bayaran elaun bulanan kepada guru KAFA adalahbaik. Bagaimanapun, kadar elaun yang ditetapkan oleh JAKIM adalah rendah danbaik. Bagaimanapun, kadar elaun yang ditetapkan oleh JAKIM adalah rendah danmenyebabkan guru KAFA berada di bawah paras kemiskinan.menyebabkan guru KAFA berada di bawah paras kemiskinan.f) Guru KAFA Tidak Dibayar Imbuhan Tahunanf) Guru KAFA Tidak Dibayar Imbuhan TahunanKerajaan telah memutuskan untuk memberi imbuhan tahunan kepada kakitangan AwamKerajaan telah memutuskan untuk memberi imbuhan tahunan kepada kakitangan AwamPersekutuan bagi tahun 2008 sebagai menghargai peningkatan produktiviti danPersekutuan bagi tahun 2008 sebagai menghargai peningkatan produktiviti dansumbangan mereka kepada pembangunan negara selaras dengan Pekelilingsumbangan mereka kepada pembangunan negara selaras dengan PekelilingPerkhidmatan Bil. 13 Tahun 2008. Antara penjawat awam yang layak dipertimbangkanPerkhidmatan Bil. 13 Tahun 2008. Antara penjawat awam yang layak dipertimbangkanuntuk mendapat imbuhan tahunan tersebut adalah terdiri daripada:untuk mendapat imbuhan tahunan tersebut adalah terdiri daripada:i) Pegawai tetap, sementara, sangkut, sambilan, kontrak, dan guru sandaran;i) Pegawai tetap, sementara, sangkut, sambilan, kontrak, dan guru sandaran;ii) Pegawai yang bercuti separuh gaji;ii) Pegawai yang bercuti separuh gaji;iii) Pegawai yang dikenakan hukuman tatatertib iaitu amaran atau amaran keras;iii) Pegawai yang dikenakan hukuman tatatertib iaitu amaran atau amaran keras;iv) Pemandu yang dilantik oleh Jawatan Utama ‘B’ dan ke atas serta Gred Khas ‘A’ daniv) Pemandu yang dilantik oleh Jawatan Utama ‘B’ dan ke atas serta Gred Khas ‘A’ danke atas; danke atas; danv) Pegawai kontrak yang putus perkhidmatannya selama satu hari sebelum disambungv) Pegawai kontrak yang putus perkhidmatannya selama satu hari sebelum disambungsemula kontrak perkhidmatannya.semula kontrak perkhidmatannya.Semakan Audit terhadap rekod kewangan JHEAIK mendapati, bayaran imbuhan tahunanSemakan Audit terhadap rekod kewangan JHEAIK mendapati, bayaran imbuhan tahunankepada guru KAFA tidak pernah dibayar kerana kekangan kewangan JAKIM dan Kerajaankepada guru KAFA tidak pernah dibayar kerana kekangan kewangan JAKIM dan KerajaanNegeri tidak memberi peruntukan kepada JHEAIK untuk tujuan bayaran imbuhan tahunanNegeri tidak memberi peruntukan kepada JHEAIK untuk tujuan bayaran imbuhan tahunankepada guru KAFA.kepada guru KAFA.Pada pendapat Audit, imbuhan tahunan yang tidak dibayar kepada guru KAFA adalahPada pendapat Audit, imbuhan tahunan yang tidak dibayar kepada guru KAFA adalahtidak memuaskan kerana pekeliling yang dikeluarkan adalah mencukupi dan jelastidak memuaskan kerana pekeliling yang dikeluarkan adalah mencukupi dan jelasmaksudnya bagi melayakkan guru KAFA dibayar imbuhan tersebut.maksudnya bagi melayakkan guru KAFA dibayar imbuhan tersebut.2.5.4 Prestasi Murid2.5.4 Prestasi Murida) Pengambilan Dan Penempatan Murida) Pengambilan Dan Penempatan MuridPelaksanaan KAFA adalah disasarkan kepada murid berumur hingga 12 tahun sahaja.Pelaksanaan KAFA adalah disasarkan kepada murid berumur 6 hingga 12 tahun sahaja.Bagi mata pelajaran Al-Quran, murid akan ditempatkan dalam sesuatu kelas mengikutBagi mata pelajaran Al-Quran, murid akan ditempatkan dalam sesuatu kelas mengikuttahap kemampuan mereka membaca Al-Quran. Murid juga akan ditempatkan dalamtahap kemampuan mereka membaca Al-Quran. Murid juga akan ditempatkan dalamkelas yang sama mengikut umur kecuali bagi murid yang lemah dan bermasalah akankelas yang sama mengikut umur kecuali bagi murid yang lemah dan bermasalah akanditempatkan dalam kelas khas yang sesuai. Keutamaan akan diberikan terhadapditempatkan dalam kelas khas yang sesuai. Keutamaan akan diberikan terhadappengambilan dan penempatan murid yang lemah dari segi penguasaan Al-Quran danpengambilan dan penempatan murid yang lemah dari segi penguasaan Al-Quran danFardu Ain.Fardu Ain.Dalam aspek pengajaran, KAFA akan berorientasikan aspek pendidikan iaitu ke arahDalam aspek pengajaran, KAFA akan berorientasikan aspek pendidikan iaitu ke arahmendidik seseorang murid dan juga untuk memperkukuhkan asas-asas pendidikan yangmendidik seseorang murid dan juga untuk memperkukuhkan asas-asas pendidikan yangdipelajari di sekolah rendah. Oleh itu, KAFA akan memberi penekanan kepada latihandipelajari di sekolah rendah. Oleh itu, KAFA akan memberi penekanan kepada latihanamali. Kelas pengajian ini adalah bagi tempoh enam tahun dan akan dibahagikanamali. Kelas pengajian ini adalah bagi tempoh enam tahun dan akan dibahagikankepada dua tahap. Tahap terdiri daripada darjah 1, dan dan Tahap II daripadakepada dua tahap. Tahap I terdiri daripada darjah 1, 2 dan 3 dan Tahap II daripadadarjah 4, dan 6. Murid darjah di sekolah rendah akan belajar darjah dalam KAFAdarjah 4, 5 dan 6. Murid darjah 1 di sekolah rendah akan belajar darjah 1 dalam KAFAdan begitulah seterusnya sehingga darjah 6. Tahap akan diberi penekanan terhadapdan begitulah seterusnya sehingga darjah 6. Tahap I akan diberi penekanan terhadap15 15 15

kelas pengajian Al-Quran. Pemeriksaan Audit mendapati jumlah murid yang mendaftaruntuk pengajian KAFA bagi tahun 2006 ialah seramai 76,788 orang, tahun 2007 seramai76,800 orang dan tahun 2008 seramai 76,935 orang.Jumlah murid Islam sekolah rendah mengikut rekod Jabatan Pelajaran Negeri Kedahbagi tahun 2008 adalah seramai 177,855 orang manakala yang mendaftar KAFA hanyaseramai 76,935 orang sahaja iaitu 43.26%. Perbandingan jumlah murid yang mendaftarKAFA dengan jumlah murid Islam sekolah rendah seluruh Negeri Kedah bagi tahun2008 untuk Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi adalah seperti di Jadual 2.9.Jadual 2.9Jumlah Murid Islam Dan Murid Mendaftar KAFA Bagi Tahun 2008Jumlah Murid Islam Sekolah Rendah Peratus MuridTidak Yang MendaftarDaerahMendaftarKeseluruhanMendaftar KAFAKAFAKAFA(%)Kota Setar 35,165 11,856 23,309 33.7Kuala Muda 28,226 11,562 16,664 41.0Langkawi 10,368 3,571 6,797 34.4Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahDaripada Jadual di atas, peratus murid yang mendaftar KAFA adalah kurang 50% bagi tigadaerah tersebut. Pemeriksaan yang dilakukan semasa lawatan Audit ke 16 KAFA terpilih diDaerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi mendapati KAFA dilaksanakan dalam empatdarjah sahaja iaitu bermula darjah 2 hingga darjah 5. Amalan ini telah mendapat kebenarandaripada JHEAIK. Kelas darjah 1 kebiasaannya kurang mendapat sambutan dan kelasdarjah 6 pula tidak diadakan supaya memberi peluang kepada murid untuk menghadapiUjian Penilaian Sekolah Rendah (UPSR). Semua murid telah ditempatkan mengikut umurdan pengasingan murid telah dibuat semasa pengajaran Al-Quran mengikut kebolehanmurid tersebut.Pada pendapat Audit, pengambilan murid adalah kurang memuaskan keranapelaksanaan KAFA tidak mewajibkan setiap murid Islam sekolah rendah mengikutiKAFA.b) Kelas Kurang 25 Orang Murid Dan Penempatan Bercampur DarjahBilangan murid dalam satu kelas ditetapkan sebanyak 20 hingga 30 murid sahaja dandipecahkan kepada kumpulan yang lebih kecil semasa pengajian Al-Quran.Pemeriksaan Audit semasa lawatan mendapati empat KAFA iaitu Surau Taman Wira diDaerah Kota Setar, Masjid Kampung Penghulu Him di Daerah Kuala Muda dan SurauPolis Marin serta Surau Ibu Pejabat Polis Daerah di Daerah Langkawi telahmenggabungkan kelas iaitu darjah 2 dengan darjah 3 dan darjah 4 dengan darjah 5kerana guru dan bangunan kelas tidak mencukupi. Foto 2.1 di bawah menunjukkansatu kelas yang menempatkan murid darjah 1 seramai enam orang murid, darjah 2seramai 14 orang dan darjah 3 seramai 16 orang murid di KAFA Masjid Penghulu Him,Daerah Kuala Muda.1616

Foto 2.1Keadaan Murid Darjah 1, 2 Dan 3 Di Dalam Satu KelasSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: KAFA Masjid Kampung Penghulu Him, Daerah Kuala MudaTarikh: 2 November 2008Manakala KAFA di Dewan Kampung Keluncur di Daerah Kota Setar pula terpaksamenggabungkan semua murid di dalam satu kelas. Ini berikutan KAFA tersebutmempunyai satu bangunan yang kecil dan terdapat seorang guru sahaja yang mengajar.Bilangan murid juga didapati tidak ramai iaitu darjah 3 seramai 14 orang, darjah 4seramai 10 orang dan darjah 5 juga seramai 10 orang. Hasil temu bual dengan gurutersebut menyatakan bahawa beliau tidak boleh melaksanakan pengajaran mengikutsilibus yang diarahkan kerana darjah yang bercampur dan hanya mengutamakanpengajian Al-Quran sahaja. Foto 2.2 menunjukkan keadaan kelas yang digabungkan diKAFA Dewan Kampung Keluncur.Foto 2.2Keadaan Kelas Yang Menggabungkan Semua Murid KAFASumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: KAFA Dewan Kampung Keluncur, Daerah Kota SetarTarikh: 10 November 20081717

Pemeriksaan Audit mendapati bilangan murid yang belajar di KAFA Dewan KampungKeluncur adalah terlalu sedikit bagi membentuk satu kelas mengikut peringkat umur keranapengajian KAFA tidak diwajibkan kepada semua murid Islam sekolah rendah.Pada pendapat Audit, penempatan secara menggabungkan murid daripada darjahyang berbeza di dalam satu kelas adalah tidak memuaskan kerana guru dan muridKAFA tidak dapat memberi tumpuan sepenuhnya terhadap pengajaran danpembelajaran silibus KAFA.c) Pencapaian Prestasi Ujian Penilaian Kelas KAFAPeperiksaan atau ujian yang diadakan bertujuan untuk menilai tahap pencapaian danpemahaman seseorang murid selepas tamat sesuatu sesi pembelajaran. Di dalamKAFA, ujian penilaian penggal dan bulanan akan dikendalikan oleh guru mengikutkeperluan. Setiap kemajuan pelajaran murid akan direkodkan untuk penilaian. Satuujian penilaian di akhir tahun pengajian akan dikendalikan oleh sebuah LembagaPeperiksaan di peringkat negeri iaitu Ujian Penilaian Kelas KAFA (UPKK). UPKK akandiadakan bagi murid yang mengikuti KAFA dalam darjah 5 secara amali bagi matapelajaran seperti Hafazan Al-Quran dan Amali Solat. Manakala ujian bertulis akandiadakan bagi mata pelajaran yang lain. Satu sijil akan dikeluarkan oleh JAKIM kepadasemua pelajar yang mengambil UPKK manakala JHEAIK pula akan mengeluarkan SijilSekolah Pendidikan Islam kepada pelajar yang lulus 4 mata pelajaran di dalam UPKK.Jabatan Pelajaran Negeri Kedah mengiktiraf sijil UPKK dengan memberikan pemberatsebanyak 10% bagi membuat penilaian permohonan kemasukan murid ke sekolahberasrama penuh di Kedah. Pemeriksaan Audit mendapati semua KAFA yang dilawatitelah mengadakan ujian/peperiksaan sekurang-kurangnya sekali dalam setahun bagisemua darjah. Seterusnya, pihak Audit mendapati jumlah murid yang mendaftar danmenduduki UPKK serta jumlah murid lulus adalah seperti di Jadual 2.10.Jadual 2.10Keputusan UPKKJumlah Calon Peratus (%)TahunTidakDaftar HadirHadirLulus Gagal Lulus Gagal2006 17,484 16,181 1,303 14,944 1,237 92.4 7.62007 17,807 16,411 1,396 15,545 866 94.7 5.32008 18,413 17,330 1,083 16,376 954 94.5 5.5Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahDari Jadual di atas, masih terdapat murid berdaftar yang tidak hadir menduduki UPKKiaitu seramai 1,303 orang atau 7.5% bagi tahun 2006, 1,396 orang atau 7.8% bagi tahun2007 dan 1,083 orang atau 5.9% bagi tahun 2008. Di samping itu, juga terdapat muridyang gagal di dalam UPKK iaitu seramai 1,237 orang atau 7.6% bagi tahun 2006, 866orang atau 5.3% bagi tahun 2007 dan 954 orang atau 5.5% bagi tahun 2008. Jumlahketidakhadiran dan murid yang gagal tersebut adalah tinggi. Manakala perbandingankeputusan UPKK bagi Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi adalah seperti diJadual 2.11.1818

Jadual 2.11Keputusan UPKKJumlah Calon Peratus (%)Daerah TahunTidakDaftar HadirHadirLulus Gagal Lulus Gagal2006 2,448 2,254 194 1,922 332 85.3 14.7Kota2007 2,656 2,238 418 2,166 72 96.8 3.2Setar2008 2,523 2,271 252 2,188 83 96.3 3.72006 2,572 2,300 272 2,300 - 100 -Kuala2007 2,595 2,280 315 2,225 55 97.6 2.4Muda2008 2,748 2,560 188 2,473 87 96.6 3.42006 852 825 27 787 38 95.4 4.6Langkawi 2007 850 808 42 754 54 93.3 6.72008 875 853 22 761 92 89.2 10.8Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahPada pendapat Audit, mekanisme untuk menilai kefahaman dan kebolehan muridyang diadakan adalah baik. Bagaimanapun, kehadiran murid yang menduduki UPKKadalah pada tahap memuaskan.d) Kurikulum KAFASemua kelas hendaklah menggunakan kurikulum KAFA yang disediakan oleh JAKIM.Kurikulum KAFA dirancang oleh JAKIM bagi memenuhi tujuan untuk membantu danmemperkukuhkan pendidikan/pengajian Al-Quran dan Fardu Ain di kalangan murid Islamdari umur 6 hingga 12 tahun. Asas pendidikan dan kemahiran dalam kurikulum KAFAditumpukan kepada kebolehan dan kemahiran membaca Al-Quran, menghafaz ayat-ayatAl-Quran serta memahami maksud kalimah ayat-ayat tertentu daripada Al-Quran danjuga aspek yang berkaitan dengan amalan dan penghayatan Islam, akidah, ibadat danakhlak.Mata pelajaran kurikulum KAFA termasuklah Hafazan Al-Quran, Tilawah Al-Quran,Pelajaran Jawi, Ulum Syariah 1, Ulum Syariah 2, Bahasa Arab, Amali Solat danPenghayatan Cara Hidup Islam. Semua mata pelajaran tersebut akan diajar dalamBahasa Melayu tulisan jawi bertujuan untuk memberi kemahiran menulis dan membacajawi di kalangan murid. Sementara itu, Bahasa Arab akan disepadukan dalam pengajianAl-Quran. Masa pengajaran dan pembelajaran KAFA telah ditetapkan sekurangkurangnya3 hari seminggu selama 2.5 jam sehari. Mulai tahun 1990 pelaksanaanpengajaran dan pembelajaran KAFA hendaklah menggunakan Buku Sumber KAFA(BSK). Bermula daripada tahun 1996, JAKIM melalui Bahagian PembangunanPendidikan Islam dan Urus Setia LEPAI telah mengarahkan BSK diedarkan ke semuanegeri untuk digunakan sebagai buku teks utama KAFA dan buku-buku lain bolehdigunakan sebagai buku tambahan.Program j-QAF oleh KPM pula telah dilaksanakan bermula pada tahun 2005 di sekolahrendah secara berperingkat. Matlamat program ini ialah supaya murid Islam sekolahrendah dapat menguasai bacaan dan tulisan jawi, khatam Al-Quran, menguasai asasBahasa Arab komunikasi dan memantapkan serta menghayati amalan Fardu Ain.Pengajaran j-QAF dilaksanakan oleh guru lepasan ijazah yang dilantik secara tetap dan1919

telah menjalani kursus serta latihan perguruan secara formal. Penjadualan program j-QAF adalah seperti di Jadual 2.12.Jadual 2.12Penjadualan Program j-QAFKelas/Model 6 Bulan Pertama 6 Bulan Kedua60 min seminggu 30 min semingguKelas Pemulihan Jawi(2 waktu X 30 min)( 1 waktu x 30 min)Model 6 bulan Khatam Al-120 min seminggu90 min semingguQuran(4 waktu X 30 min)(3 waktu X 30 min)Model Tasmik Khatam Al-Dilaksanakan di Luar Jadual WaktuQuran60 min seminggu 60 min semingguBahasa Arab Komunikasi(2 waktu x 30 min)(2 waktu X 30 min)Kem Bestari Solat4 kali setahunSumber: Dasar Pelaksanaan j-QAF, Kementerian Pelajaran MalaysiaSelain itu, program j-QAF telah menggunakan buku teks yang seragam di seluruhnegara. Pemeriksaan Audit terhadap 16 KAFA yang dilawati pula mendapati semuaKAFA tersebut telah menggunakan BSK yang diluluskan oleh JAKIM. Terdapat jugaKAFA yang menggunakan buku rujukan lain bagi memperkukuhkan pengajaran danpembelajaran. Semua guru di KAFA tersebut juga didapati telah menyediakan jadualwaktu seperti arahan JHEAIK. Pengajaran dan pembelajaran KAFA juga telah diadakanmengikut masa yang ditetapkan iaitu pada hari Ahad, Isnin dan Selasa. Foto 2.3 danFoto 2.4 menunjukkan BSK yang digunakan oleh KAFA Masjid Penghulu Him, SungaiPetani.Foto 2.3Foto 2.4BSK Darjah 4BSK Darjah 5Sumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : KAFA Masjid Penghulu Him, Sg. PetaniTarikh : 2 November 2008Pada pendapat Audit, penggunaan buku teks dalam pengajaran dan pembelajaranKAFA adalah baik kerana menggunakan BSK yang diluluskan JAKIM di samping bukurujukan lain.2.5.5 Pengurusan Kewangan KAFAJHEAIK menganggarkan sejumlah RM66 juta diperlukan untuk menguruskan kewanganKAFA bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008. Sumber peruntukan adalah daripadapemberian Kerajaan Persekutuan melalui JAKIM dan pemberian Kerajaan Negeri.20 20

Perbelanjaan dalam pengurusan KAFA termasuk bayaran elaun kepada penyelia dan guru,Perbelanjaan dalam pengurusan KAFA termasuk bayaran elaun kepada penyelia dan guru,tuntutan perjalanan penyelia, perbelanjaan pejabat, peralatan pejabat, UPKK, aktiviti murid,tuntutan perjalanan penyelia, perbelanjaan pejabat, peralatan pejabat, UPKK, aktiviti murid,alat bantuan mengajar dan buku persediaan mengajar yang diluluskan oleh JAKIM.alat bantuan mengajar dan buku persediaan mengajar yang diluluskan oleh JAKIM.Manakala program dan aktiviti berkaitan KAFA seperti kursus, latihan dan lain-lain juga akanManakala program dan aktiviti berkaitan KAFA seperti kursus, latihan dan lain-lain juga akandibiayai selepas mendapat kelulusan bertulis daripada JAKIM. Pemeriksaan Auditdibiayai selepas mendapat kelulusan bertulis daripada JAKIM. Pemeriksaan Auditmendapati jumlah peruntukan yang dimohon dan peruntukan yang diterima daripada JAKIMmendapati jumlah peruntukan yang dimohon dan peruntukan yang diterima daripada JAKIMdan Kerajaan Negeri adalah seperti di Jadual 2.13.dan Kerajaan Negeri adalah seperti di Jadual 2.13.Jadual 2.13Jumlah Permohonan Jadual Dan Peruntukan 2.13 Yang DiterimaJumlah Peruntukan Permohonan JAKIM Dan Peruntukan Peruntukan Yang Diterima Kerajaan NegeriTahun Permohonan Peruntukan Diterima JAKIMPermohonan Peruntukan Kerajaan Diterima NegeriTahun Permohonan(RM Juta) (RM Diterima Juta) (%) Permohonan(RM Juta) (RM Diterima Juta) (%)2006 (RM 20.00 Juta) (RM 19.50 Juta) 97.5 (%) (RM 2.00 Juta) (RM 1.65 Juta) 82.5 (%)2006 2007 20.00 19.50 97.5 2.00 1.65 1.54 82.5 77.02007 2008 20.00 19.50 19.80 97.5 99.0 2.00 1.54 1.12 77.0 56.0Jumlah2008 20.0060.0019.8058.8099.098.02.006.001.124.3156.071.8Sumber: Jumlah Jabatan Hal 60.00 Ehwal Agama Islam 58.80 Negeri Kedah 98.0 6.00 4.31 71.8Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedaha) Prestasi Perbelanjaan KAFAa) Prestasi Perbelanjaan KAFABagi tempoh tahun 2006 hingga tahun 2008, sejumlah RM58.80 juta telah diterimaBagi tempoh tahun 2006 hingga tahun 2008, sejumlah RM58.80 juta telah diterimadaripada Kerajaan Persekutuan melalui JAKIM. Daripada jumlah tersebut, sejumlahdaripada Kerajaan Persekutuan melalui JAKIM. Daripada jumlah tersebut, sejumlahRM55.97 juta atau 95.2% telah dibelanjakan. Di samping itu, peruntukan juga telahRM55.97 juta atau 95.2% telah dibelanjakan. Di samping itu, peruntukan juga telahditerima daripada Kerajaan Negeri melalui JHEAIK bagi tempoh yang sama berjumlahditerima daripada Kerajaan Negeri melalui JHEAIK bagi tempoh yang sama berjumlahRM4.31 juta. Kesemua peruntukan tersebut telah dibelanjakan. Prestasi perbelanjaanRM4.31 juta. Kesemua peruntukan tersebut telah dibelanjakan. Prestasi perbelanjaanKAFA bagi tempoh tahun 2006 hingga tahun 2008 adalah seperti di Jadual 2.14.KAFA bagi tempoh tahun 2006 hingga tahun 2008 adalah seperti di Jadual 2.14.Jadual 2.14Prestasi Perbelanjaan Jadual 2.14 Peruntukan KAFAPrestasi JAKIM Perbelanjaan Peruntukan KAFA Kerajaan NegeriPeruntukanJAKIMPeruntukanKerajaan NegeriTahun Peruntukan PerbelanjaanPeruntukan PerbelanjaanTahun Diterima PerbelanjaanDiterima Perbelanjaan(RMDiterimaJuta) (RM Juta) (%) (RMDiterimaJuta) (RM Juta) (%)2006 (RM 19.50 Juta) (RM 18.59 Juta) 95.34 (%) (RM 1.65 Juta) (RM 1.65 Juta) 100 (%)2006 2007 19.50 18.59 18.64 95.34 95.59 1.65 1.54 1.65 1.54 1002007 2008 19.50 19.80 18.64 18.74 95.59 94.65 1.54 1.12 1.54 1.12 100Jumlah2008 19.8058.8018.7455.9794.6595.181.124.311.124.31100100Jumlah 58.80 55.97 95.18 4.31 4.31 100Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahSumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahPada pendapat Audit, prestasi perbelanjaan program KAFA adalah baik.Pada pendapat Audit, prestasi perbelanjaan program KAFA adalah baik.b) Penubuhan Akaun Amanahb) Penubuhan Akaun AmanahMengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JHEAIK hendaklah menubuhkanMengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JHEAIK hendaklah menubuhkanJawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA bagi mengawal selia satu akaunJawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA bagi mengawal selia satu akaunamanah yang akan ditubuhkan bagi membiayai pelaksanaan program KAFA. Akaun iniamanah yang akan ditubuhkan bagi membiayai pelaksanaan program KAFA. Akaun iniakan dikawal oleh Pengarah JHEAIK atau seorang pegawai yang dilantik secara bertulis.akan dikawal oleh Pengarah JHEAIK atau seorang pegawai yang dilantik secara bertulis.Akaun tersebut akan dikreditkan dengan wang seperti peruntukan JAKIM untuk programAkaun tersebut akan dikreditkan dengan wang seperti peruntukan JAKIM untuk programKAFA, semua derma atau sumbangan yang diterima sama ada dari dalam atau luarKAFA, semua derma atau sumbangan yang diterima sama ada dari dalam atau luarnegeri bagi tujuan program KAFA, hasil pelaburan yang ditadbir oleh Perbendaharaannegeri bagi tujuan program KAFA, hasil pelaburan yang ditadbir oleh PerbendaharaanNegeri dan pendapatan lain yang diluluskan oleh Pegawai Kewangan Negeri. WangNegeri dan pendapatan lain yang diluluskan oleh Pegawai Kewangan Negeri. Wangdalam akaun ini hanya boleh dikeluarkan bagi tujuan membayar elaun kepada penyeliadalam akaun ini hanya boleh dikeluarkan bagi tujuan membayar elaun kepada penyeliadan guru KAFA mengikut kadar yang diluluskan dari semasa ke semasa, membiayaidan guru KAFA mengikut kadar yang diluluskan dari semasa ke semasa, membiayaiperbelanjaan lain yang perlu bagi pelaksanaan KAFA tertakluk kepada kelulusanperbelanjaan lain yang perlu bagi pelaksanaan KAFA tertakluk kepada kelulusan212121

Jawatankuasa Penyelarasan Pelaksanaan Rancangan KAFA dan membuat pelaburanke dalam simpanan tetap di institusi kewangan yang mengamalkan sistem kewanganIslam yang ditadbirkan oleh Perbendaharaan Negeri. Semua bayaran hendaklah dibuatmenggunakan baucar yang telah disahkan oleh Pengarah JHEAIK atau pegawai yangdiberi kuasa dan akaun ini hendaklah berbaki kredit dan tidak boleh terlebih dikeluarkan.JHEAIK hendaklah mengemukakan Penyata Terimaan dan Bayaran Akaun Amanah inikepada Ketua Audit Negara selepas 31 Disember setiap tahun atau tidak lewat daripada31 Mac tahun berikutnya.Pemeriksaan Audit mendapati Akaun Amanah Rancangan Pengajian Kelas Al-Quran DanFardu Ain ada ditubuhkan tetapi Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA tidakditubuhkan. Semakan Audit juga mendapati akaun ini telah terlebih dikeluarkan berjumlahRM16.96 juta pada tahun 2006 iaitu sebelum pelaksanaan Sistem Perakaunan KerajaanNegeri Berkomputer (SPEKS). Hal ini berlaku kerana JHEAIK tidak menyediakan penyatapemungut kepada Perbendaharaan Negeri yang menerima peruntukan daripada JAKIM.Selain itu, JHEAIK telah menyediakan penyata amanah dengan sewajarnya sepertikehendak peraturan. Kedudukan terimaan, bayaran dan baki akaun amanah ini bagi tahun2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 2.15.Jadual 2.15Kedudukan Akaun Amanah Rancangan Kelas Pengajian Al-Quran DanFardu Ain Bagi Tahun 2006 Hingga 2008Baki PadaBaki PadaTerimaan BayaranTahun 1 Januari31 Disember(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)2006 (16.29) 19.57 20.24 (16.96)2007 (16.96) 84.55 65.39 2.202008 2.20 10.29 12.33 0.15Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam KedahPada pendapat Audit, penubuhan dan pengurusan akaun amanah adalah memuaskan.Bagaimanapun, Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA tidak ditubuhkan.2.5.6 Prasarana Dan Kemudahan Asasa) Bangunan Tidak KondusifBangunan adalah satu faktor yang penting bagi menentukan aktiviti pengajaran danpembelajaran dapat dilaksanakan dalam suasana yang baik, selamat dan lengkapdengan kemudahan asas termasuk peralatan pembelajaran. Mengikut Garis Panduan,Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Kelas (JPKPK) dikehendaki menyediakanbangunan serta peralatan pengajaran dan pengajian. Kawasan pembelajaran hendaklahlengkap dengan kemudahan asas seperti bilik air, surau dan kantin. Selain daripadabangunan sekolah rendah, bangunan lain seperti masjid dan surau juga akandipertimbangkan untuk dijadikan KAFA jika syarat penubuhan dipatuhi. JabatanPelajaran Negeri melalui sekolah yang terlibat dengan pelaksanaan KAFA jugadikehendaki menyediakan kemudahan pengajaran dan pembelajaran seperti kerusi,meja, peralatan kelas lain, bilik solat dan sebagainya yang diperlukan. Kedudukan KAFAdi Negeri Kedah mengikut daerah adalah seperti di Jadual 2.16.22 22

JadualJadual2.162.16KedudukanKedudukanKAFAKAFANegeriNegeriKedahKedahSek.Sek. Men.Bil. Daerah Sek. Masjid Surau Sek. Men.Bil. DaerahJumlahKebangsaan Masjid Surau Agama JumlahKebangsaanAgama1.1.KotaKotaSetarSetar5858 81414 -80802.2.BandarBandarBaruBaru1515 1 - -16163.3.PendangPendang3434 - 1 -35354.4.LangkawiLangkawi1212 7 9 -28285.5.YanYan2121 1 - -22226.6.KualaKualaMudaMuda363610102323 -69697.7.SikSik2121 - - -21218.8.BalingBaling4545 - - -45459.9.PadangPadangTerapTerap1919 - - -191910.10.KubangKubangPasuPasu4343 4 3 -505011.11.KulimKulim2222 8 4 13535JumlahJumlah32632639395454 1420420Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahSumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri KedahLawatanLawatanAuditAuditkeke1616KAFAKAFAterpilihterpilihmendapatimendapati1414KAFAKAFAadaadadilengkapidilengkapidengandengankerusikerusisertasertameja.meja.Bagaimanapun,Bagaimanapun,duaduaKAFAKAFAiaituiaituSurauSurauTamanTamanWiraWiradandanDewanDewanKampungKampungKeluncurKeluncurdidiDaerahDaerahKotaKotaSetarSetartidaktidakdilengkapidilengkapikerusikerusisertasertamejamejauntukuntukmuridmuriddandanguru.guru.KemudahanKemudahanbilikbilikairairdandantandastandasadaadadisediakandisediakandidisemuasemuaKAFAKAFAyangyangdilawati.dilawati.BagiBagiKAFAKAFAyangyangberoperasiberoperasididibangunanbangunansekolah,sekolah,kantinkantinjugajugadidapatididapatiberoperasiberoperasimenjualmenjualmakananmakanansertasertaminumanminumankepadakepadamurid.murid.ManakalaManakalabagibagiKAFAKAFAyangyangberoperasiberoperasididimasjidmasjiddandansurau,surau,terdapatterdapatkedaikedaiatauataugeraigeraimenjualmenjualmakananmakanandandanminumanminumanberoperasiberoperasibersebelahanbersebelahanatauatauberdekatanberdekatandengandenganKAFAKAFAtersebut.tersebut.TerdapatTerdapatjugajugaindividuindividuyangyangmenjualmenjualmakananmakanansertasertaminumanminumankepadakepadamuridmuridsetiapsetiaphariharipadapadawaktuwakturehatrehatsepertisepertididiKAFAKAFAMasjidMasjidKampungKampungBatuBatu3,3,JalanJalanJeniangJeniangdandanSurauSurauTamanTamanPerwajaPerwajadidiDaerahDaerahKualaKualaMuda.Muda.FotoFoto2.52.5dandanFotoFoto2.62.6menunjukkanmenunjukkankeadaankeadaankelaskelasKAFAKAFADewanDewanKampungKampungKeluncurKeluncurdandanKAFAKAFASurauSurauTamanTamanWiraWiradidiDaerahDaerahKotaKotaSetar.Setar.FotoFoto2.52.5FotoFoto2.62.6KeadaanKeadaanKelasKelasYangYangTidakTidakDilengkapiDilengkapiKerusiKerusiDanDanMejaMejaSumber: Jabatan Audit NegaraSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: KAFA Dewan Kampung Keluncur, Daerah Kota SetarLokasi: KAFA Dewan Kampung Keluncur, Daerah Kota SetarTarikh: 12 November 2008Tarikh: 12 November 2008TemuTemubualbualpihakpihakAuditAuditdengandenganPengerusiPengerusiJPKPKJPKPKmerangkapmerangkapPengerusiPengerusiPersatuanPersatuanPendudukPendudukTamanTamanWiraWiradidiDaerahDaerahKotaKotaSetarSetarmendapatimendapatiKAFAKAFASurauSurauTamanTamanWiraWiratelahtelahditubuhkanditubuhkanpadapadatahuntahun19891989atasatasinisiatifinisiatifPersatuanPersatuanPendudukPendudukberdasarkanberdasarkankepadakepadakeperluankeperluanilmuilmuagamaagamakepadakepadaanak-anakanak-anakIslam.Islam.PersatuanPersatuanPendudukPenduduktelahtelahbersetujubersetujumenjadikanmenjadikanbangunanbangunansurausuraudandandewandewanTamanTamanWiraWirayangyangterletakterletakbersebelahanbersebelahansebagaisebagai23 23 23

KAFA. Untuk permulaan, kemudahan asas seperti kerusi serta meja tidak dapat disediakansehingga sekarang kerana masalah kewangan. Bagaimanapun, Persatuan Penduduktersebut telah berusaha untuk membina bangunan sendiri untuk dijadikan KAFA bagikawasan berkenaan. Bangunan berkenaan juga dirancang untuk dijadikan pusat sumbersetempat untuk perkembangan ilmu. Foto 2.7 menunjukkan keadaan bangunan tersebutdalam pembinaan.Foto 2.7Bangunan Baru KAFA Dalam PembinaanSumber:Jabatan Audit NegaraLokasi : Taman Wira, Daerah Kota SetarTarikh: 16 September 2008KAFA lain yang dilawati mempunyai kemudahan asas meja serta kerusi dan bangunanberasingan. Temu bual dengan guru KAFA tersebut mendapati semua kemudahan asastelah disediakan hasil kerjasama penduduk setempat dan sumbangan pihak tertentu.Pengerusi JPKPK juga memainkan peranan penting iaitu aktif dan tidak jemu mencarisumber kewangan atau bahan keperluan lain untuk kegunaan KAFA. Foto 2.8 dan Foto2.9 menunjukkan keadaan KAFA tersebut.Foto 2.8 Foto 2.9Keadaan Kelas Yang Dilengkapi KemudahanAsas Kerusi Dan MejaKeadaan Kelas Yang DilengkapiKemudahan Asas Kerusi Untuk MenulisSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: KAFA Masjid Kampung Penghulu Him, DaerahKuala MudaTarikh: 10 November 2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: KAFA Masjid Al-Bukhari, Daerah Kota SetarTarikh: 16 September 20082424

Selain itu, status pemilikan tanah dan bangunan KAFA di sekolah kebangsaan adalah milikKementerian Pelajaran. Manakala KAFA yang diadakan di masjid, surau dan dewan orangramai, status pemilikan tanah dan bangunan adalah milik jawatankuasa pentadbirmasjid/surau/dewan berkenaan.Pada pendapat Audit, bangunan dan kemudahan asas yang disediakan adalah baikbagi KAFA di sekolah kebangsaan dan memuaskan bagi KAFA yang dijalankan dimasjid, surau dan lain-lain.b) Peralatan Dan Kemudahan Pejabat Tidak MencukupiPeralatan dan kemudahan pejabat adalah perkara penting yang menjadi alat utamauntuk proses pengajaran dan pembelajaran KAFA. Peralatan tersebut termasuklah alattulis, kapur tulis, marker pen, carta, papan hitam atau putih serta pemadam, kertas danlain-lain. Mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JPKPK adalahbertanggungjawab untuk menyediakan peralatan tersebut. Pemeriksaan Auditmendapati bagi KAFA yang diadakan selain di sekolah kebangsaan, peralatan dankemudahan pejabat telah disediakan oleh JPKPK atau guru KAFA sendiri. Manakalabagi KAFA yang diadakan di sekolah kebangsaan pula tidak banyak menghadapimasalah berkaitan peralatan dan kemudahan pejabat. Daripada lima sekolahkebangsaan yang dilawati, pihak Audit mendapati sebuah sekolah sahaja iaitu SekolahKebangsaan Jalan Pegawai di Daerah Kota Setar tidak menyediakan bilik untukkemudahan guru KAFA menjalankan aktiviti. Selain itu, pihak sekolah membenarkanperalatan asas lain seperti papan tulis, kapur dan pemadam digunakan untuk KAFA.Temu bual Audit dengan guru KAFA semasa lawatan pula mendapati ada peralatanyang terpaksa dibeli sendiri seperti kapur tulis dan kertas terutama bagi guru yangmengajar KAFA yang diadakan di masjid dan surau. Foto 2.10 menunjukkan peralatanpejabat yang disediakan oleh JPKPK di KAFA Masjid Kelibang, Langkawi.Foto 2.10Komputer Serta Pencetak Yang Disediakan JPKPKSumber:Jabatan Audit NegaraLokasi:KAFA Masjid Kelibang, Daerah LangkawiTarikh:2 Disember 20082525

Pada pendapat Audit, peralatan dan kemudahan pejabat yang disediakan bagi KAFAdi sekolah kebangsaan adalah baik. Manakala bagi KAFA yang dijalankan di masjid,surau dan lain-lain adalah memuaskan di mana peralatan yang disediakan adalahtidak seragam dan terdapat guru KAFA yang terpaksa membeli sendiri peralatan yangdiperlukan.2.5.7 Pengurusan Rekod Dan MaklumatPengurusan rekod dan maklumat yang baik membolehkan maklumat mudah diperoleh. Inidapat membantu pihak atasan membuat pemantauan dan perancangan mengenai programKAFA. Oleh yang demikian, sistem pengurusan rekod dan maklumat yang teratur danberkesan harus dilaksanakan dan menempatkan kakitangan khusus untukmenguruskannya. Pemeriksaan Audit mendapati rekod dan fail berkaitan KAFA di JHEAIKdan tiga PAD yang dilawati ada diselenggarakan tetapi tidak lengkap, tidak kemas kini dantidak seragam. Kelemahan pengurusan rekod dan maklumat adalah seperti berikut:a) Fail Surat-menyurat - 18 fail surat menyurat di JHEAIK dan PAD Kota Setar, KualaMuda dan Langkawi mendapati pengurusan fail surat menyurat adalah memuaskan.b) Fail Peribadi - 39 fail peribadi penyelia di JHEAIK dan 90 fail peribadi guru KAFA diPAD Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi mendapati rekod dan maklumatdiselenggarakan dengan memuaskan.c) Rekod Kewangan - Pengurusan rekod kewangan KAFA di JHEAIK diselenggarakanoleh seorang Pembantu Kewangan Gred W17. Bagaimanapun, tidak ada kakitangankhusus ditugaskan di PAD Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi untukmenyelenggarakan rekod kewangan KAFA seperti elaun dan tuntutan perjalanan. Tugastersebut dilakukan oleh penyelia KAFA yang juga menjalankan tugas-tugas penyeliaanKAFA.d) Rekod Latihan - Rekod latihan yang diselenggarakan adalah tidak lengkap dan kemaskini. Maklumat berkaitan latihan seperti nama pegawai yang berkursus dan tempohkursus tidak direkodkan dalam fail latihan penyelia dan guru yang terlibat.e) Daftar Lawatan KAFA - Di PAD Kota Setar dan Langkawi mendapati Daftar LawatanKAFA tidak diselenggarakan. Manakala bagi PAD Kuala Muda, daftar tersebutdiselenggarakan tetapi tidak lengkap. Maklumat lawatan bagi tahun 2005 dan 2006 tidakdicatat. Maklumat lawatan telah direkodkan dalam daftar mulai tahun 2007 hingga bulanOktober 2008.f) Sistem Maklumat Pendidikan Islam - Bahagian Kewangan JHEAIK telah memasukkanmaklumat berkaitan kewangan KAFA ke dalam Sistem Maklumat Pendidikan Islam(SIMPENI) manakala Unit KAFA masih belum lagi memasukkan data murid ke dalamSIMPENI.2626

Pada pendapat Audit, pengurusan rekod dan maklumat KAFA adalah tidakmemuaskan kerana rekod latihan dan Daftar Lawatan tidak kemas kini, bilangankakitangan yang menguruskan rekod dan maklumat KAFA adalah terhad sertaSIMPENI tidak digunakan secara optimum.2.5.8 Keperluan Guna Tenaga Selain Penyelia Dan Guru KAFAPemeriksaan Audit mendapati perjawatan baru telah diluluskan dan berkuat kuasa mulai 1Januari 2007 antaranya melibatkan tujuh Pembantu Akauntan Gred W17 di BahagianKhidmat Pengurusan dan dua di Bahagian Pendidikan serta satu Pembantu Tadbir GredN17 di Bahagian Pendidikan. Daripada jumlah tersebut, hanya seorang Pembantu AkauntanGred W17 di Bahagian Khidmat Pengurusan sahaja yang diisi.Pada pendapat Audit, pengurusan guna tenaga adalah memuaskan. Bagaimanapun,perjawatan baru yang diluluskan sejak 1 Januari 2007 belum diisi sepenuhnya.2.5.9 Analisis Maklum Balas Penyelia, Guru Dan WarisBorang soal selidik mengenai pengurusan KAFA telah diedarkan kepada penyelia KAFA,guru KAFA dan waris murid. Pengedaran borang soal selidik ini adalah bertujuan bagimendapatkan maklum balas terhadap pengurusan KAFA serta mendapatkan ulasan sertapandangan responden. Sebanyak 639 borang soal selidik telah diedarkan kepadaresponden berkenaan. Daripada jumlah tersebut sebanyak 564 borang telah dikembalikan.Borang soal selidik yang diedarkan adalah seperti di Jadual 2.17.Jadual 2.17Borang Soal Selidik Yang DiedarkanRespondenJumlah Borang Soal Selidik Peratus DikembalikanDiedarkan Dikembalikan(%)Penyelia 39 30 76.9Guru 200 144 72.0Waris 400 390 97.5Sumber:Jabatan Audit Negaraa) Maklum Balas Ibu bapa Mengenai Kurikulum/Bangunan/KemudahanBerdasarkan borang soal selidik yang dikembalikan, pihak Audit mendapati 97.9% warisberpuas hati dengan kurikulum yang diajar di KAFA manakala 94.6% waris berpuas hatidengan kemudahan kelas dan pembelajaran. Bagaimanapun, 5.4% waris tidak berpuashati mengenai kehadiran guru bertugas di KAFA. Analisis maklum balas waris adalahseperti di Jadual 2.18.Jadual 2.18Analisis Terhadap Maklum Balas WarisKriteriaYa TidakBil. % Bil. %Berpuas Hati Dengan Kurikulum 382 97.9 8 2.1Berpuas Hati Dengan Kemudahan KelasDan Pembelajaran369 94.6 21 5.4Aduan Guru Tidak Hadir 21 5.4 369 94.6Sumber: Jabatan Audit Negara2727

) Maklum Balas Penyelia KAFA Mengenai Pejabat/Kemudahan/ElaunBorang soal selidik telah diagihkan kepada semua 39 penyelia KAFA untuk mendapatmaklum balas. Sebanyak 30 borang soal selidik telah dikembalikan. Berdasarkanmaklum balas tersebut, didapati hanya 36.7% penyelia menyatakan elaun yang diterimamencukupi. Sejumlah 83.3% berpuas hati dengan persekitaran tempat kerja manakala96.7% menyatakan kemudahan peralatan adalah mencukupi. Analisis maklum balaspenyelia adalah seperti di Jadual 2.19.Jadual 2.19Analisis Terhadap Maklum Balas Penyelia KAFAKriteriaYa TidakBil. % Bil. %Elaun Mencukupi 11 36.7 19 63.3Sumber Pendapatan Lain 13 43.3 17 56.7Tempat Kerja Kondusif 25 83.3 5 16.7Kemudahan Peralatan Mencukupi 29 96.7 1 3.3Sumber: Jabatan Audit Negarac) Maklum Balas Guru KAFA Mengenai Pejabat/Kemudahan/ElaunBorang soal selidik telah diagihkan kepada 200 guru KAFA untuk mendapat maklumbalas dan sebanyak 144 borang soal selidik atau 72% telah dikembalikan. Berdasarkanmaklum balas tersebut, didapati sebanyak 78.5% guru menyatakan elaun yang diterimatidak mencukupi. Sejumlah 85.5% berpuas hati dengan persekitaran tempat kerjamanakala 68.1% menyatakan kemudahan peralatan adalah mencukupi. Analisisterhadap maklum balas guru KAFA adalah seperti di Jadual 2.20.Jadual 2.20Analisis Terhadap Maklum Balas Guru KAFAKriteriaYa Tidak Tidak MenjawabBil. % Bil. % Bil. %Elaun Mencukupi 28 19.4 113 78.5 3 2.1Sumber Pendapatan Lain 30 20.8 112 77.8 2 1.4KriteriaYa Tidak Tidak MenjawabBil. % Bil. % Bil. %Tempat Kerja Kondusif 123 85.5 11 7.6 10 6.9Kemudahan Peralatan Mencukupi 98 68.1 45 31.2 1 0.7Sumber: Jabatan Audit NegaraPada pendapat Audit, kurikulum/bangunan/kemudahan yang disediakan untukprogram KAFA adalah baik kerana majoriti responden berpuas hati. Bagaimanapun,kadar bayaran elaun kepada penyelia dan guru adalah tidak memuaskan keranamajoriti responden tidak berpuas hati dan ini boleh memberi kesan kepada prosespengajaran dan pembelajaran.2.5.10 PemantauanPemantauan berterusan merupakan elemen pengurusan yang penting dan perludilaksanakan secara berkesan. Garis Panduan Pelaksanaan KAFA menetapkan bahawaJawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Negeri (JPKPN) dan Jawatankuasa PelaksanaKAFA Peringkat Sekolah/Kelas (JPKPK) perlu ditubuhkan bagi menyelaras dan memantauperjalanan KAFA. Pemeriksaan Audit mendapati perkara berikut:2828

a) Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Negeri (JPKPN)JPKPN hendaklah dipengerusikan oleh Pengarah JHEAIK dan ahlinya terdiri daripadawakil Setiausaha Kerajaan Negeri, wakil Pegawai Kewangan Negeri, wakil PengarahJabatan Pelajaran Negeri, wakil Ketua Pengarah JAKIM, seorang tokoh agama negeriyang dinamakan oleh Pengerusi dan Penolong Pengarah Bahagian Pendidikan JHEAIKsebagai setiausaha. Fungsi JPKPN adalah seperti berikut:i) Mengawal dan menyelaras pelaksanaan KAFA di peringkat negeri mengikutperaturan yang ditetapkan;ii) Merancang aktiviti KAFA dan menyediakan anggaran peruntukan tahunan untukkelulusan JAKIM;iii) Mengemukakan cadangan pertambahan kelas atau guru secara bertulis kepadaJAKIM;iv) Mengawal perbelanjaan atau bantuan kewangan KAFA mengikut peraturankewangan yang berkuat kuasa;v) Memastikan pertambahan kelas dan pelantikan guru baru mengikut peruntukan yangdiluluskan;vi) Menyediakan laporan pelaksanaan dan kewangan KAFA untuk dikemukakan kepadaKetua Pengarah JAKIM;vii) Merancang dan melaksanakan kursus, bengkel, seminar, ijtimak dan bimbingankepada penyelia dan guru KAFA dengan kerjasama JAKIM atau KementerianPelajaran Malaysia; danviii) Bertanggungjawab ke atas semua perkara yang berkaitan dengan pelaksanaanKAFA di peringkat negeri.Pemeriksaan Audit mendapati JHEAIK telah menubuhkan Jawatankuasa Induk Majlis Ko-Kurikulum SPI/KAFA bagi menjelaskan dan melaksanakan keputusan JawatankuasaPelaksanaan KAFA peringkat Persekutuan serta membentang dan menerima KertasCadangan Aktiviti KAFA Negeri. Keahlian Jawatankuasa ini adalah seperti berikut:Penasihat : Pengarah JHEAIKPengerusi : Timbalan Pengarah JHEAIKTimbalan Pengerusi : Penolong Pengarah, Bahagian Pendidikan JHEAIKSetiausaha : Pegawai Hal Ehwal Islam, Bahagian PendidikanJHEAIKPenolong Setiausaha : Ketua Unit SPI/KAFAKetua Urus Setia : Penyelia Kanan KAFAAhli : Pengarah Pelajaran Negeri KedahAhli : Pegawai Agama Daerah (11 Daerah)Ahli : Penolong Pegawai Hal Ehwal Islam, BahagianPendidikan JHEAIK2929

Mesyuarat Jawatankuasa ini hendaklah diadakan sekurang-kurangnya dua kali setahun.Semakan terhadap fail mesyuarat mendapati hanya notis mesyuarat pada 1 Mac 2007, 20Februari 2008 dan 3 Julai 2008 disediakan tetapi minit mesyuarat yang berkenaan tidakdisediakan.b) Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah/Kelas (JPKPK)JPKPK hendaklah ditubuhkan untuk mengurus semua perkara yang berkaitanpelaksanaan KAFA peringkat sekolah atau kelas. Jawatankuasa ini hendaklahdipengerusikan oleh Guru Besar sekolah di mana KAFA diadakan atau Pegawai Masjidatau Pengerusi Jawatankuasa Masjid atau Surau bagi KAFA yang dilaksanakan bukandi sekolah, seorang setiausaha, seorang bendahari dan lima orang anggota lainsekurang-kurangnya tiga orang daripada mereka hendaklah arif dalam Pendidikan Islam.Fungsi JPKPK adalah seperti berikut:i) Mengawasi kehadiran murid dan guru KAFA;ii) Mengawal selia aktiviti KAFA;iii) Mengadakan keperluan asas bagi KAFA;iv) Mengenal pasti calon guru dan mengemukakan kepada PAD;v) Mengumpul dan membuat pendaftaran murid yang berumur 6 hingga 12 tahun untukmengikuti KAFA setiap tahun;vi) Mengawal selia dan memastikan bangunan KAFA memenuhi piawaian kesihatandan keselamatan;vii) Mengadakan kemudahan pengajaran dan pembelajaran yang mencukupi;viii) Mengawal selia kegiatan guru yang mengajar di KAFA;ix) Berusaha mengatasi masalah yang dihadapi KAFA;x) Mengemukakan masalah yang tidak dapat diselesaikan kepada penyelia atauPengarah JHEAIK;xi) Mengadakan mesyuarat sekurang-kurangnya tiga kali setahun;xii) Bekerjasama dengan penyelia bagi menentukan perjalanan KAFA yang baik; danxiii) Bertanggungjawab ke atas semua perkara yang berkaitan dengan pelaksanaanKAFA.Pemeriksaan Audit mendapati Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atauKelas ada ditubuhkan di semua KAFA yang dilawati kecuali KAFA Dewan KampungKeluncur di Daerah Kota Setar dan KAFA Surau Polis Marin di Daerah Langkawi.Bagaimanapun, agenda dan kekerapan mesyuarat JPKPK tidak dapat ditentukan keranatiada minit mesyuarat disediakan. Pihak Audit juga tidak dapat memastikan bahawa JPKPKtelah menjalankan fungsinya dengan sempurna.3030

c) Mekanisme PemantauanMekanisme pemantauan yang berkesan boleh memudahkan pihak pengurusanmembuat tindakan susulan yang tepat bagi mengatasi sebarang masalah yang berlaku.Pemeriksaan Audit mendapati antara mekanisme pemantauan yang wujud ialahmesyuarat penyelia, lawatan penyelia dan Laporan UPKK. Kekerapan lawatan tidakdapat disahkan kerana ada penyelia yang tidak merekodkan tarikh dan KAFA yang telahdilawati. Malah terdapat sebahagian KAFA yang tidak pernah dilawati oleh penyelia.Unit KAFA hanya menyediakan Laporan UPKK untuk makluman umum sahaja.Terdapat juga KAFA yang mengadakan ujian penggal secara bersendirian kepadamuridnya bagi menilai kebolehan serta kefahaman dan keputusan ujian akan direkodkandalam BRM.Pada pendapat Audit, pemantauan terhadap KAFA adalah tidak memuaskan keranaJPKPN tidak berfungsi dengan sewajarnya dan mekanisme pemantauan yang tidakseragam antara PAD.2.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya, pihak Audit berpendapat pengurusan KAFA adalah memuaskan.Bagaimanapun, masih ada kelemahan yang perlu diperbaiki lagi supaya matlamatpelaksanaannya tercapai sepenuhnya. Antara kelemahan yang ditemui ialah kemudahanasas kelas KAFA yang kurang memuaskan, kuota guru KAFA yang terhad, murid berlainandarjah bercampur kelas serta penyelia dan guru KAFA yang kurang diberi pendedahan danlatihan. Pengurusan KAFA juga tidak sistematik dan terkawal. JHEAIK hendaklahmemastikan agar pengurusan KAFA oleh setiap PAD dilaksanakan secara seragam.Berdasarkan kepada kelemahan yang wujud, pihak Audit mengesyorkan agar pengurusanKAFA diberi perhatian oleh JHEAIK. Antara perkara yang perlu diberi penekanan dantindakan oleh JHEAIK adalah seperti berikut:a) Kualiti pendidikan Agama Islam hendaklah setaraf dengan kualiti pendidikan yang lainseperti j-QAF;b) Memastikan infrastruktur dan kemudahan asas bangunan disediakan sebelummeluluskan sesuatu penubuhan KAFA baru;c) Memastikan penyelia dan guru KAFA melaksanakan tugas seperti di dalam GarisPanduan Pelaksanaan KAFA;d) Mendapatkan persetujuan/kelulusan JAKIM terhadap sesuatu tindakan sebelumdilaksanakan;e) Memastikan matlamat KAFA diberi keutamaan dan tercapai dengan membuatpenempatan murid yang lebih teratur;3131

f) Membuat permohonan kepada JAKIM agar menambah kuota penyelia dan guru KAFAdengan mengemukakan justifikasi yang wajar dan lengkap kerana kuota yang ditetapkantidak dapat menampung permintaan waris untuk mewujudkan KAFA baru;g) Membuat permohonan kepada JAKIM agar elaun perjalanan ditambah supaya penyeliadapat melaksanakan tugas lawatan dengan lebih menyeluruh;h) Menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA agar pengurusan akaunamanah yang berkenaan dapat dilaksanakan dengan lebih efisien;i) Membuat permohonan kepada JAKIM agar elaun guru KAFA ditambah supaya guruKAFA tidak berada pada paras kemiskinan;j) Membayar imbuhan tahunan kepada guru KAFA;k) Membuat perancangan latihan/kursus kepada penyelia dan guru KAFA dengan lebihteratur dan memastikan penglibatan semua penyelia dan guru KAFA; danl) Memastikan pengurusan rekod dan maklumat KAFA diselenggarakan dengan teratur.3232

JABATAN PERHUTANAN NEGERI KEDAH3 PENGURUSAN HUTAN DAN KEPENTINGANNYA KEPADA ALAM SEKITAR3.1 LATAR BELAKANG3.1.1 Hutan adalah sebahagian daripada ekosistem dunia yang menampung sertamemperkayakan kehidupan manusia. Ekosistem hutan mempunyai kitaran yang kompleksyang melibatkan air, tanah, atmosfera, tumbuhan dan fauna membantu kelestarian alam.Hutan Hujan Tropika adalah warisan semula jadi yang asli serta unik dan telah wujud sejakberjuta tahun yang lalu dan kaya dengan kepelbagaian flora dan fauna. Hutan memainkanperanan yang penting dalam memenuhi keperluan manusia untuk makanan, perlindungansumber air, pencegahan hakisan tanah dan pantai, memelihara sumber biologi, penstabilanpemanasan global (global warming), membekalkan oksigen dengan menyerap karbondioksida, sumber perubatan dan nilai ekonomi. Selain itu, pokok hutan juga mempunyaifungsi tertentu di mana melalui akarnya dapat menghindarkan tanah daripada menjadikering, mengelakkan daripada kejadian banjir dan tanah runtuh. Pada masa yang samajuga, pokok hutan perlu ditebang untuk memenuhi keperluan industri perkayuan negara bagitujuan pembangunan.3.1.2 Isu-isu perhutanan terutamanya yang berkaitan dengan hutan tropika diberiperhatian serius di pelbagai peringkat. Kepentingan pengekalan sumber hutan semakindiberikan keutamaan ekoran daripada kemusnahan kepada alam sekitar akibat fenomenaseperti pemanasan dunia, perubahan iklim, kehilangan biodiversiti dan sebagainya.Menyedari hakikat ini, Kerajaan telah mengamalkan pengurusan hutan berdasarkan kepadaprinsip pengurusan hutan secara berkekalan. Justeru, Jabatan Perhutanan adalahberperanan untuk mentadbir, mengurus, memelihara dan membangunkan sumber hutansecara profesional, sistematik dan berkesan supaya sumber hutan dapat dinikmati secaraberterusan. Matlamat Jabatan Perhutanan adalah untuk menguruskan sumber hutan secaraberkekalan dengan memberi penekanan kepada pengeluaran hasil secara berterusan tanpamenjejaskan nilai-nilai yang terdapat pada hutan itu sendiri iaitu dengan mengambil kirakelestarian nilai ekonomi, impak sosial dan alam sekitar. Terdapat empat aspek utama bagipengurusan hutan secara berkekalan iaitu:i) Pihak yang menjalankan aktiviti perhutanan perlu mematuhi undang-undang negaraserta hak-hak penduduk tempatan mengenai cara untuk mengumpul barangan bukanbalak seperti rempah dan ubat-ubatan;ii) Pengeluaran lesen perlu dikawal bagi memastikan sumber hutan di negara initerpelihara untuk generasi masa depan;iii) Semasa membalak, kesannya terhadap alam sekitar perlu dikawal supaya impaknyaberada pada tahap minimum. Aliran air sepatutnya tidak diganggu serta pemampatantanah perlu dielakkan. Sisa hutan mestilah dikitarkan semula dan penggunaan bahankimia yang banyak patut dielakkan; dan3333

iv) Menjaga kebajikan masyarakat tempatan termasuk memberi sumbangan kepadapembangunan setempat, menyediakan peluang pekerjaan dan menghormati hak-hakrakyat tempatan berkaitan dengan produk hutan.3.1.3 Asas pengurusan hutan di Malaysia bermula dengan memperuntukkan sebahagiankawasan hutan yang luas sebagai Hutan Simpanan Kekal (HSK). HSK telah diwartakanuntuk memastikan perlindungan dan usaha pengawasan yang ketat serta penguatkuasaandan pencegahan yang sepatutnya, sekali gus memastikan integriti dan keselamatankawasan-kawasan tersebut. Tanah yang telah dianggap sebagai Hutan Simpanan Kekaladalah tertakluk di bawah pengurusan berkekalan. HSK diwartakan di bawah Seksyen 7,Akta Perhutanan Negara 1984 (Akta 313) di mana tiada aktiviti dibenarkan dalam kawasanini kecuali dengan kebenaran Pihak Berkuasa Negeri (PBN). Keluasan tanah di NegeriKedah terdiri daripada tanah beri milik seluas 495,600 hektar (53%), HSK seluas 307,046hektar (33%), manakala Cadangan Hutan Simpan Kekal (CHSK) seluas 35,567 hektar (3%)dan bakinya terdiri dari tanah Kerajaan seluas 104,387 hektar (11%). Peta kawasan HSK diNegeri Kedah adalah seperti di Peta 3.1.Peta 3.1Kawasan HSK Di Negeri KedahSumber: Jabatan Perhutanan Negeri Kedah3434

3.1.4 Pada tahun 2006 Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) telah mengutipsejumlah RM11.85 juta hasil dari sumber hutan melalui bayaran premium, royalti danbayaran lain seperti lesen, permit dan denda kesalahan hutan. Kutipan ini meningkatmenjadi RM11.91 juta pada tahun 2007 dan sejumlah RM31.45 juta pada tahun 2008.3.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan ini adalah untuk menilai sama ada pengurusan hutan ini telahdilaksanakan dengan cekap dan berkesan selaras dengan matlamat yang ditetapkandengan mengambil kira kesannya terhadap alam sekitar.3.3 SKOP PENGAUDITANSkop pengauditan adalah tertumpu kepada pengurusan HSK yang melibatkan HutanPengeluaran dan Hutan Perlindungan untuk tempoh tiga tahun iaitu tahun 2006 hingga2008. Pengauditan dijalankan di Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) dan tiga PejabatPerhutanan Daerah iaitu Kedah Utara, Kedah Tengah dan Kedah Selatan.3.4 KAEDAH PENGAUDITANKaedah pengauditan adalah dengan menyemak, mengkaji serta menganalisis fail, rekod dandokumen, temu bual dengan pegawai di Jabatan yang berkaitan. Lawatan Audit jugadilakukan bersama pegawai JPNK dan Pejabat Hutan Daerah di kawasan pengusahasilan,pertanian dan perlombongan bagi meninjau sama ada aktiviti berkenaan telahmenyumbang kepada pencemaran alam sekitar. Temu bual dengan pegawai yang terlibatjuga dibuat bagi mendapatkan maklumat dan penjelasan lanjut. Untuk menilai kesan alamsekitar dari aktiviti perhutanan, pihak Audit telah merujuk kepada Jabatan Alam Sekitar,Jabatan Pengairan Dan Saliran, Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara,Jabatan Ukur Dan Pemetaan (JUPEM), Jabatan Perikanan, Lembaga Kemajuan PertanianMuda (MADA), Pejabat Tanah Daerah (PTD) Padang Terap, Pejabat Tanah Daerah Yandan Jabatan Bekalan Air.3.5 PENEMUAN AUDIT3.5.1 Pengurusan Hutan Dan Kesannya Kepada Alam SekitarMenurut Akta Perhutanan Negara 1984, tiada apa-apa aktiviti boleh dijalankan di dalamHSK kecuali dengan kebenaran PBN. Seksyen 33 pula menyatakan PBN bolehmengeluarkan permit penggunaan untuk tujuan yang dibenarkan di dalam HSK. Sementaraitu, Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 telah mendefinisikan alam sekeliling sebagai faktorfizikal yang berada di sekeliling manusia seperti tanah, air, udara, iklim, bunyi, bau, flora danfauna. Penemuan Audit adalah seperti berikut:a) Gangguan Habitat Hidupan LiarKehilangan dan fragmentasi habitat adalah ancaman utama terhadap populasi gajah diSemenanjung Malaysia. Sehingga 1980-an banyak kawasan hutan pamah, iaitu habitatutama gajah, telah dibuka dan ditanam dengan kelapa sawit dan getah. Malah banyak3535

lagi kawasan hutan telah dibuka untuk membina lebuh raya dan kawasan empangan.lagi kawasan hutan telah dibuka untuk membina lebuh raya dan kawasan empangan.Namun kadar pembukaan hutan telah berkurangan di akhir 1990-an. Bagaimanapun,Namun kadar pembukaan hutan telah berkurangan di akhir 1990-an. Bagaimanapun,pembukaan hutan secara kecil-kecilan masih berterusan yang menghasilkanpembukaan hutan secara kecil-kecilan masih berterusan yang menghasilkanfragmentasi hutan. Aktiviti penghasilan juga turut menyumbang kepada penurunanfragmentasi hutan. Aktiviti penghasilan juga turut menyumbang kepada penurunanpopulasi gajah di Semenanjung Malaysia. Habitat yang semakin mengecil telahpopulasi gajah di Semenanjung Malaysia. Habitat yang semakin mengecil telahmemaksa gajah-gajah keluar mencari makanan di luar daripada habitatnya. Ia juga akanmemaksa gajah-gajah keluar mencari makanan di luar daripada habitatnya. Ia juga akanberkeliaran di dalam hutan berhampiran dengan ladang-ladang yang kebiasaannyaberkeliaran di dalam hutan berhampiran dengan ladang-ladang yang kebiasaannyaditanam dengan pokok kelapa sawit dan pisang. Tanaman ini menjadi sumber makananditanam dengan pokok kelapa sawit dan pisang. Tanaman ini menjadi sumber makananyang mudah bagi gajah-gajah tersebut. 1yang mudah bagi gajah-gajah tersebut. 1Semakan Audit mendapati bagi tahun 2006 hingga 2008, sebanyak 15 kompartmen seluasSemakan Audit mendapati bagi tahun 2006 hingga 2008, sebanyak 15 kompartmen seluas1,923 hektar HSK Chebar Besar telah dijalankan aktiviti pengusahasilan. Di samping itu,1,923 hektar HSK Chebar Besar telah dijalankan aktiviti pengusahasilan. Di samping itu,penerokaan tanah Kerajaan telah dilakukan di Bukit Kemunting.Aktiviti tersebut telahpenerokaan tanah Kerajaan telah dilakukan di Bukit Kemunting. Aktiviti tersebut telahmenyebabkan kerosakan dan gangguan kepada habitat hidupan liar. Menurut laporanmenyebabkan kerosakan dan gangguan kepada habitat hidupan liar. Menurut laporanakhbar Berita Harian bertarikh 2 Januari 2006, satu kejadian serangan gajah liar telahakhbar Berita Harian bertarikh Januari 2006, satu kejadian serangan gajah liar telahberlaku di Kampong Masjid Lama, Naka yang bersempadan dengan HSK Chebar Besarberlaku di Kampong Masjid Lama, Naka yang bersempadan dengan HSK Chebar Besarmengakibatkan seorang penoreh getah telah mengalami cedera parah dan terpaksamengakibatkan seorang penoreh getah telah mengalami cedera parah dan terpaksamenerima rawatan di Hospital Alor Setar seperti di Foto 3.1. Penduduk tempatan mendakwamenerima rawatan di Hospital Alor Setar seperti di Foto 3.1. Penduduk tempatan mendakwaseperti yang di laporkan oleh akhbar berkenaan, gajah tersebut dipercayai keluar dari HSKseperti yang di laporkan oleh akhbar berkenaan, gajah tersebut dipercayai keluar dari HSKChebar Besar.Chebar Besar.Foto 3.1Foto 3.1Serangan GajahSerangan GajahSumber:Keratan Akhbar Berita HarianSumber:Keratan Tarikh:2 Januari 2006 Akhbar Berita HarianTarikh:2 Januari 2006Menurut laporan akhbar Harian Metro bertarikh 23 Mac 2009, satu kejadian serangan gajahMenurut laporan akhbar Harian Metro bertarikh 23 Mac 2009, satu kejadian serangan gajahtelah berlaku di Charuk Malau, Padang Terap yang bersempadan dengan HSK Chebartelah berlaku di Charuk Malau, Padang Terap yang bersempadan dengan HSK ChebarBesar seperti di Foto 3.2. Dalam kejadian ini, sekumpulan gajah telah memusnahkanBesar seperti di Foto 3.2. Dalam kejadian ini, sekumpulan gajah telah memusnahkantanaman getah, pokok nangka dan cempedak seluas 4.5 hektar. Mengikut laporan siasatantanaman getah, pokok nangka dan cempedak seluas 4.5 hektar. Mengikut laporan siasatanyang dikeluarkan oleh Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara Negeriyang dikeluarkan oleh Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara NegeriKedah, tiga ekor gajah dengan ukuran tapak 14 inci, 13 inci dan 8 inci telah keluar dari HSKKedah, tiga ekor gajah dengan ukuran tapak 14 inci, 13 inci dan inci telah keluar dari HSKChebar Besar. Kejadian serangan gajah ini adalah disebabkan faktor yang sama denganChebar Besar. Kejadian serangan gajah ini adalah disebabkan faktor yang sama dengan1 Gajah Di 1 Semenanjung Malaysia, PERHILITAN, www.wildlife.gov.myGajah Di Semenanjung Malaysia, PERHILITAN, www.wildlife.gov.my36 3636

serangan gajah pada tahun 2006 iaitu kerana aktiviti penerokaan tanah untuk tujuanpertanian.Foto 3.2Serangan GajahSumber: Keratan Akhbar Harian MetroTarikh: 23 Mac 2009Menurut maklum balas JPNK, pengusahasilan hutan umumnya tidak memusnahkan habitathidupan liar. Malahan dengan aktiviti tebangan, akan muncul tumbuhan baru seperti pisanghutan, buluh serta anak-anak pokok dan daun yang merupakan sumber makanan kepadakebanyakan hidupan liar. Gangguan terhadap hidupan liar iaitu gajah mungkin ada kaitandengan pengusahasilan hutan. Bagaimanapun, JPNK berpendapat punca utama ialahpenerokaan tanah hutan asal seluas 2,260 hektar di kawasan Tanah Kerajaan BukitKemunting telah menyebabkan kekurangan makanan gajah.Pada pendapat Audit, aktiviti penerokaan tanah untuk pertanian dan pengusahasilandalam HSK telah menjejaskan habitat hidupan liar. Sumber makanan yang semakinberkurangan menyebabkan gajah mencari sumber makanan di kawasan yang diterokaoleh penduduk.b) Pencemaran Air Sungai SintokPada 15 Ogos 2006, pihak Universiti Utara Malaysia (UUM) telah membuat aduanmengenai pencemaran air sungai dan mendapan kelodak di dalam Sungai Sintok yangmengalir melalui kawasan UUM kepada Jabatan Pengairan Dan Saliran (JPS).Semakan Audit terhadap laporan siasatan JPS Negeri Kedah pada bulan Oktober 2006,mendapati kejadian pencemaran tersebut akibat daripada aktiviti pembalakan danperlombongan pasir di HSK Koh Moi. Dalam kejadian itu Sungai Sintok telah dipenuhioleh kelodak tanah dan pasir yang menyebabkan berlakunya pencemaran air danpenimbusan kelodak di dasar sungai. JPS telah mengambil tindakan untuk mengorekdan memperbaiki semula saliran sungai yang tertimbus seperti di Foto 3.3 dan Foto 3.4.3737

Foto 3.3Timbunan Kelodak Dalam Sungai SintokFoto 3.4Kerja Mengorek KelodakSumber: Jabatan Pengairan Dan Saliran KedahLokasi: Sungai Sintok, KedahTarikh: 3 Oktober 2006Semakan Audit mendapati PBN telah meluluskan sebidang tanah dalam HSK Koh Moi diKompartmen 8 dan 9 seluas lebih kurang 10.15 hektar untuk tujuan melombong pasir mulai11 Oktober 2006. Lawatan Audit ke Kompartmen 8 dan 9 HSK Koh Moi pada 8 Mei 2009,mendapati aktiviti perlombongan pasir sedang beroperasi di tapak yang diluluskan. Operasiperlombongan pasir menyebabkan lereng bukit dikorek secara tidak terkawal dan kesannyaberlaku hakisan yang teruk seperti di Foto 3.5. Kelodak hasil dari hakisan akibat hujankawasan perlombongan telah memenuhi kolam takungan air yang dibina untukmemerangkap kelodak seperti di Foto 3.6. Oleh kerana kolam takungan tidak dibina dengansempurna dan tanpa pemantauan oleh JPS menyebabkan air yang berkelodak dengan pasirdan lumpur telah melimpah ke dalam Sungai Siputih seperti di Foto 3.7.Foto 3.5Kawasan Perlombongan PasirFoto 3.6Kolam Takungan Perangkap KelodakSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kompartmen 8 dan 9 HSK Koh MoiTarikh: 8 Mei 20093838

Foto 3.7Kelodak Yang Memenuhi SungaiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Kompartmen 8 dan 9 HSK Koh MoiTarikh: 8 Mei 2009Kelodak tersebut memasuki Sungai Sintok yang mengalir ke kawasan UUM yangmenyebabkan Sungai Sintok menjadi cetek dan mencemarkan air sungai seperti di Foto3.8. Kerja mengorek dan mendalamkan sungai perlu dijalankan supaya tidak berlaku banjirseperti di Foto 3.9.Foto 3.8 Foto 3.9Kelodak Yang Telah Menimbus Sungai Sintok Kerja Mengorek Kelodak Secara SedutanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Sintok, KedahTarikh: 8 Mei 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sungai Sintok, KedahTarikh: 8 Mei 2009Menurut maklum balas JPNK, aktiviti pengusahasilan yang dijalankan di HSK Sungai Badak,HSK Koh Moi dan HSK Bukit Perangin dijalankan secara berasingan dan kawasan yangdilesenkan telah dikawal dengan sempurna dan mematuhi kaedah pengurusan hutan secaraberkekalan. Aktiviti perlombongan pasir dalam HSK Koh Moi adalah salah satu puncapencemaran Sungai Sintok. Selain itu, pembersihan kawasan ladang getah untuk tanamansemula, projek pembangunan tanah untuk penternakan, pencerobohan tanah untuk3939

pertanian dan pembinaan prasarana di kawasan berdekatan Sungai Sintok yang berada diluar kawasan HSK turut menyumbang kepada pencemaran Sungai Sintok.Pada pendapat Audit, aktiviti perlombongan pasir dalam kawasan HSK Koh Moi telahmencemarkan Sungai Sintok, Sungai Siputih dan Sungai Badak terutamanya apabilahujan lebat kerana kelodak yang melimpah dari kolam takungan yang tidak dibinadengan sempurna dan hakisan tanah mengalir masuk ke dalam sungai tersebut.c) Banjir Lumpur Di Sawah Padi, Singkir, Daerah YanMajlis Mesyuarat Kerajaan (MMK) pada 8 Mei 2001 telah meluluskan kawasan seluas40.47 hektar di sebahagian Kompartmen 15 dan 16, HSK Gunung Jerai untuk dijadikantapak kuari. Kawasan HSK ini telah dikelaskan sebagai hutan perlindungan tanah tetapibelum diwartakan. Bagi mengeluarkan hasil hutan, Jawatankuasa Tetap Hasil Bumi(JKTHB) Negeri Kedah pada 28 Julai 2002 telah menender kawasan tersebut dan JPNKtelah meluluskan lesen membalak secara tebang habis pada tahun 2004. Menurutaduan oleh Pertubuhan Peladang Kawasan Merbuk, kejadian banjir lumpur telah berlakuakibat hujan lebat pada 23 Oktober 2008. Kawasan yang terlibat adalah sawah padi danjalan pertanian seluas 12.97 hektar di sepanjang Sungai Badong. Akibatnya airberlumpur tersebut telah melimpah ke sawah padi dan telah merosakkan semaian benihpadi seperti di Foto 3.10. Lumpur dan pasir berkenaan dikatakan berpunca daripadaaktiviti kuari di bukit berdekatan. Tapak kuari yang diluluskan adalah seperti di Foto3.11.Foto 3.10 Foto 3.11Kesan Banjir Lumpur Di Sawah Padi,Kuari Batu Di HSKSingkir DaratGunung JeraiSumber:Jabatan Pengairan Dan Saliran KedahLokasi:Kampong Singkir, Yan KedahTarikh:26 November 2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: HSK Gunung JeraiTarikh: 26 November 2008Menurut maklum balas JPNK, kejadian banjir lumpur pertama kali berlaku pada 26 Jun2004, apabila kerja-kerja tanah dijalankan oleh pengusaha kuari. Kejadian ini telahdisiarkan dalam media massa. Sejak itu, beberapa mesyuarat ‘one stop agency’ telahdiadakan untuk membincang dan menyelesaikan kejadian banjir lumpur yang seringberlaku apabila hujan lebat.4040

Pada pendapat Audit, aktiviti pengusahaan kuari di HSK Gunung Jerai yang telahdikelaskan sebagai hutan perlindungan tanah telah menjejaskan alam sekitar keranaberlaku banjir lumpur apabila hujan lebat dan merosakkan semaian benih padi.d) Hakisan TanahPencerobohan hutan menyebabkan kerosakan hutan yang serius dan memberi kesannegatif kepada alam sekitar. Menurut Laporan Pencerobohan Hutan yang disediakanoleh Pejabat Renjer Hutan Langkawi, didapati 34 kawasan telah diteroka dan didudukitanpa kebenaran meliputi kawasan seluas 1,250 hektar di kawasan HSK di PulauLangkawi. Daripada sembilan HSK di Pulau Langkawi, didapati HSK Gunung Raya danHSK Bukit Sawak adalah kawasan pencerobohan masing-masing melibatkan keluasan459 hektar dan 345 hektar. Penerokaan kawasan HSK Gunung Raya telah berlakusejak tahun 1970-an dan HSK Bukit Sawak sejak tahun 1983 oleh orang awam untukdijadikan kawasan penempatan dan dusun buah-buahan. Lawatan Audit ke HSK BukitSawak, Pulau Langkawi pada 3 Disember 2008 mendapati pencerobohan hutan olehorang awam adalah untuk aktiviti pertanian dan penempatan seperti di Foto 3.12 danFoto 3.13. Ini menyebabkan berlaku hakisan tanah serta kemusnahan terhadap tumbuhtumbuhandan anak pokok hutan serta kawasan sekitarnya seperti di Foto 3.14.Foto 3.12HSK Gunung Raya Dicerobohi Untuk TujuanPenempatanFoto 3.13HSK Gunung Raya Dicerobohi Untuk TujuanPertanianSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: HSK Gunung Raya, LangkawiTarikh: 2 Disember 2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: HSK Gunung Raya, LangkawiTarikh: 2 Disember 20084141

Foto 3.14Kesan Pencerobohan HSK Bukit SawakSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: HSK Bukit Sawak, LangkawiTarikh: 3 Disember 2008Menurut maklum balas JPNK, keluasan Tanah Kerajaan di Pulau Langkawi sangatberkurangan dan dengan pertambahan penduduk, telah menyebabkan peningkatanpencerobohan terhadap HSK untuk dijadikan penempatan dan kawasan pertanian.Pencerobohan ini telah mengakibatkan kemusnahan sumber hutan dan jugamenjejaskan alam sekitar.Pada pendapat Audit, pencerobohan kawasan HSK untuk tujuan pertanian danpenempatan telah menjejaskan alam sekitar kerana berlaku kemusnahan terhadappokok-pokok hutan dan menyebabkan hakisan tanah.e) Penanaman Hutan BakauPeristiwa tsunami yang berlaku pada 26 Disember 2004 akibat kejadian gempa bumiberukuran 9 skala Richter di Lautan Hindi ke utara Pulau Sumatera, Indonesia telahmemberi kesan yang teruk dari segi sosioekonomi di kawasan yang terlibat di NegeriKedah iaitu di Kuala Muda dan Pulau Langkawi. Seramai 12 orang terkorban dan 27orang lagi tercedera di Kuala Muda, manakala di Langkawi seorang maut akibattsunami. Peristiwa ini juga telah menjejaskan mata pencarian serta mengakibatkankerugian kepada 4,100 orang nelayan dan 114 orang petani. Fenomena alam ini telahmemberi kesedaran kepada masyarakat terhadap kepentingan hutan bakau sebagai zonpenampan daripada bencana ribut taufan dan ombak di pesisiran pantai. Selain itu,hutan bakau juga berperanan menstabilkan muara dan pesisir pantai, pokok-pokokbakau yang berakar ceracak dan tumbuh padat dapat mengurangkan pengaliransedimen dari kawasan muara dan pantai, ini boleh mengekal dan menstabilkan muaradan pantai. Bagi mengelakkan kesan kemusnahan akibat tsunami, JPNK telahmelaksanakan Program Pemeliharaan dan Pemuliharaan Alam Sekitar iaitu menanamdan menyulam anak pokok bakau mulai tahun 2005 hingga 2009 di pesisiran pantai KotaKuala Muda, Kampung Baru, Pulau Sayak dan kawasan HSK Merbok. Kaedah4242

penanaman secara ‘Bamboo Encasement Method (REM)’ dan ‘Geotextile Tube’ telahpenanaman secara ‘Bamboo Encasement Method (REM)’ dan ‘Geotextile Tube’ telahdigunakan untuk menanam anak pokok bakau di kawasan yang berisiko tinggi keranadigunakan untuk menanam anak pokok bakau di kawasan yang berisiko tinggi keranatiupan angin dan hakisan seperti di pesisiran pantai Kampong Baru, Pulau Sayak.tiupan angin dan hakisan seperti di pesisiran pantai Kampong Baru, Pulau Sayak.Lawatan Audit ke HSK Merbok mendapati usaha JPNK menanam pokok bakau telahLawatan Audit ke HSK Merbok mendapati usaha JPNK menanam pokok bakau telahberjaya kerana pokok bakau tumbuh subur seperti di Foto 3.15. Bagaimanapun, pokokberjaya kerana pokok bakau tumbuh subur seperti di Foto 3.15. Bagaimanapun, pokokbakau yang ditanam di pesisiran pantai Kampong Baru, Pulau Sayak telah musnah akibatbakau yang ditanam di pesisiran pantai Kampong Baru, Pulau Sayak telah musnah akibatdari hakisan pantai yang serius kerana kawasan tersebut terdedah kepada tiupan angindari hakisan pantai yang serius kerana kawasan tersebut terdedah kepada tiupan anginkencang seperti di Foto 3.16.kencang seperti di Foto 3.16.Foto 3.15 Foto 3.16Anak Bakau Foto Hidup 3.15 SuburHakisan Di Foto Pesisiran 3.16 PantaiAnak Di Bakau HSK Hidup Merbok SuburKampong Hakisan Di Baru, Pesisiran Pulau Pantai SayakDi HSK MerbokKampong Baru, Pulau SayakSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sumber: HSK Jabatan Merbok Audit NegaraTarikh: Lokasi: 7 HSK April Merbok 2009Tarikh: 7 April 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sumber: Kampong Jabatan Audit Baru Pulau Negara SayakTarikh: Lokasi: 7 Kampong April 2009 Baru Pulau SayakTarikh: 7 April 2009Pada pendapat Audit, aktiviti penanaman pokok bakau adalah usaha yang baik dalamPada pendapat Audit, aktiviti penanaman pokok bakau adalah usaha yang baik dalammenjaga alam sekitar. Bagaimanapun, faktor alam semula jadi seperti ombak besarmenjaga alam sekitar. Bagaimanapun, faktor alam semula jadi seperti ombak besartelah menghakis kawasan pesisiran pantai dan memusnahkan tanaman pokok bakau.telah menghakis kawasan pesisiran pantai dan memusnahkan tanaman pokok bakau.f) Kemusnahan Flora Dan Faunaf) Kemusnahan Flora Dan FaunaKaedah tebang habis mendatangkan akibat yang serius terhadap flora dan fauna sertaKaedah tebang habis mendatangkan akibat yang serius terhadap flora dan fauna sertamenjejaskan ekosistem hutan. Kaedah ini tidak selari dengan matlamat Pengurusanmenjejaskan ekosistem hutan. Kaedah ini tidak selari dengan matlamat PengurusanHutan Secara Berkekalan. Semakan Audit mendapati PBN telah meluluskan kawasanHutan Secara Berkekalan. Semakan Audit mendapati PBN telah meluluskan kawasanseluas 637 hektar di HSK Koh Moi untuk diberi kepada Lembaga Getah Malaysia (LGM)seluas 637 hektar di HSK Koh Moi untuk diberi kepada Lembaga Getah Malaysia (LGM)bagi membangunkan stesen penyelidikan. Pada Mei 2007, JKTHB Negeri Kedah telahbagi membangunkan stesen penyelidikan. Pada 4 Mei 2007, JKTHB Negeri Kedah telahmeluluskan pembalakan secara tebang habis di kawasan ini. JPNK telah membahagikanmeluluskan pembalakan secara tebang habis di kawasan ini. JPNK telah membahagikankawasan pembalakan ini kepada empat blok yang keluasannya antara 145 hektarkawasan pembalakan ini kepada empat blok yang keluasannya antara 145 hektarhingga 202 hektar seperti di Jadual 3.1 dan Peta 3.2.hingga 202 hektar seperti di Jadual 3.1 dan Peta 3.2.Jadual 3.1Pembahagian Keluasan Jadual Kawasan 3.1 PembalakanPembahagian Keluasan Kawasan Keluasan PembalakanBil. LokasiKeluasanBil. Lokasi(Hektar)1. Blok (Hektar) 2022. 1. Blok 1 145 2023. 2. Blok 2 1454. 3. Blok 3 1454.JumlahBlok 4637145Sumber : Jabatan Jumlah Perhutanan Negeri Kedah 637Sumber : Jabatan Perhutanan43 43 Negeri Kedah43

Peta 3.2Pelan Kawasan Pembalakan Di HSK Koh MoiSumber: Jabatan Perhutanan Negeri KedahKerja pembalakan telah dijalankan antara 24 September 2007 hingga 25 Jun 2008.Bagaimanapun, penggunaan instrumen perancangan alam sekitar iaitu Penilaian ImpakAlam Sekitar (EIA) tidak dapat dikuatkuasakan kerana dari segi teknikalnya setiapkawasan yang diberi kelulusan untuk pembalakan adalah kurang dari 500 hektarwalaupun lokasi kompartmen yang diusahakan adalah bersebelahan. Lawatan Auditdilakukan di kawasan tersebut menunjukkan kesan alam sekitar seperti hakisan tanahakibat dari kerja pembalakan seperti di Foto 3.17 dan Foto 3.18.Foto 3.17 Foto 3.18Hakisan Tanah Kesan Daripada Kerja PembalakanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: HSK Koh Moi, Padang TerapTarikh: 2 November 2008Pada pendapat Audit, pembalakan secara tebang habis di kawasan seluas 637 hektardalam HSK Koh Moi untuk dijadikan stesen penyelidikan LGM telah menyebabkankemusnahan flora dan fauna serta hakisan tanah di kawasan tersebut.4444

3.5.2 Pewartaan Hutan Simpan Kekal Dan Hutan Perlindungana) Pewartaan Hutan PerlindunganHSK hendaklah dikelaskan bagi menggambarkan maksud kegunaan tanah dandiwartakan sebagaimana yang dijelaskan di bawah seksyen 10(1), Bab 2, APN 1984.Sehingga tahun 2008, seluas 157,782 hektar dikenal pasti sebagai hutan perlindungan.Pemeriksaan Audit mendapati seluas 31,219 hektar atau 20% sahaja daripada keluasankawasan hutan perlindungan diwartakan sebagai Hutan Tadahan Air manakala bakihutan perlindungan seluas 126,563 hektar atau 80% belum lagi diwartakan mengikutkelas masing-masing seperti di Jadual 3.2.Jadual 3.2Pengelasan Hutan Perlindungan Mengikut Kelas KegunaanBil.Belum JumlahPengelasan Hutan WartaWarta KeluasanPerlindungan(Hektar) (Hektar) (Hektar)1. Hutan Tadahan Air 31,219 90,685 121,9042. Hutan Perlindungan Tanah - 23,291 23,2913. Hutan Simpanan Hutan Dara - 3,676 3,6764. Hutan Lipur - 2,274 2,2745. Hutan Pelajaran - 2,999 2,9996. Hutan Penyelidikan - 3,638 3,638Jumlah 31,219 126,563 157,782Sumber: Laporan Tahunan Jabatan Perhutanan Negeri KedahKelewatan mewartakan hutan perlindungan mengikut kelas menyebabkan kawasantersebut tidak dilindungi dari aktiviti pembalakan, pembersihan kawasan danpenempatan. Aktiviti tersebut mengakibatkan kesan kepada alam sekitar seperti hakisandan mendapan tanah, banjir kilat, mencetekkan dasar sungai dan menjejaskan kawasanperlindungan serta habitat hidupan liar.Menurut maklum balas JPNK, pihak Jabatan dalam proses untuk mewartakan seluas14,480 hektar HSK Padang Terap, Kuah, Bukit Sawak, Gunung Machinchang, GunungRaya, Gunung Jerai, HSK Tadahan Air Parit Buntar dan Kulim. Sehingga kini Jabatanmasih menunggu keputusan daripada JKTHB Negeri Kedah. Selain itu, Jabatan jugatelah mencadangkan kepada PBN untuk mewartakan kawasan seluas 36,071 hektar diHSK Ulu Muda dan Gunung Jerai sebagai Hutan Tadahan Air dan Taman Negeri.Pada pendapat Audit, tindakan pewartaan kawasan Hutan Perlindungan mengikutkelas adalah tidak memuaskan kerana 126,563 hektar atau 80% belum diwartakan lagi.b) Pewartaan Hutan Tadahan AirHutan Tadahan Air (HTA) adalah kawasan hutan yang berfungsi mengawal larian airpermukaan yang berlebihan dan berkeupayaan untuk menakung air bagi bekalan untukkegunaan domestik, industri dan pertanian. Pewartaan kawasan ini hendaklah dibuatuntuk memberi jaminan pemegangan (security of tenure) yang membolehkan JPNKmengurus dan mentadbir kawasan hutan secara berkekalan seperti yang diperuntukkandalam Seksyen 10, APN 1984. Semakan Audit mendapati seluas 121,904 hektar darikawasan HSK telah dikelaskan sebagai HTA. Daripada jumlah tersebut seluas 31,219hektar (26%) telah diwartakan sebagai HTA pada 13 Mac 2008 seperti di Jadual 3.3.4545

Proses pewartaan ini mengambil masa dua tahun. Manakala bakinya seluas 90,685hektar atau 74% sedang dalam tindakan JPNK untuk diwartakan sejak tahun 2008.Kelewatan mewartakan HTA menyebabkan kawasan sumber air mentah KerajaanNegeri tidak dilindungi oleh undang-undang. Aktiviti pembalakan boleh berlaku danmenyebabkan ekosistem hutan yang berperanan sebagai regulator air akan terancam dimana tahap kualiti air tercemar dan kuantiti air mentah berkurangan.Jadual 3.3Kawasan Hutan Tadahan Air Yang Telah DiwartakanPada 13 Mac 2008Bil. Empangan Hutan SimpanKeluasan(Hektar)1. Pedu Pedu 14,7122. Pedu Chebar Besar 1,4423. Beris Terenas 2,5814. Muda Ulu Muda 12,484Jumlah 31,219Sumber: Jabatan Perhutanan Negeri KedahMenurut maklum balas JPNK, pihak Jabatan adalah komited terhadap gesaan untukmewartakan HSK sebagai hutan tadahan air. Pada 10 September 2008, Jabatan telahmengangkat kertas kerja untuk mewartakan seluas 14,480 hektar HSK sebagai HutanTadahan Air fasa II kepada JKTHB. JKTHB telah memperakukan kertas kerja tersebutpada 30 Mac 2009 untuk diangkat ke MMK bagi tindakan pewartaan. Sehingga kiniJabatan masih menunggu keputusan daripada MMK.Pada pendapat Audit, tindakan pewartaan Hutan Tadahan Air adalah tidakmemuaskan kerana 90,685 hektar atau 74% belum diwartakan lagi.c) Kelewatan Pewartaan Kawasan Cadangan Hutan Simpan Kekal (CHSK)Dasar Perhutanan Negara (DPN) 1978 telah digubal untuk memelihara dan mengurushutan melalui amalan pengurusan hutan secara berkekalan serta mengekalkan perananpentingnya dalam ekonomi negara dan kestabilan alam sekitar. Mengikut Seksyen 7 (1)APN 1984, PBN boleh menjadikan mana-mana tanah sebagai HSK denganmewartakannya. Semakan Audit mendapati sembilan kawasan CHSK seluas 35,567hektar tanah Kerajaan belum diwartakan sepenuhnya sebagai HSK seperti di Jadual3.4.Jadual 3.4Kelewatan Pewartaan Kawasan CHSK Jenis Hutan DaratBil.KawasanKeluasanDaerah HutanCHSK(Hektar)1. Ulu Muda (Tambahan) Kedah Tengah 1,3592. Bukit Payong Kedah Utara 1,1313. Bukit Kerong Kedah Utara 3914. Terenas (Tambahan) Kedah Tengah 3435. Bukit Tiang Layar Kedah Utara 3236. Bukit Keramat Kedah Utara 10,2267. Bukit Saiong Kedah Tengah 8,1918. Bukit Kemunting Kedah Utara 8,0259. Bukit Genting Iboi Kedah Utara 5,578Jumlah 35,567Sumber: Laporan Tahunan Jabatan Perhutanan Negeri Kedah 20064646

Semua kawasan CHSK tersebut telah diluluskan oleh PBN untuk pewartaan sebagaiSemua kawasan CHSK tersebut telah diluluskan oleh PBN untuk pewartaan sebagaiHSK antara tahun 1963 hingga 1973. Kesan dari kelewatan mewartakan CHSK telahHSK antara tahun 1963 hingga 1973. Kesan dari kelewatan mewartakan CHSK telahmengakibatkan keluasan kawasan CHSK semakin berkurangan kerana ianya tidakmengakibatkan keluasan kawasan CHSK semakin berkurangan kerana ianya tidakdilindungi oleh APN 1984 di mana kawasan tersebut boleh diberi milik kepada orangdilindungi oleh APN 1984 di mana kawasan tersebut boleh diberi milik kepada orangawam. JPNK sedang mengenal pasti baki kawasan CHSK yang boleh diwartakanawam. JPNK sedang mengenal pasti baki kawasan CHSK yang boleh diwartakansebagai HSK. Semakan Audit di Pejabat Tanah Daerah Padang Terap mendapati seluassebagai HSK. Semakan Audit di Pejabat Tanah Daerah Padang Terap mendapati seluas649 hektar atau 6.3% daripada 10,226 hektar tanah di kawasan CHSK Bukit Keramat649 hektar atau 6.3% daripada 10,226 hektar tanah di kawasan CHSK Bukit Keramattelah diberi milik kepada orang awam sejak tahun 2003 seperti di Foto 3.19. Penukarantelah diberi milik kepada orang awam sejak tahun 2003 seperti di Foto 3.19. Penukarantanah hutan kepada pertanian dan penempatan telah mengakibatkan berlakunyatanah hutan kepada pertanian dan penempatan telah mengakibatkan berlakunyapenebangan hutan secara meluas selain daripada mengurangkan jumlah kawasan hutanpenebangan hutan secara meluas selain daripada mengurangkan jumlah kawasan hutanasal dan biodiversiti hutan serta kepupusan flora dan fauna.asal dan biodiversiti hutan serta kepupusan flora dan fauna.Foto 3.19Kawasan CHSK Bukit Foto Keramat 3.19 Yang Diberi MilikKawasan CHSK Bukit Keramat Yang Diberi MilikSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sumber: CHSK Jabatan Bukit Audit Keramat, Negara KedahTarikh: Lokasi: CHSK 7 Mei 2009 Bukit Keramat, KedahTarikh: 7 Mei 2009Menurut maklum balas JPNK, kawasan CHSK Bukit Saiong dan Bukit Keramat telahMenurut maklum balas JPNK, kawasan CHSK Bukit Saiong dan Bukit Keramat telahdiluluskan oleh Kerajaan Negeri untuk pewartaan pada Oktober 1973 namun tiadadiluluskan oleh Kerajaan Negeri untuk pewartaan pada 6 Oktober 1973 namun tiadatindakan susulan diambil. Pada September 2007, Jabatan telah mengangkat kertas ketindakan susulan diambil. Pada 9 September 2007, Jabatan telah mengangkat kertas keMMK untuk mewartakan seluas 8,191 hektar CHSK Bukit Saiong dan seluas 10,226MMK untuk mewartakan seluas 8,191 hektar CHSK Bukit Saiong dan seluas 10,226hektar CHSK Bukit Keramat. Pada 20 Mei 2009, Mesyuarat Pewartaan CHSK Bukithektar CHSK Bukit Keramat. Pada 20 Mei 2009, Mesyuarat Pewartaan CHSK BukitSaiong dan Bukit Keramat kali ke telah diadakan di Pejabat Tanah Daerah Sik.Saiong dan Bukit Keramat kali ke 2 telah diadakan di Pejabat Tanah Daerah Sik.Jabatan ini masih lagi menunggu pelan baru yang dicadangkan untuk diteliti.Jabatan ini masih lagi menunggu pelan baru yang dicadangkan untuk diteliti.Pada pendapat Audit, tindakan dalam mewartakan kawasan CHSK adalah tidakPada pendapat Audit, tindakan dalam mewartakan kawasan CHSK adalah tidakmemuaskan kerana berlaku kelewatan yang terlalu lama. Ini menyebabkan kawasanmemuaskan kerana berlaku kelewatan yang terlalu lama. Ini menyebabkan kawasanCHSK telah diberi hak milik kepada orang awam.CHSK telah diberi hak milik kepada orang awam.d) Penggantian Kawasan Tanah Yang Dikeluarkan Dari Hutan Simpan Kekald) Penggantian Kawasan Tanah Yang Dikeluarkan Dari Hutan Simpan KekalMengikut Seksyen 11,12 dan 13 APN 1984, PBN boleh mengeluarkan mana-manaMengikut Seksyen 11,12 dan 13 APN 1984, PBN boleh mengeluarkan mana-manakawasan tanah daripada HSK setelah berpuas hati demi kepentingan negara.kawasan tanah daripada HSK setelah berpuas hati demi kepentingan negara.Pengeluaran kawasan tanah daripada HSK hendaklah diwartakan denganPengeluaran kawasan tanah daripada HSK hendaklah diwartakan denganmengisytiharkan kawasan tersebut tidak lagi menjadi HSK. Kawasan HSK ini jugamengisytiharkan kawasan tersebut tidak47 47 lagi menjadi HSK. Kawasan HSK ini juga47

hendaklah diganti balik dengan kawasan tanah yang lebih kurang sama luasnya sebagaiHSK. Semakan Audit mendapati 24 kawasan HSK seluas 4,479 hektar yang telahdiluluskan oleh Kerajaan Negeri untuk tujuan pembangunan masih belum diwartakankeluar daripada HSK dan belum diganti balik sebagaimana yang ditetapkan oleh APN1984. Kawasan HSK yang terlibat adalah seperti di Jadual 3.5.Jadual 3.5Kawasan HSK Yang Diluluskan Untuk PembangunanBil. Kawasan HSKKeluasan(Hektar)Tujuan1. Pedu 116 Resort2. Pedu 162 Hotel & Resort3. Pedu 40 Resort PKNK4. Pedu 60 Development5. Padang Terap 540 Ladang Tebu6. Kisap 5 Restoran7. Malut 800 Permodalan Kedah Berhad8. Malut 100 Tapak Pembangunan TUDM9. Bukit Perak 194 Kuari Batu10. Bukit Enggang 41 Kuari Batu11. Gunung Jerai 4.25 Tapak Chalet12. Gunung Jerai 4.05 Projek Cendawan13. Gunung Jerai 6.07 Perniagaan Pelancongan14. Gunung Jerai 412 Kuari Batu15. Gunung Jerai 48 Kuari Batu16. Gunung Jerai 51 Rancangan Teratur17. Gunung Jerai 125 Loji Air JKR18. Gunung Jerai 5 Pertanian/Dusun19. Gunung Jerai 6 (Tiada Maklumat)20. Gunung Jerai 50 Ternakan Rusa21. Gunung Bongsu 730 FELDA22. Gunung Inas 187 KEDA23. Rimba Teloi 575 FELDA24. Ulu Muda 218 JHEOAJumlah 4,479Sumber: Rancangan Tahunan Pembangunan JPNK Tahun 2008Kelewatan pewartaan tanah di kawasan HSK yang dibangunkan adalah disebabkanAPN 1984 tidak menetapkan tempoh masa tertentu untuk memastikan Kerajaan Negerimengambil tindakan untuk menggantikan kawasan HSK berkenaan. Kegagalan PBNmematuhi Seksyen 12 APN 1984 untuk menggantikan kawasan HSK yang baru telahmenyebabkan keluasan sebenar HSK berkurangan seluas 4,479 hektar. Contohkawasan HSK yang telah dikeluarkan adalah seperti di Foto 3.20, Foto 3.21 dan Foto3.22. JPNK bersetuju bahawa HSK yang dikeluarkan untuk tujuan pembangunan belumdiwartakan dan diganti.4848

Foto 3.20Tapak Kem TLDM Di HSK Bukit MalutSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: HSK Bukit Malut, LangkawiTarikh: 2 Disember 2008Foto 3.21 Foto 3.22Restoran Di HSK KisapKuari Batu Di HSK Gunung JeraiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: HSK Kisap, LangkawiTarikh: 2 Disember 2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: HSK Gunung JeraiTarikh: 26 November 2008Pada pendapat Audit, pewartaan keluar kawasan HSK untuk tujuan pembangunan danpenggantian semula dengan kawasan lain adalah tidak memuaskan kerana kawasanHSK yang dikeluarkan tidak diganti dengan segera.3.5.3 Pengurangan Jumlah KompaunMengikut Bahagian VII, APN 1984 dan Pekeliling Ketua Pengarah PerhutananSemenanjung Malaysia Bil. 1/2006, Pengarah Perhutanan Negeri telah diberi kuasa untukmengkompaun pelbagai kesalahan hutan tertakluk kepada had yang dibenarkan. SemakanAudit terhadap Daftar Kesalahan Hutan mendapati kompaun yang dikenakan oleh JPNKbagi 19 kesalahan hutan adalah lebih rendah berbanding jumlah kerugian hasil hutan yangdianggarkan. Keadaan ini adalah disebabkan Pengarah JPNK telah meluluskan4949

pengurangan penguranganjumlahjumlahkompaunkompaunsehinggasehinggaRM424,526RM424,526atauatau97%97%berdasarkanberdasarkanrayuanrayuanorangorangyang yangdituduh.dituduh.Menurut MenurutmaklummaklumbalasbalasJPNK,JPNK,penguranganpengurangankompaunkompaunadalahadalahberasaskanberasaskankepadakepadafaktafaktakeskesseperti sepertikategorikategorikesalahan,kesalahan,kekerapankekerapankesalahankesalahandandanlatarlatarbelakangbelakangorangorangyangyangdituduh.dituduh.Pertimbangan Pertimbangandiberidiberisebaik-baiknyasebaik-baiknyabagibagimenyelesaikanmenyelesaikankeskesyangyangkekurangankekuranganbuktibuktiuntukuntukpendakwaan pendakwaandandankemampuankemampuanorangorangyangyangdituduhdituduhmembayarmembayarkompaun.kompaun.Pada PadapendapatpendapatAudit,Audit,penguranganpenguranganjumlahjumlahkompaunkompaunbagibagikesalahankesalahanhutanhutanadalahadalahtidak tidakmemuaskanmemuaskankeranakeranatelahtelahmengurangkanmengurangkanhasilhasilKerajaanKerajaanNegeri.Negeri.3.5.4 3.5.4PemberianPemberianKawasanKawasanGantiGantiSyarat Syarattawarantawaranmembalakmembalaksecarasecarapemberianpemberianmenyatakanmenyatakanpembalakpembalakyangyangmenerimamenerimatawaran tawarankawasankawasanpembalakanpembalakantidaktidakdibenarkandibenarkanmemohonmemohonuntukuntukmenukarmenukaratauataumenggantikan menggantikankawasankawasantersebuttersebutdengandengankawasankawasanlainlaindandansebarangsebarangpermohonanpermohonantidaktidakakan akandilayan.dilayan.SemakanSemakanAuditAuditmendapatimendapatipembalakpembalakyangyangmenerimamenerimakawasankawasanbalakbalakyangyangditawarkan ditawarkanoleholehKerajaanKerajaanNegeriNegeritelahtelahmemohonmemohonkawasankawasanganti.ganti.PadaPadatahuntahun2006,2006,JKTHBJKTHBtelah telahmeluluskanmeluluskansebanyaksebanyak2828kawasankawasangantigantidengandengankeluasankeluasan2,1072,107hektarhektarberbandingberbandingdengan dengan3737kawasankawasanpembalakanpembalakanbarubaruyangyangdiluluskandiluluskanseluasseluas3,7783,778hektar.hektar.ManakalaManakalapadapadatahun tahun2007,2007,JKTHBJKTHBtelahtelahmeluluskanmeluluskantigatigakawasankawasangantigantidengandengankeluasankeluasan8787hektar.hektar.PadaPadatahun tahun2008,2008,sebanyaksebanyakempatempatkawasankawasangantigantiyangyangdiluluskandiluluskandengandengankeluasankeluasan266266hektar.hektar.Semakan SemakanAuditAuditterhadapterhadapfailfailpemberianpemberiankawasankawasanbalakbalakmendapatimendapatipemegangpemeganglesenlesenmemohon memohonkawasankawasangantigantidengandenganalasanalasaninventoriinventorihutanhutantidaktidakmencukupi.mencukupi.PermohonanPermohonantersebut tersebutdibuatdibuatmelaluimelaluiPengarahPengarahPerhutananPerhutananNegeriNegeridandandiangkatdiangkatkepadakepadaJKTHBJKTHBuntukuntukmendapatkan kelulusan. JPNK bersetuju dengan pendapat Audit kerana ini mendapatkan kelulusan. JPNK bersetuju dengan pendapat Audit kerana iniakanakanmenjejaskan matlamat pengurusan hutan secara berkekalan dan boleh menjejaskan matlamat pengurusan hutan secara berkekalan dan bolehmengurangkanmengurangkanbeban tugas beban tugasJabatan.Jabatan.Pada pendapat Audit, pemberian kawasan ganti adalah tidak memuaskan kerana Pada pendapat Audit, pemberian kawasan ganti adalah tidak memuaskan keranatidaktidakmenepati syarat tawaran kawasan membalak dan menyebabkan keluasan menepati syarat tawaran kawasan membalak dan menyebabkan keluasankawasankawasanuntuk pengusahasilan bagi pusingan tebangan akan datang berkurangan untuk pengusahasilan bagi pusingan tebangan akan datang berkurangandandanmenjejaskan matlamat pencapaian pengeluaran hasil hutan secara berkekalan menjejaskan matlamat pencapaian pengeluaran hasil hutan secara berkekalansertasertaakan menambahkan beban kerja pemulihan akan menambahkan beban kerja pemulihanhutan.hutan.3.5.5 Komunikasi Dan Koordinasi Antara Jabatan Dalam Pengurusan 3.5.5 Komunikasi Dan Koordinasi Antara Jabatan Dalam PengurusanHSKHSKJPNK bertanggungjawab sepenuhnya dalam menguruskan hutan dan sumbernya. JPNK bertanggungjawab sepenuhnya dalam menguruskan hutan dan sumbernya.SelainSelainitu, tanggungjawab untuk mengawal biodiversiti hutan dan memelihara alam sekitar itu, tanggungjawab untuk mengawal biodiversiti hutan dan memelihara alam sekitardikongsidikongsibersama dengan pelbagai Jabatan dan Agensi lain. Antaranya adalah Jabatan bersama dengan pelbagai Jabatan dan Agensi lain. Antaranya adalah JabatanPerlindunganPerlindunganHidupan Liar Dan Taman Negara, Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Bekalan Air serta Hidupan Liar Dan Taman Negara, Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Bekalan Air sertaPejabatPejabatTanah Dan Daerah. Semakan Audit mendapati perkongsian maklumat antara JPNK Tanah Dan Daerah. Semakan Audit mendapati perkongsian maklumat antara JPNKdandanPTD dalam menjalankan tugas dan tanggungjawab terhadap pengurusan hutan adalah PTD dalam menjalankan tugas dan tanggungjawab terhadap pengurusan hutan adalahtidaktidakmemuaskan. Keadaan ini telah menyebabkan berlaku kes di mana tanah dalam memuaskan. Keadaan ini telah menyebabkan berlaku kes di mana tanah dalamkawasankawasanHSK telah diberi milik kepada orang awam. Contohnya, kawasan seluas tiga ekar di HSK telah diberi milik kepada orang awam. Contohnya, kawasan seluas tiga ekar diHSKHSKBukit Sawak, Pulau Langkawi yang diwartakan pada tahun 1969 telah dilupuskan Bukit Sawak, Pulau Langkawi yang diwartakan pada tahun 1969 telah dilupuskansecarasecarapemberian kepada individu melalui Hak Milik Sementara (HSM 38-87) pada 10 Mei pemberian kepada individu melalui Hak Milik Sementara1987.(HSM 38-87) pada 10 Mei 1987.5050 50

Perkara ini berlaku disebabkan kegagalan Pejabat Tanah Daerah Langkawi mendapatkanPerkara ini berlaku disebabkan kegagalan Pejabat Tanah Daerah Langkawi mendapatkanulasan dan pandangan daripada JPNK terlebih dahulu sebelum permohonan tanah tersebutulasan dan pandangan daripada JPNK terlebih dahulu sebelum permohonan tanah tersebutdiproses dan diangkat kepada MMK untuk kelulusan. Di samping itu, amalan PTD yangdiproses dan diangkat kepada MMK untuk kelulusan. Di samping itu, amalan PTD yangmeluluskan permohonan tanah dan memberi hak milik berasaskan pengusahaan tanahmeluluskan permohonan tanah dan memberi hak milik berasaskan pengusahaan tanahterlebih dahulu oleh pemohon menyebabkan berlakunya kegiatan penerokaan tanah diterlebih dahulu oleh pemohon menyebabkan berlakunya kegiatan penerokaan tanah dikawasan CHSK menjadi semakin meningkat. Akibat daripada itu, keluasan kawasan hutankawasan CHSK menjadi semakin meningkat. Akibat daripada itu, keluasan kawasan hutanyang dicadangkan untuk dijadikan HSK semakin berkurangan.yang dicadangkan untuk dijadikan HSK semakin berkurangan.Pada pendapat Audit, koordinasi dan komunikasi antara JPNK dengan lain-lainPada pendapat Audit, koordinasi dan komunikasi antara JPNK dengan lain-lainJabatan dan Agensi dalam pengurusan HSK adalah tidak memuaskan.Jabatan dan Agensi dalam pengurusan HSK adalah tidak memuaskan.3.5.6 Pemantauan Dan Penguatkuasaan3.5.6 Pemantauan Dan PenguatkuasaanPemantauan dan penguatkuasaan secara berterusan merupakan kaedah terbaik bagiPemantauan dan penguatkuasaan secara berterusan merupakan kaedah terbaik bagimemastikan pengurusan HSK dibuat secara berkekalan. Aktiviti penguatkuasaan terhadapmemastikan pengurusan HSK dibuat secara berkekalan. Aktiviti penguatkuasaan terhadappengurusan hutan adalah di bawah tanggungjawab Unit Penguatkuasaan di peringkat JPNKpengurusan hutan adalah di bawah tanggungjawab Unit Penguatkuasaan di peringkat JPNKdan Pejabat Hutan Daerah. Semakan Audit menunjukkan JPNK telah melaksanakandan Pejabat Hutan Daerah. Semakan Audit menunjukkan JPNK telah melaksanakanprogram penguatkuasaan dengan berkesan. Pungutan bayaran kompaun, ganti rugi,program penguatkuasaan dengan berkesan. Pungutan bayaran kompaun, ganti rugi,pampasan dan denda kesalahan hutan telah meningkat sebanyak RM0.56 juta atau 622.2%pampasan dan denda kesalahan hutan telah meningkat sebanyak RM0.56 juta atau 622.2%iaitu daripada RM0.09 juta pada tahun 2007 kepada RM0.65 juta pada tahun 2008. Rekodiaitu daripada RM0.09 juta pada tahun 2007 kepada RM0.65 juta pada tahun 2008. Rekodpenguatkuasaan dan aduan orang awam telah diselenggarakan dengan teratur dan kemaspenguatkuasaan dan aduan orang awam telah diselenggarakan dengan teratur dan kemaskini. Bagaimanapun, JPNK menghadapi kekangan sumber manusia dan peralatan sepertikini. Bagaimanapun, JPNK menghadapi kekangan sumber manusia dan peralatan sepertiberikut:berikut:a) Kekosongan Jawatan Pengawas Hutana) Kekosongan Jawatan Pengawas HutanPengisian jawatan mengikut senarai dalam Waran Perjawatan dapat membantu JPNKPengisian jawatan mengikut senarai dalam Waran Perjawatan dapat membantu JPNKmelaksanakan operasinya dengan lebih cekap dan berkesan. Semakan Audit terhadapmelaksanakan operasinya dengan lebih cekap dan berkesan. Semakan Audit terhadapWaran Perjawatan bagi tahun 2008 mendapati kekosongan 16 jawatan Pengawas HutanWaran Perjawatan bagi tahun 2008 mendapati kekosongan 16 jawatan Pengawas HutanGred G11. Jawatan yang diluluskan ialah 98 jawatan. Kekosongan jawatan iniGred G11. Jawatan yang diluluskan ialah 98 jawatan. Kekosongan jawatan inimenjejaskan aktiviti pemantauan dalam pengurusan hutan.menjejaskan aktiviti pemantauan dalam pengurusan hutan.Menurut maklum balas JPNK, pemantauan dan penguatkuasaan dibuat secaraMenurut maklum balas JPNK, pemantauan dan penguatkuasaan dibuat secaraberterusan. Bagaimanapun, JPNK menghadapi kekurangan kakitangan. Kekosonganberterusan. Bagaimanapun, JPNK menghadapi kekurangan kakitangan. Kekosonganjawatan tersebut belum lagi diisi. Keadaan ini menjejaskan pelaksanaan aktivitijawatan tersebut belum lagi diisi. Keadaan ini menjejaskan pelaksanaan aktivitipengurusan hutan termasuk aktiviti penguatkuasaan dan pembangunan hutan yangpengurusan hutan termasuk aktiviti penguatkuasaan dan pembangunan hutan yangdirancang oleh Jabatan. Nisbah antara keluasan hutan dengan bilangan kakitangandirancang oleh Jabatan. Nisbah antara keluasan hutan dengan bilangan kakitanganadalah seperti berikut:adalah seperti berikut:Keluasan Hutan - 342,613 hektarKeluasan Hutan 342,613 hektarBilangan kakitangan - 129 orangBilangan kakitangan 129 orangNisbah - 1 : 2,656 hektarNisbah 2,656 hektar•••b) Kekurangan Kenderaan Dan Peralatan Sokonganb) Kekurangan Kenderaan Dan Peralatan SokonganKeperluan kenderaan yang mencukupi adalah satu instrumen yang penting bagi JPNKKeperluan kenderaan yang mencukupi adalah satu instrumen yang penting bagi JPNKdalam menjalankan aktiviti pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar HSK di Negeridalam menjalankan aktiviti pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar HSK di NegeriKedah. Semakan Audit terhadap rekod Harta Modal JPNK mendapati Unit Silvikultur danKedah. Semakan Audit terhadap rekod Harta Modal JPNK mendapati Unit Silvikultur danPerlindungan Hutan hanya mempunyai dua kenderaan pacuan empat roda untukPerlindungan Hutan hanya mempunyai dua kenderaan pacuan empat roda untuk515151

digunakan oleh 15 orang pegawai berbanding dengan keluasan kawasan HSK yangperlu dikawal dan dilindungi. Ini mengakibatkan aktiviti pemeliharaan dan pemuliharaanHSK tidak dapat dijalankan dengan lancar. Semasa lawatan Audit ke Pejabat RenjerHutan Weng dan Pejabat Renjer Hutan Kubang Pasu didapati kemudahan mesin faksdan mesin fotostat tidak disediakan.Menurut maklum balas JPNK, kekurangan kenderaan pacuan empat roda telahmenjejaskan pelaksanaan aktiviti pengurusan hutan termasuk aktiviti penguatkuasaandan pembangunan hutan yang dirancang oleh Jabatan. Nisbah antara keluasan hutandengan bilangan kenderaan adalah seperti berikut:•••Keluasan Hutan - 342,613 hektarBilangan kenderaan - 28 buahNisbah - 1 : 13,177 hektarBagi mengatasi masalah kekurangan peralatan di Pejabat Renjer Hutan Weng danKubang Pasu, JPNK akan membeli dua unit mesin fotostat dan dua unit mesin faksuntuk kegunaan pejabat tersebut.c) Pemantauan Hutan Melalui Sistem Informasi Geografi (GIS)Sistem Informasi Geografi (GIS) merupakan satu komponen Sistem MaklumatPerhutanan Negara (SMPN) bagi membantu Jabatan merancang, membangun,mengurus dan mengawal sumber hutan. Semakan Audit mendapati JPNK memilikiperkakasan komputer dan perisian GIS. Bagaimanapun, sistem ini tidak digunakansepenuhnya kerana ketiadaan pegawai yang berkemahiran untuk mengendalikannya. Inimenjejaskan pencapaian objektif SMPN. Untuk memperkemas dan mempertingkatkanpenggunaan Sistem GIS dengan lebih berkesan, JPNK telah memohon perjawatan baruiaitu Pegawai Teknologi Maklumat (F41) dan Penolong Pegawai Teknologi Maklumat(F29) melalui penstrukturan semula organisasi JPNK.Menurut maklum balas, JPNK telah memohon jawatan baru iaitu Pegawai TeknologiMaklumat dan Penolong Pegawai Teknologi Maklumat melalui penstrukturan semulaJabatan untuk memperkemas dan meningkatkan penggunaan GIS dengan lebih efisien.Pada pendapat Audit, pemantauan terhadap pengurusan hutan adalah memuaskan.Bagaimanapun, aktiviti pemantauan akan dapat dilakukan dengan lebih berkesanmelalui penambahan jawatan, kenderaan dan peralatan yang mencukupi sertapenggunaan GIS.5252

3.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya, JPNK telah melaksanakan pengurusan perhutanan secaraberkekalan dengan memuaskan. Pengurusan HSK telah diberi persijilan oleh MajlisPersijilan Kayu Malaysia (MTTC) bagi tempoh tahun 2008 hingga tahun 2013. Persijilanpengurusan hutan adalah satu penilaian bebas untuk mengesahkan bahawa pengurusanhutan telah memenuhi piawaian aspek ekonomi, alam sekitar dan sosial. Hasil pengauditanmenunjukkan aktiviti yang dibenarkan dalam kawasan HSK seperti pengusahasilan hutantelah mematuhi prinsip pengurusan hutan secara berkekalan. Bagaimanapun, aktivitiekonomi lain yang dibenarkan dalam HSK seperti perlombongan pasir dan kuari telahmenyumbang kepada kemerosotan kualiti alam sekitar dari segi pencemaran sungai, banjirlumpur dan hakisan tanah. Manakala penebangan pokok secara tebang habis dalamkawasan HSK untuk dibangunkan sebagai stesen penyelidikan telah menyebabkankemusnahan flora dan fauna. Pencerobohan dan penerokaan tanah HSK sertapengusahasilan hutan juga telah mengganggu habitat hidupan liar. Bagi mengimbangipermintaan ekonomi dan keperluan memelihara alam sekitar, syor-syor berikut perlu diberiperhatian oleh PBN dan JPNK:a) Pihak Berkuasa Negeri, JPNK, PTG dan JUPEM hendaklah mempercepatkan prosespewartaan kawasan Hutan Tadahan Air dan CHSK bagi memastikan jaminanpemegangan terhadap kawasan tersebut.b) Pihak Berkuasa Negeri perlu meningkatkan komunikasi dan koordinasi antaraJabatan/Agensi dan Pihak Berkuasa Tempatan mengenai kepentingan penjagaan alamsekitar supaya lestari dengan pembangunan yang hendak dilaksanakan dalam kawasanHSK.c) JPNK hendaklah meningkatkan pemantauan terhadap pengurusan hutan yangmelibatkan aspek alam sekitar dengan mengisi kekosongan jawatan Pengawas Hutanserta menggunakan GIS.d) JPNK hendaklah mengkaji semula pemberian permit penggunaan bagi aktivitiperladangan, perlombongan pasir dan kuari di dalam kawasan HSK.e) JPNK hendaklah mengkaji semula pembangunan ladang getah di dalam HSK keranamengakibatkan aktiviti pembalakan secara tebang habis yang menyebabkan berlakunyakemusnahan flora dan fauna di samping meningkatkan usaha menanam danmemelihara pokok bakau di pesisiran pantai.5353

PEJABAT KEWANGAN NEGERI/PERBENDAHARAAN NEGERI KEDAH4 PENGURUSAN SISTEM PERAKAUNAN BERKOMPUTER STANDARDKERAJAAN NEGERI (SPEKS)4.1 LATAR BELAKANG4.1.1 Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri (SPEKS) dibangunkanbagi memenuhi kehendak Kerajaan Persekutuan supaya satu sistem perakaunanberkomputer yang seragam dan berkualiti dilaksanakan oleh semua negeri di SemenanjungMalaysia. Persetujuan ini dicapai melalui Mesyuarat Jawatankuasa Perhubungan AntaraKerajaan-Kerajaan Negeri Dengan Kerajaan Persekutuan pada bulan November 1996.Jawatankuasa IT Dan Internet Kerajaan (JITIK) yang bermesyuarat pada bulan Mac 2000telah menetapkan Projek Perintis bagi SPEKS dilaksanakan di Pejabat Kewangan danPerbendaharaan Negeri Kedah dan Negeri Perlis mulai tahun 2001. Pelaksanaan SPEKSsecara national roll out untuk sembilan negeri yang lain pula dilakukan pada bulan Januaritahun 2003.4.1.2 Objektif utama sistem ini adalah bagi melancarkan pengurusan kewangan KerajaanNegeri. Ini membolehkan kawalan bajet, perolehan, pembayaran dan terimaan sertaperakaunan dibuat dengan betul, cepat dan terperinci. Pelaksanaan sistem ini melalui ModulSPEKS yang dibangunkan diharap dapat membantu Kerajaan Negeri menyediakan PenyataKewangan tepat pada masa yang dikehendaki dan meningkatkan kualiti Penyata KewanganNegeri. Pelaksanaan SPEKS ini juga adalah selaras dengan hasrat Kerajaan bagimeningkatkan produktiviti dan keberkesanan Perkhidmatan Awam melalui penggunaanteknologi maklumat dan multimedia.4.1.3 Bagi merealisasikan projek ini, Jabatan Akauntan Negara Malaysia (JANM) telahdipertanggungjawabkan untuk membangun dan menyenggara sistem aplikasi, menyediaperalatan dan perkakasan komputer serta mengurus dan menyelaras pelaksanaan SPEKSdi semua negeri yang terlibat. Manakala Kerajaan Negeri dikehendaki menyediakanrangkaian dan menanggung kos penyenggaraan perkakasan. Sehubungan itu, satuperjanjian telah ditandatangani antara JANM dengan Konsortium Jaya Sdn. Bhd. (KJSB)pada 28 Januari 2002. Mengikut Perjanjian Pembangunan ini, KJSB telah dilantik bagimelaksanakan projek ini. Nilai kontrak yang dilaksanakan oleh KJSB di Negeri Kedahberjumlah RM3.96 juta daripada keseluruhan projek SPEKS di Semenanjung Malaysiaberjumlah RM59.07 juta.4.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada SPEKS telah dibangunkan dandilaksanakan dengan cekap dan berkesan serta memenuhi matlamat yang ditetapkan.4.3 SKOP PENGAUDITAN4.3.1 Kajian ini meliputi pelaksanaan SPEKS dari tahun 2006 hingga 2008 dan skopdiperluaskan sehingga tahun 2001 iaitu pada peringkat pembangunan sistem dijalankan.5454

4.3.2 Pengauditan dijalankan terhadap pelaksanaan Modul SPEKS meliputi pengurusan4.3.2 Pengauditan dijalankan terhadap pelaksanaan Modul SPEKS meliputi pengurusanpenyampaian dan sokongan, pengurusan perjanjian, panduan dan dokumentasi,penyampaian dan sokongan, pengurusan perjanjian, panduan dan dokumentasi,pengurusan pembangunan dan pelaksanaan, peruntukan dan perbelanjaan sertapengurusan pembangunan dan pelaksanaan, peruntukan dan perbelanjaan sertapemantauan. Jabatan atau Pusat Tanggungjawab (PTJ) yang dipilih untuk pengauditanpemantauan. Jabatan atau Pusat Tanggungjawab (PTJ) yang dipilih untuk pengauditanadalah Pejabat Kewangan Negeri (PKN) dan Perbendaharaan Negeri Kedah (BNK),adalah Pejabat Kewangan Negeri (PKN) dan Perbendaharaan Negeri Kedah (BNK),Jabatan Kerja Raya Negeri Kedah (JKR), Jabatan Pertanian Negeri Kedah (JPN) danJabatan Kerja Raya Negeri Kedah (JKR), Jabatan Pertanian Negeri Kedah (JPN) danPejabat Pengarah Tanah Dan Galian Negeri Kedah (PTG). Pengauditan juga dijalankan diPejabat Pengarah Tanah Dan Galian Negeri Kedah (PTG). Pengauditan juga dijalankan diUnit Sistem Teknologi Dan Maklumat (STDM) di BNK.Unit Sistem Teknologi Dan Maklumat (STDM) di BNK.4.4 KAEDAH PENGAUDITAN4.4 KAEDAH PENGAUDITAN4.4.1 Pengauditan dijalankan dengan menyemak Polisi Dan Standard Keselamatan4.4.1 Pengauditan dijalankan dengan menyemak Polisi Dan Standard KeselamatanMaklumat SPEKS dan kontrak perolehan SPEKS di peringkat negeri sama ada ia telahMaklumat SPEKS dan kontrak perolehan SPEKS di peringkat negeri sama ada ia telahdipatuhi serta memeriksa dan menilai aspek kawalan am, kawalan aplikasi, kawalandipatuhi serta memeriksa dan menilai aspek kawalan am, kawalan aplikasi, kawalanrangkaian, pembangunan sistem, penyenggaraan dan penilaian pasca pelaksanaan (postrangkaian, pembangunan sistem, penyenggaraan dan penilaian pasca pelaksanaan (postimplementation review).implementation review).4.4.2 Semakan Audit juga dibuat terhadap rekod, dokumen, penyata dan laporan yang4.4.2 Semakan Audit juga dibuat terhadap rekod, dokumen, penyata dan laporan yangdihasilkan melalui SPEKS di peringkat PKN dan BNK serta tiga Jabatan yang dipilih.dihasilkan melalui SPEKS di peringkat PKN dan BNK serta tiga Jabatan yang dipilih.Analisis terhadap sampel maklumat dan data SPEKS dengan menggunakan perisian AuditAnalisis terhadap sampel maklumat dan data SPEKS dengan menggunakan perisian AuditCommand Language (ACL) dilaksanakan untuk memastikan integriti data. Lawatan danCommand Language (ACL) dilaksanakan untuk memastikan integriti data. Lawatan danperbincangan dengan pegawai yangperbincangan dengan pegawai yang berkenaanberkenaan sertaserta borangborang soalsoal selidikselidik diedarkandiedarkan kepadakepadapihakpihak pengurusanpengurusan dandan pegawaipegawai yangyang terlibatterlibat dalamdalam penggunaanpenggunaan SPEKS.SPEKS.4.54.5 PENEMUANPENEMUAN AUDITAUDIT4.5.14.5.1 EmpatEmpat ModulModul SPEKSSPEKS BelumBelum DigunakanDigunakan SepenuhnyaSepenuhnyaObjektifObjektif SPEKSSPEKS adalahadalah bagibagi melancarkanmelancarkan pengurusanpengurusan kewangankewangan KerajaanKerajaan Negeri.Negeri. IaIa jugajugadapatdapat meningkatkanmeningkatkan kualitikualiti PenyataPenyata KewanganKewangan KerajaanKerajaan Negeri,Negeri, menyediakanmenyediakan PenyataPenyataKewanganKewangan tepattepat padapada masamasa yangyang dikehendakidikehendaki dandan mengurangkanmengurangkan kelemahankelemahan pengurusanpengurusankewangankewangan melaluimelalui penggunaanpenggunaan sepenuhnyasepenuhnya ModulModul SPEKS.SPEKS. PembangunanPembangunan ModulModul SPEKSSPEKSdilaksanakandilaksanakan secarasecara berperingkat.berperingkat. PadaPada 3030 AprilApril 2005,2005, JANMJANM telahtelah menyerahkanmenyerahkan kesemuakesemuaModulModul yangyang telahtelah dibangunkandibangunkan kecualikecuali ModulModul MISMIS yangyang belumbelum siapsiap dibangunkandibangunkan ketikaketika itu.itu.KedudukanKedudukan pembangunanpembangunan dandan kemajuankemajuan pelaksanaanpelaksanaan ModulModul SPEKSSPEKS NegeriNegeri KedahKedah adalahadalahsepertiseperti didi JadualJadual 4.1.4.1.JadualJadual 4.14.1KedudukanKedudukan PembangunanPembangunan DanDan KemajuanKemajuan PelaksanaanPelaksanaan ModulModul SPEKSSPEKS NegeriNegeri KedahKedahModulModulPerjanjianPelaksanaanStatusKemajuanBil. PerjanjianPelaksanaanStatus KemajuanBil.PembangunanPembangunanSehinggaSehinggaPembangunanPembangunanPelaksanaanPelaksanaanSPEKSSPEKS3131 DisemberDisember 20082008(%)(%)(%)(%)MODULMODUL APLIKASIAPLIKASI1.1. LejarLejar AmAm LejarLejar AmAm 100 1002.2. BajetBajet BajetBajet 100100 100100Sistem PengurusanSistem Pengurusan3. Sistem Pengurusan Sistem Pengurusan3.100 100DokumenDokumen (DMS)(DMS)DokumenDokumen (DMS)100 100(DMS)IntegrasiIntegrasi dengandengan(Dikeluarkan selepas4.4.AplikasiAplikasi Kerajaan (Dikeluarkan selepasKerajaan100 Tidak Berkenaandibangunkan)100 Tidak BerkenaanElektronikdibangunkan)Elektronik5.5. GajiGaji GajiGaji 100100 10010055 5555

Bil.6.PerjanjianPembangunanSPEKSLejar AkaunSubsidiari (SLAS)ModulPelaksanaanSehingga31 Disember 2008Lejar Akaun Subsidiari(SLAS)StatusPembangunan(%)KemajuanPelaksanaan(%)100 1007. Aset Aset 100 08. Pinjaman Pinjaman 100 09. Pelaburan Pelaburan 100 010. PTJ Kewangan PTJ Kewangan 100 10011.Sistem Pengurusan Sistem PengurusanMaklumat (MIS) Maklumat (MIS)100 50Sumber: Perjanjian Pembangunan dan Rekod BNKSemakan Audit mendapati sebanyak empat Modul SPEKS iaitu Modul Pinjaman, Pelaburan,Aset Dan Sistem Pengurusan Maklumat (MIS) belum digunakan sepenuhnya seperti diJadual 4.1 di atas. Keadaan ini disebabkan BNK dalam proses mengemaskinikan datapelaburan. Modul Pinjaman pula tidak dapat diproses kerana ketiadaan maklumat pentingiaitu nombor perjanjian pinjaman di medan Modul berkenaan. Manakala Modul Aset pulatidak digunakan langsung di semua Jabatan. Tindakan mengemas kini Modul ini mengikutPekeliling Perbendaharaan Bil. 5 Tahun 2007 Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaansedang dilaksanakan oleh JANM. Sehingga tarikh pengauditan hanya 11 daripada 47Jabatan di Negeri Kedah telah memohon User Identification (ID pengguna) untukmengakses Modul ini.Modul MIS menyediakan laporan kepada pengguna mengikut keperluan. Format laporanyang dikeluarkan mematuhi Piawaian Perakaunan Kerajaan Bil. 2 (PPK2) seperti yangditetapkan oleh JANM. Semakan Audit mendapati Modul ini tidak digunakan sepenuhnyakerana Penyata Kewangan tidak dijana daripada Modul ini seperti yang sepatutnya.Pada pendapat Audit, kemajuan pelaksanaan Modul SPEKS tidak memuaskan keranaempat Modul iaitu Modul Pinjaman, Pelaburan, Aset dan MIS tidak digunakansepenuhnya.4.5.2 Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Tidak Dijana Sepenuhnya Dari ModulSPEKSSalah satu tujuan SPEKS adalah untuk mengautomasikan Penyata Kewangan KerajaanNegeri supaya dapat disediakan dengan tepat pada masa yang dikehendaki. Oleh itu,semua Modul SPEKS yang terlibat dengan Penyata Kewangan perlu diguna pakai.Semakan Audit mendapati Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah bagi tahun berakhir31 Disember 2008 dijana dari Modul Lejar Am tetapi tidak sepenuhnya kerana ModulPelaburan dan Pinjaman tidak digunakan. Penyata Pelaburan dan Pinjaman di disediakansecara manual. Semakan Audit juga mendapati enam Penyata Akaun Memorandum masihdisediakan secara manual. Penyata tersebut meliputi Penyata Akaun Memorandum Aset(Penyata F), Penyata Akaun Memorandum Pinjaman Boleh Dituntut (Penyata F1), PenyataAkaun Memorandum Pelaburan (Penyata F2), Penyata Tunggakan Hasil (Penyata F3),5656

Penyata Akaun Memorandum Liabiliti (Penyata G) dan Penyata Akaun MemorandumPenyata Akaun Memorandum Liabiliti (Penyata G) dan Penyata Akaun MemorandumHutang Awam (Penyata G1).Hutang Awam (Penyata G1).Pada pendapat Audit, penjanaan Penyata Kewangan dari Modul SPEKS tidakPada pendapat Audit, penjanaan Penyata Kewangan dari Modul SPEKS tidakmemuaskan kerana Modul Pinjaman Dan Pelaburan tidak digunakan menyebabkanmemuaskan kerana Modul Pinjaman Dan Pelaburan tidak digunakan menyebabkanPenyata Pelaburan, Pinjaman dan Memorandum disediakan secara manual.Penyata Pelaburan, Pinjaman dan Memorandum disediakan secara manual.4.5.3 Prestasi Penyerahan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah4.5.3 Prestasi Penyerahan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri KedahMengikut Seksyen Akta Audit 1957 dan Arahan Perbendaharaan 138(c), PenyataMengikut Seksyen 9 Akta Audit 1957 dan Arahan Perbendaharaan 138(c), PenyataKewangan hendaklah disediakan dan dikemukakan kepada Ketua Audit Negara dalamKewangan hendaklah disediakan dan dikemukakan kepada Ketua Audit Negara dalamtempoh tujuh bulan selepas penutupan akaun. Manakala Peraturan Penutupan Akauntempoh tujuh bulan selepas penutupan akaun. Manakala Peraturan Penutupan AkaunKerajaan Negeri Kedah pula menghendaki Penyata Kewangan Kerajaan Negeri KedahKerajaan Negeri Kedah pula menghendaki Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedahdisedia dan diserah kepada Jabatan Audit Negara pada 31 Mac setiap tahun. Semakandisedia dan diserah kepada Jabatan Audit Negara pada 31 Mac setiap tahun. SemakanAudit mendapati prestasi penyerahan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah dan jenisAudit mendapati prestasi penyerahan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah dan jenisSijil Audit yang dikeluarkan dari tahun 2001 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 4.2.Sijil Audit yang dikeluarkan dari tahun 2001 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 4.2.Jadual 4.2Prestasi Penyerahan PenyataJadualKewangan4.2Kerajaan Negeri KedahPrestasi PenyerahanBagi TempohPenyataTahunKewangan2001 HinggaKerajaan2008Negeri KedahBagi Tempoh Tahun 2001 Hingga 2008Tarikh PenyerahanTahunJenis Sijil AuditPenyataTarikh PenyerahanTahunKewangan Jenis Sijil AuditPenyata KewanganSebelum 2001 April 2002 BerteguranPelaksanaanSebelum 2001 7 April 2002 BerteguranPelaksanaanSPEKS 2002 Jun 2003 BerteguranSPEKS 2002 5 Jun 2003 Berteguran2003 30 Jun 2004 Tanpa teguran20042003 30 MeiJun20052004TanpaTanpateguranteguranSelepas20052004134 MeiApril20052006 TanpaTanpateguranteguranPelaksanaanSelepas200620051713AprilApril20072006TanpaTanpateguranteguranPelaksanaanSPEKS20072006 17 AprilApril20082007TanpaTanpateguranteguranSPEKS2007 1 April 2008 Tanpa teguran2008 April 2009 Tanpa teguranSumber: Laporan dan Sijil2008Ketua Audit Negara5NegeriApril 2009KedahTahun 2001 HinggaTanpa2007teguranSumber: Laporan dan Sijil Ketua Audit Negara Negeri KedahTahun 2001 Hingga 2007Berdasarkan Jadual 4.2 di atas, tempoh penyerahan semua Penyata Kewangan bagiBerdasarkan Jadual 4.2 di atas, tempoh penyerahan semua Penyata Kewangan bagitempoh tahun 2001 hingga 2008 tidak berubah walaupun selepas SPEKS dilaksanakan.tempoh tahun 2001 hingga 2008 tidak berubah walaupun selepas SPEKS dilaksanakan.Bagaimanapun, jenis Sijil Audit yang dikeluarkan telah menunjukkan peningkatan yang baik.Bagaimanapun, jenis Sijil Audit yang dikeluarkan telah menunjukkan peningkatan yang baik.Mulai tahun 2003 hingga 2007, Kerajaan Negeri Kedah telah memperoleh Sijil Audit TanpaMulai tahun 2003 hingga 2007, Kerajaan Negeri Kedah telah memperoleh Sijil Audit TanpaTeguran bagi Penyata Kewangan Kerajaan Negeri.Teguran bagi Penyata Kewangan Kerajaan Negeri.Pada pendapat Audit, penyerahan Penyata Kewangan adalah tidak memuaskanPada pendapat Audit, penyerahan Penyata Kewangan adalah tidak memuaskankerana tempohnya tidak berubah walaupun selepas pelaksanaan SPEKSkerana tempohnya tidak berubah walaupun selepas pelaksanaan SPEKSbagaimanapun jenis Sijil Audit yang dikeluarkan bertambah baik.bagaimanapun jenis Sijil Audit yang dikeluarkan bertambah baik.4.5.4 Keselamatan Sistem4.5.4 Keselamatan Sistema) Backup Data SPEKSa) Backup Data SPEKSBackup data SPEKS dilaksanakan untuk memastikan keselamatan data dan sistemBackup data SPEKS dilaksanakan untuk memastikan keselamatan data dan sistemaplikasi yang beroperasi. Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKSaplikasi yang beroperasi. Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKSmenghendaki dua jenis backup dilaksanakan iaitu full backup (backup mingguan) danmenghendaki dua jenis backup dilaksanakan iaitu full backup (backup mingguan) danincremental backup (backup harian). Full backup merupakan backup penuh semua dataincremental backup (backup harian). Full backup merupakan backup penuh semua datayang hendak dilindungi meliputi pangkalan data SQL Server dan sistem fail serveryang hendak dilindungi meliputi pangkalan data SQL Server dan sistem fail server57 57 57

cawangan. Manakala incremental backup merupakan backup bagi maklumat yang barudikemas kini/ditambah setiap hari. Automatik backup pula merupakan backup yangdibuat secara automatik oleh sistem. Kesemua jenis backup ini perlu disimpan dilokasi/bangunan berasingan secara terkawal. Aktiviti backup ini hendaklahdiselenggarakan dalam Buku Log Backup bagi tujuan pemantauan. Aktiviti backup yangtelah dijalankan oleh BNK adalah seperti di Jadual 4.3.Bil.JenisBackupJadual 4.3Jenis Backup Data SPEKS KedahPenyelenggaraan Rekod BackupKekerapan Bilangan CaraDaftar UjianSalinan BackupBackup CD/PitaCD/PitaDilabelSimpananDan SusunanTeraturDisediakan Backup1. Data Mingguan 2 CD X X X2. AutomatikSetiapMalam1 Server TB X TBSumber : Unit STDM BNKSimbol: TB - Tidak BerkenaanSemakan Audit mendapati Buku Log Backup tidak diselenggarakan di Unit STDM BNKmenyebabkan jadual aktiviti backup tidak dapat ditentukan. Pemeriksaan fizikal terhadap cdbackup pada 19 Mei 2009 pula mendapati hanya data bulan Jun, Julai dan Ogos tahun 2008serta bulan April dan Mei tahun 2009 sahaja disimpan di lokasi off site. Semakan Auditmendapati hanya backup data mingguan disimpan di lokasi off site manakala backup dataharian dibuat secara automatik setiap malam.Semakan Audit selanjutnya terhadap backup automatik mendapati data backup disimpandalam fail backup di server yang sama dan fail backup ini akan disalin ke komputer peribadi(PC) Pegawai Sistem Teknologi Dan Maklumat pada keesokan hari.Pada pendapat Audit, pengurusan backup data SPEKS Kedah tidak memuaskankerana fail data backup automatik disimpan di server yang sama sebelumdipindahkan keesokan harinya. Manakala tempat menyimpan data backup autoterdedah kepada risiko keselamatan seperti serangan virus, pencerobohan (hack)memandangkan PC ini juga digunakan untuk kerja seharian dan disambungkan keInternet. CD off site backup di lokasi off site juga tidak disimpan dengan teratur dankemas kini.b) Verifikasi Media Backup Tidak DilaksanakanPolisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki verifikasi mediabackup SPEKS dilaksanakan terhadap fail dipilih sekurang-kurangnya sekali setahundan direkodkan bagi memastikan data backup adalah tepat, tidak rosak dan bolehdipakai semula (restore). Semakan Audit mendapati verifikasi media backup di lokasi offsite tidak pernah dilaksanakan dan Daftar Verifikasi Media Backup juga tidakdiselenggarakan.Pada pendapat Audit, pengurusan media backup SPEKS tidak memuaskan keranaketepatan data backup tidak diperiksa mengikut tempoh ditetapkan. Ini menyebabkankeadaan data backup SPEKS tidak dapat ditentukan.5858

c) Pelan Pemulihan Bencana (DRP) Dan Pelan Kesinambungan Business (BCP)Pelan Pemulihan Bencana (Disaster Recovery Plan-DRP) dan Pelan KesinambunganBusiness (Business Continuity Plan-BCP) perlu sentiasa dikemas kini dan diuji secaraberkala untuk memastikan sistem SPEKS dapat kembali beroperasi sekiranya berlakusesuatu bencana. Polisi BCP dan DRP telah dinyatakan dalam Polisi Dan StandardKeselamatan Maklumat SPEKS yang dikeluarkan pada bulan Mac 2006. SemakanAudit mendapati kedua-dua pelan yang sepatutnya dilaksanakan oleh JANM dan BNKbelum dilaksanakan di peringkat negeri.Pada pendapat Audit, pengurusan Pelan BCP dan DRP tidak memuaskan keranabelum dilaksanakan sedangkan Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKStelah dikeluarkan pada bulan Mac 2006. Kelewatan ini menambah risiko keselamatankepada data SPEKS.d) Jejak AuditPolisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menetapkan cubaan akses kesistem yang tidak dibenarkan dan maklumat lain yang berkaitan dengan keselamatansistem direkodkan dan dipantau oleh Pengurusan Keselamatan. Sebarang cubaanakses yang tidak dibenarkan dan pelanggaran keselamatan yang lain hendaklahdilaporkan dan disiasat oleh Pengurusan Keselamatan. Log, laporan dan kemudahanpemantauan yang perlu diwujudkan ialah:•••••Log cubaan akses yang tidak dibenarkan.Log penyenggaraan profil dan jadual keselamatan.Log penggunaan fungsi yang penting dan kritikal.Log aktiviti pengguna istimewa (privileged user).Log akses kepada fail log sistem.Semakan Audit mendapati log jejak audit SPEKS Kedah telah diwujudkan tetapi tidakdigunakan kerana menyebabkan gangguan kepada server.Pada pendapat Audit, pengurusan log jejak Audit SPEKS Kedah tidak memuaskankerana tidak digunakan menyebabkan sebarang cubaan menceroboh tidak dapatdikesan.e) Pengurusan Perubahan SPEKSKawalan terhadap perubahan SPEKS perlu diwujudkan bagi memastikan kesahihanperubahan ke atas program aplikasi agar keutuhan dan keselamatan sistem terjamin. Initermasuk penetapan prosedur bagi meluluskan perubahan yang dijalankan.Bagi perubahan yang perlu dibuat terhadap program aplikasi SPEKS, pihak JANM akanmengarahkan KJSB iaitu pembekal menyediakan patches iaitu perubahan kepadasistem mengikut permohonan pihak Perbendaharaan Negeri. KJSB akan menyediakanupdates atau patches yang perlu dipasang (install) ke dalam sistem aplikasi SPEKSyang sedia ada. Patches akan diuji oleh JANM dan akan diserahkan kepada setiap5959

negeri selepas ujian dijalankan untuk dipasang. Pemasangan patches tersebut akandibuat oleh Unit STDM BNK. Dokumentasi perubahan perlu disediakan dengan lengkap.Semakan Audit mendapati tiada maklumat mengenai pemasangan patches di BNK keranadaftar tidak diselenggarakan bagi merekodkan patches yang diterima dari JANM. DaftarPemasangan Patches di BNK hanya mula diselenggarakan mulai bulan Januari 2009.Mengikut Daftar ini BNK telah memasang lapan patches iaitu No. Siri 796 hingga 803 yangdikeluarkan pada bulan Januari hingga Mac 2009.Pada pendapat Audit, pengurusan perubahan SPEKS di Negeri Kedah tidakmemuaskan kerana perubahan tidak direkodkan menyebabkan pemantauan danpenyenggaraan sistem sukar ditentukan.4.5.5 Kawalan InputKawalan input data yang berkesan akan memastikan hanya transaksi yang lengkap dan sahsahaja diproses oleh komputer. Ia juga bagi memastikan transaksi tersebut tidak tercicir,ditokok tambah dan berlaku duplikasi.a) Pegawai Penyemak Dan Pelulus Yang SamaMengikut Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS, pegawai yang berlainanhendaklah diberi kuasa bagi menginput data, menyemak dan meluluskan transaksi.Semakan Audit mendapati di JPN, terdapat empat pegawai pelulus yang dilantik, duapegawai penyemak dan empat pegawai penyedia. Bagaimanapun, seorang pegawaiGred N27 telah dilantik sebagai pegawai penyemak dan pelulus. Sebanyak 20 baucarberjumlah RM0.04 juta telah disemak dan diluluskan oleh pegawai berkenaan.b) Pegawai Penyedia Menggunakan ID Pegawai Penyemak Dan PelulusSeksyen 15a Akta Prosedur Kewangan 1957 dan Arahan Perbendaharaan 102menghendaki tugas Pegawai Pengawal hanya boleh dilaksanakan oleh mereka yangdiwakilkan kuasa sahaja. Semakan Audit di JPN meliputi baucar bayaran pada bulanJun hingga Disember tahun 2008, rekod cuti, kad perakam waktu dan fail kursusmendapati sebanyak 34 baucar bayaran berjumlah RM0.20 juta bagi tempoh 28 hingga30 Oktober 2008 telah disemak oleh tiga orang pegawai penyedia baucar denganmenggunakan ID seorang pegawai penyemak yang ketika itu bertugas rasmi di Labuan.Manakala 15 atau 44.1% daripada 34 baucar tersebut berjumlah RM0.17 juta telahdiluluskan oleh seorang pegawai penyedia baucar dengan menggunakan ID seorangpegawai pelulus yang juga bertugas rasmi di Labuan.c) Baucar Bayaran Diluluskan Oleh Pegawai Penyemak Dengan Kebenaran PegawaiPelulusArahan Perbendaharaan 101 menyatakan hanya Pegawai Pengawal atau PemegangWaran Peruntukan sahaja yang boleh membenarkan penurunan kuasa memperakuibaucar. Penurunan kuasa ini adalah terhad. Oleh itu, pegawai yang diturunkan kuasa6060

menandatangani baucar tidak boleh menurunkan kuasa yang dibenarkan ke atasnyakepada pegawai lain kecuali dinyatakan secara bertulis oleh Pegawai Pengawal.Semakan Audit di JKR mendapati sebanyak 32 baucar bayaran berjumlah RM0.02 jutapada 11 dan 12 Disember 2008 telah diluluskan oleh pegawai penyemak denganmenggunakan ID pegawai pelulus. Kelulusan diberi oleh pegawai pelulus sendiri secarabertulis kepada pegawai penyemak kerana beliau perlu bertugas rasmi di Negeri Johor.Bagaimanapun, semakan Audit terhadap fail penurunan kuasa, senarai tugas, Fail Mejapegawai dan temu bual dengan pegawai yang bertanggungjawab mendapati tidakterdapat surat penurunan kuasa dari Pegawai Pengawal bagi membenarkan pegawaipelulus ini menurunkan kuasa yang dibenarkan. Oleh itu, kebenaran bertulis yang diberioleh pegawai pelulus kepada pegawai penyemak bagi meluluskan baucar berkenaanadalah tidak sah.Kelulusan oleh pegawai pelulus ini juga menyebabkan ID pegawai pelulus telah diserahkepada pegawai penyemak untuk digunakan bagi tujuan tersebut. Ini bertentangandengan Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS yang tidak membenarkanID diserah atau digunakan selain daripada pengguna yang diluluskan sahaja. SemakanAudit juga mendapati JKR hanya melantik seorang sahaja pegawai pelulus.Pada pendapat Audit, kawalan input data adalah tidak memuaskan dan perludiperbaiki segera kerana tidak dapat mengelakkan risiko perbelanjaan yang tidakdibenarkan.4.5.6 Kawalan ProsesKawalan pemprosesan bertujuan memastikan setiap transaksi yang dilakukan oleh sistemadalah sah dan diproses dengan betul. Antara kawalan yang diwujudkan adalah sepertiberikut:• Proses kelulusan bayaran hanya boleh dibuat berdasarkan had amaun perbelanjaanyang dibenarkan.• Proses bayaran melebihi had peruntukan atau tiada peruntukan tidak boleh dilakukan.• Proses baucar Akaun Kena Bayar telah ditetapkan oleh Pejabat Perakaunan dan semuaPTJ tidak boleh melepasi tarikh yang telah ditetapkan secara automatik dengan paparanmesej peringatan.• Modul Pinjaman tidak boleh diinput sekiranya tidak ada maklumat yang mencukupiseperti nombor kontrak.• Medan baucar bayaran, pesanan tempatan dan nota minta diwujudkan dan salingberhubung kait.a) Resit Perbendaharaan Dikeluarkan Sebelum Pungutan DibankkanAnalisis Audit terhadap pengeluaran resit Perbendaharaan oleh BNK bagi tempoh bulanMac hingga Disember 2008 mendapati tarikh bagi 15 daripada 63 resit Perbendaharaanyang berjumlah RM4.07 juta adalah lebih awal antara satu hingga lima hari daripada6161

tarikh penyata pemungut. Semakan Audit mendapati pungutan berkenaan telahdimasukkan ke akaun bank.BNK memaklumkan keadaan ini berlaku kerana terdapat kaedah yang berbeza bagimenetapkan tarikh resit Perbendaharaan dan tarikh penyata pemungut oleh SPEKSserta pegawai bertugas di BNK tidak membuat penutupan harian setiap hari. Keadaanini boleh dielakkan sekiranya kaedah penetapan tarikh kedua-dua dokumen tersebutdiselaraskan dalam sistem melalui penambahbaikan SPEKS oleh JANM. Semuapenyata pemungut hendaklah dikunci masuk dalam sistem dan diproses pada hari yangsama.Pada pendapat Audit, aspek kawalan proses aplikasi SPEKS adalah tidakmemuaskan. Tindakan perlu diambil untuk mewujudkan kawalan automasi dari segikawalan logik proses kewangan. Aplikasi SPEKS hendaklah berupaya mengawalpengeluaran resit Perbendaharaan lebih awal dari tarikh penyata pemungut.4.5.7 Pengurusan ID Pengguna SPEKSKawalan Akses Pengguna dalam Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKSmenghendaki pengasingan tugas dilaksanakan mengikut had yang dibenarkan danmemastikan pengguna mengakses data melalui ID pengguna yang diluluskan sahaja.Semakan Audit terhadap pengurusan ID pengguna di BNK dan Jabatan terpilih mendapati:a) ID Pengguna SPEKS Tidak DikemaskinikanCapaian pengguna terhadap aplikasi dan data melalui ID pengguna perlu diwujud,dikawal dan dikemas kini oleh BNK bagi mengelak pengubahsuaian data tanpakebenaran yang sah. Semua ID pengguna hendaklah direkodkan dalam Daftar IDPengguna. Manakala ID pengguna yang tidak lagi terlibat dengan SPEKS hendaklahdinyahaktifkan (disable) daripada sistem mengikut tempoh masa tertentu untuk rujukankerana pernah terlibat dalam melaksanakan tugas kewangan.Semakan Audit mendapati Daftar ini tidak diwujudkan. Bagaimanapun, berdasarkanmaklumat ID pengguna dalam SPEKS, sebanyak 189 ID pengguna telah diwujudkan diPejabat PKN, BNK, JPN, JKR dan PTG seperti di Jadual 4.4.Jadual 4.4Kedudukan ID Pengguna Yang Wujud Dalam SPEKSJabatanJumlah IDWujud DiJumlah IDSepatutnya Perbezaan Sebab PerbezaanDalam Sistem WujudPKN/BNK 104 78 2617 - bertukar/pencen8 - tidak terlibat SPEKS1 - meninggal duniaJPN 29 13 1613 - bertukar/pencenJKR 33 17 163 - tidak terlibat SPEKS13 - bertukar/pencen3 - tidak terlibat SPEKSPTG 23 12 11 11 - bertukar/pencenJumlah 189 120 69Sumber: Unit STDM BNK dan Jabatan6262

Semakan Audit mendapati hanya 120 dari 189 ID pengguna sahaja yang terlibat denganSPEKS manakala 69 lagi ID pengguna tidak terlibat. Ini kerana 54 ID pengguna telahbersara/bertukar tetapi masih wujud dalam sistem. Manakala 14 ID pengguna adalahpegawai yang masih bertugas di Jabatan dipilih tetapi tidak lagi terlibat dengan SPEKS. Bakisatu ID pengguna lagi adalah pegawai yang telah meninggal dunia. Perkara ini berlakudisebabkan BNK dan Jabatan tidak mengemaskinikan ID pengguna SPEKS.Pada pendapat Audit, pengurusan ID pengguna SPEKS tidak memuaskan keranaDaftar ID Pengguna SPEKS tidak diselenggarakan oleh BNK menyebabkan maklumatID pengguna SPEKS tidak dapat dikemaskinikan.b) Kata Laluan Pengguna SPEKS Tidak DiencryptPolisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menetapkan kata laluan penggunayang disimpan di server SPEKS hendaklah dalam bentuk encrypted. Semakan Auditmendapati kata laluan pengguna di server SPEKS tidak diencrypt. Ini menyebabkan katalaluan pengguna di Jabatan boleh dilihat sekiranya diakses di server SPEKS.Pada pendapat Audit, kata laluan pengguna yang disimpan di pangkalan data serverSPEKS tidak memuaskan kerana Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKStidak dipatuhi dan perlu diperbaiki segera.c) Pengesahan ID Pengguna Dan Keselamatan Kata Laluan PenggunaPolisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki kata laluandigunakan oleh pengguna bagi tujuan pengesahan ID. Oleh itu, keselamatan kata laluanperlu dirahsiakan. Sistem yang dibangunkan juga perlu menepati ciri keselamatan bagikata laluan dan ID pengguna seperti yang ditetapkan oleh Polisi tersebut. Ujianwalkthrough terhadap penggunaan ID dan kata laluan pengguna mendapati:i) SPEKS tidak mempunyai fungsi kunci keluar (log off) secara automatik sekiranyatidak digunakan bagi sesuatu tempoh yang ditetapkan;ii) Pengguna SPEKS dibenarkan kunci masuk (log in) menggunakan ID yang samamelalui komputer yang berlainan pada masa yang sama;iii) Pengguna SPEKS dibenarkan log in menggunakan ID yang sama walaupun IDtersebut tidak berjaya di log in sebelumnya sebanyak tiga kali berturut-turut keranakesilapan kata laluan; daniv) Sistem tidak mempunyai fungsi amaran kepada pengguna secara automatik di skrinkomputer bagi kata laluan yang hampir tamat tempoh masa penggunaannya.Pada pendapat Audit, sistem log in ID pengguna SPEKS dan kata laluan tidakmemuaskan kerana tidak mematuhi Polisi Dan Standard Keselamatan MaklumatSPEKS dan perlu diperbaiki segera.6363

d) Surat Kelulusan ID Pengguna Dan Kata Laluan SementaraPolisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menetapkan ID pengguna dan katalaluan sementara yang diluluskan hendaklah disampaikan terus kepada penggunaberkenaan dalam keadaan yang terkawal dan selamat. Semakan Audit mendapati suratkelulusan ID pengguna dan kata laluan sementara tidak selamat kerana disampaikansecara terbuka.Pada pendapat Audit, pengurusan kelulusan ID pengguna dan kata laluan sementaraoleh BNK tidak memuaskan kerana mekanisme penyampaian tidak mematuhi PolisiDan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS.4.5.7 Manual Prosedur KerjaPekeliling Kemajuan Perkhidmatan Awam Bil. 8 Tahun 1991 mengenai Manual ProsedurKerja (MPK) menghendaki Ketua Jabatan menyediakan MPK dan mengemaskinikan darisemasa ke semasa. Semakan Audit mendapati MPK di BNK telah dikemaskinikanbagaimanapun MPK di PTG dan JPN hanya dikemaskini selepas mendapat teguran Auditpada bulan Jun 2009. Manakala JKR pula sedang mengemaskinikan MPK.Pada pendapat Audit, penyediaan MPK di peringkat Jabatan terpilih adalahmemuaskan. MPK penting untuk dikemaskinikan bagi memastikan semua pegawaidimaklum mengenai perubahan prosedur kerja yang perlu dilaksanakan.4.5.8 Kawalan Fizikal Dan PersekitaranPengurusan fizikal dan persekitaran penting bagi memastikan peralatan dan perisianInformation And Communications Technology (ICT) sentiasa berkeadaan baik bagimengelak sebarang ancaman kebakaran dan bencana alam. Justeru itu, JANM telahmewujudkan prosedur keselamatan fizikal bagi Pangkalan Data SPEKS selaras denganPolisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS. Antara kawalan yang digariskan ialahmengenal pasti pusat kawalan data yang sensitif, akses ke server dan komunikasi berkuncidan dikawal supaya dapat mengenal pasti pergerakan keluar masuk kakitangan. Peralatankomputer juga hendaklah selamat daripada kerosakan fizikal dan persekitaran.Pemeriksaan Audit mendapati:a) Kedudukan kawalan fizikal dan persekitaran di bilik server BNK dan Jabatan terpilihpada 19 Oktober 2008, 12 November 2008 dan 23 Mac 2009 adalah seperti di Jadual4.5.6464

Jadual 4.5Ciri Kawalan Persekitaran Jadual Di Bilik 4.5 Server SPEKS Dan JabatanCiri Kawalan Persekitaran Di Bilik Pemasangan Server SPEKS Switch Dan dan/atau Jabatan RouterCiri Kawalan AsasPemasangan (Rangkaian/Network)Switch dan/atau RouterCiri Kawalan AsasBNK PKN (Rangkaian/Network)JPN PTG JKRKawalan Akses Ke Bilik Server BNK TM PKN √ JPN TB PTG TB JKR TBKawalan Pendawaian Akses Bilik Ke Server Bilik Server TM √ TB √ TB TB TBPendawaian Router Bilik Server di PTJ TB √ TB √ TB √ TM TB TM TBLantai Pendawaian Ditinggikan Router di PTJ TB √ TB √ TB √ TM TB TM TBSistem Lantai Ditinggikan Penyaman Udara - ada backup √ TB TB TB TBAlat Sistem Pencegah Penyaman Kebakaran Udara - - ada ada backup √ TB √ TB √ TB √ TB √- Alat diuji Pencegah (jenis built Kebakaran in, automatik) - ada√ TB √ TB √ TB √ TB √- bukan diuji (jenis jenis built cecair in, automatik)√ TB √ TB √ TB √ TB √- pengesan bukan jenis asap cecair√ X √ X √ X √ X √- tarikh pengesan expired asapTB √ 12.05.09 X 18.04.10 X 12.04.09 X 15.01.09 X- latihan tarikh expired kebakaranTB X 12.05.09 X 18.04.10 X 12.04.09 X 15.01.09 X- dilekatkan latihan kebakaran di dinding√ XX X √ X √XUninterrupted - dilekatkan di Power dinding Supply(UPS) √ X √ √ X- Uninterrupted Alat UPS Power Supply(UPS) √- Janakuasa Alat UPS tambahan√ TB TB TB TBBackup - Janakuasa data tambahan√ TB TB TB TB- Backup server data berbeza√ TB TB TB TB- bangunan server berbeza berbeza√ TB TB TB TBFirewalls - bangunan berbeza√ TB TB TB TBAntivirus Firewalls √ TB √ TB √ TB √ TB √Sumber Antivirus : BNK, PKN, JPN, PTG dan JKR √ √ √ √ √Simbol: Sumber : BNK, √ PKN, : Ya JPN, X PTG : Tidak dan JKR TM : Tidak Memuaskan TB: Tidak BerkenaanSimbol: √ : Ya X : Tidak TM : Tidak Memuaskan TB: Tidak Berkenaanb) Pemeriksaan Audit mendapati tiada latihan kebakaran bagi perolehan pemasanganb) Pemeriksaan Audit mendapati tiada latihan kebakaran bagi perolehan pemasanganserver BNK. Manakala di peringkat Jabatan mendapati tiada alat pengesan asap danserver BNK. Manakala di peringkat Jabatan mendapati tiada alat pengesan asap dantiada latihan kebakaran di semua sampel. Di pejabat PKN dan JKR pula alat kebakarantiada latihan kebakaran di semua sampel. Di pejabat PKN dan JKR pula alat kebakarantidak dilekatkan di dinding.tidak dilekatkan di dinding.c) Penutup kotak berserta kunci yang menempatkan switch dan router sentiasa dibuka dic) Penutup kotak berserta kunci yang menempatkan switch dan router sentiasa dibuka diJKR seperti di Foto 4.1. Ini berisiko kepada perbuatan vandalisme dan ancamanJKR seperti di Foto 4.1. Ini berisiko kepada perbuatan vandalisme dan ancamanmakhluk perosak seperti tikus.makhluk perosak seperti tikus.Foto 4.1Keadaan Switch Foto Dan 4.1 Router di JKRKeadaan Switch Dan Router di JKRSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Sumber: JKR Jabatan Audit NegaraTarikh: Lokasi: 19 JKR Oktober 2008Tarikh: 19 Oktober 20086565 65

d) Penutup kotak berserta kunci yang menempatkan router sentiasa dibuka di JPN sepertidi Foto 4.2. Bagaimanapun, JPN telah mengambil tindakan pembetulan selepasmendapat teguran Audit seperti di Foto 4.3.Foto 4.2Keadaan RouterDi JPNFoto 4.3Keadaan Router Di JPNSelepas Teguran AuditSumber:Jabatan Audit NegaraLokasi: JPNTarikh: 19 Oktober 2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: JPNTarikh: 10 Jun 2009Pada pendapat Audit, kawalan fizikal dan persekitaran bilik server BNK dan JKR tidakmemuaskan kerana aspek keselamatan tidak diberi perhatian sewajarnya.4.5.9 Peralatan Dan Perkakasan SPEKSJANM bertanggungjawab memastikan peralatan dan perkakasan SPEKS dibekalkan olehKJSB. Senarai peralatan dan perkakasan SPEKS di Kedah telah dinyatakan dalamPerjanjian Pembangunan bertarikh 28 Januari 2002 seperti di Jadual 4.6.Jadual 4.6Senarai Perkakasan SPEKS Mengikut Perjanjian PembangunanBil. Perkara Jenama KuantitiHarga(RM)BNK1. Database Server dan Kelengkapan HP9000 L3000 1 314,7152. Server UPS Dan Kelengkapan 1 26,8563. Failover Application Server Dan HP9000 L3000 1 271,237Kelengkapan4. Server UPS Dan Kelengkapan 26,8565. External Storage Dan1 63,177Kelengkapan6. NT Server – Mail Server, WebServer Dan Web/DMS Server DanKelengkapan1 135,6377. Hardware Firewall – For Web WatchGuard LiveSecurity 1 38,889ServerFB-10008. Line Printer Printronix P5215 1 27,7569. High Speed Dengan Duplex Panasonix KV-SS25U 1 12,368Scanner10. CD Writer HP SureStoreSCSI DRW 1 1,34711. PC Dan Kelengkapan Dell OptiPlex GX400 30 16,20012. UPS For PC Liebert PowerSure 650VA 30 6,00013. Laser Printer Epson EPL-5800 2 6,66614. Laser Printer Epson EPLN2010N 1 5,7116666

Bil. Perkara Jenama KuantitiHarga(RM)15. Ethernet Switch – 24-port 10/100 Cisco: Catalyst 2924 2 12,222(Enterprise Edition)16. Network Cabling 1 3,953Kemudahan Lain :17. Meja Komputer 30 1,95018. Kerusi Komputer 30 1,50019. Meja Pencetak 3 39920. Meja Scanner 1 133Jumlah 1,090,929113 PTJ1. Mesin Pencetak Epson EPL 5700L 147 193,5992. PC dan kelengkapan Dell Optiplex GX400 236 1,363,3723. UPS Liebert Powersure 650VA 236 47,2004. Meja Komputer 236 15,3405. Meja Pencetak 147 19,5516. Kerusi komputer 236 11,800Jumlah 1,650,852Jumlah Keseluruhan 2,741,781Sumber: Perjanjian Pembangunan SPEKS Bertarikh 28 Januari 2002a) Perkakasan SPEKS Telah Dibekalkan Mengikut Perjanjian PembangunanPerjanjian Pembangunan SPEKS menghendaki KJSB membekalkan perkakasanSPEKS kepada BNK dan 113 PTJ di Negeri Kedah seperti di Jadual 4.6 di atas. Initermasuklah PC berjenama Dell Optiplex GX400 sebanyak 236 unit yang berjumlahRM1.36 juta kepada 113 PTJ. Semakan Audit terhadap rekod penerimaan di BNKmendapati semua perkakasan telah dibekalkan.b) Perkakasan Dibekal Tidak DigunakanBNK telah menerima perkakasan SPEKS sepenuhnya daripada KJSB pada bulan Mac2002. Pengagihan perkakasan seperti PC dan mesin pencetak telah dibuat oleh KJSBsecara terus kepada 113 PTJ terlibat berdasarkan senarai agihan yang disediakan olehBNK. Semakan Audit mendapati 46 daripada 56 unit PC di Jabatan yang dipilih dan satuunit Hardware Firewall berjumlah RM0.30 juta tidak digunakan seperti di Jadual 4.7.Jadual 4.7Perkakasan SPEKS Yang Tidak Digunakan Dan DidaftarkanDi BNK Dan Jabatan Yang Dipilih Sehingga 31 Disember 2008Perkakasan SPEKSPC Dan KelengkapanJenama Dell Optilex GX400Hardware Firewall JenamaWatchGuard Live SecurityBil. JabatanFB-1000JumlahHarga Seunit RM5,777 Harga Seunit RM38,889JumlahTerimaJumlah TidakDigunakanJumlahTerimaJumlah TidakDigunakanKuantiti Kuantiti (RM) Kuantiti Kuantiti (RM) (RM)1. BNK/PKN 30 24 138,648 1 1 38,889 177,5372. JKR 5 5 28,885 - - - 28,8853. JPN 16 15 86,655 - - - 86,6554. PTG 5 2 11,554 - - - 11,554Jumlah 56 46 265,742 1 1 38,889 304,631Sumber: BNK/PKN dan 3 PTJ6767

Pemasangan hardware firewall adalah bagi tujuan mencegah pencerobohan terhadapsistem SPEKS. Lawatan Audit pada 26 Disember 2008 mendapati perkakasan ini telahdikeluarkan oleh KJSB dan tidak digunakan sejak tahun 2003 kerana menurut pegawaiSTDM ianya menyebabkan gangguan kepada SPEKS. SPEKS kini menggunakanfirewall rangkaian Kedah.net. Semasa lawatan Audit, perkakasan ini disimpan di bilikpegawai seperti di Foto 4.4 dan Foto 4.5.Foto 4.4 Foto 4.5Hardware Firewall Tidak Digunakan Sejak Tahun 200326.11.200826.11.2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Unit STDM BNK (Wisma Negeri)Tarikh: 26 November 2008Semakan Audit mendapati sebanyak 24 unit PC SPEKS di BNK telah digantikan dengan PCyang baru manakala enam unit PC sahaja masih digunakan di Unit Emolumen Dan UnitBayaran di BNK. Di JKR pula, sebanyak lima unit PC SPEKS telah dibekalkan kepada IbuPejabat JKR. Semakan Audit mendapati dua unit PC tidak rosak tetapi tidak digunakanmanakala tiga unit PC lagi digunakan bagi tujuan pentadbiran. Bagi tujuan melaksanakanSPEKS, Ibu Pejabat JKR kini menggunakan PC baru.Di JPN dan cawangannya, sebanyak 16 unit PC SPEKS telah diterima. Semakan Auditmendapati 15 unit PC tersebut bernilai RM86,655 tidak digunakan kerana 10 unitdaripadanya ditempatkan di cawangan yang tidak menggunakan SPEKS. Manakala limaunit PC lagi di Ibu Pejabat JPN digunakan untuk tujuan pentadbiran. Bagaimanapun, JPNkini menggunakan PC baru untuk tujuan melaksanakan SPEKS.Semakan Audit di PTG mendapati sebanyak lima unit PC dan dua unit mesin pencetak telahdibekalkan tetapi hanya tiga unit PC digunakan manakala dua unit lagi tidak dapat dikesankerana Daftar Harta Modal tidak diselenggarakan dengan kemas kini.c) Perkakasan SPEKS Tidak DidaftarkanPekeliling Perbendaharaan Bil. 5 Tahun 2007 Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaanmenghendaki semua aset alih Kerajaan direkodkan dalam Daftar Harta Modal.Semakan Audit terhadap perkakasan SPEKS di BNK dan PC di Jabatan yang terpilihmendapati hanya 16 PC di JPN dan 5 PC di JKR daripada 56 PC yang diagihkan telahdirekodkan seperti di Jadual 4.7 di atas.6868

Pada pendapat Audit, pengurusan rekod dan penggunaan perkakasan SPEKS bagiPada pendapat Audit, pengurusan rekod dan penggunaan perkakasan SPEKS bagiJabatan dipilih tidak memuaskan kerana tidak didaftarkan dengan kemas kini danJabatan dipilih tidak memuaskan kerana tidak didaftarkan dengan kemas kini dandigunakan secara optimum. Bayaran bagi membeli firewall SPEKS yang tidak dapatdigunakan secara optimum. Bayaran bagi membeli firewall SPEKS yang tidak dapatdigunakan menyebabkan pembaziran.digunakan menyebabkan pembaziran.4.5.10 Pelaksanaan Penyenggaraan4.5.10 Pelaksanaan PenyenggaraanPenyenggaraan yang perlu dilaksanakan oleh KJSB adalah Penyenggaraan PencegahanPenyenggaraan yang perlu dilaksanakan oleh KJSB adalah Penyenggaraan PencegahanPeralatan (Preventive Maintenance PM), Penyenggaraan Pembetulan (CorrectivePeralatan (Preventive Maintenance - PM), Penyenggaraan Pembetulan (CorrectiveMaintenance CM) dan Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian.Maintenance - CM) dan Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian.Penyenggaraan PM dan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian perluPenyenggaraan PM dan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian perludilaksanakan mengikut tempoh yang ditetapkan. Manakala penyenggaraan CMdilaksanakan mengikut tempoh yang ditetapkan. Manakala penyenggaraan CMdilaksanakan apabila berlaku aduan dan laporan.dilaksanakan apabila berlaku aduan dan laporan.Sehingga bulan Mac 2009, tiga perjanjian PM telah ditandatangani bagi tempoh OktoberSehingga bulan Mac 2009, tiga perjanjian PM telah ditandatangani bagi tempoh 9 Oktober2003 hingga 31 Oktober 2008. Manakala dua perjanjian Penyenggaraan Khidmat Sokongan2003 hingga 31 Oktober 2008. Manakala dua perjanjian Penyenggaraan Khidmat SokonganSistem Operasi Dan Perisian telah ditandatangani bagi tempoh November 2004 hingga 31Sistem Operasi Dan Perisian telah ditandatangani bagi tempoh 1 November 2004 hingga 31Oktober 2008. Semakan Audit mendapati sebanyak 33 kali penyenggaraan PM, 26 kaliOktober 2008. Semakan Audit mendapati sebanyak 33 kali penyenggaraan PM, 26 kalipenyenggaraan CM dan empat kali penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Danpenyenggaraan CM dan empat kali penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi DanPerisian telah dilakukan oleh KJSB pada tahun 2003 hingga 2008 seperti di Jadual 4.8.Perisian telah dilakukan oleh KJSB pada tahun 2003 hingga 2008 seperti di Jadual 4.8.Jadual 4.8Jadual 4.8Pelaksanaan Penyenggaraan Peralatan SPEKSPelaksanaan Penyenggaraan Peralatan SPEKSPada Tahun 2003 Hingga 2008Pada Tahun 2003 Hingga 2008Penyenggaraan Penyenggaraan Penyenggaraan KhidmatBil. PenyenggaraanTahunPenyenggaraanPencegahanPenyenggaraanPembetulanSokongan Khidmat JumlahSistemJumlahBil. Tahun PencegahanPembetulan(PM)(CM)SokonganOperasi SistemDan PenyenggaraanPerisian Penyenggaraan1. (PM)2003 (CM)Operasi10 Tidak Dan PerisianBerkenaan 141.2. 20032004 4 10 Tidak BerkenaanTiada 14Rekod 2.3. 20042005 3 2 Tiada Rekod 5103.4. 20052006 7 3 4Tiada Rekod 10114.5. 20062007 9 2 TiadaTiada Rekod 11Rekod 5.6. 20072008 6 1 TiadaTiada RekodRekod 7126. 2008Jumlah 433 8 Tiada26 Rekod 1259Sumber: JumlahSumber:FailFailLaporanLaporanPenyenggaraan 33PenyenggaraandidiUnitUnitSTDM 26STDMBNK4 59BNKSumber: Fail Laporan Penyenggaraan di Unit STDM BNKa) Penyenggaraan Pencegahan Peralatan SPEKSa) Penyenggaraan Pencegahan Peralatan SPEKSKedudukan penyenggaraan PM mengikut perjanjian adalah seperti di Jadual 4.9.Kedudukan penyenggaraan PM mengikut perjanjian adalah seperti di Jadual 4.9.Jadual 4.9JadualPenyenggaraan 4.9Pencegahan (PM)Yang PenyenggaraanTelah Dilakukan PencegahanOleh KJSB (PM)Mengikut PerjanjianYang Telah Dilakukan Oleh KJSB Mengikut PerjanjianTelahBilangan Kekerapan PMPerjanjianTelah SepatutnyaBilangan Kekerapan PM Dilakukan SepatutnyaPerjanjianTahunPMJan-Mac-Mei-Julai-SeptDilakukanTahunNov-PMJan-Mac-FebMei-AprJulai-JunSeptOgosNov--OktJumlahDisJumlahNovemberFeb Apr Jun Ogos -Okt DisMulaiTidak5 November2004MulaiOktober 1 12003TidakDinyatakan20049 OktoberSehingga 2003DinyatakanDalamSehinggaOktober 8 - 2 1 - - 32004DalamPerjanjianOktober 2004Jumlah Perjanjian22 OgosJumlahMulai422 Ogos2005MulaiNovember - -200420051 November 20042005 2005 - - 1 2 2 2 715Sehingga 3115SehinggaOktober 31 2 2 1 1 2 82006Oktober 2006Jumlah 15Jumlah 156969 69

TelahBilangan Kekerapan PMSepatutnyaPerjanjianDilakukanTahunPMJan- Mac- Mei- Julai- Sept Nov-JumlahFeb Apr Jun Ogos -Okt Dis30 April 2008 Mulai 11 1November 20062007 2 1 1 1 1 1 7Sehingga 31 - 1 - 2 1 412Oktober 2008Jumlah 12Sumber: Fail Laporan Penyenggaraan di Unit STDM BNKSemakan Audit terhadap ketiga-tiga perjanjian PM di atas mendapati:i) Satu dokumen perjanjian yang dimeterai pada 5 November 2004 tidak menyatakantempoh penyenggaraan yang perlu dilakukan oleh KJSB;ii) Penyenggaraan bagi dua perjanjian yang dimeterai pada 22 Ogos 2005 dan 30 April2008 tidak berkala dan tidak mengikut tempoh masa penyenggaraan yang ditetapkan;iii) Pegawai STDM memperakui kerja yang dilaksanakan oleh KJSB tanpa merujukperjanjian kerana salinan tidak dibekalkan. Perakuan kerja dibuat berdasarkan borangpenyenggaraan vendor sahaja. Bagaimanapun, kerja yang dilaksanakan tidakdiperincikan di borang ini;iv) Selepas perjanjian bertarikh 30 April 2008 tamat, satu kerja penyenggaraan PM telahdilakukan di BNK pada 11 November 2008 sedangkan perjanjian baru belumditandatangani; danv) Rekod di invois tidak dicatat maklumat terperinci jenis peralatan yang diselenggarasebaliknya hanya mencatat ‘PM’ dan ‘CM’.Perkara ini berlaku adalah disebabkan kelewatan penyediaan perjanjian penyenggaraan danpihak KJSB tidak mematuhi tempoh penyenggaraan peralatan mengikut syarat perjanjian.Selain itu, Pegawai STDM tidak dibekalkan salinan perjanjian. Ini mengakibatkan pegawaiSTDM tidak dapat memastikan kerja penyenggaraan yang sepatutnya dilaksanakan padatempoh masa yang ditetapkan.Pada pendapat Audit, pengurusan penyenggaraan peralatan adalah tidak memuaskankerana tidak mengikut jadual yang ditetapkan dan Pegawai Sistem Teknologi danMaklumat telah memperakui kerja penyenggaraan yang dilaksanakan oleh KJSBtanpa merujuk kepada perjanjian.b) Penyenggaraan PM Dilakukan Bersekali Dengan Penyenggaraan KhidmatSokongan Sistem Operasi Dan PerisianPerjanjian PM dan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian disediakan secaraberasingan. Oleh itu, tempoh melaksana penyenggaraan adalah berlainan mengikuttempoh yang ditetapkan oleh setiap perjanjian. Semakan Audit terhadap rekodpenyenggaraan mendapati:7070

Bil.i) Kedua-dua penyenggaraan ini telah dijalankan pada tarikh dan masa yang samaseperti di Jadual 4.10.NomborInvoisJadual 4.10Penyenggaraan PM Dilakukan Bersekali DenganPenyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan PerisianTarikh1. 54927 21.06.052. 54930 11.07.053. 58459 14.09.05Butiran Kerja Yang TelahDilakukanPenyenggaraan Pencegahan Peralatan (PM)‘Perform preventive maintenanceaccording to PM checklist’‘Perform preventive maintenanceaccording to PM checklist’‘Perform preventive maintenanceaccording to PM checklist’JamMula SelesaiMasa DiambilOleh Jurutera09.00 12.00 3 jam10.00 13.00 3 jam15.00 16.30 1 jam 30 minitPenyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian Pencegahan1. 54928 21.06.05‘Check all system applications onserver and all tested ok’2. 54929 11.07.05‘Check all system applications onserver and all tested ok’3. 58460 14.09.05‘Check all system applications onserver and all tested ok’Sumber : Fail Laporan Penyenggaraan di Unit STDM BNK09.00 12.00 3 jam10.00 13.00 3 jam15.00 16.30 1 jam 30 minitii) Maklumat berkaitan semua jenis penyenggaraan telah difailkan dengan maklumatpembelian komputer dan pembelian yang lain.iii) Rekod di invois pula tidak mencatat maklumat terperinci bilangan dan jenisperalatan yang disenggara. Pihak KJSB perlu mengemukakan invois ini yangdiperakukan oleh Pegawai STDM kepada JANM bagi tujuan tuntutan bayaran.Pada pendapat Audit, pelaksanaan penyenggaraan PM dan Khidmat Sokongan SistemOperasi Dan Perisian tidak memuaskan kerana tidak mengikut tempoh yangditetapkan oleh setiap perjanjian serta invois tidak menyatakan bilangan dan jenisperalatan yang disenggara.c) Pengurusan Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan PerisianTidak TeraturPengurusan Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisianhendaklah dilaksanakan mengikut perjanjian dan direkodkan. Semakan Audit mendapatipada tahun 2005 hanya empat penyenggaraan telah dijalankan berbanding 12penyenggaraan yang perlu dilakukan seperti di Jadual 4.11. Manakala penyenggaraanpada tahun 2004, 2006, 2007 dan 2008 tidak direkodkan.7171

Bil.Jadual 4.11Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan PerisianBagi Tempoh Tahun 2004 Hingga 2008TarikhMeterai/TempohPerjanjian1. 24.11.05/01.11.04Hingga31.10.062. 30.04.08/01.11.06Hingga31.10.08BilanganPeralatanSumber : Fail Laporan Penyenggaraan di BNKKekerapanPenyenggaraan(2 tahun)Mengikut TelahPenyenggaraan Sebenar(Tahun 2005 - 2008)TarikhPerjanjian Dilakukan10 12 4 14.09.0511.07.0517.08.0521.06.056 12 TiadaRekodTiadaRekodBilanganPeralatanTiadaRekodTiadaRekodPada pendapat Audit, pengurusan penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem OperasiDan Perisian tidak memuaskan kerana bilangan penyenggaraan tidak mengikut syaratperjanjian dan rekod tidak diselenggarakan dengan teratur.4.5.11 Aduan Kepada Meja Bantuan SPEKS Tidak Dilaporkan Sepenuhnya kepadaOperator Meja BantuanMesyuarat Jawatankuasa Teknikal SPEKS Bil. 1 Tahun 2004 dan Manual PelaksanaanMeja Bantuan SPEKS menghendaki Unit STDM BNK melaporkan setiap aduan kepadaOperator Meja Bantuan JANM untuk direkodkan. Ini termasuklah aduan yang dapatdiselesaikan di peringkat BNK. Semakan Audit mendapati tidak semua aduan yangdiselesaikan di peringkat BNK telah dilaporkan. Ini menyebabkan pihak JANM tidakmengetahui masalah sebenar di peringkat Negeri dan Negeri lain tidak dapat berkongsipengalaman daripada masalah tersebut.Pada pendapat Audit, pengurusan aduan melalui Meja Bantuan SPEKS oleh UnitSTDM BNK tidak memuaskan kerana tidak mematuhi sepenuhnya peraturan yangditetapkan.4.5.12 Tahap Kritikal Aduan Kepada Operator Meja BantuanManual Pelaksanaan Meja Bantuan SPEKS menghendaki tiga jenis tahap kritikal aduanyang perlu dinyatakan oleh Pegawai Sistem Teknologi Dan Maklumat di dalam borang MejaBantuan setiap kali aduan dilaporkan iaitu ‘Tinggi = Priority 1, Sederhana = Priority 2 danRendah = Priority 3’ seperti di Jadual 4.12.7272

Jadual 4.12Tahap Kritikal Aduan Meja BantuanHELP DESK BORANG LAPORANKEDAHSPEKS MASALAH SPEKSTARIKHDILAPORKAN:DILAPOR OLEH:MODUL:SUMBER: (BN/PTJ)PENERANGAN MASALAH TERPERINCI(SERTAKAN LAMPIRAN JIKA PERLU)PENGESAHAN/CATATAN BN:Tahap Kritikal :1. HIGH 2. MEDIUM 3. LOWCARA PENYELESAIANSumber : Borang Aduan Operator Meja BantuanSemakan Audit mendapati mulai tahun 2008, BNK melaporkan sebagai tahap ‘Segera’selain dari kaedah ’Bold’ dan ’Highlight Merah’ terhadap semua aduan. Menurut PegawaiSistem Teknologi Dan Maklumat ini adalah disebabkan beliau berusaha untukmempercepatkan penyelesaian terhadap aduan dengan mencatat tahap ‘Segera’.Bagaimanapun, pihak Audit berpendapat format yang digunakan ini akan menyebabkanJANM tidak dapat menentukan aduan mana yang perlu diberi keutamaan kerana tahapkritikal tidak dinyatakan menyebabkan aduan tahap ‘high’ diselesaikan bersekali denganaduan tahap ‘medium’ dan ‘low’.Pada pendapat Audit, pengurusan Meja Bantuan di peringkat Negeri adalah kurangmemuaskan kerana tahap kritikal tidak dibuat mengikut kehendak JANM.4.5.13 Latihan SPEKS Tidak DirekodkanMengikut Perjanjian Pembangunan SPEKS yang ditandatangani pada 28 Januari 2002,sebanyak 27 kursus bersamaan 66.5 hari perlu diberikan kepada pegawai yang terlibatdengan SPEKS oleh KJSB. Semakan Audit mendapati Fail Latihan SPEKS tidakdiselenggarakan oleh BNK dan tiga PTJ yang lain. Fail Minit Mesyuarat SPEKS hanyamerekodkan surat makluman kursus kepada PTJ manakala penyertaan pegawai tidakdirekodkan. Buku Rekod Perkhidmatan BNK pula tidak merekodkan sepenuhnya latihanSPEKS bagi pegawai terlibat.Semakan Audit terhadap Buku Rekod Perkhidmatan Jabatan dipilih mendapati hanya 14kursus bersamaan 27 hari yang dianjurkan oleh BNK telah direkodkan di Buku RekodPerkhidmatan BNK, JPN dan JKR seperti di Jadual 4.13.7373

Bil.Jadual 4.13Tempoh Masa Pelaksanaan Kursus/ Latihan Dan Bengkel SPEKSYang Direkodkan Berbanding Perjanjian Bagi Tempoh Tahun 2001 Hingga 2008Kursus/LatihanLatihanYangDirekodkanMengikutPerjanjianPerbezaan(Hari) (Hari) (Hari)1. BNK1. Kursus Sistem Perakaunan Standard1 2 1Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul LejarKecil2. Kursus Sistem Perakaunan Standard1 3 2Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) ModulBuku Vot3. Kursus Sistem Perakaunan Standard2 2 -Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) ModulBajet4. Kursus Sistem Perakaunan Standard2 2 -Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Aset5. Latihan Reka Bentuk SPEKS Modul Gaji 3 3 -2. JPN1. Bengkel Kefahaman Perakaunan SPEKS 3 Tiada Di -untuk Kerajaan NegeriDalamPerjanjian2. Bengkel Sistem Perakaunan SPEKS 2 Tiada Di -DalamPerjanjian3. Bengkel Asas Perakaunan SPEKS 2 Tiada Di -DalamPerjanjian4. Kursus Penyesuaian Vot Berkomputer 1 Tiada Di -DalamPerjanjian3. PTGTiada rekod kursus berkaitan SPEKS - - -4. JKR1. Modul Lejar Am 3 3 -2. Modul Buku Vot 3 3 -3. Modul PTJ Kewangan 2 2 -4. Modul Gaji 1 2 15. Modul Bajet 1 3 2Jumlah 27 25 6Sumber : Buku Rekod Perkhidmatan dan Soal SelidikJumlah kursus ini meliputi tujuh Modul iaitu Modul Lejar Kecil, Modul Buku Vot, Modul Bajet,Modul Aset, Modul PTJ Kewangan, Modul Lejar Am dan Modul Gaji.Perkara ini berlaku adalah disebabkan pegawai yang menghadiri latihan/kursus tidakmemaklumkan kepada Bahagian Pentadbiran masing-masing. Sijil Kehadiran tidakdikeluarkan oleh KJSB menyebabkan tiada bukti kehadiran. Bahagian Pentadbiran BNKdan Jabatan pula tidak mematuhi peraturan merekod semua kursus dan latihan di BukuRekod Perkhidmatan. Ini menyebabkan pihak pengurusan tidak dapat memastikan kursusyang telah dihadiri oleh pegawainya, sukar untuk merancang dan melaksanakan kursuskepada pegawai yang terlibat.7474

Pada pendapat Audit, pengurusan rekod latihan/kursus pegawai yang terlibat denganPada pendapat Audit, pengurusan rekod latihan/kursus pegawai yang terlibat denganSPEKS Pada pendapat tidak memuaskan Audit, pengurusan kerana rekod maklumat latihan/kursus kehadiran pegawai kursus yang tidak terlibat direkodkan denganSPEKS tidak memuaskan kerana maklumat kehadiran kursus tidak direkodkansepenuhnya SPEKS tidak menyebabkan memuaskan jenis kerana kursus maklumat dan jumlah kehadiran hari yang kursus sepatutnya tidak direkodkandiberi olehsepenuhnya menyebabkan jenis kursus dan jumlah hari yang sepatutnya diberi olehKJSB sepenuhnya tidak dapat menyebabkan ditentukan. jenis kursus dan jumlah hari yang sepatutnya diberi olehKJSB tidak dapat ditentukan.KJSB tidak dapat ditentukan.4.5.14 Pemantauan4.5.14 PemantauanPrestasi 4.5.14 Pemantauansistem maklumat SPEKS dapat diukur dan dinilai dengan berkesan sekiranyaPrestasi sistem maklumat SPEKS dapat diukur dan dinilai dengan berkesan sekiranyapenanda Prestasi sistem aras prestasi maklumat (key SPEKS performance dapat diukur indicator dan (KPI)) dinilai diwujudkan dengan berkesan dan pemantauan sekiranyapenanda aras prestasi (key performance indicator (KPI)) diwujudkan dan pemantauandilaksanakan penanda aras secara prestasi sistematik, (key performance melaporkan indicator prestasi (KPI)) dan tindakan diwujudkan memperbaiki dan pemantauan prestasidilaksanakan secara sistematik, melaporkan prestasi dan tindakan memperbaiki prestasidilaksanakan.secara sistematik, melaporkan prestasi dan tindakan memperbaiki prestasidilaksanakan.dilaksanakan.a) Unit Naziran Dan Pemantauan SPEKSa) Unit Naziran Dan Pemantauan SPEKSa) Unit Naziran Dan Pemantauan SPEKS ditubuhkan untuk melaksanakan program naziran danUnit Naziran Dan Pemantauan ditubuhkan untuk melaksanakan program naziran danmemastikan Unit Naziran Dan kawalan Pemantauan dalaman ditubuhkan SPEKS yang untuk melaksanakan berkesan di PTJ program melalui naziran proses danmemastikan kawalan dalaman SPEKS yang berkesan di PTJ melalui prosespemantauan, memastikan kawalan pelaporan dalaman dan penambahbaikan.SPEKS yang berkesan Pemantauan di yang PTJ berkesan melalui proses dapatpemantauan, pelaporan dan penambahbaikan. Pemantauan yang berkesan dapatmembantu pemantauan, keberkesanan pelaporan dan serta penambahbaikan.kecekapan operasi Pemantauan dan pematuhan yang kepada berkesan undangundangmembantu dan keberkesanan peraturan. Semakan serta kecekapan Audit terhadap operasi Jadual dan Pelaksanaan pematuhan Naziran kepada mendapati undang-dapatmembantu keberkesanan serta kecekapan operasi dan pematuhan kepada undangundangdan peraturan. Semakan Audit terhadap Jadual Pelaksanaan Naziran mendapatipemantauan undang dan peraturan. kawalan Semakan dalaman ada Audit dilakukan terhadap Jadual oleh Unit Pelaksanaan Naziran Naziran Dan Pemantauan. mendapatipemantauan kawalan dalaman ada dilakukan oleh Unit Naziran Dan Pemantauan.Bagaimanapun, pemantauan kawalan laporan dalaman bertulis Naziran ada dilakukan tidak dikeluarkan oleh Unit kepada Naziran PTJ Dan sepanjang Pemantauan. tahunBagaimanapun, laporan bertulis Naziran tidak dikeluarkan kepada PTJ sepanjang tahun2006 Bagaimanapun, hingga 2008. laporan Laporan bertulis bertulis Naziran hanya tidak dikeluarkan kepada setelah PTJ lawatan sepanjang kali kedua tahun2006 hingga 2008. Laporan bertulis hanya dikeluarkan setelah lawatan kali keduamendapati 2006 hingga perkara 2008. yang Laporan sama masih bertulis berulang hanya di dikeluarkan PTJ. setelah lawatan kali keduamendapati perkara yang sama masih berulang di PTJ.mendapati perkara yang sama masih berulang di PTJ.Pada pendapat Audit, pengurusan pelaporan Unit Naziran Dan Pemantauan tidakPada pendapat Audit, pengurusan pelaporan Unit Naziran Dan Pemantauan tidakmemuaskan Pada pendapat kerana Audit, hanya pengurusan dikeluarkan pelaporan bagi kesalahan Unit Naziran kali kedua. Dan Pemantauan Ini menyebabkan tidakmemuaskan kerana hanya dikeluarkan bagi kesalahan kali kedua. Ini menyebabkanpenambahbaikan memuaskan kerana tidak hanya dapat dikeluarkan dimaklumkan bagi kepada kesalahan PTJ serta kali kedua. merta. Ini menyebabkanpenambahbaikan tidak dapat dimaklumkan kepada PTJ serta merta.penambahbaikan tidak dapat dimaklumkan kepada PTJ serta merta.b) Jawatankuasa Pengurusan SPEKSb) Jawatankuasa Pengurusan SPEKSb) Jawatankuasa Pengurusan untuk persediaan, SPEKS pelaksanaan dan pemantauan SPEKS perluJawatankuasa untuk persediaan, pelaksanaan dan pemantauan SPEKS perluditubuhkan Jawatankuasa dan dilaksanakan untuk persediaan, seperti yang pelaksanaan ditetapkan. dan Jawatankuasa pemantauan ini terdiri SPEKS daripada perluditubuhkan dan dilaksanakan seperti yang ditetapkan. Jawatankuasa ini terdiri daripadaJawatankuasa ditubuhkan dan Pemandu dilaksanakan SPEKS, seperti Jawatankuasa yang ditetapkan. Teknikal Jawatankuasa SPEKS, Pasukan ini terdiri daripada PetugasJawatankuasa Pemandu SPEKS, Jawatankuasa Teknikal SPEKS, Pasukan PetugasPembangunan Jawatankuasa Perakaunan, Pemandu SPEKS, Pasukan Jawatankuasa Petugas Peralatan/ Teknikal Rangkaian, SPEKS, Pasukan PetugasPembangunan Perakaunan, Pasukan Petugas Peralatan/ Rangkaian, Pasukan PetugasApplikasi Pembangunan SPEKS Perakaunan, dan Jawatankuasa Pasukan Pelaksanaan Petugas Peralatan/ Negeri. Rangkaian, Pasukan PetugasApplikasi SPEKS dan Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri.Applikasi SPEKS dan Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri.Semakan Audit mendapati di peringkat Negeri Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri telahSemakan Audit mendapati di peringkat Negeri Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri telahditubuhkan. Semakan Audit Sebanyak mendapati 41 jenis di peringkat mesyuarat Negeri melibatkan Jawatankuasa Jawatankuasa Pelaksanaan Pengurusan Negeri SPEKS telahditubuhkan. Sebanyak 41 jenis mesyuarat melibatkan Jawatankuasa Pengurusan SPEKSNegeri ditubuhkan. Kedah Sebanyak (Jawatankuasa 41 jenis Pelaksanaan mesyuarat Negeri) melibatkan diadakan Jawatankuasa sepanjang Pengurusan tempoh tahun SPEKS 2001Negeri Kedah (Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri) diadakan sepanjang tempoh tahun 2001Negeri hingga Kedah 2008. (Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri) diadakan sepanjang tempoh tahun 2001hingga 2008.hingga 2008.Pada pendapat Audit, pengurusan Jawatankuasa di peringkat Negeri adalahPada pendapat Audit, pengurusan Jawatankuasa di peringkat Negeri adalahmemuaskan Pada pendapat kerana Audit, telah ditubuhkan pengurusan dan Jawatankuasa berperanan seperti di peringkat yang ditetapkan. Negeri adalahmemuaskan kerana telah ditubuhkan dan berperanan seperti yang ditetapkan.memuaskan kerana telah ditubuhkan dan berperanan seperti yang ditetapkan.c) Pengurusan Fail Minit Mesyuarat SPEKS Tidak Teraturc) Pengurusan Fail Minit Mesyuarat SPEKS Tidak Teraturc) Pekeliling Pengurusan Perkhidmatan Fail Minit Mesyuarat Bil. Tahun SPEKS 2007 Tidak mengenai Teratur Panduan Pengurusan PejabatPekeliling Perkhidmatan Bil. Tahun 2007 mengenai Panduan Pengurusan Pejabatmenghendaki Pekeliling Perkhidmatan fail dibuat Bil. pengelasan 5 Tahun dan 2007 diselenggarakan mengenai Panduan dengan Pengurusan teratur. Semakan Pejabatmenghendaki fail dibuat pengelasan dan diselenggarakan dengan teratur. SemakanAudit menghendaki mendapati fail hanya dibuat pengelasan satu fail diwujudkan dan diselenggarakan untuk 10 jenis dengan mesyuarat teratur. Semakan iaitu FailAudit mendapati hanya satu fail diwujudkan untuk 10 jenis mesyuarat iaitu FailAudit mendapati hanya satu fail diwujudkan 75 untuk 10 jenis mesyuarat iaitu Fail7575 75

Mesyuarat Jawatankuasa Pelaksanaan Sistem Perakaunan Standard Kerajaan NegeriPeringkat Negeri Kedah Dan Perlis. Bagaimanapun, minit mesyuarat yang disimpantidak lengkap dan mengandungi pelbagai surat menyurat seperti surat kursus dan suratberkaitan SPEKS.Keadaan ini berlaku adalah disebabkan perkara seperti berikut:i) Fail diselenggara dan disimpan oleh seorang Jurutaip Gred N11. Bagaimanapun,mulai bulan Mac 2008, fail diselenggara oleh Bahagian Naziran dan Pemantauantetapi masih tiada perubahan;ii) Daftar Fail SPEKS tidak diwujudkan; daniii) Fail tersebut juga mengandungi pelbagai surat menyurat antaranya ialah suratkepada KJSB, Pejabat Kewangan Negeri, kursus, permohonan dan penukaran IDdan sebagainya.Pada pendapat Audit, pengurusan Fail Minit Mesyuarat SPEKS adalah tidakmemuaskan kerana tidak mematuhi peraturan pengurusan fail.4.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT4.6.1 Pada keseluruhannya, pelaksanaan SPEKS di Negeri Kedah adalah tidakmemuaskan kerana belum mencapai sepenuhnya matlamat pengurusan sistem perakaunanberkomputer Kerajaan Negeri yang seragam di samping menyediakan Penyata Kewangandan Laporan Kewangan yang tepat seperti yang dikehendaki oleh pengurusan KerajaanNegeri dalam membuat keputusan. Ini kerana pelaksanaan Modul SPEKS yang tidaksepenuhnya menyebabkan Penyata Pelaburan, Penyata Pinjaman dan Penyata AkaunMemorandum masih disediakan secara manual. Aspek keselamatan sistem operasi danaplikasi serta integriti data SPEKS juga berisiko tinggi. Antaranya masalah pengurusan IDpengguna SPEKS yang lemah kerana tidak mematuhi Polisi Dan Standard KeselamatanMaklumat SPEKS sedangkan ianya perlu bagi memastikan keutuhan data SPEKS.Keselamatan data SPEKS yang disimpan (backup) juga tidak memuaskan dan perlu diberipenekanan kerana melibatkan data kewangan Kerajaan Negeri. Pengurusan aset di BNKdan Jabatan terpilih menunjukkan penyelenggaraan Daftar Aset adalah lemah.Penyenggaraan peralatan SPEKS juga tidak memuaskan kerana penyenggaraan tidakdilaksanakan mengikut tempoh yang ditetapkan dan tidak direkodkan dengan teratur.4.6.2 Sebagai usaha penambahbaikan adalah disyorkan tindakan seperti berikut diambil:a) Semua Modul dilaksanakan dan pelaksanaannya dipantau oleh semua Unit di PKN danBNK yang terlibat dengan Modul berkenaan;b) Backup data secara automatik hendaklah disimpan di lokasi lain sebaik sahaja sistemselesai membuat backup pada waktu malam dan medan stornya adalah terkawal olehPegawai STDM;7676

c) Pengasingan tugas di setiap Jabatan dilaksanakan agar penyemak dan pelulus bukandari pegawai yang sama;d) BNK hendaklah memastikan Resit Perbendaharaan hanya dikeluarkan selepaspungutan dibankkan;e) Ketua Jabatan hendaklah memastikan keselamatan ID pengguna adalah terkawal dankata laluan di Jabatan tidak didedahkan kepada pengguna yang lain. Penurunan kuasapula hanya dibuat oleh Pegawai Pengawal;f) Kerja penyenggaraan disemak terlebih dahulu oleh Pegawai STDM sama ada mematuhiperjanjian sebelum kerja diperakukan oleh BNK;g) BNK hendaklah mengemaskinikan maklumat ID pengguna berdasarkan maklum balasJabatan dan memantau penggunaannya dengan mewujudkan Daftar ID pengguna. IDpengguna juga hendaklah diencrypt di server oleh Pegawai STDM;h) Arahan, polisi, peraturan, garis panduan, pekeliling dan standard yang berkaitan denganSPEKS hendaklah disebarkan, difahami dan dilaksanakan secara berterusan oleh BNKdan PTJ kepada kakitangannya. Fail Mesyuarat SPEKS juga hendaklah diselenggaraoleh BNK dengan mematuhi peraturan penyelenggaraan fail; dani) BNK hendaklah memohon kepada Jabatan Bomba Dan Penyelamat untuk mengadakanlatihan kebakaran sebagai persiapan sekiranya berlaku kebakaran atau kecemasanyang melibatkan keselamatan sistem oleh semua Jabatan/Pejabat.7777

JABATAN BEKALAN AIR NEGERI KEDAHJABATAN BEKALAN AIR NEGERI KEDAH5. PENGURUSAN KUALITI AIR MINUM5. PENGURUSAN KUALITI AIR MINUM5.1 LATAR BELAKANG5.1 LATAR BELAKANG5.1.1 Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah (JBA Kedah) yang beroperasi pada Januari5.1.1 Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah (JBA Kedah) yang beroperasi pada 1 Januari2006 bertanggungjawab menyediakan air yang bersih dan berkualiti kepada 100%2006 bertanggungjawab menyediakan air yang bersih dan berkualiti kepada 100%penduduk di Negeri Kedah. Bekalan air Negeri Kedah dibekalkan oleh 33 buah loji rawatanpenduduk di Negeri Kedah. Bekalan air Negeri Kedah dibekalkan oleh 33 buah loji rawatanair dengan kapasiti pengeluaran sebanyak 1,080 juta liter sehari (jlh) dan disalurkan melaluiair dengan kapasiti pengeluaran sebanyak 1,080 juta liter sehari (jlh) dan disalurkan melaluipaip sepanjang kira-kira 10,000 km.paip sepanjang kira-kira 10,000 km.Dianggarkan 95% daripada penduduk di negeri ini telah menerima bekalan air bersih yangDianggarkan 95% daripada penduduk di negeri ini telah menerima bekalan air bersih yangterawat. Daripada 33 buah loji rawatan air di Negeri Kedah, sebanyak 23 buah dikendalikanterawat. Daripada 33 buah loji rawatan air di Negeri Kedah, sebanyak 23 buah dikendalikanoleh JBA Kedah sementara 10 buah loji dikendalikan oleh dua buah syarikat konsesi iaituoleh JBA Kedah sementara 10 buah loji dikendalikan oleh dua buah syarikat konsesi iaituTaliworks Langkawi Sdn. Bhd. (TLSB) dan Air Utara Indah Sdn. Bhd. (AUI). Kerajaan NegeriTaliworks Langkawi Sdn. Bhd. (TLSB) dan Air Utara Indah Sdn. Bhd. (AUI). Kerajaan NegeriKedah telah menandatangani perjanjian dengan TLSB bagi tempoh 25 tahun bermula tahunKedah telah menandatangani perjanjian dengan TLSB bagi tempoh 25 tahun bermula tahun1995 hingga 2020, bagi menswastakan pengurusan, operasi dan penyenggaraan bekalan1995 hingga 2020, bagi menswastakan pengurusan, operasi dan penyenggaraan bekalanair di Daerah Langkawi. Manakala Kerajaan Negeri juga telah menandatangani perjanjianair di Daerah Langkawi. Manakala Kerajaan Negeri juga telah menandatangani perjanjiandengan AUI (dahulu dikenali sebagai SISMA Management Sdn. Bhd.) bagi menswastakandengan AUI (dahulu dikenali sebagai SISMA Management Sdn. Bhd.) bagi menswastakanpengurusan, operasi dan penyenggaraan lima buah loji untuk tempoh 30 tahun bermulapengurusan, operasi dan penyenggaraan lima buah loji untuk tempoh 30 tahun bermula1990 hingga 2020. Pada tahun 2006 hingga 2008 sejumlah RM462.35 juta telah1990 hingga 2020. Pada tahun 2006 hingga 2008 sejumlah RM462.35 juta telahdiperuntukkan bagi perbelanjaan pengurusan bekalan air di JBA Kedah.diperuntukkan bagi perbelanjaan pengurusan bekalan air di JBA Kedah.5.1.2 Bagi tujuan melaksanakan matlamat dasar kebangsaan yang antara lainnya untuk5.1.2 Bagi tujuan melaksanakan matlamat dasar kebangsaan yang antara lainnya untukmengawal selia tarif dan memastikan penyediaan perkhidmatan yang berpatutan kepadamengawal selia tarif dan memastikan penyediaan perkhidmatan yang berpatutan kepadapengguna di seluruh negara, Kerajaan Persekutuan telah menggubal Akta Suruhanjayapengguna di seluruh negara, Kerajaan Persekutuan telah menggubal Akta SuruhanjayaPerkhidmatan Air Negara 2006 (Akta 654) dan Akta Industri Perkhidmatan Air 2006 (AktaPerkhidmatan Air Negara 2006 (Akta 654) dan Akta Industri Perkhidmatan Air 2006 (Akta655). Akta ini telah membahagikan bidang kawal selia air kepada dua bahagian iaitu punca655). Akta ini telah membahagikan bidang kawal selia air kepada dua bahagian iaitu puncabekalan air di bawah seliaan Kerajaan Negeri manakala dari loji rawatan air sehingga kebekalan air di bawah seliaan Kerajaan Negeri manakala dari loji rawatan air sehingga kepengguna di bawah seliaan Kerajaan Persekutuan yang akan dijalankan oleh Suruhanjayapengguna di bawah seliaan Kerajaan Persekutuan yang akan dijalankan oleh SuruhanjayaPerkhidmatan Air Negara (SPAN) bagi negeri di Semenanjung Malaysia dan WilayahPerkhidmatan Air Negara (SPAN) bagi negeri di Semenanjung Malaysia dan WilayahPersekutuan Labuan sahaja.Persekutuan Labuan sahaja.5.1.3 Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) melalui Bahagian Perkhidmatan5.1.3 Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) melalui Bahagian PerkhidmatanKejuruteraan telah bertindak sebagai badan yang menjalankan pemantauan terhadap mutuKejuruteraan telah bertindak sebagai badan yang menjalankan pemantauan terhadap mutuair minum melalui program Kawalan Mutu Air Minum (KMAM). Program ini turut melibatkanair minum melalui program Kawalan Mutu Air Minum (KMAM). Program ini turut melibatkankerjasama dan tindakan bersepadu empat agensi pelaksana iaitu Agensi Pembekal Air,kerjasama dan tindakan bersepadu empat agensi pelaksana iaitu Agensi Pembekal Air,KKM, Jabatan Kimia dan Jabatan Alam Sekitar (JAS). KKM juga telah menetapkan kualitiKKM, Jabatan Kimia dan Jabatan Alam Sekitar (JAS). KKM juga telah menetapkan kualitiair minum yang dibekalkan hendaklah mematuhi Standard Kualiti Air Minum Kebangsaanair minum yang dibekalkan hendaklah mematuhi Standard Kualiti Air Minum KebangsaanTahun 1983 pindaan Tahun 2004.Tahun 1983 pindaan Tahun 2004.5.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN5.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pengurusan kualiti air minum telahObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pengurusan kualiti air minum telahdiuruskan dengan teratur, cekap dan berkesan selaras dengan standard yang ditetapkandiuruskan dengan teratur, cekap dan berkesan selaras dengan standard yang ditetapkanoleh KKM.oleh KKM.78 78 78

5.3 SKOP PENGAUDITANSkop pengauditan meliputi tempoh tahun 2006 hingga 2008 yang tertumpu kepada rekoddan data pada tahun tersebut. Kajian ini adalah melibatkan kerja pengauditan oleh JabatanAudit Negara terhadap entiti yang terlibat dalam industri bekalan air setiap negeri sepertiJBA Kedah, TLSB, AUI, Badan Kawal Selia Air Negeri, KKM, KTAK/SPAN, JAS dan JabatanPerhutanan turut terlibat secara tidak langsung dalam pengauditan ini.5.4 KAEDAH PENGAUDITANPengauditan dijalankan dengan menyemak fail, rekod dan dokumen Laporan TahunanProgram Kawalan Mutu Air Minum (KMAM) serta Laporan Ujian Kualiti Air. Selain itu, temubual dengan pegawai terlibat serta lawatan tapak ke Loji Rawatan Air (LRA) yang dipilih iaituLRA Kulim Hi-Tech, LRA Sg. Baru dan LRA Pelubang. Di samping itu, borang soal selidikdiedarkan kepada pengguna di rangkaian yang terlibat bagi mengenal pasti tahap kepuasanpengguna terhadap kualiti air yang dibekalkan.5.5 PENEMUAN AUDIT5.5.1 Undang-undang Dan PeraturanPengurusan kualiti air minum adalah tertakluk kepada Akta Suruhanjaya Perkhidmatan AirNegara 2006 (Akta 654), Akta Industri Perkhidmatan Air 2006 (Akta 655) dan EnakmenBekalan Air Negeri Kedah Darul Aman. Selain itu, ia juga tertakluk kepada Akta PerhutananNegara 1984 (Akta 313), Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 (Akta 127) serta Manual ProgramKawalan Mutu Air Minum (KMAM).Pada pendapat Audit,undang-undang dan peraturan bagi pengurusan kualiti airminum adalah mencukupi kerana dapat membantu pelaksanaan pengurusannyasecara lebih baik.5.5.2 Air MentahDi bawah Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 dan Akta Industri PerkhidmatanAir 2006, bidang kawal selia bagi punca bekalan air adalah terletak di bawah bidang kuasaKerajaan Negeri.a) Pewartaan Kawasan Tadahan AirKawasan tadahan air adalah satu kawasan hutan yang berfungsi mengawal larian airpermukaan yang berlebihan dan berkeupayaan untuk menakung air. Oleh itu, kawasantadahan air perlu diwartakan sebagai Kawasan Hutan Tadahan Air (HTA). Tujuanpewartaan ini ialah untuk memberi jaminan pemegangan (security of tenure) yangmembolehkan Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) mengurus dan mentadbirkawasan hutan secara berkekalan seperti yang diperuntukkan dalam Seksyen 10, AktaPerhutanan Negara 1984.Mengikut Enakmen Bekalan Air Negeri Kedah Darul Aman, di bawah Bahagian II,Kawasan Tadahan, Pihak Berkuasa Negeri boleh mengisytiharkan mana-mana tasik,sungai atau sebahagian dari kawasan sekitarnya menjadi kawasan tadahan air.79 79

Pengarah Perhutanan Negeri Kedah, dengan kelulusan Pihak Berkuasa Negeri telahmewartakan Hutan Simpanan Kekal (HSK) sebagai Kawasan HTA bagi Negeri Kedahselaras dengan Perenggan 10(1)(e) Enakmen (Pemakaian) Perhutanan Negara 1985yang berkuat kuasa pada 1 Januari 1986.Mengikut rekod JPNK, keseluruhan kawasan tadahan air yang dikenal pasti adalahsejumlah 139,294 hektar. Daripada jumlah ini seluas 31,219 hektar HSK telahdiwartakan sebagai HTA pada 13 Mac 2008 melalui keputusan Majlis MesyuaratKerajaan (MMK) Kertas No.6(F)327/207 bertarikh 12 September 2007. Semakan Auditmendapati sehingga 31 Disember 2008, sejumlah 108,075 hektar kawasan HSK masihdalam proses pewartaan sebagai kawasan HTA oleh Kerajaan Negeri. Kesan daripadakelewatan pewartaan, keselamatan kawasan HTA tidak dapat dilindungi sepenuhnyadari segi perundangan. Status pewartaan kawasan HSK sebagai kawasan HTA adalahseperti di Jadual 5.1.Jadual 5.1Status Pewartaan Hutan Simpan Kekal Sebagai Hutan Tadahan AirBelumWarta(%)Keluasan Telah Tarikh Belum WartaBil. Hutan Simpan Kekal EmpanganWarta Warta (Dalam Proses)(Hektar)1. Bukit Enggang - 1,262 - - 1,262 0.92. Bukit Malut - 1,252 - - 1,252 0.93. Bukit Perak - 1,657 - - 1,657 1.24. Bukit Perangin - 2,079 - - 2,079 1.55. Bukit Sawak - 1,768 - - 1,768 1.36. Chebar Kecil - 225 - - 225 0.27. Gunung Bongsu - 1,891 - - 1,891 1.48. Gunung Inas - 15,244 - - 15,244 10.99. Gunung Jerai - 2,467 - - 2,467 1.810. Gunung Machincang - 536 - - 536 0.411. Gunung Raya - 2,165 - - 2,165 1.612. Kuah - 35 - - 35 0.0313. Padang Terap - 7,356 - - 7,356 5.314. Relau - 456 - - 456 0.315. Rimba Teloi - 9,791 - - 9,791 7.016. Sungkup - 95 - - 95 0.117. Tadahan Air Kulim - 72 - - 72 0.118. Tadahan Air Parit Buntar - 81 - - 81 0.119. Bukit Keramat - 9,200 - - 9,200 6.620. Bukit Siong - 8,190 - - 8,190 5.921. Terenas Beris 2,581 2,581 13.03.08 - -22. Ulu Muda Muda 54,737 12,484 13.03.08 42,253 30.323. Pedu Pedu 14,712 14,712 13.03.08 - -24. Chebar Besar Pedu 1,442 1,442 13.03.08 - -Jumlah 139,294 31,219 108,075 77.8Sumber : Rancangan Pengurusan Hutan Kedah Darul Aman Tahun 2006 Hingga 2015Kawasan HSK yang telah diwartakan sebagai HTA adalah seperti di Peta 5.1.8080

Peta 5.1Hutan Simpan Kekal Diwartakan Sebagai Hutan Tadahan AirSumber : Jabatan Perhutanan Negeri KedahPada pendapat Audit, pewartaan kawasan tadahan air adalah tidak memuaskankerana 77.8% baki kawasan tadahan air masih lagi dalam proses pewartaan. Kawasantadahan air adalah termasuk di bawah Akta Kawasan Larangan Dan Tempat Larangan1959. Pengurusan kawasan tadahan air yang baik menjamin mutu kualiti dan kuantitiair mentah. Kawasan ini membekalkan sumber air mentah kepada Negeri Kedah,Pulau Pinang, Perlis dan sebahagian Negeri Perak.b) Status Kawalan Keselamatan Kawasan Tadahan (Empangan)Kawasan tadahan air adalah termasuk dalam kategori sasaran penting dan perludiwartakan. Kawasan tadahan air di Negeri Kedah terdiri daripada empangan, bundedstorage, tangki air dan lain-lain. Terdapat lima empangan air di Negeri Kedah iaituEmpangan Malut, Beris, Ahning, Pedu dan Muda. Empangan Malut di Langkawi adalahdi bawah kawalan TLSB. Empangan Beris pula adalah di bawah kawalan JabatanPengairan Dan Saliran (JPS). Sementara Empangan Muda, Ahning dan Pedu adalah dibawah kawalan Lembaga Pembangunan Pertanian Muda (MADA). Empangan inimembekalkan sumber air mentah ke Negeri Kedah, Pulau Pinang dan Perlis. Bagimenentukan status kawalan keselamatan kawasan empangan, lawatan Audit telahdibuat ke Empangan Malut dan Empangan Ahning. Pihak Audit mendapati EmpanganAhning adalah dikategorikan sebagai kawasan sasaran penting Keutamaan I.8181

Keselamatan empangan adalah di bawah kawalan Angkatan Tentera Malaysia.Rondaan persekitaran kawasan empangan dibuat 24 jam. Orang awam yang inginmemasuki kawasan empangan perlu mendapat kelulusan daripada MADA. EmpanganMalut dikategorikan sebagai Keutamaan II. Foto 5.1 menunjukkan kawalan keselamatandi pintu masuk utama empangan.Foto 5.1 Foto 5.2Kawalan Keselamatan Di Pintu Masuk Utama EmpanganSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Empangan Malut, LangkawiTarikh : 16 November 2008Sumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Empangan Ahning, Padang TerapTarikh : 19 Februari 2009Pada pendapat Audit, kawalan keselamatan di empangan adalah baik keranaperaturan kawasan sasaran penting dipatuhi.c) Royalti Air Mentahi) Caj Air Mentah Kepada TLSBMengikut Artikel 48, Kontrak Menswastakan Pengurusan, Operasi DanPenyenggaraan Bekalan Air Langkawi, TLSB dikehendaki membayar cajpenggunaan air mentah kepada Kerajaan Negeri Kedah pada kadar 8 sen bagisetiap 1,000 gelen (4.54 m 3 ) penggunaan air mentah. Semakan Audit mendapatikadar caj penggunaan air mentah tidak berubah sejak tahun 1995. Perjanjian antaraKerajaan Negeri dengan TLSB tidak memperuntukkan klausa mengenai perubahankadar caj air mentah. Bagaimanapun menurut JBA Kedah, kadar royalti baru airmentah kepada TLSB masih dalam peringkat awal rundingan semula. Jumlah cajpenggunaan air mentah yang dijelaskan oleh TLSB bagi tahun 2006 hingga 2008adalah sejumlah RM1.4 juta seperti di Jadual 5.3.Jadual 5.3Jumlah Caj Penggunaan Air Mentah Yang Dijelaskan Oleh TLSBBagi Tahun 2006 Hingga 2008TahunPenggunaan Air Mentah Jumlah Bayaran(Gelen)(RM)2006 5,868,581,268 469,4862007 5,691,109,037 455,2882008 5,895,690,020 471,655Jumlah 17,455,380,325 1,396,429Sumber : JBA Langkawi dan TLSB8282

ii) Caj Penggunaan Air Mentah Kepada Negeri Perlisii) Caj Penggunaan Air Mentah Kepada Negeri PerlisSatu perjanjian bekalan air mentah untuk kegunaan air minum bagi Perlis Utara telahSatu perjanjian bekalan air mentah untuk kegunaan air minum bagi Perlis Utara telahditandatangani pada 24 Mei 1994. Perjanjian antara Kerajaan Negeri Kedah danditandatangani pada 24 Mei 1994. Perjanjian antara Kerajaan Negeri Kedah danKerajaan Negeri Perlis ini dimeterai untuk tempoh lima tahun bagi membolehkanKerajaan Negeri Perlis ini dimeterai untuk tempoh lima tahun bagi membolehkanNegeri Perlis menerima air mentah dari terusan MADA di Arau untuk kegunaan airNegeri Perlis menerima air mentah dari terusan MADA di Arau untuk kegunaan airminuman. Semakan Audit mendapati bagi tempoh 1994 hingga 1998, Kerajaanminuman. Semakan Audit mendapati bagi tempoh 1994 hingga 1998, KerajaanNegeri Perlis telah membayar sejumlah RM210,240 setahun kepada Negeri KedahNegeri Perlis telah membayar sejumlah RM210,240 setahun kepada Negeri Kedahberdasarkan sen bagi setiap 1,000 gelen air untuk 9.6 juta gelen sehari (jgh).berdasarkan 6 sen bagi setiap 1,000 gelen air untuk 9.6 juta gelen sehari (jgh).Bagaimanapun, sejak tahun 1999 sehingga kini, perjanjian antara negeri ini tidakBagaimanapun, sejak tahun 1999 sehingga kini, perjanjian antara negeri ini tidakdiperbaharui. Semakan seterusnya mendapati LRA Sungai Baru di Negeri Perlis didiperbaharui. Semakan seterusnya mendapati LRA Sungai Baru di Negeri Perlis dibawah seliaan Syarikat Air Perlis (SAP) mengambil sumber air mentah dari Terusanbawah seliaan Syarikat Air Perlis (SAP) mengambil sumber air mentah dari TerusanMADA sejak tahun 2006. Bagaimanapun, tiada caj air mentah dikenakan terhadapMADA sejak tahun 2006. Bagaimanapun, tiada caj air mentah dikenakan terhadapKerajaan Negeri Perlis bagi sumber air mentah tersebut.Kerajaan Negeri Perlis bagi sumber air mentah tersebut.iii) Caj Penggunaan Air Mentah Kepada Negeri Pulau Pinangiii) Caj Penggunaan Air Mentah Kepada Negeri Pulau PinangLRA Sungai Dua Pulau Pinang mendapatkan bekalan air mentah dari Sungai Muda.LRA Sungai Dua Pulau Pinang mendapatkan bekalan air mentah dari Sungai Muda.LRA ini menghasilkan sekitar 676 juta liter sehari (jlh) air terawat kepada pendudukLRA ini menghasilkan sekitar 676 juta liter sehari (jlh) air terawat kepada pendudukPulau Pinang. Semakan Audit mendapati tiada sebarang caj dikenakan terhadapPulau Pinang. Semakan Audit mendapati tiada sebarang caj dikenakan terhadapbekalan air mentah ini kerana tiada sebarang perjanjian dimeterai antara Kerajaanbekalan air mentah ini kerana tiada sebarang perjanjian dimeterai antara KerajaanNegeri.Negeri.Pada pendapat Audit, pengurusan royalti air mentah adalah tidak memuaskan keranaPada pendapat Audit, pengurusan royalti air mentah adalah tidak memuaskan keranakadar caj penggunaan air mentah kepada TLSB tidak berubah sejak tahun 1995. Airkadar caj penggunaan air mentah kepada TLSB tidak berubah sejak tahun 1995. Airmentah diberi secara percuma kepada Negeri Perlis sejak tahun 1999. Manakala cajmentah diberi secara percuma kepada Negeri Perlis sejak tahun 1999. Manakala cajair mentah tidak pernah dikenakan kepada Negeri Pulau Pinang.air mentah tidak pernah dikenakan kepada Negeri Pulau Pinang.d) Kualiti Air Mentahd) Kualiti Air MentahKlasifikasi Indeks Kualiti Air Negara (IKAN) telah diperkenalkan oleh JAS untukKlasifikasi Indeks Kualiti Air Negara (IKAN) telah diperkenalkan oleh JAS untukmenentukan kualiti air sungai. Sungai diklasifikasikan kepada lima kelas seperti dimenentukan kualiti air sungai. Sungai diklasifikasikan kepada lima kelas seperti diJadual 5.4. Manakala Julat Indeks Kualiti Air adalah seperti di Jadual 5.5.Jadual 5.4. Manakala Julat Indeks Kualiti Air adalah seperti di Jadual 5.5.Jadual 5.4Jadual 5.4Klasifikasi Indeks Kualiti Air Negara (IKAN)Klasifikasi Indeks Kualiti Air Negara (IKAN)Kelas Julat IKAN KlasifikasiKelas Julat IKAN KlasifikasiPemuliharaan alam, sumber air asli yang tidak memerlukan92.7 Pemuliharaan alam, sumber air asli yang tidak memerlukanI > 92.7 sebarang rawatan.sebarang rawatan.Berstatus bersih, mengikut Interim Piawaian Kualiti AirBerstatus bersih, mengikut Interim Piawaian Kualiti AirII 76.5 92.7 Kebangsaan Malaysia sesuai untuk bekalan air tetapiII 76.5 – 92.7 Kebangsaan Malaysia sesuai untuk bekalan air tetapirawatan konvensional diperlukan untuk tujuan tersebut.rawatan konvensional diperlukan untuk tujuan tersebut.Berstatus bersih, mengikut Interim Piawaian Kualiti AirBerstatus bersih, mengikut Interim Piawaian Kualiti AirIII 51.9 76.5 Kebangsaan Malaysia sesuai untuk bekalan air tetapiIII 51.9 – 76.5 Kebangsaan Malaysia sesuai untuk bekalan air tetapirawatan lanjut diperlukan untuk tujuan tersebut.rawatan lanjut diperlukan untuk tujuan tersebut.IV 31.0 51.9 Tujuan pengairan sahaja.IV 31.0 – 51.9 Tujuan pengairan sahaja.31.0 Tidak sesuai untuk bekalan air dan pengairan.V < 31.0 Tidak sesuai untuk bekalan air dan pengairan.Sumber Kementerian Sumber Asli Dan Alam SekitarSumber : Kementerian Sumber Asli Dan Alam SekitarJadual 5.5Jadual 5.5Julat Indeks Kualiti Air Kementerian Sumber Asli Dan Alam SekitarJulat Indeks Kualiti Air Kementerian Sumber Asli Dan Alam SekitarBerdasarkan Indeks Kualiti Air NegaraBerdasarkan Indeks Kualiti Air NegaraJulat IndeksIKANJulat IndeksIKANBersih Separa Tercemar TercemarBersih Separa Tercemar TercemarIndeks Kualiti Air Negara 81 100 60 80 59Indeks Kualiti Air Negara 81 - 100 60 - 80 0 - 59Sumber Kementerian Sumber Asli Dan Alam SekitarSumber : Kementerian Sumber Asli Dan Alam83 83Sekitar83

i) Pencemaran Air MentahSungai Muda dan Sungai Padang Terap membekalkan air mentah kepada LRAKulim Hi-Tech dan LRA Pelubang. Semakan Audit terhadap rekod JAS berkenaanjulat IKAN mendapati pada tahun 2006 hingga 2008, Sungai Muda dan SungaiPadang Terap diklasifikasikan sebagai Kelas II, iaitu berstatus bersih. TerusanMADA yang membekalkan air mentah kepada LRA Sg. Baru tidak diberi pengelasanoleh JAS Kedah. Berdasarkan maklum balas JAS Kedah, IKAN hanya digunakanuntuk menilai kualiti air sungai semula jadi dan bukannya terusan buatan manusia.Bagaimanapun, pihak Jabatan Kesihatan Negeri Kedah (JKN) bersama TLSB adamenjalankan Kajian Kebersihan (Sanitary Survey) di Terusan tersebut pada tahun2008. Selain itu, pihak MADA juga ada menjalankan ujian kualiti air di terusantersebut untuk tujuan pengairan. Mengikut Laporan Kajian Kebersihan Tahun 2007yang dilaksanakan di bawah Program KMAM Negeri Kedah, penurunan kualiti airsungai adalah disebabkan oleh pembuangan sisa pepejal, kandungan organik,kumbahan dan bahan buangan industri. Indeks Kualiti Air Negara bagi sumber airmentah yang diambil di LRA terpilih pada tahun 2008 adalah seperti di Jadual 5.6.Jadual 5.6Indeks Kualiti Air Negara Bagi Sumber Air Mentah Pada Tahun 2008Bil. Stesen Sungai Tarikh IKAN Kelas Status1. Jambatan Merdeka (2MD15) Muda 8.07.2008 86 II Bersih2. Pelubang (2KD02) Padang Terap 10.07.2008 87 II Bersih3. Sg. Baru Terusan MADA Tiada Tiada Tiada TiadaSumber : Laporan JAS KedahSemakan Audit terhadap rekod ujian kualiti air mentah JAS Kedah bagi Lembangan SungaiMuda iaitu di Sungai Jerong, Sungai Muda, Sungai Tawar, Sungai Ketil, Sungai Sedim,Sungai Karangan, Sungai Pegang dan Sungai Chepir mendapati secara keseluruhannyaLembangan Sungai Muda berada dalam Kelas II. Bagaimanapun, hanya Sungai Jerongyang merupakan anak sungai kepada Sungai Muda berada dalam status tercemar.Keputusan ujian yang dijalankan oleh JAS terhadap kualiti air mentah di Sungai Jerongadalah seperti di Jadual 5.7.Jadual 5.7Indeks Kualiti Air Negara Sungai Jerong Bagi Tahun 2006 Hingga 2008StesenNHTarikh3 -NL NH 3 -F E.Coli ColiformJASmg/l mg/l MPN MPNIKAN Kelas Status06.01.06 9.11 - 6,800 17,700 55 III Tercemar16.04.06 48.2 - 19,700 30,700 48 IV Tercemar10.07.06 11.4 9.62 6,700 37,500 53 III TercemarSimpang12.10.06

Hasil lawatan pihak Audit dan JAS ke sekitar laluan Sungai Jerong pada Januari 2009mendapati aktiviti penternakan lembu dilakukan oleh penduduk setempat di mana lembulembuberkeliaran berdekatan anak sungai dan najis lembu turut dibuang ke dalam anaksungai. JAS Kedah memaklumkan bahawa kes pencemaran tersebut di luar bidangkuasanya dan pihak bertanggungjawab adalah Pihak Berkuasa Tempatan dan JabatanPerkhidmatan Veterinar. Selain itu, didapati sebuah kilang getah beroperasi bersebelahananak sungai berkenaan dan berdasarkan maklum balas pihak JAS Kedah, operasi kilanggetah ini dipantau secara berkala melalui tindakan penguatkuasaan serta pemantauan olehpihak kilang sendiri. Manakala menurut laporan daripada aktiviti penguatkuasaan danlaporan berkala daripada kilang, pelepasan effluent daripada kilang ini adalah mematuhiperuntukan undang-undang. Kesan aktiviti perladangan pula menyumbang kepadapeningkatan kandungan E.Coli dan Ammonia dalam air mentah di kawasan ini. Antarapunca pencemaran adalah seperti di Foto 5.2, Foto 5.3, Foto 5.4 dan Foto 5.5.Foto 5.2 Foto 5.3Ternakan Lembu Bebas Berkeliaran Najis Lembu Dibuang Ke Dalam SungaiSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Kg. Sg. Division, Sg. Petani (Sg. Jerong)Tarikh : 17 Januari 2009Sumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Kg. Sg. Division, Sg. Petani (Sg. Jerong)Tarikh : 17 Januari 2009Foto 5.4 Foto 5.5Kilang Getah Bersebelahan Sungai Sampah Sarap Dibuang Di Tebing SungaiSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Kg. Sg. Division, Sg. Petani (Sg. Jerong)Tarikh : 17Januari 2009Sumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Kg. Sg. Division, Sg. Petani (Sg. Jerong)Tarikh : 17 Januari 20098585

Pada pendapat Audit, sumber air mentah di Lembangan Sungai Muda, Kedah beradapada tahap memuaskan kerana mengikut Interim Piawaian Kualiti Air KebangsaanMalaysia, kualiti air adalah berstatus bersih di mana ia sesuai untuk bekalan air.ii) Analisis Kualiti Air MentahPengambilan sampel air mentah dibuat di muka sauk atau di LRA oleh Unit KMAMdan kakitangan loji bagi menguji sama ada kualiti air mentah mematuhi piawaianyang ditetapkan. Jadual 5.8 adalah analisis terhadap kualiti air mentah di NegeriKedah bagi tahun 2006 hingga 2007 yang diambil oleh Unit KMAM.Jadual 5.8Analisis Kualiti Air Mentah Di Kedah Bagi Tahun 2006 Hingga 2007Bil. ParameterHad Yang2006 2007Dibenarkan A B C A B CKumpulan I1. Total Coliform 5000MPN/100ml 1,396 344 24.6% 1,439 565 39.3%2. E.Coli 5000MPN/100ml 1,396 216 15.5% 1,439 283 19.7%3. pH Low-5.5 1,398 2 0.1% 1,444 25 1.7%4. pH High-9.0 1,398 3 0.2% 1,444 0 0.0%5. Kekeruhan 1000 NTU 1,402 4 0.3% 1,441 7 0.5%6. Warna 300TCU 1,298 53 4.1% 1,232 116 9.4%Kumpulan II7. Iron 1.0 mg/l 345 173 50.1% 330 155 47%8. Aluminium 0.2 mg/l 344 129 37.5% 331 142 42.9%9. Ammonia 0.5 mg/l 315 1 0.3% 426 3 0.7%10.Chemical OxygenDemand (COD)10 mg/l 252 46 18.3% 257 34 13.2%11. Manganese 0.2 mg/l 345 17 4.9% 332 13 3.9%12.Biological OxygenDemand (BOD)6 mg/l 247 0 0.0% 245 3 1.2%13. Nitrate 10 mg/l 345 1 0.3% 425 1 0.2%Kumpulan III14. Mercury 0.001mg/l 112 0 0.0% 110 0 0.0%15. Cadmium 0.005mg/l 110 0 0.0% 109 0 0.0%16. Arsenic 0.05mg/l 113 0 0.0% 110 0 0.0%17. Lead 0.1mg/l 113 0 0.0% 110 0 0.0%18. Chromium 0.5mg/l 111 0 0.0% 105 0 0.0%Sumber : Unit Kejuruteraan Kesihatan, JKN KedahPetunjuk : A - Bilangan SampelB - Bilangan Pelanggaran SampelC - Peratus Pelanggaran SampelBerdasarkan Laporan Tahunan Program KMAM oleh Unit Kejuruteraan Kesihatan,JKN Kedah, semakan Audit mendapati secara keseluruhannya air mentah NegeriKedah pada tahun 2007 menunjukkan penurunan kualiti berbanding tahun 2006.Penurunan kualiti ini disebabkan peningkatan Total Coliform dan E.Coli dalam airmentah akibat pembuangan sampah sarap dan effluent di bahagian hulu muka saukterutama dari kawasan yang ada penempatan, pekan, pembinaan dan juga aktivitipenternakan. Laporan Tahunan Program KMAM turut melaporkan peningkatanpelanggaran parameter Kumpulan II disebabkan oleh kegiatan perlombongan pasirdi sungai-sungai dan juga penerokaan tanah baru berdekatan sungai. Kualiti airmentah yang rendah memberi kesan kepada peningkatan kos merawat airmentah di LRA.8686

Pada pendapat Audit, kualiti air mentah adalah memuaskan. Bagaimanapun,kurangnya pemantauan terhadap punca pencemaran menjadi faktor penyumbangkepada penurunan kualiti air mentah.5.5.3 Loji Rawatan AirLRA merupakan instalasi utama dalam proses merawat air mentah sebelum diagihkankepada pengguna. Terdapat tiga agensi bekalan air yang mengendalikan LRA di NegeriKedah iaitu JBA Kedah, TLSB dan AUI.a) Makmal Di Loji Rawatan AirPihak Audit telah memilih satu sampel LRA bagi setiap Agensi berdasarkan rangkaianyang terlibat. LRA yang dipilih ialah LRA Kulim Hi-Tech, LRA Sungai Baru dan LRAPelubang di mana ianya menjalankan Rawatan Penuh terhadap air mentah danmempunyai makmal di loji.Semakan Audit mendapati makmal di LRA Sg. Baru yang dikendali oleh TLSBmempunyai sijil Skim Akreditasi Makmal Malaysia (SAMM) berdasarkan ISO/IEC17025:2005 yang diterima pada 26 Mac 2008. Manakala bagi LRA Pelubang yangdikendali oleh AUI telah mengguna pakai Sistem Pengurusan Kualiti berdasarkan ISO9001:2000. Pensijilan ini membuktikan sistem pengurusan makmal tersebut diuruskanmengikut standard kualiti yang diterima sebagaimana amalan terbaik bagi makmal lain.Pemeriksaan Audit terhadap semua makmal di LRA tersebut mendapati keadaan yangkemas dan teratur serta mempunyai sistem penyimpanan rekod yang baik.Kualiti air hanya dapat ditentukan melalui ujian yang dijalankan terhadap air mentah atauair yang telah dirawat. Pemerhatian Audit mendapati di setiap LRA disediakan makmalbagi menjalankan ujian fizikal seperti ujian terhadap parameter kekeruhan, warna, pHdan baki klorin. Senarai ujian yang dijalankan di ketiga-tiga makmal LRA adalah sepertidi Jadual 5.9.Jadual 5.9Senarai Ujian Yang Dijalankan Di LRABil. LRA Jenis Air Jenis Ujian KekerapanKulim Air Mentah pH, kekeruhan, warna Setiap 2 jam1. Hi-Tech Air Mendap pH, kekeruhan, warna Setiap 2 jam(JBA) Air Bersih pH, warna, kekeruhan, Bebas Klorin, Fluorida, Aluminium Setiap 2 jamAir MentahpH, kekeruhan, warnaSetiap 2 jamIron, Manganese, Ammonia, AlkalinitySekali seharipH, kekeruhan, warnaSetiap 2 jamSg. Baru Air Mendap2.Aluminium, Iron, Manganese, Ammonia, Alkalinity Sekali sehari(TLSB)pH, warna, kekeruhan, Aluminium, Bebas Klorin, TotalSetiap 2 jamAir Bersih Chlorine, FluoridaIron, Manganese, Ammonia, Alkalinity, Total Coliform Sekali sehariAir MentahpH, kekeruhan, warna, bauSetiap 2 jamAmmoniaSekali sehari3.Pelubang Air Mendap pH, kekeruhan, warna, bau Setiap 2 jam(AUI)pH, warna, kekeruhan, Bebas Klorin, Fluorida, Aluminium Setiap 2 jamAir Bersih Total Coliform, E.Coli, AmmoniaSekali sehariTDS, Chloride, Iron, Hardness, Manganese, Nitrate Sekali sebulanSumber : JBA Kedah, TLSB dan AUI8787

Semakan lanjut mendapati LRA Sg. Baru dan LRA Pelubang menjalankan ujian bagiparameter Kumpulan 3 dan 4 seperti Mercury, Cadmium, Arsenic, Lead, ChromiumAldrin/Dieldrin, Heptachlor, Methoxychlor, Hexachlorobenzence, Lindane dan Chlordane.Bagaimanapun, ujian ini dilaksanakan di makmal pihak ketiga iaitu Taliworks AnalyticalLab bagi LRA Sg. Baru dan Edtech Associates Sdn. Bhd. bagi LRA Pelubang. Manakalabagi LRA Kulim Hi-Tech hanya bergantung kepada ujian yang dijalankan oleh KKMsahaja.Pada pendapat Audit, ujian yang dilaksanakan di makmal loji adalah baik keranamematuhi garis panduan KMAM.b) Kakitangan Di Loji Rawatan AirMengikut Manual Program KMAM, ujian kualiti air di loji boleh dijalankan oleh operatorloji yang terlatih di bawah arahan Ahli Kimia atau kakitangan makmal yang bertauliah.Lawatan Audit ke LRA terpilih mendapati makmal LRA Kulim Hi-Tech (JBA Kedah) tidakmempunyai Ahli Kimia. Kategori jawatan mengikut loji adalah seperti di Jadual 5.10.Jadual 5.10Kategori Jawatan Mengikut Loji Rawatan AirPerjawatanPengurusLojiAhliKimiaPembantuMakmalJuruteknikOperator Loji(Makmal)JumlahKulim Hi-Tech (JBA) * - - 1 9 10Sg. Baru (TLSB) 1 1 4 8 6 20Pelubang (AUI) 1 1 3 6 12 23Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUINota : * Diuruskan Oleh JuruteknikSemakan Audit mendapati LRA Kulim Hi-Tech diuruskan oleh seorang Juruteknik dimana pada masa yang sama Juruteknik tersebut bertanggungjawab terhadap dua buahloji lain. Selain itu, ujian fizikal kualiti air dilaksanakan oleh operator sahaja dan tidakdipantau oleh pegawai yang bertauliah.Pada pendapat Audit, kecekapan kakitangan di LRA Kulim Hi-Tech tidak memuaskankerana tiada pegawai yang bertauliah seperti Pembantu Makmal atau Ahli Kimiamemantau keputusan ujian.c) Prosedur Dan Protokol PensampelanProsedur dan protokol pensampelan hendaklah disediakan dengan lengkap, kemas kiniserta mudah difahami sebagai garis panduan kepada kakitangan dalam menjalankanpensampelan. Semakan Audit mendapati Unit KMAM menggunakan Manual ProgramKMAM yang menerangkan dengan terperinci kaedah dan prosedur pensampelan.Kakitangan TLSB pula mengguna pakai prosedur pensampelan berdasarkan WaterAnalysis Hand Book HACH 3rd Edition dan Standard Methods for the Examination ofWater and Wastewater 20th Edition. Manakala AUI pula mengguna pakai Arahan KerjaTerhadap Ujian Makmal berdasarkan Buku Panduan Alatan Ujian setiap parameter.Bagaimanapun, di loji JBA Kedah tiada manual atau prosedur khusus disediakan dalammenjalankan pensampelan. Kakitangan loji hanya bergantung kepada latihan yang8888

diberikan ketika menjalani kursus sahaja. Berdasarkan maklum balas, pihak JBA Kedahakan menggunapakai Makmal Program KMAM sebagai rujukan.Pada pendapat Audit, prosedur dan protokol pensampelan bagi JBA Kedah adalahtidak memuaskan kerana tiada manual atau prosedur khusus sebagai rujukan dalammenjalankan pensampelan.d) Peralatan Yang DigunakanPeralatan yang digunakan untuk menjalankan ujian pensampelan hendaklah beradadalam keadaan baik, mencukupi, terkini dan diuruskan dengan baik dari segipenyelenggaraan dan kalibrasinya. Peralatan yang digunakan bagi ujian parameterkualiti air di makmal LRA adalah seperti di Jadual 5.11.Jadual 5.11Senarai Peralatan Pengujian Kualiti Air Bagi LRABil.Parameter LRA Kulim Hi-Tech LRA Sg. Baru LRA PelubangDiuji Peralatan Jenama Peralatan Jenama Peralatan Jenama1. pH Sension 1 HACHMetler Hanna (HI8424)Portable pH MeterHANNAToledo pH meterSension 3HACHSension 156 HACHpH 720WTW2. Kekeruhan2100P2100N2100PHACHHACHTurbidimeter TurbidimeterTurbidimeterHACH3. KlorinDR 890Photometer 5000 Palintest DR 2000 SpectroHACHColorimeterPocket Calorimeter HACH photometerHACH4. WarnaDR 890Nesslerisier 2000DR 2000 SpectroHACHLavibondColorimeterComparatorphotometerHACH5.Aluminium/ DR 890DR2010 SpectroDR 2000 SpectroHACHHACHFluorida ColorimeterphotometerphotometerHACH6.E.Coli, TotalOven (Incubator) ThermolyneTiada TiadaIncubatorColiformQuantitray Sealer IDEXX 2XMEMMERTSumber : JBA Kedah, TLSB dan AUISemakan Audit mendapati makmal LRA dilengkapi dengan peralatan yang mencukupi danterkini untuk menjalankan ujian parameter kualiti air. Peralatan dan penyelenggaraannyatelah direkodkan dengan kemas kini dalam Daftar Peralatan Dan Penyelenggaraan.Pada pendapat Audit, peralatan yang digunakan adalah baik kerana mampu mengujitahap kualiti air.e) Penggunaan FluoridaPemfluoridaan merupakan satu daripada piawaian mutu air minum yang ditetapkan olehKKM bagi meningkatkan taraf kesihatan gigi pengguna. Pihak JBA memaklumkanbahawa hanya dua buah LRA di Kedah iaitu LRA Padang Sanai dan LRA Lubok Merbautidak menggunakan fluorida dalam proses rawatan air kerana LRA tersebut tidakdilengkapi dengan sistem pendosan fluorida.Pada pendapat Audit, penggunaan fluorida di LRA Negeri Kedah adalah baik kerana31 daripada 33 iaitu 93.9% LRA yang menggunakan fluorida dalam rawatan airnya.8989

f) Pelanggaran Parameter Kualiti Air Bersih Di LRAKualiti parameter air terawat hendaklah mematuhi Parameter Standard Mutu Air MinumKebangsaan adalah seperti di Jadual 5.12.Jadual 5.12Parameter Standard Mutu Air Minum KebangsaanParameterTahapFluoridaAntara 0.4 – 0.6 mg/literKekeruhanKurang daripada 5 NTUpH Antara 6.5 - 9.0WarnaKurang daripada 15 TCUBaki KlorinAntara 0.2 – 5.0 mg/literBaki AluminiumKurang daripada 0.2 mg/literManganeseKurang daripada 0.1 mg/literSumber: Kementerian Kesihatan MalaysiaAnalisis Audit terhadap rekod ujian parameter yang dijalankan oleh ketiga-tiga lojimendapati berlaku pelanggaran parameter kualiti air terawat. Kekerapan pelanggaranparameter kualiti air terawat semasa ujian rutin setiap dua jam di LRA adalah seperti diJadual 5.13.Jadual 5.13Analisis Terhadap Kualiti Air Terawat Di LRA Bagi Tahun 2006 Hingga 2008Pelanggaran2006 2007 2008LRAParameterA B C A B C A B CFluoridaKulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 1 0.02% 4,380 28 0.6%Sg. Baru 3,782 189 5.0% 3,807 179 4.7% 3,851 119 3.1%Pelubang 4,380 5 0.1% 4,380 2 0.05% 4,380 4 0.1%Kulim Hi-Tech 4,380 6 0.1% 4,380 125 2.9% 4,380 84 1.9%Kekeruhan Sg. Baru 3,782 1 0.03% 3,807 4 0.1% 3,851 3 0.1%Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 3 0.07% 4,380 0 0.0%Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 24 0.5% 4,380 17 0.4%pHSg. Baru 3,782 42 1.1% 3,807 111 2.9% 3,851 27 0.7%Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%Warna Sg. Baru 3,782 0 0.0% 3,807 266 7.0% 3,851 5 0.1%Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%Kulim Hi-Tech JBA Tidak Menjalankan Ujian Terhadap Parameter IniManganese Sg. Baru 732 15 2.0% 365 0 0.0% 365 3 0.8%AluminiumPelubang 12 0 0.0% 12 0 0.0% 12 0 0.0%Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%Sg. Baru 3,782 93 2.5% 3,807 51 1.3% 3,851 0 0.0%Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUIPetunjuk : A - Jumlah Sampel DibuatB - Jumlah PelanggaranC - Peratus PelanggaranPihak Audit mendapati faktor utama berlaku pelanggaran parameter adalah akibatkegagalan operasi dan peralatan pendosan serta kadar pendosan bahan kimia yangkurang tepat. Selain itu, pihak Audit dimaklumkan oleh TLSB bahawa pelanggaranAluminium dan Warna di LRA Sg. Baru berlaku ketika musim menyemai padi kerana airdari sawah dilepaskan ke dalam Terusan MADA. Ini menyebabkan air yang dibekalkankepada pengguna tidak menepati piawaian yang ditetapkan oleh KKM sekali gus bolehmenjejaskan kesihatan pengguna. Bagaimanapun, pelanggaran yang berlaku dalamjulat yang kecil. Oleh itu, pihak Audit berpendapat kualiti air terawat di ketiga-tiga LRAadalah bersih dan selamat digunakan.9090

Pada pendapat Audit, kualiti air terawat di ketiga-tiga LRA adalah baik kerana kualitiair terawat menepati piawaian sebelum diagihkan kepada pengguna.5.5.4 Tangki/Kolam ImbanganAir terawat dari LRA disalurkan ke tangki imbangan dahulu sebelum disalurkan ke tangkiperkhidmatan melalui paip utama dan seterusnya diagihkan kepada pengguna. Di NegeriKedah, tangki imbangan diselia dan disenggarakan oleh JBA Kedah, TLSB dan AUIberdasarkan rangkaian masing-masing.a) Pemeriksaan Dan CucianProgram pemeriksaan dan cucian tangki imbangan perlu dijalankan bagi memastikankeadaan dalam tangki imbangan bersih dan tidak menjejaskan kualiti air terawat.Pemeriksaan Audit mendapati status pencucian tangki imbangan dalam rangkaian LRAyang dipilih adalah seperti di Jadual 5.14.Jadual 5.14Status Pencucian Tangki Imbangan Bagi Rangkaian Yang DipilihLojiTarikh Akhir TarikhKosTangki ImbanganKaedahRawatan AirPencucian Perancangan(RM)Kulim Bukit Jelutong Tiada Tiada Tiada TiadaHi-Tech PKNK Tiada Tiada Tiada TiadaPadang Saga 3 Nov 2007 Tiada Robotik 19,500Sg. Baru Pulau Tuba 3 Tiada 2009 Tiada TiadaPenarak Ogos 2008 Tiada Manual TiadaBukit Mengkuangi. RA(5MG) 14.07.2002 14.07.2007 Manual Tiadaii. RB(5MG) 03.07.2006 03.07.2011 Manual TiadaPelubang iii. RC(5MG) 24.09.2002 24.09.2007 Manual TiadaBukit Tinggii. RA(5MG) 28.08.2006 28.08.2011 Manual Tiadaii. RB(2MG) 02.10.2003 02.10.2007 Manual TiadaSumber: JBA Kedah, TLSB dan AUISemakan Audit mendapati JBA Kedah tidak menyediakan jadual atau perancanganpencucian kolam bagi Tangki Imbangan Bukit Jelutong dan Tangki Imbangan PKNK.Pihak Audit dimaklumkan Tangki Imbangan Bukit Jelutong mempunyai permintaanbekalan air bersih yang tinggi setiap hari daripada kawasan Perindustrian Kulim Hi-Techdan kawasan sekitarnya. Operasi pencucian tangki secara manual akan menyebabkangangguan bekalan air di kawasan tersebut. Selain itu, penyenggaraan dan pencuciantangki imbangan lain di bawah seliaan JBA Kedah dijalankan secara ad-hoc mengikutkeperluan. Namun begitu, program penyenggaraan secara berkala baru dimulakanpada tahun 2008 oleh JBA daerah masing-masing. Manakala di dalam rangkaian LRASungai Baru didapati Tangki Imbangan Padang Saga 3 dan Penarak telah dicucimasing-masing pada bulan November 2007 dan Ogos 2008. Bagi Tangki Pulau Tuba 3,ia belum pernah dibersihkan kerana kualiti air memuaskan dan dijadualkan akan dicucipada tahun 2009. Tangki Padang Saga 3 dicuci dengan menggunakan kaedah robotikdengan kos sejumlah RM19,500. Foto 5.6 menunjukkan proses cucian tangki imbanganmenggunakan kaedah robotik.9191

Monitor KawalanFoto 5.6Kaedah Pencucian RobotikRobot PencuciRobot Dimasukkan KeDalam TangkiSemasa Cucian Selepas Cucian Sisa MendapanSumber : TLSBLokasi : Tangki Imbangan Padang Saga 3, Langkawi (TLSB)Tarikh : 26 November 2007Bagi lima buah tangki imbangan yang diselia oleh AUI, jadual cucian ada disediakan.Setiap tangki dicuci dalam tempoh lima tahun sekali. Kali terakhir cucian dibuat bagikelima-lima tangki ialah pada tahun 2002, 2003 dan 2006. Berdasarkan perancanganAUI, cucian seterusnya bagi tangki tersebut ialah pada tahun 2007 dan 2011,bagaimanapun ia tertakluk kepada kelulusan JBA Kedah serta kualiti semasa air dariService Reservoir Outlet (SRO).Pada pendapat Audit, program pencucian tangki imbangan seliaan JBA Kedah adalahtidak memuaskan kerana kerja cucian tangki tidak dilaksanakan.b) Tahap Keselamatan Tangki ImbanganTahap keselamatan kawasan tangki air hendaklah berada dalam keadaan yang baik,selamat dari sebarang pencerobohan dan tidak terdedah kepada sebarang ancamansabotaj serta pencemaran yang akan menjejaskan kualiti air. Bagi memastikankeselamatan tangki imbangan terjamin, pihak JBA Kedah hendaklah memastikankeperluan mewartakannya di bawah keutamaan sasaran penting serta mematuhi kriteriayang ditetapkan. Lawatan Audit ke tangki imbangan di dalam rangkaian LRA yang dipilihmendapati status keselamatannya seperti di Jadual 5.15.9292

LRAKulimHi-TechSg. BaruPelubangJadual 5.15Status Keselamatan Tangki ImbanganTangki ImbanganKriteriai ii iii iv vStatusBukit Jelutong X X √ X X Tidak MemuaskanPKNK X X √ √ √ MemuaskanPadang Saga 3 X X √ √ √ MemuaskanPulau Tuba-Tank 3 X X √ √ √ MemuaskanPenarak √ √ √ √ √ BaikBukit Mengkuangi. RA (5MG) √ X √ √ √ Memuaskanii. RB (5MG) √ X √ X √ Memuaskaniii. RC (5MG) √ X √ X √ MemuaskanBukit Tinggii. RA (5MG) √ √ √ √ X Memuaskanii. RB (2MG) √ √ √ √ X MemuaskanSumber : Jabatan Audit NegaraPetunjuk :i. Kawasan tangki imbangan hendaklah berpagar, berkunci dan berkeadaan baikii. Papan tanda larangan dipasangiii. Pintu tangki imbangan hendaklah berkeadaan baik dan berkunciiv. Mempunyai jaring pengudaraanv. Mempunyai penutup ruang pemeriksaanLawatan Audit ke Tangki Imbangan Bukit Tinggi mendapati adanya kesan tanah runtuhdi cerun berhampiran tangki. Kejadian ini hanya disedari pihak JBA Kedah ketikalawatan tersebut. Ancaman terhadap keselamatan tangki imbangan boleh menyebabkankesan yang besar kepada ekonomi dan penduduk sekitar. Foto 5.7 dan Foto 5.8menunjukkan tanah runtuh dan batu besar yang jatuh hanya kira-kira 15 kaki daridinding Tangki Imbangan Bukit Tinggi. Bagaimanapun, berdasarkan maklum balas JBAKedah pada 21 April 2009, proses memanggil sebut harga untuk kerja pembaikan cerunberkenaan telah dibuat.Foto 5.7 Foto 5.8Keadaan Tanah Dan Batu Yang Runtuh Berhampiran Tangki ImbanganTanah RuntuhDinding TangkiSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Tangki Imbangan Bukit Tinggi, Kubang PasuTarikh : 22 Disember 2008Lawatan Audit juga mendapati kesan pencerobohan pada pagar yang telah dipotongoleh pihak tidak bertanggungjawab dalam kawasan tangki imbangan telah hilangdipercayai dicuri. Foto 5.9, Foto 5.10, Foto 5.11 dan Foto 5.12 menunjukkan keadaanpagar yang dicerobohi.9393

Foto 5.9 Foto 5.10Keadaan Pagar Yang DicerobohiSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Tangki Imbangan Bukit Jelutong dan PKNK,Kulim Tarikh : 2 November 2008Foto 5.11 Foto 5.12Keadaan Pagar Yang DicerobohiSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Tangki Imbangan Tank 3 Pulau Tuba,LangkawiTarikh: 26 November 2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Tangki Imbangan Padang Saga,LangkawiTarikh: 17 November 2008Foto 5.13 menunjukkan keadaan ruang pemeriksaan di tangki imbangan yang tidakmempunyai penutup.9494

Foto 5.13Ruang Pemeriksa Tidak Mempunyai PenutupSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Tangki Imbangan RA Bukit TinggiTarikh : 22 Disember 2008Pada pendapat Audit, pengurusan tahap keselamatan tangki imbangan adalahmemuaskan. Bagaimanapun, masih terdapat kesan pencerobohan berlaku di kawasantangki imbangan yang dilawati.5.5.5 Stesen Pensampelan Air (SPA)Pensampelan dan ujian kualiti air merupakan salah satu pemeriksaan dan pemantauanterhadap kualiti air bagi memastikan air yang dibekalkan kepada pengguna adalah bersihdan selamat digunakan. Ujian pensampelan kualiti air dijalankan bermula di peringkat airmentah sehingga air bersih.a) Jumlah SPA Yang Digunakan Oleh KKMJumlah SPA hendaklah sentiasa dikemas kini di mana senarai SPA mestilah samaantara Agensi bekalan dengan KKM. Semakan Audit mendapati KKM, JBA dan TLSBmempunyai senarai SPA yang sama. Jumlah SPA yang direkodkan adalah sebanyak427 buah. Semakan Audit selanjutnya mendapati 57 buah daripada 427 buah SPAdi Negeri Kedah tidak berfungsi disebabkan SPA rosak, tiada air, tidak mengikutspesifikasi, SPA dirobohkan akibat pelebaran jalan dan perlu pembinaan baru. Olehitu, pihak KKM tidak dapat menjalankan ujian pensampelan dan menilai kualiti air dikawasan tersebut. Bagaimanapun, SPA yang tidak berfungsi ini adalah dalam perhatianJBA Kedah untuk tindakan pemulihan. Status SPA di Negeri Kedah bagi tahun 2008adalah seperti di Jadual 5.16.9595

Jadual 5.16Status Stesen Pensampelan Jadual Air Di 5.16 Negeri Kedah Bagi Tahun 2008Status Stesen Pensampelan Air SPA Di Negeri SPA Kedah TidakBagi Tahun 2008 PerluBilanganSPASPADaerahTiada SPA SPA MengikutTidakPembinaan PerluBilangan SPARosakSPADirobohkan SPADaerahTiada AirSpesifikasiMengikutPembinaan BaruSPA RosakDirobohkanKulim 57 10 Air 12 Spesifikasi0 4 Baru 0Kulim Kubang Pasu 57 38 10 1 12 0 0 47 0Kubang Langkawi Pasu 38 43 10 0 0 70 0Langkawi Kuala Muda 43 67 04 0 01 0 01Kuala Bandar Muda Baharu 67 22 41 0 10 0 10Bandar Baling Baharu 22 42 10 0 0 0 0Baling Yan 42 20 0 0 0 0 01Yan Padang Terap 20 27 0 0 0 0 10Padang Sik Terap 27 41 06 05 0 04 0Sik Kota Setar 41 51 60 50 0 40 0Kota Pendang Setar 51 19 0 0 0 0 0Pendang Jumlah 427 19 22 0 17 0 01 15 0 02Sumber Jumlah : JKN Kedah427 22 17 1 15 2Sumber : JKN KedahPemeriksaan Audit mendapati Stesen Pensampelan A006 di Kg. Tok Jalai, Kepala BatasPemeriksaanrosakAudit mendapati Stesen Pensampelan A006 di Kg. Tok Jalai, Kepala Batasdan Foto 5.14 dan Foto 5.15 menunjukkan perbandingan antara dua stesenrosakpensampelandan Foto 5.14 dan Foto 5.15 menunjukkan perbandingan antara dua stesenair yang baik dan rosak.pensampelan airFotoyang baik dan rosak.5.14Foto 5.15Stesen Pensampelan Foto 5.14 AirStesen Pensampelan Foto 5.15AirStesen Dalam Pensampelan Keadaan BaikAirStesen Dalam Pensampelan Keadaan RosakAirDalam Keadaan BaikDalam Keadaan RosakSumber : Jabatan Audit NegaraSumber : Jabatan Audit NegaraSumber Lokasi : : SPA Jabatan B003 Audit SRO Negara Bukit MengkuangSumber Lokasi : SPA : Jabatan A006 Audit Kg.Tok NegaraJalai, Kepala BatasLokasi Tarikh : 2 SPA Ogos B003 2008SRO Bukit MengkuangLokasi Tarikh : 20 SPA Ogos A006 2008 di Kg.Tok Jalai, Kepala BatasTarikh : 2 Ogos 2008Tarikh : 20 Ogos 2008Pada pendapat Audit, jumlah SPA adalah memuaskan. Bagaimanapun, 57 buahPadadaripadapendapat 427 buahAudit, SPAjumlah tidak dapatSPA digunakanadalah memuaskan. menyebabkanBagaimanapun, kualiti air terawat57 buahtidakdaripadadapat dinilai427 secarabuah SPA menyeluruh.tidak dapat digunakan menyebabkan kualiti air terawat tidakdapat dinilai secara menyeluruh.b) Ujian Terhadap Kualiti Air Di Stesen Pensampelanb) UjianBagi memastikanTerhadap Kualiti pemantauanAir Di Stesen Pensampelankualiti air yang dibekalkan mencapai piawaian yangBagiditetapkanmemastikan pemantauan kualiti air yang dibekalkan mencapai piawaian yangdalam National Standard for Drinking Water Quality yang dikeluarkan olehditetapkanKKM,dalam National Standard for Drinking Water Quality yang dikeluarkan olehAgensi/organisasi perlu merangka dan melaksanakan aktiviti pensampelan kualitiKKM,airAgensi/organisasi perlu merangka dan melaksanakan aktiviti pensampelan kualitidi SPA yang ditetapkan. Pemeriksaan Audit mendapati TLSB menyediakan jadualair di SPA yang ditetapkan. Pemeriksaan Audit mendapati TLSB menyediakan jadualserta menjalankan ujian bersama dengan KKM manakala JBA Kedah hanyasertabergantungmenjalankan ujian bersama dengan KKM manakala JBA Kedah hanyasepenuhnya kepada ujian yang dijalankan oleh KKM. AUI pula hanyabergantung sepenuhnya kepada ujian yang dijalankan oleh KKM. AUI pula hanyamenjalankan ujian pensampelan setakat meter tangki imbangan di bawah seliaannyamenjalankan ujian pensampelan setakat meter 9696 96tangki imbangan di bawah seliaannya

kerana kontrak konsesi AUI hanya bahagian pengeluaran air terawat sahaja. PihakAudit telah menyaksikan ujian pensampelan bersama KKM dan TLSB di SPA sekitarkawasan Langkawi. Analisis Audit terhadap hasil ujian fizikal mendapati semua sampelair terawat di paip agihan/retikulasi berkenaan telah mematuhi parameter yangditetapkan. Pihak Audit juga telah menjalankan ujian bersama TLSB dan KKM NegeriPerlis di LRA Sg. Baru pada 5 November 2008. Keputusan ujian bersama adalah sepertidi Jadual 5.17.Jadual 5.17Keputusan Ujian Pensampelan Bersama TLSB Dan KKMLoji Sg. Baru (TLSB) KKM (Perlis) BezaParameter TarikhPeralatan Bacaan Peralatan Bacaan BacaanpH 05.11.08 Metler Toledo 8.83 Sension 1 7.3 1.53Klorin 05.11.08 Photometer 5000 2.5 Pocket Chlorimeter 1.67 0.83Kekeruhan 05.11.08 Tiada Tiada 2100P Turbidimeter 0.13 TiadaSumber : Jabatan Audit NegaraPihak Audit mendapati kedua-dua pihak menggunakan peralatan ujian yang berbeza. Inimengakibatkan keputusan ujian mempunyai perbezaan yang ketara. Keadaan inimenyebabkan keputusan ujian diragui serta boleh berlaku perbezaan pendapat antaraTLSB dan KKM. Antara faktor yang menyumbang kepada perbezaan bacaan ini adalahperbezaan peralatan, kalibrasi terhadap peralatan, prosedur dan pelaksanaan ujian sertakeadaan alat yang digunakan. Pihak TLSB memaklumkan bahawa pihaknya telahmelakukan kalibrasi alatan ujian serta siasatan akan dilakukan bersama pihak JKNPerlis bagi menangani masalah tersebut.Pada pendapat Audit, ujian terhadap sampel air di dalam rangkaian JBA Kedah tidakmemuaskan kerana tiada ujian pensampelan dilakukan oleh JBA Kedah terhadapkualiti air di SPA. Di samping itu, keputusan bacaan ujian pensampelan bersamaTLSB dan KKM tidak menggambarkan tahap kualiti air sebenar kerana perbezaanbacaan yang ketara.c) Pencapaian PensampelanDi bawah program pengawasan kualiti air mentah dan terawat, sampel air diambilsecara mingguan oleh unit KMAM di setiap stesen pensampelan yang dibina bagianalisis fizikal dan bakteria. Manakala bagi analisis kimia, pengambilan sampel diambilsecara bulanan. Jadual 5.18 menunjukkan prestasi pencapaian pensampelan yangdijalankan Unit KMAM di setiap daerah bagi tahun 2006 hingga 2007.9797

Jadual 5.18Prestasi Pencapaian Pensampelan Jadual 5.18 Air Mentah Dan TerawatPrestasi Pencapaian Bagi Tahun Pensampelan 2006 Hingga Air Mentah 2007Dan TerawatPencapaianBagi Tahun 2006 Pencapaian Hingga 2007 Pensampelan Jumlah PencapaianParameterTahunPensampelan Pencapaian Air MentahPencapaian Air TerawatPensampelanJumlah PensampelanPencapaianParameter Di UjiTahunPensampelan Air MentahAir TerawatPensampelanDi UjiKumpulan 1,417 A 1,402 B 98.9% C 9,058 A 8,920 B 98.5% C 10,475 A 10,322 B 98.5% CKumpulan 1 1,417 254 1,402 248 98.3% 98.9% 1,892 9,058 1,877 8,920 99.2% 98.5% 10,475 2,246 10,322 2,225 99.1%98.5%2006Kumpulan 2 115 254 114 248 99.1% 98.3% 1,892 567 1,877 565 99.6% 99.2% 2,246 682 2,225 679 99.6%99.1%2006Kumpulan 3 115 111 114 96.5% 99.1% 135 567 131 565 97.0% 99.6% 250 682 242 679 96.8%99.6%Kumpulan 4 1,437 115 1,421 111 98.9% 96.5% 8,519 135 8,214 131 96.4% 97.0% 9,956 250 9,635 242 96.8%Kumpulan 1 1,437 337 1,421 338 100.3% 98.9% 1,788 8,519 1,768 8,214 98.9% 96.4% 2,125 9,956 2,106 9,635 99.1% 96.8%2007Kumpulan 2 116 337 119 338 102.6% 100.3% 1,788 556 1,768 540 97.1% 98.9% 2,125 672 2,106 659 98.1%99.1%2007Kumpulan 3 103 116 106 119 102.9% 102.6% 124 556 127 540 102.4% 97.1% 227 672 233 659 102.6%98.1%Sumber JKN Kumpulan Kedah4 103 106 102.9% 124 127 102.4% 227 233 102.6%SumberSumber Petunjuk : JKNJKN Jumlah KedahKedah Sampel Sepatutnya DiujiPetunjukPetunjuk : A - JumlahJumlah Sebenar SampelSampelSepatutnyaSepatutnya Sampel Diuji DiujiDiujiB - JumlahJumlah Peratus SebenarSebenar Sampel Diuji SampelSampel (%) DiujiDiujiC -PeratusPeratusSampelSampelDiujiDiuji(%)(%)Pada pendapat Audit, prestasi pensampelan air yang dilaksanakan oleh unit KMAMadalahPada pendapatbaik. Bagaimanapun,Audit, prestasi pensampelanprestasi pensampelanair yang dilaksanakandapat ditingkatkanoleh unitsekiranyaKMAMsemuaadalahSPAbaik.berfungsiBagaimanapun,dengan baik.prestasi pensampelan dapat ditingkatkan sekiranyasemua SPA berfungsi dengan baik.d) Quality Assurance Programme (QAP)d) Quality KeputusanAssuranceujian pensampelanProgrammeair(QAP)mestilah mengikut parameter yang telah ditetapkanolehKeputusanKementerianujian pensampelanKesihatan Malaysiaair mestilahberdasarkanmengikut parameterQuality Assuranceyang telahProgrammeditetapkan(QAP)oleh Kementerianseperti di JadualKesihatan5.19.Malaysia berdasarkan Quality Assurance Programme(QAP) seperti di Jadual 5.19.Jadual 5.19Piawaian Yang Jadual ditetapkan 5.19 Berdasarkan QAPPiawaian Parameter Yang ditetapkan PelanggaranBerdasarkan QAPBaki Klorin Parameter Kurang Pelanggaran Dari 2.8%E. Baki Coli Klorin Kurang Dari 0.4%2.8%Baki E. Coli Klorin Dan E. Coli Kurang Dari 0.3%0.4%Kekeruhan Baki Klorin Dan E. Coli Kurang Dari 2.2%0.3%Aluminium Kekeruhan Kurang Dari 10.2%2.2%Sumber: Aluminium Kementerian Kesihatan Kurang Malaysia Dari 10.2%Sumber:Sumber:KementerianKementerianKesihatanKesihatanMalaysiaMalaysiaBerdasarkan Laporan KKM bagi tahun 2006 hingga 2008, pelanggaran parameter masihberlakuBerdasarkan di seluruhLaporan daerahKKM bagi Negeritahun Kedah.2006 hingga Maklumat2008, mengenainyapelanggaran adalahparameter sepertimasihdiJadualberlaku 5.20,di seluruh Jabualdaerah 5.21 danNegeriJadualKedah.5.22.Maklumat mengenainya adalah seperti diJadual 5.20, Jabual 5.21 dan Jadual Jadual5.22.5.20Pelanggaran Parameter Quality Assurance Jadual 5.20 Programme (QAP) Bagi Tahun 2006Pelanggaran Parameter Quality Assurance Programme (QAP) Bagi Tahun 2006Baki KlorinBaki KlorinE. ColiBaki & E. Klorin KekeruhanAluminiumBaki KlorinE. ColiBaki Klorin ColiKekeruhanAluminiumBaki KlorinE. ColiE. ColiKekeruhanAluminiumDaerah& E. ColiDaerah (QAP < 2.8%) (QAP < 0.4%) (QAP < 0.3%) (QAP < 2.2%) (QAP < 10.2%)Daerah (QAP 2.8%) (QAP 0.4%) (QAP 0.3%) (QAP 2.2%) (QAP 10.2%)(QAP < 2.8%) (QAP < 0.4%) (QAP < 0.3%) (QAP < 2.2%) (QAP < 10.2%)A B C A B C A B C A B C A B CA B C A B C A B C A B C A B CLangkawi 880 8 0.9% 880 0 0.0% 880 8 0.9% 880 4 0.5% 189 25 13.2%Langkawi 880 0.9% 880 0.0% 880 0.9% 880 0.5% 189 25 13.2%Langkawi 880 8 0.9% 880 0 0.0% 880 8 0.9% 880 4 0.5% 189 25 13.2%Kubang Pasu 702 1 0.1% 702 2 0.0% 702 0 0.0% 702 3 0.4% 138 3 2.2%Kubang Pasu 702 0.1% 702 0.0% 702 0.0% 702 0.4% 138 2.2%Kubang Pasu 702 1 0.1% 702 2 0.0% 702 0 0.0% 702 3 0.4% 138 3 2.2%Kota Setar 799 20 2.5% 802 0 0.0% 799 1 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%Kota Setar 799 20 2.5% 802 0.0% 799 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%Kota Setar 799 20 2.5% 802 0 0.0% 799 1 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%Pendang 325 2 0.6% 325 0.0% 325 0 0.0% 324 15 4.6% 62 4 6.5%Pendang 325 0.6% 325 0.0% 325 0.0% 324 15 4.6% 62 6.5%Pendang 325 2 0.6% 325 0 0.0% 325 0 0.0% 324 15 4.6% 62 4 6.5%Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 2 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 2 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%Yan 275 4 1.5% 275 3 1.1% 275 0 0.0% 274 0 0.0% 46 0 0.0%Yan 275 1.5% 275 1.1% 275 0.0% 274 0.0% 46 0.0%Yan 275 4 1.5% 275 3 1.1% 275 0 0.0% 274 0 0.0% 46 0 0.0%Padang Terap 680 11 1.6% 680 0 0.0% 680 1 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%Padang Terap 680 11 1.6% 680 0.0% 680 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%Padang Terap 680 11 1.6% 680 0 0.0% 680 1 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%Sik 868 8 0.9% 868 5 0.6% 868 0 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%Sik 868 0.9% 868 0.6% 868 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%Sik 868 8 0.9% 868 5 0.6% 868 0 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%9898 98

DaerahBaki KlorinE. ColiBaki Klorin& E. ColiKekeruhanAluminium(QAP < 2.8%) (QAP < 0.4%) (QAP < 0.3%) (QAP < 2.2%) (QAP < 10.2%)A B C A B C A B C A B C A B CBaling 1,247 0 0.0% 1,247 7 0.6% 1,247 0 0.0% 1,247 0 0.0% 276 45 16.3%Kulim 1,369 47 3.4% 1,369 4 0.3% 1,369 9 0.7% 1,369 56 4.1% 313 57 18.3%Bandar Baharu 546 2 0.4% 546 0 0.0% 546 1 0.2% 546 5 0.9% 118 20 16.9%Kedah 8,903 147 1.7% 8,906 23 0.3% 8,903 34 0.4% 8,901 261 2.9% 1,856 220 11.9%Sumber : JKN KedahPetunjuk : A - Bilangan SampelB - Bilangan Pelanggaran SampelC - Peratus Pelanggaran Sampel (%)- Melebihi Piawai DitetapkanDaerahJadual 5.21Pelanggaran Parameter Quality Assurance Programme (QAP) Bagi Tahun 2007Baki Klorin E. Coli Baki Klorin & E. Coli Kekeruhan Aluminium(QAP < 2.8%) (QAP < 0.4%) (QAP < 0.3%) (QAP < 2.2%) (QAP < 10.2%)A B C A B C A B C A B C A B CLangkawi 879 18 2.0% 860 0 0.0% 860 0 0.0% 879 16 1.8% 192 19 9.9%Kubang Pasu 674 0 0.0% 677 0 0.0% 674 0 0.0% 677 0 0.0% 112 4 3.6%Kota Setar 771 12 1.6% 771 0 0.0% 771 0 0.0% 771 21 2.7% 106 3 2.8%Pendang 364 0 0.0% 364 0 0.0% 364 0 0.0% 364 0 0.0% 74 1 1.4%Kuala Muda 1,162 54 4.6% 1,163 26 2.2% 1,162 13 1.1% 1,133 50 4.4% 223 9 4.0%Yan 239 0 0.0% 239 3 1.3% 239 0 0.0% 239 1 0.4% 42 0 0.0%Padang Terap 659 12 1.8% 659 1 0.2% 659 1 0.2% 659 55 8.3% 146 23 15.8%Sik 868 7 0.8% 868 0 0.0% 868 0 0.0% 868 103 11.9% 174 32 18.4%Baling 1,299 6 0.5% 1,299 1 0.1% 1,299 0 0.0% 1,299 3 0.2% 285 45 15.8%Kulim 1,226 77 6.3% 1,226 5 0.4% 1,226 3 0.2% 1,219 149 12.2% 268 31 11.6%Bandar Baharu 528 12 2.3% 528 0 0.0% 528 0 0.0% 528 73 13.8% 103 12 11.7%Kedah 8,669 198 2.3% 8,654 36 0.4% 8,650 17 0.2% 8,636 471 5.5% 1,725 179 10.4%Sumber : JKN KedahPetunjuk : A - Bilangan SampelB - Bilangan Pelanggaran SampelC - Peratus Pelanggaran Sampel (%)- - Melebihi Piawai DitetapkanDaerahJadual 5.22Pelanggaran Parameter Quality Assurance Programme (QAP) Bagi Tahun 2008Baki Klorin E. Coli Baki Klorin & E. Coli Kekeruhan Aluminium(QAP < 2.8%) (QAP < 0.4%) (QAP < 0.3%) (QAP < 2.2%) (QAP < 10.2%)A B C A B C A B C A B C A B CLangkawi 727 14 1.9% 717 7 1.0% 717 5 0.7% 727 14 1.9% 66 1 1.5%Kubang Pasu 535 0 0.0% 504 0 0.0% 499 0 0.0% 528 13 2.5% 112 0 0.0%Kota Setar 582 13 2.2% 582 0 0.0% 582 0 0.0% 582 44 7.6% 128 2 1.6%Pendang 345 0 0.0% 350 1 0.3% 345 0 0.0% 350 0 0.0% 79 0 0.0%Kuala Muda 587 7 1.2% 482 0 0.0% 481 0 0.0% 587 12 2.0% 0 0 0.0%Yan 233 0 0.0% 233 0 0.0% 233 0 0.0% 233 0 0.0% 48 0 0.0%Padang Terap 553 10 1.8% 542 3 0.8% 532 0 0.0% 543 71 13.1% 110 1 0.9%Sik 9 4 44.0% 709 2 0.3% 0 0 0.0% 0 0 0.0% 126 8 6.3%Baling 1,084 2 0.2% 1,083 0 0.0% 1,083 0 0.0% 1,084 9 0.8% 213 15 7.0%9999

Baki Klorin E. Coli Baki Klorin & E. Coli Kekeruhan AluminiumDaerah(QAP < 2.8%) (QAP < 0.4%) (QAP < 0.3%) (QAP < 2.2%) (QAP < 10.2%)A B C A B C A B C A B C A B CKulim 897 34 3.8% 901 7 0.7% 896 5 0.6% 899 92 10.2% 219 8 3.7%Bandar Baharu 428 2 0.5% 428 1 0.2% 428 0 0.0% 428 9 2.1% 96 1 1.0%Kedah 5,980 86 1.4% 6,531 21 0.3% 5,796 10 0.17% 5,961 264 4.4% 1,197 36 3.0%Sumber: JKN KedahPetunjuk : A - Bilangan SampelB - Bilangan Pelanggaran SampelC - Pelanggaran Sampel (%)- Melebihi Piawai Ditetapkani) Pelanggaran Parameter Baki KlorinParameter QAP Baki Klorin bagi tahun 2007 telah menunjukkan peningkatan peratuspelanggaran sebanyak 2.3% jika dibandingkan dengan tahun 2006 iaitu sebanyak1.7%. Namun begitu bilangan pelanggaran menurun kepada 1.4% pada tahun 2008.Daerah yang berlaku pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 hingga 2008adalah Daerah Kuala Muda, Sik dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannyapelanggaran QAP bagi parameter ini masih di bawah nilai piawaian yangditetapkan.ii) Pelanggaran Parameter E.ColiPeratus pelanggaran parameter E.Coli bagi tahun 2007 meningkat menjadi 0.4%berbanding tahun 2006 iaitu sebanyak 0.3%. Bagi tahun 2008, peratus pelanggaranparameter menurun menjadi 0.3%. Pelanggaran parameter melebihi piawaian yangditetapkan ini melibatkan Daerah Langkawi, Kuala Muda, Yan, Padang Terap, Sik,Baling dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannya pelanggaran QAP bagiparameter ini masih di bawah nilai piawaian yang ditetapkan.iii) Pelanggaran Parameter Baki Klorin Dan E.ColiBagi tahun 2006, peratusan berlakunya pelanggaran bagi parameter ini adalahmelebihi piawaian ditetapkan iaitu sebanyak 0.4%. Bagaimanapun, peratuspelanggaran pada tahun 2007 dan 2008 menunjukkan trend menurun iaitu masingmasingsebanyak 0.2% dan 0.1%. Tiga daerah yang berlaku pelanggaran ialahLangkawi, Kuala Muda dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannyapelanggaran QAP bagi parameter ini masih di bawah nilai piawaian yangditetapkan.iv) Pelanggaran Parameter KekeruhanPada tahun 2006, berlaku pelanggaran bagi parameter ini sebanyak 2.9%.Pelanggaran meningkat menjadi 5.5% pada tahun 2007. Bagaimanapun, padatahun 2008, peratus pelanggaran menunjukkan penurunan menjadi 4.4%. Daerahyang berlaku pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 hingga 2008 adalahDaerah Kota Setar, Kubang Pasu, Pendang, Padang Terap, Sik, Kuala Muda, Kulimdan Bandar Baharu. Pada keseluruhannya bilangan pelanggaran parameter inipada tahun 2006 hingga 2008 melebihi piawaian yang ditetapkan.100100

v) Pelanggaran Parameter AluminiumPada tahun 2006, berlaku pelanggaran melebihi kadar yang ditetapkan iaitu padakadar 11.9%. Pada tahun 2007 dan 2008 pula, peratus pelanggaran parameter inimenurun masing-masing menjadi 10.4% dan 3.0%. Daerah yang berlaku kegagalanparameter ini ialah Daerah Langkawi, Kota Setar, Padang Terap, Sik, Baling, Kulimdan Bandar Baharu. Pada keseluruhannya, bilangan pelanggaran parameter inipada tahun 2006 dan 2007 melebihi piawaian yang ditetapkan, manakala bagitahun 2008 berlaku penurunan dan di bawah piawaian.Menurut siasatan KKM punca utama pelanggaran parameter ini adalah kegagalanproses rawatan air mentah di LRA seperti dos klorin terlalu rendah, pam PAC (polyaluminium chloride) dan Klorinator rosak serta penggunaan alum berlebihan untukproses pengentalan akibat kekeruhan yang tinggi. Selain itu, keadaan sistem agihanair juga menyumbang kepada pelanggaran seperti kerja pembaikan paip pecah yangtidak mengikut prosedur yang betul. Punca lain adalah kotoran (mendapan) dalamsaluran paip dan tangki imbangan/perkhidmatan yang tidak dibuat pencucian(flushing/scouring). Kesan pelanggaran parameter ini boleh menjejaskan kesihatanpengguna.Pada pendapat Audit, kualiti air terawat di Negeri Kedah berdasarkan pencapaian QAPadalah baik kerana bersih dan selamat walaupun terdapat pelanggaran parameterKekeruhan dan Aluminium melebihi piawaian yang ditetapkan oleh KKM. Inimerupakan kes terpencil kerana ianya berlaku ketika musim tengkujuh sahaja.5.5.6 Program Pencucian PaipSetiap Agensi Bekalan Air hendaklah menyediakan jadual pencucian paip yang sistematikmerangkumi satu pusingan lengkap untuk satu tempoh yang tertentu. Pencucian paipsecara ad-hoc perlu dijalankan sekiranya terdapat aduan air kotor dari pengguna. Programpencucian paip bertujuan memastikan kualiti air terawat yang disalurkan melalui paipberkenaan kepada pengguna menepati standard yang ditetapkan. Pencucian saluran paiphendaklah dilakukan selepas kerja pembaikan atau pemasangan baru dijalankan. Programpencucian paip bagi seluruh Negeri Kedah adalah di bawah seliaan JBA Kedah kecualiDaerah Langkawi yang telah diswastakan kepada TLSB. Semakan Audit mendapati JBAKedah tidak menyediakan jadual atau perancangan bagi program pencucian paip.Program ini dibuat secara ad-hoc berdasarkan aduan pengguna. Kaedah yang dilaksanakanoleh JBA Kedah adalah secara manual flushing. Semakan lanjut Audit mendapati JBAKedah tidak mempunyai Standard Operating Procedure (SOP) bagi melaksanakan kerjapencucian paip. Pemeriksaan Audit terhadap program pencucian paip agihan di kawasanKulim telah dibuat bersama pegawai JBA Kedah Selatan dan mendapati kaedah pencucianpaip adalah secara manual flushing. Hasil lawatan Audit juga melihat keadaan air terawatketika manual flushing dibuat dalam tempoh 13 minit seperti di Foto 5.16 dan Foto 5.17.101101

Foto 5.16 Foto 5.17Keadaan Air Terawat Di Dalam Saluran Paip AgihanSemasaSelepasSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Taman Seri Seladang, KulimTarikh : 07 Januari 2009Semakan Audit terhadap rekod jadual pencucian paip TLSB mendapati jadual pencucianpaip mengikut kawasan bagi tahun 2006 hingga 2008 telah disediakan. Kerja pencucianyang dibuat secara berjadual atau ad-hoc telah direkodkan dan disimpan dengan teratur.Pada setiap akhir tahun, kerja pencucian yang dijalankan dianalisis oleh TLSB untukmenentukan peratusan kerja siap. Semakan Audit terhadap rekod Monthly MaintenanceProgramme mendapati semua kerja pencucian yang dirancang pada tahun 2006 hingga2008 di Langkawi telah dilaksanakan mengikut jadual dan dalam tempoh yang ditetapkan.Pada pendapat Audit, program pencucian paip telah dibuat dengan baik oleh TLSB.Manakala program pencucian paip bagi JBA Kedah adalah tidak memuaskan keranatiada perancangan pencucian disediakan. Bagaimanapun, program dibuat secara adhocapabila ada aduan pengguna.5.5.7 Pengurusan Aduan Penggunaa) Pusat Aduan KerosakanPusat Aduan Kerosakan JBA Kedah berperanan menerima dan menyalurkan aduankepada daerah/bahagian yang berkenaan bagi menyelesaikan masalah berkaitanbekalan air. Talian Pusat Aduan JBA beroperasi 24 jam. Semakan Audit mendapatisemua aduan yang diterima direkodkan dengan kemas kini dan tindakan diambilterhadap setiap aduan selaras dengan peraturan yang ditetapkan. Statistik aduan kualitiair di Negeri Kedah bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 5.23.102102

Jadual 5.23Aduan Yang Diterima Mengenai Air Kotor Di Negeri KedahPada Tahun 2006 Hingga 2008Bil. JBA Daerah 2006 2007 20081. Kedah Utara 51 28 1942. Kedah Tengah 10 7 133. Kedah Selatan 10 20 104. Langkawi 16 61 34Jumlah 87 116 251Sumber : JBA KedahJadual di atas menunjukkan aduan masalah air kotor di seluruh Negeri Kedah dari tahun2006 hingga 2008 secara keseluruhannya adalah meningkat. Daerah Kedah Utara telahmenunjukkan kenaikan aduan yang mendadak pada tahun 2008.Analisis Audit mendapati masalah air kotor ini hanya berlaku pada musim hujan atauselepas pembaikan paip pecah. Berdasarkan rekod di JBA Kedah, semua aduanmengenai masalah air kotor dari tahun 2006 hingga 2008 telah diambil tindakan.Pada pendapat Audit, pengurusan aduan pengguna adalah baik kerana semuaaduan direkodkan dengan kemas kini dan tindakan terhadap aduan telah diambil.b) Kempen Kesedaran Berkaitan Dengan AirPihak JBA Kedah, TLSB dan AUI telah mengadakan kempen kesedaran tentangkepentingan air serta teknologi yang digunakan dalam sistem bekalan air kepadapengguna. Antara atur cara yang dianjurkan adalah seperti mengadakan taklimatkeselamatan, taklimat kesedaran penjimatan air, taklimat proses rawatan air danpameran. Kempen yang telah dijalankan adalah seperti di Jadual 5.24.Jadual 5.24Kempen Berkenaan AirAgensi Program/Aktiviti TarikhJBA KedahHari Terbuka Loji dan Pemeriksaan Gigi SempenaSambutan Hari Air Sedunia25.03.2007TLSBPertandingan Melukis Berkaitan Air Peringkat Sekolah April 2008Hari Bersama Pengguna Jun 2008AUI Hari Terbuka Loji19.04.200612.04.200727.03.2008Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUIPada pendapat Audit, kempen kesedaran yang dilaksanakan adalah baik keranamemberi pendedahan kepada pengguna tentang kepentingan air.c) Penyakit Bawaan AirBerdasarkan maklumat penyakit bawaan air yang diperoleh daripada Unit KawalanPenyakit Berjangkit, JKN Kedah didapati bilangan kes menurun setiap tahun seperti diJadual 5.25.103103

Jadual 5.25Penyakit Bawaan Air Bagi Tahun 2006 Hingga 2008Bil. Jenis Penyakit 2006 2007 20081. Tifoid/Paratifoid 37 47 222. Kolera 9 4 03. Disenteri 114 101 864. Hepatitis A 0 1 0Jumlah 160 153 108Sumber: JKN KedahPada pendapat Audit, kawalan terhadap penyakit bawaan air adalah baik. StatistikJKN menunjukkan penyakit bawaan air adalah berpunca dari kes keracunan makanandisebabkan pengurusan penyediaan makanan yang tidak bersih dan bukandisebabkan oleh kualiti air terawat yang dibekalkan kepada pengguna.d) Analisis Kajian Kepuasan PenggunaDaripada 350 borang yang diedarkan kepada pengguna, sebanyak 205 borang telahdikembalikan kepada pihak Audit. Berdasarkan maklum balas pengguna ini, pihak Auditmendapati tahap kepuasan pengguna terhadap kualiti air adalah baik. Butiran lanjutanalisis borang soal selidik dan tahap kepuasan pengguna adalah seperti di Jadual5.26, Jadual 5.27 dan Carta 5.1.Jadual 5.26Analisis Borang Soal SelidikKefahaman PenggunaTaklimat/DialogMenggunakan Tekanan AirPengguna PernahDenganPenapis Air DiterimaMengenai Air MencuciKKM/SyarikatDi Rumah MemuaskanMentah TangkiKonsesiYa Tidak Ya Tidak Ya Tidak Ya Tidak Ya Tidak91% 9% 23% 77% 37% 63% 80% 20% 0.5% 99.5%Sumber: Jabatan Audit NegaraJadual 5.27Tahap Kepuasan PenggunaFizikalKepuasan TerhadapKriteriRasa Bau Warna(Keladak)Kualiti AirPenilaian(%) (%) (%) (%) (%)Sangat Baik 8 9 7 7 8Baik 58 68 65 59 62Sederhana 27 17 22 29 24Teruk 7 6 6 5 6Sumber: Jabatan Audit Negara104104

Carta 5.1Tahap Kepuasan Pengguna Terhadap Kualiti Air Minum100%TAHAPKEPUASAN80%60%40%20%7% 6% 6%5%29%27% 22%17%68%58%65%59%8%9% 7% 7%FIZIKAL(KELADAK)RASABAUWARNA0%TERUK SEDERHANA BAIK SANGAT BAIKTAHAP KUALITI AIRPada pendapat Audit, berdasarkan soal selidik yang dijalankan, kualiti air yangdibekalkan kepada pengguna adalah baik kerana 70% pengguna bersetuju kualiti airminum berada pada tahap baik dan sangat baik.5.5.8 Prestasi KewanganKeperluan kewangan adalah merupakan satu elemen penting bagi melaksanakan programkualiti air minum. Ia bertujuan membiayai keperluan antaranya pembelian bahan kimia,peralatan, pembelian reagent, penyelenggaraan loji dan sebagainya. Jadual 5.28, Jadual5.29 dan Jadual 5.30 menunjukkan kos perbelanjaan tahunan bagi program pemantauankualiti air minum bagi JBA Kedah, TLSB dan AUI.Jadual 5.28Perbelanjaan Tahunan Program Pemantauan Kualiti Air MinumBagi JBA KedahKos TahunanBil.Komponen2006 2007 2008(RM) (RM) (RM)1. Cuci Tangki Imbangan/Perkhidmatan Tiada Tiada Tiada2. Pembelian Peralatan Makmal 53,300 74,531 151,0943. Reagent Untuk Pengujian 61,381 98,937 215,0394. Penyelenggaraan Peralatan 600 9,768 2,415Jumlah 115,281 183,236 368,548Sumber: JBA KedahPada pendapat Audit, perbelanjaan tahunan pemantauan kualiti air minum di JBAKedah adalah memuaskan kerana tiada peruntukan kewangan terhadap programcucian tangki imbangan.105105

Jadual 5.29Perbelanjaan Tahunan Program Pemantauan Kualiti Air Minum Bagi TLSBKos TahunanBil.Komponen2006 2007 2008(RM) (RM) (RM)1. Cuci Tangki Imbangan/Perkhidmatan Tiada 19,000 in house2. Pembelian Peralatan Makmal 72,362 17,674 69,6093. Reagent Untuk Pengujian 75,959 223,064 168,3524. Penyelenggaraan Peralatan 11,980 19,246 15,355Jumlah 160,301 278,984 253,316Sumber : TLSBPada pendapat Audit, perbelanjaan tahunan pemantauan kualiti air minum di TLSBadalah baik.Jadual 5.30Perbelanjaan Tahunan Program Pemantauan Kualiti Air Minum Bagi AUIKos TahunanBil.Komponen2006 2007 2008(RM) (RM) (RM)1. Pembelian Peralatan Makmal 1,762 10,330 4,0992. Reagent Untuk Pengujian 9,393 11,895 18,2883. Penyelenggaraan Peralatan 18,433 13,553 26,193Jumlah 29,588 35,778 48,580Sumber : AUIPada pendapat Audit, perbelanjaan tahunan pemantauan kualiti air minum di AUIadalah baik.Bagi tahun 2006 hingga 2008, Unit KMAM Negeri telah diperuntukkan sejumlah RM680,519oleh JKN bagi menjalankan aktiviti penyelenggaraan peralatan, bayaran analisis sampel,pembelian bahan kimia dan sebagainya. Peruntukan yang diterima diagihkan kepada UnitKMAM mengikut daerah. Butiran terperinci peruntukan dan perbelanjaan Unit KMAM bagitahun 2006 hingga tahun 2008 adalah seperti di Jadual 5.31.Jadual 5.31Peruntukan Dan Perbelanjaan Unit KMAM NegeriBagi Tahun 2006 Hingga 2008Bil. TahunPeruntukan Perbelanjaan Baki(RM) (RM) (RM)1. 2006 210,919 200,918 10,0012. 2007 184,800 183,876 9243. 2008 284,800 284,734 64Jumlah 680,519 669,528 10,989Sumber: JKN KedahBerdasarkan kepada jadual di atas, peruntukan yang diluluskan telah dibelanjakan denganbaik bagi tujuan yang telah ditetapkan. Kebanyakan peruntukan digunakan bagi tujuanbayaran penyelenggaraan peralatan.Pada pendapat Audit, prestasi kewangan Unit KMAM Negeri Kedah adalah baik keranaperuntukan telah dibelanjakan mengikut tujuan yang telah ditetapkan.106106

5.5.9 PemantauanPemantauan merupakan elemen penting bagi memastikan kualiti air mentah dan terawatyang disalurkan kepada pengguna sentiasa mematuhi standard yang ditetapkan.Mekanisme pemantauan terhadap kualiti air minum adalah seperti berikut:a) Jawatankuasa Pemantauan Kualiti Air MinumSemakan Audit mendapati JKN Kedah telah mengadakan mesyuarat jawatankuasa diperingkat daerah dan negeri bagi tujuan pemantauan kualiti air minum bagi tahun 2006hingga 2008 seperti di Jadual 5.32.Jadual 5.32Jawatankuasa Pemantauan Kualiti Air Minum Bagi Tahun 2006 hingga 2008Kekerapan Mesyuarat Jabatan/AgensiBil. MesyuaratPerkara Dibincangkan2006 2007 2008 Terlibat• Pembentangan prestasi airJawatankuasaJKN Kedah dan minum oleh JKN.Penyelarasan1.4 4 4 Pejabat KesihatanMutu Air Minum• Pemantauan air sungai olehDaerahJabatan Alam Sekitar.Peringkat Negeri• Kajian kebersihan bekalan air.2.3.JawatankuasaTeknikal KMAMPeringkat ZonUtaraJawatankuasaTeknikal KMAMPeringkat ZonSelatanSumber: JKN Kedah dan JBA Kedah1 2 2Tiada 1 1JKN Kedah,Pejabat PergigianKesihatan, JAS,MADA, AUI danJBA NegeriKedahJKN Kedah ,Pejabat PergigianKesihatan, JAS,MADA, AUI danJBA Kedah••••••Laporan pelanggaranparameter.Status stesen pensampelan air.Status kualiti air sungai.Laporan pelanggaranparameter.Status stesen pensampelan air.Status kualiti air sungai.b) Laporan Tahunan Program KMAMPada tahun 2006 hingga 2007, JKN telah menyediakan Laporan Tahunan ProgramKMAM yang mengandungi trend kualiti air mentah dan terawat, senarai LRA denganpelanggaran tertinggi di negeri serta sistem rangkaian baru/tutup dan sebagainya.Laporan ini juga mengandungi ringkasan aktiviti tahunan, penilaian pencapaian aktiviti,isu dan masalah serta cadangan penambahbaikan. Laporan ini merangkumikeseluruhan rangkaian bekalan air Negeri Kedah.c) Laporan Kajian KebersihanKajian Kebersihan (Sanitary Survey) ke kawasan tadahan termasuk kawasan tadahanbagi LRA Kulim Hi-Tech dan Pelubang telah dibuat dan laporan mengenainya telahdisediakan.d) Buku Laporan Ujian MakmalKetiga-tiga makmal di LRA yang diaudit telah menyediakan Buku Laporan Ujian Makmal.Semua keputusan ujian makmal setiap 2 jam direkodkan oleh Operator Loji/PembantuMakmal.Pada pendapat Audit, mekanisme pemantauan adalah baik.107

5.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT5.6.1 Pada keseluruhannya, pihak Audit berpendapat pengurusan kualiti air minum diNegeri Kedah adalah memuaskan. Bagaimanapun, terdapat beberapa kelemahan yangperlu diambil tindakan untuk memperkemaskannya seperti pewartaan Hutan Tadahan Airdan kes pencemaran air mentah. Selain itu, JBA Kedah perlu memberi perhatian terhadapmanual atau prosedur pensampelan yang tidak disediakan, proses rawatan air mentah, tiadaperancangan pencucian tangki imbangan dan paip agihan. JBA Kedah juga perlu memberiperhatian terhadap SPA yang tidak berfungsi, pemantauan kualiti air terawat di rangkaianpaip agihan, tahap keselamatan tangki imbangan serta kekosongan jawatan yang belumdiisi.5.6.2 Penambahbaikan perlulah dibuat supaya kualiti air terawat yang diagihkan kepadapengguna terjamin selamat digunakan. Adalah disyorkan agar tindakan seperti berikutdiambil:a) Kerajaan Negeri Kedah perlu mempercepatkan proses pewartaan 77.8% HutanTadahan Air yang belum diwartakan;b) Kerajaan Negeri Kedah perlu menyemak semula kadar caj penggunaan air mentahterhadap TLSB dan polisi penjualan air mentah kepada Pulau Pinang dan Perlis;c) Pejabat Tanah, JPS, JAS, Pihak Berkuasa Tempatan, Jabatan Veterinar dan JabatanPertanian perlu memperketat peraturan untuk kerja melombong pasir, pertanian danpenternakan di kawasan sumber air mentah bagi mengelakkan pencemaran;d) JBA Kedah perlu menyediakan garis panduan berkaitan kaedah dan prosedurpensampelan sebagai rujukan kepada kakitangan di LRA;e) JBA Kedah perlu merancang dan melaksanakan program cucian tangki imbangan danpaip agihan/retikulasi bagi menjamin kualiti air minum sentiasa selamat digunakan;f) JBA Kedah perlu memasang gelung berduri di sekeliling pagar tangki imbangan bagimembantu mempertingkat kawalan keselamatan tangki dari dicerobohi;g) JBA Kedah perlu memastikan semua SPA berfungsi sepenuhnya supaya pemantauanterhadap kualiti air dapat dilakukan secara menyeluruh; danh) JBA Kedah hendaklah mewujudkan jawatan Ahli Kimia bagi memantau kualiti air di loji.108108

JABATAN KERJA RAYA NEGERI KEDAH6. PROJEK MEMBINA DAN MENYIAPKAN JALAN DAN JAMBATAN TAMBANGBADAK/SEBERANG TERUS, BANDARAYA ALOR SETAR, KEDAH DARUL AMAN6.1 LATAR BELAKANG6.1.1 Jabatan Kerja Raya (JKR) Negeri Kedah bertanggungjawab untuk merancang,menyedia dan menyenggara infrastruktur serta kemudahan awam. Ia jugabertanggungjawab untuk memberi nasihat teknikal kepada Jabatan pelanggan. Berdasarkankepada maklumat terakhir Malaysian Road Record Information System (MARRIS) sehinggaDisember 2007, jalan Negeri di bawah penyenggaraan JKR adalah sebanyak 1,474 batangjalan sepanjang 4,262.3 kilometer. Pembinaan rangkaian jalan dan jambatan adalah perlubagi memenuhi kehendak pembangunan sosioekonomi negara di samping menampungperkembangan sektor pengangkutan serta pertambahan bilangan kenderaan di jalan raya.Pembinaan jalan dan jambatan dilaksanakan untuk menyediakan infrastruktur bagimemenuhi keperluan pembangunan negara. Ia juga untuk menentukan bahawa jalan danjambatan sedia ada diselenggarakan, dinaik taraf dan berkualiti serta sentiasa dalamkeadaan yang terbaik sesuai untuk memastikan pengguna jalan raya selamat.6.1.2 Bagi mengurangkan kesesakan lalu lintas yang melalui Jambatan Manjalara di JalanPutra, Alor Setar, JKR telah merancang untuk melaksanakan projek membina danmenyiapkan jalan dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus, Alor Setar. Projek yangdirancang dalam Rancangan Malaysia Ketujuh (RMKe-7) dan dilaksanakan di bawahRancangan Malaysia Kelapan (RMKe-8) telah disiapkan di awal Rancangan MalaysiaKesembilan (RMKe-9). Projek ini dibina bagi menghubungkan jalan sedia ada iaitu JalanGangsa ke Jalan Tambang Badak sepanjang 0.975 kilometer melintasi Sungai Anak Bukitdengan kos berjumlah RM29.21 juta. Projek ini telah diberi kepada Bayswater Sdn. Bhd.(BWSB). Tempoh kontraknya adalah selama 18 bulan bermula pada 1 Oktober 2004 danberakhir pada 31 Mac 2006. Tempoh Tanggungan Kecacatan yang ditetapkan adalahbermula pada 27 Januari 2006 dan berakhir pada 26 Januari 2008. Jambatan ini mempunyainilai estetik dari sudut pandangan jauh dan dekat dengan kemasan natural texture. Projekini dijangka akan menjadi satu mercu tanda Bandaraya Alor Setar selaras dengan PelanTindakan Kedah Maju 2010 dan telah dibuka kepada awam pada Januari 2006.6.1.3 Kemudahan yang akan dibangunkan adalah jalan sepanjang 0.975 kilometer dengansebuah jambatan merentangi Sungai Anak Bukit yang mengandungi kriteria berikut:• Reka bentuk jambatan single span arch bridge dengan panjang 60 meter (Overall – 3spans).Pembinaan jalan – 4 lorong dua hala (dual carriage way).5 meters free board dari permukaan sungai.Had kontrak dari persimpangan Jalan Gangsa ke Lebuh Raya Darulaman.•••Skop projek ini juga termasuklah pavement works, drainage works, roadside furniture, streetlighting, traffic signal, junction improvement and relocation of effected services such as waterpipes, underground electrical cables and telecom cables.109

6.26.2OBJEKTIF PENGAUDITANOBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada projek pembinaan jalan dan jambatanObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada projek pembinaan jalan dan jambatantelah dirancang dan dilaksanakan dengan teratur selaras dengan matlamat yang ditetapkan.telah dirancang dan dilaksanakan dengan teratur selaras dengan matlamat yang ditetapkan.6.36.3SKOP PENGAUDITANSKOP PENGAUDITANSkop kajian meliputi aspek perancangan, pelaksanaan dan pemantauan projek pembinaanSkop kajian meliputi aspek perancangan, pelaksanaan dan pemantauan projek pembinaanjalan dan jambatan bagi tempoh tahun 2004 hingga 2008. Pengauditan dijalankan di Ibujalan dan jambatan bagi tempoh tahun 2004 hingga 2008. Pengauditan dijalankan di IbuPejabat JKR Negeri Kedah. Pemilihan projek ini adalah dibuat berdasarkan kepada projekPejabat JKR Negeri Kedah. Pemilihan projek ini adalah dibuat berdasarkan kepada projekkhas Kerajaan Negeri dan kos pembinaannya yang tinggi.khas Kerajaan Negeri dan kos pembinaannya yang tinggi.6.46.4KAEDAH PENGAUDITANKAEDAH PENGAUDITANKaedah pengauditan yang dijalankan adalah dengan menyemak dan memeriksa rekod, fail,Kaedah pengauditan yang dijalankan adalah dengan menyemak dan memeriksa rekod, fail,laporan, minit mesyuarat pengurusan, dokumen kontrak, laporan kemajuan tapak danlaporan, minit mesyuarat pengurusan, dokumen kontrak, laporan kemajuan tapak dandokumen berkaitan. Di samping itu, perbincangan dengan pegawai yang terlibat sertadokumen berkaitan. Di samping itu, perbincangan dengan pegawai yang terlibat sertalawatan ke tapak projek juga dijalankan.lawatan ke tapak projek juga dijalankan.6.56.5PENEMUAN AUDITPENEMUAN AUDIT6.5.1 Kaedah Perolehan Projek6.5.1 Kaedah Perolehan ProjekArahan Perbendaharaan 192 menetapkan Kerajaan Negeri hendaklah melantik LembagaArahan Perbendaharaan 192 menetapkan Kerajaan Negeri hendaklah melantik LembagaPerolehan Negeri bagi menimbang perolehan secara rundingan terus sekiranya:Perolehan Negeri bagi menimbang perolehan secara rundingan terus sekiranya:a)a)Sesuatu projek yang terlibat mendesak dan perlu dilaksanakan dengan segera;Sesuatu projek yang terlibat mendesak dan perlu dilaksanakan dengan segera;b)b)Bagi tujuan penyeragaman;Bagi tujuan penyeragaman;c)c)Hanya satu pembekal sahaja yang boleh membekalkan barangan yang diperlukan; danHanya satu pembekal sahaja yang boleh membekalkan barangan yang diperlukan; dand)d)Untuk tujuan keselamatan Negara.Untuk tujuan keselamatan Negara.Semakan Audit mendapati kaedah perolehan projek ini adalah secara rundingan terus.Semakan Audit mendapati kaedah perolehan projek ini adalah secara rundingan terus.Kerajaan Negeri melalui mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan yang bersidang pada 10Kerajaan Negeri melalui mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan yang bersidang pada 10Disember 2003 bersetuju projek ini diberikan keutamaan dan dibuat secara defferredDisember 2003 bersetuju projek ini diberikan keutamaan dan dibuat secara defferredpayment dengan cara pelaksanaan Design And Build.payment dengan cara pelaksanaan Design And Build.Pada pendapat Audit, kaedah perolehan projek adalah memuaskan kerana perolehanPada pendapat Audit, kaedah perolehan projek adalah memuaskan kerana perolehansecara rundingan terus mendapat kelulusan yang sewajarnya.secara rundingan terus mendapat kelulusan yang sewajarnya.6.5.2 Pelantikan Juru Perunding Oleh Kontraktor6.5.2 Pelantikan Juru Perunding Oleh KontraktorMengikut syarat kontrak Design And Build, Juru Perunding boleh dilantik oleh kontraktor.Mengikut syarat kontrak Design And Build, Juru Perunding boleh dilantik oleh kontraktor.Juru Perunding tersebut dikehendaki bertanggungjawab untuk perkhidmatan dari peringkatJuru Perunding tersebut dikehendaki bertanggungjawab untuk perkhidmatan dari peringkatreka bentuk sehingga pengawasan kerja dan pengurusan kontrak. Bagaimanapun,reka bentuk sehingga pengawasan kerja dan pengurusan kontrak. Bagaimanapun,tanggungjawab tersebut tidak terlepas bagi JKR selaku Pengarah Projek dan Wakiltanggungjawab tersebut tidak terlepas bagi JKR selaku Pengarah Projek dan WakilPengarah Projek.Pengarah Projek.110 110 110

Bagi projek yang diuruskan oleh perunding, Jabatan hendaklah memastikan peraturanperolehan Kerajaan yang sedang berkuat kuasa dipatuhi sepenuhnya. Semakan Auditmendapati BWSB telah memohon untuk melantik PJS sebagai Jurutera Perunding. JKRtiada halangan dengan cadangan tersebut kerana projek dilaksanakan secara Design AndBuild. Oleh itu, JKR telah memaklumkan kepada Unit Perancang Ekonomi Negeri (UPEN)keputusan kontraktor melantik Juru Perunding. Pihak Audit juga mendapati hanya seorangPembantu Teknik (Gred J36) dan dibantu oleh seorang Juruteknik (Gred J26) ditugaskanuntuk memantau pelaksanaan projek ini. Pihak Audit difahamkan projek ini hanya diseliaoleh Juru Perunding yang dilantik oleh kontraktor.Satu perjanjian telah ditandatangani oleh kontraktor dengan Juru Perunding yang telahdilantik iaitu PJS pada 27 Oktober 2004. Skop kerja perunding, kos perkhidmatan perunding,syarat-syarat pembayaran dan butiran yang berkaitan juga dinyatakan dalam perjanjiantersebut.Pada pendapat Audit, pelantikan Juru Perunding adalah memuaskan kerana kerjatelah dilaksanakan sebagaimana syarat kontrak.6.5.3 Pelantikan KontraktorProjek jalan dan jambatan ini mendapat kelulusan daripada MMK untuk dilaksanakan secaraDesign And Build. Projek ini telah diluluskan oleh MMK pada 10 Mac 2003 dengan syaratpembayaran projek dibuat secara deferred payment dan rundingan harga dibuat dengankontraktor berkenaan bagi mendapatkan harga terbaik. Kontraktor BWSB dilantik secararundingan terus untuk melaksanakannya. Semakan Audit mendapati BWSB telah berdaftardengan Pusat Khidmat Kontraktor (PKK), Kementerian Pembangunan Usahawan padabulan Oktober 2003 dan berdaftar dengan Lembaga Pembangunan Industri PembinaanMalaysia (CIDB) Grade G7 pada bulan Jun 2006. Tarikh ambil alih tapak bina ialah pada 1Oktober 2004 dan tarikh menyiapkan projek pada 31 Mac 2006. Sekiranya kontraktor gagalmenyiapkan kerja mengikut syarat kontrak atau dalam tempoh lanjutan masa yangdibenarkan, Perakuan Tidak Siap hendaklah dikeluarkan dan caj ganti rugi tertentu yangditetapkan (LAD) akan dikenakan terhadap kontraktor mengikut kadar harian yangditetapkan dalam kontrak iaitu RM5,000 sehari. Tempoh Tanggungan Kecacatan yangditetapkan dalam kontrak ialah 24 bulan dari tarikh siap projek.Pada pendapat Audit, pelantikan kontraktor adalah memuaskan dan mematuhiperaturan yang ditetapkan.6.5.4 Pengurusan KontrakBahagian Pentadbiran Dan Kewangan, JKR Kedah bertanggungjawab menyedia, mengagihdan mengawal peruntukan. Pengarah JKR Kedah telah dilantik sebagai Pengarah Projekuntuk projek jalan dan jambatan ini. Seterusnya melalui Surat Perwakilan Kuasa, KetuaPenolong Pengarah Jalan, JKR telah dilantik sebagai Wakil Pengarah Projek. Bahagian inijuga bertanggungjawab memantau pelaksanaan projek termasuk meluluskan ArahanPerubahan Kerja dan Perakuan Kelambatan Dan Lanjutan Masa.111111

Pada pendapat Audit, pengurusan kontrak adalah memuaskan dan mematuhiperaturan yang ditetapkan.6.5.5 Perjanjian KontrakSurat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2 Tahun 1995 menetapkan perjanjian kontrakhendaklah ditandatangani secepat mungkin selepas semua syarat dipersetujui oleh keduaduapihak selewat-lewatnya empat bulan dari tarikh Surat Setuju Terima dikeluarkan.Semakan Audit mendapati Surat Setuju Terima telah dikeluarkan pada 1 Oktober 2004 dandiakui terima oleh kontraktor pada 7 November 2004. Manakala perjanjian kontrak telahditandatangani pada 13 Februari 2005 iaitu dalam tempoh yang ditetapkan.Pada pendapat Audit, perjanjian kontrak adalah memuaskan dan mematuhi peraturanyang telah ditetapkan.6.5.6 Bon Pelaksanaan, Insurans Tanggungan Awam Dan Insurans PekerjaArahan Perbendaharaan 200.2 menetapkan sebelum sesuatu kontrak kerja dimulakan,kontraktor hendaklah mengemukakan Bon Pelaksanaan dalam bentuk Jaminan Bank atauWang Jaminan Pelaksanaan (WJP). Mengikut Surat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2Tahun 1995 Tambahan 2, kontraktor yang memilih kaedah WJP akan dikenakan potongan10% daripada bayaran interim pertama dan seterusnya sehingga ia mencapai 5% daripadaharga kontrak asal. Kontraktor juga dikehendaki menyerahkan Polisi Insurans Kerja yangmana nilainya tidak kurang daripada harga kontrak. Semakan Audit mendapati bonpelaksanaan telah dikemukakan dalam bentuk Jaminan Bank No. 317PG050001 berjumlahRM1.46 juta dengan jaminan sehingga 31 Mac 2009. Manakala Contractor’s All Risk Policytelah dikemukakan bersamaan dengan nilai yang ditetapkan dalam kontrak. Tempohinsurans meliputi antara 1 Oktober 2004 sehingga 14 Julai 2008.Pada pendapat Audit, syarat kontrak adalah memuaskan kerana semua syarat kontraktelah dipatuhi.6.5.7 Pelantikan Wakil Pengarah ProjekMengikut kontrak, Pengarah Projek adalah Pengarah JKR Kedah. Manakala mengikut SuratPekeliling KPKR, Pengarah JKR boleh mewakilkan kuasa beliau kepada orang lain bagimenyelia sesuatu projek. Bagi projek ini beliau telah melantik Ketua Penolong PengarahJalan, JKR Kedah sebagai Wakil Pengarah Projek bagi menjalankan tugas-tugasnya.Semasa pengauditan didapati tugas menyelia projek sepertimana yang diturunkan olehPengarah Projek telah diambil alih sepenuhnya oleh Juru Perunding yang dilantik olehkontraktor. Perkara ini bercanggah dengan Surat Pekeliling KPKR.Pada pendapat Audit, pelantikan Wakil Pengarah Projek adalah selaras dengan SuratPekeliling KPKR, walaupun tugas menyelia dibuat oleh Juru Perundingtanggungjawab tersebut tidak terlepas bagi JKR selaku Wakil Pengarah Projek.112112

6.5.8 Bayaran KemajuanPembayaran kepada kontraktor dibuat secara defferred payment sepertimana yangterkandung di dalam dokumen kontrak dan diluluskan oleh Wakil Pengarah Projek iaituKetua Penolong Pengarah Bahagian Jalan, JKR Kedah.Semakan Audit terhadap failbaucar bayaran mendapati bayaran kemajuan bagi projek ini telah dibuat sehingga Jun 2008berjumlah RM29.05 juta. Semakan Audit juga mendapati berlaku kelewatan bayaran antara20 hingga 111 hari daripada tarikh bayaran mengikut jadual dengan tarikh bayaran sebenardibuat seperti di Jadual 6.1.Jadual 6.1Bayaran Kemajuan Bagi Projek Membina Dan Menyiapkan Jalan Dan JambatanTambang Badak/Seberang TerusTarikh BayaranTempohNo. BayaranMengikut Tarikh AmaunNo. BaucarKelewatanKemajuanJadual Di BayaranDalam Kontrak(RM Juta) (Hari)1 V0039226 15.11.2004 09.03.2005 5 1112 V0039227 15.01.2005 09.03.2005 1 513 V0039250 15.02.2005 15.03.2005 1 304 V0039553 15.03.2005 26.04.2005 1 415 V0039708 15.04.2005 28.05.2005 1 436 V0039900 15.05.2005 25.06.2005 1 407 V0039995 15.06.2005 09.07.2005 1 238 V1090442 15.07.2005 15.09.2005 1 609 V1090441 15.08.2005 15.09.2005 1 3010 V1090700 15.09.2005 10.10.2005 1 2411 V1091193 15.10.2005 06.12.2005 1 5012 V1091194 15.11.2005 06.12.2005 1 2013 V1091726 15.12.2005 08.01.2006 1 2314 V1091960 15.01.2006 06.04.2006 1 10115 V1091997 15.02.2006 16.04.2006 1 4116 V1092188 15.03.2006 08.05.2006 1 5217 V1092378 15.04.2006 12.06.2006 1 5718 V1092527 15.05.2006 19.07.2006 1 9319 V1092556 15.06.2006 20.07.2006 1 3420 V1092751 15.07.2006 15.08.2006 1 3021 V1092971 15.08.2006 17.09.2006 1 3122 V1093366 15.09.2006 31.10.2006 1 4523 V1093673 15.10.2006 31.10.2006 1 4524 V1094080 15.11.2006 06.12.2006 1 2025 V1093367 15.12.2006 06.01.2007 1 21Muktamad V0001009 - 18.06.2008 0.05Sumber: Bahagian Kewangan JKRBagaimanapun, semakan Audit mendapati semua bayaran kemajuan tidak diluluskan olehJuru Ukur Bahan terlebih dahulu sebelum pembayaran dibuat. Hanya bayaran muktamadsahaja telah diluluskan oleh Juru Ukur Bahan.Pada pendapat Audit, bayaran kemajuan adalah tidak memuaskan di mana berlakukelewatan pembayaran antara 20 hingga 111 hari dan tidak disemak oleh Juru UkurBahan.113113

6.5.9 Penyediaan Perakuan MuktamadMengikut Fasal 51.2 Dokumen Kontrak, Pengarah Projek hendaklah mengeluarkanperakuan muktamad dalam tempoh tiga bulan selepas tamat Tempoh TanggunganKecacatan. Sebelum penyediaan Perakuan Muktamad, kontraktor dikehendaki menyediadan mematuhi perkara berikut :a) Semua Wang Kos Prima dan Wang Peruntukan Sementara diselaraskan.b) Semua item untuk kuantiti sementara telah dibuat pengukuran semula.c) Semua item/kerja yang tidak dilaksanakan atau dikurangkan daripada kontrak telahdisediakan Arahan Perubahan Kerja.d) Semua Arahan Perubahan Kerja dan Pelarasan Harga Kontrak dikeluarkan.Semakan Audit mendapati Perakuan Bayaran Muktamad (JKR 66A) telah dikeluarkan pada28 November 2007 dan telah disemak oleh Ketua Penolong Pengarah Ukur Bahan sertadiperakukan oleh Pengarah JKR Kedah. Bagaimanapun, Bahagian Jalan telah lewatmengemukakannya kepada Pegawai Tadbir JKR Kedah iaitu pada 11 Jun 2008 danpembayaran telah dibuat pada 18 Jun 2008 melalui baucar nombor V0001009 berjumlahRM0.05 juta. Selain itu, didapati bayaran muktamad ini telah dicajkan kepada kod 11000iaitu bagi kod Bayaran Kerja Awalan dan Kemudahan Jalan. Kesan dari bayaran tersebutmengurangkan peruntukan tersebut bagi projek lain yang telah dirancang untukdilaksanakan pada tahun 2008.Pada pendapat Audit, penyediaan perakuan muktamad adalah memuaskan.Bagaimanapun, pembayaran tersebut telah dicaj ke kod Bayaran Kerja Awalan danKemudahan Jalan.6.5.10 Arahan Perubahan Kerja Dan Perakuan Harga KontrakSemasa melaksanakan projek, pihak Jabatan tidak dapat mengelak daripada membuatbeberapa perubahan kerja yang menyebabkan berlakunya perubahan kepada hargakontrak. Arahan Perubahan Kerja (APK) dan Pelarasan Harga Kontrak (PHK) yangdikeluarkan oleh Pengarah Projek semasa projek dilaksanakan adalah untuk membuatpelarasan tertentu kepada projek berkenaan. Ada kalanya perkara ini berlaku di luarjangkaan Jabatan sendiri tetapi ada juga disebabkan oleh ketidaktelitian semasamenjalankan kajian tanah atau semasa proses menyediakan lukisan kejuruteraan projek.Sesuatu perubahan daripada kontrak kerja bermaksud sebarang penyimpangan daripadaapa-apa yang telah dipersetujui dalam perjanjian kontrak berkaitan dengan pelan, spesifikasidan senarai kuantiti sama ada dipinda, ditambah atau dikurangkan. Arahan Perbendaharaan202.2 menyatakan bahawa sebelum sesuatu APK dikeluarkan, pegawai yangbertanggungjawab hendaklah memastikan yang kerja tersebut benar-benar perlu danterdapat peruntukan yang mencukupi bagi menampung perbelanjaan tambahan. Jumlahperubahan kerja terkumpul yang dicadangkan tidak melebihi RM1 juta atau 20% daripadanilai asal kontrak mengikut mana yang lebih rendah, boleh diluluskan oleh jawatan kuasayang dipengerusikan oleh Ketua Jabatan Teknik Negeri. Bagi jumlah perubahan kerja yanglebih tinggi, kelulusan hendaklah diperoleh terlebih dahulu daripada Pegawai Kewangan114114

Negeri. Semakan Audit mendapati dua APK dan enam PHK telah dikeluarkan untuk projekini yang melibatkan jumlah terkumpul RM158,965. APK 1 bertarikh 29 Ogos 2007 bagitujuan memansuhkan jalan susur yang tidak dapat dibina disebabkan terlibat dengan prosespengambilan balik tanah berjumlah RM34,389 dan APK 2 bertarikh 23 September 2007 bagitujuan pertukaran menggunakan Lantern for Street Lighting of Top Gear Opening Type CPOsebanyak 50 unit berjumlah RM37,500. Kedua-dua APK ini telah diluluskan oleh PengarahJKR Kedah. Enam Perakuan PHK telah dikeluarkan pada 23 September 2007 iaitu PHK 1hingga 6. PHK tersebut telah diluluskan oleh Pengarah JKR dalam Mesyuarat Tapak.Butiran lengkap seperti di Jadual 6.2.Jadual 6.2Arahan Perubahan Kerja Dan Perakuan Pelarasan Harga KontrakNo.AmaunPerihalAPK/PHK(RM)APK 1Mansuhkan sebahagian jalan susur yang tidak dapat dibinadisebabkan terlibat proses pengambilan balik tanah.(34,289.50)APK 2Pertukaran menggunakan Lantern for Street Lighting of TopGear Opening Type CPO sebanyak 50 unit.37,500.00PHK 1Mengeluarkan dari kontrak sebahagian jalan susur yang tidakdapat dibina sebab proses pengambilan balik tanah.0.00PHK 2Pertukaran menggunakan Lantern for Street Lighting of TopGear Opening.0.00PHK 3Pelarasan Wang Peruntukan Sementara untuk Traffic SignalSystem (Item 11) di Jalan Menanti.(55,500.00)PHK 4Pelarasan Wang Peruntukan Sementara untuk pemasanganpaip air (Item 12).(12,400.00)PHK 5Pelarasan Wang Peruntukan Sementara untuk Landscaping(Item 2). Kerja landscaping tidak dijalankan.(100,000.00)PHK 6Pelarasan Wang Peruntukan Sementara untuk TrafficDiversion And Management (Item 10).5,725.00Jumlah (158,964.50)Sumber: Rekod Bahagian Jalan, JKRPada pendapat Audit, Jabatan mematuhi peraturan dan tatacara Arahan PerubahanKerja yang ditetapkan.6.5.11 Tanggungan KecacatanTempoh Tanggungan Kecacatan yang ditetapkan dalam kontrak ialah 24 bulan dari tarikhpenyiapan projek iaitu pada 26 Januari 2006. Tempoh Tanggungan Kecacatan bermulapada 27 Januari 2006 dan berakhir pada 26 Januari 2008. Sebarang kerosakan yangberlaku semasa Tempoh Tanggungan Kecacatan hendaklah diperbaiki oleh kontraktorberkenaan. Manakala selepas tempoh tersebut akan ditanggung oleh Kerajaan. LawatanAudit pada 3 Disember 2008 mendapati terdapat kerosakan selepas tempoh kecacatanseperti di Foto 6.1 hingga Foto 6.3.115115

Foto 6.1Permukaan Jalan BerlubangFoto 6.2Permukaan Jalan Telah MendapSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Persimpangan Lampu Isyarat Jalan GangsaTarikh : 3 Disember 2008Sumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Jambatan Tambang BadakTarikh : 3 Disember 2008Foto 6.3Permukaan Jalan Tidak RataSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jambatan Tambang BadakTarikh: 3 Disember 2008Lawatan pasukan Audit bersama Jurutera dan kontraktor menunjukkan terdapat kerosakanyang telah pun dibaiki oleh kontraktor. Pihak Audit dimaklumkan oleh kontraktor dan JuruPerunding, segala kerosakan jalan dalam tempoh kecacatan dibuat oleh kontraktor tanpapengawasan oleh pihak JKR. Contoh kerja pembaikan yang dijalankan seperti di Foto 6.4dan Foto 6.5.116116

FotoFoto6.46.4FotoFoto6.56.5KerjaKerjaPembaikanPembaikanYangYangTelahTelahDijalankanDijalankanSumber Jabatan Audit NegaraSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi Jambatan Tambang BadakLokasi : Jambatan Tambang BadakTarikh Disember 2008Tarikh : 3 Disember 2008PihakPihakAuditAuditjugajugamendapatimendapatiterdapatterdapatkeskesvandalismevandalismedandankehilangankehilanganpadapadaperabotperabotjalanjalansepertisepertididiFotoFoto6.6,6.6,FotoFoto6.76.7dandanFotoFoto6.8.6.8.FotoFoto6.66.6FotoFoto6.76.7HiasanHiasanDindingDindingYangYangDipasangDipasangTelahTelahHilangHilangNatNatYangYangTelahTelahHilangHilangSumber Jabatan Audit NegaraSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi Jambatan Tambang BadakLokasi : Jambatan Tambang BadakTarikh Disember 2008Tarikh : 3 Disember 2008FotoFoto6.86.8PerkataanPerkataanDilarangDilarangMemancingMemancingDiDiAtasAtasJambatanJambatanTelahTelahDipadamkanDipadamkanSumber Jabatan Audit NegaraSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi Jambatan Tambang BadakLokasi : Jambatan Tambang BadakTarikh Disember 2008Tarikh : 3 Disember 2008117 117 117

Pada pendapat Audit, pengurusan kontrak Jabatan adalah memuaskan.Bagaimanapun, penyenggaraan semua kecacatan perlu dibuat sebelum TempohTanggungan Kecacatan tamat bagi mengelakkan Kerajaan daripada mengalamikerugian.6.5.12 Prestasi ProjekMengikut syarat kontrak, projek ini sepatutnya disiapkan pada 31 Mac 2006 iaitu 18 bulandaripada tarikh milik tapak pada 1 Oktober 2004. Namun, projek ini telah disiapkan lebihawal iaitu pada 26 Januari 2006. Jalan dan jambatan tersebut telah dibuka kepadakenderaan pada 28 Januari 2006. Prestasi projek ini dinilai berdasarkan pencapaian fizikalberasaskan jadual pelaksanaan, spesifikasi dan kualiti kerja. Kelewatan menyiapkan kerja,perubahan spesifikasi dan penambahan atau pengurangan kuantiti bahan atau skop kerjaboleh mempengaruhi prestasi pelaksanaan projek.a) Pencapaian FizikalPrestasi kemajuan projek akan ditentukan dengan membandingkan pencapaian fizikalsebenar tapak bina dengan jadual pelaksanaan. Antara maklumat yang perludinyatakan dalam jadual pelaksanaan ialah perincian jenis kerja, tarikh mula kerja, tarikhsiap kerja, tempoh masa menyiapkan kerja, peratusan siap kerja dan sebagainya.Semakan Audit terhadap Laporan Kemajuan Bulanan mendapati projek telah disiapkanlebih awal daripada tempoh yang sepatutnya disiapkan dalam kontrak. Prestasi KerjaProjek Jalan Dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus adalah seperti di Jadual6.3 dan Carta 6.1.Jadual 6.3Prestasi Kerja Projek Jalan Dan JambatanTambang Badak/Seberang TerusKemajuan KemajuanBil.Laporan Bagi Mengikut Jadual FizikalBulan Pelaksanaan Ditapak(%) (%)1. 12/2004 Tiada Maklumat2. 01/2005 - 203. 02/2005 - 254. 03/2005 25 325. 04/2005 32 376. 05/2005 38 447. 06/2005 Tiada Maklumat8. 07/2005 51 569. 08/2005 57 6210. 09/2005 63 6911. 10/2005 69 7712. 11/2005 Tiada Maklumat13. 12/2005 83 92Sumber: Bahagian Jalan, JKRBagaimanapun, laporan prestasi projek bagi bulan Disember 2004, Jun dan November2005 tidak dikemukakan oleh JKR kepada pihak Audit.118118

Foto 6.11Papan Tanda Awas Kurangkan LajuMenggantikan Papan Tanda Had Laju 30Foto 6.12Papan Tanda Arah Kanan Dan Kiri TelahDitambahSumber : Jabatan Audit NegaraTarikh : 3 Disember 2008Lokasi : CH. 775Sumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : CH. 975Tarikh : 3 Disember 2008c) Ujian Ketebalan PremixSetiap jalan yang dibina akan diuji bagi menentukan secara spesifik ketebalan minimumpembinaan yang telah dilakukan. Bagi menentukan kontraktor mematuhi spesifikasikerja yang ditetapkan dalam kontrak, pihak Audit telah melakukan ujian coring bersamasamadengan pegawai JKR pada 12 Mac 2009. Pihak Audit mendapati kontraktor telahmenepati spesifikasi ketebalan premix sepertimana di dalam pelan. Foto 6.13 dan Foto6.14 menunjukkan ujian coring yang telah dijalankan.Foto 6.13 Foto 6.14Ujian Coring Yang Telah DijalankanSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : CH. 975Tarikh : 12 Mac 2009Pada pendapat Audit, pematuhan terhadap spesifikasi projek mengenai kualiti dankuantiti di dalam dokumen kontrak adalah memuaskan.120120

6.5.13 Penyelenggaraan RekodRekod dan dokumen yang berkaitan ada disimpan dengan sempurna oleh Jabatan bagimemudahkan Jabatan menguruskan projek serta membuat rujukan terhadap rekod dandokumen yang berkenaan. Bahagian yang terlibat seperti Bahagian Jalan, Bahagian UkurBahan serta Bahagian Kewangan ada menyimpan rekod yang berkaitan. Bagaimanapun,pihak Audit mendapati bagi kerja yang diselia oleh perunding, masih terdapat rekod dandokumen yang tidak diserahkan kepada Jabatan. Antaranya semua dokumen di tapakprojek seperti site diary, minit mesyuarat tapak, rekod kualiti dan pelan dan sebagainya yangmerupakan milik JKR Kedah masih belum diserahkan kepada JKR walaupun projek tersebuttelah siap. Manakala As Built Drawing hendaklah disediakan oleh kontraktor dandikemukakan kepada JKR selepas satu bulan dari tarikh tamat tempoh siap kerja. SemakanAudit mendapati kontraktor tidak menyediakan As Built Drawing dalam tempoh yangditetapkan dan masih belum menyerahkan lukisan tersebut kepada pihak JKR.Pada pendapat Audit, penyelenggaraan rekod Jabatan adalah tidak memuaskankerana dokumen seperti site diary, minit mesyuarat tapak, rekod kualiti, pelan dan AsBuilt Drawing masih belum diserahkan walaupun projek telah siap. Rekod ini perlubagi memudahkan rujukan dan tujuan penyenggaraan oleh JKR.6.5.14 Prestasi KewanganKeperluan kewangan adalah aspek paling penting yang akan menentukan sama ada projekdapat dilaksanakan mengikut perancangan. Setiap tahun, Jabatan akan menyenaraikanprojek di bawah Program Jalan Dan Jambatan baru berserta kos yang akan dilaksanakan.Cadangan anggaran perbelanjaan ini disediakan dengan mengambil kira cadanganperbelanjaan daripada JKR Daerah. Kerajaan Negeri telah meluluskan sejumlah RM29.3juta bagi Projek Khas Jalan Dan Jambatan. Berdasarkan bajet yang diluluskan, sejumlahRM29.3 juta telah diterima daripada Kerajaan Negeri bagi menjayakan Projek Khas JalanDan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus yang melibatkan perbelanjaan berjumlahRM29.05 juta. Butiran lengkap adalah seperti di Jadual 6.4.Jadual 6.4Peruntukan Yang Diluluskan Bagi Tempoh Tahun 2004 Hingga 2006Peruntukan Perbelanjaan Sehinggayang Diluluskan 31 DisemberTahun(RM Juta)(RM Juta)Kod 19000 Kod 19000 Kod 110002005 17 17 -2006 12 12 -2007 0.3 0 -2008 Token RM10 0 0.05Jumlah 29.3 29 0.05Sumber: Bahagian Kewangan, JKRSemakan Audit mendapati pada tahun 2007, Kerajaan Negeri telah memperuntukkansejumlah RM0.3 juta. Bagaimanapun, ianya tidak dibelanjakan langsung. Seterusnya padatahun 2008, tiada peruntukan di bawah projek ini. Oleh itu, bayaran muktamad sejumlahRM0.05 juta untuk projek ini telah dibayar menggunakan wang peruntukan bagi BayaranKerja Awalan Dan Kemudahan Jalan.121121

Pada pendapat Audit, prestasi kewangan bagi projek ini adalah tidak memuaskankeranaPada pendapatpengurusanAudit,perbelanjaanprestasi kewangandibuat menggunakanbagi projekperuntukanini adalahlain.tidak memuaskankerana pengurusan perbelanjaan dibuat menggunakan peruntukan lain.6.5.15 PemantauanSistem6.5.15 Pemantauanpemantauan yang berkesan adalah penting bagi memastikan pelaksanaan sesuatuprojekSistemberjayapemantauanmencapaiyang berkesanmatlamatnya.adalahSemakanpenting bagiAuditmemastikanmendapatipelaksanaanbeberapa peringkatsesuatupemantauanprojek berjayadiwujudkanmencapaisepertimatlamatnya.berikut:Semakan Audit mendapati beberapa peringkatpemantauan diwujudkan seperti berikut:a) Peringkat Bahagian Jalana) Peringkat Bahagian Jalani) Mesyuarat Projeki)MesyuaratMesyuaratiniProjektelah diadakan bagi memastikan projek yang dirancang dan projek yangsedangMesyuaratdalamini telahpembinaandiadakandilaksanakanbagi memastikanmengikutprojekjadual.yangMesyuaratdirancanginidandipengerusikanprojek yangolehsedangKetuadalamPenolongpembinaanPengarahdilaksanakanBahagianmengikutJalanjadual.danMesyuaratdihadiri olehini dipengerusikanJurutera sertapegawaioleh KetuateknikalPenolongyangPengarahlain. MesyuaratBahagianini turutJalandisertaidan dihadirioleh kontraktoroleh JuruteradansertaJuruPerunding.pegawai teknikalMasalahyangyanglain.timbulMesyuaratsemasa pelaksanaanini turut disertaiprojekolehturutkontraktordibincangkandandalamJurumesyuaratPerunding.ini.MasalahBagiyangprojektimbulini, tigasemasakalipelaksanaanmesyuarat telahprojekdiadakanturut dibincangkaniaitu pada 26dalamJunmesyuarat2004, 15 Julaiini.2004Bagidanprojek7 Septemberini, tiga kali2004.mesyuarat telah diadakan iaitu pada 26 Jun2004, 15 Julai 2004 dan 7 September 2004.ii) Mesyuarat Tapakii)SuratMesyuaratPekelilingTapakKPKR Bil. 3 Tahun 1991 menghendaki mesyuarat tapak bagi kontrakbernilaiSurat PekelilingRM4 jutaKPKRkeBil.atas3hendaklahTahun 1991diadakanmenghendakisekalimesyuaratdalam tempohtapak bagitigakontrakbulan.Mesyuaratbernilai RM4tapakjutatelahke atasdilakukanhendaklahbersamadiadakandengansekalikontraktordalamdantempohJurutigaPerunding.bulan.Bagaimanapun,Mesyuarat tapakmesyuarattelah dilakukantapak hanyabersamadiadakandengansebanyakkontraktortigadankaliJuruiaituPerunding.pada 23NovemberBagaimanapun,2004,mesyuarat3 Januaritapak2005hanyadan 19diadakanMei 2005sebanyakbertempattiga kalidiiaitutapakpadaprojek.23MesyuaratNovemberini2004,dipengerusikan3 Januari 2005oleh Ketuadan 19PenolongMei 2005PengarahbertempatBahagiandi tapakJalanprojek.atauwakilnya.Mesyuarat iniMesyuaratdipengerusikanini membincangkanoleh Ketua PenolongmengenaiPengaraharahanBahagianyang diberikanJalan atauolehwakilnya. Mesyuarat ini membincangkan mengenai arahan yang diberikan olehPegawai Penguasa. Selain itu, ia juga membincangkan masalah yang timbul di tapakprojek.Pegawai Penguasa. Selain itu, ia juga membincangkan masalah yang timbul di tapakprojek.b) Laporan Kemajuan Bulananb)LaporanLaporan KemajuankemajuanBulananyang disediakan oleh Juru Perunding pada setiap bulan perludisemakLaporanolehkemajuanpegawaiyangyangdisediakanbertanggungjawab.oleh JuruPihakPerundingJabatanpadaakan memastikansetiap bulanarahanperluPegawaidisemak olehPenguasapegawaidipatuhiyang bertanggungjawab.semasa pembinaanPihakjalanJabatandilaksanakan.akan memastikanSemakanarahanAuditmendapatiPegawai PenguasaLaporan Kemajuandipatuhi semasaBulananpembinaandisediakanjalansetiapdilaksanakan.bulan tetapi tigaSemakandaripadaAudit13LaporanmendapatitersebutLaporantidakKemajuandikemukakanBulananuntukdisediakansemakansetiapAuditbulaniaitutetapibagitigabulandaripadaDisember132004,LaporanJuntersebut2005 dantidakNovemberdikemukakan2005.untuk semakan Audit iaitu bagi bulan Disember2004, Jun 2005 dan November 2005.c) Buku Harian Tapakc)KontraktorBuku HarianhendaklahTapakmenyediakan Buku Harian Tapak mengikut standard JKR dipejabatKontraktortapak.hendaklahIa hendaklahmenyediakandisahkanBukuoleh ketuaHarianpasukanTapakpenyeliamengikuttapakstandardprojek.JKRBukudiharianpejabattersebuttapak. Iamerupakanhendaklahdokumendisahkanpentingoleh ketuayangpasukanboleh membantupenyelia tapaksemasaprojek.penilaianBukutuntutanharian tersebutkontraktormerupakandan menilaidokumenkerjapentingtambahanyangkontrak.boleh membantuBuku ini jugasemasamerekodkanpenilaiantuntutan kontraktor dan menilai kerja tambahan kontrak. Buku ini juga merekodkanberkaitan cuaca, bilangan pekerja di tapak bina, arahan-arahan Pengarah Projek, jeniskerjaberkaitanyangcuaca,dijalankan,bilanganjenispekerjadan bahandi tapakbinaanbina, arahan-arahandi tapak, loji sertaPengarahalat kelengkapanProjek, jeniskontraktorkerja yangdidijalankan,tapak. Hanyajenissalinandan bahanBukubinaanHariandiTapaktapak,dikemukakanloji serta alatolehkelengkapankontraktorkontraktor di tapak. Hanya salinan Buku 122 Harian Tapak dikemukakan oleh kontraktor122 122

untuk semakan Audit apabila diminta. Semakan Audit mendapati Buku Harian Tapaktidak lengkap dan kemas kini.d) Peringkat Jabatani) Mesyuarat JabatanMesyuarat ini membincangkan perkara berkaitan pengurusan Jabatan dan telahdiadakan pada setiap minggu di bawah kelolaan Bahagian Pengurusan Korporat, JKR.Mesyuarat ini dipengerusikan oleh Pengarah JKR Kedah dan dihadiri oleh KetuaPenolong Pengarah Bahagian Bangunan, Ketua Penolong Pengarah BahagianElektrikal, Ketua Penolong Pengarah Bahagian Jalan, Ketua Penolong PengarahBahagian Mekanikal, Ketua Penolong Pengarah Bahagian Ukur Bahan serta pegawai diBahagian Pentadbiran Dan Kewangan. Semua perkara berkaitan dengan pengurusanpentadbiran, kewangan dan projek Jabatan dibincangkan semasa mesyuarat ini.Pada pendapat Audit, pemantauan adalah tidak memuaskan kerana tidak wujudmekanisme pemantauan yang mencukupi bagi memastikan pelaksanaan projek inimencapai matlamatnya walaupun mesyuarat Jabatan diadakan secara mingguan.6.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDITProjek membina dan menyiapkan Jalan Dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus,Bandaraya Alor Setar adalah bertujuan mempertingkatkan sosioekonomi dan memenuhikeperluan pembangunan serta mengatasi kesesakan lalu lintas. Projek ini merupakansatu contoh projek yang berjaya disiapkan dalam tempoh masa yang ditetapkan. JKRjuga telah berjaya membina jalan dan jambatan yang dirancang berdasarkan perancangantanpa menghadapai masalah kualiti yang serius. Bagaimanapun, dari aspek pelaksanaanprojek terdapat beberapa kelemahan dalam pengurusan yang melibatkan kecekapan dankeberkesanan. Adalah disyorkan perkara seperti berikut diambil tindakan oleh pihak JKR:a) Fail dan dokumen projek perlu diselenggarakan oleh JKR dengan lengkap dan kemaskini bagi memastikan projek dilaksanakan dan dipantau dengan teratur;b) Pemantauan lebih teliti perlu dibuat berdasarkan perjanjian kontrak bagi memastikanJKR/Juru Perunding menjalankan kawal selia secukupnya supaya kerja pembinaanmengikut spesifikasi kerja yang ditetapkan; danc) Pemantauan yang menyeluruh oleh JKR terhadap pelaksanaan projek termasuk kerjapembaikan kerosakan jalan dalam tempoh kecacatan hendaklah dilaksanakan.123123

MAJLIS PERBANDARAN SUNGAI PETANIMAJLIS PERBANDARAN SUNGAI PETANIMAJLIS PERBANDARAN SUNGAI PETANI7. PENGURUSAN SISTEM CUKAI TAKSIRAN BERKOMPUTER7. PENGURUSAN SISTEM CUKAI TAKSIRAN BERKOMPUTER7. PENGURUSAN SISTEM CUKAI TAKSIRAN BERKOMPUTER7.1 LATAR BELAKANG7.1 LATAR BELAKANG7.1 LATAR BELAKANG7.1.1 Kawasan pentadbiran Majlis Perbandaran Sungai Petani (Majlis) adalah seluas7.1.1 Kawasan pentadbiran Majlis Perbandaran Sungai Petani (Majlis) adalah seluas922.6 7.1.1 km Kawasan persegi dan pentadbiran terbahagi Majlis kepada Perbandaran lima Zon dan Sungai tujuh Cawangan Petani (Majlis) Kecil. adalah Majlis adalah seluas922.6 km persegi dan terbahagi kepada lima Zon dan tujuh Cawangan Kecil. Majlis adalahbertanggungjawab 922.6 km persegi dan untuk terbahagi menyediakan kepada lima perkhidmatan Zon dan tujuh perbandaran Cawangan yang Kecil. berkualiti Majlis adalah danbertanggungjawab untuk menyediakan perkhidmatan perbandaran yang berkualiti danmelaksanakan bertanggungjawab pembangunan untuk menyediakan infrastruktur perkhidmatan kepada 0.41 perbandaran juta penduduk yang berkualiti di kawasan danmelaksanakan pembangunan infrastruktur kepada 0.41 juta penduduk di kawasanpentadbirannya.melaksanakan pembangunan infrastruktur kepada 0.41 juta penduduk di kawasanpentadbirannya.pentadbirannya.7.1.2 Cukai taksiran merupakan hasil utama Majlis. Seksyen 127, Akta Kerajaan7.1.2 Cukai taksiran merupakan hasil utama Majlis. Seksyen 127, Akta Kerajaan7.1.2 Tempatan Cukai 1976 taksiran (Akta 171) merupakan memperuntukkan hasil utama kuasa Majlis. kepada Seksyen Pihak 127, Berkuasa Akta Tempatan KerajaanTempatan 1976 (Akta 171) memperuntukkan kuasa kepada Pihak Berkuasa Tempatanuntuk Tempatan mengutip 1976 cukai (Akta taksiran 171) memperuntukkan terhadap premis kuasa atau kepada pegangan Pihak berkadar Berkuasa yang Tempatan termasukuntuk mengutip cukai taksiran terhadap premis atau pegangan berkadar yang termasukdalam untuk mengutip kawasan cukai pentadbirannya. taksiran terhadap Sehingga premis akhir atau tahun pegangan 2008, Majlis berkadar mempunyai yang termasuk 142,399dalam kawasan pentadbirannya. Sehingga akhir tahun 2008, Majlis mempunyai 142,399pegangan dalam kawasan berkadar pentadbirannya. dan terbahagi Sehingga kepada dua akhir kategori tahun iaitu 2008, bangunan Majlis mempunyai dan tanah 142,399 kosong.pegangan berkadar dan terbahagi kepada dua kategori iaitu bangunan dan tanah kosong.Pegangan pegangan berkadar bagi kategori dan terbahagi bangunan kepada adalah dua sebanyak kategori 105,963 iaitu bangunan unit manakala dan tanah bagi kategori kosong.Pegangan bagi kategori bangunan adalah sebanyak 105,963 unit manakala bagi kategoritanah Pegangan kosong bagi pula kategori adalah bangunan sebanyak adalah 36,436 sebanyak unit. Pada 105,963 tahun 2006, unit manakala sejumlah RM24.12 bagi kategori jutatanah kosong pula adalah sebanyak 36,436 unit. Pada tahun 2006, sejumlah RM24.12 jutacukai tanah taksiran kosong pula telah adalah dapat sebanyak dikutip dan 36,436 meningkat unit. Pada kepada tahun RM26.13 2006, sejumlah juta pada RM24.12 tahun 2007. jutacukai taksiran telah dapat dikutip dan meningkat kepada RM26.13 juta pada tahun 2007.Sehingga cukai taksiran Disember telah 2008, dapat Majlis dikutip telah dan berjaya meningkat mengutip kepada sejumlah RM26.13 RM26.22 juta pada juta. tahun 2007.Sehingga Disember 2008, Majlis telah berjaya mengutip sejumlah RM26.22 juta.Sehingga Disember 2008, Majlis telah berjaya mengutip sejumlah RM26.22 juta.7.1.3 Majlis menggunakan Sistem Bersepadu Pihak Berkuasa Tempatan (SBPBT) untuk7.1.3 Majlis menggunakan Sistem Bersepadu Pihak Berkuasa Tempatan (SBPBT) untukmerekodkan 7.1.3 Majlis cukai menggunakan taksiran. Sistem Sistem ini Bersepadu mula digunakan Pihak Berkuasa pada tahun Tempatan 2003 bagi (SBPBT) menggantikan untukmerekodkan cukai taksiran. Sistem ini mula digunakan pada tahun 2003 bagi menggantikanSistem merekodkan Kerajaan cukai Tempatan taksiran. Sistem (SIMKET). ini mula SBPBT digunakan mempunyai pada tiga tahun modul 2003 utama bagi menggantikandan sembilanSistem Kerajaan Tempatan (SIMKET). SBPBT mempunyai tiga modul utama dan sembilansub Sistem modul Kerajaan dan modul Tempatan yang (SIMKET). digunakan SBPBT secara langsung mempunyai adalah tiga modul Modul utama Taksiran dan dan sembilan Modulsub modul dan modul yang digunakan secara langsung adalah Modul Taksiran dan ModulAkaun sub modul Belum dan Terima. modul yang digunakan secara langsung adalah Modul Taksiran dan ModulAkaun Belum Terima.Akaun Belum Terima.7.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN7.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN7.2 OBJEKTIF PENGAUDITANObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada aktiviti pengurusan pungutan cukaiObjektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada aktiviti pengurusan pungutan cukaitaksiran Objektif pengauditan telah dirancang, adalah dilaksana untuk menilai dan dipantau sama ada dengan aktiviti pengurusan cekap dan pungutan berkesan cukai bagitaksiran telah dirancang, dilaksana dan dipantau dengan cekap dan berkesan bagimencapai taksiran telah matlamat dirancang, yang telah dilaksana ditetapkan. dan dipantau dengan cekap dan berkesan bagimencapai matlamat yang telah ditetapkan.mencapai matlamat yang telah ditetapkan.7.3 SKOP PENGAUDITAN7.3 SKOP PENGAUDITAN7.3 SKOP PENGAUDITANSkop pengauditan adalah meliputi aspek pengurusan pengenaan kadar cukai taksiran yangSkop pengauditan adalah meliputi aspek pengurusan pengenaan kadar cukai taksiran yangdiproses Skop pengauditan melalui Modul adalah Taksiran meliputi dan aspek pengurusan pengurusan kutipan pengenaan serta kadar tunggakan cukai cukai taksiran taksiran yangdiproses melalui Modul Taksiran dan pengurusan kutipan serta tunggakan cukai taksiranbagi diproses tahun melalui 2006 hingga Modul 2008. Taksiran dan pengurusan kutipan serta tunggakan cukai taksiranbagi tahun 2006 hingga 2008.bagi tahun 2006 hingga 2008.7.4 KAEDAH PENGAUDITAN7.4 KAEDAH PENGAUDITAN7.4 KAEDAH PENGAUDITANKaedah pengauditan yang dijalankan adalah dengan membuat semakan terhadap daftarKaedah pengauditan yang dijalankan adalah dengan membuat semakan terhadap daftarpermohonan Kaedah pengauditan dan fail yang pegangan dijalankan Jabatan adalah dengan Bangunan, membuat Jabatan semakan Penilaian, terhadap Unit Pusat daftarpermohonan dan fail pegangan di Jabatan Bangunan, Jabatan Penilaian, Unit PusatSetempat permohonan (OSC) dan dan fail rekod pegangan kewangan di Jabatan Jabatan Bangunan, Perbendaharaan. Jabatan Pengauditan Penilaian, Unit juga Pusat turutSetempat (OSC) dan rekod kewangan Jabatan Perbendaharaan. Pengauditan juga turutdijalankan Setempat (OSC) dengan dan membuat rekod analisis kewangan data Jabatan menggunakan Perbendaharaan. perisian Audit Pengauditan Command Language juga turutdijalankan dengan membuat analisis data menggunakan perisian Audit Command Languagedijalankan (ACL). Ini adalah dengan untuk membuat memastikan analisis kesahihan, data menggunakan kesempurnaan, perisian ketepatan Audit Command dan integriti Language data.(ACL). Ini adalah untuk memastikan kesahihan, kesempurnaan, ketepatan dan integriti data.(ACL). Ini adalah untuk memastikan kesahihan, 124 kesempurnaan, ketepatan dan integriti data.124124 124

TemuTemubualbualdengandenganpegawaipegawaiMajlisMajlisdandanlawatanlawatankekepremispremisjugajugatelahtelahdijalankan.dijalankan.JumlahJumlahpremispremisyangyangdilawatidilawatiadalahadalahsebanyaksebanyak4242buahbuahrumahrumahkediaman,kediaman,2020premispremisperniagaanperniagaandandantigatigabuahbuahkilang/industri.kilang/industri.7.57.5PENEMUANPENEMUANAUDITAUDIT7.5.17.5.1PengurusanPengurusanCukaiCukaiTaksiranTaksirana)a)PengenaanPengenaanCukaiCukaiTaksiranTaksiranSeksyenSeksyen129,129,AktaAktaKerajaanKerajaanTempatanTempatan19761976(Akta(Akta171)171)menyatakanmenyatakanbahawabahawaPihakPihakBerkuasaBerkuasaTempatanTempatanbolehbolehmembahagikanmembahagikankawasannyakawasannyakepadakepadaduaduabahagianbahagianatauataulebihlebihdandanMajlisMajlisbolehbolehmengenakanmengenakankadarkadaryangyangberlainanberlainanmengikutmengikutkegunaankegunaansebenarsebenarsesuatusesuatupegangan.pegangan.JenisJenispeganganpeganganyangyangdikenakandikenakancukaicukaiadalahadalahdikategorikandikategorikankepadakepadaduaduaiaituiaitubangunanbangunandandantanahtanahkosong.kosong.BagiBagikategorikategoribangunan,bangunan,peganganpeganganadalahadalahdibahagikandibahagikankepadakepadatigatigajenisjenisiaituiaitukediaman,kediaman,perniagaanperniagaandandanindustri.industri.ManakalaManakalabagibagikategorikategoritanahtanahkosongkosongpulapuladibahagikandibahagikankepadakepadakediaman,kediaman,perniagaan,perniagaan,industriindustridandanpertanian.pertanian.SemakanSemakanAuditAuditterhadapterhadapprosesprosespengenaanpengenaancukaicukaitaksirantaksiranoleholehMajlisMajlismendapatimendapatiperkaraperkaraberikut:berikut:i)i)PermohonanPermohonanCadanganCadanganPemajuanPemajuan -ProsesProsespermohonanpermohonancadangancadanganpemajuanpemajuanbermulabermulaapabilaapabilaurusurussetiasetiaOSCOSCMajlisMajlismenerimamenerimapermohonanpermohonandaripadadaripadaindividuindividuataupunataupunpemajupemajuyangyangbercadangbercadanguntukuntukmemajukanmemajukansesebuahsesebuahtempat.tempat.PermohonanPermohonancadangancadanganyangyangdikemukakandikemukakanterbahagiterbahagikepadakepadatigatigakategorikategoripermohonanpermohonaniaituiaitupermohonanpermohonanserentak,serentak,kebenarankebenaranmerancangmerancangdandanpelanpelankejuruteraan.kejuruteraan.DokumenDokumenpermohonanpermohonanyangyangditerimaditerimaakanakandisemakdisemakoleholehpihakpihakurusurussetiasetiadandanmaklumatmaklumatyangyangberkaitanberkaitancadangancadanganberkenaanberkenaanakanakandimasukkandimasukkankekeportalportalOSCOSCsebelumsebelumdiedarkandiedarkankepadakepadasemuasemuaAgensiAgensiTeknikalTeknikalyangyangterlibatterlibatsamasamaadaadaAgensiAgensidalamandalamanatauatauluaranluaranbagibagimendapatkanmendapatkansokongansokongandandankelulusan.kelulusan.AgensiAgensiTeknikalTeknikalluarluaryangyangterlibatterlibatadalahadalahIndahIndahWaterWaterKonsortiumKonsortium(IWK),(IWK),JabatanJabatanAlamAlamSekitarSekitar(JAS),(JAS),JabatanJabatanBekalanBekalanAirAirKedahKedah(JBA),(JBA),TenagaTenagaNasionalNasionalBerhadBerhad(TNB),(TNB),JabatanJabatanKerjaKerjaRayaRaya(JKR),(JKR),JabatanJabatanPerancangPerancangBandarBandarDanDanDesaDesa(JPBD)(JPBD)dandanlain-lain.lain-lain.SemakanSemakanAuditAuditmendapatimendapatitempohtempohmasamasayangyangditetapkanditetapkanuntukuntukmemprosesmemprosespermohonanpermohonancadangancadanganpemajuanpemajuanadalahadalahsepertisepertididiJadualJadual7.1.7.1.JadualJadual7.17.1TempohTempohPiagamPiagamPermohonanPermohonanCadanganCadanganPemajuanPemajuanPiagamPiagamPiagamPiagamJenisJenisDefinisiDefinisi(Ada(AdaRT)RT)(Tiada(TiadaRT)RT)PermohonanPermohonan(Hari)(Hari)(Hari)(Hari)PerihalPerihalTanahTanah(Pecah(PecahSempadanSempadandandanUbahUbahSyarat)Syarat) +KebenaranKebenaranMerancangMerancang +PelanPelan111111139139BangunanBangunan +PelanPelanKejuruteraanKejuruteraanPerihalPerihalTanahTanah(Penyerahan(PenyerahanBalikBalikdandanPemberimilikanPemberimilikanSemula)Semula) +KebenaranKebenaranMerancangMerancang111111139139SerentakSerentak+PelanPelanBangunanBangunan +PelanPelanKejuruteraanKejuruteraan(Pecah(PecahSempadanSempadandandanUbahUbahSyarat)Syarat) +KebenaranKebenaran111111111111MerancangMerancang +PelanPelanBangunanBangunan(Penyerahan(PenyerahanBalikBalikdandanPemberimilikanPemberimilikanSemula)Semula) +108108139139KebenaranKebenaranMerancangMerancang +PelanPelanBangunanBangunan(Pecah(PecahSempadanSempadan +UbahUbahSyarat)Syarat) +KebenaranKebenaran111111139139MerancangMerancang +PelanPelanKejuruteraanKejuruteraan(Penyerahan(PenyerahanBalikBalikdandanPemberimilikanPemberimilikanSemula)Semula) +111111139139125125125

JenisPermohonanSerentakKebenaranMerancangDefinisiKebenaran Merancang + Pelan KejuruteraanKebenaran Merancang + Pelan Bangunan + PelanKejuruteraan(Pecah Sempadan + Ubah Syarat) + KebenaranMerancang(Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula) +Piagam(Ada RT)(Hari)Piagam(Tiada RT)(Hari)80 108108 139108 139Kebenaran MerancangKebenaran Merancang + Pelan Bangunan 69 108Kebenaran Merancang + Pelan Kejuruteraan 80 108Pelan Bangunan + Pelan Kejuruteraan 80 80Pecah Sempadan dan Ubah Syarat 108 139Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula 108 139Kebenaran Merancang 57 108Pelan Landskap 57 80Pelan Nama Taman 57 80Pelan Nama Jalan 57 80Pelan Kejuruteraan termasuk Pelan Kerja Tanah,Pelan Jalan dan Parit, Pelan Lampu Jalan57 80Pelan Pelan Kerja Tanah 57 80Kujuruteraan Pelan Jalan dan Perparitan, dan Pelan LampuJalan57 80Pelan Lampu Jalan 57 80Pelan Jalan dan Perparitan 57 80Pelan Kerja Tanah + Pelan Jalan Dan Perparitan 57 80Sumber: Data Portal OSC Majlis Sehingga Februari 2009Nota: RT- Rancangan TempatanSemua maklum balas yang diterima akan dibentangkan dalam MesyuaratJawatankuasa OSC bagi mendapatkan keputusan sama ada cadangan yangdikemukakan boleh diterima ataupun ditolak. Bagi permohonan yang diterima,Jabatan Perancang kemudiannya akan mengeluarkan surat kelulusan yangditandatangani oleh Yang Dipertua Majlis dan salinan surat kelulusan permohonanberkenaan dihantar kepada Jabatan Penilaian bagi proses penilaian.Sehingga Disember 2008, sebanyak 228 permohonan cadangan pemajuan telahditerima. Daripada jumlah berkenaan, sebanyak 123 permohonan atau 54% telahdiluluskan, 61 permohonan atau 27% masih dalam proses, 17 permohonan atau 7%ditangguhkan, 24 permohonan atau 10.5% ditolak dan tiga permohonan atau 1.3%telah dibatalkan seperti di Jadual 7.2.Jadual 7.2Permohonan Cadangan Pemajuan Yang Diterima Sehingga Disember 2008Jenis Permohonan Lulus Proses Tangguh Tolak Batal JumlahPermohonan Serentak 38 6 3 11 2 60Kebenaran Merancang 66 1 14 13 1 95Pelan Kejuruteraan 19 54 - - - 73Jumlah 123 61 17 24 3 228Sumber: Data Portal OSC Majlis Sehingga Februari 2009Semakan Audit selanjutnya mendapati daripada 123 permohonan yang diluluskan,sebanyak 79 atau 64.2% daripada jumlah permohonan yang diluluskan adalahmelampaui masa piagam yang telah ditetapka. Butirannya adalah seperti di Jadual7.3.Jadual 7.3126126

sebanyak 79 atau 64.2% daripada jumlah permohonan yang diluluskan adalahmelampaui masa piagam yang telah ditetapka. Butirannya adalah seperti di Jadual7.3.Jadual 7.3Bilangan Permohonan Yang Diluluskan 126 Melebihi Tempoh PiagamLulusJumlahPeratus LulusDalamPermohonanLulus MelebihiTempohTempohDiluluskanPiagam (%) Piagam (%)Jenis PermohonanPeratusLulusSerentak 38 16 42.1 22 57.9Kebenaran Merancang 66 27 40.9 39 59.1Pelan Kejuruteraan 19 1 5.3 18 94.7Jumlah 123 44 35.8 79 64.2Sumber: Data Portal OSC Majlis Sehingga Februari 2009Berdasarkan maklum balas yang diterima daripada Majlis, punca kelewatanpermohonan diluluskan adalah kerana pemohon lewat mengemukakan pelanpindaan serta tidak mematuhi syarat yang telah ditetapkan oleh Jabatan Teknikal.Terdapat juga permohonan yang lengkap diterima tetapi kelulusan tidak dapatdiberikan kerana permohonan berkenaan perlu dirujuk terlebih dahulu kepada pihakpengurusan atasan (Jawatankuasa Perancang Negeri) seperti pembangunan luarkawasan.Pada pendapat Audit, proses kelulusan permohonan cadangan pemajuan adalahmemuaskan walaupun 64% daripada jumlah permohonan yang diluluskan adalahmelebihi tempoh masa piagam yang telah ditetapkan, kelewatan ini adalahdisebabkan oleh kelewatan pemohon sendiri dalam mematuhi kehendak JabatanTeknikal.ii) Permohonan Kelulusan Pelan Bangunan - Seksyen 70(A), (B) dan (C) Akta Jalan,Parit Dan Bangunan 1974 menyatakan bahawa pelan dan penentuan berkenaandengan kerja tanah yang hendak dijalankan perlu dikemukakan kepada PihakBerkuasa Tempatan terlebih dahulu untuk kelulusan. Permohonan pelan bangunanyang diterima adalah merangkumi pelan bagi binaan baharu dan mengubahsuaibangunan. Permohonan ini juga seperti permohonan cadangan pemajuan perlumendapat maklum balas daripada semua Agensi yang terlibat. Mengikut piagam,tempoh masa bagi meluluskan permohonan pelan adalah seperti di Jadual 7.4.Jadual 7.4Tempoh Piagam Permohonan Pelan BangunanPiagam PiagamJenisDefinisi(Ada RT) (Tiada RT)Permohonan(Hari) (Hari)Pelan Bangunan Pelan Bangunan 69 69Permit Untuk Pembinaan Kecil atauPermit PembinaanPerubahan dan Tambahan Kecil selaras 69 69KecilUUK 18, UKBS 1984Permit SementaraBangunanPermit Sementara untukBangunan/Struktur Sementara selarasUUK 19, UKBS 198469 69Pelan Sanitari Pelan dikemukakan untuk rekod sahaja 69 69Pelan KonkritTetulangPelan dikemukakan untuk rekod sahaja 69 69Sumber: Data Portal OSC Majlis Sehingga Februari 2009Nota: RT- Rancangan TempatanMaklum balas yang diterima dari semua Agensi Teknikal akan dibentangkan dalamMesyuarat Jawatankuasa OSC Majlis sebelum keputusan permohonan dikeluarkan.127127

Setelah ianya diputuskan, Jabatan Bangunan akan mengeluarkan surat kelulusankepada permohonan yang diluluskan.Sehingga akhir tahun 2008, Majlis menerima sebanyak 1,520 permohonan pelanbangunan (maklumat dari Portal OSC pada Februari 2009). Daripada jumlahberkenaan, sebanyak 1,004 permohonan atau 66% telah diluluskan, 366permohonan atau 24% masih dalam proses, 24 permohonan atau 1.3% telah ditolak,dua atau 0.1% dibatalkan dan 124 permohonan atau 8.2% telah ditangguhkan.Semakan Audit terhadap permohonan yang telah diluluskan mendapati sebanyak713 atau 71% permohonan adalah mengikut tempoh masa piagam. Bagaimanapun,terdapat permohonan yang diterima pada tahun 2007, masih lagi dalam statusproses walaupun maklum balas daripada semua Agensi Teknikal yang terlibat telahdiperoleh. Sebanyak 39 permohonan yang diterima pada tahun berkenaan masihbelum diambil tindakan oleh Jabatan Bangunan. Semakan Audit mendapatikelulusan permohonan bagi sebahagian daripada 39 permohonan ini adalahtertakluk di bawah kuasa pentadbiran seperti permohonan permit sementara danpelan bangunan bagi rumah sesebuah.Pada pendapat Audit, proses kelulusan permohonan pelan bangunan adalahmemuaskan kerana 71% permohonan diluluskan dalam tempoh piagam.iii) Permohonan Sijil Layak Menduduki - Kelulusan permohonan Sijil LayakMenduduki adalah tertakluk di bawah kuasa pentadbiran. Apabila pembinaanbangunan telah disiapkan, pihak Perunding Arkitek atau Jurutera akan membuatpermohonan Sijil Layak Menduduki bangunan daripada Majlis. Proses permohonanini juga seperti permohonan yang lain di mana ianya perlu mendapat sokongan dankelulusan daripada semua Agensi Teknikal yang terlibat. Maklum balas yang diterimaakan dikumpulkan oleh urus setia OSC dan dikemukakan kepada Jabatan Bangunanuntuk proses pengeluaran sijil. Tempoh masa bagi memproses permohonan iniseperti mana piagam adalah dalam tempoh 14 hari.Setelah diluluskan, salinan perakuan sijil berkenaan akan diserahkan kepadaJabatan Penilaian untuk proses penilaian. Semakan Audit mendapati proseskelulusan Sijil Layak Menduduki dan pengenaan cukai taksiran adalah mengikutprosedur yang telah ditetapkan. Sehingga Disember 2008, sebanyak 130permohonan telah diterima oleh Majlis (maklumat dari Portal OSC pada Februari2009). Sebanyak 105 permohonan telah diluluskan dan 25 permohonan lagi masihdalam proses untuk diluluskan. Daripada 105 permohonan yang diluluskan,sebanyak 65 atau 62% permohonan telah diluluskan melebihi tempoh masa piagamyang ditetapkan.Pada pendapat Audit, proses kelulusan permohonan Sijil Layak Menduduki adalahtidak memuaskan kerana 62% daripada jumlah permohonan yang diterima adalahlewat diluluskan.128128

iv) Binaan/Tambahan/Pindaan Bangunan Tanpa Kebenaran - Mengikut Seksyen 13,Undang-undang Kecil Bangunan Seragam 1984, kebenaran khas secara bertulisdaripada Majlis perlu diperoleh terlebih dahulu sebelum memulakan kerja bangunan.Semakan Audit terhadap Daftar Permohonan yang diselenggarakan mendapati bagitempoh tahun 2006 hingga 2008, sebanyak 167 permohonan telah diterima daripadapemilik pegangan untuk kelulusan binaan bangunan yang dibina terlebih dahulu (asbuilt-plan)tanpa kebenaran daripada Majlis. Bagaimanapun, hanya 74 fail peganganatau 44.3% yang diserahkan untuk semakan Audit. Daripada jumlah berkenaan,sebanyak 11 permohonan atau 14.8% diluluskan, lima permohonan atau 6.8%ditolak, 38 permohonan atau 51.4% ditangguhkan dan 20 permohonan atau 27%masih dalam proses. Pihak Audit mendapati kebanyakan permohonan yangditangguhkan adalah berkenaan permohonan bagi tambahan dan pindaan bangunanuntuk rumah burung walit. Bagaimanapun status bangunan tersebut belum dapatditentukan kerana pihak Majlis masih menunggu kelulusan dasar dan garis panduandaripada Kerajaan Negeri. Butiran lanjut permohonan as-built-plan yang disemakadalah seperti di Jadual 7.5.Jadual 7.5Permohonan Kelulusan Pelan Bangunan (As-Built-Plan)Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008JumlahDendaJumlahTahun Diterima Diluluskan Ditolak Ditangguh Proses YangDenda YangDikenakanDibayar(RM) (RM)2006 19 3 2 4 10 28,780 8,6802007 27 8 1 10 8 181,088 24,8442008 28 - 2 24 2 54,400 1,400Jumlah 74 11 5 38 20 264,268 34,924Sumber: Daftar Permohonan, Jabatan Bangunan MajlisAnalisis Audit di Jadual 7.5 menunjukkan sejumlah RM264,268 denda telah dikenakankepada pemohon. Bagaimanapun, hanya RM34,924 atau 13% sahaja telah dibayarkepada Majlis. Lima permohonan as-built-plan yang ditolak adalah bagi kerjapindaan/tambahan bangunan kediaman. Semakan Audit mendapati Majlis tidakmengambil sebarang tindakan terhadap pindaan/binaan yang tidak diluluskan tetapihanya mengenakan denda kerana tidak mengemukakan permohonan kelulusan pelanbangunan sebelum binaan dibuat. Namun begitu, pihak Majlis memaklumkan bahawajenis tindakan yang akan diambil adalah berdasarkan kepada perbincangan dankelulusan pihak pengurusan tertinggi Majlis. Sebarang tindakan meroboh perlu dirujukterlebih dahulu kepada pihak Kerajaan Negeri sebelum ianya dilaksanakan.Pada pendapat Audit, proses kelulusan pelan bangunan (as-built-plan) adalahmemuaskan. Tindakan seperti mengenakan denda telah dilaksanakan oleh Majlisterhadap semua permohonan as-built-plan yang dikemukakan oleh pemilik premis.Bagi permohonan yang ditangguhkan, Majlis masih menunggu kelulusan dasar dangaris panduan daripada pihak Kerajaan Negeri.129129

v) Deposit Yang Tidak Dituntut Bagi Tambahan Dan Pindaan Bangunan - MengikutSeksyen 17, Akta Jalan, Parit Dan Bangunan 1974 menyatakan bahawa pemilikbangunan tidak boleh memulakan kerja mengubahsuai sesebuah bangunanmelainkan jika pemilik tadi telah mendepositkan sejumlah wang kepada PihakBerkuasa Tempatan. Jumlah yang perlu didepositkan adalah bergantung kepadajenis kerja yang hendak dijalankan sama ada binaan baharu ataupun mengubahsuaibangunan sedia ada.Semakan Audit terhadap lejar Cagaran Kebersihan Tambahan Bangunan mendapatibagi tempoh tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 2,162 akaun deposit telahdiwujudkan oleh Majlis bagi maksud tersebut. Sehingga Disember 2008, sebanyak1,649 akaun deposit dengan nilai sejumlah RM575,080 masih dipegang oleh Majliswalaupun semua kerja mengubahsuai bangunan telah disiapkan. ArahanPerbendaharaan 162 menyatakan bahawa deposit wang yang tidak dituntut selepastempoh 12 bulan dari tarikh ianya didepositkan perlu dimaklumkan kepada pihakawam melalui Warta Kerajaan. Jika deposit ini masih tidak dituntut dalam masa 3bulan selepas pemberitahuan maka ia hendaklah dikredit kepada hasil. Butirancagaran berkenaan adalah seperti di Jadual 7.6.Jadual 7.6Cagaran Kebersihan Tambahan BangunanYang Di Terima Bagi Tahun 2006 Hingga 2008Jumlah Bilangan Bil. AkaunBilangan BilanganDeposit Yang Sampel Yang MasihAkaun Akaun YangTahunBelum Akaun DikenakanDeposit Yang Masih BelumDituntut Yang Kadar CukaiDibuka Dituntut(RM) Disemak Taksiran Lama2006 675 491 167,300 113 672007 702 468 175,000 25 112008 785 690 232,780 - -Jumlah 2,162 1,649 575,080 138 78Sumber: Lejar Cagaran Kebersihan Tambahan BangunanBerdasarkan maklum balas yang diterima, pihak Majlis kini dalam prosesmelaksanakan pewartaan deposit yang tidak dituntut. Sehingga April 2009, tindakanpewartaan telah dibuat terhadap deposit yang tidak dituntut bagi tahun 1968 hingga1998 berjumlah RM1.19 juta.vi) Penilaian Semula Selepas Bangunan Diubahsuai - Penilaian semula terhadapsemua premis yang telah diubahsuai akan dijalankan bagi menetapkan satu kadarcukai pintu yang baharu. Bagaimanapun, sebanyak 78 atau 57% daripada sampelakaun deposit yang dipilih Majlis masih mengenakan kadar cukai yang lama.Pada pendapat Audit, proses pengenaan cukai taksiran yang dibuat oleh Majlis adalahtidak memuaskan terutamanya dari segi kelewatan meluluskan permohonancadangan pemajuan dan Sijil Layak Menduduki. Selain itu, komunikasi yang kurangberkesan antara Jabatan Bangunan dan Jabatan Penilaian menyebabkan penilaiansemula terhadap pegangan yang diubahsuai tidak dapat dijalankan.130130

7.5.2 Penilaian Cukai TaksiranKadar cukai taksiran yang dikenakan adalah yang diluluskan oleh Pihak Berkuasa Negeridan telah diwartakan. Kadar taksiran yang diguna pakai oleh Majlis terhadap semuapegangan yang ada adalah kadar yang digunakan semenjak tahun 1996. Butiran lanjutkadar yang dikenakan adalah seperti di Jadual 7.7.Jadual 7.7Kadar Cukai Taksiran Yang Dikenakan Oleh MajlisKadarKawasan Kategori Jenis Pegangan( % )Kediaman 81. Sungai Petani ( Zon A – Zon E )2. Bedong3. Gurun4. Sungai Lalang5. Tikam BatuCawangan Kecil :1. Jeniang2. Semeling3. Padang Lembu4. Merbok5. Kota Kuala Muda6. Bukit Selambau7. Tanjung DawaiSumber: Jabatan Penilaian MajlisBangunanTanahKosongDenganSyaratBangunanTanahKosongDenganSyaratPerniagaan 10Kilang/Industri 12Kediaman 2Perniagaan 3Kilang/Industri 4Pertanian Luar Bandar 0.5Pertanian Dalam Bandar 1Kediaman 4Perniagaan 6Kilang/Industri 10Kediaman 2Kediaman Atas TanahKerajaan/SetingganPerniagaan 3Kilang/Industri 4Pertanian Luar Bandar 0.5Pertanian Dalam Bandar 15a) Kaedah Penilaian Cukai TaksiranBerdasarkan Seksyen 2, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), Majlis hendaklahmelantik seorang Pegawai Penilaian untuk membuat penilaian terhadap pegangan dikawasan pentadbirannya. Semakan Audit mendapati Pegawai Penilaian yang dilantikmembuat penilaian berdasarkan kaedah berikut:i) Kaedah Perbandingan Sewaan - Melalui kaedah ini, penilaian dibuat denganmembandingkan jumlah maksimum kadar sewa yang dikenakan di kawasanberkenaan dan analisis dibuat untuk menentukan jumlah nilaian yang akandikenakan. Kadar sewa yang digunakan untuk membuat perbandingan adalah kadaryang dikenakan semenjak tahun 1985. Jenis hartanah yang dinilai menggunakankaedah ini adalah rumah kediaman, rumah kedai dan kilang.ii) Kaedah Kos (Cost Method) - Kaedah ini adalah berasaskan kepada jumlah koskeseluruhan binaan bangunan termasuk nilai tanah. Analisis akan dibuat untukmenentukan nilai cukai yang akan dikenakan.131131

) Proses Kerja Nilaian Cukai TaksiranBahagian Teknikal, Jabatan Penilaian akan menerima kes untuk dinilai daripada JabatanBangunan sama ada binaan baharu ataupun mengubahsuai bangunan. Lawatan tapakakan dijalankan oleh Bahagian Teknikal untuk membuat ukur periksa dan seterusnyaPenolong Pegawai Penilaian akan menyemak pengiraan cukai taksiran yang dibuat.Apabila taksiran yang dibuat adalah betul, fail pegangan akan diserahkan kepadaOperator Memproses Data untuk memasukkan data ke dalam sistem. Satu SenaraiNilaian akan dicetak untuk semakan semula oleh Penolong Pegawai Penilaian sebelumdikemukakan kepada Pegawai Penilaian untuk pengesahan dan penjanaan akaun. Bagijumlah nilaian RM10,000 dan ke bawah, penjanaan akaun akan dibuat oleh PenolongPegawai Penilaian manakala bagi jumlah nilaian RM10,000 dan ke atas, penjanaanakaun akan dibuat oleh Pegawai Penilaian. Nombor akaun diwujudkan secara automatikselepas akaun dijana. Notis Pindaan Kepada Senarai Nilaian Harta akan dihantarkepada pemilik untuk makluman. Semakan Audit terhadap proses kerja nilaian cukaitaksiran mendapati proses ini dilakukan mengikut prosedur yang ditetapkan.c) Penilaian SemulaKerja penilaian semula semua hartanah di seluruh kawasan pentadbiran Majlis telahdimulakan semenjak tahun 2005. Ianya dijalankan oleh lima orang Pembantu Penilaian.Kawasan yang telah dinilai meliputi seluruh kawasan bandar Sungai Petani (Zon Ahingga Zon E). Bagi tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 33,390 pegangan yangmembuat tambahan/pindaan premis telah dibuat penilaian semula. Butiran jumlahpegangan yang telah dibuat penilaian semula adalah seperti di Jadual 7.8.Jadual 7.8Jumlah Pegangan Yang DinilaiSemula Bagi Tahun 2006 Hingga 2008Tahun Jumlah Pegangan2006 11,3662007 17,4862008 4,538Jumlah 33,390Sumber: Jabatan Penilaian MajlisSehingga tarikh pengauditan dijalankan, penilaian semula sedang dijalankan di kawasanPadang Lembu dan penilaian seterusnya akan dijalankan di sekitar kawasan JalanSungai Layar hingga ke Semeling. Bagaimanapun, kerja penilaian semula yangdijalankan oleh Jabatan Penilaian adalah tidak menyeluruh kerana proses ini hanyaditumpukan kepada penilaian semula premis yang telah membuat pindaan dantambahan bangunan di kawasan taman perumahan dan binaan bangunan baharusahaja.Pada pendapat Audit, proses pengenaan kadar cukai yang dilaksanakan oleh Majlisadalah memuaskan kerana kerja penilaian dan kadar yang dikenakan adalahmematuhi prosedur dan arahan yang telah ditetapkan.132132

7.5.3 Pengeluaran Bil Cukai TaksiranMajlis menetapkan sasaran agar semua bil cukai taksiran disampaikan kepada pemilikpegangan sebelum 1 Januari atau 1 Julai pada setiap penggal. Bagi mencapai sasaranyang ditetapkan, Majlis telah melantik sebuah syarikat sebagai agen untuk memproses bildan notis cukai taksiran premis, manakala bagi cukai lot kosong akan diuruskan sendiri olehMajlis. Perjanjian antara Majlis dengan syarikat tersebut telah ditandatangani pada 3 Januari2006 dan berkuat kuasa untuk tempoh tiga tahun dengan perlanjutan selama dua tahun.Caj perkhidmatan yang dikenakan adalah berdasarkan kepada jumlah bil dan notis cukaiyang dikeluarkan. Caj yang perlu dibayar adalah sejumlah 57 sen bagi setiap dokumentermasuk kos bayaran pos.a) Proses Pengeluaran BilProses pengeluaran bil cukai taksiran bermula apabila Jabatan Perbendaharaanmenetapkan cut off date kepada Jabatan Teknologi Maklumat. Kebiasaannya cut offdate ini akan diberi sebulan lebih awal. Contohnya 1 Disember bagi bil yang hendakdikeluarkan untuk Penggal 1 dan 1 Jun untuk Penggal ke 2. Jabatan TeknologiMaklumat kemudiannya akan mengemaskinikan data ke dalam akaun individu. Setelahsemuanya selesai, Jabatan Teknologi Maklumat akan menyediakan data (extract data)pemilik premis dari SBPBT untuk diserahkan kepada syarikat berkenaan bagi prosespengeluaran bil. Setelah selesai, satu sampel akan dikeluarkan untuk disemak sebagaipengesahan bahawa maklumat adalah tepat. Data berkenaan akan diemail kepadasyarikat berkenaan dan juga disimpan dalam cakera padat sebelum diposkan kepadasyarikat berkenaan. Apabila siap dicetak, bil cukai pintu akan diposkan kepada pemilikpremis oleh syarikat berkenaan. Pemeriksaan Audit terhadap proses pengeluaran bilcukai pintu dan lot kosong bagi Penggal 1 Tahun 2009 mendapati pengeluaran bil cukaitaksiran adalah mengikut proses yang ditetapkan.b) Bayaran PerkhidmatanBagi tahun 2006 hingga 2008 sejumlah RM260,024 telah dibayar kepada syarikatberkenaan bagi bayaran kos mencetak dan mengepos bil cukai taksiran. Semakan Auditterhadap baucar bayaran mendapati bayaran yang dibuat adalah mengikut syarat dankadar yang telah ditetapkan seperti mana dalam perjanjian. Butiran lanjut bayaranperkhidmatan yang dibayar adalah seperti di Jadual 7.9.Jadual 7.9Jumlah Bil Cukai Taksiran Dan Bayaran PerkhidmatanKepada Syarikat Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008Jumlah BayaranJumlah Bil YangTahunKepada DataposDikeluarkan(RM)2006* 69,677 46,3972007 173,996 105,4262008 180,222 108,201Jumlah 423,895 260,024Sumber: Jabatan Perbendaharaan MajlisNota: * Pengeluaran bil untuk Penggal ke 2 sahaja133133

c) Bil Tidak Dapat Diserah Kepada Pemilikc) Bil Tidak Dapat Diserah Kepada PemilikPada tahun 2008, sebanyak 1,053 bil dengan nilai tuntutan berjumlah RM0.72 juta yangPada tahun 2008, sebanyak 1,053 bil dengan nilai tuntutan berjumlah RM0.72 juta yangdikeluarkan pada Penggal dan 1,433 bil dengan nilai tuntutan berjumlah RM1.10 jutadikeluarkan pada Penggal 1 dan 1,433 bil dengan nilai tuntutan berjumlah RM1.10 jutayang dikeluarkan pada Penggal 2, tidak dapat diserahkan kepada pemilik premis.yang dikeluarkan pada Penggal 2, tidak dapat diserahkan kepada pemilik premis.Analisis Audit mendapati jumlah bil yang dikembalikan hanya 1.4% sahaja daripadaAnalisis Audit mendapati jumlah bil yang dikembalikan hanya 1.4% sahaja daripadakeseluruhan 180,222 bil yang dikeluarkan. Butiran bil yang dikembalikan adalah sepertikeseluruhan 180,222 bil yang dikeluarkan. Butiran bil yang dikembalikan adalah sepertidi Jadual 7.10.di Jadual 7.10.Jadual 7.10Bil Yang Dikembalikan Jadual 7.10 Pada Tahun 2008Bil Yang Dikembalikan Pada Tahun 2008Bilangan BilPeratusBil. FaktorBilangan Yang BilPeratusBil. Faktor(%)Dikembalikan Yang(%)Dikembalikan1. Sudah Pindah 1,383 56.02. 1. Tiada Sudah Nombor Pindah Ini 1,383 382 15.0 56.03. 2. Tidak Tiada Diketahui Nombor Ini 230 382 15.0 9.04. 3. Alamat Tidak Diketahui Tidak Lengkap 144 230 6.0 9.05. 4. Lain-lain Alamat Tidak (Cth: Lengkap Roboh) 112 144 5.0 6.06.5.TidakLain-lainDikenali(Cth: Roboh)1081124.05.07.6.EngganTidak DikenaliMenerima10832 1.34.08. 7. Tiada Enggan Nama Menerima Tersebut 26 32 1.0 1.39. 8. Tiada Peti Nama Surat Tersebut 21 26 0.8 1.010. 9. Telah Tiada Meninggal Peti Surat 15 21 0.6 0.811. 10. Tiada Telah Penghuni Meninggal 12 15 0.5 0.612. 11. Alamat Tiada Penghuni Tidak Jelas 11 12 0.4 0.513. 12. Tiada Alamat Jalan Tidak Tersebut Jelas 11 0.2 0.414. 13. Rumah Tiada Jalan Kosong Tersebut 5 0.215. 14. Tidak Rumah Dituntut Kosong 4 0.215. TidakJumlahDituntut2,4861100-Sumber: Salinan Jumlah Bil Cukai Taksiran Yang 2,486 Dikembalikan 100Sumber: Salinan Bil Cukai Taksiran Yang DikembalikanJadual 7.10 di atas menunjukkan faktor utama bil cukai taksiran dikembalikan ke MajlisJadual 7.10 di atas menunjukkan faktor utama bil cukai taksiran dikembalikan ke Majlisadalah kerana pemilik pegangan sudah berpindah daripada premis iaitu melebihi 50%adalah kerana pemilik pegangan sudah berpindah daripada premis iaitu melebihi 50%daripada keseluruhan bil yang dikembalikan. Selain itu, faktor alamat tidak jelas jugadaripada keseluruhan bil yang dikembalikan. Selain itu, faktor alamat tidak jelas jugaturut menyumbang kepada bil tidak dapat diserahkan kepada pemilik. Faktor sepertiturut menyumbang kepada bil tidak dapat diserahkan kepada pemilik. Faktor sepertirumah sudah roboh, alamat tidak lengkap dan tiada nombor, menunjukkan tiadarumah sudah roboh, alamat tidak lengkap dan tiada nombor, menunjukkan tiadapemantauan dibuat oleh Majlis dalam memastikan bil cukai taksiran disampaikan kepemantauan dibuat oleh Majlis dalam memastikan bil cukai taksiran disampaikan kealamat yang sepatutnya.alamat yang sepatutnya.Pada pendapat Audit, kesahihan data pemilik pegangan dalam SBPBT adalahPada pendapat Audit, kesahihan data pemilik pegangan dalam SBPBT adalahmemuaskan. Bagaimanapun, Majlis hendaklah memberi penekanan terhadap integritimemuaskan. Bagaimanapun, Majlis hendaklah memberi penekanan terhadap integritidata pemilik pegangan yang diwujudkan di dalam SBPBT agar jumlah bil yangdata pemilik pegangan yang diwujudkan di dalam SBPBT agar jumlah bil yangdikembalikan dapat dikurangkan sebanyak mungkin.dikembalikan dapat dikurangkan sebanyak mungkin.d) Bil Masih Dikeluarkan Walaupun Notis Telah Dikeluarkan Melebihi Lima Tahund) Bil Masih Dikeluarkan Walaupun Notis Telah Dikeluarkan Melebihi Lima TahunNotis atau denda berjumlah RM2 akan dikenakan setiap penggal secara automatikNotis atau denda berjumlah RM2 akan dikenakan setiap penggal secara automatikkepada pemilik sekiranya pemilik gagal menjelaskan cukai taksiran pada tempoh yangkepada pemilik sekiranya pemilik gagal menjelaskan cukai taksiran pada tempoh yangditetapkan. Semakan lanjut pihak Audit terhadap bil yang tidak dapat diserahkan kepadaditetapkan. Semakan lanjut pihak Audit terhadap bil yang tidak dapat diserahkan kepadapemilik menunjukkan sebanyak 906 bil dengan nilai tunggakan cukai berjumlahpemilik menunjukkan sebanyak 906 bil dengan nilai tunggakan cukai berjumlahRM728,602 masih dicetak dan diposkan kepada pemilik walaupun notis telahRM728,602 masih dicetak dan diposkan kepada pemilik walaupun notis telahdikeluarkan berulang kali. Butiran cukai taksiran yang dikembalikan adalah seperti didikeluarkan berulang kali. Butiran cukai taksiran yang dikembalikan adalah seperti diJadual 7.11.Jadual 7.11.134 134 134

Jadual 7.11Bil Cukai Taksiran DikembalikanDengan Notis Yang Telah Dikeluarkan Melebihi Lima TahunPerkaraPenggal 1(Januari - Jun 2008)Penggal 2(Julai - Disember 2008) JumlahTahunTahunTempoh Notis Dikeluarkan 5-6 7-9 10-14 5-6 7-9 10-14Bilangan Bil Yang Dikembalikan 299 100 7 264 224 12 906Jumlah Denda (RM) 7,324 3,030 326 6,608 6,704 524 24,516Nilai Cukai Tertunggak (RM) 254,008 74,860 15,205 180,343 181,256 22,930 728,602Sumber: Bil Cukai Taksiran Yang DikembalikanJadual 7.11 di atas menunjukkan sebanyak 19 bil dengan nilai cukai berjumlahRM38,135 masih lagi dicetak dan diposkan kepada pemilik walaupun notis telahdikeluarkan berulang kali iaitu lebih daripada 20 kali ataupun 10 tahun. Pihak Majlissepatutnya mengenal pasti punca bil cukai taksiran berkenaan tidak boleh disampaikankepada pemilik premis. Keadaan ini berlaku kerana tiada pemantauan oleh JabatanPenilaian dan Jabatan Perbendaharaan bagi memastikan hartanah berkenaansebenarnya wujud. Sekiranya pegangan sudah tidak wujud maka data pemilik di dalamsistem perlu dikemas kini. Keadaan ini menyebabkan berlaku pembaziran kospercetakan dan pos. Majlis juga akan turut kehilangan hasil sekiranya semua pemilikpegangan berkenaan tidak membuat bayaran.Pada pendapat Audit, proses pengeluaran bil cukai taksiran adalah memuaskankerana sasaran Majlis untuk memastikan bil sampai kepada pemilik sebelum 1 Januaridan 1 Julai setiap penggal adalah tercapai. Bagaimanapun, terdapat kelemahan darisegi pemantauan terhadap data dan kewujudan hartanah pemilik serta tindakanpenguatkuasaan yang lemah terhadap pegangan yang mempunyai tunggakan cukaitaksiran.7.5.4 Hasil Cukai TaksiranPada tahun 2006, jumlah pegangan berkadar dalam kawasan pentadbiran Majlis adalahsebanyak 95,227 (bangunan). Manakala pada tahun 2007 pula, jumlah pegangan berkadaradalah sebanyak 100,972 (bangunan). Pada tahun 2008 pula julat pegangan berkadaradalah sebanyak 105,963 (bangunan) dan 36,436 (lot kosong).a) Kaedah Kutipan Dan Pembayaran Cukai TaksiranSemua pemilik pegangan di kawasan pentadbiran Majlis boleh menjelaskan bil cukaitaksiran di pejabat Majlis ataupun melalui agen kutipan setempat yang dilantik. Sehinggaakhir tahun 2008, sebanyak tujuh agen telah dilantik untuk menyediakan kemudahanmembayar cukai taksiran kepada semua pemilik pegangan. Semakan Audit terhadapperjanjian yang ditandatangani antara Majlis dengan semua agen mendapati antarakemudahan yang disediakan kepada pelanggan Majlis adalah menjelaskan cukaitaksiran melalui kaunter, Online Banking, Automated Teller Machine dan Phone BankingService. Bayaran perkhidmatan yang dikenakan kepada Majlis adalah berdasarkanjumlah transaksi yang dibuat. Maklumat lanjut agen kutipan setempat yang dilantikadalah seperti di Jadual 7.12.135135

Jadual 7.12Agen Kutipan SetempatJadualBil7.12Cukai Taksiran MajlisAgen Kutipan Setempat Bil Cukai Taksiran MajlisKomisenMulaNama Agen Kemudahan Yang DisediakanKomisenSetiapDigunakanMulaNama Agen Kemudahan Yang DisediakanTransaksiSetiapDigunakanTransaksiKaunter, Perbankan Internet,JanuariBank Islam (M) Berhad AutomatedKaunter, PerbankanTeller MachineInternet,dan Januari 50 senBank Islam (M) Berhad2006SMSAutomatedBankingTeller Machine dan50 sen2006Bank Simpanan Nasional KaunterSMS Bankingdan Arahan Autodebit April 2006 50 senBank Simpanan NasionalPerbankanKaunter danInternet,ArahanPhoneAutodebitSeptemberApril 2006 50 senMaybank Berhadsatu peratusBankingPerbankanServiceInternet,danPhoneKad KreditSeptemberMaybank Berhad2006 satu peratusBanking Service dan Kad Kredit 2006Perbankan Internet, AutomatedAmbank BerhadTellerPerbankanMachineInternet,dan PhoneAutomatedApril 2007 50 senAmbank BerhadBankingTeller MachineServicedan Phone April 2007 50 senBanking ServiceJanuari RM1.00 hinggaPos Malaysia Berhad Kaunter dan PosonlineJanuari2008RM1.00RM1.40hinggaPos Malaysia Berhad Kaunter dan PosonlineFebruari2008 RM1.40CIMB Bank Berhad Perbankan InternetFebruari 40 senCIMB Bank Berhad Perbankan Internet2008 40 senSeptember2008EON Bank Berhad Kaunter dan Arahan Autodebit September 40 senEON Bank Berhad Kaunter dan Arahan Autodebit 2008 40 senSumber: Perjanjian Kontrak Majlis2008Sumber: Perjanjian Kontrak MajlisSemakan Audit mendapati terma perjanjian yang ditandatangani telah dipatuhi olehSemakan Audit mendapati terma perjanjian yang ditandatangani telah dipatuhi olehsemua agen yang dilantik. Sehingga Disember 2008, sejumlah RM6.29 juta telah dapatsemua agen yang dilantik. Sehingga Disember 2008, sejumlah RM6.29 juta telah dapatdikutip melalui semua agen kutipan berkenaan. Butiran lanjut jumlah kutipan yang dapatdikutip melalui semua agen kutipan berkenaan. Butiran lanjut jumlah kutipan yang dapatdibuat adalah seperti di Jadual 7.13.dibuat adalah seperti di Jadual 7.13.Jadual 7.13SenaraiJadualAgen7.13KutipanSenarai Agen KutipanJumlahTahunNama AgenKutipanJumlahDilantikTahunNama AgenKutipanDilantik(RM)Bank Islam (M) Berhad 2006 237,465(RM)BankBankSimpananIslam (M) BerhadNasional 20062006178,650237,465MaybankBank SimpananBerhadNasional200620065,426,502178,650AmbankMaybankBerhadBerhad20072006 5,426,50213,018PosAmbankMalaysiaBerhadBerhad 20082007405,13313,018CIMBPos MalaysiaBank BerhadBerhad20082008 405,13325,011EonCIMBBankBankBerhadBerhad20082008 25,0112,181Eon Bank Berhad 2008 2,181Jumlah 6,287,960Sumber: Jabatan PerbendaharaanJumlahMajlis6,287,960Sumber: Jabatan Perbendaharaan MajlisPada pendapat Audit, pelantikan agen yang dibuat oleh Majlis adalah baik kerana iaPada pendapat Audit, pelantikan agen yang dibuat oleh Majlis adalah baik kerana iamemudahkan pemilik premis membuat bayaran di mana sahaja. Kemudahan yangmemudahkan pemilik premis membuat bayaran di mana sahaja. Kemudahan yangdisediakan telah membantu Majlis mengutip cukai taksiran dengan lebih baik.disediakan telah membantu Majlis mengutip cukai taksiran dengan lebih baik.b) Kutipan Hasil Cukaib) Kutipan Hasil CukaiBerdasarkan Bajet yang diluluskan untuk tahun 2006, 2007 dan 2008, MajlisBerdasarkan Bajet yang diluluskan untuk tahun 2006, 2007 dan 2008, Majlismenganggarkan akan dapat mengutip cukai pintu berjumlah RM20.4 juta, RM21 juta danmenganggarkan akan dapat mengutip cukai pintu berjumlah RM20.4 juta, RM21 juta danRM24 juta. Anggaran yang dibuat adalah anggaran kutipan cukai semasa termasukRM24 juta. Anggaran yang dibuat adalah anggaran kutipan cukai semasa termasuktunggakan cukai. Manakala bagi cukai lot kosong pula, sejumlah RM1.50 jutatunggakan cukai. Manakala bagi cukai lot kosong pula, sejumlah RM1.50 jutadianggarkan dapat dikutip pada tahun 2006, RM0.98 juta pada tahun 2007 dan RM2.50dianggarkan dapat dikutip pada tahun 2006, RM0.98 juta pada tahun 2007 dan RM2.50juta pada tahun 2008.juta pada tahun 2008.i) Cukai Pintu Jumlah kutipan cukai pintu pada tahun 2006 adalah berjumlahi) Cukai Pintu - Jumlah kutipan cukai pintu pada tahun 2006 adalah berjumlahRM22.18 juta atau 108.7% daripada jumlah hasil yang dianggarkan. Pada tahunRM22.18 juta atau 108.7% daripada jumlah hasil yang dianggarkan. Pada tahun2007 pula, sejumlah RM23.49 juta atau 111.9% telah dapat dikutip oleh Majlis.2007 pula, sejumlah RM23.49 juta atau136 136111.9% telah dapat dikutip oleh Majlis.136

Sehingga Disember 2008, Majlis telah dapat mengutip sejumlah RM23.02 juta atau95.9% daripada jumlah yang dianggarkan. Maklumat lanjut jumlah anggaran dankutipan sebenar hasil cukai pintu Majlis bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah sepertidi Jadual 7.14.Jadual 7.14Anggaran Dan Kutipan Cukai Pintu Bagi Tahun 2006 Hingga 2008TahunAnggaran Jumlah PeratusJumlahHasil Kutipan KutipanPegangan(RM Juta) (RM Juta) (%)2006 95,227 20.40 22.18 108.72007 100,972 21.00 23.49 111.92008 105,963 24.00 23.02 95.9Jumlah 302,162 65.40 68.69 105Sumber: Laporan Tunggakan Dan Kutipan Cukai Pintu MajlisAnalisis Audit di Jadual 7.14 mendapati jumlah kutipan cukai pintu Majlis meningkatpada setiap tahun kecuali pada tahun 2008. Pada tahun 2007, jumlah kutipan telahmeningkat sejumlah RM1.31 juta atau 5.9% berbanding tahun sebelumnya.Bagaimanapun, pada tahun 2008, kutipan berkurangan sejumlah RM0.47 juta atau2% berbanding tahun 2007.ii) Cukai Lot Kosong - Jumlah kutipan cukai lot kosong pada tahun 2006 adalahberjumlah RM2.21 juta atau 147.3% daripada jumlah yang dianggarkan. Manakalapada tahun 2007 pula, sejumlah RM2.44 juta atau 248.9% berjaya dikutip oleh Majlisdan bagi tahun 2008 sejumlah RM3.20 juta atau 128% daripada jumlah yangdianggarkan telah dikutip oleh Majlis. Butiran lanjut kutipan cukai lot kosong adalahseperti di Jadual 7.15.Jadual 7.15Anggaran Dan Kutipan Cukai Lot Kosong Bagi Tahun 2006 Hingga 2008TahunAnggaran Jumlah Kutipan PeratusJumlahHasil Sebenar Semasa KutipanPegangan(RM Juta) (RM Juta) (%)2006 * 1.50 2.21 147.32007 * 0.98 2.44 248.92008 36,436 2.50 3.20 128.0Jumlah 36,436 4.98 7.85 157.6Sumber : Jabatan Perbendaharaan MajlisNota: * Maklumat jumlah pegangan tidak diperolehPihak Audit mendapati, kutipan cukai lot kosong yang dibuat oleh Majlis adalahsangat baik. Ini adalah kerana pihak Majlis menguatkuasakan dasar yangmewajibkan pemilik menjelaskan terlebih dahulu cukai tahun semasa dan jugatunggakan sebelum sebarang kelulusan permohonan diberikan.Pada pendapat Audit, dasar yang mewajibkan pemilik menjelaskan semua bayarancukai terlebih dahulu adalah sangat baik kerana ia boleh mendidik pemilik peganganuntuk membuat bayaran dengan segera. Ianya juga akan dapat mengurangkan jumlahtunggakan cukai dan seterusnya boleh mengukuhkan sumber kewangan Majlis.137137

c) Pengumuran Cukai TaksiranSemakan Audit mendapati Majlis ada membuat pengumuran terhadap tunggakan cukaipintu di kawasan pentadbirannya. Bagaimanapun, pengumuran terhadap tunggakancukai lot kosong tidak dilaksanakan. Pengumuran cukai lot kosong juga perlu dibuatmemandangkan lot kosong juga turut menyumbang kepada hasil utama Majlis. Butirantunggakan cukai pintu mengikut pengumuran adalah seperti di Jadual 7.16.Jadual 7.16Pengumuran Tunggakan Cukai PintuMengikut Kawasan Dan Usia Sehingga Akhir Tahun 2008Usia TunggakanKawasan1 Hingga4 Hingga 5 6 Tahun3 Tahun2 TahunTahun KeatasJumlah(RM) (RM) (RM) (RM) (RM)Zon A 454,414 282,605 430,194 833,985 2,001,198Zon B 492,069 398,411 665,719 888,830 2,445,029Zon C 771,976 340,254 702,144 906,145 2,720,519Zon D 1,472,670 1,091,695 1,659,279 1,809,021 6,032,665Zon E 181,822 103,453 173,570 572,667 1,031,512Cawangan SungaiLalang221,739 190,539 441,623 1,051,092 1,904,993Cawangan Bedong 113,073 109,334 278,619 406,640 907,666Cawangan Merbok 22,466 15,301 56,029 59,872 153,668Cawangan Gurun 227,652 148,040 274,992 679,879 1,330,563Cawangan TikamBatu/Kota Kuala Muda177,355 87,606 231,833 881,824 1,378,618Cawangan Jeniang/Bukit Selambau21,472 16,152 16,548 130,027 184,199Mukim Sidam 13,354 6,244 13,623 55,395 88,616Substation 108 1,220 589 14,495 16,412Menara 55,384 92,549 174,221 - 322,154Jumlah 4,225,554 2,883,403 5,118,983 8,289,872 20,517,812Sumber: Jabatan Perbendaharaan MajlisAnalisis Audit terhadap Jadual 7.16 menunjukkan tunggakan berusia kurang dari enamtahun adalah berjumlah RM12.23 juta atau 59.6% daripada jumlah keseluruhantunggakan. Kawasan yang mencatatkan jumlah tunggakan yang tinggi adalah Zon Dyang berjumlah RM6.03 juta. Pihak Majlis hendaklah berusaha mendapatkan jumlahhasil yang tertunggak memandangkan jumlah tunggakan terkumpul bagi tunggakanberusia kurang dari enam tahun adalah 50.96% daripada jumlah anggaran kutipan cukaitahun 2008 yang berjumlah RM24 juta.d) Tunggakan Melebihi Enam TahunMengikut perenggan 4.3, Pekeliling Perbendaharaan Bil.13 Tahun 2008, amaun hasilyang tertunggak mestilah dipungut sama ada melalui proses pentadbiran biasa ataumelalui proses undang-undang. Pada amnya, proses kutipan secara pentadbiran biasatidak mempunyai sekatan masa. Sekiranya ada kemungkinan untuk mendapatkannya,pihak Majlis hendaklah meneruskan usaha untuk memastikan pembayar membayarsemua hutang yang tertunggak. Namun begitu, sekiranya tindakan undang-undangtidak dikenakan terhadap pemilik premis yang mempunyai tunggakan hasil dalamtempoh enam tahun dari tarikh ianya dikehendaki dibayar maka ia adalah terhalang olehsekatan di bawah Akta Had Masa 1953. Semakan lanjut pihak Audit terhadap LaporanPengumuran Tunggakan bulan Disember 2008 mendapati sejumlah RM8.29 juta138138

tunggakan cukai yang tertunggak antara enam hingga 91 tahun bagi 9,440 peganganmasih tidak diambil sebarang tindakan untuk dibuat hapus kira seperti yang dikehendakidalam Pekeliling Perbendaharaan Bil.13 Tahun 2008 seperti di Jadual 7.17.Jadual 7.17Jumlah Tunggakan Cukai Melebihi Enam TahunTempoh Tunggakan (Tahun)6 Hingga 30 31 Hingga 60 61 Hingga 91JumlahKawasanJumlahJumlahJumlahBil.Bil.Bil.TunggakanTunggakanTunggakanPeganganPeganganPegangan(RM)(RM)(RM) (RM)Zon A 721 833,343 1 642 - - 833,985Zon B 939 888,830 - - - - 888,830Zon C 1,130 906,145 - - - - 906,145Zon D 1,672 1,808,786 1 235 - - 1,809,021Zon E 498 542,229 7 29,122 1 1,316 572,667Caw. Sg.Lalang1,485 1,051,092 - - - - 1,051,092Caw. Bedong 562 406,538 1 102 - - 406,640Caw. Merbok 201 54,196 7 5,676 - - 59,872Caw. Gurun 730 676,349 3 3,530 - - 679,879Caw. TikamBatu908 881,297 1 527 - - 881,824Caw. Jeniang 449 130,027 - - - - 130,027Caw. Sidam 99 55,395 - - - - 55,3954000-Substation24 14,495 - - - - 14,495Jumlah 9,418 8,248,722 21 39,834 1 1,316 8,289,872Sumber: Laporan Pengumuran Tunggakan CukaiBerdasarkan Jadual 7.17 di atas, pihak Majlis perlu mengambil tindakan segera untukmengenal pasti kedudukan sebenar pegangan untuk tindakan hapus kira terutamanyapegangan yang telah tertunggak melebihi 10 tahun.e) Pelupusan Cukai TaksiranPelupusan cukai taksiran diberikan kepada premis pegangan yang terletak di kawasankampung yang tidak mendapat perkhidmatan kebersihan.139139Pelupusan juga diberikankepada premis yang dilaporkan kosong kerana tidak diduduki ataupun tidak dapatdisewa dan kadar potongan yang diberikan adalah sebanyak 50% daripada cukaisemasa. Bagi tahun 2006 dan 2007, jumlah yang telah dihapus kira adalah berjumlahRM701,007. Pihak Audit dimaklumkan bahawa bagi tahun 2008, hapus kira cukaitaksiran masih belum dibuat. Bagaimanapun, cukai taksiran tahun 2007 yang berjumlahRM154,758 terhadap pegangan yang dilaporkan kosong pada tahun berkenaan yangdiluluskan oleh Majlis pada tahun 2008 masih belum dibuat hapus kira. Butiran lanjutadalah seperti di Jadual 7.18.Jadual 7.18Hapus Kira Cukai Taksiran Bagi Tempoh Tahun 2006 hingga 2007TahunPerkara/KawasanJumlah(RM)2006i. Kampung Hj. Ngah (Bedong) 40,097ii. Lapor Kosong (2005) 68,8982007i. 18 Kampung (Sg. Petani & Cawangan) 579,642ii. Lapor Kosong (2006) 12,370Jumlah 701,007Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

f) Inisiatif Majlis Untuk Mengutip TunggakanSeksyen 148, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) membenarkan Majlismengambil tindakan untuk menuntut tunggakan daripada pemilik premis. Majlis telahmengambil beberapa inisiatif untuk menuntut hasil cukai yang tertunggak. Antaratindakan yang diambil adalah seperti berikut:i) Mengeluarkan Borang E - Borang E akan dikeluarkan selepas notis diserahkankepada pemilik pegangan yang mempunyai tunggakan dan pemilik perlumenjelaskan tunggakan dalam tempoh 15 hari selepas notis diserahkan. SemakanAudit mendapati Majlis menetapkan amaun tunggakan tertentu sebelum Borang Edikeluarkan kepada pemilik premis. Pada tahun 2006 Borang E dikeluarkan kepadapemilik yang mempunyai tunggakan melebihi RM1,000, tunggakan melebihi RM500pada 2007 dan 2008 bagi tunggakan melebihi RM1,000. Sebanyak 36,573 Borang Edengan nilai tunggakan RM27.13 juta telah dikeluarkan bagi tahun 2006 hingga2008. Butiran lanjut Borang E yang telah dikeluarkan adalah seperti di Jadual 7.19.Jadual 7.19Borang E Yang Dikeluarkan Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008Bilangan Borang Jumlah TuntutanTahun Jumlah SasaranE(RM Juta)2006 Melebihi RM1,000 19,241 13.872007 Melebihi RM500 12,435 7.472008 Melebihi RM1,000 4,897 5.79Jumlah 36,573 27.13Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlisii) Mengeluarkan Borang F Dan G - Apabila pemilik gagal menjelaskan tunggakanselepas 15 hari Borang E dikeluarkan, Majlis akan mengeluarkan Borang F (warantahanan) dan Borang G (inventori dan notis) untuk tindakan selanjutnya. Bagi tahun2006 hingga 2008, sebanyak 2,247 pegangan telah dikeluarkan Borang F dan G.Nilai tunggakan yang boleh dituntut adalah berjumlah RM2.04 juta dan daripadajumlah berkenaan sejumlah RM994,646 atau 48.9% berjaya dikutip. Apabila BorangF dan G dikeluarkan, denda RM100 akan dikenakan kepada pemilik pegangan.Sekiranya pemilik menjelaskan keseluruhan jumlah tuntutan, pemilik tidak perlumembayar denda berkenaan tetapi sekiranya menjelaskan secara ansuran, pemilikperlu menjelaskan semua tuntutan termasuk denda yang dikenakan. Butiran lanjutjumlah waran tahanan yang dikeluarkan adalah seperti di Jadual 7.20.Jadual 7.20Borang F Dan G Yang Dikeluarkan Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008Tahun Bilangan KesJumlahTuntutan(RM)JumlahBayaran(RM)PeratusKutipan(%)2006 1,048 935,773 511,243 54.62007 718 530,444 263,435 49.72008 481 569,602 219,968 38.6Jumlah 2,247 2,035,819 994,646 48.9Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis140140

iii) Penubuhan Jawatankuasa Tunggakan - Jawatankuasa Tunggakan Majlis adalahdipengerusikan oleh Setiausaha Majlis. Mesyuarat dijalankan pada setiap bulan dandihadiri oleh semua wakil Jabatan. Perkara yang diberi penekanan dalam mesyuaratadalah merancang dan menyelaras tindakan yang perlu dijalankan oleh semuaJabatan bagi mengutip tunggakan hasil serta hasil bukan cukai. Butiran lanjut jumlahkutipan tunggakan cukai pintu adalah seperti di Jadual 7.21.Jadual 7.21Jumlah Kutipan Tunggakan Cukai PintuJumlahJumlah Kutipan PeratusTunggakan DariTahunTahun Semasa KutipanTahun Sebelum(RM Juta) (RM Juta) (%)2006 16.72 7.18 42.92007 17.11 6.88 40.22008 16.58 5.88 35.5Jumlah 50.41 19.94 39.6Sumber: Laporan Tunggakan Dan Kutipan Cukai Pintuiv) Menelefon Pemilik Yang Tidak Menjelaskan Ansuran Mengikut Jadual -Tindakan ini dilaksanakan sebagai peringatan kepada pemilik yang diluluskan untukmembayar cukai pintu secara ansuran tetapi tidak membayar secara konsisten.v) Mengeluarkan Notis Pemberitahu (OPS TUNGGAK) Dan Lawat Siasat - Majlisjuga mengeluarkan surat makluman ‘OPERASI KUTIPAN TUNGGAKAN CUKAITAKSIRAN/CUKAI PINTU’ kepada pemilik pegangan yang mempunyai tunggakanyang tinggi. Lawat siasat yang dilakukan ke premis adalah untuk mengenal pastikedudukan premis dan akaun.vi) Tindakan Bersepadu Antara Jabatan - Semakan terhadap tunggakan cukaitaksiran dibuat sebelum sebarang kelulusan atau perkhidmatan diberikan kepadapelanggan.vi) Aktiviti/Program Galakan Pembayar Cukai - Pelbagai promosi dan galakandijalankan oleh Majlis sebagai usaha untuk menarik pemilik pegangan menjelaskancukai taksiran. Antaranya ialah dengan menghadiahkan cenderahati kepada pemilikyang membuat bayaran cukai taksiran untuk tempoh setahun. Selain itu, pemilik jugaberpeluang untuk mengambil bahagian dalam cabutan bertuah yang menawarkanhadiah yang menarik. Semakan Audit mendapati bagi tahun 2006 hingga 2008sejumlah RM320,000 telah diperuntukkan oleh Majlis untuk tujuan tersebut. Majlistelah membelanjakan sejumlah RM304,644 atau 95.2% daripada jumlah peruntukanbagi aktiviti/program ini. Pada tahun 2007, sejumlah RM36,708 pembelian dibiayai dibawah peruntukan Jabatan Sekretariat. Ringkasan peruntukan dan perbelanjaanadalah seperti di Jadual 7.22.141141

Jadual 7.22Peruntukan Dan Perbelanjaan Program Galakan Pembayar CukaiBagi Tahun 2006 Hingga 2008TahunJumlahPeruntukan(RM)JumlahPerbelanjaan(RM)PeratusPerbelanjaan(%)2006 100,000 99,974 99.9100,000 98,596 98.62007- 36,708* -2008 120,000 106,074 88.4Jumlah 320,000 304,644 95.2Sumber : Rekod Bayaran Jabatan Perbendaharaan MajlisNota : * Dibayar Di Bawah Peruntukan Jabatan Sekretariatviii) Pemantauan Sistem Komputer - Majlis akan memaparkan senarai tunggakanmengikut keperluan. Bagi tunggakan yang tinggi tindakan mengeluarkan notis,waran atau carian rasmi melalui pemilik gadaian akan diambil.ix) Bayaran Tunggakan Secara Potongan Gaji - Kemudahan diberikan kepadakakitangan Majlis melalui potongan gaji dalam menyelesaikan tanggungjawabmenjelaskan cukai pintu.x) Mengadakan Kaunter Kutipan Luar - Kemudahan bayaran cukai melalui kaunterluar diadakan pada hari Jumaat dan Sabtu semasa tempoh pengeluaran bilbertempat di pasaraya serta dewan orang ramai. Contohnya kaunter dibuka diPasaraya Giant, Tesco dan Central Square, Sungai Petani.Pada pendapat Audit, inisiatif Majlis untuk mengutip tunggakan cukai adalah baikkerana Majlis menggunakan pelbagai kaedah dalam memastikan pemilik peganganmenjelaskan cukai.g) Caruman Bantu KadarMengikut Artikel 156 Perlembagaan Persekutuan, tanah dan bangunan yang digunakanoleh pihak Kerajaan adalah tidak dikenakan cukai tempatan tetapi sebaliknya pihakKerajaan perlu membuat bayaran ataupun caruman kepada Pihak Berkuasa Tempatanmengikut kadar yang telah dipersetujui. Semakan Audit mendapati bagi tempoh tahun2006 hingga 2008, sejumlah RM1.39 juta telah dibayar kepada Majlis sebagai CarumanBantu Kadar.Pada pendapat Audit, kutipan hasil cukai taksiran yang dibuat oleh Majlis adalahmemuaskan kerana jumlah kutipan yang dibuat adalah meningkat pada setiap tahunkecuali pada tahun 2008. Namun begitu, pihak Majlis perlulah meningkatkan lagiusaha untuk mengutip cukai yang tertunggak bagi menambahkan hasil Majlis. UsahaMajlis melantik agen kutipan didapati telah dapat membantu meningkatkan kutipancukai taksiran pada setiap tahun.142142

7.5.5 Sistem Bersepadu Pihak Berkuasa Tempatan (SBPBT)7.5.5 Sistem Bersepadu Pihak Berkuasa Tempatan (SBPBT)SBPBT dibangunkan pada tahun 2003 bagi menggantikan Sistem Kerajaan TempatanSBPBT dibangunkan pada tahun 2003 bagi menggantikan Sistem Kerajaan Tempatan(SIMKET). Semakan Audit terhadap pelaksanaan sistem ini mendapati perkara berikut:(SIMKET). Semakan Audit terhadap pelaksanaan sistem ini mendapati perkara berikut:a) Pemilihan Vendora) Pemilihan VendorPemilihan vendor bagi membangunkan SBPBT telah dibuat secara rundingan terusPemilihan vendor bagi membangunkan SBPBT telah dibuat secara rundingan terusdengan Syarikat One 2 One System Solution Sdn. Bhd. pada Julai 2003 dengan kosdengan Syarikat One 2 One System Solution Sdn. Bhd. pada Julai 2003 dengan kosberjumlah RM600,000. Pemilihan vendor ini dibuat setelah pihak Majlis meneliti danberjumlah RM600,000. Pemilihan vendor ini dibuat setelah pihak Majlis meneliti danmenilai tiga tawaran daripada syarikat pembekal. Perolehan ini telah diluluskan olehmenilai tiga tawaran daripada syarikat pembekal. Perolehan ini telah diluluskan olehPejabat Kewangan Negeri pada pertengahan Jun 2003 dan perjanjian kontrakPejabat Kewangan Negeri pada pertengahan Jun 2003 dan perjanjian kontrakditandatangani pada akhir Julai 2003.ditandatangani pada akhir Julai 2003.Pada pendapat Audit, pemilihan vendor adalah memuaskan kerana Majlis telahPada pendapat Audit, pemilihan vendor adalah memuaskan kerana Majlis telahmengambil kira implikasi ataupun keupayaan kewangan serta keperluan Majlis.mengambil kira implikasi ataupun keupayaan kewangan serta keperluan Majlis.b) Pembangunan Sistemb) Pembangunan SistemSBPBT mengandungi dua modul utama iaitu Modul Hasil & Kutipan dan ModulSBPBT mengandungi dua modul utama iaitu Modul Hasil & Kutipan dan ModulPerakaunan, modul yang terlibat secara langsung dengan cukai taksiran ialah ModulPerakaunan, modul yang terlibat secara langsung dengan cukai taksiran ialah ModulTaksiran. Tempoh yang telah dipersetujui untuk membangunkan sistem ini adalah dalamTaksiran. Tempoh yang telah dipersetujui untuk membangunkan sistem ini adalah dalamtempoh 12 bulan iaitu mulai Ogos 2003 hingga Julai 2004. Bagaimanapun, ianya hanyatempoh 12 bulan iaitu mulai Ogos 2003 hingga Julai 2004. Bagaimanapun, ianya hanyadapat disiapkan selepas diberi tiga kali lanjutan masa selama 14 bulan dan tarikh siapdapat disiapkan selepas diberi tiga kali lanjutan masa selama 14 bulan dan tarikh siapsebenar adalah pada 1 Oktober 2005. Berdasarkan daripada maklum balas yangsebenar adalah pada 1 Oktober 2005. Berdasarkan daripada maklum balas yangditerima, sistem yang dibangunkan adalah dimiliki sepenuhnya oleh Majlis.diterima, sistem yang dibangunkan adalah dimiliki sepenuhnya oleh Majlis.c) Kawalan Amc) Kawalan AmKawalan Am adalah penting terhadap pembangunan sesebuah sistem. Ia merupakanKawalan Am adalah penting terhadap pembangunan sesebuah sistem. Ia merupakankawalan terhadap pemprosesan komputer yang merangkumi prosedur secara manualkawalan terhadap pemprosesan komputer yang merangkumi prosedur secara manualdan program. Kawalan am dalam persekitaran Information Communication Technologydan program. Kawalan am dalam persekitaran Information Communication Technology(ICT) dapat memberi jaminan yang munasabah terhadap pencapaian objektif kawalan(ICT) dapat memberi jaminan yang munasabah terhadap pencapaian objektif kawalandalaman. Kawalan am ini adalah seperti berikut:dalaman. Kawalan am ini adalah seperti berikut:i) Kawalan Perubahan Sistem - Kawalan Perubahan terhadap sistem perlui) Kawalan Perubahan Sistem - Kawalan Perubahan terhadap sistem perludiwujudkan bagi memastikan keselamatan sistem adalah terjamin. Semakan Auditdiwujudkan bagi memastikan keselamatan sistem adalah terjamin. Semakan Auditmendapati tiada prosedur atau borang tertentu digunakan bagi tujuan tersebut.mendapati tiada prosedur atau borang tertentu digunakan bagi tujuan tersebut.Pentadbir sistem di setiap Jabatan akan menyediakan dokumentasi dan cadanganPentadbir sistem di setiap Jabatan akan menyediakan dokumentasi dan cadanganperubahan terhadap sistem kepada Pegawai Sistem Maklumat yangperubahan terhadap sistem kepada Pegawai Sistem Maklumat yangbertanggungjawab. Tiada Jawatankuasa Teknikal atau Jawatankuasa Pelaksanabertanggungjawab. Tiada Jawatankuasa Teknikal atau Jawatankuasa Pelaksanaditubuhkan bagi membincang dan meluluskan perubahan terhadap sistem. Keadaanditubuhkan bagi membincang dan meluluskan perubahan terhadap sistem. Keadaanini menyebabkan pihak Majlis sukar untuk mengenal pasti dan mengawal perubahanini menyebabkan pihak Majlis sukar untuk mengenal pasti dan mengawal perubahanyang telah dilaksanakan terhadap sesebuah modul SBPBT.yang telah dilaksanakan terhadap sesebuah modul SBPBT.ii) Kawalan Operasi Dan Capaian - Kawalan Operasi diwujudkan bagi memastikanii) Kawalan Operasi Dan Capaian - Kawalan Operasi diwujudkan bagi memastikanterdapat kawalan terhadap pengendalian sistem terutamanya dari segi had capaianterdapat kawalan terhadap pengendalian sistem terutamanya dari segi had capaiankakitangan terhadap sistem atau program yang dibenarkan sahaja. Pihak Majliskakitangan terhadap sistem atau program yang dibenarkan sahaja. Pihak Majlistelah mengambil langkah bijak dengan mewujudkan beberapa had capaiantelah mengambil langkah bijak dengan 143 mewujudkan beberapa had capaian143 143

erdasarkan had kuasa setiap pegawai dan peringkat skrin input. Ketua Jabatanakan mengenal pasti had capaian yang akan diberi kepada pegawai yang berkenaandan pihak ICT akan memberi had capaian seperti yang ditetapkan. Bagaimanapun,tiada prosedur atau pekeliling dalaman disediakan bagi tujuan mewujud, membatalatau mengubahsuai had capaian berkenaan.Pada pendapat Audit, kawalan operasi dan capaian pengguna SBPBT adalahmemuaskan kerana Majlis mewujudkan had capaian berdasarkan had kuasaseseorang pegawai.iii) Kawalan Fizikal Dan Persekitaran Di Bilik Operasi (Server) - Kawalan fizikal danpersekitaran adalah amat penting bagi memastikan peralatan ICT sentiasaberkeadaan baik bagi menghadapi sebarang ancaman seperti pencerobohan,kebakaran, dan sebagainya. Pemeriksaan Audit mendapati Majlis tidak mengambilkira aspek kawalan fizikal dalam pembangunan bilik server di mana lantai bilikberkenaan tidak ditinggikan seperti mana yang telah ditetapkan oleh peraturanseperti di Foto 7.1.Foto 7.1Lantai Bilik Server Tidak DitinggikanSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Bangunan SP Plaza, Sungai Petani KedahTarikh : 9 November 2008Selain itu, tiada alat kunci elektronik atau kunci keselamatan lain digunakan untukmengunci pintu bilik server seperti di Foto 7.2. Pihak Audit juga mendapati sistempendawaian elektrik di bilik ini juga tidak kemas.144144

Foto 7.2Pintu Bilik Server Yang Tidak Mempunyai Kunci KhasSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Bangunan SP Plaza Sungai PetaniTarikh : 9 November 2008Pemeriksaan Audit juga mendapati alat penyaman udara yang digunakan untukmengawal suhu bilik server adalah dikawal secara berpusat bagi seluruh bangunandan tiada alat penyaman udara berasingan digunakan untuk mengawal suhu bilikberkenaan. Pihak Majlis juga tidak menggunakan kamera litar untuk memantaukeadaan di bilik server dan kawasan persekitarannya. Sistem pencegah kebakaransama ada jenis gas atau serbuk juga tidak disediakan di bilik ini. Keadaan ini bolehmembahayakan jika berlaku kebakaran.Pada pendapat Audit, kawalan fizikal dan persekitaran bilik server adalah tidakmemuaskan kerana kawalan fizikal dan persekitaran yang diperlukan di bilik servertidak disediakan.iv) Kawalan Capaian Logikal - Kawalan Capaian Logikal perlu diwujudkan bagimemastikan capaian pengguna terhadap aplikasi dan data yang sensitif adalahdihadkan. Ia penting untuk mengelakkan sebarang pengubahsuaian terhadap sistemtanpa kebenaran. Semakan Audit mendapati Majlis tidak menyediakan polisiteknologi maklumat yang meliputi had kuasa capaian pengguna, kata laluan dankawalan keselamatan teknologi maklumat. Pihak Majlis perlu menyediakan polisitersebut dengan mengambil kira aspek kawalan keselamatan seperti yang telahditetapkan dalam The Malaysian Public Sector ICT Management Security Handbook(MyMIS) yang diterbitkan oleh Institut Pemodenan Tadbiran Dan PerancanganPengurusan Malaysia (MAMPU). Hasil semakan Audit juga mendapati beberapakelemahan dalam proses mewujudkan ID pengguna dan kata laluan bagi penggunaSBPBT. Antara kelemahan tersebut adalah seperti berikut:• Saiz ID pengguna yang ditetapkan hendaklah mempunyai had minimum antaraenam hingga lapan aksara, manakala saiz kata laluan pula hendaklah ditetapkanminimum lapan aksara. Kata laluan juga perlu mempunyai kombinasi145

alphanumeric untuk memperkukuhkan kata laluan tersebut. Ini adalah untukmemastikan ada kawalan keselamatan dalam ID pengguna dan kata laluan yangdiwujudkan agar dapat mengurangkan risiko berlakunya pencerobohan terhadapsistem. Pihak Audit mendapati Jabatan Teknologi Maklumat tidak mempunyaiprosedur penggunaan kata nama dan kata laluan yang meliputi kriteria tersebut.• Bagi mempertingkatkan kawalan keselamatan, tempoh sah penggunaan sesuatuID pengguna hendaklah ditetapkan. Ini dapat mengelak penggunaan IDpengguna bagi pegawai yang telah bersara atau tamat tempoh khidmatnya.Semakan Audit mendapati ID pengguna di Majlis tidak mempunyai tempoh sahpenggunaannya.v) Kawalan Business Continuity Plan - Kawalan business continuity plan perlu bagimemastikan kesinambungan proses ICT termasuklah offsite back up bagi data danperisian komputer serta prosedur pemulihan bencana. Pihak Audit dimaklumkanbahawa pelaksanaan back up bagi data dan keseluruhan SBPBT dibuat secaramanual pada jam 5:30 petang setiap hari manakala back up secara automatik akandibuat oleh server pada jam 8:00 malam setiap hari. Back up secara manual akandisimpan dalam DVD re-write yang berlainan mengikut hari. Semakan Auditmendapati DVD back up tidak disimpan di dalam peti kalis api tetapi sebaliknya ianyadisimpan oleh Juruteknik Komputer yang membuat proses back up. Keadaan iniakan menjejaskan keselamatan data sekiranya berlaku kebakaran, kehilangan ataubencana yang lain.Bagi menjamin kesinambungan operasi SBPBT, Majlis perlu mempunyai satu pelanpemulihan bencana. Keadaan ini akan dapat mengelakkan gangguan terhadapoperasi sistem sekiranya berlaku sebarang masalah yang tidak dijangka.Pemeriksaan Audit mendapati Majlis tidak menyediakan pelan pemulihan bencana.Pelan tersebut mestilah meliputi keseluruhan SBPBT yang menggariskan langkahatau tindakan yang perlu dilakukan sekiranya berlaku bencana seperti kebakaran,banjir, jenayah komputer atau sabotaj.Pada pendapat Audit, kawalan business continuity plan adalah memuaskan kecualikawalan terhadap keselamatan data yang disimpan dalam DVD kerana tidak menepatikehendak keselamatan yang ditetapkan oleh pihak MAMPU.vi) Kawalan Terhadap 3rd Party Service Providers - Kawalan ini dilakukan bagimemantau perkhidmatan yang diterima daripada pembekal termasuklah penilaianterhadap kontrak yang telah ditandatangani. Semakan Audit mendapati Majlis tidaklagi mempunyai sebarang kontrak dengan pembekal untuk penyenggaraan sistematau perkhidmatan sokongan peralatan rangkaian. Tempoh waranti peralatanrangkaian dan penyenggaraan terhadap server, komputer dan pencetak telah tamat.Jabatan Teknologi Maklumat menjalankan penyenggaraan sendiri terhadapsebarang kerosakan yang berlaku. Sekiranya melibatkan kerosakan yang besar,146

Majlis akan melantik syarikat pembekal yang berkaitan untuk membuatpenyenggaraan.vii) Kawalan End User Computing - Kawalan ini perlu untuk menilai kesan kawalan amterhadap sistem aplikasi bagi memastikan keberkesanan kawalan aplikasi tersebut.Untuk menepati tujuan ini, polisi berkaitan seperti polisi penggunaanperkakasan/perisian, keperluan keselamatan, program back up serta perlindungandari virus dan kecurian perlu diwujudkan. Pihak Audit mendapati Majlis tidakmenyediakan Polisi Penggunaan Komputer dan Rangkaian Komunikasi Data denganbaik dan tidak dicetak. Polisi tersebut mestilah meliputi perkara berikut:• Tanggungjawab pegawai ICT;• Tanggungjawab pengguna;• Etika dan tatacara penggunaan komputer serta aplikasi intranet dan Internet;• Kerosakan, kehilangan dan pelupusan komputer;• Keselamatan pengendalian email rahsia rasmi; dan• Serahan, pinjaman dan pemulangan komputer.Polisi Penggunaan Komputer dan Rangkaian Komunikasi Data Majlis perlu dibuatdengan sempurna dan polisi tersebut perlu diedar dan dimaklumkan kepada semuapengguna bagi memastikan polisi tersebut dipatuhi dari semasa ke semasa.Pada pendapat Audit, kawalan end user computing tidak memuaskan kerana polisipenggunaan komputer dan rangkaian komunikasi Majlis tidak disediakan secarabertulis.d) Kawalan AplikasiKawalan Aplikasi bertujuan untuk memastikan prosedur kawalan spesifik yang adadalam sesuatu aplikasi mencukupi dan semua transaksi adalah betul serta diprosesdengan lengkap, tepat dan pada masa yang telah ditentukan. Semakan Audit terhadapkawalan aplikasi mendapati perkara berikut:i) Kawalan Am Aplikasi - Majlis tidak menyediakan dokumentasi lengkap mengenaikawalan am yang perlu dipatuhi oleh pengguna SBPBT. Pihak Audit juga mendapatisistem tidak mempunyai fungsi log-off secara automatik sekiranya tidak diguna bagisesuatu tempoh yang ditetapkan. Selain itu, pengguna sistem juga dibenarkan untuklog-in lebih daripada sekali melalui komputer yang berbeza pada masa yang sama.Ini boleh menyebabkan pegawai yang tidak diberi kuasa, melakukan transaksi yangtidak dibenarkan dengan menggunakan ID pegawai yang lain.Pada pendapat Audit, kawalan am aplikasi SBPBT adalah tidak memuaskan keranakawalan dalaman bagi fungsi log-in data dan log-off sistem tidak diberi penekanan.ii) Kawalan Input - Kawalan input yang berkesan dapat memastikan hanya transaksiyang sah sahaja diproses oleh komputer. Ia juga dapat memastikan transaksitersebut tidak hilang, ditokok tambah dan berlaku duplikasi. Bagi Modul Taksiran,SBPBT, adalah mustahak memastikan maklumat berkaitan penilaian, tambahan147147

angunan dan sebagainya yang dimasukkan ke dalam sistem adalah tepat. Iniadalah untuk memastikan cukai taksiran yang dikutip oleh Majlis adalah betul dantepat.Pada pendapat Audit, prosedur memasukkan data ke dalam sistem adalahmemuaskan kerana pegawai berlainan diberi kuasa untuk memasukkan data,menyemak dan meluluskan setiap transaksi.7.5.6 Analisis Data Audit Command Language (ACL)Jumlah premis yang terletak di Zon A hingga Zon E adalah sebanyak 77,011 pegangan.Analisis Audit menggunakan perisian ACL terhadap maklumat data pegangan yangdiperoleh daripada Jabatan Teknologi Maklumat mendapati sebanyak 5,386 pegangan tidakmempunyai alamat yang lengkap di mana nombor premis tidak tertera di ruangan Alamat 1tetapi hanya memuatkan nama jalan sahaja. Dengan ketiadaan alamat yang lengkap sudahpasti bil cukai taksiran yang dikeluarkan tidak dapat disampaikan kepada pemilik pegangan.Butirannya adalah seperti di Jadual 7.23 dan Jadual 7.24.Jadual 7.23Pegangan Tidak Mempunyai Nombor RumahKawasanJumlah PeganganTaman Sinar Intan 183Bandar Perdana 950Bandar Puteri Jaya 2,010Bandar Aman Jaya 1,282Bandar Laguna Merbok 961Jumlah 5,386Sumber: Rekod Jabatan Teknologi Maklumat MajlisJadual 7.24Penomboran Tidak Jelas Ke Atas Pegangan Taman Sinar IntanNo_Akaun Alamat_1 Alamat_2 Status101038000000443 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif101038000000495 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif101038000000496 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif101038000000498 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif101038000000499 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan AktifSumber: Jabatan Teknologi Maklumat MajlisBerdasarkan maklum balas yang diterima, Majlis sedang dalam proses melaksanakanpengemaskinian data pemilik kawasan yang terlibat secara berperingkat dengan mengambiltindakan memasukkan nombor rumah di ruangan Alamat_1.Pada pendapat Audit, butiran kemasukan data pemilik pegangan adalah tidakmemuaskan kerana maklumat lokasi pegangan yang dimasukkan ke dalam sistemadalah tidak lengkap.7.5.7 Pembaharuan Lesen PerniagaanMajlis telah menetapkan syarat kepada semua pemilik premis supaya menjelaskan terlebihdahulu cukai taksiran yang tertunggak apabila mengemukakan permohonan memperbaharuilesen perniagaan. Pegawai yang bertanggungjawab terhadap pembaharuan lesenperniagaan di Bahagian Pelesenan tidak diberi akses kepada sistem SBPBT untuk148148

menyemak tunggakan cukai taksiran sesebuah premis. Akibatnya mereka perlumendapatkan maklumat daripada Bahagian Hasil terlebih dahulu sebelum membenarkanlesen berkenaan diperbaharui. Akses untuk menyemak tunggakan cukai perlu diberi kepadapegawai yang bertanggungjawab agar semakan dapat dibuat dengan serta-merta sebelumsesuatu lesen boleh diperbaharui. Semakan Audit terhadap data 82 lesen perniagaan yangdiperbaharui melalui Modul Sistem Hasil SBPBT mendapati 10 daripadanya masihmempunyai tunggakan cukai taksiran seperti di Jadual 7.25.Jadual 7.25Lesen Yang Diperbaharui Mempunyai Tunggakan Cukai TaksiranBil. No. Akaun LesenJumlahNo. Akaun CukaiTarikh LesenTunggakanTaksiranDiperbaharui(RM)1. 101028/545 106254/14 81 23.1.20082. 104042/173 104042/757 398 24.3.20083. 103006/357 103006/774 4,004 2.4.20084. 106237/44 101024/436 1,278 26.5.20085. 106108/140 106108/2583 240 28.5.20086. 104053/19 104053/235 474 2.11.20087. 106108/137 106108/2549 1,934 13.11.20088. 106108/64 106108/2536 446 16.11.20089. 106108/108 106108/2576 370 27.3.200810. 104042/259 104042/830 396 16.12.2008Sumber: Bahagian Perlesenan MajlisPada pendapat Audit, proses pembaharuan lesen perniagaan yang dilaksanakan olehMajlis adalah tidak memuaskan kerana terdapat pemilik perniagaan yang mempunyaitunggakan cukai taksiran telah diperbaharui lesen perniagaannya. Dasar yang telahditetapkan oleh Majlis tidak dipatuhi dan pelaksanaan yang dijalankan adalah tidakseimbang.7.5.8 Perbezaan Alamat Pada Maklumat Dalam Modul Pelesenan Dan Modul TaksiranAlamat premis atau pegangan yang direkodkan pada bil cukai taksiran seharusnyabersamaan dengan alamat yang direkodkan pada lesen perniagaan yang dikeluarkan.Perbezaan alamat premis tidak seharusnya berlaku kerana bayaran lesen dan cukai taksiranyang dikenakan adalah merujuk kepada tempat yang sama. Semakan Audit mendapatiwujud perbezaan alamat antara lesen perniagaan dan alamat pegangan yang wujud dalamModul Taksiran. Keadaan ini berlaku kerana Modul Taksiran tidak dihubungkan denganModul Pelesenan. Jika ianya saling berhubungan maka pegawai di Bahagian Pelesenantidak perlu lagi memasukan butiran alamat premis tetapi hanya perlu memuat turun alamatpremis yang berkenaan dari database yang telah wujud di dalam sistem. Butiran lanjutperbezaan alamat adalah seperti di Jadual 7.26.149149

Bil.No. AkaunLesenJadual 7.26Perbezaan Alamat Antara Lesen Perniagaan Dan PeganganAlamat Lesen PendaftaranPerniagaanAlamat Sebenar Pegangan1. 101028/8102. 104036/323. 103006/66477&78, Jln. Mawar1, Taman PekanBaru13, Tingkat 1, Jln. Melati, 08000, Sg.Petani323 J, Tingkat Bawah, Jln. KualaKetil, Sg. Petani77-A,B,C, Jln. Mawar1, Tmn PekanBaru13, Jln. Melati 1, 08000, Sg. Petani323J, Jln. Kuala Ketil4. 104031/38 B64, Tmn Mutiara Indah, Sg. PetaniB-64, Jln. Mutiara 1, Taman MutiaraIndah, Sg. Petani5. 103006/357 743-E, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani LBS743E, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani6. 103006/44 748, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani LBS748, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani7. 104026/7248. 101036/49. 101031/6013.3, Jln. Inai, Taman Ria Jaya,08000 Sg. Petani123, Jln. Kemuning 5, KawasanPerusahaan Sg. Pasir29-A, Jln. Meranti 1, Tmn DesaMeranti133, Jln. Inai, Tmn Ria Jaya, 08000Sg. Petani123, Jln. Kemuning 5, KawasanPerusahaan Ringan KemuningA-29, Jln. Meranti 1, Taman DesaMeranti10. 104042/187No. 134, 1/F, Jln. Lagenda Heights,Lagenda 4, Sg. PetaniSumber: Resit Bayaran Lesen Dan Modul Taksiran Majlis134, Jln. Lagenda 4, Lagenda Heights,Sg. Petani7.5.9 Pematuhan Undang-UndangSatu lawatan Audit bersama tiga orang Bailif dari Unit Waran Sil telah dijalankan terhadap42 premis yang telah dipilih. Kategori bangunan yang dipilih adalah bangunan yangdiubahsuai, tunggakan melebihi enam tahun dan tidak menukar syarat kegunaan premis.Hasil daripada lawatan yang dijalankan mendapati perkara berikut:a) Tukar Status Bangunan Sedia AdaKadar cukai taksiran bagi syarat kediaman adalah lebih rendah berbanding dengankadar perniagaan. Hasil daripada pemeriksaan yang dijalankan mendapati 13 daripada42 pegangan bertaraf kediaman telah ditukarkan kepada kegunaan untuk perniagaan.Semakan selanjutnya mendapati kadar cukai taksiran bagi 13 pegangan berkenaanmasih lagi ditaksirkan sebagai kediaman. Contoh pegangan dan lokasi yang telahditukar guna daripada kediaman kepada perniagaan adalah seperti di Foto 7.3 hinggaFoto 7.6.150150

Foto 7.3Bangunan Kediaman Diubahsuai MenjadiPremis RestoranFoto 7.4Bangunan Kediaman Diubahsuai MenjadiPremis PerniagaanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Hospital, Sungai PetaniTarikh: 30 Disember 2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi:Taman Sejati, Sungai PetaniTarikh: 31 Disember 2008Foto 7.5 Foto 7.6Bangunan Premis Menjadi Bengkel Pengeluaran Keropok IkanSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Taman Delima, Sungai PetaniTarikh: 30 Disember 2008b) Tunggakan Cukai Taksiran Antara 10 Hingga 91 TahunSebanyak 24 buah kediaman, tiga buah kilang dan sembilan buah perniagaan yangmempunyai tunggakan cukai antara 10 hingga 91 tahun telah dipilih untuk lawatan Audit.Hasil lawatan Audit mendapati perkara seperti berikut:i) Premis Tidak Berpenghuni - Hampir 90% daripada premis yang dilawati didapatikosong dan terbiar tanpa penghuni seperti di Foto 7.7 dan Foto 7.8.151151

Foto 7.7 Foto 7.8Bangunan Perniagaan Usang, KosongRumah Usang, Kosong Dan TerbiarDan Terbiar(Bekas Pejabat PERKESO)Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Jalan Badlishah, Sungai PetaniTarikh: 31 Disember 2008Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Seberang Sungai, Bakar Arang, SungaiPetaniTarikh: 30 Disember 2008ii) Pemilik masih dikenakan cukai walaupun telah meninggal dunia seperti di Foto 7.9dan Foto 7.10.Foto 7.9 Foto 7.10Pemilik Telah Meninggal Dunia DanTanah Telah Diwakafkan Sebagai Tanah PerkuburanSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Jalan Bakar Arang, Sungai PetaniTarikh : 30 Disember 2008iii) Bangunan telah dirobohkan tetapi masih lagi dikenakan cukai seperti di Foto 7.11,Foto 7.12 dan Foto 7.13. Akaun cukai pintu telah dibatalkan. Namun begitu, akaunbagi lot kosong telah diwujudkan dan cukai lot kosong masih tidak dapat dikutip.152152

Foto 7.11 Foto 7.12Kilang Telah DirobohkanSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Kawasan Perusahaan Bakar Arang, SungaiPetaniTarikh : 31 Disember 2008Foto 7.13Kilang Telah DirobohkanSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi : Jalan PKNK Utama, Kawasan Perusahaan Sungai PetaniTarikh : 1 Januari 2009iv) Lokasi Tidak Dapat Dikesan - Terdapat lokasi hartanah seperti yang dilaporkandalam laporan pengumuran tidak dapat dikesan. Lokasi tersebut adalah seperti diJadual 7.27.Jadual 7.27Lokasi Pemilik Tidak Dapat DikesanNo. AkaunAlamat HartanahTempoh Tertunggak(Tahun)102010/128 106, Kg. Sungai Gelugor, Sg. Petani 22103010/40LBS 2/480, Song Kear Estate,Pengkalan Lebai Man, Sg. Petani24103006/604 LBS 576, Kg. Raja, Jalan Kuala Ketil 22103006/493 474, Jalan Kuala Ketil 21Sumber : Laporan Tunggakan Bagi Bulan November 2008153153

v) Akaun Cukai Taksiran Dibatalkan Tetapi Masih Belum Dihapus Kira - Tiga akauncukai taksiran yang dilawati telah dibatalkan daripada SBPBT. Bagaimanapun,tunggakan cukai pintu yang dikenakan masih belum dihapus kira. Selepas akaunberkenaan dibatalkan, Majlis telah mewujudkan akaun lot kosong dan akaun ini jugaturut tertunggak. Adalah disarankan pihak Majlis supaya membuat pemutihan datapemilik dan hapus kira terhadap tunggakan yang sudah tidak dapat dikutip. SatuUnit Khas Pemantauan perlu diwujudkan bagi memastikan kes pegangan yangbermasalah dapat diatasi dan tunggakan cukai dapat dikurangkan. Butiran cukaitaksiran yang telah dibatalkan daripada SBPBT adalah seperti di Jadual 7.28.Jadual 7.28Akaun Cukai Taksiran DibatalkanNo. Akaun Alamat Hartanah Tarikh BatalAmaun(RM)102009/119Lot 82A Persiaran 11, KawasanPerusahaan Bakar Arang12.12.2007 45,868104019/6Lot 222 Jalan PKNK UtamaKawasan Perusahaan Sungai Petani09.01.2007 34,618104014/42LBS 30A, Belakang Hospital SungaiPetani- 235Sumber : Jabatan Perbendaharaan MajlisPada pendapat Audit, pemantauan yang dilaksanakan oleh Majlis tidak memuaskandari segi pengemaskinian maklumat pemilik di dalam sistem dan membuat kepastiantentang kewujudan sebenar pegangan yang dikenakan cukai.7.5.10 PenguatkuasaanSemakan Audit mendapati penguatkuasaan undang-undang terhadap pemilik peganganyang gagal menjelaskan tunggakan cukai adalah kurang berkesan kerana kurangnyakoordinasi antara Jabatan Perbendaharaan dan Jabatan Penilaian dalam memantaupegangan yang bermasalah. Kelemahan ini menyebabkan cukai taksiran tidak dapat dikutipdan tiada tindakan diambil terhadap pemilik yang gagal menjelaskan cukai. Selain itu, pihakAudit mendapati empat orang Bailif yang dilantik untuk melaksanakan tindakan warankepada pemilik pegangan adalah tidak mencukupi kerana seorang Bailif ditugaskanmenjaga satu Zon yang mempunyai pegangan yang banyak. Keadaan ini menyebabkanaktiviti penguatkuasaan undang-undang hanya dijalankan mengikut kemampuan tenagakerja yang ada. Pihak Audit juga mendapati Bahagian Penguatkuasaan yang ada tidakterlibat secara langsung dalam aktiviti penguatkuasaan cukai taksiran.Pada pendapat Audit, pengurusan cukai taksiran Majlis adalah tidak memuaskankerana wujud beberapa kelemahan seperti penguatkuasaan undang-undang yanglemah, kewujudan data pemilik pegangan yang tidak tepat, penilaian semula cukaiyang tidak menyeluruh, komunikasi antara Jabatan yang tidak efisien, kawalan fizikaldan persekitaran bilik server yang longgar dan fungsi log-in dan log-off SBPBT yangtidak selamat.7.5.11 PemantauanPemantauan yang rapi dan berkesan dapat memastikan pencapaian sesuatu aktivitimenepati sasarannya serta mematuhi peraturan dan dasar yang ditetapkan. Semakan Audit154154

mendapati Majlis telah menjalankan beberapa kaedah pemantauan bagi memastikanpengurusan cukai taksiran dilaksanakan dengan cekap dan berkesan. Antara kaedahpemantauan adalah seperti berikut:a) Mesyuarat Majlis Penuh - Mesyuarat Majlis Penuh diadakan pada setiap bulan bagimembincangkan semua aktiviti Majlis seperti senarai pegangan, tunggakan cukai pintu,lesen perniagaan dan sebagainya. Mesyuarat ini dipengerusikan oleh Yang DipertuaMajlis dan dianggotai oleh Ahli-ahli Majlis serta pegawai Majlis. Semakan Auditterhadap minit mesyuarat mendapati pada tahun 2006, 2007 dan 2008, Mesyuarat MajlisPenuh telah dijalankan pada setiap bulan.b) Mesyuarat Jawatankuasa OSC - Jawatankuasa ini ditubuhkan pada pertengahan tahun2007. Semua kelulusan permohonan cadangan pemajuan dan pelan bangunan adalahdiputuskan oleh Jawatankuasa ini selepas ia ditubuhkan. Semakan Audit mendapatiJawatankuasa ini telah bersidang sebanyak lima kali pada tahun 2007 dan 17 kali padatahun 2008. Selain itu, Mesyuarat Pra-OSC turut dijalankan sebanyak tujuh kali padatahun 2008 dan ianya dijalankan berdasarkan kepada keperluan. Bagi memantap danmemperkemaskan pelaksanaan sistem OSC, Mesyuarat Majlis Negara bagi KerajaanTempatan (MNKT) yang bersidang pada bulan Jun 2008 telah bersetuju menghadkantempoh pemohon untuk mematuhi arahan pindaan. Pekeliling berkenaan memberipeluang sebanyak dua kali kepada pemohon untuk memenuhi arahan pindaan yangsama atau dalam tempoh dua kali Mesyuarat Jawatankuasa OSC berturut-turut sebelumkeputusan diambil.c) Mesyuarat Jawatankuasa Tetap Kewangan Dan Hasil - Jawatankuasa TetapKewangan Dan Hasil ditubuhkan bagi membincangkan hal berkaitan kewangan sepertitunggakan cukai pintu, bayaran ansuran tunggakan, mengesahkan nilaian tahunan danpermohonan pengecualian cukai taksiran. Sehingga tarikh pengauditan dijalankan,Jawatankuasa ini telah bersidang sebanyak lima kali pada tahun 2008.d) Mesyuarat Jawatankuasa Tetap Bangunan - Jawatankuasa ini telah ditubuhkan bagimembincangkan dan membuat keputusan terhadap permohonan pelan bangunan bagicadangan membina atau tambahan bangunan, cadangan nama taman sertapermohonan Sijil Layak Menduduki serta perkara lain yang berkaitan. Semakan Auditmendapati Jawatankuasa ini telah bersidang pada setiap bulan pada tahun 2006 danlima kali pada tahun 2007. Mulai Julai 2007, semua keputusan permohonan akandiputuskan dalam Mesyuarat Jawatankuasa OSC.e) Mesyuarat Jawatankuasa Tetap Perancangan - Jawatankuasa ini telah ditubuhkanbagi membincangkan dan membuat keputusan terhadap permohonan kebenaranmerancang pembangunan perumahan, perniagaan serta kilang. Semakan Auditmendapati Jawatankuasa ini telah bersidang pada setiap bulan pada tahun 2006 danlima kali pada tahun 2007. Mulai Julai 2007, semua keputusan permohonan akandiputuskan dalam Mesyuarat Jawatankuasa OSC.155155

f) Jawatankuasa Information Communication Technology - Jawatankuasa ini telahditubuhkan pada April 2009 selepas mendapat teguran Audit. Jawatankuasa iniberfungsi untuk merancang dan menyelaras pelaksanaan ICT, memantau pembangunansistem, memenuhi kehendak pengguna sistem dan keperluan teknologi maklumat.Majlis juga dalam pelaksanaan menyediakan polisi setiap kawalan sistem.g) Lawatan - Pegawai dan kakitangan daripada Jabatan Bangunan, Jabatan Penilaian atauJabatan Perbendaharaan akan membuat lawat siasat ke lokasi pegangan apabilamendapat maklum balas daripada orang awam ataupun kakitangan Majlis sendiri sepertitambahan tanpa kebenaran atau perniagaan dijalankan tanpa kebenaran Majlis.Penilaian semula akan dibuat bagi memastikan kadar dan nilai cukai tahunan yangdikenakan adalah mengikut nilai semasa. Tindakan penguatkuasaan undang-undangakan diambil sekiranya perlu. Namun begitu, pihak Audit mendapati tiada laporanbertulis disediakan apabila lawat siasat dan tindakan telah dibuat.Pada pendapat Audit, pemantauan yang dibuat oleh Majlis terhadap pengurusan cukaitaksiran adalah tidak memuaskan walaupun semua mekanisme pemantauan yangdirancang telah dilaksanakan. Kes seperti lokasi hartanah tidak dapat dikesan dancukai masih dikenakan kepada pemilik yang telah meninggal dunia membuktikanproses pemantauan yang dijalankan adalah tidak cekap. Peranan setiapJawatankuasa perlu diperkemaskan bagi memastikan matlamat penubuhanJawatankuasa tercapai.7.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDITPada keseluruhannya, pengurusan cukai taksiran Majlis adalah tidak memuaskan.Kelemahan yang dikenal pasti adalah penguatkuasaan undang-undang dan pemantauanyang lemah dan tidak berkesan terhadap pemilik pegangan yang mempunyai tunggakancukai. Data dan maklumat pemilik pegangan juga tidak dikemas kini, oleh yang demikianintegriti data adalah meragukan. Pemantauan terhadap cukai hartanah yang tertunggakmelebihi enam tahun tidak dilaksanakan oleh Majlis dalam memastikan kewujudan hartanahterbabit. Selain itu, penilaian semula cukai adalah tidak menyeluruh kerana hanya dibuatterhadap pindaan dan tambahan bangunan di kawasan taman perumahan dan binaanbangunan baru sahaja. Di samping itu, komunikasi yang kurang berkesan antara Jabatanjuga menyebabkan pemantauan terhadap kewujudan sebenar hartanah yang dikenakancukai tidak dapat dilaksanakan. Selain itu, kawalan utama sistem SBPBT seperti kawalanperubahan sistem, kawalan operasi dan capaian serta kawalan capaian logikal tidakdidokumentasi dan ditetapkan. Faktor keselamatan bilik server dan back up data juga tidakdiberi penekanan.Sehubungan dengan itu, Pihak Majlis adalah disarankan mengambil langkah berikut sebagaipenambahbaikan pengurusan cukai taksiran di Majlis:a) Mengambil tindakan proaktif untuk mengemas kini data dan maklumat pemilik dalamsistem agar cukai dikenakan kepada pegangan yang sepatutnya;156156

) Membuat hapus kira tunggakan cukai taksiran bagi cukai yang tertunggak melebihienam tahun yang tidak dapat dikutip;c) Menetap, menyedia, mendokumenkan kawalan utama sistem SBPBT dan jugameningkatkan faktor keselamatan bilik server dan back up data;d) Mewujudkan unit khas pemantauan bagi memantau pegangan yang bermasalah agartindakan yang sewajarnya dapat diambil. Khidmat dari Bahagian Penguatkuasahendaklah digunakan dalam melaksanakan tindakan penguatkuasaan; dane) Memperkemaskan jalinan kerjasama antara Jabatan yang terlibat secara langsungdengan pengurusan cukai taksiran agar mekanisme pemantauan yang dirancang dapatdijalankan dengan baik dan penguatkuasaan undang-undang dapat dilaksanakandengan lebih berkesan.157157

BAHAGIAN IIPENGURUSAN SYARIKATKERAJAAN NEGERI

BAHAGIAN IIPENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI8. PENDAHULUANSeksyen 5(1)(d) Akta Audit 1957 memberi kuasa kepada Ketua Audit Negara untukmengaudit sesebuah syarikat yang didaftarkan di bawah Akta Syarikat 1965 yang menerimageran/pinjaman/jaminan daripada Kerajaan Persekutuan atau Negeri dan sesebuah syarikatdi mana lebih daripada 50% modal saham berbayar dipegang oleh Kerajaan Persekutuanatau Kerajaan Negeri atau Agensi Kerajaan Negeri. Bagaimanapun, pengauditan terhadapsyarikat berkenaan hanya boleh dijalankan setelah mendapat perintah daripada Seri PadukaBaginda Yang di-Pertuan Agong. Sehubungan itu, Seri Paduka Baginda Yang di-PertuanAgong telah mengeluarkan perintah kepada Ketua Audit Negara pada 29 Januari 2004supaya menjalankan pengauditan terhadap syarikat berkenaan. Warta Kerajaan SeriPaduka Baginda Yang di-Pertuan Agong Bil. 48 No. 3 bertarikh 29 Januari 2004, di bawahperintah P.U. (A) 43 Perlembagaan Persekutuan yang dinamakan Perintah Audit (AkaunSyarikat) 2004 telah memberi kuasa kepada Ketua Audit Negara untuk memeriksa,menyiasat dan mengaudit syarikat Kerajaan. Pada tahun 2008, Jabatan Audit Negara telahmemilih untuk mengaudit syarikat Yiked Kuari Sdn. Bhd. iaitu sebuah syarikat peganganmilik Yayasan Islam Negeri Kedah.9. YIKED KUARI SDN. BHD.9.1 LATAR BELAKANG9.1.1 Yiked Kuari Sdn. Bhd. (YKSB) ditubuhkan pada 3 April 1969 di bawah Akta Syarikat1965 sebagai sebuah syarikat persendirian dengan nama asalnya Plants And EquipmentHiring (M) Sdn. Bhd. Sejak dari awal penubuhannya, syarikat telah beberapa kali menukarpihak pengurusan dan juga nama syarikat. Akhirnya, syarikat telah menukar nama kepadaYKSB pada Mac 1994. YKSB ditubuhkan dengan modal saham dibenarkan berjumlah RM5juta dan modal berbayar berjumlah RM1 juta. Pada peringkat awal penubuhan, YKSBmerupakan syarikat milik penuh Yayasan Islam Negeri Kedah (Yayasan). Namun mulaiOgos 2006, 100% ekuiti YKSB telah dipindah milik kepada YIKED Holdings Sdn. Bhd.(YHSB). YHSB adalah sebuah syarikat pegangan pelaburan milik penuh Yayasan.9.1.2 Objektif utama penubuhan YKSB adalah untuk menjana dana bagi pihak Yayasanmelalui pelbagai aktiviti terutama aktiviti kuari. Sejak penubuhannya, YKSB telahmenyiapkan beberapa projek berkaitan penyenggaraan jalan negeri, pembinaan masjid dansekolah di Negeri Kedah serta pembalakan. Aktiviti utama YKSB adalah dalam perusahaankuari. Kuari pertama syarikat adalah kuari batu Quartzite di Gurun, Kedah. Bagaimanapunkuari tersebut telah tamat operasinya pada bulan November 2006. Sehingga akhir tahun2008, YKSB sedang mengusahakan kuari batu di Koh Moi, Daerah Padang Terap, Kedah.161161

9.2 OBJEKTIF PENGAUDITANPengauditan ini dijalankan untuk menilai sama ada kepentingan Yayasan dan KerajaanNegeri Kedah selaku pemegang ekuiti adalah terjaga, pelaburan dalam YKSB memberipulangan yang menguntungkan serta YKSB telah diurus dengan teratur dan berhematselaras dengan objektif yang ditetapkan.9.3 SKOP PENGAUDITANPengauditan meliputi aspek tadbir urus korporat, perancangan strategik, pengurusansumber manusia, pengurusan operasi, pengurusan risiko, analisis kewangan danpemantauan bagi tahun 2006 hingga 2008.9.4 KAEDAH PENGAUDITANPengauditan dijalankan dengan meneliti Memorandum Dan Artikel Syarikat, Akta Syarikat1965, peraturan kewangan, minit mesyuarat Ahli Lembaga Pengarah dan rekod berkaitandengan pengurusan YKSB. Analisis kewangan juga dilakukan terhadap penyata kewangan.Di samping itu, temu bual dan perbincangan diadakan dengan pegawai yang berkaitan.Lawatan Audit juga dibuat bagi meninjau pelaksanaan aktiviti kuari.9.5 PENEMUAN AUDIT9.5.1 Tadbir Urus KorporatSuruhanjaya Sekuriti Malaysia (SC) telah memperkenalkan Kod Tadbir Urus KorporatMalaysia pada tahun 2000 dan telah disemak semula pada tahun 2007 yang menekankanelemen penting seperti pematuhan undang-undang dan peraturan, struktur, keanggotaan,peranan dan tanggungjawab Lembaga Pengarah kepada pemegang saham, penetapan danpendedahan ganjaran yang diterima oleh Lembaga Pengarah, polisi dan prosedur,penubuhan jawatankuasa lain dan peranan Jawatankuasa Audit terhadap akauntabilitisyarikat. Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia menitikberatkan isu pengelakan rasuah,ketelusan, percanggahan kepentingan antara diri dan kepentingan saham serta kepentinganmasyarakat amnya. Penemuan Audit terhadap tadbir urus korporat YKSB adalah sepertiberikut:a) Struktur OrganisasiOrganisasi syarikat ini dibahagikan kepada empat bahagian utama iaitu BahagianPentadbiran, Bahagian Akaun, Bahagian Teknikal dan Bahagian Pembangunan yangdiketuai oleh seorang Pengarah Urusan yang bertanggungjawab terus kepada LembagaPengarah Syarikat. Pengarah Urusan dibantu oleh seorang Pengurus Besar.Seterusnya Pengurus Besar dibantu oleh seorang Penolong Pengurus dan EksekutifAkaun Kanan. Eksekutif Akaun Kanan pula bertanggungjawab terhadap pengurusankewangan serta akaun syarikat dan melapor terus kepada Pengurus Besar. ManakalaPenolong Pengurus syarikat bertanggungjawab terhadap perjalanan pentadbiran danoperasi syarikat. Struktur organisasi YKSB adalah seperti di Carta 9.1.162162

Carta 9.1Struktur Organisasi YKSBLEMBAGA PENGARAHPENGARAH URUSANHj. Yusof Bin Mat RejabPENGURUS BESARNoorliza Bt. Mohd NoorEKSEKUTIFAKAUN KANANMurnizawati Bt. ManapPENOLONG PENGURUSNoorul Mazween Bt.OthmanEKSEKUTIFAKAUNSukeriah Bt. SaariEKSEKUTIFPENTADBIRANFatmawati Bt. ZakariaPEMBANTU TEKNIKMohd SyazwanHafiz B. Md BahrinEKSEKUTIFPEMBANGUNANNorhafizah Bt. KasahKERANI PENIMBANGRazana Bt. MohdRaniPENGAWALKESELAMATANHelmi B. OthmanPEMANDUKu Azhar B. KuCheekSumber: YKSBPada pendapat Audit, struktur organisasi YKSB adalah baik kerana ia memberigambaran yang jelas kepada kakitangan mengenai tanggungjawab terhadappenyeliaan dan pelaporan.b) Pelantikan Dan Peranan Lembaga PengarahAmalan terbaik Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia (Semakan 2007) menggariskanperanan, tanggungjawab serta keahlian Lembaga Pengarah bagi memastikan setiap AhliLembaga Pengarah mempunyai profesionalisme, integriti, kepakaran dan pengalamandalam melaksanakan tugas dan tanggungjawabnya. Antara peranan utama yangdinyatakan adalah seperti berikut:i) Mengkaji dan menyediakan Pelan Perancangan Strategik dan Korporat;ii) Mengawasi dan menilai perjalanan syarikat bagi memastikan ia diurus dengansempurna;iii) Mengenal pasti risiko dan tindakan terhadap pengurusan risiko;iv) Menyedia pelan peralihan tugas termasuk pelantikan kakitangan, skim gaji, imbuhan,bayaran bonus serta pelantikan dan penamatan pegawai kanan;v) Menilai integriti sistem kawalan dalaman termasuk penerimaan dan pematuhanterhadap peraturan, pekeliling dan garis panduan yang diguna pakai; danvi) Menyedia dan mengkaji polisi pelaburan.Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 pula menggariskan peranan LembagaPengarah Syarikat Subsidiari Kerajaan dan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan untukmeningkatkan kualiti sistem perancangan dan kawalan terhadap pengurusan syarikatKerajaan serta pematuhan kepada Akta Syarikat 1965. Ia bertujuan bagi menjaga163163

kepentingan Agensi dan Kerajaan sebagai pemegang ekuiti utama syarikat. Pelantikankepentingan Agensi dan Kerajaan sebagai pemegang ekuiti utama syarikat. PelantikanLembaga Pengarah syarikat hendaklah diluluskan oleh Lembaga Pengarah AgensiLembaga Pengarah syarikat hendaklah diluluskan oleh Lembaga Pengarah AgensiKerajaan.Kerajaan.Seksyen 16(3A) dan Seksyen 123(4) Akta Syarikat 1965 menetapkan keahlian LembagaSeksyen 16(3A) dan Seksyen 123(4) Akta Syarikat 1965 menetapkan keahlian LembagaPengarah sesebuah syarikat pada sesuatu masa hendaklah tidak kurang daripada duaPengarah sesebuah syarikat pada sesuatu masa hendaklah tidak kurang daripada duaorang dan tidak lebih daripada sembilan orang. Manakala Seksyen 129, Akta Syarikatorang dan tidak lebih daripada sembilan orang. Manakala Seksyen 129, Akta Syarikat1965 pula menetapkan had usia pengarah yang boleh dilantik adalah tidak melebihi 701965 pula menetapkan had usia pengarah yang boleh dilantik adalah tidak melebihi 70tahun.tahun.Semakan Audit mendapati Lembaga Pengarah YKSB mempunyai lima orang ahli.Semakan Audit mendapati Lembaga Pengarah YKSB mempunyai lima orang ahli.Namun begitu, lantikan Lembaga Pengarah YKSB yang baru telah dibuat pada bulanNamun begitu, lantikan Lembaga Pengarah YKSB yang baru telah dibuat pada bulanOgos 2008 dan keahliannya adalah seramai empat orang di mana salah seorangOgos 2008 dan keahliannya adalah seramai empat orang di mana salah seorangdaripadanya adalah Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan. Pelantikan ini dibuat olehdaripadanya adalah Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan. Pelantikan ini dibuat olehMenteri Besar Negeri Kedah selaras dengan kuasanya yang diperuntukkan di bawahMenteri Besar Negeri Kedah selaras dengan kuasanya yang diperuntukkan di bawahEnakmen Yayasan Islam Negeri Kedah 1976, Seksyen 7(1)(d) bagi tempoh dua tahunEnakmen Yayasan Islam Negeri Kedah 1976, Seksyen 7(1)(d) bagi tempoh dua tahunbermula pada bulan Ogos 2008. Maklumat keahlian Lembaga Pengarah YKSB adalahbermula pada bulan Ogos 2008. Maklumat keahlian Lembaga Pengarah YKSB adalahseperti di Jadual 9.1 dan Jadual 9.2.seperti di Jadual 9.1 dan Jadual 9.2.Jadual 9.1Keahlian Lembaga Jadual Pengarah 9.1 YKSBKeahlian Sehingga Lembaga Bulan Pengarah Julai 2008 YKSBSehingga Bulan Julai 2008Jawatan DalamTarikhBil. Nama ProfesionJawatan Lembaga DalamLantikan TarikhBil. Nama ProfesionPengarah LembagaLantikanSyarikatY. Bhg. Dato’ Wan Ahli JawatankuasaPengarah Syarikat1. Mustaffa Y. Bhg. Dato’ Bin Wan Yayasan Ahli Jawatankuasa Islam Negeri 28.08.2005 Pengerusi1. Mahmud Mustaffa Bin Wan Kedah Yayasan Islam Negeri 28.08.2005 PengerusiMahmudPengurus Kedah Besar Yayasan2. Hj. Md Nordin Bin Yahya01.11.2006 AhliIslam Pengurus Negeri Besar Kedah Yayasan2. Hj. Md Nordin Bin Yahya01.11.2006 AhliY. B. Dato’ Hj. Arzmi Bin Ahli Islam Politik Negeri Kedah3.28.10.2001 AhliHamid Y. B. Dato’ Hj. Arzmi Bin ADUN Ahli Politik3.Negeri Kedah 28.10.2001 AhliY. Hamid B. Dato’ Hj. Mohd Ahli ADUN Politik Negeri Kedah4.14.04.2001 AhliHadzir Y. B. Dato’ Bin Ismail Hj. Mohd ADUN Ahli Politik4.Negeri Kedah 14.04.2001 Ahli5. Hj. Hadzir Bakar Bin Bin Ismail Din Pegawai ADUN Negeri Daerah Kedah Sik 15.12.2004 AhliSumber: 5. Hj. YKSB Bakar Bin Din Pegawai Daerah Sik 15.12.2004 AhliSumber: YKSBJadual 9.2Keahlian Lembaga Jadual Pengarah 9.2 YKSBKeahlian Bermula Lembaga Bulan Pengarah Ogos 2008 YKSBBermula Bulan Ogos 2008JawatanJawatanUsiaDalamTarikhBil.NamaUsia ProfesionLembaga DalamLantikan TarikhBil.NamaProfesionPengarah LembagaLantikan(Tahun)Pengarah Syarikat(Tahun)Ahli JawatankuasaSyarikatY. Bhg. Dato’ Wan Mustaffa BinTetap Ahli JawatankuasaYayasan1.591.08.2008 PengerusiWan Y. Bhg. Mahmud Dato’ Wan Mustaffa BinIslam Tetap Negeri Yayasan1.591.08.2008 PengerusiWan MahmudKedah Islam NegeriY. Bhg. Dato’ Saad @ AbdulKedah2.61 Pesara 1.08.2008 AhliHalim Y. Bhg. Bin Dato’ Hassan Saad @ Abdul2.61 Pesara 1.08.2008 AhliHalim Bin HassanPengarah UrusanPengarah3. Tuan Hj. Yusof Bin Mat Rejab 58 Kumpulan Pengarah Urusan Yiked 1.07.2008 Pengarah3. Tuan Hj. Yusof Bin Mat Rejab 58UrusanHoldings Kumpulan Sdn. Yiked Bhd. 1.07.2008Urusan4. Tuan Hj. Ahmad Faudzi Bin Omar 47 Ahli Holdings Perniagaan Sdn. Bhd. 1.08.2008 AhliSumber:YKSB 4. Tuan Hj. Ahmad Faudzi Bin Omar 47 Ahli Perniagaan 1.08.2008 AhliSumber:YKSB164164 164

Pada pendapat Audit, perlantikan Lembaga Pengarah adalah memuaskan keranaPada pendapat Audit, perlantikan Lembaga Pengarah adalah memuaskan keranamematuhi Akta Syarikat 1965 dan Enakmen Yayasan Islam Negeri Kedah 1976. Dimematuhi Akta Syarikat 1965 dan Enakmen Yayasan Islam Negeri Kedah 1976. Disamping itu, terdapat seorang Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan di dalam Lembagasamping itu, terdapat seorang Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan di dalam LembagaPengarah YKSB.Pengarah YKSB.c) Mesyuarat Lembaga Pengarahc) Mesyuarat Lembaga PengarahKod Tadbir Urus Korporat Malaysia menggalakkan supaya Ahli Lembaga PengarahKod Tadbir Urus Korporat Malaysia menggalakkan supaya Ahli Lembaga Pengarahkerap bermesyuarat dan merekodkan dengan lengkap semua isu yang dibincangkankerap bermesyuarat dan merekodkan dengan lengkap semua isu yang dibincangkandalam membuat keputusan agar ia boleh dirujuk semula.dalam membuat keputusan agar ia boleh dirujuk semula.Semakan Audit mendapati YKSB telah mengadakan Mesyuarat Lembaga PengarahSemakan Audit mendapati YKSB telah mengadakan Mesyuarat Lembaga Pengarahsebagaimana yang telah ditetapkan. Mesyuarat ini dihadiri oleh semua Ahli Lembagasebagaimana yang telah ditetapkan. Mesyuarat ini dihadiri oleh semua Ahli LembagaPengarah, Setiausaha dan pihak pengurusan YKSB. Antara perkara yang dibincangkanPengarah, Setiausaha dan pihak pengurusan YKSB. Antara perkara yang dibincangkanadalah menerima dan meluluskan Penyata Kewangan YKSB, peletakan jawatan danadalah menerima dan meluluskan Penyata Kewangan YKSB, peletakan jawatan danpelantikan Ahli Lembaga Pengarah serta pelantikan semula Juruaudit. Semakan Auditpelantikan Ahli Lembaga Pengarah serta pelantikan semula Juruaudit. Semakan Auditjuga mendapati Lembaga Pengarah telah bermesyuarat sebanyak lima kali pada tahunjuga mendapati Lembaga Pengarah telah bermesyuarat sebanyak lima kali pada tahun2007 manakala pada tahun 2006 dan 2008, Lembaga Pengarah telah bermesyuarat2007 manakala pada tahun 2006 dan 2008, Lembaga Pengarah telah bermesyuaratsebanyak empat kali seperti di Jadual 9.3.sebanyak empat kali seperti di Jadual 9.3.Jadual 9.3Jadual 9.3Mesyuarat Lembaga Pengarah YKSBMesyuarat Lembaga Pengarah YKSBBagi Tahun 2006 Hingga 2008Bagi Tahun 2006 Hingga 2008Tahun 2006 Tahun 2007 Tahun 2008Tahun 2006 Tahun 2007 Tahun 2008Bil.Bil.Bil.Bil. Tarikh Bil. Tarikh Bil. TarikhMesyuarat Tarikh Mesyuarat Tarikh Mesyuarat TarikhMesyuaratMesyuaratMesyuarat1/2006 05.04.2006 1/2007 01.02.2007 1/2008 17.02.20081/2006 05.04.2006 1/2007 01.02.2007 1/2008 17.02.20082/2006 21.06.2006 2/2007 08.03.2007 2/2008 15.05.20082/2006 21.06.2006 2/2007 08.03.2007 2/2008 15.05.20083/2006 28.08.2006 3/2007 02.07.2007 3/2008 17.09.20083/2006 28.08.2006 3/2007 02.07.2007 3/2008 17.09.20084/2006 09.10.2006 4/2007 03.10.2007 4/2008 15.12.20084/2006 09.10.2006 4/2007 03.10.2007 4/2008 15.12.20085/2007 28.11.2007 - - 5/2007 28.11.2007 - -Sumber: Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah YKSBSumber: Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah YKSBPerkara utama yang dibincangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah adalah sepertiPerkara utama yang dibincangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah adalah sepertiberikut:berikut:i) Laporan maklumat kakitangani) Laporan maklumat kakitanganii) Laporan kewangan syarikatii) Laporan kewangan syarikatiii) Laporan prestasi syarikatiii) Laporan prestasi syarikativ) Cadangan penambahbaikan prestasi syarikativ) Cadangan penambahbaikan prestasi syarikatv) Isu semasa yang berkaitanv) Isu semasa yang berkaitanPada pendapat Audit, perjalanan Mesyuarat Lembaga Pengarah adalah memuaskanPada pendapat Audit, perjalanan Mesyuarat Lembaga Pengarah adalah memuaskankerana kekerapan mesyuarat yang diadakan membolehkan perkara pentingkerana kekerapan mesyuarat yang diadakan membolehkan perkara pentingdibincangkan dengan kadar segera.dibincangkan dengan kadar segera.d) Prosedur Kerjad) Prosedur KerjaProsedur kerja perlu disediakan dan dikemas kini bagi memastikan wujudnya kawalanProsedur kerja perlu disediakan dan dikemas kini bagi memastikan wujudnya kawalandalaman yang mantap terhadap pengurusan pentadbiran dan operasi syarikat. Pekelilingdalaman yang mantap terhadap pengurusan pentadbiran dan operasi syarikat. PekelilingPerbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan bagi meningkatkan kawalanPerbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan bagi meningkatkan kawalanpengurusan yang berkesan, syarikat Kerajaan perlu mewujudkan peraturan berkaitanpengurusan yang berkesan, syarikat Kerajaan perlu mewujudkan peraturan berkaitan165 165 165

perbelanjaan dan peraturan yang menentukan dengan jelas perkara yang perluperbelanjaan dan peraturan yang menentukan dengan jelas perkara yang perludiluluskan perbelanjaan atau dan untuk peraturan makluman yang Lembaga menentukan Pengarah dengan Syarikat jelas dan perkara Lembaga yang Pengarah perludiluluskan atau untuk makluman Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga PengarahAgensi diluluskan Kerajaan. atau untuk makluman Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga PengarahAgensi Kerajaan.Agensi Kerajaan.Semakan Audit mendapati YKSB tidak menyediakan prosedur kewangan merangkumiSemakan Audit mendapati YKSB tidak menyediakan prosedur kewangan merangkumikawalan Semakan bajet, Audit mendapati pengurusan YKSB aset tidak dan menyediakan inventori, pemeriksaan prosedur kewangan dan pelupusan merangkumi aset,kawalan bajet, pengurusan aset dan inventori, pemeriksaan dan pelupusan aset,kawalan hasil bajet, dan pengurusan kawalan perbelanjaan.aset dan inventori, Semua pemeriksaan tugas kewangan dan pelupusan dibuat mengikut aset,kawalan hasil dan kawalan perbelanjaan. Semua tugas kewangan dibuat mengikutkawalan amalan yang hasil dan biasa kawalan dilaksanakan perbelanjaan. oleh pegawai Semua terdahulu. tugas kewangan Hanya dibuat Buku mengikut Termaamalan yang biasa dilaksanakan oleh pegawai terdahulu. Hanya Buku TermaPerkhidmatan amalan yang dan biasa senarai dilaksanakan tugas yang oleh disediakan pegawai oleh terdahulu. pihak pengurusan Hanya YKSB. Buku TermaPerkhidmatan dan senarai tugas yang disediakan oleh pihak pengurusan YKSB.Perkhidmatan dan senarai tugas yang disediakan oleh pihak pengurusan YKSB.YKSB memaklumkan bahawa mulai April 2009 prosedur pentadbiran, sumber manusiaYKSB memaklumkan bahawa mulai April 2009 prosedur pentadbiran, sumber manusiadan YKSB kewangan memaklumkan yang bahawa lengkap mulai telah 1 diguna April 2009 pakai prosedur setelah pentadbiran, diluluskan dalam sumber mesyuarat manusiadan kewangan yang lengkap telah diguna pakai setelah diluluskan dalam mesyuaratLembaga dan kewangan Pengarah yang yang lengkap bersidang telah pada diguna 26 pakai Mac 2009. setelah diluluskan dalam mesyuaratLembaga Pengarah yang bersidang pada 26 Mac 2009.Lembaga Pengarah yang bersidang pada 26 Mac 2009.Pada pendapat Audit, tindakan YKSB menyediakan dan mengguna pakai prosedurPada pendapat Audit, tindakan YKSB menyediakan dan mengguna pakai prosedurpentadbiran, Pada pendapat sumber Audit, manusia tindakan dan YKSB kewangan menyediakan yang lengkap dan mengguna adalah memuaskan pakai prosedur bagipentadbiran, sumber manusia dan kewangan yang lengkap adalah memuaskan bagimemastikan pentadbiran, kakitangan sumber manusia mempunyai dan kewangan panduan yang asas lengkap yang seragam adalah dalam memuaskan melakukan bagimemastikan kakitangan mempunyai panduan asas yang seragam dalam melakukantugasan. memastikan kakitangan mempunyai panduan asas yang seragam dalam melakukantugasan.tugasan.9.5.2 Perancangan Strategik9.5.2 Perancangan StrategikMengikut 9.5.2 Perancangan Pekeliling Perbendaharaan Strategik Bil. 12 Tahun 1993, pihak pengurusan syarikat perluMengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993, pihak pengurusan syarikat perlumenyediakan Mengikut Pekeliling strategi Perbendaharaan dan rancangan Bil. korporat 12 Tahun sebagai 1993, wawasan pihak pengurusan syarikat untuk syarikat mencapai perlumenyediakan strategi dan rancangan korporat sebagai wawasan syarikat untuk mencapaimatlamat menyediakan bagi strategi tempoh dan jangka rancangan pendek korporat (tahunan) sebagai dan jangka wawasan panjang. syarikat Rancangan untuk mencapai korporatmatlamat bagi tempoh jangka pendek (tahunan) dan jangka panjang. Rancangan korporatpenting matlamat disediakan bagi tempoh untuk jangka merangka pendek strategi (tahunan) pelaksanaan dan jangka bagi panjang. membentuk Rancangan objektif korporat danpenting disediakan untuk merangka strategi pelaksanaan bagi membentuk objektif danmatlamat penting disediakan yang realistik untuk selaras merangka dengan strategi misi pelaksanaan dan keupayaan bagi organisasi. membentuk Ia objektif juga dapat danmatlamat yang realistik selaras dengan misi dan keupayaan organisasi. Ia juga dapatmembantu matlamat yang syarikat realistik memastikan selaras penggunaan dengan misi sumber dan keupayaan yang lebih organisasi. efektif dan hubungan Ia juga dapat yangmembantu syarikat memastikan penggunaan sumber yang lebih efektif dan hubungan yangbaik membantu dan hala syarikat tuju memastikan yang jelas penggunaan antara kakitangan sumber dan yang pihak lebih pengurusan.efektif dan hubungan Strategi yang danbaik dan hala tuju yang jelas antara kakitangan dan pihak pengurusan. Strategi danrancangan baik dan hala tersebut tuju hendaklah yang jelas dibentang antara kakitangan dan diluluskan dan oleh pihak Lembaga pengurusan. Pengarah Strategi Yayasan danrancangan tersebut hendaklah dibentang dan diluluskan oleh Lembaga Pengarah Yayasanselaku rancangan pemegang tersebut saham hendaklah tunggal dibentang syarikat. dan diluluskan oleh Lembaga Pengarah Yayasanselaku pemegang saham tunggal syarikat.Semakan selaku pemegang Audit mendapati saham tunggal YKSB syarikat. telah menyediakan rancangan korporat bagi tahun 2008Semakan Audit mendapati YKSB telah menyediakan rancangan korporat bagi tahun 2008hingga Semakan 2010 Audit yang mendapati mengandungi YKSB telah hala tuju menyediakan syarikat dan rancangan unjuran korporat pendapatan. bagi tahun Di bawah 2008hingga 2010 yang mengandungi hala tuju syarikat dan unjuran pendapatan. Di bawahrancangan hingga 2010 ini, yang YKSB mengandungi telah merancang hala untuk tuju syarikat melaksanakan dan unjuran aktiviti perkuarian, pendapatan. pembalakan, Di bawahrancangan ini, YKSB telah merancang untuk melaksanakan aktiviti perkuarian, pembalakan,perlombongan rancangan ini, YKSB dan logistik. telah merancang Kaedah pelaksanaan untuk melaksanakan dan pendekatan aktiviti perkuarian, yang digunakan pembalakan, jugaperlombongan dan logistik. Kaedah pelaksanaan dan pendekatan yang digunakan jugaditetapkan perlombongan dengan dan logistik. jelas dalam Kaedah rancangan pelaksanaan tersebut. dan YKSB pendekatan mengunjurkan yang digunakan keuntungan jugaditetapkan dengan jelas dalam rancangan tersebut. YKSB mengunjurkan keuntunganberjumlah ditetapkan RM1.5 dengan juta jelas pada dalam tahun 2008, rancangan RM4.9 tersebut. juta pada YKSB tahun mengunjurkan 2009 dan RM5.3 keuntungan juta padaberjumlah RM1.5 juta pada tahun 2008, RM4.9 juta pada tahun 2009 dan RM5.3 juta padatahun berjumlah 2010. RM1.5 juta pada tahun 2008, RM4.9 juta pada tahun 2009 dan RM5.3 juta padatahun 2010.tahun 2010.Pada pendapat Audit, YKSB telah menyediakan perancangan strategik denganPada pendapat Audit, YKSB telah menyediakan perancangan strategik denganmemuaskan Pada pendapat kerana Audit, pihak YKSB pengurusan telah menyediakan dan kakitangan perancangan mempunyai strategik gambaran dengan yangmemuaskan kerana pihak pengurusan dan kakitangan mempunyai gambaran yangjelas memuaskan mengenai kerana hala tuju pihak syarikat. pengurusan dan kakitangan mempunyai gambaran yangjelas mengenai hala tuju syarikat.jelas mengenai hala tuju syarikat.9.5.3 Pengurusan Sumber Manusia9.5.3 Pengurusan Sumber ManusiaPengurusan 9.5.3 Pengurusan yang Sumber cekap dan Manusia berkesan dapat menyumbang kepada pencapaian objektifPengurusan yang cekap dan berkesan dapat menyumbang kepada pencapaian objektifsesebuah Pengurusan organisasi yang cekap dan dan memenuhi berkesan keperluan dapat menyumbang pelanggannya. kepada Untuk pencapaian itu, sesebuah objektifsesebuah organisasi dan memenuhi keperluan pelanggannya. Untuk itu, sesebuahorganisasi sesebuah hendaklah organisasi mempunyai dan memenuhi sumber keperluan tenaga manusia pelanggannya. yang mencukupi, Untuk itu, berkelayakan sesebuahorganisasi hendaklah mempunyai sumber tenaga manusia yang mencukupi, berkelayakanorganisasi hendaklah mempunyai sumber tenaga 166 manusia yang mencukupi, berkelayakan166166 166

dan berpengalaman supaya dapat memberi perkhidmatan yang cemerlang, cekap dandan berpengalaman supaya dapat memberi perkhidmatan yang cemerlang, cekap danberkesan. dan berpengalaman Pihak pengurusan supaya dapat syarikat memberi berpegang perkhidmatan kepada keyakinan yang cemerlang, bahawa cekap kakitangan danberkesan. Pihak pengurusan syarikat berpegang kepada keyakinan bahawa kakitangansyarikat berkesan. merupakan Pihak pengurusan aset utama syarikat dalam menentukan berpegang kejayaan kepada keyakinan sesuatu organisasi. bahawa kakitangansyarikat merupakan aset utama dalam menentukan kejayaan sesuatu organisasi.syarikat merupakan aset utama dalam menentukan kejayaan sesuatu organisasi.a) Perjawatana) Perjawatana) Sehingga Perjawatan bulan Disember 2008, YKSB telah mewujudkan 10 jawatan. Lima jawatanSehingga bulan Disember 2008, YKSB telah mewujudkan 10 jawatan. Lima jawatanadalah Sehingga berstatus bulan Disember tetap dan lima 2008, lagi YKSB adalah telah jawatan mewujudkan bertaraf kontrak. 10 jawatan. Kesemua Lima jawatanadalah berstatus tetap dan lima lagi adalah jawatan bertaraf kontrak. Kesemua jawatantersebut adalah berstatus telah diisi. tetap dan lima lagi adalah jawatan bertaraf kontrak. Kesemua jawatantersebut telah diisi.tersebut telah diisi.Semakan Audit mendapati jawatan Eksekutif Akaun Kanan adalah jawatan kontrak.Semakan Audit mendapati jawatan Eksekutif Akaun Kanan adalah jawatan kontrak.Jawatan Semakan ini Audit sepatutnya mendapati diberikan jawatan status Eksekutif perjawatan Akaun tetap Kanan kerana adalah beliau jawatan mempunyai kontrak.Jawatan ini sepatutnya diberikan status perjawatan tetap kerana beliau mempunyaiperanan Jawatan penting ini sepatutnya dalam pengurusan diberikan status kewangan perjawatan Syarikat. tetap kerana beliau mempunyaiperanan penting dalam pengurusan kewangan Syarikat.peranan penting dalam pengurusan kewangan Syarikat.Pada pendapat Audit, pengurusan perjawatan adalah baik kerana semua perjawatanPada pendapat Audit, pengurusan perjawatan adalah baik kerana semua perjawatanyang Pada pendapat diluluskan Audit, telah pengurusan diisi di mana perjawatan operasi syarikat adalah baik dapat kerana dilakukan semua dengan perjawatan lebihyang diluluskan telah diisi di mana operasi syarikat dapat dilakukan dengan lebihcekap. yang diluluskan telah diisi di mana operasi syarikat dapat dilakukan dengan lebihcekap.cekap.b) Kelayakan Akademikb) Kelayakan Akademikb) Pegawai Kelayakan dan Akademik kakitangan yang berkelayakan dan berpengalaman tinggi adalah pentingPegawai dan kakitangan yang berkelayakan dan berpengalaman tinggi adalah pentinguntuk Pegawai membantu dan kakitangan membawa yang pulangan berkelayakan yang tinggi dan berpengalaman dan keuntungan tinggi yang adalah besar penting kepadauntuk membantu membawa pulangan yang tinggi dan keuntungan yang besar kepadasyarikat. untuk membantu Semakan membawa Audit mendapati pulangan penempatan yang tinggi dan pegawai keuntungan dan kakitangan yang besar di kepada setiapsyarikat. Semakan Audit mendapati penempatan pegawai dan kakitangan di setiapbahagian syarikat. adalah Semakan berdasarkan Audit mendapati kepada kelayakan, penempatan kepakaran pegawai dan dan pengalaman. kakitangan di Analisis setiapbahagian adalah berdasarkan kepada kelayakan, kepakaran dan pengalaman. AnalisisAudit bahagian terhadap adalah setiap berdasarkan kakitangan kepada di YKSB kelayakan, mendapati kepakaran pegawai dan dan pengalaman. kakitangan Analisis YKSBAudit terhadap setiap kakitangan di YKSB mendapati pegawai dan kakitangan YKSBterdiri Audit terhadap daripada mereka setiap kakitangan yang berkelayakan di YKSB dan mendapati berpengalaman pegawai seperti dan kakitangan di Jadual 9.4. YKSBterdiri daripada mereka yang berkelayakan dan berpengalaman seperti di Jadual 9.4.terdiri daripada mereka yang berkelayakan Jadual dan 9.4 berpengalaman seperti di Jadual 9.4.Jadual 9.4Kelayakan Akademik Dan Pengalaman BekerjaKelayakan AkademikJadualDan9.4Pengalaman BekerjaKelayakan Sehingga Akademik Bulan Dan Disember Pengalaman 2008Sehingga Bulan Disember 2008BekerjaSehingga Bulan Disember TempohKelayakan2008TempohBil. PerjawatanKelayakanPerkhidmatanBil. PerjawatanKelayakan AkademikPerkhidmatanTempohBil. PerjawatanAkademikPerkhidmatandi YKSB1. Pengurus Besar B. Econ.Akademikdi YKSB(Hons) Australia di Tahun1. Pengurus Besar B. Econ. (Hons) Australia 5 TahunYKSB2. 1. Penolong Pengurus Pengurus Besar LLB.(Hons) Econ. (Hons) United Australia Kingdom Tahun TahunBulan2. Penolong Pengurus LLB.(Hons) United Kingdom 3 Tahun 3 Bulan3. 2. Eksekutif Penolong Akaun Pengurus Kanan LLB.(Hons) B.Acc. (Hons) United UUM Kingdom Tahun 11 Bulan3. Eksekutif Akaun Kanan B.Acc. (Hons) UUM 1 Tahun 11 Bulan4. 3. Eksekutif Pembangunan Akaun Kanan B.Acc. (Hons) UUM Tahun 11 4. Eksekutif Pembangunan B.A (Hons) UUM 3 Tahun 5 BulanBulan5. 4. Eksekutif Akaun Pembangunan B.A Dip.Acc. (Hons) ITTAR UUM Tahun 5. Eksekutif Akaun Dip.Acc. ITTAR 9 Tahun 5BulanBulan6. 5. Eksekutif Pentadbiran Akaun Dip.Acc. ITTAR Tahun 6. Eksekutif Pentadbiran Dip.Acc. ITTAR 7 Tahun 5BulanBulan7. 6. Pembantu Eksekutif Pentadbiran Teknik Dip.(Building) Dip.Acc. ITTAR UiTM Tahun 7. Pembantu Teknik Dip.(Building) UiTM 1 Tahun 2BulanBulan8. 7. Kerani Pembantu Penimbang Teknik Dip.(Building) SPM UiTM Tahun 8. Kerani Penimbang SPM 1 Tahun 2 BulanBulan9. 8. Pengawal Kerani Penimbang Keselamatan SPM Tahun Bulan9. Pengawal Keselamatan SPM 8 BulanBulan10. 9. Pemandu Pengawal Keselamatan SPM 10. Pemandu SPM 5BulanBulanSumber: 10. Pemandu Rekod YKSBSumber: Rekod YKSBSPM BulanSumber: Rekod YKSBc) Latihan Dan Kursusc) Latihan Dan Kursusc) Latihan Dan merupakan Kursus elemen pembangunan modal insan yang penting dan menjadiLatihan merupakan elemen pembangunan modal insan yang penting dan menjadipemangkin Latihan merupakan untuk meningkatkan elemen pembangunan pengetahuan, modal kemahiran, insan kemajuan yang penting kerjaya dan dan menjadi kualitipemangkin untuk meningkatkan pengetahuan, kemahiran, kemajuan kerjaya dan kualitikerja. pemangkin Semakan untuk Audit meningkatkan mendapati pengetahuan, YKSB tidak menyediakan kemahiran, kemajuan program kerjaya latihan bagi dan kualiti tahunkerja. Semakan Audit mendapati YKSB tidak menyediakan program latihan bagi tahun2006 kerja. hingga Semakan 2008. Audit Latihan mendapati dan kursus YKSB tidak adalah menyediakan diberikan mengikut program keperluan latihan bagi semasa. tahun2006 hingga 2008. Latihan dan kursus adalah diberikan mengikut keperluan semasa.2006 Bagaimanapun, hingga 2008. pada Latihan tahun 2008 dan kursus YKSB telah adalah menghantar diberikan mengikut pegawainya keperluan untuk berkursus semasa.Bagaimanapun, pada tahun 2008 YKSB telah menghantar pegawainya untuk berkursustetapi Bagaimanapun, hanya untuk pada Penolong tahun 2008 Pengurus YKSB telah dan Ahli menghantar Lembaga pegawainya Pengarah untuk sahaja. berkursus YKSBtetapi hanya untuk Penolong Pengurus dan Ahli Lembaga Pengarah sahaja. YKSBmemaklumkan tetapi hanya untuk bahawa Penolong latihan dalaman Pengurus (in-house) dan Ahli ada Lembaga diberikan Pengarah kepada sahaja. kakitangan YKSB darimemaklumkan bahawa latihan dalaman (in-house) ada diberikan kepada kakitangan darimemaklumkan bahawa latihan dalaman (in-house) 167 ada diberikan kepada kakitangan dari167167 167

semasa ke semasa mengikut keperluan. Namun begitu, latihan dalaman ini tidakdirekodkan.Pada pendapat Audit, pengurusan latihan dan kursus untuk kakitangan YKSB adalahmemuaskan kerana kakitangan telah mempunyai kemahiran asas sebelummenjalankan tugasan harian.9.5.4 Pengurusan Kewangana) Kawalan BajetBajet tahunan perlu disediakan dengan menetapkan anggaran pendapatan danperbelanjaan bagi setiap aktiviti serta jangkaan untung yang akan diperoleh. PekelilingPerbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan syarikat Kerajaan perlu mengawal rapikos perbelanjaan dan mengelakkan pembaziran serta perbandingan perlu dibuat dengankos operasi syarikat swasta yang terlibat dalam aktiviti yang sama. Laporan prestasikewangan perlu dibentang sekurang-kurangnya empat kali setahun kepada LembagaPengarah Syarikat dan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan.Semakan Audit mendapati bajet tahunan disediakan oleh YKSB dan diluluskan dalammesyuarat Lembaga Pengarah. Bagaimanapun, bajet ini hanya dibentang dandibincangkan sekali dalam setahun iaitu pada awal tahun. Lembaga Pengarah tidakmembuat penilaian semula terhadap bajet yang telah diluluskan. Ketiadaanpemantauan bajet telah menyebabkan sasaran pendapatan gagal dicapai iaitu kurangansejumlah RM1.47 juta dan RM1.24 juta pada tahun 2007 dan 2008. Pencapaiansebenar pendapatan dan perbelanjaan YKSB berbanding anggaran bagi tahun 2006hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.5 dan Jadual 9.6.Jadual 9.5Pencapaian Pendapatan Sebenar Berbanding AnggaranBagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008Lebih/(kurang)Anggaran PendapatanPeratusDaripadaTahun Pendapatan SebenarPencapaianAnggaran(RM Juta ) (RM Juta) (RM Juta) (%)2006 TM 3.47 - -2007 3.46 1.99 (1.47) 57.52008* 3.36 2.12 (1.24) 63.1Sumber : Penyata Kewangan Tahun 2006 hingga 2008Nota: * Penyata Kewangan Belum DiauditTM - Tiada MaklumatTahunJadual 9.6Pencapaian Perbelanjaan Sebenar Berbanding AnggaranBagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008AnggaranPerbelanjaanPerbelanjaanSebenar168168Lebih/(kurang)DaripadaAnggaranPeratusPencapaian(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (%)2006 TM** 3.11 - -2007 3.03 1.27 (1.76) 41.9%2008* 1.83 1.59 (0.23) 86.9%Sumber : Penyata Kewangan Tahun 2006 hingga 2008Nota: * Penyata Kewangan Belum DiauditTM - Tiada Maklumat

Pada pendapat Audit, kawalan bajet YKSB adalah tidak memuaskan kerana tiadapemantauan dilakukan terhadap bajet yang mengakibatkan sasaran pendapatan tidakdapat dicapai.b) Kawalan Terimaani) Pengeluaran ResitSebagai satu elemen kawalan dalaman, resit hendaklah dikeluarkan bagi setiapterimaan sebagai bukti penerimaan dan salinannya disimpan dengan selamatsebagai rujukan. Pegawai yang tanggungjawab menerima wang hendaklahmengeluarkan resit sebagai bukti terimaan. Semakan Audit mendapati hasil kuaribagi bulan Januari hingga Disember 2008 berjumlah RM0.84 juta tidak dikeluarkanresit kepada pembayar sebagai bukti terimaan.YKSB memaklumkan dalam proses penjualan batu, invois jualan yang lengkap serta“statement of account” dihantar setiap bulan kepada rakan kongsi niaga untuk prosespembayaran. Jumlah yang sama akan direkodkan dalam akaun kategori ‘penghutang’.Apabila bayaran diterima, cek tersebut kemudian dimasukkan ke dalam akaun bank danterdapat salinan slip masuk cek. Ianya akan dicatatkan dalam baucar penerimaan yangakan disahkan oleh pengurusan. Pembayar pula tidak memerlukan resit kerana setiapkali pihak YKSB mengambil cek dari pejabat pembayar, pihak YKSB akanmenandatangani baucar penerimaan yang disediakan mereka di pejabat mereka.Bagaimanapun, sebagai langkah kawalan tambahan, YKSB bersetuju untukmengeluarkan resit sebagai akuan terimaan.Pada pendapat Audit, kawalan hasil YKSB adalah memuaskan kerana beberapalangkah kawalan telah diambil. Namun begitu, YKSB perlu segera melaksanakanpengeluaran resit seperti yang dipersetujui.c) Kawalan PerbelanjaanPekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan peraturan bagimeningkatkan kualiti perancangan dan kawalan terhadap pengurusan syarikat subsidiari.Antara panduan yang perlu dilaksanakan adalah mengawal dengan lebih rapi kosoperasi yang tinggi menerusi peraturan yang diperkemas dan diperketat bagimengelakkan pembaziran.i) Elaun Kehadiran MesyuaratMenurut Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965, pengarah syarikat tidak bolehmenggunakan kedudukannya sebagai pengarah untuk mendapat manfaat bagidirinya tanpa kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung. Semakan Auditterhadap Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 3/2006 menunjukkan kadar elaunAhli Lembaga Pengarah telah dinaikkan daripada RM500 kepada RM1,000 tanpakebenaran atau pengesahan mesyuarat agung.YKSB mengambil maklum teguran Audit dan akan memastikan perkara ini tidak akanberulang lagi.169169

Pada pendapat Audit, kelulusan bayaran kenaikan elaun menghadiri mesyuaratadalah tidak memuaskan kerana tidak dibawa untuk kelulusan dalam mesyuaratagung.ii) Pembayaran Honorarium Kepada Ahli Lembaga PengarahMengikut Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965, manfaat kepada Lembaga PengarahSyarikat boleh diberikan dengan kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung.Butiran terperinci pembayaran honorarium adalah seperti di Jadual 9.7.Jadual 9.7Pembayaran HonorariumKepada Lembaga Pengarah Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008TahunAmaun PerbelanjaamBil. MinitPeratusTarikh Mesyuarat Diluluskan EmolumenMesyuarat(RM) (RM) (%)2006 ALP 4/2006 9 Oktober 2006 60,000 162,517 36.92007 ALP 4/2007 3 Oktober 2007 *150,000 316,985 47.32008 ALP 3/2008 7 September 2008 99,000 273,577 36.2Sumber Minit Mesyuarat Lembaga PengarahNota : * Amaun termasuk bayaran sagu hati kepada kakitanganBerdasarkan Jadual 9.8 di atas, honorarium yang dibayar kepada LembagaPengarah adalah sebanyak 36.9%, 47.3% dan 36.2% daripada perbelanjaanemolumen pada tahun 2006 hingga 2008. Semakan Audit mendapati pembayaranhonorarium tersebut telah diberikan kepada Ahli Lembaga Pengarah tanpakebenaran atau pengesahan mesyuarat agong.YKSB mengambil maklum teguran Audit dan akan memastikan perkara ini tidak akanberulang lagi.Pada pendapat Audit, pembayaran honorarium kepada Lembaga Pengarah YKSBadalah tidak memuaskan kerana tidak mendapat kebenaran atau pengesahanmesyuarat agung.iii) Pembayaran Bonus Kepada KakitanganAkta Syarikat 1965 memperuntukkan bonus boleh dibayar kepada kakitangansekiranya syarikat memperoleh keuntungan. Manakala Pekeliling PerbendaharaanBil. 10 Tahun 1993 telah menetapkan dasar dan garis panduan mengenai bayaranbonus bagi syarikat Kerajaan yang memperoleh keuntungan operasi sebelum cukaiyang munasabah. Cadangan bayaran bonus kumpulan syarikat subsidiari Kerajaanperlu diluluskan oleh Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga Pengarah AgensiKerajaan sebelum dikemukakan kepada Pihak Berkuasa Negeri dalam tempohsebulan selepas akaun tahunan ditutup. Cadangan bayaran bonus perludikemukakan serentak dengan cadangan bayaran dividen kepada pemegang saham.Pekeliling ini juga telah menetapkan bahawa bayaran bonus kepada pegawaieksekutif tidak harus melebihi dua bulan gaji. Sekiranya syarikat berkenaanmemperoleh keuntungan cemerlang, jumlah purata bayaran bonus yang melebihidua bulan boleh dipertimbangkan.170170

Semakan Audit mendapati bagi tahun 2008, pihak YKSB telah membuat bayaranSemakan Audit mendapati bagi tahun 2008, pihak YKSB telah membuat bayaranbonus kepada pegawai eksekutif antara dua setengah hingga lima bulan gajibonus kepada pegawai eksekutif antara dua setengah hingga lima bulan gajisepertimana diputuskan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 3/2008 bertarikhsepertimana diputuskan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 3/2008 bertarikh17 September 2008 berdasarkan prinsip yang diguna pakai iaitu ‘ada untung bagi,17 September 2008 berdasarkan prinsip yang diguna pakai iaitu ‘ada untung bagi,tak ada untung tak bagi’. Bagaimanapun, pembayaran bonus ini dibuat sebelumtak ada untung tak bagi’. Bagaimanapun, pembayaran bonus ini dibuat sebelumakaun tahun kewangan semasa ditutup dan tanpa mendapat kebenaran atauakaun tahun kewangan semasa ditutup dan tanpa mendapat kebenaran ataupengesahan mesyuarat agung serta kelulusan daripada Menteri Besar seperti dipengesahan mesyuarat agung serta kelulusan daripada Menteri Besar seperti diJadual 9.8.Jadual 9.8.Jadual 9.8Pemberian Bonus Kepada Kakitangan Jadual 9.8 Eksekutif Bagi Tahun 2008Pemberian Bonus Kepada Kakitangan Eksekutif Bagi Tahun Amaun 2008Bil. Jawatan Kakitangan PengiraanAmaunBil. Jawatan Kakitangan Pengiraan(RM)1. Pengurus Besar Gaji Pokok bulan 25,000 (RM)2. 1. Penolong Pengurus Pengurus Besar Gaji Pokok x 5 bulan 25,000 6,0003. 2. Eksekutif Penolong (3 Pengurus orang) Gaji Pokok x 2½ 3 bulan bulan 9,637 6,000Sumber: 3. Eksekutif Minit Mesyuarat (3 orang) YKSB Gaji Pokok x 2½ bulan 9,637Sumber:Sumber:MinitMinitMesyuaratMesyuaratYKSBYKSBYKSB mengambil maklum teguran Audit dan akan memastikan perkara ini tidak akanYKSB mengambil maklum teguran Audit dan akan memastikan perkara ini tidak akanberulang lagi.berulang lagi.Pada pendapat Audit, pembayaran bonus kepada kakitangan YKSB adalah tidakPada pendapat Audit, pembayaran bonus kepada kakitangan YKSB adalah tidakmemuaskan kerana tidak mematuhi peraturan semasa dan pembayaran sebelummemuaskan kerana tidak mematuhi peraturan semasa dan pembayaran sebelumakaun kewangan ditutup boleh menjejaskan aliran tunai YKSB.akaun kewangan ditutup boleh menjejaskan aliran tunai YKSB.iv) Perbelanjaan Hari Keluarga Di Luar Negaraiv) Perbelanjaan Hari Keluarga Di Luar NegaraMenurut Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965, pengarah syarikat tidak bolehMenurut Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965, pengarah syarikat tidak bolehmenggunakan kedudukannya sebagai pengarah untuk mendapat manfaat bagimenggunakan kedudukannya sebagai pengarah untuk mendapat manfaat bagidirinya tanpa kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung. Semakan Auditdirinya tanpa kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung.Semakan Auditmendapati pada tahun 2007 dan 2008 YKSB telah membelanjakan sejumlahmendapati pada tahun 2007 dan 2008 YKSB telah membelanjakan sejumlahRM85,375 untuk membiayai kos hari keluarga di Hong Kong dan New ZealandRM85,375 untuk membiayai kos hari keluarga di Hong Kong dan New Zealandseperti di Jadual 9.9. Pada tahun 2007 hari keluarga melibatkan Ahli Lembagaseperti di Jadual 9.9. Pada tahun 2007 hari keluarga melibatkan Ahli LembagaPengarah dan kakitangan manakala pada tahun 2008 hari keluarga ke New ZealandPengarah dan kakitangan manakala pada tahun 2008 hari keluarga ke New Zealandhanya disertai Ahli Lembaga Pengarah dan Pengurus Besar. Kelulusan bagihanya disertai Ahli Lembaga Pengarah dan Pengurus Besar.Kelulusan bagiperbelanjaan ini dibuat oleh Lembaga Pengarah dan tidak mendapat kebenaranperbelanjaan ini dibuat oleh Lembaga Pengarah dan tidak mendapat kebenaranatau pengesahan dalam mesyuarat agung.atau pengesahan dalam mesyuarat agung.Jadual 9.9Perbelanjaan Jadual Hari Keluarga 9.9 YKSBNo. Baucar Perbelanjaan Hari Keluarga YKSBAmaunTahunPerihalTahun Bayaran/TarikhNo.No.BaucarBaucarAmaunPerihalAmaun (RM)Tahun Bayaran/TarikhPerihal(RM)PV Bayaran/Tarikh03/01/2007 Gold Perfect Holidays(RM)200786,7832007 22.03.2007PVPV03/01/200703/01/2007 (HariGoldGoldPerfectPerfect KeluargaHolidaysHolidaysHong Kong)200786,78322.03.2007 (Hari Keluarga Hong Kong)86,783PV 22.03.2007 03/16/2007 Gold (Hari Perfect Keluarga Holidays – Hong Kong)200714,0002007 18.03.2007PVPV03/16/200703/16/2007 (HariGoldGoldPerfectPerfect Keluarga–HolidaysHolidays Hong Kong)200714,00018.03.2007 (Hari Keluarga– Hong Kong)14,0002007 18.03.2007 Sumbangan (Hari Keluarga– Korporat Hong Kong)(78,138)20072007Sumbangan Korporat (78,138)Jumlah Kecil Sumbangan Dibiayai YKSB Korporat (78,138) 22,645Jumlah Kecil Dibiayai YKSB 22,645PV 06/14/2008 Jumlah Kecil Ishirah Dibiayai Travel YKSB Tour Sdn. Bhd. 22,645200810,0002008 09.06.2008PVPV06/14/200806/14/2008 (HariIshirahIshirah KeluargaTravelTravel & NewTourTour Zealand)Sdn.Sdn.Bhd.Bhd.200810,00009.06.2008 (Hari Keluarga New Zealand)10,000PV 09.06.2008 06/15/2008 Ishirah (Hari Keluarga Travel New Tour Zealand) Sdn. Bhd. 56,14020082008 09.06.2008PVPV06/15/200806/15/2008 (HariIshirahIshirah KeluargaTravelTravel & NewTourTour Zealand)Sdn.Sdn.Bhd.Bhd.56,14056,1402008 09.06.200809.06.2008(Hari Keluarga New Zealand)Penarikan (Hari Keluarga diri seorang New Zealand) Ahli2008(3,410)2008LembagaPenarikanPenarikan PengarahdiridiriseorangseorangAhliAhli2008(3,410)Lembaga Pengarah(3,410)Jumlah Kecil Lembaga Dibiayai Pengarah YKSB 62,730JumlahJumlahKecil Dibiayai YKSB 62,730Jumlah Kecil Dibiayai Besar YKSB 85,375 62,730Jumlah Besar 85,375Sumber: Baucar Bayaran YKSB Jumlah Besar 85,375Sumber:Sumber:BaucarBaucarBayaranBayaranYKSBYKSB 171171 171

Pada pendapat Audit, perbelanjaan hari keluarga YKSB adalah tidak memuaskankerana tidak mendapat kelulusan mesyuarat agung dan tidak mempunyai kepentingankepada syarikat.v) Pembayaran DividenPekeliling Perbendaharaan Bil. 11 Tahun 1993 menetapkan dasar dan garispanduan mengenai bayaran dividen oleh syarikat Kerajaan. Syarikat Kerajaandikehendaki membayar dividen sekurang-kurangnya 10% setahun sebagai pulanganmodal kepada Kerajaan sebagai pemegang saham. Sekiranya keuntungan tahunsemasa melebihi daripada dijangka, peratusan dividen kepada pemegang sahamperlu ditingkatkan tanpa menjejaskan kedudukan kewangan syarikat. Cadanganbayaran dividen perlu dikemukakan secara serentak dengan cadangan bayaranbonus untuk kelulusan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan dan Pihak BerkuasaNegeri.Semakan Audit mendapati YKSB hanya melakukan pembayaran dividen sebanyak3.9% kepada Yayasan pada tahun 2007 manakala tiada maklumat diperoleh untuktahun 2008. Butiran terperinci pembayaran dividen YKSB kepada Yayasan adalahseperti di Jadual 9.10.Jadual 9.10Pembayaran Dividen YKSB Bagi Tahun 2008TahunButiran2006 2007 2008(RM) (RM) (RM)Untung/(Rugi) Sebelum Cukai 368,591 764,268 612,224Jumlah dividen Tidak Diisytihar 30,000 100,000Kadar Dividen (%) - 3.9 16.3Sumber: Penyata Kewangan YKSBMenurut maklum balas YKSB, bayaran dividen sebanyak 3.9% pada tahun 2007kepada YHSB adalah mengikut nasihat Juruaudit yang dilantik berdasarkankedudukan kewangan syarikat. Selain itu, pihak YKSB mengambil maklum arahanPekeliling Perbendaharaan berkaitan pembayaran dividen. Berdasarkan mesyuaratLembaga Pengarah pada 17 Jun 2009, YKSB telah mengisytiharkan dividen bagitahun kewangan berakhir 31 Disember 2008 berjumlah RM100,000 iaitu 16.3%daripada keuntungan sebelum cukai YKSB. Ini adalah selaras dengan teguranAudit.Pada pendapat Audit, pembayaran dividen kepada pemegang saham adalahmemuaskan kerana YKSB telah mengambil tindakan untuk membayar dividen padatahun kewangan 2008. Jumlah dividen yang dibayar pada tahun 2008 adalahmengikut Pekeliling Perbendaharaan dan mengambil kira teguran Audit.vi) PelaburanPekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan semua pelaburansyarikat subsidiari Kerajaan termasuk penubuhan syarikat baru dan pelantikan AhliLembaga Pengarah perlu diluluskan oleh Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga172172

Pengarah Agensi Kerajaan. Penubuhan syarikat subsidiari dengan pegangan ekuiti100% dipegang oleh Kerajaan atau syarikat Kerajaan adalah tidak dibenarkanmelainkan atas sebab mendesak dan mustahak. Ini adalah bagi menggalakkanusaha sama antara Kerajaan dan swasta.Semakan Audit menunjukkan YKSB mempunyai sebuah syarikat subsidiari iaituYiked Tranzglobal Sdn. Bhd (YTSB). Syarikat ini dahulunya dikenali sebagai YikedPremix Sdn. Bhd. dan YKSB mempunyai pegangan ekuiti 100% terhadap syarikatini. Jumlah pelaburan dalam syarikat subsidiari YKSB pada tahun 2006 adalahsejumlah RM2,200 dan YKSB menambah pelaburannya pada tahun 2007 menjadiRM252,200. Bagaimanapun, sehingga akhir tahun 2008 YTSB masih belummemulakan perniagaan. YTSB merancang untuk menjalankan perniagaanpengangkutan, namun terpaksa ditangguhkan kerana tidak mendapat persetujuanLembaga Pengarah YKSB walaupun permit daripada Lembaga PelesenanKenderaan Perdagangan (LPKP) telah diperoleh. Sebaliknya, Lembaga Pengarahmencadangkan aktiviti perniagaan yang lain seperti pertanian, penganjuran kursuskorporat dan pusat sukan.Semakan terhadap Penyata Kewangan beraudit subsidiari bagi tahun kewanganberakhir 2007 menunjukkan YTSB mengalami kerugian berjumlah RM2,520 padatahun 2006 dan RM5,827 pada tahun 2007. Kerugian ini adalah disebabkan olehkos operasi seperti yuran pengurusan, bayaran juruaudit dan sebagainya yang perluditanggung oleh YTSB walaupun belum memulakan perniagaan. Susulan daripadakerugian tersebut, Nilai Bersih Aset Nyata atau “Net Tangible Asset” YTSB telahmenurun menjadi RM238,863 pada tahun 2007 iaitu kurangan sejumlah RM13,337daripada jumlah yang dilaburkan. YKSB tidak membuat rosot nilai bagi kerugianpelaburannya dalam Penyata Kewangan tahun 2007. Kesannya, pendapatanSyarikat telah terlebih catat sejumlah RM13,337 pada tahun kewangan 2007.Pihak Audit telah mengenal pasti beberapa kelemahan di dalam pengurusanpelaburan subsidiari ini seperti berikut:• Kajian menyeluruh (feasibility study) sebelum melabur di dalam syarikatsubsidiari tidak dijalankan.•Rangka kerja dan polisi secara menyeluruh di dalam pengurusan subsidiari tidakdisediakan• Pemantauan terhadap subsidiari dari semasa ke semasa tidak dijalankanYKSB memaklumkan bahawa YTSB sedang dalam proses penutupan. Perkara iniakan diangkat ke mesyuarat Lembaga Pengarah YKSB pada 17 Jun 2009 agarmendapat kelulusan untuk ditutup. Seterusnya, baki pelaburan akan di masukkansemula ke dalam akaun YKSB.173

Pada pendapat Audit, pelaburan YKSB dalam syarikat subsidiari iaitu YTSB adalahtidakPadamemuaskanpendapat Audit,keranapelaburanpelaburanYKSByangdalamdibuatsyarikatmendatangkansubsidiarikerugian.iaitu YTSB adalahtidak memuaskan kerana pelaburan yang dibuat mendatangkan kerugian.d) Kawalan Pengurusan Asetd)KawalanKawalanpengurusanPengurusanasetAsetmerupakan satu elemen penting dalam pengurusan syarikat.PengurusanKawalan pengurusanaset yangasetbaikmerupakanadalah pentingsatu elemenbagi menentukanpenting dalamasetpengurusanyang diperolehsyarikat.telahdirekodkan,Pengurusandisimpanaset yangdanbaikdikawaladalahdenganpentingsempurnabagi menentukanuntuk mengelakkanaset yangkehilangandiperoleh telahdanpembaziran.direkodkan, disimpanAntara asetdan dikawalyang terdapatdengandisempurnaYKSB ialahuntukkenderaan,mengelakkanperabot,kehilangankomputer,danmesinpembaziran.pencetakAntaradanasetalat penghawayang terdapatdingin.di YKSBPemeriksaanialah kenderaan,Audit terhadapperabot,pengurusankomputer,mesin pencetak dan alat penghawa dingin. Pemeriksaan Audit terhadap pengurusanaset YKSB mendapati perkara berikut:aset YKSB mendapati perkara berikut:i) Daftar Aset Dan Inventori - Setiap aset yang dibeli hendaklah direkodkan dalami)satuDaftarDaftarAsetAsetDansupayaInventoriaset- Setiaptersebutasetdapatyangdikawaldibelidenganhendaklahsempurna.direkodkanDaftardalaminiperlusatu DaftardiselenggarakanAset supaya asetdengantersebutsempurnadapat dikawaldandengansentiasasempurna.dikemaskinikan.Daftar iniPenyelenggaraanperlu diselenggarakandaftar tersebutdenganadalahsempurnabagi memastikandan sentiasasatu sistemdikemaskinikan.maklumatyangPenyelenggaraanlengkap dandaftarsempurnatersebutdiwujudkanadalah bagibagimemastikanmengawal jumlahsatu sistemserta kewujudanmaklumatsemuayang lengkapaset yangdan sempurnadiperoleh.diwujudkanIni juga akanbagi mengawalmemudahkanjumlahkerjasertaverifikasikewujudanasettersebut.semua asetSemakanyang diperoleh.Audit mendapatiIni jugaYKSBakanadamemudahkanmenyelenggarakankerjaDaftarverifikasiAsetasetdanInventoritersebut.bagiSemakanmerekodkanAudit mendapatiaset dan inventorinya.YKSB ada menyelenggarakanSemakan lanjut mendapatiDaftar AsetdaftardantersebutInventoriadalahbagi merekodkantidak kemasasetkinidankeranainventorinya.nombor siriSemakanpengenalanlanjutasetmendapatitidak dicatatkandaftarbagitersebutmemudahkanadalah tidaksetiapkemasasetkini keranadikesan.nomborTanpasiripengenalanpengenalaniniasetadalahtidaksukardicatatkanbagiYKSBbagi memudahkanmengesan asetnya.setiap aset dikesan. Tanpa pengenalan ini adalah sukar bagiYKSB mengesan asetnya.ii) Pemeriksaan Aset - Pemeriksaan aset adalah satu kawalan dalaman yang pentingii) Pemeriksaandalam kawalanAsetpengurusan- Pemeriksaanaset. Ketuaaset adalahsesebuahsatuorganisasikawalan dalamanitu perluyangmenjalankanpentingpemeriksaandalam kawalantahunanpengurusanterhadapaset.asetKetuauntuksesebuahmengenalorganisasipasti kewujudanitu perlu menjalankandan tahappemeriksaan tahunan terhadap aset untuk mengenal pasti kewujudan dan tahapboleh guna sesuatu aset tersebut. Semakan Audit mendapati YKSB tidak pernahmenjalankanboleh guna sesuatupemeriksaanaset tersebut.fizikal terhadapSemakanasetnyaAudit mendapatikerana tidakYKSBadatidaksebarangpernahpengesahanmenjalankanataupemeriksaanbukti yangfizikalmenunjukkanterhadapasetasetnyatelah diperiksa.kerana tidakBagaimanapun,ada sebarangbagikenderaan,pengesahan ataupemeriksaanbukti yangdibuatmenunjukkanapabilaasetkenderaantelah diperiksa.tersebutBagaimanapun,dihantar untukbagipenyenggaraankenderaan, pemeriksaanberkala.dibuat apabila kenderaan tersebut dihantar untukpenyenggaraan berkala.iii) Penyenggaraan Aset - Penyenggaraan aset berkala adalah penting bagiiii)memastikanPenyenggaraanasetAsetYKSB-beradaPenyenggaraandalam keadaanasetbaikberkalayangadalahakan memanjangkanpenting bagihayatmemastikankegunaanasetasetYKSBtersebut.berada dalamSemakankeadaanAudit mendapatibaik yangYKSBakan memanjangkanada membuatpenyenggaraanhayat kegunaanterhadapaset tersebut.asetnya.SemakanSemuaAuditpenyenggaraanmendapatidanYKSBpembaikanada membuattelahdirekodkanpenyenggaraandenganterhadapmenggunakanasetnya.BorangSemuaPenyenggaraanpenyenggaraan danKenderaan/Peralatan.pembaikan telahSemakandirekodkanlanjutdenganmendapatimenggunakanperbelanjaanBorangpenyenggaraanPenyenggaraanasetKenderaan/Peralatan.telah mendapatkelulusanSemakanPenguruslanjut mendapatiBesar YKSB.perbelanjaan penyenggaraan aset telah mendapatkelulusan Pengurus Besar YKSB.iv) Buku Log Kenderaan - Sehingga akhir tahun 2008, YKSB mempunyai lima buahiv)kenderaanBuku Log Kenderaaniaitu sebuah- SehinggaPerodua Kembara,akhir tahunProton2008,Perdana,YKSB mempunyaiNaza Sorentolima buahdankenderaan iaitu sebuah Perodua Kembara, Proton Perdana, Naza Sorento danToyota Rav4E dan sebuah motosikal Honda C70. Semakan Audit terhadappengurusanToyota Rav4Ekenderaandan sebuahYKSBmotosikalmendapatiHondaBuku LogC70.KenderaanSemakanhanyaAuditdiwujudkanterhadappadapengurusanawal tahunkenderaan2007.YKSBBukumendapatiLog tersebutBukujugaLogtidakKenderaandiselenggarakanhanya diwujudkandenganpada awal tahun 2007. Buku Log tersebut 174 juga tidak diselenggarakan dengan174 174

lengkap dan kemas kini. Pemeriksaan Audit terhadap Buku Log Kenderaanmendapati perkara berikut:• Butiran kenderaan tidak dicatatkan;••kenderaan;•••Jumlah pembelian minyak tidak dicatatkan;Tidak ada bukti menunjukkan kebenaran diberikan untuk penggunaanCerakinan penggunaan bahan api tidak diisi;Catatan tidak ditandatangani ringkas oleh pegawai yang bertanggungjawab; danHanya satu Buku Log Kenderaan diselenggarakan bagi semua kenderaan danbukannya satu Buku Log Kenderaan bagi setiap kenderaan.v) Pelupusan Aset - Semakan Audit terhadap rekod kenderaan bagi tahun 2006hingga 2008 dan Resolusi Lembaga Pengarah yang bertarikh 19 Oktober 2006mendapati sebuah kereta Proton Perdana telah dilupuskan secara jualan denganharga RM39,000. Semakan Audit mendapati YKSB tidak mempunyai polisipelupusan aset.YKSB memaklumkan kakitangan YKSB hanya seramai lapan orang di ibu pejabat.Daripada jumlah itu, hanya lima orang sahaja yang menggunakan kenderaansyarikat. Semua kenderaan dikawal selia oleh Penolong Pengurus pada masa itu.Oleh itu, bagi memudahkan kerja serta seliaan, hanya satu Buku Log Kenderaansahaja digunakan bagi semua kenderaan. Bermula bulan Mac 2009, semuakenderaan syarikat diletakkan di bawah pentadbiran YHSB dan setiap kenderaandilengkapi dengan satu buku log.Pada pendapat Audit, pengurusan aset adalah kurang memuaskan kerana terdapatbeberapa kelemahan di dalam pengurusan aset YKSB seperti Daftar Aset tidak kemaskini, pemeriksaan aset tidak dibuat dan Buku Log tidak disediakan untuk setiapkenderaan.9.5.5 Pengurusan RisikoSetiap aktiviti perniagaan terdedah kepada pelbagai risiko kewangan dan pengurusantermasuk risiko kredit, kadar faedah, pasaran, kecairan dan aliran tunai. Objektif pengurusanrisiko adalah untuk mengenal pasti, menilai, mengimbang dan mengawal risiko yangterdedah kepada YKSB. Kaedah atau tindakan hendaklah dikenal pasti bagi mengurangkanatau mengelak kerugian kesan daripada risiko tersebut serta meningkatkan pulangan ataukeuntungan YKSB. Pihak pengurusan YKSB adalah bertanggungjawab untuk menanganirisiko tersebut secara lebih teratur dengan menyediakan polisi serta prosedur bagimenguruskannya. Semakan Audit terhadap rekod pengurusan mendapati YKSB tidakmenyediakan polisi pengurusan risiko. Penentuan risiko dijalankan secara intuitif oleh pihakpengurusan di dalam melaksanakan operasi harian.175

YKSB memaklumkan syarikat tidak mempunyai polisi pengurusan risiko yang lengkap.Bagaimanapun, syarikat melaksanakan operasi harian mengikut tatacara ‘good governance’yang sesuai.Pada pendapat Audit, pengurusan risiko YKSB adalah tidak memuaskan keranaprosedur dan garis panduan pengurusan risiko tidak disediakan yang mana bolehmenjejaskan operasi YKSB.9.5.6 Pengurusan OperasiPengurusan operasi yang cekap akan memastikan kelancaran perjalanan syarikat danseterusnya menjamin pencapaian objektif penubuhan syarikat. Operasi YKSB terdiridaripada dua aktiviti penting iaitu operasi kuari dan pembalakan. Bagaimanapun, tumpuanadalah lebih menjurus kepada aktiviti utama YKSB iaitu operasi kuari. Operasi kuari tidakdijalankan sendiri oleh YKSB sebaliknya dikontrakkan kepada syarikat lain. Ini adalahkerana ianya melibatkan modal dan kos operasi yang besar, di samping tiada kepakarandalam bidang berkenaan.a) Pemilihan Kontraktor Bagi Projek KuariMenurut Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 2 Tahun 2006, pemilihan kontraktorbagi operasi kuari adalah berdasarkan kepada faktor tawaran harga yang palingmenguntungkan, kedudukan kewangan dan rekod syarikat. Semakan Audit mendapatiYKSB telah memilih SKT Bumimas (M) Sdn. Bhd. (Bumimas) sebagai kontraktor untukmenjalankan operasi kuari melalui rundingan terus. Bagaimanapun, semakan Auditdengan SSM mendapati aktiviti utama perniagaan Bumimas adalah perniagaan am,pelaburan dan hartanah. Syarikat ini ditubuhkan pada 27 Mac 2006 manakala perjanjiankuari ditandatangani pada 9 Oktober 2006 iaitu enam bulan daripada tarikh syarikattersebut didaftarkan.Lawatan Audit ke tapak kuari YKSB di Koh Moi, Padang Terap, Kedah mendapatiBumimas tidak menjalankan operasi kuari tersebut secara langsung. Sebaliknya,keseluruhan operasi kuari dijalankan oleh sebuah syarikat lain kecuali proses timbanganbatu kuari dan aliran keluar masuk kenderaan. Jentera yang ada di kuari adalahkepunyaan sub-kontraktor seperti di Foto 9.1 hingga Foto 9.3.176176

Foto 9.1Jentera Berat Sub-KontraktorDi Kuari YKSBFoto 9.2Jentera Memproses Bahan BatuanSub-Kontraktor Di Kuari YKSBSumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Tapak Kuari YKSB Di Koh MoiTarikh: 17 Mac 2009Sumber: Jabatan Audit NegaraLokasi: Tapak Kuari YKSB Di Koh MoiTarikh: 17 Mac 2009Foto 9.3Lori-Lori Sub-Kontraktor Di Kuari YKSBSumber : Jabatan Audit NegaraLokasi: Tapak Kuari YKSB Di Koh MoiTarikh: 17 Mac 2009YKSB memaklumkan pemilihan Bumimas dibuat berdasarkan latar belakang,kewibawaan dan kebolehan lembaga pengarahnya di dalam bidang perniagaan. Salahseorang daripadanya mempunyai pengalaman di dalam bidang perkuarian manakaladua orang lagi adalah ahli perniagaan yang mampu mengeluarkan modal yang besartambahan pula Bumimas mempunyai banyak syarikat konglomerat yang lain. Padamasa yang sama, Bumimas merupakan syarikat bumiputera tunggal yang membuattawaran untuk menjalankan kuari ini. Pihak YKSB berminat berusaha sama dengansyarikat milik bumiputera untuk memberi peluang perniagaan.177177

PadaPadapendapatpendapatAudit,Audit,pemilihanpemilihanBumimasBumimassebagaisebagaikontraktorkontraktorkuarikuariadalahadalahtidaktidakPadamemuaskanmemuaskanpendapatkeranakeranaAudit,syarikatsyarikatpemilihaniniinitelahtelahBumimasmenyerahkanmenyerahkansebagaihampirhampirkontraktorkeseluruhankeseluruhankuarioperasioperasiadalahkuarikuaritidakmemuaskankepadakepadasub-kontraktor.sub-kontraktor.kerana syarikat ini telah menyerahkan hampir keseluruhan operasi kuarikepada sub-kontraktor.b)b)PelaksanaanPelaksanaanPerjanjianPerjanjianKuariKuarib) PelaksanaanSemakanSemakansemulasemula Perjanjiankekeatasatas KuariperjanjianperjanjiankuarikuariadalahadalahpentingpentingdalamdalammemastikanmemastikanSemakankepentingankepentingansemulaYayasanYayasankeselakuselakuataspemegangpemegangperjanjiansahamsahamkuariterjaminterjaminadalahdaridaripentingmasamasadalamkekemasa.masa.memastikanSemakanSemakankepentinganAuditAuditterhadapterhadapYayasanperjanjianperjanjianselakukuarikuaripemegangantaraantarasahamYKSBYKSBterjamindandanBumimasBumimasdari masamendapatimendapatike masa.perjanjianperjanjianSemakanAuditditandatanganiditandatanganiterhadapbagibagiperjanjiantempohtempohkuari3030tahun.tahun.antaraKlausaKlausaYKSBuntukuntukdansemakansemakanBumimassemulasemulamendapatiperjanjianperjanjianperjanjiankuarikuariditandatanganitidaktidakdinyatakandinyatakanbagidididalamdalamtempohperjanjian.perjanjian.30 tahun. Klausa untuk semakan semula perjanjian kuaritidak dinyatakan di dalam perjanjian.RoyaltiRoyaltikuarikuariadalahadalahhasilhasilutamautamaYKSB.YKSB.BerdasarkanBerdasarkanperjanjianperjanjiankuari,kuari,selainselainmenerimamenerimaRoyaltiroyaltiroyaltiminimumminimumkuari adalahbulananbulananhasildaripadadaripadautama YKSB.Bumimas,Bumimas,BerdasarkanYKSBYKSBjugajugaperjanjianmenerimamenerimakuari,sejumlahsejumlahselain menerimaRM1.10RM1.10royaltibagibagisetiapsetiapminimumtantanbahanbahanbulananbatuanbatuandaripadakuarikuariBumimas,sekiranyasekiranyaYKSBpengeluaranpengeluaranjuga menerimakuarikuarimelebihimelebihisejumlahhadhadRM1.10tertentutertentubagiberbandingberbandingsetiapRM18RM18tan bahanhinggahinggabatuanRM24RM24kuariperpertantansekiranyayangyangdijualdijualpengeluarankepadakepadapembeli.pembeli.kuari melebihi had tertentuberbanding RM18 hingga RM24 per tan yang dijual kepada pembeli.MenurutMenurutmaklummaklumbalasbalasYKSB,YKSB,perjanjianperjanjiandengandenganBumimasBumimasditandatanganiditandatanganibagibagitempohtempohMenurut3030tahuntahunmaklumkeranakeranabalasmengikutmengikutYKSB,tempohtempohperjanjiansewasewadengantanahtanahdandanBumimasmengambilmengambilditandatanganikirakirakadarkadarbagipelaburanpelaburantempoh30yangyangtahuntinggi.tinggi.keranaBagaimanapun,Bagaimanapun,mengikut tempohpihakpihakYKSBYKSBsewasedangsedangtanah dandalamdalammengambilprosesprosesuntukuntukkira kadarmenambahmenambahpelaburanbaikbaikyangperjanjianperjanjiantinggi.agaragarBagaimanapun,disemakdisemaksemulasemulapihaksetiapsetiapYKSBlimalimasedangtahun.tahun.dalamProsesProsesprosesberkenaanberkenaanuntuktelahtelahmenambahdiserahkandiserahkanbaikkepadakepadaperjanjianpihakpihakagarpeguampeguamdisemakdandansemulakontraktorkontraktorsetiappadapadalima1515tahun.JanuariJanuariProses20092009berkenaanuntukuntuktindakantindakantelah diserahkanselanjutnya.selanjutnya.kepada pihak peguam dan kontraktor pada 15 Januari 2009 untuk tindakan selanjutnya.BumimasBumimastelahtelahmengeluarkanmengeluarkankoskoskeseluruhankeseluruhanberjumlahberjumlahRM8RM8juta.juta.OlehOlehitu,itu,pihakpihakBumimas telah mengeluarkan kos keseluruhan berjumlah RM8 juta. Oleh itu, pihakYKSBYKSBberpendapatberpendapatkadarkadartetaptetaproyaltiroyaltiyangyangdikenakandikenakanadalahadalahberpadananberpadanandengandenganYKSB berpendapat kadar tetap royalti yang dikenakan adalah berpadanan denganYKSBYKSBselakuselakupemilikpemiliktanah,tanah,sementarasementarakoskosyangyangtinggitinggitelahtelahdikeluarkandikeluarkanoleholehBumimas.Bumimas.YKSB selaku pemilik tanah, sementara kos yang tinggi telah dikeluarkan oleh Bumimas.PadaPadapendapatpendapatAudit,Audit,perjanjianperjanjiankuarikuariadalahadalahtidaktidakmemuaskanmemuaskankeranakeranatiadatiadaklausaklausaPada pendapat Audit, perjanjian kuari adalah tidak memuaskan kerana tiada klausasemakansemakansemulasemulaperjanjianperjanjiandandanroyaltiroyaltiyangyangditerimaditerimaadalahadalahrendahrendahberbandingberbandinghargahargasemakan semula perjanjian dan royalti yang diterima adalah rendah berbanding hargapasaran.pasaran.KeadaanKeadaaniniinibolehbolehmenyebabkanmenyebabkankepentingankepentinganYayasanYayasantidaktidakterjamin.terjamin.pasaran. Keadaan ini boleh menyebabkan kepentingan Yayasan tidak terjamin.9.5.79.5.7AnalisisAnalisisKewanganKewangan9.5.7 Analisis Kewangana)a)PenyataPenyataPendapatanPendapatana) Penyata PendapatanAnalisisAnalisisAuditAudittelahtelahdijalankandijalankanterhadapterhadapbeberapabeberapaitemitemsignifikansignifikanPenyataPenyataPendapatanPendapatanAnalisis Audit telah dijalankan terhadap beberapa item signifikan Penyata PendapatanYKSBYKSBbagibagitahuntahun20062006hinggahingga2008.2008.ButiranButiranitemitemsignifikansignifikanadalahadalahsepertisepertididiJadualJadualYKSB bagi tahun 2006 hingga 2008. Butiran item signifikan adalah seperti di Jadual9.11.9.11.9.11.JadualJadual9.119.11ItemItemSignifikanSignifikanPenyataPenyataPendapatanPendapatan Jadual 9.11YKSBYKSBSepertiSepertiPadaPada3131DisemberDisemberItem Signifikan Penyata Pendapatan YKSB Seperti PadaTahunTahun 31 DisemberPerkaraPerkara20062006 Tahun200720072008*2008*Perkara(RM(RM 2006Juta)Juta)(RM(RM 2007Juta)Juta)(RM(RM 2008*Juta)Juta)HasilHasil (RM3.323.32 Juta) (RM1.851.85 Juta) (RM2.022.02 Juta)KosHasil Kosjualanjualan(2.29)(2.29) 3.32(0.03)(0.03) 1.85(0.76)(0.76) 2.02UntungKos Untung jualankasarkasar (2.29)1.031.03 (0.03)1.821.82 (0.76)1.261.26Lain-lainUntung Lain-lain kasarpendapatanpendapatan0.151.03 0.150.171.82 0.170.081.26 0.08BelanjaLain-lain BelanjaPentadbiran,Pentadbiran, pendapatanOperasiOperasi &KewanganKewangan 0.15 0.17 0.08(0.81)(0.81)(1.23)(1.23)(0.82)(0.82)Belanja Pentadbiran, Operasi & Kewangan (0.81) (1.23) (0.82)KeuntunganKeuntunganbersihbersihsebelumsebelumcukaicukai0.370.370.760.760.520.52Keuntungan Keuntunganbersih bersihselepassebelum selepascukaicukai 0.350.37 0.350.720.76 0.720.520.52SumberSumberKeuntungan : Penyata Penyatabersih KewanganKewanganselepas YKSBYKSBcukai 0.35 0.72 0.52Nota:Nota: Sumber * Penyata Penyata : Penyata KewanganKewangan BelumBelum YKSB DiauditDiauditNota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit178 178 178178

i) Hasil - Hasil utama YKSB adalah pendapatan daripada royalti kuari danpembalakan. Berdasarkan analisis terhadap Penyata Kewangan YKSB, hasil yangdicapai oleh YKSB pada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalah RM3.32 juta, RM1.85juta dan RM2.02 juta seperti Jadual 9.12 di atas. Hasil syarikat menunjukkan trendpenurunan yang signifikan sebanyak 44.1% pada tahun 2007 dan kenaikan kecilsebanyak 9.1% pada tahun 2008. Penurunan hasil YKSB yang mendadak padatahun 2007 adalah disebabkan kebanyakan hasil balak telah diperoleh pada tahun2006 dan pihak YKSB hanya menerima hasil saki-baki hasil balak pada tahun 2007dan 2008. Sementara itu, operasi kuari YKSB di Koh Moi pula bermula pada akhirtahun 2006.ii) Kos Jualan - Kos Jualan YKSB adalah terdiri daripada bayaran premium dan royaltikepada Agensi Kerajaan bagi kerja pembalakan dan kuari, bayaran juru perundingbagi kerja pengukuran tanah dan kerja penyenggaraan di tapak projek. Kos Jualanmenunjukkan trend yang tidak konsisten iaitu penurunan yang material sebanyak98.9% pada tahun 2007 dan kenaikan yang signifikan sebanyak 2,433% pada tahun2008. Penurunan yang berlaku pada tahun 2007 adalah disebabkan keseluruhanbayaran premium tanah bagi kerja pembalakan telah dilangsaikan dan diakrukanpada tahun 2006 manakala kerja kuari pula dijalankan pada akhir tahun 2007 danhanya melibatkan sedikit bayaran royalti kepada Pejabat Tanah. Sementara itu,kenaikan 2,433% pada tahun 2008 adalah disebabkan peningkatan bayaran royaltikepada Pejabat Tanah memandangkan projek kuari telah mula beroperasisepenuhnya.iii) Lain-Lain Pendapatan - Pendapatan ini termasuk faedah simpanan tetap, diskaunditerima, hibah, royalti dinyatakan semula, hapus kira pelbagai pemiutang dankeuntungan atas pelupusan hartanah, loji dan peralatan. Secara trend peratusannya,lain-lain pendapatan mencatatkan peningkatan sebanyak 14.4% pada tahun 2007dan penurunan sebanyak 48.6% pada tahun 2008. Penurunan yang signifikan padatahun 2008 adalah disebabkan ketiadaan sumber pendapatan daripada keuntunganpelupusan hartanah, loji dan peralatan pada tahun tersebut.iv) Belanja Pentadbiran, Operasi Dan Kewangan - Secara keseluruhannya,perbelanjaan pentadbiran, operasi dan kewangan YKSB pada akhir tahun 2006hingga 2008 berjumlah RM0.81 juta, RM1.23 juta dan RM0.82 juta. Trendperbelanjaan ini menunjukkan peningkatan sebanyak 51.9% pada tahun 2007 danpenurunan sebanyak 33.3% pada tahun 2008. Perubahan kos terperinci terhadapperbelanjaan pentadbiran, operasi dan kewangan YKSB adalah seperti di Jadual9.12.179179

JadualJadual9.129.12TrendTrendPerbelanjaanPerbelanjaanPentadbiran,Pentadbiran,OperasiOperasiDanDanKewanganKewanganYKSBYKSBBagiBagiTahunTahun20062006HinggaHingga20082008TahunTahunButiranButiran20062006200720072008*2008*(RM)(RM)(RM)(RM)(RM)(RM)BelanjaBelanjapentadbiranpentadbiran428,062428,062729,219729,21998,55398,553BelanjaBelanjaoperasioperasi89,80289,80256,96856,96895,78295,782KosKospekerjapekerja170,989170,989323,041323,041505,865505,865SusutSusutnilainilai119,862119,862124,961124,961121,914121,914BelanjaBelanjakewangankewangan2,0702,070 -401401JumlahJumlah810,785810,7851,234,1891,234,189822,515822,515Sumber: Penyata Kewangan YKSBSumber: Penyata Kewangan YKSBNota: Penyata Kewangan Belum DiauditNota: * Penyata Kewangan Belum DiauditBerdasarkanBerdasarkanJadualJadualdidiatas,atas,trendtrendperbelanjaanperbelanjaanbagibagibelanjabelanjapentadbiranpentadbiranadalahadalahtidaktidakkonsistenkonsistendidimanamanaianyaianyameningkatmeningkatsecarasecaramendadakmendadaksebanyaksebanyak70.4%70.4%padapadatahuntahun20072007dandanmengalamimengalamipenurunanpenurunanyangyangsignifikansignifikansebanyaksebanyak86.5%86.5%padapadatahuntahun2008.2008.KenaikanKenaikanyangyangtinggitinggipadapadatahuntahun20072007adalahadalahdisebabkandisebabkanpembayaranpembayarankomisenkomisenberjumlahberjumlahRM500,000RM500,000kepadakepadaYayasanYayasanbagibagiprojekprojekpembalakan.pembalakan.ManakalaManakalapenurunanpenurunanpadapadatahuntahun20082008jugajugadisebabkandisebabkanpihakpihakpengurusanpengurusanYKSBYKSBberjayaberjayamengurangkanmengurangkanbeberapabeberapaperbelanjaanperbelanjaanpentadbiran.pentadbiran.SementaraSementaraitu,itu,trendtrendperbelanjaanperbelanjaankoskospekerjapekerjamenunjukkanmenunjukkanpeningkatanpeningkatandaridaritahuntahunkeketahuntahundidimanamanapadapadatahuntahun20072007peningkatanpeningkatansebanyaksebanyak88.9%88.9%dicatatkandicatatkandandanpeningkatanpeningkatansebanyaksebanyak56.6%56.6%padapadatahuntahun2008.2008.PeningkatanPeningkataniniinikeranakeranaselainselainkenaikankenaikangajigajipekerja,pekerja,perbelanjaanperbelanjaanlainlainsepertisepertisagusaguhatihatihariharirayarayadandanhariharikeluargakeluargajugajugamenunjukkanmenunjukkanpeningkatanpeningkatanyangyangtinggi.tinggi.v)v)KeuntunganKeuntunganTahunanTahunan -AnalisisAnalisisAuditAuditterhadapterhadapPenyataPenyataKewangan,Kewangan,YKSBYKSBmenunjukkanmenunjukkansyarikatsyarikatmemperolehmemperolehkeuntungankeuntunganpadapadatahuntahun20062006hinggahingga20082008sepertisepertididiJadualJadual9.13.9.13.JadualJadual9.139.13KeuntunganKeuntunganTahunanTahunanYKSBYKSBBagiBagiTahunTahun20062006HinggaHingga20082008TahunTahunButiranButiran20062006200720072008*2008*(RM(RMJuta)Juta)(RM(RMJuta)Juta)(RM(RMJuta)Juta)Untung/(Rugi)Untung/(Rugi)KasarKasar1.031.031.831.831.261.26Untung/(Rugi)Untung/(Rugi)BersihBersihSebelumSebelumCukaiCukai0.370.370.760.760.520.52Untung/(Rugi)Untung/(Rugi)BersihBersihSelepasSelepasCukaiCukai0.350.350.720.720.520.52Untung/(Rugi)Untung/(Rugi)TerkumpulTerkumpul(0.07)(0.07)0.620.621.141.14Sumber: Penyata Kewangan YKSBSumber: Penyata Kewangan YKSBNota: Penyata Kewangan Belum DiauditNota: * Penyata Kewangan Belum DiauditKeuntunganKeuntunganBersihBersihSelepasSelepasCukaiCukaimencatatkanmencatatkanpeningkatanpeningkatansebanyaksebanyak105.7%105.7%padapadatahuntahun20072007dandanmengalamimengalamipenurunanpenurunansebanyaksebanyak27.8%27.8%padapadatahuntahun2008.2008.TrendTrendkeuntungankeuntungantersebuttersebutadalahadalahtidaktidakselariselaridengandengantrendtrendhasilhasilwalaupunwalaupunhasilhasilyangyangdiperolehdiperolehpadapadatahuntahun20062006dandan20082008adalahadalahlebihlebihbaikbaikdaripadadaripadatahuntahun2007.2007.BerdasarkanBerdasarkantrendtrendtersebut,tersebut,dapatdapatdisimpulkandisimpulkanbahawabahawatrendtrendperbelanjaanperbelanjaanYKSBYKSBadalahadalahtidaktidakterlaluterlalubergantungbergantungkepadakepadahasilhasilyangyangdicapaidicapaioleholehsyarikatsyarikatpadapadasesuatusesuatutahun.tahun.DenganDengankatakatalain,lain,kawalankawalanbajetbajetYKSBYKSBmasihmasihkurangkurangmemuaskanmemuaskandandanperluperludiperkemaskandiperkemaskandandansentiasasentiasadipantaudipantaudaridarisemasasemasakekesemasasemasasupayasupayaperbelanjaanperbelanjaanselariselaridengandengansasaransasaranhasilhasilyangyangdicapai.dicapai.180 180 180

Susulan daripada keuntungan yang dicatatkan setiap tahun, pengurusan YKSB telahberjaya memperbaiki kerugian terkumpul daripada RM0.07 juta kepada keuntunganterkumpul berjumlah RM1.14 juta. Peningkatan tersebut secara langsung telahmeningkatkan dana pemegang saham daripada RM0.93 juta pada tahun 2006kepada RM2.14 juta pada tahun 2008 iaitu peningkatan sejumlah RM1.14 jutaberbanding dengan RM1 juta modal saham yang telah dilaburkan.Pada pendapat Audit, prestasi keuntungan YKSB adalah baik berdasarkan trendkeuntungan yang dicatatkan setiap tahun. Bagaimanapun, trend perbelanjaan syarikatyang tinggi telah menjejaskan keuntungan bersih YKSB.b) Analisis Aliran TunaiAnalisis Audit terhadap Penyata Aliran Tunai YKSB bagi tahun kewangan berakhir 31Disember 2006 hingga 2008 mendapati YKSB mempunyai baki aliran tunai positif setiaptahun dan mampu membiayai perbelanjaan operasinya. Bagaimanapun, kedudukanaliran tunai ini menunjukkan trend penurunan yang ketara pada tahun 2007 keranasebahagian besar wang tunai digunakan untuk pembayaran premium tanah bagi aktivitipembalakan dan royalti projek kuari seperti di Jadual 9.14.Jadual 9.14Penyata Aliran Tunai Bagi Tahun Kewangan 2006-2008TahunPerkara2006(RM juta)2007(RM juta)2008*(RM juta)Tunai Bersih Yang Dijana/(Diguna)Dalam Operasi2.74 (0.96) (0.003)Tunai Bersih Yang Dijana/(Diguna)Dalam Aktiviti Pelaburan0.37 (1.04) 0.06Tunai Bersih Yang Dijana/(Diguna)Dalam Aktiviti Pembiayaan(0.05) - (0.03)Pertambahan/(Pengurangan) TunaiDan Setara Tunai2.32 (2.00) (0.02)Tunai Dan Setara Tunai Pada AwalTahun0.04 (2.28) 0.28Tunai Dan Setara Tunai Pada AkhirTahun2.28 0.28 0.31Sumber : Penyata Kewangan YKSBNota : * Penyata belum diauditPada pendapat Audit, kedudukan aliran tunai YKSB adalah memuaskan keranamempunyai baki positif setiap tahun bagi meneruskan operasinya.c) Lembaran ImbanganButiran penting dalam Lembaran Imbangan bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah sepertidi Jadual 9.15.181181

Jadual 9.15Butiran Lembaran Imbangan Bagi Tahun 2006 Hingga 2008TahunPerkara2006 2007 2008*(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)Aset Bukan Semasa 0.40 0.53 0.42Aset Semasa 5.79 4.28 4.53Liabiliti Semasa 5.26 3.20 2.81Keuntungan Tertahan/ (KerugianTerkumpul)(0.07) 0.62 1.14Dana Pemegang Saham 0.93 1.62 2.14Nilai Bersih Aset Nyata (NTA) 0.93 1.62 2.14Sumber : Penyata Kewangan YKSBNota : * Penyata Kewangan Belum Diauditi) Aset Semasa•Penghutang Perdagangan - Baki penghutang perdagangan YKSB pada akhir tahun2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.16.Jadual 9.16Baki Penghutang Perdagangan Pada 31 DisemberPenghutangTahun PerdaganganJualan Peratus(RM Juta) (RM Juta) (%)2006 1.94 3.32 58.42007 1.59 1.85 85.92008* 1.81 2.02 89.6Sumber : Penyata Kewangan YKSBNota : * Penyata Kewangan Belum DiauditPenghutang Perdagangan adalah mewakili 58.4%, 85.9% dan 89.6% daripadajumlah jualan yang dicatatkan oleh YKSB pada tahun berkenaan. Semakan Auditterhadap usia penghutang YKSB mendapati sebahagian besar penghutangperdagangan YKSB adalah hutang lapuk berjumlah RM1.20 juta yang tidak bergeraksepanjang tahun 2006 hingga 2008. YKSB juga tidak membuat peruntukan hutangragu bagi akaun tersebut. Bagaimanapun, YKSB telah melantik peguam untukmengendalikan beberapa kes penghutang lapuk. Namun begitu, kejayaan dalammengutip hutang daripada penghutang tegar ini agak statik dan tidak memuaskan.Mengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993, syarikat perlumeningkatkan kualiti perancangan dan kawalan terhadap pengurusan syarikat.Semakan Audit mendapati YKSB tidak mempunyai polisi dan prosedur berkaitankawalan penghutang termasuklah ketiadaan polisi bagi peruntukan hutang ragu,pemberian kredit dan ketiadaan prosedur yang lengkap bagi kawalan kredit.YKSB memaklumkan sebahagian besar penghutang masih lagi dalam prosestindakan undang-undang. Oleh itu, masih ada lagi peluang untuk mendapatkankembali kutipan hutang sehingga proses tindakan undang-undang selesai.Bagaimanapun, YKSB akan mula membuat peruntukan hutang ragu untuk tahunkewangan akan datang.182

Pada pendapat Audit, kawalan kredit YKSB adalah tidak memuaskan kerana tiadapolisi berkaitan kawalan kredit dipraktikkan. Ketiadaan kawalan kredit menyebabkanYKSB terdedah kepada risiko hutang lapuk yang signifikan dan menjejaskan operasiYKSB pada masa hadapan.• Jumlah Terhutang Oleh Syarikat Berkaitan - Berdasarkan polisi perakaunanYKSB, jumlah terhutang oleh syarikat berkaitan adalah tidak dijamin, tidak dikenakanfaedah dan tidak mempunyai tempoh bayaran balik yang ditetapkan.Semakan Audit mendapati jumlah terhutang oleh syarikat berkaitan pada akhir tahun2006 hingga 2008 adalah tidak bergerak iaitu berjumlah RM1.35 juta. Pemeriksaanterhadap Penyata Kewangan YKSB mendapati hutang berjumlah RM1.34 juta adalahhutang oleh Yiked Dagang Sdn. Bhd. yang mana tiada pembayaran dilakukan olehsyarikat berkenaan sepanjang tahun 2006 hingga 2008.Pihak Audit mendapati Yiked Dagang Sdn. Bhd. mengalami kerugian dan dalamproses pembubaran syarikat. Oleh yang demikian, pihak YKSB perlu membuatperuntukan hutang ragu terhadap amaun berkenaan memandangkan ketidakpastiandalam kebolehkutipan tunggakan hutang tersebut. Ini adalah penting supaya bakihutang YKSB yang dinyatakan di dalam Penyata Kewangan YKSB menunjukkangambaran yang benar dan saksama.Berdasarkan maklum balas yang diterima, pihak YKSB akan memfailkan ‘Proof ofDebt’ terhadap penghutang dan seterusnya akan berbincang dengan Juruauditsyarikat cara penyelesaian terbaik agar tidak memberi kesan yang signifikan kepadakedudukan kewangan syarikat.Pada pendapat Audit, polisi perakaunan berkenaan adalah tidak memuaskan keranaterdedah kepada risiko hutang lapuk dan seterusnya boleh menjejaskan aliran tunaiYKSB.ii) Liabiliti Semasa• Pemiutang Perdagangan - Jumlah keseluruhan pemiutang perdagangan YKSBpada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.17.Jadual 9.17Pemiutang Perdagangan Seperti Pada 31 DisemberJumlahTahun(RM Juta)2006 1.242007 1.152008* 0.96Sumber : Penyata Kewangan YKSBNota : * Penyata Kewangan Belum DiauditPemiutang perdagangan YKSB menunjukkan trend penurunan iaitu sebanyak 7.3%pada tahun 2007 dan 16.5% pada tahun 2008. Penurunan ini adalah disebabkan183

syarikat berjaya membayar sebahagian daripada hutang-piutang lamanya secaraberperingkat.Bagaimanapun, semakan Audit terhadap usia pemiutang YKSB mendapati masihterdapat baki pemiutang yang tidak bergerak sepanjang tempoh tiga tahun berjumlahRM0.44 juta. Ketiadaan pembayaran balik kepada pemiutang menyebabkan YKSBterdedah kepada risiko kontingensi yang lebih besar seperti tindakan saman daripadapemiutangnya.Akta Wang Tak Dituntut 1965 mengehendaki pemiutang yang tidak bergerak diserahkandan didaftarkan kepada Akauntan Negara Malaysia berdasarkan penyataan Akta WangTak Dituntut 1965 seperti berikut:“Wang dalam kredit sesuatu akaun dagangan yang tidak berurus niaga bagi satutempoh masa tidak kurang dari dua (2) tahun yang termasukPemiutang/Penghutang.”Pihak Audit mendapati YKSB masih belum mendaftar pemiutang yang tidak dituntutkepada Akauntan Negara Malaysia.YKSB memaklumkan setiap tahun pihak Juruaudit syarikat akan menghantar suratpengesahan kepada semua pemiutang YKSB bagi mengesahkan jumlah hutang, namuntiada respons daripada pihak pemiutang. Bagaimanapun, pihak YKSB telah menyemaksemula pemiutang tersebut dan sedang dalam proses untuk membuat pembayaran.Pada pendapat Audit, pengurusan Akaun Pemiutang YKSB adalah tidak memuaskankerana tidak mempunyai mekanisme kawalan dan pemantauan pemiutang. Disamping itu, ketidakpatuhan terhadap Akta Wang Tak Dituntut boleh menjejaskanimej YKSB dan Yayasan selaku pemegang saham jika dikenakan tindakan undangundang.9.5.8 Analisis NisbahBagi menilai prestasi kewangan YKSB, analisis nisbah kewangan telah dibuat terhadapbeberapa butiran Lembaran Imbangan dan Penyata Pendapatan YKSB bagi tahunkewangan 2006 hingga 2008 seperti di Jadual 9.18.Jadual 9.18Nisbah Kewangan YKSBBagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008PerkaraTahun2006 2007 2008*Nisbah Semasa 1.10:1 1.34:1 1.61:1Nisbah Hutang 0.85:1 0.66:1 0.57:1Margin Untung Kasar 30% 98% 62%Margin Untung Bersih 11% 41% 26%Pulangan Atas Ekuiti 35% 72% 53%Sumber: Penyata Kewangan YKSBNota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit184184

Ringkasan analisis tersebut adalah seperti berikut:a) Nisbah Semasa - Nisbah semasa digunakan untuk mengukur kemampuan sesebuahsyarikat menjelaskan hutang dalam jangka pendek dengan membandingkan asetsemasa dengan liabiliti semasa. Kedudukan nisbah semasa pada kadar 2:1menunjukkan keadaan kewangan syarikat berada pada tahap memuaskan. Manakalasyarikat yang aset semasanya tidak melebihi tanggungan semasa akan menghadapimasalah aliran tunai dan tidak mampu membayar pemiutang semasanya.Nisbah semasa YKSB pada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalah pada kadar 1.10:1,1.34:1 dan 1.61:1. Nisbah berkenaan menunjukkan trend peningkatan dari tahun ketahun berikutan peningkatan tunai dan simpanan tetap di bank pada tahun 2006 disamping pengurangan pemiutang pada dua tahun berikutnya. Nisbah ini menunjukkanYKSB berkeupayaan menampung keseluruhan tanggungan semasanya. Butiranmengenai nisbah semasa YKSB adalah seperti di Jadual 9.19.Jadual 9.19Jumlah Liabiliti Semasa Berbanding Aset Semasa YKSBBagi Tahun Kewangan Berakhir Pada 31 Disember 2007 Hingga 2008TahunJumlah AsetSemasa(RM Juta)Jumlah LiabilitiSemasa(RM Juta)Nisbah Semasa(a) (b) (a) : (b)2006 5.79 5.26 1.10:12007 4.28 3.20 1.34:12008* 4.53 2.81 1.61:1Sumber : Penyata Kewangan YKSBNota: * Penyata Kewangan Belum DiauditWalaupun YKSB mencatatkan unjuran peningkatan nisbah semasa dari tahun ke tahunnamun ianya masih belum mencukupi kerana belum mencapai “benchmark” pada nisbah2:1. Daripada analisis yang dijalankan, pihak Audit mendapati aset semasa YKSB yangdianggarkan melebihi RM2.5 juta pada tahun 2008 adalah merupakan penghutanglapuk. Semakan Audit juga mendapati aset tunai dan simpanan tetap YKSB semakinmerosot setiap tahun iaitu daripada RM2.4 juta pada tahun 2006 kepada hanya RM1.1juta pada tahun 2008. Keadaan ini pastinya boleh menjejaskan keupayaan YKSB untukmembayar liabiliti semasanya pada masa akan datang.Pada pendapat Audit, nisbah semasa adalah memuaskan kerana YKSB mempunyaiaset yang cukup untuk menampung liabilitinya.b) Nisbah Hutang - Nisbah hutang lazim digunakan untuk menilai kestabilan syarikat iaitusejauh mana liabiliti yang perlu ditanggung oleh aset yang dimilikinya. Mengikutpiawaian, nisbah liabiliti berbanding dengan aset adalah pada kadar 0.5:1 meletakkansyarikat dalam kedudukan yang munasabah.Butiran mengenai nisbah hutang YKSB pada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalahseperti di Jadual 9.20.185185

Jadual 9.20Jumlah Liabiliti Berbanding AsetBagi Tahun 2006 Hingga 2008Jumlah Liabiliti Jumlah AsetTahun (RM Juta) (RM Juta)Nisbah Hutang(a) (b) (a) : (b)2006 5.26 6.18 0.852007 3.20 4.82 0.662008* 2.81 4.95 0.57Sumber: Penyata Kewangan YKSBNota: *Penyata Kewangan Belum DiauditAnalisis Audit mendapati nisbah ini telah turun dari tahun ke tahun yang menunjukkanjumlah liabiliti YKSB berbanding aset adalah semakin berkurangan.Pada pendapat Audit, kedudukan nisbah hutang YKSB adalah memuaskan keranaliabiliti YKSB masih dalam lingkungan yang munasabah dan mampu dibiayai olehasetnya.c) Nisbah Keuntungan - Nisbah keuntungan menunjukkan keberkesanan aktiviti urusniaga dan keupayaan syarikat dalam menjana keuntungan. Nisbah keuntunganmenggambarkan pencapaian operasi, risiko dan kesan leveraj syarikat tersebut. Butiranmengenai beberapa Nisbah keuntungan YKSB adalah seperti di Jadual 9.21.Jadual 9.21Nisbah Keuntungan YKSBBagi Tahun Kewangan Berakhir Pada 31 Disember 2006 Hingga 2008TahunButiran2006(%)2007(%)2008*(%)Margin Untung Kasar 30 98 62Margin Untung Bersih 11 41 26Pulangan Atas Ekuiti 35 72 53Sumber : Penyata Kewangan YKSBNota : * Penyata Kewangan Belum Diauditi) Margin Untung Kasar - Margin untung kasar menunjukkan keuntungan yang bolehdiperoleh atas sesuatu produk sebelum mengambil kira perbelanjaan jualan danpentadbiran. Peningkatan peratusan nisbah ini biasanya menunjukkanpenambahbaikan syarikat dalam menguruskan kos operasinya. Secara amnya,nisbah ini adalah konsisten dan tidak banyak berubah dari semasa ke semasamelainkan jika ada perubahan yang mendatangkan kesan pada kos jualan dan polisiharga.Berdasarkan Jadual 9.21 di atas, margin untung kasar adalah tidak konsisten setiaptahun. Keadaan tersebut disebabkan keuntungan kasar daripada aktiviti pembalakanadalah lebih besar daripada aktiviti kuari di mana hampir keseluruhan kos jualanpembalakan iaitu pembayaran premium kepada Kerajaan dan bayaran Juruperunding telah dibayar atau diakrukan sejak tahun 2006. Oleh itu, YKSB hanyamenerima hasil jualan daripada aktiviti pembalakan pada tahun 2007 dan 2008 tanpamelibatkan kos yang besar. Sementara itu, aktiviti kuari di tapak projek baru hanyabermula pada lewat tahun 2007 dan menyebabkan margin untung kasar186186

menunjukkan penurunan pada tahun 2008 apabila operasi kuari bermulasepenuhnya. Semakan Audit mendapati kos jualan YKSB adalah terhad kepadabayaran kos Juru perunding, kos penyenggaraan pada permulaan projek dan royaltipengeluaran kuari dan balak.Pada pendapat Audit, margin untung kasar YKSB adalah terkawal kerana YKSB tidakperlu menanggung kos operasi yang melibatkan perbelanjaan besar seperti kosburuh, kos langsung dan kos jualan yang lain.ii) Margin Untung Bersih - Margin untung bersih digunakan sebagai penanda aras yangmenunjukkan keupayaan untuk menjana keuntungan bagi setiap jualan. Peningkatannisbah ini menunjukkan syarikat semakin berkesan dalam menjana pendapatannyakepada keuntungan.Berdasarkan Jadual 9.21 di atas, margin untung bersih menunjukkan trend yang tidaksekata setiap tahun. Kenaikan dan penurunan margin untung bersih adalah konsistendengan trend kenaikan dan penurunan margin untung kasar.Pada pendapat Audit, margin untung bersih adalah terkawal. Bagaimanapun, YKSBperlu mengawal lain-lain perbelanjaan seperti perbelanjaan pentadbiran dan operasiyang menunjukkan peningkatan dari tahun ke tahun kerana ianya boleh menjejaskankeuntungan YKSB walaupun hasil yang diperoleh adalah tinggi. Penyediaan bajetyang berkualiti dan kawalan terhadapnya perlu dilakukan dari semasa ke semasasupaya perbelanjaan dapat diminimumkan dan selari dengan perolehan.iii) Pulangan Atas Ekuiti - Pulangan atas ekuiti digunakan untuk mengukur peratusankeuntungan bersih selepas cukai yang diperoleh bagi setiap ringgit modal yangdilaburkan oleh pemegang saham. Semakin tinggi peratusan yang diperoleh adalahlebih baik kepada pemegang saham kerana ia meningkatkan kepercayaan pelaburterhadap pengurusan YKSB.Berdasarkan Jadual 9.21 di atas, Pulangan atas ekuiti YKSB menunjukkan peningkatanyang baik dengan peningkatan sebanyak 72% pada tahun 2007 berbanding hanya 35%pada tahun 2006. Walaupun Pulangan Atas Ekuiti menurun pada tahun 2008, namunianya masih di paras yang baik iaitu sebanyak 53%. Susulan daripada peningkatan ini,Dana Pemegang Saham juga menunjukkan peningkatan yang signifikan iaitu daripadakurangan berjumlah RM0.93 juta pada tahun 2006 menjadi RM2.14 juta pada tahun2008 iaitu lebihan sejumlah RM1.14 juta berbanding dengan RM1 juta modal sahamyang telah dilaburkan.Pada pendapat Audit, YKSB telah berjaya meningkatkan keuntungan pemegangsahamnya.187187

9.5.99.5.9PenyerahanPenyerahanDanDanPerakuanPerakuanPenyataPenyataKewanganKewangan9.5.9MengikutMengikutPenyerahanSeksyenSeksyen172172DandandanPerakuan174174AktaAktaPenyataSyarikatSyarikatKewangan1965,1965,syarikatsyarikatdikehendakidikehendakimelantikmelantikseorangseorangMengikutJuruauditJuruauditSeksyenbertauliahbertauliah172untukuntukdan 174mengauditmengauditAkta Syarikatakaunakaun1965,syarikatsyarikatsyarikatbagibagidikehendakimenentukanmenentukanmelantikkebenarankebenaranseorangdandanJuruauditkesaksamaankesaksamaanbertauliahPenyataPenyatauntukKewanganKewanganmengauditdandanakaunmematuhimematuhisyarikatperuntukanperuntukanbagi menentukanAktaAktaSyarikatSyarikatkebenaran19651965sertasertadankesaksamaanperaturanperaturanperakaunanperakaunanPenyatasebelumsebelumKewangandibentangkandibentangkandan mematuhidididalamdalamperuntukanMesyuaratMesyuaratAktaAgungAgungSyarikatTahunan.Tahunan.1965 sertaperaturan perakaunan sebelum dibentangkan di dalam Mesyuarat Agung Tahunan.SemakanSemakanAuditAuditmendapatimendapatiPenyataPenyataKewanganKewanganYKSBYKSBbagibagitahuntahunkewangankewangan20062006dandan20072007SemakantelahtelahdiauditdiauditAuditoleholehmendapatiTetuanTetuanKhairuddinKhairuddinPenyata KewanganHasyudeenHasyudeenYKSB &Razi.Razi.bagi tahunSijilSijilAuditAuditkewanganTanpaTanpa2006TeguranTegurandan 2007telahtelahtelahdikeluarkandikeluarkandiauditbagibagiolehkedua-duakedua-duaTetuan KhairuddintahuntahuntersebuttersebutHasyudeenmanakalamanakala& Razi.PenyataPenyataSijil AuditKewanganKewanganTanpa Tegurantahuntahun20082008telahdikeluarkan bagi kedua-dua tahun tersebut manakala Penyata Kewangan tahun 2008sedangsedangdiaudit.diaudit.sedang diaudit.PadaPadapendapatpendapatAudit,Audit,YKSBYKSBtelahtelahmematuhimematuhikeperluankeperluanAktaAktaSyarikatSyarikatberkenaan.berkenaan.Pada pendapat Audit, YKSB telah mematuhi keperluan Akta Syarikat berkenaan.9.5.109.5.10PemantauanPemantauan9.5.10PekelilingPekelilingPemantauanPerbendaharaanPerbendaharaanBil.Bil.1212TahunTahun19931993menggariskanmenggariskanpentingnyapentingnyakawalankawalanPekelilingpengurusanpengurusanPerbendaharaanterhadapterhadapsyarikatsyarikatBil.KerajaanKerajaan12 Tahunbagibagimemastikanmemastikan1993 menggariskanperuntukanperuntukanpentingnyaAktaAktaSyarikatSyarikatkawalan19651965pengurusandandanperaturanperaturanterhadapyangyangdikeluarkandikeluarkansyarikat KerajaanoleholehKerajaanKerajaanbagi memastikandipatuhidipatuhisertasertaperuntukanbagibagimemastikanmemastikanAkta Syarikatobjektifobjektif1965danpenubuhanpenubuhanperaturansyarikatsyarikatyangtercapai.tercapai.dikeluarkanPekelilingPekelilingoleh Kerajaaniniinijugajugamenetapkanmenetapkandipatuhi sertaLembagaLembagabagi memastikanPengarahPengarahSyarikatSyarikatobjektifpenubuhanhendaklahhendaklahmengawalmengawalsyarikat tercapai.rapirapidandanPekelilingmenelitimenelitiprestasiprestasiini jugasyarikatsyarikatmenetapkanKerajaan,Kerajaan,LembagaterutamanyaterutamanyaPengarahbagibagiSyarikatsyarikatsyarikathendaklahKerajaanKerajaanyangyangmengawalmempunyaimempunyairapi danprestasiprestasimenelitiyangyangprestasitidaktidaksyarikatmemuaskan.memuaskan.Kerajaan,PemantauanPemantauanterutamanyaterhadapterhadapbagi syarikatYKSBYKSBKerajaandilaksanakandilaksanakanyangdidimempunyaiperingkatperingkatMesyuaratMesyuaratprestasi yangLembagaLembagatidakPengarah,Pengarah,memuaskan.wakilwakilPemantauanYayasanYayasansertasertaterhadappengurusanpengurusanYKSBdilaksanakansyarikat.syarikat.di peringkat Mesyuarat Lembaga Pengarah, wakil Yayasan serta pengurusansyarikat.a)a)MesyuaratMesyuaratLembagaLembagaPengarahPengarah -MesyuaratMesyuaratLembagaLembagaPengarahPengarahmemainkanmemainkanperananperanana)pentingpentingMesyuaratdalamdalamLembagaprosesprosesPengarahpemantauanpemantauan- MesyuaratterhadapterhadapLembaga Pengarah memainkan perananpengurusanpengurusansyarikatsyarikatuntukuntukmemastikanmemastikanpenting dalam proses pemantauan terhadap pengurusan syarikat untuk memastikansyarikatsyarikatberadaberadadidilandasanlandasanyangyangbetulbetulbagibagimencapaimencapaiobjektifobjektifutamanya.utamanya.SemakanSemakansyarikat berada di landasan yang betul bagi mencapai objektif utamanya. SemakanAuditAuditmendapatimendapatiAhliAhliLembagaLembagaPengarahPengarahtelahtelahbermesyuaratbermesyuaratsecarasecarapuratapurataempatempatkalikaliAudit mendapati Ahli Lembaga Pengarah telah bermesyuarat secara purata empat kalisetahunsetahunbagibagimembincangkanmembincangkanlaporanlaporankemajuankemajuanprojekprojeksyarikat,syarikat,halhalehwalehwalpentadbiran,pentadbiran,setahun bagi membincangkan laporan kemajuan projek syarikat, hal ehwal pentadbiran,prestasiprestasikewangan,kewangan,perancanganperancanganaktivitiaktivitisyarikatsyarikatdandankebajikankebajikankakitangan.kakitangan.prestasi kewangan, perancangan aktiviti syarikat dan kebajikan kakitangan.b)b)WakilWakilYayasanYayasan -WakilWakilYayasanYayasanyangyangmenyumbangkanmenyumbangkanmodalmodalperluperludilantikdilantiksebagaisebagaib) Wakil Yayasan - Wakil Yayasan yang menyumbangkan modal perlu dilantik sebagaiAhliAhliLembagaLembagaPengarahPengarahsyarikatsyarikatbagibagimemastikanmemastikankepentingankepentinganKerajaanKerajaanNegeriNegeriterjaminterjaminAhli Lembaga Pengarah syarikat bagi memastikan kepentingan Kerajaan Negeri terjaminmelaluimelaluipenilaianpenilaianprestasiprestasidaridarisemasasemasakekesemasasemasamelaluimelaluimesyuaratmesyuaratyangyangdiadakan.diadakan.melalui penilaian prestasi dari semasa ke semasa melalui mesyuarat yang diadakan.SemakanSemakanAuditAuditmendapatimendapatiAhliAhliLembagaLembagaPengarahPengarahYKSBYKSBterkiniterkinimempunyaimempunyaiseorangseorangSemakan Audit mendapati Ahli Lembaga Pengarah YKSB terkini mempunyai seorangAhliAhliJawatankuasaJawatankuasaTetapTetapYayasan.Yayasan.Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan.c)c)PengurusanPengurusanSyarikatSyarikat -PemantauanPemantauanyangyangdilakukandilakukanoleholehsyarikatsyarikatmembantumembantudalamdalamc) Pengurusan Syarikat - Pemantauan yang dilakukan oleh syarikat membantu dalammemastikanmemastikanoperasioperasisyarikatsyarikatberjalanberjalandengandenganlancar.lancar.HasilHasilsemakansemakanmendapatimendapatipihakpihakmemastikan operasi syarikat berjalan dengan lancar. Hasil semakan mendapati pihakpengurusanpengurusansyarikatsyarikatmenjalankanmenjalankanpemantauanpemantauandengandenganmemuaskanmemuaskanterhadapterhadapoperasioperasipengurusan syarikat menjalankan pemantauan dengan memuaskan terhadap operasisyarikatsyarikatterutamanyaterutamanyaaktivitiaktivitikuari.kuari.YKSBYKSBtelahtelahmenempatkanmenempatkanduaduaorangorangkakitangannyakakitangannyasyarikat terutamanya aktiviti kuari. YKSB telah menempatkan dua orang kakitangannyadiditapaktapakkuarikuaribagibagimengawasimengawasiaktivitiaktivitipengeluaranpengeluaranharianharianmanakalamanakalapihakpihakpengurusanpengurusandi tapak kuari bagi mengawasi aktiviti pengeluaran harian manakala pihak pengurusanadaadamenghantarmenghantarwakilwakilsekurang-kurangnyasekurang-kurangnyasekalisekalisebulansebulanbagibagimeninjaumeninjauoperasioperasidalamdalamada menghantar wakil sekurang-kurangnya sekali sebulan bagi meninjau operasi dalamusahausahamemastikanmemastikansemuanyasemuanyaberjalanberjalanlancar.lancar.LaporanLaporanProjekProjekdisediakandisediakansetiapsetiapbulanbulanusaha memastikan semuanya berjalan lancar. Laporan Projek disediakan setiap bulanuntukuntukdibentangkandibentangkandalamdalammesyuaratmesyuaratLembagaLembagaPengarah.Pengarah.AntaraAntaraperkaraperkarayangyanguntuk dibentangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah. Antara perkara yangdibincangkandibincangkanadalahadalahstatusstatusprojekprojeksemasasemasadandanlaporanlaporanstatusstatusprojekprojekbaru.baru.dibincangkan adalah status projek semasa188 188 188 dan laporan status projek baru.188

Pada pendapat Audit, YKSB telah mengambil tindakan yang memadai untukmemantau perjalanan operasi syarikat.9.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDITSecara keseluruhannya, prestasi pengurusan YKSB adalah tidak memuaskan keranaterdapat kelemahan di dalam tadbir urus korporat, pengurusan dan prestasi kewangan,pengurusan risiko serta pemantauan. Ini menyebabkan tujual asal penubuhan YKSB tidaktercapai sepenuhnya. Antara kelemahan tersebut ialah pembayaran honorarium, bonusserta perbelanjaan hari keluarga Ahli Lembaga Pengarah di luar negara tidak mendapatkelulusan Mesyuarat Agung Tahunan. Di samping itu, perjanjian kuari antara YKSB dengankontraktor adalah tidak memuaskan kerana tidak menjaga kepentingan YKSB.Pihak Audit mengesyorkan pihak pengurusan YKSB mengambil tindakan penambahbaikanuntuk meningkatkan lagi kecekapan syarikat:a) Mematuhi peraturan yang dikeluarkan oleh Kerajaan/Agensi Kerajaan terutamanya yangberkaitan dengan pembayaran bonus, dividen, arahan kawalan pengurusan syarikatserta peranan dan tanggungjawab wakil Kerajaan;b) Menubuhkan Jawatankuasa atau Panel Pelaburan untuk merangka polisi pelaburan,meluluskan kuasa dan had pelaburan, menyemak semula dasar dan menilai prestasipulangan pelaburan. Jawatankuasa atau Panel Pelaburan ini hendaklah mempunyaiterma dan rujukan yang bersesuaian. Antara terma rujukan yang perlu dinyatakan ialahkeahlian Jawatankuasa, kekerapan mesyuarat, had/kuasa pelaburan dan polisipelaburan; danc) YKSB hendaklah memperkukuhkan lagi kedudukan kewangannya dengan mendapatkanprojek baru selaras dengan perancangan strategik baru syarikat. Antaranyamenjalankan perniagaan secara usaha sama dengan syarikat kuari lain secara pemilikanekuiti. Ini kerana YKSB mempunyai modal bahan mentah tetapi kekurangan dari segimodal operasi dan kepakaran. Melalui pemilikan ekuiti, pengagihan jualan dapatdibahagikan mengikut peratusan perkongsian berbanding penerimaan royalti bulananseperti yang diamalkan sekarang. Bagaimanapun, kajian yang mendalam danmenyeluruh perlu dijalankan terlebih dahulu bagi memastikan kesan jangka pendek danjangka panjang kepada syarikat.189189

BAHAGIAN IIIPERKARA AM

BAHAGIAN IIIPERKARA AM10. PENDAHULUANBagi memastikan tindakan pembetulan diambil oleh Jabatan dan Agensi KerajaanNegeri terhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara yang lalu,pemeriksaan susulan telah dijalankan di Jabatan dan Agensi Kerajaan Negeri berkenaan.Hasil dari pemeriksaan itu dilaporkan dalam bahagian ini di bawah tajuk berikut:a) Kedudukan masa kini perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit NegaraTahun 2007.b) Perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara yang masih belumselesai.11. KEDUDUKAN MASA KINI PERKARA YANG DIBANGKITKAN DALAM LAPORANKETUA AUDIT NEGARA TAHUN 200711.1 PEJABAT TANAH DAN GALIANPengurusan Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB)No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit6.2.2(d) Panduan Keselamatan SPTBtidak dipatuhi sepenuhnya dimana Pegawai Keselamatantidak dilantik dan Surat Aku JanjiKeselamatantidakditandatangani.6.2.3(a)Pemeriksaan fizikal menunjukkanenam unit peralatan komputertidak dapat dikesan. Siasatan dantindakan tidak dibuat bagimengesan kedudukan peralatantersebut.6.2.3(e) Sehingga bulan Februari 2008sebanyak 322,380 hak milik telahberjaya didaftarkan ke dalamSPTB. Manakala sebanyak 4,226hak milik belum dipindahkankerana dokumen asal rosak,koyak, hilang dan sukar dibaca.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Surat pelantikan PegawaiKeselamatan telah dikeluarkandan ditandatangani oleh PengarahPejabat Tanah Dan Galian (PTG)Negeri Kedah. Surat Aku JanjiKeselamatan SPTB bagi pegawaidi Pejabat Tanah Pendang telahditandatangani.Masih dalam tindakan PTG NegeriKedah.Pengarah PTG Negerimemaklumkan hak milik ini belumdipindahkan lagi ke SPTB keranadokumen asal rosak, koyak, hilangdan sukar dibaca.Ulasan AuditTindakan yang diambiladalah memuaskan.Tindakan segera perludiambil.Tindakan segera perludiambil.193193

No.Perenggan6.2.4(b)Isu-Isu Laporan AuditProses Kerja Pembetulan DataSPTBi) Pembetulan 380KTN• Pada tahun 2005 hingga2007, sebanyak 1,681kes pembetulan 380 KTNdi PTG Negeri Kedahadalah tanpa kebenaranPendaftar.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Bahagian Pendaftaran telahmelaksanakantugasanpembetulan KTN 380 denganmewujudkan daftar PembetulanKTN 380 untuk merekodkan kesberkaitan. Setiap pembetulanperlu disemak sebelumditandatangani oleh Pendaftar.Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.• Di PTD Kubang Pasubilangan kes pembetulantidak dapat disahkankeranadaftarpembetulan tidakdiselenggarakan.Daftar Pembetulan KTN 380 telahdiselenggarakan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.ii) Pembetulan Back DoorPembetulan back door yangtelah dibuat pada tahun2005, 2006 dan 2007 adalahsebanyak 336, 323 dan 284kes. Permohonan untukpembetulan back door telahdibuat secara lisan dantanpa kebenaran bertulisdaripada Pendaftar.Urusan pembetulan Back Doordipertanggungjawab dandilaksanakan secara terus olehBahagian Komputer dan mendapatkebenaran dari Pendaftar.Tindakan diambil adalahmemuaskan.6.2.5 Pengurusan KertasKeselamatana) Stok Kertas Keselamatan diPTG yang belum digunakantelah disimpan di dalam storbersama dengan baranganyang lain seperti peralatanpejabat dan komputer yangrosak.b) Stok Kertas Keselamatan diUnit Pendaftaran dan UnitPetugas Khas PTG NegeriKedah diletakkan di ruangterbuka pejabat.c) Di PTD Pendang dan PTDKubang Pasu stok KertasKeselamatan telah disimpandi dalam bilik kebal yangtidak dikunci sepanjangwaktu pejabat.Stok Kertas Keselamatan di PTGtelah disimpan dalam bilik kebaldan seorang Pembantu TadbirN17 telah dipertanggungjawabuntuk menguruskan nya. Buku Logdiselenggarakan untuk merekodpengeluaran dan penggunaankertas keselamatan. Penghantarandokumen ini ke PTDmenggunakan kenderaan rasmidan mendapat kebenaranPendaftar.Telah diambil tindakan.Telah diambil tindakan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.194

No.PerengganIsu-Isu Laporan Audit6.2.6 Kawalan Keselamatana) Kawalan Fizikal• Tiada bukti pemeriksaantelah dijalankan olehJabatan Bomba danpenyelamat pada alatpemadam api.• Perkakasan komputerSPTB yang tidakdigunakan disimpan dalambilik server di PTD KubangPasu.• Ketiga-tiga bilik server tidakdipasang alat jangka suhubagi mengawal suhuantara 22 o hingga 25 oCelcius di bilik server.• Tiada latihan keselamatandiberikan kepada pegawaiyang menjaga bilik serverdi ketiga-tiga pejabat.• Pintu bilik kebal/geran diPTD Kubang Pasu hanyamenggunakan pinturintangan api.• Ruang tambahan bilikkebal PTG Negeri Kedahtidak disusun denganteratur kerana dokumenhak milik yang dicetakpindaan kadar cukaitahunan tidak disimpandengan teratur di rak yangdisediakan. Dokumen hakmilik tersebut sepatutnyadisimpan dalam fail JOPA.Selain itu, didapati borangurusan dan nota serahansejak tahun 1999 masihbelum dijilid.• Dokumen hak milik DHKKdi PTD Kubang Pasu yangbelum diserah kepadapemilik disimpan dalam failkotak yang disusun dalamrak. Rak tersebutditempatkan di bahagianbelakang Unit Pendaftaranberhampiran dengan pintulaluan keluar masuk yangsentiasa digunakan olehkakitangan.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Alat pemadam api disediakan danpenyelenggaraan akan dibuatsecara berkala.Sedang menunggu tindakanpelupusan oleh PTG NegeriKedah.Latihan keselamatan akandiselaraskan oleh PTG Negeri.Lawatan Audit mendapatidokumen bagi tahun 2007 sedangdijilid manakala dokumen hak miliktelah disimpan dengan teraturdiruang sedia ada.Pintu laluan telah ditutup dandikunci.Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan segera perludiambil.Tindakan segera perludiambil.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.195

No.PerengganIsu-Isu Laporan Auditb) Kawalan Akses••Pintu bilik kebal di PTGNegeri Kedah sentiasaterbuka dan kakitanganbebas memasuki bilikkebal. Selain itu, didapatikerja menjilid borangurusan dan nota serahanoleh pegawai penjilid jugadilakukan dalam bilik kebaldi PTG Negeri Kedah danPTD Kubang PasuKedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Dua orang kakitangan telahditugaskan untuk menyelia bilikkebal PTG. Daftar keluar masukdiselenggarakan bagi merekodkanurusan di bilik tersebut.Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.c) Kawalan Sistem/Aplikasi• Kata laluan bagikakitangan di UnitPendaftaran PTD Pendangtidak pernah ditukar sejakSPTB dilaksanakan padatahun 2002.Peringatan kata laluan telahdipasang di PTD Pendang pada 4Mei 2008. Sistem akanmengeluarkan peringatan 10 harisebelum cukup 30 hari sistemtidak menerima pembaharuan katalaluan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.6.2.7 Analisis Data SPTBSecara keseluruhan, analisisAudit terhadap 567 sampel hakmilik yang disemak menunjukkan304 atau 53.6% hak milikmengandungi data yang tidaktepat kerana kelemahan kawalandalaman semasa migrasi datadari manual ke SPTB. Keadaanini menyebabkan kesahihan danintegriti data diragui.Tindakan pembetulan telah dansedang dibuat oleh PTD Pendangdan Kubang Pasu. Bagaimanapun,kerja pembetulan oleh PTG Negeribelum diambil tindakan.Tindakan segera perludiambil.196

11.2 PEJABAT SETIAUSAHA KERAJAAN NEGERI KEDAHNo.PerengganPembinaan Perumahan Awam Kos RendahIsu-isu laporan Audit12.2.7 Pengagihan RumahSehingga akhir tahun 2007sebanyak 1,100 unit rumah atau82.1% daripada 1,340 unit rumahtelah ditawarkan kepadasetinggan yang layak. Daripadajumlah yang ditawar seramai 56keluarga setinggan di TamanKota Nelayan enggan berpindah.Manakala 240 unit masih belumdiagihkan.12.2.7 (a) Rumah Kosong Dan TerbiarSebanyak 56 unit rumah diTaman Kota Nelayan masihbelum diduduki kerana setingganenggan berpindah.12.2.7 (d) Rumah Disewa Kepada KolejUniversiti Insaniah (KUIN)Sebanyak 80 unit di Blok I, PAKRTaman Seri Gemilang telahdisewa kepada KUIN. Arahanmengosongkan rumah telahdikeluarkan pada bulan Januari2008. KUIN hanya membayarsewa untuk 53 Unit berjumlahRM47,700. Baki 27 unit rumahtidak dapat diagihkan keranaberada di dalam kawasanberpagar. Kadar sewa seunitialah RM150.12.2.8 Tunggakan Ansuran BulananSehingga akhir tahun 2007,jumlah tunggakan ansuranbulanan PAKR Taman KotaNelayan ialah RM1.74 jutamanakala PAKR Taman SeriGemilang berjumlah RM0.37 juta.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Daripada 240 unit rumah, 80 unitmasih dijadikan asrama KUIN, 2unit telah diduduki pada hujungMei 2009, 4 unit telah didudukioleh mangsa kebakaran JalanKilang Tebu pada 9 Jun 2009 dan2 unit akan ditawarkan pada 24Jun 2009. Baki 152 unit akanditawarkan kepada pemohon yangmembuat rayuan. Temu duga akandiadakan pada 30 Jun 2009 bagimengenal pasti penghuni yanglayak ditawarkan rumah tersebut.Daripada 56 unit, 5 unit telahdiduduki pada bulan Februari danMac 2008. Manakala 51 unit telahditawarkan untuk kali kelima tetapisetinggan masih engganberpindah. Senarai rayuanseramai 20 orang telah dikenalpasti dan akan dipanggil untukditemu duga pada 30 Jun 2009.Blok I masih disewakan kepadaKUIN. Sewa bagi bulan Januarihingga Jun 2008 telah dibayarpada 9 November 2008 berjumlahRM56,700 bagi 63 unit rumah dansewa bagi bulan Julai hinggaDisember 2008 telah dibayar pada5 Februari 2009 berjumlahRM72,000 bagi 80 unit rumah.Sehingga akhir Mei 2009, jumlahtunggakan ansuran bulanan PAKRTaman Kota Nelayan ialah RM2.34juta manakala PAKR Taman SeriGemilang berjumlah RM0.63 juta.Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan belum diambil.Ansuran bulanansemakin meningkat.197197

11.3 JABATAN KEBAJIKAN MASYARAKAT NEGERI KEDAHPengurusan Aktiviti Bantuan AmNo.PerengganIsu-isu Laporan Audit18.2.5 (a) Status PermohonanSebanyak 9,093 permohonantelah diterima pada tahun 2005hingga 2007. Daripadapermohonan tersebut, sebanyak2,275 permohonan atau 25%diluluskan manakala 1,784permohonan atau 20% ditolak.Sebanyak 488 permohonan atau5% telah ditamatkan manakala4,546 permohonan atau 50%masih tertunggak.18.2.5 (b) Siasatan Dan KelulusanBantuanSebanyak 120 kes atau 38.3%kes lewat disiasat antara 2hingga 806 hari dan sebanyak120 kes atau 38.3% permohonanlewat diluluskan antara 4 hingga790 hari.18.2.5 (c) Kajian Semula KesBerlaku kelewatan kajian semulakes hampir setiap tahunmelibatkan 400 kes sepanjangtahun 2005 hingga 2007.Tempoh kelewatan adalah antara10 hingga 964 hari.Sebanyak 253 kes lewatdiluluskan antara 10 hingga 902hari melibatkan 84 kes di PKMDaerah Kota Setar, 83 kes diPKM Daerah Langkawi, 68 kes diPKM Daerah Kuala Muda dan 18kes di PKM Daerah BandarBaharu. Walaupun kelulusanbelum diberikan, didapatibayaran bantuan tahunan masihditeruskan.Sebanyak 68 kes yang diluluskanpada tahun 2006 dan awal 2007tidak dibuat kajian semulamelibatkan 43 kes di PKMDaerah Kota Setar, 21 kes diPKM Daerah Kuala Muda dan 4kes di PKM Daerah Langkawi.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Tindakan telah diambil denganmenubuhkan pasukan petugas“Task Force” . Hasilnya lebih2,000 kes tertunggak telahdiselesaikan.Tindakan telah diambil denganmenyediakan senarai semakanuntuk memudahkan proseskelulusan bantuan danpemantauan melalui mesyuaratPKMD.Pemantauan melalui SistemPengurusan Bantuan Berkomputerakan memudahkan proses kajiansemula kes dan Bengkel KajianSemula Kertas Dasar BantuanNegeri telah memutuskan kajiansemula dijalankan bagi tempohsetahun sekali.Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.198198

No.PerengganIsu-isu Laporan Audit18.2.6 a) Agihan Wang Secara Tunaii) Keselamatan Wang TunaiKeselamatan wang tunaisemasa pengagihan di PKMDaerah Langkawi dan KualaMuda tidak diberi perhatiankerana beg yang mengandungiwang bantuan diletakkan diatas lantai tanpa kawalankeselamatan.18.2.6 iii) Agihan Wang BantuanSetempatTempat pengagihan yangdipilih tidak selesa keranatempat duduk tidakdisediakan. Penerima bantuanterdiri daripada warga emasterpaksa menunggu hampir 3jam untuk mendapatkan wangbantuan di Pusat KhidmatJKKK Kota Seberang Terus,Kuala Muda.Tempat duduk yangdisediakan tidak mencukupisehingga menyebabkanpenerima bantuan terpaksamenunggu di luar pejabat diPKM Daerah Kuala Muda.18.2.6 c) Bayaran Kepada PenerimaYang Meninggal Dunia15 orang penerima telahmeninggal dunia antara tahun2000 hingga 2007 tetapimasih menerima bantuan.Berdasarkan kepadapengiraan Audit, didapatisejumlah RM30,840 telahdibayar kepada seramai 7orang penerima yang telahmeninggal dunia secara tunaidan sejumlah RM8,560kepada seramai 8 orangpenerima melalui bank.Bilangan tersebut melibatkan7 orang di PKM Daerah KualaMuda, 3 orang di PKM DaerahKota Setar dan 5 orang diPKM Daerah Langkawi.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Eskot polis telah dipohon danhasilnya:PKMD Kota Star – Eskot polis daribank ke pejabat.PKMD Kuala Muda – Tidakmendapat kerjasama daripihak polis.PKMD Bandar Baharu – Eskotpolis dari bank ke pejabatdan sehingga bantuanselesai diagihkan.PKMD Langkawi – Eskot polis daribank hingga ke pusatbantuan setempat.Tempat agihan yang lebih selesatelah dikenal pasti.Khemah khas telah disediakanbagi penerima bantuan.Tindakan segera telah diambil.Bantuan telah ditukar kepadanama isteri simati dan waris yangmasih memerlukan bantuan.Kawalan lebih ketat dikenakansekiranya bantuan diambil olehwakil maka wakil dimintamembawa bersama kadpengenalan dan kad bantuanpenerima ketika mengambilbayaran.199199Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.

No.PerengganIsu-isu Laporan Audit18.2.6 d) Nombor Kad PengenalanDalam Senarai PenerimaBantuanSemakan Audit terhadapSenarai Nama PenerimaBantuan bagi bulan Ogos danSeptember 2007 mendapatisebanyak 153 kes nomborkad pengenalan penerimabantuan tidak wujud dipangkalan data JPN, bukanmilik penerima dan milik orangyang meninggal dunia.18.2.8 a) Kelewatan PembayaranBantuanBaucar bayaran secara tunailewat disediakan antara 1hingga 26 bulan manakalabaucar bayaran melalui banklewat disediakan antara 1hingga 15 bulan.18.2.8 b) Kadar Bantuan Tidak SamaSemakan Audit terhadapSenarai Nama PenerimaBantuan mendapati senaraitersebut tidak dikemas kiniserta tidak disemak olehpegawai sebelum baucardisediakan. Ini menyebabkanberlakunya kesilapan dalamproses pembayaran sepertibantuan tidak mengikutamaun yang telah diluluskanbagi Daerah Langkawi danpembayaran dua kali bagipenerima bantuan yang samadi Daerah Kuala Muda.18.2.8 c) Akaun Bank PegawaiKebajikan MasyarakatDaerahPKM Daerah telah membukaakaun semasa bank atasnama jawatan PegawaiPembangunan MasyarakatDaerah dan segala bantuantermasuk Bantuan Am bagiNegeri dan Persekutuandikreditkan ke dalam akaunini. Pihak Audit mendapatipembukaan akaun bank initidak mendapat kelulusanPegawai Kewangan Negeridengan merujuk ArahanPerbendaharaan 140A danSeksyen 5 Akta ProsedurKewangan 1957.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Kesilapan ini disebabkan typingerror dan telah pun diperbetulkan.Masalah waran lewat diterimatidak dapat dielakkan tetapiJabatan telah menetapkan targetdate penyediaan baucar.Tindakan segera telah diambildengan mengeluarkan namapenerima bantuan mulaiSeptember 2007 dan bagipembayaran tidak mengikutamaun telah pun diperbetulkanseperti mana yang telahdiluluskan di dalam borangsiasatan.Pembukaan akaun telahmendapat kelulusan PegawaiKewangan Negeri.Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.200200

No.PerengganIsu-isu Laporan AuditKuasa menandatangani cekuntuk mengeluarkan wangbagi PKM Daerah Kota Setardan Bandar Baharu diberikankepada dua orang pegawai.Bagaimanapun, di PKMDaerah Kuala Muda danLangkawi, kuasa ini diberikankepada hanya seorangpegawai iaitu PegawaiPembangunan MasyarakatDaerah tersebut. Oleh itu,kawalanterhadappengeluaran wang didapatitidak memuaskan.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Amaun cek kurang dari RM5,000ditandatangani oleh 2 orangpegawai dan cek melebihiRM5,000 ditandatangani oleh 3orang pegawai.Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.18.2.8 d) Pengembalian WangBantuanPada tahun 2005 hingga2007, didapati berlakukelewatan pemulangan wangbantuan secara tunai yangtidak dituntut antara 1 hingga379 hari melibatkan wangbantuan RM426,840Tindakan telah diambil mengikutperaturan AP96(c).Tindakan diambil adalahmemuaskan.201201

11.4 Lembaga Biasiswa Negeri Kedah11.4 Lembaga Biasiswa Negeri KedahPengurusan Biasiswa Dan Pinjaman PelajaranPengurusan Biasiswa Dan Pinjaman PelajaranNo.Kedudukan Masa Kini LaporanIsu-isu Laporan AuditPerengganNo.Kedudukan Masa Kini LaporanIsu-isu Laporan Audit Audit Setakat 31 Mei 2009PerengganAudit Setakat 31 Mei 200923.2.3(a) Pencapaian Sasaran Lembaga23.2.3(a) Pencapaian Sasaran LembagaBilangan pelajar baru yang diberi LembagasedangBilangan pelajar baru yang diberi Lembagasedangbiasiswa berkurangan kerana mempertingkatkan bilanganbiasiswa berkurangan kerana mempertingkatkan bilanganpihak sekolah tidak mencalonkan pelajar baru yang menerimapihak sekolah tidak mencalonkan pelajar baru yang menerimabilangan pelajar yang ditetapkan biasiswa. Sehingga kini capaianbilangan pelajar yang ditetapkan biasiswa. Sehingga kini capaianoleh Lembaga.sebenar bilangan penerimaoleh Lembaga.sebenar bilangan penerimabiasiswa sebenar bagi tahun 2007biasiswa sebenar bagi tahun 2007adalah seramai 377 orangadalah seramai 377 orangdaripada 668 orang yangdaripada 668 orang yangdisasarkan, manakala bagi tahundisasarkan, manakala bagi tahun2008 adalah seramai 438 orang2008 adalah seramai 438 orangdaripada 516 orang yangdaripada 516 orang yangdisasarkan.disasarkan.23.2.7 Prestasi Bayaran Balik23.2.7 Prestasi Bayaran BalikPinjaman PelajaranPinjaman PelajaranPrestasi terhadap bayaran balik Tunggakan pinjaman akanPrestasi terhadap bayaran balik Tunggakan pinjaman akanpinjaman pelajaran adalah tidak sentiasa meningkat setiap tahunpinjaman pelajaran adalah tidak sentiasa meningkat setiap tahunmemuaskan kerana Tunggakan disebabkan oleh caj perkhidmatanmemuaskan kerana Tunggakan disebabkan oleh caj perkhidmatanAnsuran Bayaran Balik yang dikenakan 2% setiap tahun.Ansuran Bayaran Balik yang dikenakan 2% setiap tahun.meningkat setiap tahun dan Bagaimanapun, pihak Lembagameningkat setiap tahun dan Bagaimanapun, pihak LembagaNotis Tuntutan tidak dapat mengukur prestasi melaluiNotis Tuntutan tidak dapat mengukur prestasi melaluidisediakan mengikut tempoh bilangan peminjam yang membuatdisediakan mengikut tempoh bilangan peminjam yang membuatyang ditetapkan.bayaran setiap tahun.yang ditetapkan.bayaran setiap tahun.23.2.8 Penyelenggaraan Rekod23.2.8 Penyelenggaraan RekodPinjaman PelajaranPinjaman PelajaranPengurusan penyelenggaraanPengurusan penyelenggaraanrekod pinjaman pelajaran adalahrekod pinjaman pelajaran adalahtidak memuaskan kerana sistemtidak memuaskan kerana sistemkomputer yang dibekal olehkomputer yang dibekal olehVendor tidak dapat memenuhiVendor tidak dapat memenuhikehendak Lembaga.kehendak Lembaga.23.2.9 Prestasi Peruntukan23.2.9 Prestasi PeruntukanKewangan LembagaKewangan LembagaPrestasi peruntukan kewanganPrestasi peruntukan kewanganLembaga adalah tidakLembaga adalah tidakmemuaskan kerana bajet yangmemuaskan kerana bajet yangdisediakan tidak realistik.disediakan tidak realistik.Tahun 2007 purata 769 sebulanTahun 2007 – purata 769 sebulanTahun 2008 purata 671 sebulanTahun 2008 – purata 671 sebulanTahun 2009 purata 631 sebulanTahun 2009 – purata 631 sebulanPihak Lembaga telah melantikPihak Lembaga telah melantikvendor baru yang dapat menaikvendor baru yang dapat menaiktaraf sistem pinjaman pelajarantaraf sistem pinjaman pelajaranmengikut kehendak Lembagamengikut kehendak Lembagaseperti berikut:seperti berikut:i. Laporan caj perkhidmatani. Laporan caj perkhidmatanyang dikenakan kepadayang dikenakan kepadapeminjam setiap bulan.peminjam setiap bulan.ii. Laporan bayaran pinjamanii. Laporan bayaran pinjamanyang dibayar kepada peminjamyang dibayar kepada peminjamdalam bulan dan tahun.dalam bulan dan tahun.iii. Laporan ageing.iii. Laporan ageing.Mulai tahun 2008, pihak LembagaMulai tahun 2008, pihak Lembagatelah sedaya upaya menyediakantelah sedaya upaya menyediakanbajet yang lebih realistik. Padabajet yang lebih realistik. Padatahun 2008, Lembagatahun 2008, Lembagamemperuntukkan RM5.8 jutamemperuntukkan RM5.8 jutauntuk perbelanjaan di sampinguntuk perbelanjaan di sampingmensasarkan RM4.3 juta bagimensasarkan RM4.3 juta bagipendapatan. Manakala padapendapatan. Manakala padatahun 2009, Lembaga telahtahun 2009, Lembaga telahmemperuntukkan perbelanjaanmemperuntukkan perbelanjaansejumlah RM5.8 juta dansejumlah RM5.8 juta danmensasarkan pendapatanmensasarkan pendapatansejumlah RM5.2 juta.sejumlah RM5.2 juta.202202202Ulasan AuditUlasan AuditTindakan diambil adalahTindakan diambil adalahmemuaskan.memuaskan.Tindakan yang diambilTindakan yang diambilmasihbelummasihbelummemuaskan.memuaskan.Tindakan diambil adalahTindakan diambil adalahmemuaskan.memuaskan.Tindakan yang diambilTindakan yang diambiladalah memuaskan.adalah memuaskan.

No.PerengganIsu-isu Laporan Audit23.2.10 Modal InsanGuna tenaga tidak dirancang dandilaksanakan dengan telitimengikut keperluan guna tenagaLembaga terkini.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Tujuh jawatan yang telahdiluluskan oleh JPA pada tahun2006 telah diisi sebanyak enamjawatan di sepanjang tahun 2008dan 2009. Hanya satu jawatanyang masih belum diisi iaitujawatan N41. Lantikan tersebutadalah di bawah SuruhanjayaPerkhidmatan Awam Kedah.Ulasan AuditTindakan diambil adalahmemuaskan.23.2.11 Pengurusan Risiko PinjamanLembagaPengurusan risiko yangdiamalkan tidak mengambil kiradasar dan keperluan peruntukanhutang ragu dan hutang lapuktermasuk tidak ada polisimengenai skim pelindungantakaful hayat peminjamLembaga.23.3 Pemantauan PengurusanBiasiswa Dan PinjamanLembagaPemantauanterhadappengurusan biasiswa danpinjaman Lembaga adalah tidakmemuaskan kerana tidak wujudmekanisme kawalan dalamanseperti Unit Audit Dalam,Jawatankuasa Dalaman yangdapat menjalankan pemantauandalam Pengurusan OrganisasiLembagaPerkara ini telah dibincangkan diMesyuarat Jawatankuasa Induk,LBNK Bil. 1/2008 bertarikh 29Julai 2008 dan mesyuaratmemutuskan supaya kajianterperinci perlu dilaksanakansebelum sebarang tindakandiambil memandangkan skimpelindungan ini melibatkan kosyang tinggi berbanding hasilkutipan yang diperoleh setiaptahun.Mulai tahun 2008, Lembaga telahberusahamewujudkanmekanisme pemantauan terhadappengurusan biasiswa danpinjaman Lembaga denganmengaktifkan jawatankuasapemantauan yang ada iaituJawatankuasa Induk LBNK yangbermesyuarat pada 29 Julai 2008bagi memantau dan meluluskansebarang tindakan yangmelibatkan hal pentadbiran. Selainitu, Jawatankuasa PemilihanPinjaman telah bermesyuaratpada 7 Ogos 2008 bertujuanmemantau dan meluluskan halberkaitan pinjaman pelajaran.Jawatankuasa PengurusanKewangan Dan Pelaburan jugadiwujudkan bagi memantau danmeluluskan hal kewanganLembaga di samping merangkapelan strategik memungut balikpinjaman. Jawatankuasa tersebuttelah bermesyuarat pada 10 Mac2009. Bagaimanapun, Unit AuditDalam masih belum dapatdilaksanakan di Lembaga keranabilangan kakitangan terlalu kecil.Tindakan diambil adalahmemuaskan.Tindakan diambil adalahmemuaskan.203203

11.5 MAJLIS BANDARAYA ALOR STAR DANMAJLIS PERBANDARAN LANGKAWI BANDARAYA PELANCONGANPembinaan Dan Pengurusan GeraiNo.PerengganIsu-isu Laporan Audit29.2.6 (a)(ii) Prestasi Pembinaan GeraiMenaik Taraf Gerai Dan KerjaLanskap, Di Mukim UluMelaka, Langkawi.Sehingga 31 Disember 2007,kerja menaik taraf masih belumdisiapkan sepenuhnya danperatusan kerja adalahsebanyak 28%. Lanjutan masapertama telah diberikan kepadakontraktor dan kerja perludisiapkan pada 3 Mac 2008.29.2.6 (b)(i) Prestasi Pengurusan GeraiPrestasi Kutipan SewaSemasaPihak Audit tidak dapatmengesahkan jumlah sebenarkutipan sewa semasa yangdikutip oleh Majlis BandarayaAlor Star kerana jumlah kutipanyang direkodkan dalam LaporanKutipan Sewa Gerai Dan TapakNiaga adalah jumlah kutipansewa semasa termasuk jumlahkutipan tunggakan sewa yangtelah dapat dikutip.Bil Tidak Diserah KepadaPenyewaPihak Majlis Bandaraya AlorStar tidak menyerahkan bilbulanan yang dicetak kepadapenyewa.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Kerja pembinaan masih belumsiap sepenuhnya. Sehingga April2009, peratusan sebenar siapkerja adalah sebanyak 70%sahaja. Pihak kontraktor telahdikenakan Liquidated andAscertained Damages (LAD)sejumlah RM150 sehari.Sehingga kini, sejumlahRM416,735 telah dituntut olehkontraktor dan jumlah LAD yangdikenakan adalah berjumlahRM32,100. Walaupun Juruperunding yang dilantik mendapatikontraktor tidak berupaya untukmenyiapkan projek ini, pihakMajlis Perbandaran Langkawimasih belum mengambil tindakanuntuk menamatkan kerjakontraktor berkenaan.Pihak Majlis telah mengambiltindakanuntukmenyelenggarakan laporanberasingan dalam melaporkanjumlah kutipan semasa dantunggakan sewa gerai.Pihak Majlis belum mengambiltindakan untuk menyerahkan bilbulanan yang dicetak kepadapenyewa.Ulasan AuditMajlis sepatutnyamemberi perhatianserius terhadap sarananyang dibuat oleh JuruPerunding yang dilantikoleh Majlis terhadapkeupayaan kontraktortersebut untukmenyiapkan projek.Tindakan telah diambil.Pihak pengurusan Majlishendaklah memastikanbilberkenaandiserahkan kepadapenyewa.204204

No.PerengganIsu-isu Laporan AuditKaedah Kutipan TerusDaripada PenyewaKaedah ini tidak dilaksanakanoleh Majlis Bandaraya Alor Stardalam usaha untuk mengutipsewa gerai milik Majlis.29.2.6 (b)(ii) Prestasi PengurusanPenyewaanPerjanjian PenyewaanSemakan Audit terhadap 88 failpenyewa di Majlis BandarayaAlor Star dan MajlisPerbandaran Langkawimendapati sebanyak 24 atau27% fail mempunyai suratperjanjian yang masih sahtempoh kuasa, manakala 38atau 43% perjanjian sewa telahtamat tempoh dan masih belumdiperbaharui, lima atau 6% failtidak mempunyai suratperjanjian penyewaan dan 21atau 24% perjanjian masih lagidalam proses penyediaanperjanjian.Maklumat Antara RekodSistem SPBT Dan Daftar LejarTunai Majlis Bandaraya AlorStarHasil semakan Audit terhadapbil sewaan yang dicetak melaluisistem SPBT dengan DaftarLejar Tunai yangdiselenggarakan mendapatiterdapat perbezaan jumlahtunggakan individu yangdirekodkan dalam sistem danlejar.Kedudukan Masa Kini LaporanAudit Setakat 31 Mei 2009Pihak Majlis belum mengambiltindakan untuk melaksanakankaedah kutipan terus daripadapenyewa.Majlis telah mengambil tindakandengan menyediakan perjanjianpenyewaan namun masihterdapat perjanjian yang tidakdibuat. Semakan mendapati 51atau 58% fail mempunyai suratperjanjian yang masih sah tempohkuasa, manakala lima atau 6% failtidak mempunyai surat perjanjianpenyewaan, 21 atau 24% failhanya mempunyai Aku Janji dan11 atau 24% fail adalah penyewayang sudah tidak menyewa lagi.Majlis telah mengambil tindakandengan menukar sistem SPBTkepada sistem Hasil BersepaduBerkomputer. Namun masihterdapat perbezaan antara jumlahtunggakan bil yang dicetakmelalui sistem Hasil BersepaduBerkomputer dengan Daftar LejarTunai. Tiga daripada 11 bil masihmempunyai tunggakan yangberbeza.Ulasan AuditMajlisperlumempelbagaikankaedah kutipan sewadaripada terusmengharapkan penyewadatang ke pejabat Majlisuntuk membuat bayaran.Majlis perlu memastikansemua penyewa yangmenyewa premis Majlismempunyai suratperjanjian yang sah. Iniadalah kerana tanpaperjanjian yang sahsebarang tindakan tidakdapat dilaksanakan jikapenyewa memungkirikontrak dan dengandemikian akanmerugikan pihak Majlis.Majlis hendaklahmembuat semakanterhadap lebih banyakbil sewaan dankesilapan yang ditemuiperlu dimaklumkankepada pihak vendoruntuk tindakanpembetulan.12. PERKARA YANG DIBANGKITKAN DALAM LAPORAN KETUA AUDIT NEGARAYANG MASIH BELUM SELESAISemakan juga telah dibuat terhadap perkara yang dibangkitkan dalam LaporanKetua Audit Negara bagi tahun 2006 dan sebelumnya bagi menentukan kelemahan yangdilaporkan telah diambil tindakan pembetulan. Secara umumnya, tindakan susulan telahdiambil secara berperingkat oleh Jabatan dan Agensi Kerajaan berkenaan khususnyaterhadap kelemahan pelaksanaan program dan aktiviti yang dilaporkan dalam LaporanKetua Audit Negara bagi tahun 2006.205205

13. PEMBENTANGAN LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA MENGENAI PENYATAAKAUN AWAM DAN AKTIVITI JABATAN DAN AGENSI KERAJAAN NEGERIMengikut Perkara 107 (2) Perlembagaan Persekutuan, Laporan Ketua Audit Negaramengenai Akaun Awam Kerajaan Negeri hendaklah dibentangkan di Dewan UndanganNegeri. Laporan Ketua Audit Negara mengenai Akaun Awam dan aktiviti Jabatan sertaAgensi Kerajaan Negeri bagi tahun 2007 telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeripada 18 November 2008.14. MESYUARAT JAWATANKUASA KIRA-KIRA WANG AWAM NEGERISehingga bulan Mei 2009, Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri Kedah telahselesai memeriksa Laporan Ketua Audit Negara mengenai Penyata Kewangan serta aktivitiJabatan dan Agensi Kerajaan Negeri bagi tahun 2006 dan Laporan mengenainya telahdibentangkan di Dewan Undangan Negeri pada 3 Disember 2006. Pada tahun 2008,Jawatankuasa telah bersidang lima kali dan perkara yang dibincangkan semasa mesyuaratJawatankuasa itu adalah mengenai isu Laporan Ketua Audit Negara bagi Tahun 2005 dan2006. Jawatankuasa kini telah selesai membincangkan Laporan Ketua Audit Negara tahun2006. Jawatankuasa sepatutnya telah membincangkan Laporan Ketua Audit Negara Tahun2007 kerana laporan tersebut telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri. Ini adalahselaras dengan peranan Jawatankuasa untuk menegakkan akauntabiliti awam di manaJawatankuasa telah mengadakan mesyuarat bagi memastikan isu Laporan Ketua AuditNegara yang dibincangkan adalah isu terkini. Selain mengadakan mesyuarat, Jawatankuasajuga perlu membuat lawatan ke tapak projek dan syarikat subsidiari Kerajaan Negeri,memantau keberkesanan Jawatankuasa yang ditubuhkan oleh Kerajaan Negeri, mengkajikes lama yang belum selesai dan memastikan syor Jawatankuasa diambil tindakan olehJabatan/Agensi Kerajaan Negeri. Jadual 14.1 menunjukkan butiran mesyuaratJawatankuasa Kira-kira Wang Negeri Kedah.Jadual 14.1Mesyuarat Jawatankuasa Kira-Kira Wang NegeriBil. Tarikh Jabatan/Agensi Isu/Tajuk Laporan1. 16 Jun 2008Pejabat Dewan Undangan Taklimat Berhubung Laporan KetuaNegeriAudit Negara Bagi Tahun 20062. 21 Julai 2008Pembangunan dan PengurusanPejabat Setiausaha KerajaanKemudahan SukanNegeri Kedah(Perenggan 7, 8, 9, 10 dan 11)3. 22 September 2008 Majlis Agama Islam NegeriPengurusan Hartanah Baitulmal(Perenggan 12, 13, 14, 15 dan 16)4. 13 Oktober 2008 Pejabat Tanah PendangPengurusan Pengeluaran danPengambilan Bahan Batuan(Perenggan 2, 3, 4, 5 dan 6)5. 10 November 2008 Majlis Perbandaran KulimKajian Pengurusan Cukai Taksiran(Perenggan 17, 18, 19, 20 dan 21)206206

PENUTUP

PENUTUPSecara keseluruhannya, tidak banyak kemajuan yang dapat dilaporkan berhubung denganpelaksanaan program/aktiviti oleh Kementerian/Jabatan/Agensi. Seperti mana yang telahdilaporkan dalam Laporan Ketua Audit Negara bagi beberapa tahun yang lalu, sungguhpunprogram/aktiviti telah dirancang dengan baik, namun dari aspek pelaksanaan danpemantauannya, masih ada beberapa kelemahan yang jika tidak diperbetulkan bolehmenjejaskan pencapaian objektif yang telah ditetapkan.Antara faktor utama yang menyebabkan wujudnya kelemahan adalah antaranya kuranglatihan diberi kepada pegawai terlibat serta tidak ada penyeliaan yang berkesan terhadapkerja-kerja yang dilaksanakan oleh kontraktor dan vendor. Jika kelemahan tersebut tidakdiberi perhatian yang serius dan tidak diperbetulkan, ia boleh menjejaskan pencapaianobjektif aktiviti/program berkenaan serta menjejaskan imej Kerajaan Negeri danperkhidmatan awam.Beberapa Kementerian/Jabatan/Agensi yang terlibat telah mengambil tindakan pembetulanselepas mendapat teguran daripada pihak Audit, namun bagi mengelakkan kelemahan yangsama daripada berulang, langkah pembetulan perlu dibuat secara berterusan. PegawaiPengawal yang terlibat juga perlu mengatur supaya pemeriksaan secara menyeluruhdijalankan untuk menentukan sama ada kelemahan yang sama juga berlaku di program/aktiviti lain yang tidak diaudit dan seterusnya mengambil tindakan pembetulan yangsewajarnya.Kerajaan Negeri juga perlu memantau aktiviti syarikat miliknya untuk memastikan syarikatmewujudkan tadbir urus korporat yang baik, mematuhi undang-undang dan peraturankerajaan, berdaya saing dan memperolehi keuntungan seterusnya berupaya membayardividen kepada Kerajaan Negeri.JABATAN AUDIT NEGARAPutrajaya14 Julai 2009209209