6. Zenbakia - Lea-Artibai Amankomunazgoa

elkarrizketaliburu interesgarriaOso liburu entretenigarria da, bai helduentzat,bai gazteentzat. Filma be egin ebenliburu hau oinarri hartuta: "LA GUERRA DEPAPA"; liburu arina da, atsegina eta errezirakurtekoa. Hiru urteko ume baten bizitzeakontetan deusku, baina egun batekoabaino ez, ohetik jagiten danetik eta oheratzendanera. Arreba txikiari daukatsozanzeloek eragiten dabezan bihurrikeriakazalduko dira liburuan.guztiak izango dira onuragarri.Aurrekoa gorabehera, umeak zeloak badaukaz...Zer egin daiteke eta zer ez da eginbehar?Umeak zeloak daukazala ikusten dogunean,gurasook ez dogu jakiten zer egin, batezbe konturatzen garanean geuk be zeloak eukiizan doguzala umetan; izan be, oraindino bebizi-bizi daukagu etapa hori gugan, zelan edohalan, erreprimiduta euki arren, eta fase horiezin izan dogu behar dan moduan gainditu.Horrek kolokan ipinten dau gure segurtasuna,eta askotan errudun sentitzen gara gure umeakzelotsuak dirala ikusten dogunean.Zeloena nahikoa etapa normala daumearen afektibidadearen eta emozinoen eboluzinoaneta garapenean, baina gainditu beharrekoa;ez dau ardura zeloak lantzean behinazaltzen badira edo arin batean desagertzenbadira; baina, umeen gurasoak geu garanez,arduraz hartu behar doguz jokabide horreek,batez be eguneroko bizitzarako edo umearengarapen normalerako kaltegarriak diranean,edota behin eta barriro azaltzen badira eta zazpiurte egin ostean pasetan ez badira.Zeloak behin eta barriro agertzendiran kasuetan, zelook kalteak eragin leikioeznortasunaren garapen normalari, eta sintomaasko azaldu daitekez: kontrol bako agresibidadea,segurtasunik eza, erregresinoak (umehazitxoak bera baino txikiagoa dan umearenjokabideak itxuratzen ditu, jaten ahora emotekoeskatzen dau, txizak urteten deutso, "altzora"eskatzen dau...), konfiantzarik eza, temosoagertzea eta enbidia.Ez dogu iradokizunen errezeta-moltzoaemon gura, ze inportanteena jarrera orokorranorbereganatzea da, umeak ikusi daian berenortasuna eta familiarena gauza bat eta beradirala; halan eta guzti be, zeloak hezteko iradokizunbat edo beste euki leike kontuan,berbarako:• Oso komenigarria da umeari erakustea, umejaiobarria ez dala amarena edo aitarenabakarrik, "geurea" baino (ume hazitxoaklagundu egin leikie gurasoei jaiobarria janzten,bainetan, etab.).• Ez da komeni behin eta barriro preguntetea"ea maite dauen nebea edo arrebea", edoharegaz pozik badago: hori egin ezkero, presionautaikusiko dau bere burua.• Ume haziaren ohiturak ez aldatzeko ahaleginakegin behar dira.• Ez da sekula be esan behar: "maite eginbehar dozu, nebea (edo arrebea) dozu-eta".Inork ez dau presinopean maite izaten, inorkesanda; etorriko da maitasuna halako batean,denporearen puruz, batez be ume zaharrakjaiobarria mehatxu modura edo gurasoen maitasunarenlehiakide lez ikusteari lagaten deutsonean.Laburrean esanda, ez da ona umea betiagiraka erabiltea edo errudun sentiduarazotea,eta askozaz txarragoa da sentimentu horreekezkutuan gorde eragitea; izan be, inpresinohorrek ondore ikaragarri latzak euki leikez umearennortasunaren garapenean eta neba-arrebenarteko lehia sortu leike etorkizunerako.Jakina danez, beti egongo da zelako edohalako lehia neba-arreben artean, bainaberezko lehia horrek umearentzat kaltegarriez diran mugak euki behar ditu.Askotan entzuten dogu, baita, ume txikiagoekhazitxoagoei zeloak eukiten deutseezala.Horreetan kasuetan, bardinak dira jokatzekoarauak?Galdera ona da hori, ze ia beti ahaztutenjaku "erdiko umea" hiru seme-alaba daukiezanfamilietan, kasurako; ume hori "eguzki epeletakoa"da, ez daukalako seme zaharrenari (liderrari)emoten deutsagun erantzukizunik, ez etaseme txikienaren (etxeko txikerraren) pribilegiorik,ze honek beti eukiten dau mizke hazitakoumearen ospea. Bigarren seme-alaben bizitzeagarraztuten daben beste detaile batzuk bebadira, umeon zeloak eragiten dabenak: semehaziagoakaz behin eta barriro konparetanibiltea, txarrerako gehienetan, eta inoiz beezer barririk estreinau ezin izatea, dan-danajasoten dabelako neba/arreba nagusiarengandik.Gauza bat argi dago: bigarren umeak,gizarteko hartu-emonei jagokenez, taldekoiakizaten dira, errez sugestionetako modukoak, etanahiago leukie maitasuna sarriago erakustea.Zeloak ume txikerrenarenean be azaldudaitekez; ume zaharra dau danatarako eredu:HAREGAZ IDENTIFIKETAN DA. Hori ona izandaiteke, baina kaltegarri be bihurtu leiteke, identifikazinoeta mirespen hori handiegiak diraneaneta identifikazino horrek txikienaren nortasunablokeetan dauenean; orduan, txikiak jokaeraerreaktiboak erakusten ditu:• Gogor heltzen deutso amaren goneari eta "ezdau gura" hazi (hatzamarra txupetan dau, esfinterrakbe ez dauz kontroletan, hizkuntza erregresiboa,etab.).• Neba/arreba zaharragaz daukazan hartu-emonekLEHIA islatzen dabe (asaldatze-sentimentuakareagotzen ditu gurasoen ordezkoa danagintearen aurrean), eta orduan ENBIDIA sortzenda, ze semeak uste izaten dau ordezkotasunhorrek gurasoek seme/alaba zaharra gehiagomaite dabela esan nahi dauela; era berean,baina, txikiak mirespenez begiratzen deutsezaharraren trebezia eta gaitasunei, haren ustezgurasoek nagusiari zeozelako "pribilegioak"emoten deutsiezalako. Enbidia oinarri dauenagresibidade horrek ondokoa dauka ondore:TEMAKERIA, oposizino sistematiko bilakatukodan burugogortasuna.Laburrean esanda: Gure seme-alabenzeloak geuk txikitan izandakoak gogoratuarazoten deuskuez. Sarri askotan familiabarruko aspaldiko lehiak erakusten dabez.Sano inportantea da gure sentimentuen barrijakitea eta umeen sentimenduakaz eta harenerreakzinoakaz adikorrak izatea.Zeloak familia barruan tratetea garrantzizkoada, eta beharrezkoa; halan eta guzti be, batzuetanbeharrezkoa izan leiteke espezialista batekargi emotea be. •CelosEn el caso de que ya se den sentimientos de celoen el niño por el nacimiento de un hermano oalguien cercano más pequeño, hay que saber quelos celos son una etapa relativamente normal de laevolución y desarrollo afectivo y emocional delniño que hay que superar y no tiene importancia silos celos son circunstanciales y pasajeros, pero,como padres, hemos de prestarles atención cuandoalteran la convivencia y el desarrollo normal delniño o sean persistentes y no remitan pasados lossiete años de edad. Se pueden tener en cuentaalgunas sugerencias para manejar los celos, ej.:• Es aconsejable enseñar al niño que el bebé noes sólo de ama y de aita, sino "nuestro" (puedeayudar a los padres a vestirle, bañarle,etc.)•No es bueno que le pregunten constantemente"si quiere a su hermanito", o si está contento conél: esto le hace sentirse presionado.•Tratar de no cambiar la rutina del hermano mayor.• Desechar la frase. "tienes que quererlo porquees tu hermano". Nadie quiere a otra persona porquese lo exigen, el cariño vendrá con el tiempo,sobre todo cuando deja de ver al nuevo hermanitocomo una amenaza o rival en el cariño de lospadres.Egiteko Prest! 6. zenbakia 20 03ko udabarria5