Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12 22/11/2021 ivÈyÈ
www.samajweekly.com
kyrl mgroN AuWqrfKµz ivc vI
BfrI mINh ny qbfhI mcfeI» isrP
iqµnF idnF aµdr p¨ry s¨by ƒ mINh ny
jkV ilaf» s¨by dy 13 ivcoN 10 iËlHy
mINh dI mfr hyT afey» ienHF dsF
iËilHaF ivc 100 qoN 500 imlImItr
df irkfrz qoV mINh ipaf» kImqI
jfnF qoN ibnf GrF, pulF, ryl ptVIaF,
sVkF df kfPI nuksfn hoieaf» kyrl
ivc vI lgBg ieWk hPqf BfrI mINh
krky pµj iËilHaF ivc hVHF, iZWgF
izWgx dIaF GtnfvF ivc zfZf
nuksfn hoieaf»
iesy dy mWdynjær ivcfrn df
svfl ieh hY ik aijhf bymOsmI
vrqfrf ikAuN pYdf hoieaf? mIhF
kfrn hox vfÜf jfnI qy mflI nuksfn
ikAuN hr vfrI vD irhf hY? srkfrF
aqy ienHF dI srmfeydfrf nIqIaF df
ies ivc ikµnf hWQ hY?
pihlF kyrl dI gWl» kyrl ivc
ipCly cfr-pµj sflF qoN lgfqfr
aijhIaF ‘kudrqI’ afÌqF af rhIaF
hn» agsq 2018 dy vWzy hVHF dOrfn
sfZy cfr sO qoN AuWpr lok mfry gey sn
qy arbF rupey dI jfiedfd df nuksfn
hoieaf sI» Aus vyÜy vI bhuq sfry
srkfrI aYlfn hoey sn, KyqI qy
AusfrI sbµDI nym suDfrn dIaF gWlF
kIqIaF sn aqy pWCmI Gft qy lokF ƒ
hVHF dI mfr qoN bcfAux leI d¨rrs
nIqI bxfAux dI gWl hoeI sI pr
2018 mgroN ieh qjvIjæ kfgËF ivc
rih geI aqy mnuWKI qy vfqfvrn pWK
ƒ axgOlf kridaF vWzI pWDr qy
AusfrIaF huµdIaF rhIaF»kyrl ivc
ies sfl dy hVH axikafsy nhIN sn
kudrqI afPqF leI ijæµmyvfr kOx ?
sgoN ienHF bfry keI mfihr sflF qoN
icµqf Ëfhr kr rhy sn» agsq
2011 ivc ivigafnI mfDv gfzigl
dI agvfeI ivc bxI kmytI ny irport
idWqI ijs ivc kyrl, qfimlnfz¨,
krnftk, goaf, mhfrfÈtr qy gujrfq
nfÜ lWgdy pWCmI qt dy krIb
1,60,000 vrg iklomItr ielfky ƒ
sµvydnÈIl ielfkf aYlfnx qy ieWQy ho
rhI gYr kfƒnI KudfeI, pWQr kWZx,
dirafvF ivcoN gYr kfƒnI ryqf kWZx,
jµglF dI qbfhI, pRd¨Èx vfÜI snaq
qy AuWcIaF iemfrqF dI AusfrI rokx
dI isPfirÈ kIqI geI» hor vI keI
ivigafnI aqy mfihr ieho kih rhy
hn» AuNj, ienHF isPfrÈF vWl iDafn
dyx dI QF ieWk hor ivigafnI
ksq¨rIrµgn dI agvfeI ivc ieWk
hor pYnl bxf ky gfzigl kmytI dI
irport dI jFc krvfeI geI» ies
kmytI ny gfzigl kmytI dIaF keI
isPfrÈF ƒ axgOilaF kr idWqf»
ies ny pWCmI qt dy gfzigl kmytI dy
dWsy kuWl ielfky dy ieWk-iqhfeI ihWsy
ƒ sµvydnÈIl ielfkf aYlfnx dI
isPfrÈ kIqI; ies qihq kyrl qt
df ieWk ihWsf hI sµvydnÈIl aYlfinaf
igaf qy ieWQy vI srkfrI imÜIBugq qy
kfƒnI cor-morIaF rfhIN kµm cldy
rhy» kyrl smyq smuWcy pWCmI qt qy
vWzy pWDr qy gYr kƒnI Kxn jfrI hY»
ieWQy pWQr mfPIaf srgrm hY ijs ƒ
mfnv
sWqf df QfpVf hY» sQfnk lokF qy
smfjsyvI sµsQfvF ny ies df keI
vfr ivroD kIqf pr koeI suxvfeI
nhIN hoeI» pRd¨Èx PYlfAux vfÜI
snaq qy rIal aYstyt dy kfrobfr
leI AuWcIaF iemfrqF dI AusfrI vI
vWzy pWDr qy hoeI hY ijs ny kudrqI
sµquln ivc gVbV pYdf kIqI»
iesy qrHF dI qbfhI jµglF,
bnspqIaF dI kIqI geI» bµglOr dI
ieµzIan ieµsIicAUt afP sfieµs
muqfbk 1973 qoN 2016 drimafn
kyrl ivc 9064 vrg iklomItr
jµgl Kqm kIqy jf cuWky hn» qfimlnfz¨
dI aµimRqf X¨nIvristI dy pRoPYsr
rfmBWdrn muqfibk kyrl dy pWCmI
qt qoN vWzy pWDr ’qy jµglF dI ktfeI
qy asfvyN ÈihrIkrn (snaqF qy
AuWcIaF iemfrqF) krky vfqvrn dy
sµquln qy brsfq dy mOsmI sFcy ivc
Kqrnfk qbdIlI afeI hY»
iesy qrHF dI hflq AuWqrfKµz ivc
hY» ieh s¨bf gµgf qy Xmunf ndIaF dy
vihx df ielfkf hY qy vfqfvrn pWKoN
byhWd sµvydnÈIl ielfkf igixaf
jFdf hY» gµgf-Xmunf pRbµD qy isWDyaisWDy
krIb 60 kroV lok inrBr
hn» jdoN 2013 ivc kydfrnfQ ivKy
bWdl Ptx nfÜ 5000 qoN vWD lokF dI
duKd mOq hoeI qF AudoN ies
sµvydnÈIl ielfky ivc cWl rhIaF
‘ivkfs’ srgrmIaF qy keI svfl
AuWTy sn» ieh gWl sfhmxy afeI sI
ik 2013 dy duKFq dy asr ƒ iKWqy
ivc hoeIaF byloVIaF AusfrI XojnfvF
ny byhWd vDf idWqf sI pr ienHF qy gOr
krn dI QF kyNdr srkfr ny dsµbr
2016 ivc 900 iklomItr lµmI
Èfhrfh Xojnf (cfr Dfm) df
AudGftn kIqf ijhVI ies iKWqy leI
‘ivkfs’ dI QF ‘ivnfÈ’ df sbb vDyry
mµnI jf rhI hY»
ies pRfjYkt qihq cfr Dfrimk
sQfnF gµgoqrI, XmunoqrI, bdrInfQ
qy kydfrnfQ ƒ joVn leI vWzy
ÈfhrfhF dI AusfrI kIqI jf rhI hY»
AuQoN dy vfqfvrn ivigafnI BfvyN ies
df ivroD kr rhy hn qy kfƒnI lVfeI
lV rhy hn pr hux qWk sYNkVy eykV
jµgl, dih hËfrF ruWK vWZy jf cuWky
hn qy phfVI cÈimaF dy kudrqI
vhfa ƒ nuksfn phuµicaf hY»
vfqfvrn mihkmy dI iejfËq qoN ibnf
phfVF ƒ isWDf KVHy r¨p ivc kWitaf jf
irhf hY ijs kfrn do-iqµn sflF qoN
iZWgF izWgx dIaF GtnfvF qyjæI nfÜ
vDIaF hn» ieh Xojnf gYr kfƒnI
ies leI hY ik aijhy sµvydnÈIl
ielfky ivc 900 iklomItr lµmIaFcOVIaF
sVkF bxfAux dy vfqfvrn qy
pYx vfÜy asrF sbµDI koeI aiDaYn
nhIN kIqf igaf»
sVkF cOVIaF krn dI ieh Xojnf
isrP AusfrI qWk sImq nhIN» jdoN
ieh rfh bx ky iqafr hoxgy qF AuWc
mWDvrg qy amIrF dIaF D¨µaF
CWzdIaF hËfrF gWzIaF roËfnf
lµGxgIaF qF ies ny ienHF cfr QfvF
dy 50 iklomItr dfiery dy ielfky ƒ
burI qrHF pRBfivq krnf hY» AuWproN
ienHF Xfqr¨aF dI ‘sh¨lq’ leI
Ausrn vfÜy sYNkVy hotlF df nuksfn
vWKrf hY» mfihrF df mµnxf hY ik
ienHF DfmF ƒ jfx vfÜy rfh kfPI sn
qy hux qWk ÈrDfl¨ ieWQy afAuNdy rhy
hn, bÈrqy Auh afpo-afpxy sfDn
hyTF KVHy krn jF ibhqr hY ik lY ky
hI nf afAux»
ieWk crcf ieh vI hY ik aijhy
mOsmI ivgfV aflmI qpÈ df nqIjf
hn» aflmI qpÈ df vrqfrf ijs vI
hWd qWk hY, ies leI vI ajokf srmfeydfrf
ZFcf hI ijæµmyvfr hY ikAuNik
AuWprlI 10% vsoN vWÜoN AUrjf,
kudrqI sfDnF dI kIqI jFdI kuWl
Kpq hyTlI vsoN nfÜoN keI drjn guxf
vDyry hY» sfDnF dI brbfdI AuWprlI
jmfq krdI hY, ies df burf asr
grIb afbfdI ƒ Bugqxf pYNdf
hY»asl ivc, ieh srmfeydfrf ZFcy
df afpf-ivroD hI hY ik ijhVy s¨by jF
Èihr ivc grIb afbfdI df ieWk
ihWsf pIx vfÜy sfP pfxI qoN vI ivrvf
hY, Ausy hI s¨by jF Èihr dy lok hVHF
dI mfr vI JWldy hn» amIr pWKI
srkfrI nIqIaF ny phfVI qy smuµdrI
ielfikaF dIaF aQfh sohxIaF QfvF
ƒ ivgfV ky rWK idWqf hY» ies leI
kudrqI afPqF df Kfqmf sKq
nIqIaF, kfƒnF df mslf nhIN hY sgoN
munfPf kyNdrq srmfeydfrf ZFcy dI QF
mnuWK kyNdrq smfjvfdI pRbµD ƒ dyx
nfÜ juiVaf hoieaf hY» r¨s aqy cIn
dy smfjvfdI qjribaF df ieiqhfs
idKfAuNdf hY ik aijhIaF kudrqI
afPqF leI lokF dI mdd nfÜ pihlF
qoN hI ikvyN Xog pRbµD kIqy jFdy rhy
hn»
kudrq df AujfVf rokx, pRd¨Èx
qy rokQfm, gYr jær¨rI snaq qy
iemfrqF nf bxfAux, jµgl bcfAux qy
hr qrHF dy kudrqI sµquln dI
ibhqrI muqfbk nIqIaF bxdIaF qy
lfg¨ huµdIaF rhIaF hn» loV muqfbk
ndIaF, nihrF dy vihx ƒ moiVaf
jFdf irhf hY» smfjvfd aDIn vI
kudrq qoN sfDn ley jFdy hn pr
mnuWKI smfj dIaF loVF leI ‘kudrq
qoN lY ky kudrq ƒ moVnf’ jF kudrq qoN
lY ky kudrq dI muV-AusfrI ies df
inÈfnf huµdf hY jdik srmfeydfrf
ZFcy aDIn kudrq df AujfVf hI huµdf
hY, ikAuNik hr srmfeydfr kudrq dI
muV-AusfrI ƒ munfPf rihq Pjæ¨l
Krcf smJdf hY» ies krky aWj hVH
pIVqF dI mdd kridaF sfƒ ies
bdlvyN smfijk pRbµD dI idÈf ivc
socxf cfhIdf hY»
sµprk: 98888-08188
krnftk df iksfn aµdoln
pRDfn mµqrI nirµdr modI ny nvyN KyqI
kfƒn vfps lYx df aYlfn krn vyly
dfavf kIqf sI ik dysæ dy bhuqy iksfn
qF kfƒnF dy hWk ivc sn, pr Auh kuJ
ku iksfnF ƒ kfƒnF dy Pfiedy smJf
nhIN sky [ kuJ ku iksfn AunHf dIaF
njærF ivc pµjfb, hirafxf qy pWCmI
X¨ pI dy vWzy iksfn hI hn [ hkIkq
modI jI dI soc dy Ault hY [ ieh TIk
hY ik idWlI dy bfrzrF 'qy morcf lfeI
bYTy iksfnF ivcoN bhuqy pµjfb,
hirafxf qy pWCmI X¨ pI dy hn, pr
ies aµdoln df asr p¨ry dysæ ivc
dyiKaf igaf hY [ p¨rb qoN lY ky pWCm
aqy Dur dWKx dy iksfn idWlI d¨r hox
kfrn ieQy vWzI igxqI ivc puWj nhIN
sky, pr AunHF afpxy rfjF ivc aYksæn
inrµqr kIqy hn [ ies dI imsfl ieWQoN
imldI hY ik kfƒn vfps lYx qoN
bfad krnftk dy iksfnF ny itk ky
bYTx dI QF afpxIaF hornF mµgF ƒ lY
ky aµdoln qyjæ krn df PYslf kIqf hY
[ iksfn jQybµdIaF ny Bfjpf muWK
mµqrI ƒ ikhf hY ik Auh psæ¨aF ƒ
kql krn qoN rokx vflf kfƒn vfps
lYx qoN ielfvf KyqIbfVI Auqpfd mµzI
kmytI (ey pI aYWm sI) aYkt ivc
kIqIaF soDF qy krnftk jæmInI suDfr
aYkt vI vfps lvy [ sqµbr 2020
ivc mµzI aYkt 'c kIqI soD inWjI
KrIddfrF ƒ iksfnF qoN mµzI qoN bfhr
isWDI KrId krn df hWk idµdI hY, ijs
nfl iksfnF ƒ mµzI vfly Bfa nhIN
imldy qy kfrporytI KrIddfr aOxypOxy
rytF 'qy KrId krky luWt krdy hn
[ jæmInI suDfr aYkt ivc soD gYrkfsæqkfrF
ƒ KyqI jæmIn KrIdx dy
Xog bxfAuNdI hY, jdik pihlF
kfsæqkfr hI KrId skdf sI [ dysæivafpI
aµdoln dy drimafn hI s¨bf
srkfr ny dsµbr ivc psæ¨aF dy kqlF
bfry nvF kfƒn lfg¨ kr idWqf, ijs
ivc GWto-GWt 13 sfl purfxIaF mWJF
qy JoitaF ƒ kql kIqf jf skdf hY [
kfƒn dI AulµGxf krn 'qy iqµn qoN sWq
sfl dI kYd aqy 50 hjæfr qoN pµj lWK
qWk df jurmfnf hovygf [ ies kfƒn ny
1964 vfly kfƒn dI QF leI hY [
iksfnF df kihxf hY ik nvyN kfƒn ivc
bldF dy kqlF 'qy vI rok lf idWqI
geI hY [ iksfn hux buuWZy psæ¨ vI vyc
nhIN skdy [ Auh 'gAU-BgqF' dy zroN
ienHF ƒ kyrlf qy goaf nhIN Byj skdy,
ijQy bIP dI Kpq huµdI hY [ iksfn
jQybµdIaF ny hux sµXukq iksfn morcy
vFg iek Jµzy hyT iekWTIaF ho ky 26
nvµbr ƒ kOmI hfeIvyjæ 'qy Drny dyx
df PYslf kIqf hY [ gxqµqr idvs 'qy
vWzf pRotYWst kIqf jfvygf, ijs ivc
lWKF iksfnF dy sæfml hox dI AumId hY
[ Aus idn Auh iqµnF s¨bfeI kfƒnF dy
nuksfn bfry ivsiqœ aiDaYn dIaF
kfpIaF jfrI krngy [ Aus idn s¨by
ivc iksfn pµcfieqF kIqIaF jfxgIaF
[ krnftk ivc iqµn kyNdrI KyqI
kfƒnF iKlfP keI pRotYWst hoey sn [
s¨by dy gµnf iksfn vI duKI hn [ AunHF
ƒ kyNdr srkfr vWloN 50 rupey ryt
vDfAux dy bfad 290 rupey pRqI
kuieµtl imldy hn, jdik AunHF df
kihxf hY ik 320 rupey qF lfgq af
jFdI hY [ krnftk df aµdoln modI ƒ
cfnx kr dyvygf ik kuJ ku iksfn hI
duKI nhIN, dysæ-Br df iksfn Aus
dIaF nIqIaF qoN duKI hY [