dekemberSi Catardeba
dekemberSi Catardeba
dekemberSi Catardeba
- TAGS
- dekembersi
- catardeba
- kheoba.ge
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
xemacn<br />
obis<br />
e<br />
kexvis cixe<br />
qurTis municipalitetis gazeTi. gamodis yoveli Tvis 5 ricxvSi. 2010 weli, seqtemberi, # 10 (17)<br />
TviTonac mTeli saqarTvelo erTi cixea, dagilewia mtero, magram ver agiRia<br />
gilocavT<br />
sveticxovlobas!<br />
`aRdeg,<br />
mxolodSobilo<br />
Cveno, raTa<br />
miveaxlneT svetsa mas<br />
naTlisasa~<br />
mis xeoba 2010<br />
<strong>dekemberSi</strong> <strong>Catardeba</strong><br />
gv.7<br />
ikiTxeT eleqtronuli versia WWW.KHEOBA.GE<br />
gv.4<br />
saqaSeTis CasaxlebaSi<br />
mcxovrebi devnilebi<br />
SeSiT moamarages<br />
devnilTa<br />
namuSevrebis<br />
gamofenas<br />
`qarvaslam~<br />
umaspinZla<br />
gv.4
konfliqtis zona<br />
aiReben Tu ara axalgoreli<br />
qarTvelebi osur pasportebs?!<br />
samxreT oseTis de faqto respublikis xelisuflebam<br />
axalgoris raionis mosaxleobas e.w. samxreT oseTis<br />
moqalaqis pasportis asaRebad erTTviani vada<br />
misca, _ winaaRmdeg SemTxvevaSi, mosaxleobas axalgoris<br />
administraciuli sazRvris gadakveTisas garkveuli<br />
Tanxis gadaxda mouwevs. aseTi erTTviani vada jer<br />
kidev agvistos Tvis dasawyisSi daaweses, Tumca misi<br />
sanqciebi jerac ar amoqmedebula. de faqto samxreT<br />
oseTis Sss-s saemigracio samsaxuris ufrosis soslan<br />
tigievis gancxadebiT, igegmeba, rom e.w. saxelmwifo saz-<br />
Rvris gadakveTisTvis ucxoeTis moqalaqeebs gadasaxadi<br />
dauwesdeT da axalgoris mosaxleobasac am mizeziT<br />
mosTxoves e.w. samxreT oseTis moqalaqis pasportebis<br />
aReba. misi TqmiT, axalgorelebs, romelTa umetesobas<br />
saqarTvelos moqalaqis pasporti aqvs, erTTviani vadis<br />
Sesaxeb sagangebod acnobeben: `am vadis gasvlis Semdeg<br />
im moqalaqeebs, romlebsac samxreT oseTis pasporti ar<br />
eqnebaT, sxva saxelmwifos moqalaqeebad vcnobT. Sedegad,<br />
leningoris raionSi Semosvlisas an raionidan gasvlisas<br />
maT 320 rublis gadaxda mouwevT~, _ ganacxada<br />
tigievma. tigievis mier naxsenebi 320 rusuli rubli<br />
daaxloebiT 20 laris tolia da am Tanxis yoveldRiu-<br />
osi separatistebi saqarTvelosa da cxinvalis regions<br />
Soris arsebuli administraciuli sazRvris<br />
gadalaxvisaTvis e. w. saxelmwifo baJis dasaweseblad<br />
emzadebian. maTi gancxadebiT, yvela adamiani, romelic<br />
ar iqneba e. w. samxreT oseTis moqalaqe, ucxo qveynis<br />
moqalaqed CaiTvleba da sazRvris gadakveTisas baJs gadaixdis.<br />
informacias amis Sesaxeb e. w. samxreT oseTis<br />
beWdvisa da informaciis komiteti avrcelebs. `samxreT<br />
oseTis e. w. Ss saministros saimigracio samsaxuri<br />
saqarTvelosa da samxreT oseTs Soris arsebuli saxelmwifo<br />
sazRvris gadakveTisTvis ucxoeli moqalaqeebisTvis<br />
saxelmwifo gadasaxadis dawesebisTvis emzadeba~,<br />
_ gancxadeba amis Sesaxeb e. w. samxreT oseTis Ss<br />
saministros saimigracio kontrolis Tavmjdomarem soslan<br />
tigievma gaakeTa. `samxreT oseTis Ss saministros<br />
rad gadaxdis saSiSroebis winaSe axalgorSi mcxovrebi<br />
uamravi qarTveli dgas. erT-erTma maTganma, Tamar mearyiSvilma,<br />
radio TavisuflebasTan interviuSi ganacxada,<br />
rom egreT wodebuli samxreT oseTis pasportis<br />
armqone mosaxleobas damatebiT sxva gadasaxadebsac<br />
daakisreben: `gadasaxadebi iqneba imaTTvisac, visac adgilobrivi<br />
Cawera aqvs da ar aqvs pasporti, maTTvisac<br />
fasiani iqneba gadaadgileba da sinaTlis gadasaxadic<br />
maRali iqneba, ise rogorc ucxoeTis moqalaqeebisTvis~.<br />
agvistos dasawyisSi SemoRebuli es wesebi jerjerobiT<br />
mxolod SerCeviTi wesiT moqmedebs da ajarimeben<br />
mxolod upasporto da adgilobrivi Caweris armqone<br />
zogierT moqalaqes. yoveldRiurad axalgoris administraciul<br />
sazRvars daaxloebiT 500 adamiani gadakveTs.<br />
regionis mosaxleoba saqarTvelos xelisuflebisagan<br />
konkretul reagirebas moiTxovs, pasuxs elis Tbilisisgan<br />
imis Sesaxeb, aiRon Tu ara egreT wodebul samxreT<br />
oseTis moqalaqis pasporti. maT satkivarze regionis<br />
mkvidri Tamar mearyiSvili saubrobs: `aqaurebs aqvT<br />
aRebuli meore piradobis mowmobebi. me ar minda aseTi<br />
nabiji gadavdga. me mainteresebs, ras mTavazobs xelisufleba<br />
_ davtovo axalgori Tu davtovo piradobis<br />
mowmoba~. aseT kiTxvebze saqarTvelos xelisuflebis<br />
pozicias teritoriuli mTlianobis aRdgenis sakiTxTa<br />
droebiTi saparlamento komisiis Tavmjdomare SoTa<br />
malaSxia gamoxatavs: `saokupacio reJimis da marionetuli<br />
reJimis sxvadasxva gamoxtomebze ayolas azri ar<br />
aqvs. Cven erTi SegviZlia da amas vakeTebT, rom Cven mier<br />
kontrolirebad teritoriebze ganvaTavsoT es adamianebi<br />
da umetesobas saxlebi ukve aqvs. meore meqanizmia<br />
is, rom yvela saerTaSoriso doneze iqnes gatanili es<br />
sakiTxi~. samxreT oseTis TviTgamocxadebuli respublikis<br />
xelisuflebis informaciiT, e.w. samxreT oseTis<br />
pasportebis gacema 15 oqtombramdea SeCerebuli. Sesabamisad,<br />
Wirs imis garkveva, rodis daiwyeba erTTviani<br />
vadis aTvla _ gancxadebis gamoqveynebis momentidan Tu<br />
15 oqtombridan.<br />
osi separatistebi “saxelmwifo` sazRvris<br />
gadakveTisTvis baJs aweseben<br />
saimigracio samsaxuri leningoris (axalgoris) raionis<br />
mcxovreblebs informacias awvdis imis Sesaxeb, rom<br />
dawesda erTTviani vada samxreT oseTis moqalaqis pasportis<br />
asaRebad. aRniSnuli vadis gasvlis Semdeg, is<br />
moqalaqeebi, romlebsac ar eqnebaT samxreT oseTis moqalaqis<br />
pasporti, aRiarebulni iqnebian ucxo saxelmwifos<br />
moqalaqeebad. Sesabamisad, leningorSi (axalgori)<br />
Sesvlisas da gamosvlisas maT mouwevT saxelmwifo<br />
gadasaxadis gadaxda 320 rusuli rublis odenobiT~, _<br />
acxadebs Tigievi. misi TqmiT, axalgoris raionSi yvela<br />
saWiro dokumentis misaRebad yvela pirobaa Seqmnili.<br />
`mcxovreblebisaTvis ar aris aucilebeli cxinvalis<br />
sapasporto magidaSi misvla. sacxovrebel adgilze<br />
aris saSualeba, rom yvela aucilebeli dokumenti miiRo~,<br />
_ acxadebs Tigievi.<br />
2<br />
cxinvalSi ganadgurebuli<br />
ucxouri presa da<br />
damoukideblobis dRe<br />
20 seqtembers cxinvalSi samxreT oseTis damoukideblobis<br />
gamocxadebidan me-20 wlisTavs aRniSnaven.<br />
sadResaswaulo RonisZiebebs defaqto respublikis<br />
dedaqalaqSi adgilobrivi mediis garda mxolod rusuli<br />
media aSuqebs. sxva qveynebis mediasaSualebebis<br />
warmomadgenlebs defaqto respublikaSi Casvlis interesi<br />
ar gamouCeniaT. kviras saRamos specialuri<br />
preskonferencia defaqto respublikis prezidentma<br />
eduard kokoiTma gamarTa, romelmac samxreT oseTis<br />
politikur-ekonomikur perspeqtivebze isaubra. man<br />
moulodneli gancxadeba samxreT da CrdiloeT oseTis<br />
gaerTianebis perspeqtivaze da ruseTis federaciasTan<br />
erTiani oseTis saxiT mokavSire respublikis integraciaze<br />
gaakeTa. eqspertebis azriT, afxazeTisgan gansxvavebiT,<br />
kokoiTim suverenitetze uari Tqva.<br />
20 wlis win samxreT oseTis avtonomiuri olqis<br />
saxalxo deputatTa sabWom „samxreT oseTis demokratiuli<br />
respublikis daarsebis Sesaxeb~ gadawyvetileba<br />
da `erovnuli suverenetetis deklaracia~ miiRo. manamde,<br />
igive sabWom 1989 wlis 10 noembers samxreT<br />
oseTis avtonomiuri olqis statusi avtonomiuri respublikis<br />
statusamde gazarda, saqarTvelos respublikis<br />
SemadgenlobaSi. es gadawyvetileba maSin saqarTvelos<br />
umaRlesma sabWom arakonstituciurad cno<br />
da gaauqma. 20 seqtembers ki defaqto respulikaSi<br />
dawyebuli moZraobis `adamon nixasis~ iniciativiT avtonomiuri<br />
olqis saxalxo deputatebma sabWoTa kav-<br />
Siris SemadgenlobaSi samxreT oseTis demokratiuli<br />
respublikis daarsebis gadawyvetileba miiRes, rasac<br />
pirveli qarTul-osuri konfliqti mohyva. es konfliqti<br />
ki didi xnis ganmavlobaSi periodulad mwvavdeboda.<br />
bolo aseT dapirispirebas, 2008 wlis agvistos, saqarTvelos<br />
teritoriaze ruseTis armiis SemoWra mohyva,<br />
romlis Semdegac samxreT oseTis TviTgamocxadebuli<br />
damoukidebloba ruseTis federaciam aRiara. bolo ori<br />
wlis ganmavlobaSi cxinvalis saxelmwifoebrioba ruseTis<br />
garda naurum, nikaraguam da venesuelam cno.<br />
cxinvalis politikuri elita miiCnevs, rom maTi<br />
damoukideblobis araRiareba dasavleTis mier samxreT<br />
oseTis winaaRmdeg warmoebuli sainformacio omis<br />
Sedegia, romelsac qarTuli da dasavluri media aqtiurad<br />
axorcieleben. defaqto respublikis parlamentis<br />
spikeri stanislav koCievi miiCnevs, rom sainformacio<br />
omi isev grZeldeba, evropuli sazogadoeba ki iqauri<br />
mediis zegavlenis qveSaa. damoukideblobis dRisadmi<br />
miZRvnili RonisZiebebis farglebSi, samxreT oseTis<br />
parlamentis wevrebma da axalgazrduli organizaciebis<br />
warmomadgenlebma damwvari parlamentis Senobis win<br />
egreTwodebuli tyuilis kedeli aRmarTes, romelzec<br />
iseTi gamocemebi gamoakres rogoricaa „vaSington posti~,<br />
„taimsi~, „vol strit journali~. Semdeg ki „simarTlis<br />
CaquCiT~ es kedeli, gazeTebTan erTad, adgilobrivma<br />
axalgazrdebma daSales. sainformacio blokadis<br />
garRvevas cxinvalSi aseTi originaluri aqciebiT apireben.<br />
aRsaniSnavia, rom defaqto respublikis xelisuflebis<br />
kritika sul ufro xSirad rusul mediaSic<br />
Cndeba, magram tyuilis kedelze rusuli gamocemebi ar<br />
gamoukravT.<br />
goga afciauri, gori<br />
rusma okupantebma<br />
saqarTvelos axali<br />
teritoriebi mitaces<br />
okupantebma axali teritoriebis mitaceba 28 seqtembers<br />
diliT daiwyes, swored im dros, rodesac<br />
malaSxia ganixilavda gaeros ganviTarebis programis<br />
mudmiv warmomadgenelTan saqarTveloSi jeims makgoldrikTan<br />
sazRvrispira soflebis gamagrebisa da mosaxleobis<br />
daxmarebis sakiTxebs. SegaxsenebT, rom Sinagan<br />
saqmeTa saministros informaciiT, dilis saaTebSi<br />
ruseTis saokupacio jarebma Sida qarTlSi damatebiTi<br />
teritoriis dakaveba da okupaciis xazis win gadmoweva<br />
daiwyes. misive ganmartebiT, ruseTis uSiSroebis federaluri<br />
samsaxuris danayofebi `sazRvris demarkaciis~<br />
ukanono samuSaoebs (armaturis Zelebs arWoben) soflebSi<br />
qvemo da zemo niqozSi, dicSi, arboSi da qordSi<br />
atareben. Sss-s monacemebiT, am droisaTvis sofel qvemo<br />
niqozSi mitacebulia 25 heqtari sasoflo-sameurneo<br />
miwa; dicSi ukanono moniSvnis iqiT aRmoCnda 3 ojaxis<br />
kuTvnili saxlebi da erT-erTi ojaxis xexilis baRis<br />
naxevari, aseve saZovrebi, sarwyavi arxi da axalgakeTebuli<br />
wylis WaburRili; arboSi okupantebma mosaxleobis<br />
kuTvnili sasoflo-sameurneo nakveTebi (sul _ 5<br />
heqtari) daikaves, xolo qordSi _ naxevari heqtari<br />
kerZo sasoflo-sameurneo nakveTi. misive informaciiT,<br />
am droisTvis ukanono `demarkacia~ sofel zemo<br />
niqozSic mimdinareobs.
siaxleebi<br />
volter kelini: `mTavrobam maqsimaluri Zalisxmeva<br />
gamoiyena devnilTa mdgomareobis gasaumjobeseblad“<br />
gaeros generaluri mdivnis<br />
specialurma warmomadgenelma<br />
devnilTa uflebebis<br />
dacvis sakiTxebSi volter<br />
kelinma „qorTiard meriotSi“<br />
„devnilTa grZelvadiani gadawyvetilebebis<br />
CarCo dokumentis“<br />
prezentacia gamarTa. rogorc<br />
kelinma aRniSna, devnilTa<br />
sacxovrebeli pirobebis gaumjobesebis<br />
mxriv saqarTveloSi<br />
sakmaod didi progresia, Tumca,<br />
devnilTa dasaqmeba da dabruneba<br />
mTavar problemad rCeba. CarCo<br />
dokumenti exeba devnilTa grZeladian<br />
gansaxlebas, usafrTxoebasa<br />
da uSiSroebas, Semosavlis<br />
wyaroebisadmi xelmisawvdomobasa<br />
da dasaqmebas, sazogadoebriv<br />
saqmianobebSi monawileobas<br />
diskriminaciis gareSe, marTlmsajulebis<br />
xelmisawvdomobas,<br />
integraciasa da sxva sakiTxebs.<br />
RonisZieba okupirebuli teritoriebidan<br />
iZulebiT gadaadgilebul<br />
pirTa, gansaxlebisa da<br />
ltolvilTa ministrma koba<br />
subelianma gaxsna. aseve sityviT<br />
gamovodnen gaeros rezident<br />
koordinatori jemi makgoldriki<br />
da glukis (gaeros<br />
ltolvilTa umaRlesi komisariati)<br />
warmomadgeneli saqarTveloSi<br />
piter nikolausi.<br />
volter kelini saqarTveloSi<br />
4 dRiani vizitis farglebSi<br />
devnil mosaxleobasac Sexvda.<br />
dainteresda maTi cxovrebis pirobebiT<br />
da xelisuflebis mier<br />
devnilTa mimarT saxelmwifo<br />
gegmis ganxorcielebiT. misi Sefaseba<br />
Semdegia: „saqarTveloSi<br />
2005 wlis <strong>dekemberSi</strong> Camovedi,<br />
devnilTa ramdenime TavSesafari<br />
vnaxe da im pirobebiT Sokirebuli<br />
viyavi. ar SegveZlo, maT<br />
dabrunebas davlodebodiT. saqarTvelos<br />
mTavrobasTan aqtiuri<br />
TanamSromlobiT SevTanxmdiT,<br />
rom miRebuliyo devnilTa<br />
mimarT strategia. exla ki<br />
vxedav, rom sakmaod didi progresia.<br />
saqarTvelos mTavrobam<br />
maqsimaluri Zalisxmeva gamoiyena<br />
devnilTa mdgomareobis gasaumjobeseblad.<br />
es dokumenti –<br />
devnilTa samoqmedo gegma, aris<br />
cocxali, cvalebadi dokumenti,<br />
romelic realur mdgomareobas<br />
Seesabameba. adamianebi arian<br />
reintegrirebulebi, maTTvis<br />
xelmisawvdomia ganaTleba, jandacva,<br />
Tumca mTavar survilad<br />
dabruneba rCeba, rac grZelvadiani<br />
gadawyvetilebebis mniSvnelovani<br />
nawilia.“ kelinma<br />
aseve aRniSna, rom strategiis<br />
SemuSavebaSi yvela dainteresebuli<br />
piri iyo CarTuli, maT<br />
Soris arasamTavrobo seqtoric.<br />
rac Seexeba devnilTa Semosvlis<br />
wyaros, misi SefasebiT, aRniSnuli<br />
saqarTvelos mTavrobis<br />
umTavresi amocanaa: „sacxovrebliT<br />
uzrunvelyofa ar aris<br />
mTavari, unda moxdes kombinacia<br />
gansaxlebisa da Semosav-<br />
lis wyaroebis, raSic saqarTvelos<br />
mTavrobas saerTaSoriso<br />
sazogadoeba gverdSi daudgeba.“<br />
okupirebuli teritoriebidan<br />
iZulebiT gadaadgilebul pirTa,<br />
gansaxlebisa da ltolvilTa<br />
ministrma koba subelianma ki<br />
aRniSna, rom devnilTa dasaqmeba<br />
saxelmwifos prioritetia da<br />
donorebis erT-erTi rekomendaciac<br />
swored es gaxlavT: „saxelmwifom<br />
devnilebis farTebiT<br />
da binebiT uzrunvelyofis maStabebi<br />
gazarda. rekomendaciis<br />
mTavari mesiji iyo, donorma<br />
organizaciebma dasaqmebis programebi<br />
devnilTa farTebiT<br />
uzrunvelyofis Sesabamisad<br />
gazardon, rom dasaqmebis alternativa<br />
hqondeT. saubaria,<br />
igive treningebze, kvalifikaciis<br />
amaRlebasa da sxva aqtivobebze.<br />
mTavari mesiji swored<br />
devnilTa dasaqmeba iyo.“<br />
devnilTa mimarT samoqmedo<br />
gegmis ganxorcielebaSi miRweul<br />
warmatebebze glukis<br />
warmomadgenelma piter nikolausmac<br />
isaubra. misi TqmiT:<br />
„saqarTvelos mTavrobam Zalian<br />
didi Zalisxmeva gawia, rom<br />
devnilebi sacxovrebeli far-<br />
TebiT uzrunveleyo. Cven viyaviT<br />
samegreloSi, sadac vnaxeT<br />
devnilebisTvis aSenebuli umaRlesi<br />
xarisxis Senobebi. isini<br />
marTlac karg pirobebSi cxovroben,<br />
Tumca dasaqmebas uCivian.“<br />
gaeros rezident-koordinatorma<br />
jemi makgoldrikma ki aRniSna,<br />
rom devnilebi naklebad unda<br />
iyvnen damokidebuli Semweobebsa<br />
da saxelmwifo daxmarebebze.<br />
kosovoSi dagegmil Sexvedraze monawileobas<br />
,,xeobis macne~-s` Jurnalistic miiRebs<br />
kosovoSi dagegmil Sexvedraze,<br />
romelic oqtombris<br />
pirvel naxevarSi, erTi kviris<br />
ganmavobaSi gagrZeldeba `xeobis<br />
macnes~ Jurnalisti nino<br />
CibCiuric miiwvies. ` _ Sexvedras<br />
datvirTuli ganrigi<br />
eqneba. monawileebi Sexvedris<br />
momentidan daiwyeben muSaobas.<br />
misi mizania _ ndobisa da<br />
urTierTobis Seneba, Seqmnili<br />
problemebisa da gamosavlis irgvliv<br />
maRalprofesiul doneze<br />
saubari, konfliqturi qveynebis<br />
gamocdilebis gacnoba da gaanalizeba.<br />
arsebobs garkveuli<br />
kriteriumebi, romliTac xdeba<br />
monawileTa SerCeva, magram<br />
yvelaze mTavari is aris, rom<br />
erTmaneTs axalgazrda profesionalebi<br />
xvdebian.~ _ acxadebs<br />
proeqtis koordinatori Ti-<br />
naTin asaTiani. proeqti 2008<br />
wlis saomari movlenebis Semdeg<br />
daiwyo. es aris kompleqsuri<br />
procesi _ saswavlo viziti da<br />
dialogi. igi germaniis sagareo<br />
saqmeTa saministros dafinansebiT<br />
mimdinareobs. iniciatorebi<br />
ki konfliqtebisa da molaparakebebis<br />
saerTaSoriso centri<br />
da berkofis samSvidobo centri<br />
fondi arian.<br />
TinaTin asaTiani: Cvens organizacias<br />
didi gamocdileba aqvs<br />
saxalxo diplomatiis mimar-<br />
TulebiT. dReisaTvis, Cveni muSaobis<br />
safuZvelze kidev erTi<br />
proeqti dafinansda (UNDP), romelic<br />
Sexvedrebsa da saerTa-<br />
Soriso treningebs moicavs. Cven<br />
vTvliT, rom aseTi tipis urTierToba,<br />
problemebze saubari<br />
da maTi profesionalur doneze<br />
ganxilva _ konfliqtebis Tavidan<br />
aridebasa da mSvidobiani<br />
momavlisaTvis saZirkvlis<br />
Cayras emsaxureba.<br />
nino CibCiuri: ` _ CemTvis<br />
Zalian mniSvnelovania msgavsi<br />
saxis SexvedrebSi monawileobis<br />
miReba. yvelaze mTavari aris is,<br />
rom sxvadasxva qveynis, magram<br />
saerTo profesiis mqone adamianebi<br />
kontaqtisa Tu dialogis<br />
danergvis da urTierTobis<br />
damyarebis mizniT vikribebiT.<br />
moxaruli var, rom erTi kviris<br />
ganmavlobaSi meqneba, Cems afxaz<br />
da os kolegebTan gasaubrebisa<br />
da maTTan konkretul sakiTxebze<br />
msjelobis saSualeba. Zalian<br />
sainteresoa aseve maTi<br />
Sexedulebebi da mosazrebebi<br />
arsebuli konfliqtebis daregulirebasTan<br />
dakavSirebiT.<br />
2008 wlis agvistos omSi me<br />
momiwia Cemi profesiuli movaleobis<br />
Sesruleba da msurs<br />
kosovoSi Sekrebil sazogadoebas<br />
gavacno da kadrebiT vuCveno<br />
Tu raxdeboda maSin Cem mSobliur<br />
qalaqSi da maTganac movismino<br />
aRniSnulTan dakavSirebiT<br />
gansxvavebuli informaciebi.<br />
vfiqrob dagegmili Sexvedra<br />
urTierTkolegialobis damyarebisa<br />
da Semdeg misi ganviTarebis<br />
TvalsazrisiT sakmaod<br />
nayofieri aRmoCndeba.<br />
organizacia, romelic aRni-<br />
Snul vizits uzrunvelyofs<br />
1990 wlidan uZRveba da monawileobs<br />
sxvadasxva donis<br />
arasamTavrobo SexvedrebSi da<br />
molaparakebebSi.<br />
3<br />
aSS-s elCi Sida qarTlis<br />
gubernators Sexvda<br />
aSS-s elCi jon basi Sida<br />
qarTlis gubernators zurab<br />
arsoSvils Sexvda. Sexvedra<br />
gacnobiTi xasiaTisa iyo da<br />
saubari Seexo regionSi arsebul<br />
viTarebas, problemebs da<br />
maTi gadaWris gzebs. elCma regionis<br />
problemebis mogvarebaSi<br />
CarTvaze isaubra<br />
`gubernatorTan Sexvedrisas<br />
visaubreT problemebze, ganvixileT<br />
regionis samomavlo gegmebi.<br />
saubari Seexo regionisTvis<br />
erT-erT mniSvnelovan dargs<br />
soflis meurneobas da im gegmebs<br />
da programebs, romliTac<br />
gaTvaliswinebulia sairigacio<br />
qselebis aRdgena. vfiqrob es<br />
Zalze mniSvnelovani iqneba adgilobrivi<br />
glexebisa da fermerebisaTvis,“<br />
ganacxada Sexvedris<br />
dasasruls jon basma.<br />
saqarTvelos prezidentma,<br />
mixeil saakaSvilma koba subelianTan<br />
da cezar CoCelTan<br />
erTad werovanis mimdebare<br />
teritoriaze, qarTul-Sveicaruli<br />
erToblivi sawarmo<br />
`berta~-Si mimdinare samSeneblo<br />
samuSaoebi daaTvaliera.<br />
sawarmo sayofacxovrebo<br />
moxmarebisa da higienuri<br />
saSualebebis produqtebis<br />
pirveli mwarmoebeli iqneba<br />
samxreT kavkasiaSi. sawarmoSi<br />
werovanSi mcxovrebi devnilebi<br />
dasaqmdnen da dasaqmebul-<br />
Ta ricxvi kidev gaizrdeba.<br />
prezidentma aRniSna, rom es<br />
naTeli magaliTia, Tu rogor<br />
sruldena devnilebis mimarT<br />
arsebuli dapirebebi: `Cven<br />
maT davpirdiT, rom eqnebodaT<br />
sacxovrebeli saxlebi, eqnebodaT<br />
miwa da aucileblad<br />
iqnebodnen dasaqmebulebi. am<br />
mTis iqiT Semomdgari arian<br />
okupantebi uzarmazari Sesa-<br />
Zleblobebis mqone qveynidan,<br />
magram iseTive maTxovrul<br />
da CamoZonZil cxovrebas<br />
agrZeleben, rogorc aqamde<br />
cxovrobdnen. maT pirvelad<br />
dainaxes da gaukvirdaT, rogor<br />
aSenda aq saxlebi. Semdeg<br />
dainaxes damuSavebuli<br />
,,Zalian mniSvnelovani iyo<br />
Cveni megobris, amerikis elCis<br />
viziti Sida qarTlSi. elCi<br />
gaecno yvela im problemas, rac<br />
dRes Sida qarTlSi dgas. is<br />
dainteresebulia monawileoba<br />
miiRos Cveni regionis problemebis<br />
gadawyvetaSi, visaubreT<br />
samomavlo gegmebze da aqtiur<br />
TanamSromlobaze“ aRniSna<br />
zurab arsoSvilma.<br />
prezidentma werovanSi<br />
sawarmo daaTvaliera,<br />
sadac devnilebi dasaqmdnen<br />
miwebi da axla xedaven, rogor<br />
Sendeba am mTaze amxela<br />
sawarmo. realurad es aris<br />
mniSvnelovani politikuri<br />
signali _ ori mTis ambavi~.<br />
prezidenti aseve dainteresda,<br />
mcxeTa-mTianeTis mxareSi<br />
aSenebul sawarmoebSi ramdeni<br />
devnili dasaqmda. okupirebuli<br />
teritoriebidan iZulebiT<br />
gadaadgilebul pirTa,<br />
gansaxlebisa da ltolvilta<br />
ministris, koba subelianis<br />
informaciiT, 9 qarxanaSi am<br />
etapze dasaqmebulia 700-mde<br />
devnili. „prezidentis iniciativa<br />
iyo, rom sajaro samsaxurSi<br />
momuSave devnilebisTvis,<br />
romlbic rusul okupaciamde<br />
muSaobdnen, samuSao adgilebi<br />
SegvenerCunebina. Tu devmili<br />
TamaraSenSi sajaro<br />
samsaxurSi muSaobda, Stati<br />
gadmogvetana da sadac CavasaxleT<br />
iq gaegrZelebina muSaoba.<br />
2008 wlis noemberSi es<br />
ukve Sesrulda. amas daemata<br />
kerZo seqtorSi dasaqmebulTa<br />
raodenobac da procesi grZldeba.<br />
am etapze mcxeTa-mTiane-<br />
Tis mxareSi aSenebul sawarmoebSi<br />
dasaqmebulia 700-mde<br />
devnili.
siaxleebi<br />
germaneli Jurnalistebi<br />
maTi mTavrobis mier<br />
aSenebuli kotejebis<br />
xarisxiT dainteresdnen<br />
saqarTveloSi vizitad myofi germaneli Jurnalistebi<br />
Sida qarTlis politikur-ekonomikuri<br />
mdgomareobiT dainteresdnen. germaniis wamyvani<br />
gazeTebis da satelevizio arxebis Jurnalistebi<br />
da umaRlesi saswavleblebis warmomadgenlebi jer<br />
ergneTSi Cavidnen da adgilobriv mosaxleobas<br />
Sexvdnen.ergneTelebma ucxoel stumrebs, omis droindeli<br />
ambebi uambes da dRevandeli sacxovrebeli<br />
pirobebis Sesaxeb esaubrnen. germanel Jurnelistebs<br />
yvelaze metad germaniis mTavrobis mier<br />
gorSi aSenebuli devnilTa dasaxlebis macxovreblebis<br />
azri ainteresebdaT. germaniis mTavrobis<br />
mier aSenebul kotejebSi Casaxlebuli iZulebiT<br />
gadaadgilebuli pirebis problemebi maT adgilze<br />
moismines da gakvirvebulni darCnen, roca<br />
kedlebdabzaruli kotejebi naxes. aseT mdgomareobaSi<br />
araerTi koteji aRmoCnda. bzarebi, rogorc<br />
gare fasadze, ise SigniT, kedlebze Cans. zogierT<br />
kotejs ki bzarebi ukve saZirkvelSic gauCnda.<br />
ucxoeli Jurnalistebi gakvirvebisgan Tavs aqeTiqiT<br />
aqnevdnen da varaudobdnen, rom geologiurma<br />
problemebma iCina Tavi. devnilTa dasaxleba mTis<br />
ZirSia aSenebuli, niadagi Tixa-miwiania. ucnobia<br />
aSenebamde moxda Tu ara gruntis geologiuri<br />
Seswavla. xarvezebis gamosasworeblad devnilebi<br />
daxmarebas isev germaniis mTavrobas sTxoven.20ze<br />
metma Jurnalistma devnilTa dasaxlebaSi<br />
saaTze metxans dahyo, maT uamravi kiTxva dasves.<br />
devnilebisgan Seityves, rom gadauWrel problemad<br />
maTi dasaqmeba, socialuri da sacxovrebeli pirobebis<br />
gaumjobeseba rCeba. stumrebs mTeli vizitis<br />
ganmavlobaSi konfliqtologi paata zaqareiSvili<br />
axlda, romelmac aRniSna, rom germanuli mediis<br />
interesi saqarTvelos mimarT yoveldRiurad izrdeba<br />
da maT yvelaze metad is ainteresebT, Tu<br />
rogor viTardeba omis Semdeg qveyana, romelic<br />
ucxour finansur daxmarebas iRebs. stefani finki<br />
maincis televiziis Jurnalistia. misi dakvirvebiT<br />
omgadatanili adamianebi, miuxedavad socialuri<br />
gaWirvebisa, mainc Tbilebi da stumarTmoyvareni<br />
arian. finki umarav devnils Sexvda, erTi periodi<br />
jgufs gamoeyo da igvianebda, magram, bolos,<br />
moxarSuli simindiT xelSi gamoCnda da maspinZeli<br />
devnilebis mimarT samadlobeli sityvebi ar<br />
daiSura. germanelma Jurnalistebma qarTlSi samuSao<br />
viziti ukve daasrules, dRes maT regionis<br />
istoriuli Zeglebi da RirSesaniSnavi adgilebi<br />
moinaxules.<br />
niqozis wm. aleqsandre<br />
oqropiriZis saxelobis<br />
skolaSi axali<br />
saswavlo weli daiwyo<br />
niqozis wm. aleqsandre oqropiriZis saxelobis<br />
skolis moswavleebs axali saswavlo wlis dawyeba<br />
miuloces poloneTis elCma ursula doroSevskam da<br />
Sida qarTlis gubernatorma zurab arsoSvilma. niqozisa<br />
da cxinvalis eparqiasTan arsebuli skola gasul<br />
wels meufe isaias iniciativiT dafuZnda. skolaSi cxinvalis<br />
mosazRvre soflebSi mcxovrebi bavSvebi euflebian<br />
qarTul da ucxo enebs, animacias da xelovnebis<br />
sxvadasxva dargebs. meufis gancxadebiT, skolaSi gasul<br />
wels 40 moswavle iyo. wels ki maTi ricxvi 80-mde<br />
gaizarda. poloneTis saelCos finansuri daxmarebiT<br />
skolaSi gaxsnilia saxviTi xelovnebis da animaciuri<br />
filmebis wre.<br />
nino CibCiuri<br />
saqaSeTis CasaxlebaSi mcxovrebi<br />
devnilebi SeSiT moamarages<br />
sareabilitacio<br />
samuSaoebi daiwyo<br />
devnilTa dasaxlebebSi sareabilitacio samuSaoebi<br />
daiwyo. 2008 wlis agvistos omis dros didi da patara<br />
liaxvis xeobidan iZulebiT gadaadgilebuli pirebi<br />
maTTvis aSenebul kotejebSi Seasaxles. swrafad da uxarisxod<br />
aSenebulma sacxoveblebma ori welic ver ga-<br />
Zlo da ukve sareabilitacio samuSaoebi gaxda saWiro.<br />
kotejebis kedlebi daibzara, kar-fanjara deformirda,<br />
saxuravidan wyali Cavida. RarebgaCenili iatakidan ki<br />
balaxi da mwerebi amodiodnen.<br />
sofel karaleTTan kotejebi samSeneblo kompaniam<br />
„blok jorjiam“ aaSena. am kompanias valdebuleba<br />
hqonda aRebuli, rom gamovlenil xarvezebs erTi wlis<br />
ganmavlobaSi gamoasworebda. miuxedavad imisa, rom<br />
kotejebi aSenebidan male dazianda, samSeneblo kompaniisTvis<br />
pirobis Sesruleba aravis mouTxovia. TiTqmis<br />
ori wlis Semdeg ki sariabilitacio samuSaoebisTvis<br />
damatebiT 6 milioni gamoiyo. municipaluri ganviTarebis<br />
fondis mier gamocxadebul tenderSi ki kompania<br />
„dajim“ gaimarjva. devnilebs hpirdebodnen, rom sareabilitacio<br />
samuSaoebi ivlisSi daiwyeboda, magram „dajis“<br />
mSeneblebi dasaxlebaSi mxolod axla Sevidnen.<br />
devnilebis sayofacxovrebo pirobebTan dakavSirebiT<br />
monitoringi Caatara axalgazrda iuristTa asociaciam.<br />
maT angariSSi samSeneblo kompania `blok jorjias~<br />
mxridan nakisri valdebulebebis Seusruleblobazea<br />
saubari. iuristTa asociaciis goris ofisis xelmZ-<br />
Rvanels qeTi bebiaSvils miaCnia, rom saqme Tanxebis<br />
aramiznobriv xarjvasTan gvaqvs, radgan xelisuflebas<br />
„blok jorjiasTvis“ unda moeTxova xarvezebis gamosworeba<br />
da sareabilitacio samuSaoebisTvis damatebiTi<br />
finansebi aRar unda gamoeyo.<br />
kotejebis sareabilitacio samuSaoebi neli tempiT<br />
mimdinareobs. jer mxolod ramdenime kotejia SekeTebuli.<br />
remontis dros devnilebs aveji gareT uwyviaT,<br />
axla isini cas SiSiT Sehyureben. sinoptikosebis prognoziT,<br />
gawvimdeba, acivdeba da iZulebiT gadaadgilebuli<br />
pirebi axali problemis winaSe aRmoCndebian. maTi<br />
varaudiT, Tu reabilitacia aseTi tempiT gagrZelda,<br />
zamTars gareT Sexvdebian da isev svel kotejebSi mouwevT<br />
Sesvla. xelSekrulebis Tanaxmad kompaniam samuSaoebi<br />
noemberSi unda daasrulos.<br />
nino CibCiuri<br />
4<br />
Sida qarTlis gubernatoris zurab arsoSvili<br />
da saqarTvelos parlamentis wevri badri basiSvili<br />
saqaSeTis devnilTa dasaxlebas stumrobdnen. xelisuflebis<br />
warmomadgenlebma CasaxlebaSi mcxovreb<br />
rusuli agresiis Sedegad dazaralebul 100 ojaxs gamosazamTreblad<br />
SeSa Cautanes da maTi sacxovrebeli<br />
pirobebs da problemebs adgilze gaecnen. 2008 wlis<br />
rusuli agresiis Sedegad cxinvalis regionidan devnili<br />
ojaxebi 10 adgilas arian kompaqturad Casaxlebulni<br />
goris municipalitetis teritoriaze. aqedan<br />
3 Casaxleba _ skra, xurvaleTi da saqaSeTi bunebrivi<br />
airiT ar maragdeba. amitom gubernatoris da xeobis<br />
maJoritari deputatis iniciativiT samive CasaxlebaSi<br />
mcxovrebi 325 ojaxi wels gamosazamTreblad SeSas<br />
periodulad ufasod iRebs.<br />
wignebis gareSe<br />
wels devnili bavSvebis didi nawili wignebis gareSe<br />
darCa. gansakuTrebiT mZime mdgomareobaSi aRmoCndnen<br />
is devnili ojaxebi, saidanac skolaSi orze meti<br />
bavSvi dadis, zogierTma devnilma axali wignebis SeZena<br />
saerTod ver SeZlo da naTxovar saxelmZRvaneloebs<br />
qseroqsis aparatze iRebs, nawilma ki meoradi wignebi<br />
SeiZina. gasuli wlisgan gansxvavebiT, devnili moswavleebisTvis<br />
wels wignebi aravis miucia. devnilebi<br />
bavSvebis mxolod mcire nawils daaxvedres wignebi<br />
skolaSi, es im ojaxebis Svilebi arian, romlebsac socialurad<br />
daucvelTa kategoriaSi 57 aTas qulaze<br />
naklebi hqondaT. goris saganmanaTleblo resurscentris<br />
xelmZRvaneli giorgi xorbalaZe acxadebs, rom<br />
socialurad daucvelebs ganacxadi skolebSi wignebis<br />
miRebis Taobaze 12 seqtembramde unda waredginaT. misi<br />
TqmiT, wels axali wigni yvela im ojaxis Svilma miiRo,<br />
visac mZime socialuri pirobebi hqonda da calke<br />
devnilebisTvis es saCuqari gaTvaliswinebuli ar yofila.<br />
miuxedavad imisa, rom yvela devnilis statusi<br />
socialurad daucvelis statusTan aris gaTanabrebu-<br />
li, gadamwyveti mniSvneloba sareitingo qulas mieni-<br />
Wa. yvelaze gaWirvebulebma wignebi ki miiRes, magram<br />
aranakleb gaWirvebulebma saxelmZRvaneloebis SeZena an<br />
saerTod ver SeZles, an Svilebis ganaTlebisTvis puris<br />
fuli moikles.<br />
,,mis xeoba 2010~`<br />
<strong>dekemberSi</strong> <strong>Catardeba</strong><br />
sakonkurso cieb-cxeleba piks aRwevs. dekembris<br />
dasawyisSi 16-dan erT-erTi gogona yvelaze<br />
lamazmanis tituls moipovebs. ,,mis xeoba 2010~-<br />
Si monawileobas 15-dan 22 wlamde asakis gogonebi,<br />
devnlTa TiTqmis yvela Casaxlebidan iReben. konkursantebi<br />
bolo ori kviris ganmavlobaSi specialur<br />
mosamzadebel varjiSebs gaivlian. am periodSi isini,<br />
saukeTeso garegnobis SesanarCuneblad sacurao<br />
auzis xSiri stumrebic iqnebian. goris Teatris<br />
darbazSi kastingis ramdenime etapi ukve Catarda,<br />
sadac ukve sabolood gadawyda silamazis konkurs-<br />
Si monawile gogonaTa vinaoba. ,,mis xeoba 2010~<br />
saqarTvelos parlamentis wevris badri basiSvilisa<br />
da misi goris biuros xelmZRvanelis revaz kaxniaSvilis<br />
iniciativiT da mxardaWeriT ewyoba. finalSi<br />
gasuli sameuli fulad jildos miiRebs.<br />
saukeTesoebs ki kompetenturi Jiuri gamoavlens. ase,<br />
rom <strong>dekemberSi</strong> devnil mayurebels da specialurad<br />
mowveul sapatio stumrebs grandiozuli da<br />
yvelaze dauviwyari RonisZieba eliT.<br />
nino CibCiuri
erTmaneTis imedad<br />
„yvela adamiani moTxroba mgonia da yovel maTgans<br />
saTaurs vuZebni... mgonia, rom dedamiwa aris mziTa da<br />
mTvariT ganaTebuli didi wigni, sadac uamravi cocxali<br />
moTxroba dadis. uxilavi Semoqmedi xeliT iwereba da<br />
iSleba es wigni.“<br />
goderZi Coxeli<br />
cota mZimed ki daviwye, magram Tu dedamiwa erTi<br />
didi wignia, romelic uxilavi Semoqmedis xeliT iSleba,<br />
dRes me am wignis im dakargul furcelze minda<br />
davwero, daudevrad rom amouxevia mavans da axla qaris<br />
mimarTulebiT dahyveba jer kidev guSin saTuTad naloliaveb<br />
navenaxarebsa da nasaxlarebs.<br />
Zneli misaxvedri ar unda iyos, rom dRes Cveni xeobisa<br />
da xeobelebisaa es patara, mokrZalebuli da TavSekavebuli<br />
emociebiT gamoxatuli, tkiviliT gaJRenTili<br />
werili.<br />
arc ki vici, ra vuwodo im dReebs... aseT werilebs<br />
mxolod gamosaTxovar SemTxvevaSi Tu dawers kaci...<br />
dRes ki gasaxseneblad, mosafereblad da erTmaneTis<br />
sanugeSod gameqca kalami.<br />
TiTqos zRapari iyo is agvistos cxeli zafxuli.<br />
sizmari, romelic saSinel realobad gadaiqca... sicocxle<br />
xom yvelaze tkbilia da albaT, amitomac gamoviqeciT<br />
SiSCamdgari TvalebiT ise, ukan moxedvac ver<br />
movaswariT... roca gons movegeT da movixedeT _ ukve<br />
gvian iyo. axla es ambavi Senelebuli kadriviT gvitrialebs<br />
Tvalwin _ iqneb, imitom rom es agvistoc<br />
CamTavrda... an iqneb imitom, rom...<br />
gavifanteT am pawawina, nakuwebadqceul miwis sxvadasxva<br />
mxares, daaxlovebiT ise, qorisgan damfrTxali<br />
qula wiwilebi rom SeiyuJebian xolme wiav-wiaviT da<br />
eZebs kruxi... Cven ki es ubedureba gvWirs, arc aravin<br />
gveZaxis da rodisRa moviyriT kruxTan Tavs, verc is<br />
gagvigia!<br />
arsad wavsulvarT, Cvensave miwaze varT da mainc sxvani<br />
varT _ gavucxovdiT, gavgareuldiT, raRaca niSniT<br />
gamoviyofiT da yvelgan mainc „SeCveul Wirs“ veZebT.<br />
Cvens lamaz xeobas, liaxvis talRebis xmas, Wrela _<br />
Wrula qorebs, ankara wyaroebs... Cveneburs vadarebT<br />
yvelafers _ miwisa da balaxis surnelidan dawyebuli,<br />
wvimis wveTebiT damTavrebuli... veZebT am gulgacivebul<br />
dedamiwaze raime Sinaurs, Zveleburs, gulians, madlians,<br />
alals da dauyvedrebels, magram ras vizamT, Sin dakargulis<br />
gareT Zebna amaoa, versad vixileT aseTi lamazi<br />
mxare am cisqvaSeTSi!<br />
xandaxan fiqri gaiqceva... davxuWav Tvalebs da bavS-<br />
,,me umuSevari var. Cemi meuRle muSaobs. agvistos<br />
xelfasi rom aiRo, kapik-kapik davkece da bavSvebs saskoled<br />
saWiro Casacmelebi vuyide. wignebis fulad bolomde<br />
arc ki gveyo~. cxovrebis pirobebidan gamomdinare<br />
iza Svilebs ar aTamamebs, magram bavSvebs xom xSirad<br />
ufrosebze meti esaWiroeba da skolis 2 moswavles<br />
mamis erTi Tvis xelfasi, cxadia ar gaswvdeboda. dedam<br />
fuls rom xeli mohkida, ifiqra, gamovzogav da iqneb<br />
sakvebi produqtebic viyidoo, magram rogorc gviTxra,<br />
patarebs TiTo-orola rveuli SeuZina da wignebisTvis<br />
wesierad Tanxa aRarc SemorCa. ganebivrebiT, rogorc<br />
vTqviT, ar anebivrebs, magram bavSvebs skolisTvis sul<br />
mcire, TiTo xeli tansacmeli xom mainc undaT da<br />
sezonze, am ,,cecxlcakidebuli“ fasebidan gamomdinare,<br />
erTaderTi Svilis Sesamosad gaTvaliswinebuli Tanxa<br />
verc xaTunas eyo. gogona skolaSi wels pirvelad<br />
mivida. deda martoxelaa, magram moZvelebuli samosiT<br />
bavSvs pirvel klasSi mainc ver miiyvanda.<br />
analogiuri mdgomareoba wels bevr ojaxSia da gansakuTrebiT<br />
– devnilTa CasaxlebebSi.<br />
daxmareba mSoblebisTvis Zalian bevrs niSnavs, Tanac<br />
maSin, roca bavSvebi skolaSi midian.<br />
devnilTa nawili dasaqmebulia, xelfasi aqvs da klasikurad<br />
Tu vera, Svils saskolod saSualod mainc<br />
viviT vgrZnob, rogor miCqardeba majiscema, guli yels<br />
mobjenia... ki ar midixar, mifrinav pirdapir... ai, Cqari<br />
nabijebiT dauyevi zRudris gverdas da Semogegeba<br />
cacxvebis surneliT gaJRenTili grili sio. miapob<br />
quCebs amayad, Tavaweuli da bednieri... TvalebSi sixarulis<br />
kenWebi daxtian... irgvliv saocari simSvidea,<br />
TiTqos arc araferi Secvlila. midixar amayi da bednieri,<br />
imediani da mxiaruli _ vidre odesme... rac ufro<br />
xeobisken miiwev, ufro giCqardeba guli da moTmineba<br />
gekargeba _ geCveneba rom aq es liaxvis xma adamianiviT<br />
gsayvedurobs _ „aqamde sad daikargeo“!<br />
sadRac wydeba es ocnebis warmosaxviTi Zafi da<br />
Sublze Wirisofldasxmuli ubrundebi realobas _ an<br />
transportSi aRmoaCen sakuTar Tavs, an patara sacxovrisis<br />
erT kuTxeSi an sulac axali „mamulis“ gaxriokebul<br />
miwaze...<br />
axla Soridan vkiTxulobT Cveni dasaxiCrebuli,<br />
gapartaxebuli xeobis ambebs da Cvenve gvafrTxobs realuri<br />
suraTi _ Rirs ki aseTi sacodaobis naxva?!<br />
Cven iseTi gvinda gvaxsovdes, rogoric gvinaxavs, dRes<br />
ki es WrilobebiT savse da mainc lamazi xeoba CvenTvis<br />
mainc yvelaze naTeli da Seudarebeli mxarea, im uRim-<br />
Ramo dReebis fonze is mainc brwyinavs mimzidvelad,<br />
rogorc Rameul udabnoSi CarCenili SuSis namsxvrevi<br />
da ase iqneba, albaT, manamde vidre Cven xeobelebi gvqvia.<br />
„sicocxle sevda aris, adamianad yofnis tkbili sevda.<br />
sevda ki sulis marilia“ _ werda goderZi Coxeli<br />
erTi moTxrobis bolos. Cven, liaxvelebs, Cveni wili<br />
sevda gvqonia da ase vivliT manamde, vidre Cvensave<br />
nasaydrals, nafuZnars, navenaxars da naterfals ar davibrunebT!<br />
vidre Cveni fuZis angelozs sanTels ar<br />
davunTebT, saRmrTo sadidebels sakuTar WerqveS ar<br />
SevsvamT da winapris saflavze balaxs ar amovwiwkniT<br />
sakuTari xeliT.<br />
ver movisvenebT manamde, vidre Cvensave ezoSi gazrdili<br />
mamali ganTiads ar gvamcnobs, vidre Cvenc ar<br />
vipoviT im dakargul frTebs, romelic ase gviiolebda<br />
da gvimsubuqebda Turme cxovrebas.<br />
es patara werilic Tqvenia, Cemo Zvirfaso mkiTxvelebo,<br />
Cemo uTqmelo qarTlelebo _ liaxvelebo, xeobelebo,<br />
gulgatexilebo da mainc alalebo... Tqveni da TvensaviT<br />
sevdiani, gulCaTxrobili da Cafiqrebuli mkiTxvelebis<br />
mofereba mindoda mxolod... cxovreba grZeldeba da am<br />
didi Ramis Semdeg erTad davelodoT gaTenebas, erTmaneTis<br />
imedad manamde, vidre tkiviliani dReebis Semdeg<br />
Cveni ocnebebi sizmrebis karze daakakunebs!<br />
nino kaxniaSvili<br />
aravin avalebs, magram Cuqnis...<br />
gamoawyobs. zogierTebs axloblebi ucxoeTSi hyavT da<br />
saseqtembrod isini zrunaven aq myofebze, zogs SeZlebuli<br />
naTesavi gaumarTavs xels, aCuqebs, asesxebs, Tavisi<br />
Svilis gamonacval samoss gaugzavnis da a.S.<br />
zogs jibeSi fuli ki aqvs, magram werovanSi gaWirvebulis<br />
pativiscema azradac ar mouva, arc saCuqrebs<br />
gaimetebs, arc sawvavis fuls da arc – mobiluris<br />
xarjs, rom darekos da nacnobi adamiani moikiTxos –<br />
rogor xaro...<br />
msgavsi faqtebi ucxo arc JanasTvisaa da arc – mziasTvis,<br />
maTac dedmamiSvilebi exmarebian, magram arian<br />
adamianebi, visac aseTi aravin hyavs... samagierod iseTebic<br />
arian, vinc araTu axloblebs, aramed ucxoebsac ki<br />
exmarebian.<br />
firuz xoSabaevi 80 wels gadascilda da am xnis<br />
ganmavlobaSi misgan uangaro daxmareba Zalian bevrs<br />
axsovs. Zia firuzis SegnebaSi ltolvili, budemoSlili<br />
ojaxi metad mtanjveli, amazrzeni faqtia da mTeli<br />
2 welia, am kategoriis adamianebs mxarSi SeZlebisdagvarad<br />
udgas.<br />
asirielma kacma wels guli aqaur bavSvebs araerTxel<br />
gauxara, aravin avalebs, magram guli ver uTmens,–<br />
araerTxel miutana meoradi tansacmeli! Tqven gansajeT<br />
– da, erT patara gogonas, romelsac eqimTan didxans<br />
daatarebdnen, gaRma soflebidan Txis rZesac ki uzidavda<br />
– radgan pataras umadoba da sisuste aqvs, iqneb<br />
Txis rZem mainc moaferianoso...<br />
ramdeni ram SeiZleba CamoTvalo, rac mis sikeTesa da<br />
qvelmoqmed bunebaze metyvelebs!<br />
mezobel soflad dasaxlebul patarebs man axali<br />
saswavlo weli miuloca da saCuqrad rveulebi da<br />
sxva saskolo inventari gadasca. Tanac Sehpirda, vinc<br />
friadosani iqneba, wlis bolos siurprizs movuwyobo...<br />
JanasTvis, mziasTvis, izasTvis da bevri devnilisTvis<br />
saCuqari am pirobebSi didi pativia, radgan rveulebis<br />
da fanqrebis SesaZenad gaTvaliswinebul Tanxas isini<br />
TavianT Svilebs skolaSi `bulkis~ fulad gamouzogaven.<br />
patarebi ki kvlav firuza papas gamoCenas elian da<br />
siurprizebze ocneboben...<br />
nana kaxniaSvili<br />
5<br />
nebieriZeebi saSvels<br />
dasaqmebaSi xedaven<br />
miuxedavad imisa, rom werovanSi komfortuli sabavSvo<br />
baRia, lolita, bolo kviras dedis kalTas gamobmuli<br />
atarebs. bavSvs TanatolTa geremo enatreba, Tumca<br />
3 wlis gogona saxlSia. rogorc bavSvis deda manana<br />
papitaSvili ambobs, mas didi survili ki aqvs, misi<br />
Svili TanatolTa garemoSi izrdebodes, Tumca patara<br />
lolitas gamosacvleli arc tansacmeli aqvs da arc<br />
fexsacmeli: ,,omi marTlac tragikulad aisaxa Cvens<br />
ojaxze. rac kexvidan wamovediT, ara marto samosis<br />
problema gvaqvs, aramed zogjer imasac ki vfiqrob, Cems<br />
patarebs ra vaWamo-meTqi. Tanac lolitas janmrTelobis<br />
mdgomareoba formaSi ver aqvs da xom iciT, nirmaluri<br />
sakvebi misTvis aucilebelia. samosis garda sabavSvo<br />
baRSi bavSvis tarebis sakiTxSi xelis SemSleli<br />
misi imunitetia _ male civdeba da avaddeba“.<br />
lolitas mdgomareoba misi damwvrobis Semdeg Seicvala.<br />
igi dasustda da xSirad gripiania. ,,ltolvilobis<br />
dros werovanSi rom davsaxldiT, kotejs valagebdi<br />
da sruliad gauTvaliswineblad bavSvi cxel wyalSi<br />
Cavarda. TbilisSi damwvrobis centrSi 3 Tve gavatareT.<br />
ar gvwerdnen _ mkurnalobis kursi kidev unda<br />
gagrZeldeso. jibeSi kapiki ar gvqonda. wamali, eqimi,<br />
kveba, gza _ yvelafers xom Tavisi xarji aqvs. iZulebuli<br />
viyaviT, wamovsuliyaviT. bolos, xeli momawerines,<br />
rom Cemi surviliT mimyavda bavSvi iqidan da rogorc<br />
iqna, gamogviSves. bavSvis mdgomareoba swored mas Semdeg<br />
gauaresda. Cemi varaudiT, misi faqizi organizmi<br />
Warbi medikamentebis miRebam gadaRala da imuniteti<br />
dauqveiTda,“ _ gvesaubreba misi deda, manana.<br />
zviadic da mananac umuSevrebi arian. mxolod socialuri<br />
daxmareba _ TveSi 28 lari sakuTari Tavis<br />
da Svilebis sarCenad ar hyofniT.<br />
nebieriZeebis 4 _ sulian ojaxs davalianebis gamo<br />
TiTqmis 1 weli eleqtroenergia ar miewodebodaT.<br />
ufrosebsac da bavSvebsac Cabnelebul kotejSi yofna<br />
Zalian gauWirdaT. mSoblebs, rogorc axla ixseneben,<br />
yvelaze metad patarebis _ xvewna mudariT savse Tvalebi<br />
stkenT guls _ multfilmebi CagvirTeo. keTili<br />
adamianebis daxmarebiT denis gadasaxadis nawili ki gadaixades,<br />
Tumca mcxeTis energokompaniasTan dadebul pirobas<br />
veRar asruleben _ SeTanxmebisamebr, kompaniisaTvis<br />
250 laris davalianebidan yovelTviurad 39 lari<br />
unda gadaexadaT. pirobis Seusruleblobis SemTxvevaSi<br />
maT kotejs sul male isev Cabneleba emuqreba.<br />
axalgazrda deda qurTidan devnilma gamgeobam ki<br />
daasaqma, magram misi samsaxuris Stati sul male gauqmda,<br />
rac ojaxis materialur mdgomareobaze Zalze<br />
mkacrad aisaxa. zviad nebieriZe arc fizikur garjas<br />
moerideba, Tumca dRemde verc aseT samuSaos miakvlia.<br />
patara lolitas mdgomareoba medikosebis ganmartebiT,<br />
mTlianad kvebazea damokidebuli da Tu ara es piroba,<br />
ar aris gamoricxuli, rom patara devnili gogonas mdgomareoba<br />
ufro metad gauaresdes. mananas xelT aqvs is<br />
arasasurveli diagnozi, romelic medicinis gamocdilma<br />
muSakebma Tbilisis iaSvilis saxelobis bavSvTa saavadmyofoSi<br />
dausves _ sisxlis SemadgenlobaSi mkveTri<br />
cvlilebebi 3 wlis bavSvisTvis anomaliad iTvleba.<br />
kexvidan iZulebiT gadaadgilebuli ojaxi Svelas<br />
iTxovs _ am saSvels ki isini, upirveles yovlisa,<br />
dasaqmeba xedaven.
gaicaniT giorgi vaxtangiSvili<br />
am ramdenime dRis win xelT Camivarda Tbilisis<br />
vaJa–fSavelas saxelobis 87-e sajaro skolis perioduli<br />
gamocema `iverielni“ (77, 2010) da aqedan gavicaniT<br />
giorgi vaxtangiSvilic. misi naSromi gamouqveynebiaT<br />
da, ra Tqma unda, Zalian gavixare.<br />
yvelaferi ki iqidan daiwyo, rom skolis sxva moswavleTa<br />
msgavsad, konkursSi `Cemi TvaliT danaxuli<br />
rusuli agresia“ giorgic CaerTo. konkursi 2 dRes<br />
mimdinareobda da skolis saaqto darbazSi gamarTul<br />
sajaro kiTxvisas giorgim mTeli darbazis yuradReba<br />
miipyro. Turme, Zalian mZimed, emociurad da wyliani<br />
TvalebiT CaamTavra kiTxva. ucremlod ar Cauvlia am<br />
dRes _ iyo milocvebi da gulwrfeli Tanadgomis<br />
gamoxatvac. `monatreba“-m gansakuTrebuli mowoneba<br />
daimsaxura da mas saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis<br />
saministroSi madlobis sigelic gadaeca.<br />
saocari gulwrfelobiT, bavSvuri gulubryvilobiT<br />
da cremlebamde monatrebiTaa savse es Tema.<br />
gviWirs dajereba, rom am sityvebis avtori jer mxolod<br />
13 wlis biWunaa. CvenTvis jerjerobiT ucnobia,<br />
eredvSic ase uyvarda Tu ara wera giorgis, magram<br />
Cemi sofeli eredvi cxinvalTan axlos mdebareobs,<br />
mas ori mxridan akravs mTebi, xolo mesame mxridan<br />
uerTdeba Sida qarTlis vakes. eredvi adridanve cnobili<br />
iyo Cvens qveyanaSi da axla, omis Semdgom ufro<br />
gaxda cnobili Tavisi mamaci da Seudrekeli xalxiT.<br />
radgan cxinvalTan axlos vcxovrobdiT, omi „axali<br />
xili~ ar gaxldaT. TiTqmis yoveldRe rusi okupantebi<br />
osebTan erTad qarTul saguSagoebs esrodnen. naRmavdnen<br />
didi liaxvis xeobaSi tyeze gadasasvlel gzas, romelic<br />
Cems sofelze gadioda. naRmavdnen Cvens tyeebs,<br />
sadac bevri adamiani dasaxiCrda an daiRupa.<br />
Cemi skola gzis piras iyo da yovelTvis vxedavdiT<br />
mZime teqnikaze amxedrebul rus jariskacebs, rogorc<br />
gakveTilebis, aseve dRis sxvadasxva dros. bavSvebi maT<br />
naxvas „monatrebulebi ar viyaviT, zogierTi patara<br />
bavSvi niblia CitiviT SeSinebuli RobeebSi gaZvreboda<br />
xolme da ufrosebis dacinvas imsaxurebda, zogic muStebs<br />
uqnevda rus jariskacebs.<br />
fiqris dro bevri maqvs da fiqrebSi wasuls<br />
yvelaferi magondeba da menatreba. menatreba Cemi<br />
lamazi soflis vel _ mindvrebi. puris yanebSi mwyrebs<br />
rom davdevdiT me da besika, Cemi beso, ZmebiviT rom vizrdebodiT<br />
erTad. ra damaviwyebs besosTan gatarebul<br />
dReebs, mamas rom SeveparebodiT Cvens baRSi, SemovsxdebodiT<br />
blis wverze da iqidan vakontrolebdiT mTel<br />
baRs, rom mamas ar davenaxeT. mama gana gviSlida magram<br />
amas sxva gemo hqonda, bali ki icocxle asarCevad<br />
gvqonda: TeTri, Savi, gogra, gverdwiTeli. marTla Zalian<br />
2010-2011 saswavlo wlis<br />
dawyebas gilocavT!<br />
gamarjobaT, me sofo tabataZe var, devnili sofel<br />
nulidan. amJamad mSoblebTan da da-ZmasTan erTad<br />
vcxovrob werovanSi, vswavlob werovnis axladaSenebul<br />
skolaSi.<br />
ai, es zafxulic istoriis kuTvnileba gaxda da daiwyo<br />
axali saswavlo welic. kiTxva, Tu rogor SevxvdiT<br />
swavlis dawyebas devnili bavSvebi,vfiqrob,rom<br />
ara marto CvenTvis, moswavleebisTvis, aramed yvelasTvis<br />
sainteresoa.<br />
Cemi azriT, ramdenad momzadebulebi SevxvdiT 2010-<br />
2011 saswavlo wels devnili moswavleebi, sad da rogor<br />
gavatareT zafxuli da sxva msgavs kiTxvazec, yvela<br />
sxvadasxva pasuxs gascems, radgan bavSvTa nawilma<br />
moaxerxa da sxva regionSi imyofeboda _ zogi dasasveneblad,<br />
zogi naTesavTan, an patriotis banakSi da a.S.<br />
bevri Cemi Tanatoli werovans zRvispireTidan garujuli<br />
daubrunda, magram ra daaSaves maT vinc CvenTvis<br />
cnobili, ufro swored misaxvedri mizezebis gamo<br />
axlobelTanac ki ver gaemgzavra da mTeli zafxuli<br />
aq, `mSobliur sofelSi~ gaatara da isev Zveleburad<br />
TiTqos uxalisod daubrunda skolas, skolas, romelic<br />
marTlac da yvelanairad keTilmowyobili da komfortulia<br />
Tanamedrove standartebis doneze aRWurvili<br />
da vizualurad 100%–iT mowesrigebuli. daireka zari,<br />
Cven daubrundiT „Ti-bi-si“ _ bankis mier aSenebul da<br />
damSvenebul skolas, Tumca akaki wereTlis ar iyos _<br />
da, gulSi xSirad TavisTavad meordeba es sityvebi: `tkbilia<br />
SarbaTi, magram me mainc Cemi qveynis...“<br />
ki, yvela vaRiarebT, rom werovnis skola dRes TiTiT<br />
monatreba<br />
veWvobT, rom fiqrma, monatrebam da mZime dReebma daamegobra<br />
is kalamTan. dRes ki gvixarodes, kidev erTi<br />
kargi moqarTule da mokalme gvezrdeba qarTvelebs.<br />
mogvianebiT vulocavT giorgi vaxtangiSvils<br />
warmatebas da kidev uamrav aseTs vusurvebT. `sayveduriviT~<br />
ki SevaparebT, rom meti xalisi da SemarTeba<br />
sjobs, hqondes... aki wers _ `musikaze siaruli aRar<br />
minda. Cemi bolo guliani simRerac iq darCa, aRarc<br />
simReris xasiaTze var~-o.<br />
giorgi, Cemo patara megobaro, cxovreba win midis...<br />
xels nu Caiqnev, Seni guliani simRerebis dro jer arc<br />
damdgara, damijere... jer yvelaferi win gaqvs da nu<br />
daiviwyeb, rom Seni da Seni `kbila~ gogo-biWebis imedad<br />
darCenila ager, or nabijze Cemi, Seni da bevri CvenTaganis<br />
monatrebuli miwa _ wyali... Sen Tu ar gamxnevdi,<br />
sxvasac magaliTs miscem da... Sen ise gulianad, lamazad,<br />
lazaTianad wer, uguneboba ar Segferis da imedi maqvs,<br />
meore weriliT amas dagvimtkiceb!<br />
giorgi, damijere, Cven erTad SeuZlebels SevZlebT!<br />
menatreba Cemi baRis surneleba, marwyvidan, rom iwyeboda<br />
da Semodgomis atmiT mTavrdebida. ratom iyo ase<br />
gemrieli yvilaferi!?<br />
iciT kidev ra menatreba? dedaCems rom vSvelodiT<br />
me da vano Taflis gamowurvas. oTaxSi mudam Cveni<br />
soflis vel _ mindvrebis surneleba trialebda. mere,<br />
qilebSi TiTs amovkravdiT xolme Tafls da dedas<br />
vabrazebdiT. (ase ar jobda) uh ra kargi iyo!<br />
Cemi fiqrebi Cems sofelSia, Cemi miwis suni menatreba.<br />
samwyemsurSi wasulebi mwvane molze rom vkotrialobdiT<br />
da cxviriT miwas vaxvnevinebdiT erTmaneTs.<br />
maSin amas yuredRebas ar vaqcevdiT, axla momdis<br />
im miwis suni da menatreba.<br />
maxsendeba, menatreba Cveni osi naTesavebi. Zalian<br />
vuyvardiT da gviyvarda isini. maTTan qorwilebSi<br />
yofna maxsendeba. yvelaferi kargi, CvenTan mohqondaT.<br />
qarTvelebis sadRegrZelos svamdnen da qarTulad<br />
laparakobdnen. yvelaze metad Cemi iliko papas, nino<br />
da maka bebos saflavebi menatreba da iciT ratom? _<br />
maka bebom anderZi damitova: „me, rom movkvdebi, moxval<br />
xolme da metyvi yvelafers“. mec mivdiodi da vuyvebodi<br />
maka bebos, Tu rogor vswavlobdi skolaSi, ra iyo<br />
axali ojaxSi. musikaze siaruli aRar minda. Cemi bolo<br />
guliani simRerac iq darCa. aRarc simReris xasiaTze<br />
var.<br />
mova dro, me davbrundebi Cems sofelSi da mosayoli<br />
Zalian, Zalian, Zalian bevri meqneba maka bebosTvis.<br />
giorgi vaxtangiSvili<br />
6<br />
nana kaxniaSvili<br />
saCvenebelia,ulamazesi da unaklo, magram me mainc Cemi<br />
naklebadkomfortuli merxi da skami, moZvelebuli inventari,<br />
moZvelebuli dizainis skola, Cemi mSobliuri<br />
sof. nuli, md. frone da garSemo atexili Wala qveyanas<br />
mirCevnia, mec da Cem Tanatolebsac!<br />
yvelas gilocavT axali saswavlo wlis dawyebas!<br />
momaval saswavlo wels ki, gisurvebT, Tqveni skolidan<br />
ismodes wkriala zaris xma!<br />
sofo tabataZe. werovnis sajaro skolis moswavle<br />
gza Tbilisisken<br />
_ mizani<br />
diplomatiamde<br />
dimitri yaulaSvili sul 18 wlisaa, magram mas ara<br />
mxolod qemerteli da goreli, axla ukve werovneli<br />
Tanatolebic kargad icnoben.<br />
jer isev bavSvuri aRnagobis mqone Wabuki niWisa<br />
da unaris mixedviT sakmaod popularulia da TanatolTa<br />
Soris misi cnobadobac swored am faqtorma<br />
ganapiroba.<br />
yovelive amas win uZRvoda faqtebi, roca biWi<br />
ucxoel sapatio stumars _ baidens Ria eTerSi inglisurad<br />
esaubra, mere saTqmelad xalxs satelevizio<br />
gadacema „etalonSi“ gamarjveba hqonda da<br />
aseve istoria _ geografiis saskolo olimpiadebSi<br />
gamarjvebebi da wyaltubos sazafxulo skolaSi miwveva.<br />
dito cxinvalis regionidan, sof. qemertidan<br />
devnili gaxlavT. mas mere, rac misi ojaxi werovanSi<br />
Caasaxles, ditomac Sesabamisad, werovnis skolaSi<br />
ganagrZo swavla. mTeli mondomebiT wignebTan damegobrebul<br />
swavlamowyurebul axalgazrdas inteleqtualuri<br />
SesaZleblobebis daxvewaSi pedagogebmac<br />
xeli Seuwyes da devnilma axalgazrdam yvelaze metad<br />
SesaZleblobebi maSin mosinja, roca erovnul<br />
gamocdebze seriozuli komisiis winaSe warsdga...<br />
wlobiT garjas ukvalod ar Cauvlia _ dimitrim<br />
Tbilisis ivane javaxiSvilis sax. socialur-politikuri<br />
fakultetis studentoba izeima. misi studentoba<br />
axloblebma, naTesavebma, Tanaklaselebma da megobrebma<br />
izeimes, Tumca yvelaze metad misi warmateba<br />
mSoblebisaTvis aRmoCnda sasixarulo.<br />
ditos deda _ xaTuna Svilis Sesaxeb sityva-<br />
Zunwad saubrobs da biWis warmatebebis sakiTxebze<br />
mezoblebi axsenebeb `rom ara 100%–iT dafinansebas,<br />
Cemi SvilisTvis swavlis wliuri safasuris _ 2250<br />
lars ra gadamaxdevinebda. axla ufasod iswavlis,~<br />
_ meubneba deda...<br />
ditos surs, rom diplomati gaxdes da msoflio-<br />
Si konfliqti moagvaros.<br />
gza werovnidan Tbilisis saxelmwifo universitetamde<br />
dReSi sami lari Rirs. socialuri daxmarebis<br />
Tanxa student biWs gzis fulad ar eyofa,<br />
magram umuSevari mSoblebi mis transportirebis da<br />
saswavlo literaturis SesaZen xarjebs keTili adamianebis<br />
TanadgomiT rogorRac gaswvdebian!..<br />
pirvelkurselma biWma icis, studentobis wlebis<br />
gasalamazeblad mSoblebs Tanxas ver mosTxovs,<br />
radgan mama avadaa... asTmiT daavadebuli goCasTvis<br />
fizikuri Sroma sikeTes rom moutandes, erTi wuTi-<br />
Tac ar dafiqrdeboda, miT umetes, am gaWirvebaSi _<br />
devnilobis dros xom aranairi Sroma saTakilo araa!<br />
deda samsaxurs ki daeZebs, Tumca verafers Soulobs...<br />
universitetis studenti mSoblebs araTu kafesa<br />
da kinoSi dasaxarj Tanxas, mSoblebs verc<br />
kompiuteris fuls mosTxovs, arada interneti mas<br />
haeriviT esaWiroeba!.. rogorc Cans, arc naTesavebs<br />
da arc mezoblebs aqvT savse jibe, Torem ia, inga da<br />
manana erTguli ojaxis keTildReobisaTvis arafers<br />
dainaneben...<br />
mTeli ubani yaulaSvilebis niWier biWs zafxul-<br />
Si erovnul gamocdebze gulSematkivrobda, axla ki<br />
imas ocneboben, iqneb umweo, Tumca inteleqtualur<br />
students vinmem xeli waaxmaros da bevriT Tu vera,<br />
erTi kompiuteri mainc usaxsovros, rameTu vin icis,<br />
diplomatobaze meocnebe Wabuks sad, rodis da risTvis<br />
gauxdes tkbili mosagonari siRaribeSi naCuqari<br />
kompiuteri...<br />
nana kaxniaSvili
kultura da sporti<br />
norCi falavnebi<br />
saqarTvelos parlamentis wevris, badri basiSvilisa<br />
da qurTis municipalitetis iniciativiT, axali<br />
saswavlo wlis dawyebasTan dakavSirebiT sxvadasxva<br />
woniT kategoriaSi saWidao turnirebi moewyo. mimdinare<br />
wlis 24-26 seqtembers q. bolnisSi Catarebuli<br />
saerTaSoriso turniri saba dadvanis xsovnas mieZRvna,<br />
romelic 2008 wlis agvistos omis dros daiRupa.<br />
turnirSi monawileoba miiRes saqarTvelos, azerbaijanisa<br />
da somxeTis gundebma. monawileTa Soris iyvnen<br />
qurTis municipalitetis krivisa da Widaobis sportuli<br />
skolis wevrebic. 15 wlis Tornike WoveliZe,<br />
romelic 50 kg woniT kategoriaSi varjiSobs, 25 seqtembers<br />
55 kg woniT kategoriaSi iWidava da mesame adgili<br />
daikava, 26 seqtembers ki 60 kg woniT kategoriaSi<br />
_ pirveli adgili. aseve 26 seqtembers 15 wlis giorgi<br />
bliaZem 60 kg woniT kategoriaSi iWidava da meore<br />
adgili daikava. finalSi erTmaneTs aRniSnuli skolis<br />
moWidaveebi _ Tornike WoveliZe da giorgi bliaZe Sexvdnen.<br />
monawileoba miiRo aseve Salva babuciZem, Tumca<br />
is travmis gamo meoTxedfinalidan asparezs gamoeTiSa.<br />
aRniSnuli skolis xelmZRvanelis informaciiT, 15-17<br />
oqtombers miwveulebi arian q. gurjaanSi saerTaSoriso<br />
turnirze. moWidaveebs amjeradac warmatebis mopovebis<br />
imedi aqvT.<br />
saintereso SedegebiT dasrulda TeTri wyaros<br />
raionis sofel kodaSi gamarTuli Widaoba.<br />
aRsaniSnavia, rom am Sejibris erT-erTi gamarjvebuli<br />
andro beruaSvili am ramdenime xnis win TurqeTSi<br />
gamarTuli turniris gamarjvebulicaa.<br />
qvemo qarTlis sofelSi, sadac amJamad asobiT iZulebiT<br />
gadaadgilebuli ojaxi cxovrobs, Widaobaze dasaswrebad<br />
uamravi mayurebeli mivida, maT Soris _ qalebic.<br />
`saxlSi ra gamaCerebda, am RonisZiebaze Cemi Svilebic<br />
Rebulobdnen monawileobas da vitalim gaimarjva<br />
kidec. me TviTonac ki mikvirs, amdeni gogonebi rom davinaxe<br />
aq,~ _ aRniSnavs vitali basiSvilis deda, marine.<br />
eka Tuaevs ki miaCnia, rom Widaoba _ esaa sporti,<br />
romelic sainteresoa rogorc mamakacebisTvis, aseve _<br />
qalebisTvis.<br />
RonisZiebas adgilobrivis garda, eredvis, qurTis da<br />
TiRvis municipalitetis warmomadgenlebi eswrebodnen.<br />
monawile WabukTa mimarT aqtiuri mxardaWera gamoxata<br />
qvemo qarTlis gubernatorma. Widaobas daviT<br />
kirkitaZec eswreboda.<br />
saqarTvelos parlamentis wevri badri basiSvili<br />
Tvlis, rom kodaSi gamarTuli sportuli RonisZieba<br />
sakmaod sainteresod warimarTa, razec misive sityvebiT,<br />
iq arsebuli xalxmravlobac metyvelebs.<br />
`cxadia, sportis nebismier saxeobas Tavisi gul-<br />
Sematkivari hyavs, miT umetes _ Widaobas. igi Zalzed<br />
popularulia nebismieri xeobelisTvis da mixaria, rom<br />
Cvens mier mowyobili RonisZiebiT amdeni xalxi davaintereseT.<br />
davinaxe, rom kodaSi sxvadasxva Casaxlebidan<br />
iyvnen gulSematkivrebi~.<br />
`erTiani nacionaluri moZraobis egidiT“ dawyebuli<br />
RonisZiebis kursi sxvadasxva regions moicavda _ igi<br />
TiTqmis mTeli saqarTvelos masStabiT Catarda.<br />
falavans cxvari ltolvilTa da gansaxlebis ministris<br />
moadgilem andro WuluxaZem gadasca, garda amisa,<br />
pirveli adgilis mflobelebs gaTamaSebuli 6 cxvridan<br />
5 `nacionaluri moZraobis~ warmomadgenlebma da maTma<br />
megobrebma gadasces.<br />
sxvadasxva woniT kategoriaSi pirveli adgili<br />
wilad Semdeg moTamaSeebs xvdaT:<br />
30 kg. _ zurab kaxniaSvili (kexvi)<br />
34 kg. _ vasiko kaxniaSvili (kexvi)<br />
38 kg. _ giorgi kacelaSvili (avnevi)<br />
42 kg. _ beso beruaSvili (eredvi)<br />
46 kg. _ beqa beruaSvili (eredvi)<br />
50 kg. _ Tornike WoveliZe (Zarwemi)<br />
55 kg. _ giorgi xaduri (eredvi)<br />
60 kg. _ giorgo bliaZe (kexvi )<br />
66 kg. _ Tamaz beruaSvili (eredvi)<br />
73 kg. _ andro beruaSvili (eredvi)<br />
mZime woniTi kategoria _ Tornike oTinaSvili<br />
(eredvi)<br />
Widaobis daskvniTi turniri sofel kodas saWidao<br />
moedanze gaimarTa. erTmaneTs Sida da qvemo qarTlis<br />
moWidaveebi erkinebodnen, romelTa did nawils devnili<br />
sportsmenebi Seadgendnen. turnirs, romelic mTeli<br />
dRe gagrZelda, xelisuflebis warmomedgenlebic eswrebodnen.<br />
sxvadasxva woniT kategoriaSi gamarjvebulebs<br />
sigelebi gadaecaT, xolo absoliturSi gamovlenil<br />
yvelaze uZlieres moWidaveebs simboluri saCuqari<br />
_ cxvari gadasces. sabolood turniri Semdegi SedegebiT<br />
dasrulda:<br />
50 kg woniT kategoriaSi pirveli adgili daikava _<br />
marana _ gori<br />
60 kg _ Cxvimiani _ TeTri wyaro<br />
70 kg _ markozaSvili…_ gori<br />
80 kg _ beriZe _ rusTavi<br />
Aabsolituri _ abulaZe _ TeTri wyaro<br />
nana kaxniaSvili<br />
nino CibCiuri<br />
7<br />
devnilTa<br />
namuSevrebis<br />
gamofenas<br />
galeream<br />
`qarvasla~<br />
umaspinZla<br />
xalxmravloba iyo 24 seqtembers TbilisSi,<br />
sagamofeno darbaz `qarvaslaSi~. axalgazrda<br />
ekonomistTa asociaciis iniciativiT mowyobil<br />
gamofena-gayidvas ucxoeli stumrebi, mTavrobis<br />
warmomadgenlebi, meufe isaia da devnilebi eswrebodnen.<br />
RonisZiebis sainformacio mxardamWerTa<br />
Soris qurTis municipalitetis sagamomcemlo<br />
dawesebuleba gazeTi `xeobis macne~ iyo. RonisZieba<br />
swored cxinvalis regionidan da afxazeTidan<br />
devnilTa Semoqmedebas mieZRvna. iZulebiT gadaadgilebulma<br />
pirebma damTvarielebels sakuTari namuSevrebi<br />
SesTavazes.<br />
rogorc samaCablodan devnili, salome qaliaSvili<br />
aRniSnavs, am gamofenaze mnaxvels man naxatebi<br />
warudgina. sofel aCabeTidan devnili axalgazrda<br />
deda aqciis iniciatorTa mimarT madlobas<br />
gamoTqvams, masTan erTad am gamofenaze sakuTari<br />
SemoqmedebiTi nimuSebiT misi megobaric imyofeboda.<br />
`am saqmes bevri maTgani devnilobamdec emsaxureboda,<br />
magram gaWirveba xom maTi niWis provocirebas<br />
akeTebs. saqme, romelsac emsaxurebian, TviTon<br />
ki ainteresebT, Tumca ukeTesia, roca sxvebsac ainteresebT.<br />
amitomac maT xelSewyoba esaWiroebaT,<br />
raTa maTSi imedgacrueba ar gaCndes da darwmundnen,<br />
rom isini sazogadoebisTvis saWironi arian~,<br />
_ acxadebs `axalgazrda ekonomistTa asociaciis~<br />
piar-menejeri, RonisZiebis erT-erTi iniciatori<br />
dodo WumburiZe.<br />
`dagvikavSirdnen da gviTxres, rom RonisZieba<br />
tardeboda, magram ver warmovidgendiT, Tu aseTi<br />
grandiozuli saxe eqneboda. upirveles yovlisa,<br />
moxaruli var, rom arian adamianebi, visac Cveni<br />
tkivili iseve stkiva, rogorc Cven, gamoqceulebs,<br />
fiqradqceul adamianebs da isini cdiloben,<br />
rogorme dagviamon es tkivili, da meorec, Cvens<br />
garSemo bevri iseTi adamiania, vinc Tavisi niWis<br />
wyalobiT marTlac imsaxurebs Tavisi namuSevrebi<br />
gamofenaze gaitanos, Tumca raRac-raRaca mizezebis<br />
gamo ver axerxebs amas mTeli cxovreba.<br />
RonisZiebis iniciatorebi, swored is adamianebi<br />
arian, vinc SeZlo da gamofenis Rirsi gaxada bevri<br />
saintereso nimuSi, vinc uzrunvelyo CrdilSi<br />
myofi Semoqmedebis dRis sinaTleze gatana,“ _<br />
aseTia qurTidan devnili nana WavWavaZis azri. aqve<br />
davamatebT imasac, rom `qarvasla“-s stumrebma<br />
nana WavWavaZis qaliSvilis, werovnis skolis moswavlis,<br />
Tako xaWapuriZis naxatebic ixila.<br />
nana kaxniaSvili
mematiane<br />
Cveni qveynis romel kuTxeSic<br />
ar unda dadga fexi, Tvalwin<br />
umalve marad cocxali warsuli<br />
gadagveSleba. qveyanas<br />
uWirs, magram imedis naperwkali<br />
mainc Rvivis, winaparTa naterfalze<br />
dafuZnebuli awmyo momavlis<br />
imediT cocxlobs. rwmena<br />
da imedi nu mogviSalos Rmer-<br />
Tma, magram urigo ar iqneba, Tu<br />
TiToeuli CvenTagani Tavis wil<br />
saqarTvelos jer _ sakuTar<br />
gulSi, Semdeg ki Tavisi ofliT<br />
aaSenebs, Tundac nabij-nabij, gojigoj...<br />
qemerti erT-erTi im sofel-<br />
Tagania, romelsac lxinze meti<br />
Wiri ergo, dRes mxolod mogonebebi<br />
SemorCa mexsierebasa<br />
da istorias, realoba ki gadamwvari<br />
saxlebi, dangreuli taZrebi<br />
da okupirebuli regionia.<br />
didi da patara liaxvis<br />
auzi mdidaria kulturul istoriuli<br />
ZeglebiT, romlebic<br />
TvalnaTliv warmoaCens Sida qarTlis<br />
mTisa da miswineTisTvis<br />
damaxasiaTebel yofa-cxovrebasa<br />
da religiur rwmena-warmodgenebs,<br />
uZvelesi droidan dRemde.<br />
aq mravladaa winareantikuli<br />
da antikuri xanis samarovnebi<br />
da namosaxlarebi, Sua saukuneebis<br />
gumbaTovani da darbazuli<br />
eklesiebi, cixe simagreebi<br />
maT Sorisaa qemertis wminda<br />
giorgis eklesia da kasraanT<br />
ubanSi mdgari qemertis koSki.<br />
es harmoniuli proporciebis<br />
mqone koSki kargadaa nagebi.<br />
igi xuTsarTuliania. dacvis<br />
gaadvilebis mizniT, Sesasvleli<br />
mesame sarTulze iyo mowyobili.<br />
aqedan, kedelSi moTavsebuli<br />
kibiT, SeiZleboda, rogorc<br />
qvemoT Casvla, ise zeda sar-<br />
TulebSi asvla. pirveli, mesame<br />
da mexuTe sarTulebi wriulia,<br />
meore da meoTxe sarTulebi<br />
kvadratuli. pirveli da meoTxe<br />
sarTulebi gadaxuruli yofila<br />
xis saxuraviT. meore cilindruli<br />
kamariT, xolo mesame<br />
sferuli gumbaTiT. mesame da<br />
meoTxe sarTulebi sacxovrebelic<br />
yofila da TavdacviTic.<br />
banis kedlebSi ganlagebuli iyo<br />
sami salode da saTofurebi.<br />
pirvel sarTuls Cveulebriv<br />
yru kedlebi hqonda. igi damxmare<br />
iqneboda, amaze miuTiTebs<br />
aq moyvanili keramikuli mili,<br />
romliTac albaT wyals an Rvinos<br />
Rebulobdnen iqve axlos<br />
meore ufro didi diametris<br />
milia, romelsac qanobi gareTken<br />
aqvs, igi wylis gadasaqcevad<br />
iqneboda gamoyenebuli. koSkis<br />
cilindrul masas amTavrebs salodeebi<br />
da naxevradwriuli<br />
qongurebi. XVII saukunis sxva<br />
koSkebis msgavsad, aqac karis<br />
Tavze dekoratiuli jvaria<br />
moTavsebuli. sainteresoa am<br />
koSkis aSenebis istoria. XIV<br />
saukuneSi lekebma ori kasraZe<br />
gaitaces da isini TurqeTSi mamluqebad<br />
gayides. erTerTma kasraZem<br />
did warmatebas miaRwia.<br />
fuli gamougzavna Tavis soflelebs,<br />
riTac es koSki aaSenes da<br />
maCablebisgan gvari gamoisyides,<br />
ris Semdegac gadasaxadebs aRar<br />
uxdidnen mTavrebs.<br />
aRsaniSnavia mindiaanT koSki<br />
da oTinaanT ubanSi mdebare koSki,<br />
romelic gviani Sua saukuneebiT<br />
TariRdeba. mniSvnelovania<br />
agreTve eklesia geris<br />
Zma, romelic XIV saukuniT<br />
TariRdeba da yaulaanT ubanSi<br />
mdebare cixe.<br />
xSiri Semosevebisa da sasaz-<br />
Rvro mdebareobis gamo, mefeebi<br />
agebdnen cixeebsa da koSkebs,<br />
raTa regioni ufro daculi<br />
yofiliyo. gansakuTrebiT mZime<br />
viTareba saqarTveloSi XIV<br />
saukunis dasawyissa da XVIII<br />
saukunis dasasrulamde idga.<br />
mematiane sexnia CxeiZis cnobiT,<br />
1732 wels qarTls lekebi daesxnen.<br />
amjerad maTi Tavdasxma<br />
uSedego aRmoCnda. 1736 wels<br />
iranis Sahs gadaudga SanSe qsnis<br />
erisTavi, nadir-Sahis gamogzavnili<br />
jari cixes moadga, magram<br />
qarTvelTa laSqarma Zlieri<br />
winaaRmdegoba gauwia da mteri<br />
ukuagdo. qarTuli jari yvela<br />
sofelSi arsebul cixe-koSkebSi<br />
iyo gamagrebuli, maT Soris qemertis<br />
koSkSic, es koSki istoriuli<br />
cnobebis mixedviT<br />
aramarto jaris TavSesafari da<br />
sabrZolo cixe iyo, aramed iq<br />
mcxovrebi mosaxleoba afarebda<br />
Tavs Semosevebis dros. erTi<br />
wlis Semdeg igive sardali<br />
mefe-xani, didi jariT dabrunda,<br />
am uTanasworo brZolaSi qarTvelebi<br />
damarcxdnen. lekebis<br />
xSiri Semosevebi qarTvelebs<br />
mSvidad cxovrebis saSualebas<br />
ar aZlevda. gansakuTrebiT gar-<br />
Tulda mdgomareoba ruseTis<br />
8<br />
qemertis<br />
koSki<br />
xelisuflebasTan, isini osebs<br />
iynebdnen raTa liaxvis xeobaSi<br />
mcxovrebi mosaxleoba, iZulebuli<br />
gaexadaT daetovebinaT<br />
sakuTari sacxovrebeli saxlebi,<br />
amaze miuTiTebs uamravi faqti,<br />
qarTveli mematianes papuna orbelianis<br />
monaTxrobidan naTlad<br />
Cans, rom osebi umowyalod xocavdnen<br />
erisTavebs. risi konkretuli<br />
magaliTic iyo beJan aragvis<br />
erisTavis mkvleloba.<br />
yovelive es did daafrTxes<br />
uqmnida Cvens qveyanas, amitom<br />
erekle II_m gaamagra da qar-<br />
Tuli nawilebi Caayena liaxvis<br />
xeobaSi arsebul cixe simagreebSi<br />
da Seecada gaemagrebina<br />
saqarTvelos es strategiuli<br />
mxare, radgan Semosasvlelebi<br />
mkacrad yofiliyo daculi. erekles<br />
amgvarma qmedebebma Sedegi<br />
gamoiRo, qarTlisa da kaxeTis<br />
mefeebis ereklesa da Teimurazis<br />
wyalobiT osTa TareSi<br />
mTavrdeba qveynis teritoriaze.<br />
Tumca istoria ganmeorda sami<br />
saukunis Semdeg da amdeni sisxliTa<br />
da brZoliT SenarCunebuli<br />
ZirZveli da ulamazesi saqarTvelos<br />
kuTxe mainc sabolood<br />
ruseTis xelSi aRmoCnda. uflis<br />
imediTa da qarTveli xalxis mebrZoli<br />
sulis wyalobiT qveyana<br />
isev mTliani sul male gaxdeba...<br />
qemertis koSkze Zalzed<br />
mwiri istoriuli cnobebi mogvepoveba<br />
igi ganixileba, rogorc<br />
erT-erTi TavdacviTi nageboba<br />
didi liaxvis xeobaSi, romelic<br />
Zalzed mniSvnelovan rols asrulebda,<br />
qveynis usafrTxoebis<br />
dacvis saqmeSi Tumca konkretuli<br />
brZolis Sesaxeb araferia<br />
cnobili.<br />
yaulaanT ubanSi mdgari cixe<br />
romelic agreTve, sveris cixis<br />
saxeliTaa cnobili, vaxuSti<br />
batoniSvilis cnobiT, 1625<br />
wels, giorgi saakaZem gaamagra.<br />
iranis Sahis laSqars giorgi<br />
saakaZe jer sveris cixesTan<br />
Seeba, xolo Semdgom gadamwyveti<br />
brZola kexvis cixesTan<br />
moxda. uTanasworo brZolaSi<br />
qarTvelebma brwyinvale gamarjveba<br />
moipoves. miuxedavad am<br />
marcxisa, irani kvlav saqarTvelos<br />
erT-erT mniSvnelovan<br />
mtrad rCeboda da cdilobda<br />
Sahi rogorme daemorCilebina<br />
da xelSi Caegdo saqarTvelos<br />
umniSvnelovanesi, strategiuli<br />
kuTxeebi da Semdeg ufro gauadvildeboda<br />
mTlianad qveynis<br />
damorCileba.<br />
cixe-koSkebis garda qemertSi,<br />
ramdenime eklesia dgas. erTerTi<br />
mniSvnelovani salocavi aq<br />
mcxovrebi mosaxleobisTvis iyo<br />
mindiaanT ubanSi, mdebare geris<br />
wminda giorgis saxelobis taZari.<br />
geris wminda giorgi, romelic<br />
sofel gerSi mdebareobs<br />
qarTvelebisa da osebis erTobliv<br />
salocavs warmoadgenda<br />
saukuneebis ganmavlobaSi, Sei-<br />
Zleba iTqvas es iyo erTaderTi<br />
adgili, sadac qarTveli da osi<br />
erTad loculobda.<br />
wminda giorgis saxelobis<br />
taZari, IX_X saukuniT TariRdeba.<br />
eklesia nagebia sxvadasxva<br />
zomis Tlili qvebiT, romelic<br />
Semdeg Selesil-SeTeTrebulia.<br />
qemertis wminda giorgis taZar-<br />
Si 2002 wels Catarebuli arqeologiuri<br />
gaTxrebis Sedegad<br />
aRmoCnda V saukunis samarxebi.<br />
mravali taZaris arseboba aq<br />
mcxovrebi adamianebis rwmenaze<br />
mianiSnebs, am patara xeobaSi<br />
vxvdebiT uamrav marTlmadideblur<br />
eklesiasa da monasters.<br />
saukuneebis manZilze regionSi<br />
monazvnebi da berebi cxovrobdnen<br />
da taZrebSi qarTul<br />
enaze aRevlineboda wirva-locva.<br />
xeobelebi gansakuTrebul pativs<br />
wminda giorgis miagebdnen<br />
amitomaa, rom xeobaSi arsebuli<br />
taZrebis umravlesoba, swored<br />
wminda giorgis saxelobisaa.<br />
Tu erTxel mainc daudgams<br />
fexi adamianis liaxvis xeobaSi,<br />
dameTanxmeba, rom es iyo xeoba<br />
romelic gamoirCeoda bunebiT,<br />
sufTa haeriT, ulamazesi mTebiT<br />
da ra Tqma unda, aq mcxovrebi<br />
adamianebiT. uamrevi mkvlevari,<br />
Tu sazogado moRvawe, romelic<br />
xeobaSi yofila siyvaruliTa<br />
da siTboTi ixseneben TavianT<br />
mogzaurebas am RvTiskurTxeul<br />
miwaze... albad swored es<br />
aris mizezi imisa, rom xeobidan<br />
devnil adamianebs gansakuTrebiT<br />
gauWirdaT axal garemosTan<br />
Segueba... sakuTari samSoblos<br />
siyvaruli swored Seni saxlidan<br />
da Seni kuTxidan iwyeba...<br />
xolo, rodesac am kuTxes viRac<br />
gecileba da iZulebuli xdebi<br />
datovo Seni saxli, es ganuzomeli<br />
tkivilia...<br />
Tumca ar unda dagvaviwydes<br />
tkivils yovelTvis sixaruli<br />
enacvleba, ufali mowyalea da<br />
sixaruli swored Cvens xeobaSi<br />
dabruneba iqneba...<br />
eka kasraZe
mematiane<br />
SedarebiT vrclad mogvixdeba SeCereba<br />
strabonis (Zv.w. 64/3-ax. w. 23 ww.) Txzulebaze.<br />
straboni pirveli avtoria,<br />
romelic informacias gvawvdis roqsolanebisa<br />
da aorsebis Sesaxeb. berZeni geografi<br />
roqsolanebs, aorsebsa da iazigebs<br />
kibitebSi mcxovreblebad moixseniebs. roqsolanebis<br />
Sesaxeb aRniSnavs, rom isini<br />
yvelaze Crdiloelebi (skviTebi) arian da<br />
mosaxleoben tanaissa da borisfens Soris<br />
mdebare velebSi. isini momTabareoben<br />
saZovrebis ZiebaSi, izamTreben meotidis<br />
irgvliv dablobSi, zafxulSi ki – velebSi.<br />
yvela mecnieri, romelic strabonis cnobas<br />
roqsolanebis Sesaxeb komentars ukeTebs,<br />
aRniSnavs, rom berZen avtors roqsolanebi<br />
lokalizebuli hyavs Coris CrdiloeTiT,<br />
dneprsa da dons Soris. maTi monawileoba<br />
taisis meTaurobiT omebSi, romlebsac<br />
pontos mefe miTridat VI evpatori<br />
awarmoebda yirimeli skviTebis winaaRmdeg,<br />
damadasturebelia skviTebis samxreTisaken<br />
moZraobisa, rodesac is maT azovis zRvis<br />
sanapiroze aTavsebs. sainteresoa strabonis<br />
monacemebi aorsebis Sesaxeb: a) `am<br />
ganawesis mixedviT, pirveli nawili (igulisxmeba<br />
CrdiloeTi azia) dasaxlebulia<br />
CrdiloeTiT mdebare olqebidan okeaniis<br />
mxareze, romeliRac skviTebiT, nomadebiT,<br />
romlebic kibitebSi cxovroben; Semdeg,<br />
qveynis siRrmeSi – sarmatebi (aseve<br />
skviTebi), aorsebi da sirakebi, romlebic<br />
vrceldebian samxreTiT kavkasiis mTebamde;<br />
maTi nawili momTabarea, nawili ki – miwaTmoqmedTa<br />
karvebSi cxovrobs~. b) pirveli<br />
nawilis dasasruls, kavkasiis Sesaxeb<br />
vkiTxulobT: `xalxebi, romlebic Semdeg<br />
modian, meotids da kaspiis zRvas Soris,<br />
ukve momTabareebi arian: nabianebi, pagianebi<br />
da maSinve maT Semdeg sirakebi da aorsebi.<br />
es aorsebi da sirakebi, rogorc Cans,<br />
warmoadgenen gandevnilebs (gamoZevebulebs),<br />
amave saxelwodebis tomebidan, romlebic<br />
ufro CrdiloeTiT imyofebian, Tanac maTgan<br />
aorsebi yvelaze CrdiloeTisani arian<br />
da batonobdnen TiTqmis kaspiis sanapiros<br />
did nawilze, amasTan awarmoebdnen vaWrobas<br />
aqlemebiT, induri da babilonis saqonliT,<br />
rasac iRebdnen somxebisa da midielebisagan.<br />
aorsebi, garda amisa, cxovroben tanaisis<br />
dinebaze, sirakebi ki –axardiis dinebaze, romelic<br />
kavkasiidan moedineba da Cadis meotidSi~<br />
(alemani 2003: 156-157). a.alemanis<br />
komentari Semdegia: `am ori pasaJis mTavari<br />
wyaro, rogorc Cans, posidonia. aorsis tomis<br />
lokalizacia donsa da kaspiis zRvis<br />
Crdilo-dasavleT sanapiros Soris ufro<br />
sarwmunoa, vidre ptolemeiosis, baltiis<br />
zRvasa da sirdarias Soris~. amave dros es<br />
avtori uSvebs aorsTa ori mTavari jgufis<br />
arsebobas, Tumca isini gancalkevebulni ar<br />
iyvnen. `sirakebi ki, aseve sarmatuli xalxi,<br />
rogorc Cans, cxo-vrobdnen stavropolidan<br />
Crdilo-dasavleTiT, mdinare egorlikis<br />
dablobSi (maniCis Senakadi), romelic Tavis<br />
mxriv, dons qvemo welSi uerTdeba~ (alemani<br />
2003: 158).<br />
VI-IX saukuneebis laTinur wyaroebSi<br />
alanebi araerTgzis arian naxsenebi, magram<br />
es wyaroebi naklebmniSvnelovania, radgan<br />
isini alanebis Sesaxeb ZiriTadad winamorbedi<br />
avtorebis monacemebs imeoreben.<br />
gamonaklisi mxolod grigol turelisa da<br />
iordanis Txzulebebia. VI saukunis Semdeg<br />
dasavleT evropelTa Tvalsawieridan<br />
alanebi qrebian. CvenTvis ufro sainteresoa<br />
iordanis (VI saukune) naSromi. iordani<br />
warmoSobiT guTi iyo. mas dawerili<br />
aqvs `guTebis istoria~. amave dros, iordani<br />
amiane marcelinis Semdeg, erTaderTi<br />
avtoria, romelic hunebis mier alanebis<br />
damorCilebis Sesaxeb mogviTxrobs. iordanis<br />
aRniSvniT, panoniaSi alanebi mividnen<br />
daaxloebiT 380-385 wlebSi, romlebic<br />
hunebis gamodevnilebi iyvnen (alemani 2003:<br />
189). `nedaosTan brZolis Semdeg barbaros-<br />
Ta zogierTma jgufma imperatorisagan<br />
dasasaxlebeli adgili moiTxova: skirebma,<br />
sadagariebma da alanTa nawilma TavianTi<br />
beladiT _ kandakiT miiRes mcire skviTia<br />
da qvemo mezia~ (alemani 2003: 194). es<br />
daaxloebiT 450-460 wlebSi moxda. istorikosebs<br />
mdinare nedaos lokalizeba<br />
uWirT. varaudoben, rom nedaos brZola<br />
454/5 wlebSi unda momxdariyo da am brZo-<br />
osebi saqarTveloSi<br />
laSi alanebi hunebis mxareze ibrZodnen.<br />
sayuradReboa XIII–XIV saukuneebis<br />
laTinuri literaturuli wyaroebi. franciskaneli<br />
benediqt poliaki, romelic plano<br />
karpinis Tanamgzavri iyo, Tavis mokle<br />
angariSSi, mas Semdeg, rac maT monRoleTSi,<br />
yarayorumSi imogzaures, wers: 1246 wels<br />
franciskanelebma volgis napirze datoves<br />
miwa, romelic dasaxlebuli iyo komanebiT<br />
(e.i. yivCayebiT). `Zmebs, romlebic midiodnen<br />
komaniis gavliT, TavianTgan marjvniv<br />
hqondaT saqsinebis miwa, romlebsac Cven<br />
vTvliT guTebad da, romlebic warmoadgenen<br />
qristianebs; Semdeg modian (binadroben)<br />
alanebi, romlebic qristianebi arian;<br />
Semdeg – gazarebi (e.i. xazarebi), romlebic<br />
aseve qristianebi arian; am qveyanaSi<br />
mdebareobda mdidari qalaqi oranami, romelic<br />
TaTrebma daipyres da CaZires wyalSi;<br />
Semdeg Cirkasebi (rogorc Cans, Cerqezebi),<br />
romlebic qristianebi arian; Semdeg<br />
georgianebi, romlebic qristianebi arian~<br />
(alemani 2003: 208). a.alemanis SeniSvniT,<br />
`komaniaSi~ unda gavigoT rusuli stepebi<br />
dneprsa da urals Soris, agreTve teritoriebi<br />
mis samxreTiT. vfiqrobT, benediqt<br />
poliakis es patara monakveTi yuradRebis<br />
Rirsia, im TvalsazrisiT, rom masSi, Cveni<br />
Rrma rwmeniT, sizustiT aris gadmocemuli<br />
XIII saukunis Sua xanebSi samxreT ruseTSi<br />
eTnosTa ganlageba – gansaxleba. monRoleTisaken<br />
mimavali franciskanelebi gaivlian<br />
yivCaRebiT dasaxlebul teritorias.<br />
maTgan marjvniv, anu samxreTiT – guTebi,<br />
alanebi, xazarebi, Cerqezebi da, bolos, qarTvelebi<br />
cxovrobdnen. Tanamedrove osTa<br />
winapari alanebi guTebsa da xazarebs Soris<br />
arian lokalizebulni. rogorc cnobilia,<br />
im dros guTebi yirimsa da Savi zRvis<br />
CrdiloeT napirebze cxovrobdnen da maT<br />
mezoblobaSi imyofebodnen alanebi, e.i. azovis<br />
zRvispireTsa da CrdiloeT kavkasiis<br />
stepebSi. CrdiloeT kavkasiis stepebSi,<br />
alanebis mezoblad, Turqulenovani xazarebis<br />
STamomavlebic mkvidrobdnen, maTgan<br />
ufro samxreTiT – Cerqezebi, xolo Cerqezebis<br />
samxreTiT, kavkasionis mTavari qedis<br />
samxreTiT – qarTvelebi. mniSvnelovania is<br />
garemoeba, rom am dros (1246 wels) alan-osebi<br />
isev velebSi, CrdiloeTiT cxovrobdnen<br />
da isini kavkasiis mTebis siaxloves<br />
jer kidev ar imyofebodnen, aq dasaxlebulni<br />
ar iyvnen. 1247 wels dawerilia ucnobi<br />
avtoris naSromi, romelic plano karpinTan<br />
erTad yarayorumidan brundeboda. teqstSi<br />
alanebic arian dasaxelebulni. magaliTad,<br />
aRniSnulia, rom Cingiz-yaenis mier dasavleTis<br />
mimarTulebiT mcxovrebi komanebis<br />
(yivCayebis) dasapyrobad gagzavnil iqna<br />
misi Svili juCi. wyaroSi komanebi azebze<br />
(asebze) gabatonebulad arian dasaxelebulni.<br />
Semdeg pasaJSi alanebi gazarebTan<br />
(xazarebTan) erTad ixseniebian: `и (Бату)<br />
пошел на Оранс, очень болъшой город,<br />
полный христиан, а именно газаров и<br />
аланов, а также различных сарацин из<br />
разных земелъ. Город стоял на реке,<br />
которая питала обширный участок моря<br />
и пересекала город. Татары запрудили<br />
верхнее течение реки, а затем открыли<br />
путь бурному течению воды и она<br />
затопила город со всем что в нем было~<br />
(alemani 2003: 209). analogiuri cnoba<br />
plano karpinTanac gvxvdeba. amdenad, am pasaJSic<br />
alanebi baris (dablobis) mcxovreblebad<br />
arian moxseniebuli. dasaxelebul<br />
wyaroSi kidev erTi sayuradRebo informaciaa<br />
– TaTrebis mier dapyrobilTa Soris<br />
alanebic ixseniebian, `alanebi, romlebic<br />
TavianT Tavs azebs uwodeben~ (alemani<br />
2003: 210). analogiuri cnoba aqvs plano<br />
karpinsac. ase rom, damowmebuli citatis<br />
Tanaxmad, alanebisaTvis eTnonimi<br />
`alani~ egzoeTnonimi (garesaxelwodeba)<br />
yofila. alanTa qveynis adgilmdebareobisaTvis<br />
garkveuli mniSvneloba aqvs wyaros<br />
kidev erT monakveTs: `И когда сын Угедэя,<br />
двоюродный брат Бату, возвратился,<br />
тайно узнав о смерти своего отца, то<br />
на обратном пути завоевал страны<br />
газаров и аланов, затем страну †Th<br />
’’eett и, наконец, страну тартаров. Это<br />
земли христианские, но разных языков,<br />
и находятся на юге, близ моря~ (alemani<br />
2003: 210). moyvanili citatidan aSkaraa,<br />
9<br />
rom alanebis qveyana xazarebis qveyanasTan<br />
axlos (mezoblad) samxreTisaken, zRvas-<br />
Tan mdebareobs. es zRva ki udavod azovis<br />
zRvaa, romlis axloc alanTa qveyana mdebareobda,<br />
Tumca samarTlianoba moiTxovs<br />
aRiniSnos, rom a.alemani dasaxelebul zRva-<br />
Si ara azovis, aramed Sav an kaspiis zRvebs<br />
gulisxmobs. ramdenime mniSvnelovani da<br />
sayuradRebo cnoba aqvs daculi CvenTvis<br />
saintereso problemaze italiel jovani<br />
del piano karpins (ioan de plano karpins),<br />
romelic 1246-1248 wlebSi imyofeboda yarayorumSi.<br />
qalaq ornasis wyalSi CaZirvaze<br />
isic laparakobs. mis Sesaxeb aRniSnuli<br />
aqvs: «Этот город был чрезвычайно<br />
многолюдный, ибо было много христиан,<br />
а именно газар, русских, аланов и других,<br />
а также сарацинов; однако власть над<br />
городом принадлежала сарацинам»<br />
(alemani 2003: 211). Semdeg pasaJSi plano<br />
karpins aRniSnuli aqvs, rom monRolebma<br />
ormocdaori xalxi daipyres, romelTa Soris<br />
arian `alanebi da asebi~ (lani sive<br />
ssi). iqve xazgasmulia, rom alanebis raRac<br />
nawili monRolebs ar emorCileboda da kvlav<br />
winaaRmdegobas uwevda. simarTle unda<br />
iTqvas, rom p.karpini pirveli avtoria, romelic<br />
dablobSi mcxovreb alanebTan erTad<br />
mTaSi mcxovreb alanebsac asaxelebs: «ибо,<br />
когда [монголы] приступают к осаде<br />
крепости, то осаждают ее много лет, как<br />
это происходит ныне с одной горой в<br />
земле аланов, которю, как мы полагаем,<br />
они осаждали уже двенадцать лет; но те<br />
оказали мужественное сопротивление<br />
и убили много татарских воинов и<br />
вельмож» (alemani 2003: 212-213). konkretulad<br />
romeli teritoria unda yofiliyo<br />
kavkasiis mTianeTisa, sadac alan-osebi Tavs<br />
icavdnen monRolebisagan? unda igulisxmebodes<br />
osTa mier axlad dasaxlebuli<br />
centraluri kavkasia an dasavleTi kavkasia<br />
– Tanamedrove balyareTisa da yaraCais<br />
teritoria, sadac alan-osebi daaxloebiT<br />
VI-VII saukuneebidan ukve cxovrobdnen.<br />
arc isaa gamoricxuli, rom alanebis<br />
`mTian miwaSi~ Crdilo kavkasiis romelime<br />
mTiswina monakveTze iyos saubari. kidev<br />
erTi sayuradRebo pasaJi franciskanelis<br />
Txzulebidan, romelSic isev da isev alanebisa<br />
da komanebis mezoblobazea laparaki:<br />
«Страна команов (Comania) граничит<br />
на юге с аланми, чиркассами, газарами,<br />
Грецией, Константинополем, а также с<br />
землей иберов, с татами, брутахиями, о<br />
которых говорят, что они иудеи, и бреют<br />
голову, – и с землей зикков [западные<br />
черкесы], и с георгианами, арменами, и<br />
землей турков» (alemani 2003:214). bunebrivia,<br />
rom p.karpins komanebisa da alanebis<br />
samxreTiT gansaxlebuli xalxebisa da<br />
qveynebis teritoriebze (miwebze) erTgvari<br />
amorfuli warmodgena aqvs, radgan<br />
maT is, gadmocemis mixedviT, CamoTvlis, magram<br />
kumanebis kavkasieli mezoblebis Sesaxeb,<br />
faqtobrivad, Secdomas ar uSvebs da<br />
alanebis lokalizebas kvlav iq axdens,<br />
sadac ufro adrindeli avtorebi axdendnen.<br />
esaa CrdiloeT kavkasis stepebi. maTi<br />
gansaxlebis areali yivCayebsa da Cerqezebs<br />
Soris mdebareobda, romelTa samxreTiTac<br />
qarTvelebi mkvidrobdnen, Tumca qarTvelebs<br />
ori sxvadasxva eTnonimiT – `iberebi~<br />
da `georgianelebi~, – moixseniebs.<br />
flamandieli franciskaneli giliom<br />
de rubruki safrangeTis mefe lui IX-es<br />
monRoleTis imperiaSi elCad hyavda gagzavnili,<br />
romelmac Tavisi 1253-1255 wlebis<br />
mogzaurobis Canawerebi dagvitova. mecnierTa<br />
samarTliani SefasebiT, mis Canawerebs<br />
ara mxolod saistorio, aramed anTropologiuri,<br />
eTnologiuri da geografiuli<br />
TvalsazrisiTac garkveuli mniSvneloba<br />
aqvs. misi naSromis pasaJebis mniSvnelovani<br />
raodenoba alanebsac eTmoba. pirveli pasaJi:<br />
`yirimis provinciis mTavarma (yirimis<br />
provincias Gazaria-s uwodebs) gvTxova,<br />
gvindoda Tu ara, dagvelia kumisi, rac fa-<br />
Satis rZea. radgan maT Soris imyofebodnen<br />
qristianebi – rusebi, berZnebi da alanebi,<br />
romlebsac surT myarad daicvan TavianTi<br />
kanonebi, ar svamen mas da Tavs qristianad<br />
arc CaTvlian Tu mas daleven~ (alemani<br />
2003: 215). amrigad, rubrukis Txzulebis<br />
mixedviT, alanebi yirimelTa (=xazarTa)<br />
daqvemdebarebaSi arian, maTi provinciis mkvidrni<br />
arian. meore pasaJi: `1253 wels yirimSi<br />
CvenTan movidnen viRac alanebi, romlebic<br />
aq iwodebian asebad da arian berZnuli<br />
wesis qristianebi, romlebsac aqvT damwerloba<br />
berZnuli da hyavT berZeni mRvdlebi.<br />
magram isini berZnebis msgavsad sqizmatebi<br />
ar arian. maT Cven mogvitanes moxarSuli<br />
xorci da gvTxoves gveWama saWmeli da<br />
gveloca erT-erTi gardacvlilisaTvis.<br />
maSin me maT vuTxari: axla didi dResaswaulis<br />
win Cven xorcs ar vWamT, da<br />
avuxseni (gavagebine) es dResaswauli, ris<br />
gamoc isini Zalian aRfrTovandnen, radgan<br />
araferi icodnen, rasac qristianobasTan<br />
hqonda kavSiri, mxolod qristes saxelis<br />
gamoklebiT~ (alemani 2003: 216). interesmoklebuli<br />
ar unda iyos isic, rom alanebi<br />
oqrosa da vercxlze arafers yiddnen, mxolod<br />
qsovilebze cvlidnen saWmels. Tumca<br />
xazgasmulia, rom saWmelebidan alanebi<br />
maT mxolod Zroxis rZes sTavazobdnen, rac<br />
Zalian mJave da suniani iyoo.<br />
mesame pasaJi: `yirimidan isini (alanebi)<br />
mividnen did stepebSi. stepebSi aZovebdnen<br />
TavianT saqonels upiratesad komanebi, romlebic<br />
kapCatebad iwodebian; germanelebi ki<br />
maT valanebs uwodeben, olqs (mxares) ki –<br />
valanias. isidore ki qveyanas mdinare tanaididan<br />
meotidis Waobebamde da danubaimde<br />
alanias uwodebs~ (alemani 2003: 217).<br />
(cnobisaTvis: isidore VII saukunis dasawyisSi<br />
seviliis episkoposi iyo, romelsac<br />
mniSvnelovani saistorio monacemebi aqvs<br />
daculi alanebis Sesaxeb). amrigad, samxreT<br />
ruseTis stepebSi Tavis droze gabatonebuli<br />
alanebi yivCayebs SeuviwrovebiaT da, Sesabamisad,<br />
alaniis qveyanas yivCayebis qveyana<br />
darqmevia.<br />
meoTxe pasaJi: `samxreTiT Cvengan iyo<br />
didebuli mTebi [Кавказ], romlebzedac<br />
gverdigverdiT udabnos (e. i. stepebis)<br />
mimarTulebiT cxovrobdnen Cerqezebi da<br />
alanebi anu asebi, rolebic aRiareben qristianul<br />
rwmenas da jer kidev ibrZvian<br />
TaTrebis winaaRmdeg~ (alemani 2003:217).<br />
am pasaJSi CvenTvis mniSvnelovani isaa, rom<br />
alan-osebi XIII saukuneSi stepebis mxares<br />
cxovrobdnen da jer kidev TaTar-monRolebs<br />
ar emorCilebodnen.<br />
mexuTe pasaJi: `kaspiis zRvis dasavle-<br />
TiT mdebareobs alaniis mTebi, lesgebi, rkinis<br />
karebi da georgianebis mTebi~. imave<br />
dasavleTiT (dasavleT mxares) mTeli es<br />
qveyana, sadac mdebareobs aleqsandres rkinis<br />
karebi da alanebis mTebi, CrdiloeT<br />
okeanemde da meotidis Waobebamde, sadac<br />
iwyeba tanaidi, Cveulebriv, iwodeba albaniad<br />
[SecdomiT, alaniis nacvlad] (alemani<br />
2003: 218). amrigad, evraziis sivrce XIII<br />
saukunis Sua xanebSi kvlav alaniad iwodeboda.<br />
rac mTavaria, kavkasiis mTebi georgianTa<br />
(qarTvelTa) mTebadaa saxeldebuli,<br />
romelTa mTebic `alanTa mTebisagan~ gancalkevebiT<br />
ixsenieba. dasavleTisaken ukana<br />
gzaze mimavalma elCebma volgis dinebaze<br />
gamoiares da mividnen oqros urdos qalaq<br />
saraiSi, romelSic alanebi da saracinebi<br />
cxovrobdnen.<br />
meeqvse pasaJi: 1254 wlis 11 Tu 15 noembers<br />
Zma vilemi kavkasiaSi mivida. wyaro<br />
Semdegs aRniSnavs: `alanebi am mTebSi jer<br />
kidev ar arian damorCilebulni, ise rom,<br />
sartaxis xalxis yoveli meaTe mTis xeobebs<br />
darajobda, raTa es alanebi mTebidan<br />
ar gamosuliyvnen barSi maTi jogebis dasataceblad,<br />
romelic ganfenilia sartaxis<br />
samflobelosa, alanebsa da rkinis karebs<br />
Soris da romelic aqedan ori dRis savalze<br />
[iyo], sadac iwyeba arkakis dablobi. zRvasa<br />
da mTebs Soris cxovroben romeliRac<br />
saracinebi saxeliT lezgebi, mTielebi, romlebic<br />
aseve arian dapyrobilni. ase rom, Ta-<br />
Trebma, romlebic cxovroben alanebis mTis<br />
ZirSi mogvces 20 kaci, raTa mivecilebineT<br />
rkinis karebamde~ (alemani 2003: 220).<br />
a.alemanis samarTliani SeniSvniT, rkinis<br />
WiSkari esaa derbenti lezgistanis teritoriaze.<br />
aq araviTar SemTxvevaSi `dariali~<br />
ar igulisxmeba, radgan misi gavlisTanave<br />
verc venaxebs naxavda da verc Rvinos<br />
miarTmevda vinme...<br />
statia dawerilia roland TofCiSvilis<br />
naSromis mixedviT `osTa winapari alanebis<br />
Tavdapirveli gansaxlebis areali~
eligia<br />
uflis kvarTis ambavi<br />
Zveli aRTqmis mRvdels efod-<br />
Tan, wamosasxamsa da sxva SemosamoselTan<br />
erTad aucileblad<br />
naqsovi kvarTic unda scmoda.<br />
icoda es yovladwmida RvTismSobelma<br />
da amitomac yrma iesos,<br />
momaval „mRvdelmoZRvars wessa<br />
zeda melqisedekisasa“, kvarTi<br />
mouqsova. „xolo kvarTi igi... iyo<br />
ukervel, zeiT gamoqsoil yovlad“.<br />
gadioda xani, „waremateboda sibrZniTa<br />
da hasakiTa da madliTa“<br />
ieso da saswaulebrivad izrdeboda<br />
RvTismSoblis moqsovili<br />
kvarTic, romelsaca „netarebiT<br />
Seecva naTelTa yovelTa mflobeli<br />
gvami wmida cecxlisa mis<br />
RvTaebisa“. Teodore zigabenis<br />
mixedviT, kvarTi saxeloebiani<br />
yofila. moklesaxeloiani kvar-<br />
Tia gamosaxuli bagrationTa<br />
gerbzec. xolo XVII saukune-<br />
Si ierusalimSi gavrcelebuli<br />
erTi gadmocemis Tanaxmad, uflis<br />
kvarTi laJvardisferi yofila,<br />
mantiis msgavsi, usaxelo, ganieri<br />
da grZeli (saubari ioanike<br />
berZenisa iv.gramitinTan), magram<br />
risgan iyo igi moqsovili, es<br />
ucnobia. erTi kia _ am netarma<br />
Sesamoselma, rogorc Rrubelma<br />
Seiwova ofli, sisxli da cremli,<br />
romelic kacTa modgmis xsnisTvis<br />
daRvara macxovarma.<br />
ierusalimSi iesos jvarcmisas<br />
saqarTvelodanac Cavidnen uriebi<br />
_ elioz mcxeTeli da longinoz<br />
karsneli. eliozis deda<br />
eli mRvdelmTavris tomidan iyo.<br />
swored man gaafrTxila vaJebi,<br />
rom uflis sisxlis daTxevaSi<br />
monawileoba ar mieRoT. amasve<br />
evedreboda eliozs da sidonia.<br />
macxovris jvarcmisas lursmnebis<br />
daWedebis xma Turme mcxeTaSi<br />
moesma eliozis dedas.<br />
wamouZaxebia: „mSvidobiT, mefobao<br />
israelTao, rameTu ugunurebiT<br />
mohkalT ufali da macxovari<br />
yovelTa!“ _ da mwuxarebisagan<br />
iqve daulevia suli. macxovris<br />
jvarcmisas eliozi Zalze aqtiurobda.<br />
roca uflis samoseli<br />
ganiyves da kvarTze wili<br />
iyares, igi swored mas Sexvda.<br />
uflis kvarTi eliozma mcxeTaSi<br />
wamoiRo. sidonia mas tiriliT<br />
Segebebia mcxeTis karibWesTan,<br />
Caukravs mkerdSi „yovelTa sasurveli<br />
kvarTi mxsnelisa“ da<br />
miuZinebia „Tavisi dedis ZiliT“.<br />
es ambavi mTel mcxeTas moedo.<br />
micvalebuli mefe aderks unaxavs<br />
da kvarTi moswonebia. bevrs<br />
cdilan, micvalebulisTvis kvar-<br />
Ti gamoerTmiaT, magram amaod da<br />
bolos kvarTiTve daukrZaliaT<br />
libanis naZvebTan. Semdeg, aderkis<br />
SviliSvils, mefe armazels<br />
moundomebia sidonias saflavis<br />
gaTxra da kvarTis povna, magram<br />
amis gamo RvTisgan sasjeli miuRia<br />
_ uecrad dabrmavebula.<br />
ai, amgvarad moxvda uflis<br />
kvarTi saqarTveloSi. saxier<br />
ufals winaswarve ganego Cveni<br />
qveynis „erad sazepurod Semzadebai“<br />
da vinaidan RvTismSoblis<br />
wilxvedrnic viyaviT, amisaTvis<br />
ufro Rirs iqmna iberia „amas<br />
saSinelsa madlsa“.<br />
sveticxovelis saswauli<br />
iciskra. emociebisgan daRlilebs<br />
mieZinaT. mxolod abiaTar<br />
mRvdlis Svili sidoniaRa fxizlobda.<br />
wminda nino xelganpyrobili<br />
loculobda. uecrad<br />
masTan naTliT Semosili Wabuki<br />
mivida da sami sityva uTxra. qalwuli<br />
mis winaSe pirqve daemxo,<br />
xolo Wabukma mohkida svets xeli<br />
da zecad aRamaRla. ramdenime<br />
xnis Semdeg cecxlis saxed Secvlili<br />
sveti nel-nela CamoeSva,<br />
im adgils miuaxlovda, sadac xe<br />
mokveTes da miwidan or wyrTaze<br />
gaCerda, „ze haerTa sakvirvelad<br />
gamokidebuli“. ase mogviTxrobs<br />
„sveticxovlis sakiTxavi“, xolo<br />
„qarTlis cxovrebis“ mixedviT<br />
cecxlis sveti CamoSvebula, amave<br />
adgilas damdgara da kacTagan<br />
xelSeuxeblad damyarebula. am<br />
saocarma ambavma mTeli qarTli<br />
SeZra. modiodnen svetTan da ve-<br />
Rar Sordebodnen sakvirvel saxilvels.<br />
svetis ZaliT uamravi<br />
saswauli momxdara. pirvelad<br />
SobiTgan brma uria ganukurnavs<br />
sveti-cxovelTan miaxlebas,<br />
Semdeg sawols mijaWvuli yrma<br />
sefewuli amazaspani dauyenebia<br />
fexze. imxanad erT urias mxolodSobili<br />
Ze mohkvdomia. yvela<br />
sveti-cxovelis saxilvelad<br />
wasula, micvalebulTan mxolod<br />
mSoblebi darCenilan, romlebic<br />
Turme mwared moTqvamdnen da<br />
Svils evedrebodnen: „aRdeg, mxolodSobilo<br />
Cveno, raTa miveax-<br />
sveticxovloba<br />
lneT svetsa mas naTlisasa“, raTa<br />
vixaroT sxvebTan erTado. da<br />
uceb, TiTqos gaiRviZao, micvalebuli<br />
yrma wamodga da sveticxovelTan<br />
wayvana moiTxova. yveboda,<br />
rom jojoxeTis ufskrulSi iyo<br />
Cavardnili; anazdad zecidan<br />
naTlis sveti CamoeSva, romlis<br />
Tavzec macxovari ijda didebiT.<br />
uecrad svetidan xma moisma:<br />
„mecodebian Seni mSoblebi, maTi<br />
tkivilisgan „melmiso guli“, _<br />
mere ki angelozT ubrZana, yrmis<br />
suli sxeulSi daebrunebinaT.<br />
yvela cdilobda sveticxovelTan<br />
miaxloebas. maSin mefe mirianma<br />
svets ficris saburveli Semoaxvia.<br />
saburvelma ver daabrkola<br />
sveticxovelis madli...<br />
male aq pirveli taZari aSenda.<br />
wminda konstantine didma<br />
mefe mirians episkopos ioanes<br />
xeliT gamougzavna Zelicxovlis<br />
nawili, samsWvalni da ficari,<br />
romelzec macxovris ferxni iyo<br />
mimsWvaluli. episkoposma Zvirfasi<br />
ZRveni eruSeTsa da manglisSi<br />
datova, mefe mirianTan ki<br />
xelcarieli dabrunda. guldawyvetili<br />
mefe wminda ninom anugeSa<br />
_ uTxra, rom igi udides siwmindes<br />
flobda _ mis baRSi iyo<br />
dakrZaluli uflis kvarTi da<br />
ilia winaswarmetyvelis xaleni.<br />
mefem uriebs dawvrilebiT gamohkiTxa<br />
yovelive. maTac wminda<br />
qalwulis naTqvami daadastures.<br />
maSin ki aivso mefe sixaruliT<br />
da adida ufali.<br />
wminda daviT<br />
aRmaSenebeli da<br />
sveti-cxoveli<br />
uflis kvarTi dakrZalvis<br />
Semdeg Tumca aRaravis uxilavs,<br />
magram qarTvelebs metad swamdaT,<br />
rom igi swored svetis ama-<br />
Rlebis adgilas iyo dafluli,<br />
xolo Tu vinmes eWvi Seepareboda<br />
amaSi, RvTisagan ganiswavleboda.<br />
Turme TviT didi daviT aRmaSenebeli<br />
„gandrekilobda reca<br />
gonebiT“ sveticxovlis mimarT<br />
da ambobda, ra viciT, ra aris am<br />
koSkis godolis qveS, ras vcemT<br />
Tayvans, eSmakma xom ar Segvacdinao..<br />
erTxel mefes sveti-cxovlis<br />
win amgvari dabrkolebuli<br />
gonebiT ulocia. imave Rames,<br />
ZilSi, Turme svetis Tavze mjdomi<br />
moxucebuli eCvena, romlisganac<br />
TvalismomWreli naTeli<br />
gamodioda. „daviT, daviT, _ mimar-<br />
Ta man gvirgvinosans, _ ar ici,<br />
vin var; icode, arc Sen da arc<br />
sxvas, visac Cemda momarT sasoeba<br />
eqneba, arasdros Sercxveba. nu<br />
urwmunoeb Cemdamo, rameTu vinc<br />
urwmunoebs, daisjebao“. gaeRviZa<br />
mefes, SeSinebuli moaxta cxens,<br />
mTeli Rame aWena da sveticxovelSi<br />
ciskris locvisas mivida.<br />
pirqve daemxo, cremliT daalto<br />
10<br />
iataki da „pirvelTa cdomaTaTvis<br />
da urwmunoebisa“ Sendoba<br />
iTxova RvTisgan.<br />
veravin SeZlo kvarTis<br />
xelyofa<br />
meTerTmete saukuneSi, Turqebis<br />
Semosevisas, sulTnis meuRles<br />
Sahri-xaTuns siwmindis amo-<br />
Txra moundomebia, magram svetis<br />
Ziridan amovardnil cecxls<br />
ferflad uqcevia RvTis mgmobeli...<br />
verc Temur-lengi da ver<br />
Sah-Tamazi verc gakadnierebulan<br />
siwmindis xelyofad. mxolod<br />
Sah-abass gaubedavs da ubrZanebia<br />
sveti-cxovelis saZirkvlis<br />
gaTxra, magram miwidan amovardnil<br />
cecxls kvlav dauwvavs<br />
am mkrexelobis Camdenni. Sahs<br />
SeSinebia, Camomxdara, taZrisTvis<br />
mokrZalebiT Semouvlia gars,<br />
svetis win ulocia da kaTolikosisTvis<br />
xelSeuxeblobis<br />
garantia miucia.<br />
rac Seexeba Sahis mier ruseTis<br />
xelmwifesTan 1625 wels<br />
gagzavnil saCuqars, TiTqosda<br />
uflis kvarTs, es tilos mowiTalo<br />
naWeri yofila, TiTo mtkavelis<br />
sigrZe-siganisa, romelzec<br />
Turme laTinuri maneriT iyo<br />
gamosaxuli uflis wamebis da<br />
jvarcmis epizodebi. „zeiTgan gamosqoili“<br />
kvarTi danawevrebisas,<br />
cxadia, daiSleboda. amgvarad, Seu-<br />
Zlebelia, Sahis saCuqari uflis<br />
kvarTi yofiliyo. maS, ra iyo es<br />
siwmide, romelmac amdeni saswauli<br />
moaxdina ruseTSi? konstantinepolis<br />
damxobis Semdeg saqarTveloSi<br />
mravali siwminde moxvda.<br />
alaverdis taZarSi daculi<br />
gaxldaT qristes perangis erTi<br />
nawili, rusTavis feriscvalebis<br />
taZarSi ki RvTismSoblis sartyeli.<br />
SesaZloa, Sahis saCuqari<br />
erTi amaTgani yofiliyo. amgvar<br />
varauds gamoTqvams Teimuraz I<br />
1639 wels ruseTis xelmwifisTvis<br />
gagzavnil werilSi.<br />
sveticxovlis<br />
siwmindeni<br />
sveticxovlis taZari mraval<br />
siwmindes flobda: uflis kvar-<br />
Ts, saswaulmoqmed svets, wminda<br />
ilia winaswarmetyvelis xalens.<br />
XX saukunis dasawyisSi (da axlac)<br />
iqve gaxldaT dabrZanebuli<br />
erTi im oTx jvarTagani, romlebic<br />
wminda ninom saswaulmoqmedi<br />
xisgan Seaqmnevina. adre, Temur<br />
lengis Semosevamde, igi mcxeTis<br />
jvris monasterSi brZandeboda.<br />
saswaulmoqmed jvars (mis<br />
mimarT gansakuTrebiT uSviloebs<br />
hqondaT sasoeba) 2004 wlis 16<br />
Tebervals mironi daedina. patriarqis<br />
kurTxeviT, igi minanqruli<br />
xatebiT gaamSvenes. masSi<br />
Catanebulia Zelicxovelisa da<br />
wminda ninos jvris nawilebi.<br />
sveticxovlis erT-erTi mTavari<br />
siwminde yofila saqadago<br />
xati sveti-cxovelisa. es aris<br />
karedSi CabrZanebuli sveticxovelis<br />
36x17sm zomis Weduri<br />
gamosaxuleba. karedis gverdebze<br />
gamosaxulni arian wminda nino<br />
da wminda miriani. karedis zemoTa<br />
nawili mooqrovilia. masze<br />
gamosaxulia kuboSi mwoliare<br />
sidonia, mis mkerdze ki aRmar-<br />
Tulia sveti, romelic angelozebs<br />
upyriaT xelT. sidonias<br />
ferxTiT gamosaxulia mlocveli<br />
wminda nino, xolo zemoT _ orive<br />
xeliT makurTxebeli macxovari.<br />
xatSi 44 wminda nawili yofila<br />
Catanebuli. is amJamad xelovnebis<br />
muzeumSia daculi. es<br />
siwmindeni swored is safarveli<br />
gaxlavT, romelic buravda „ara<br />
oden vidreme guamsa RvTaebisasa,<br />
aramed ufroisRa SiSloebasa<br />
sulTa CvenTasa codvisa mier“.<br />
uflis kvarTi<br />
ganuyofelia<br />
rogorc wminda kvipriane<br />
karTageneli brZanebs, „Tavisi<br />
kvarTis saidumloTi ufalma<br />
eklesiis erTianobaze migvaniSna“<br />
da „SeuZlebelia, qristes samosi<br />
hqondes imas, vinc qristes<br />
eklesias arRvevs“. amitomac iyo,<br />
qarTvelebi ase rom ufrTxildebodnen<br />
eklesiis erTianobas,<br />
amitomac iyo, rom episkoposi<br />
aucileblad sveticxovelSi<br />
unda kurTxeuliyo.<br />
erTxel wminda patriarqma<br />
nikoloz gulaberisZem „zamTris<br />
sastikebisa“ da dedoflis uZilebis<br />
gamo mroveli episkoposi<br />
timoTe ruisis saydarSi akurTxa<br />
episkoposad. imave Rames sveticxoveli<br />
„saxed moxucebuli<br />
beri kacisa“ taZris qadags eCvena<br />
da ubrZana, patriarqi gaefrTxilebina,<br />
rom mas aRarasodes<br />
ekurTxebina episkoposi sadme sxvagan,<br />
gareSe sveticxovlis taZrisa.<br />
es umecrebiT hyo, amitom<br />
Sevundob, magram sxva dros aRar<br />
vapatieb „Seuracxyofas saydrisa<br />
Cemisao“, _ ubrZanebia ufals.<br />
da bolos, Cvenc erT paralels<br />
gavavlebT: solomoniseuli taZris<br />
nangrevebidan amovardnilma<br />
cecxlma dawva iuliane gandgomilis<br />
mier RvTis nebis winaaRmdeg<br />
taZris asagebad gagzavnili muSebi.<br />
iqidan, saidanac adre mironi<br />
moedineboda, ufalma cecxli<br />
amoafrqvia. amitomac gveSinodes<br />
sveti-cxovelTan ukrZalvelad<br />
miaxlebisa, gansakuTrebiT _ kvar-<br />
Tis dResaswaulze, gveSinodes<br />
da SeviqmnaT im „sazepuro erad“,<br />
romelsac ufali, niSnad didi<br />
wyalobisa, sveti-cxovelis Ziridan<br />
aRmoucenebs da uwyaroebs<br />
„mironsa, viTarca RmerTmyofelsa<br />
da naTelmyofelsa“.
poezia<br />
tkivili,<br />
qeba da monatreba<br />
qari sisinebs, nostalgia Tavs ar manebebs,<br />
Tumc, werovanic Cemi turfa saqarTveloa,<br />
aqac gamoCnda xeobelTa marjve xelebi,<br />
maTi naSromi marTlac Zalze sanaqeboa.<br />
meris ezoSi gvirilebi TeTrad qaTqaTebs<br />
qrizanTemebi sakukured emzadebian,<br />
cicinaTelebs qarvis feri aurCeviaT,<br />
xolo iebi, vardis ZirSi inabebian.<br />
lilis ezoSi gajgimula palma yvavili<br />
da medidurad gadahyurebs yviTel zafranas,<br />
o, es nargizi cecxlis alad aelvebula<br />
da cicqna ia lurjad ayvavda.<br />
mTeli ubani Taigulad ayvavebula,<br />
baRCas da bostans efereba marjve xelebi,<br />
lelianebSi lelis fesvic amouyriaT,<br />
simind-lobios Seucvlia farTo velebi!<br />
zogs mamiTadi gaumarTavs da balaxs Tibavs,<br />
me am surneliT saocari xibliT vivsebi,<br />
cacxvis miwebs da did axoebs kvlav<br />
Semaxsenebs<br />
swrapad garbian aCabeTSi Cemi fiqrebi.<br />
Cadga qari da miCumaTda mwvane koteji,<br />
RmerTis mSvidoba Semovida gulSi malulad,<br />
vebrZvi gancdebs da rwmeniT vcocxlob dRes<br />
werovanSi,<br />
zogjer ki cremlsac moviwmendav sxvebis<br />
farulad.<br />
aq, werovanSi leqsis wera bevrma daiwyo,<br />
iq, xeobaSi leqsebisTvis rom ar ecalaT,<br />
am saidumlos mTel msoflios Cumad gavumxel,<br />
rom poezia aris mTeli Cemi qveyana!<br />
me am Cems gancdebs ZalisxmeviT leqsiT<br />
CavaxSob<br />
da siyvaruli sxvaTa mimarT kidev meyofa,<br />
miveferebi visac siTbo ver vagrZnobine,<br />
visTanac vcxovrob werovanSi axla mezoblad.<br />
Cemi qveyana CuqurTmaa sxvadasxva saxis,<br />
mravali eri, Tavis fiqriT, Tavis ZiebiT,<br />
da siyvaruli rom ar iyos Cveni maTdami,<br />
maT poezias ase grZnobiT CaveZiebiT?<br />
me zog maTganze Cemeburi leqsic miTqvia,<br />
da arc vaWarbeb, yonaRobac Semificia,<br />
zRvis gaRmieli qalis senic Cemi fiqria,<br />
me mas pativs vcem, Zlier miyvars, bevrjer<br />
miTqvia!<br />
Cemi qveyana, mcxunvare mzis sxiviT gamTbari<br />
da saocari mrgvali mTvare, Ramis lampari,<br />
mwvane serebi, medidurad ganze gamdgari,<br />
da werovani, Cemi saxliT, Cemi baRnariT!<br />
Cemi magida rveuli da Cemi kalami,<br />
uZilo Rame, striqonebi, cremliT dambali,<br />
Cemi tkivili, Cumi gancda, sulSi gamjdari,<br />
da monatreba Cemi soflis, Cemi saxlkeris,<br />
Zalze rTuilia!<br />
o, dadeq gulo,<br />
gadiyare gulis dardebi,<br />
2 welia aCabeTo, sul menatrebi!<br />
lizo WuluxaZe<br />
devnili aCabeTidan<br />
`gmirebi~<br />
dadumebula liaxvi,<br />
foTolT Srialic gaCerda.<br />
migri biWebis Rriali,<br />
mTel xeobaSi gamefda.<br />
ra gulma unda gauZlos,<br />
es ra mware dRe gaTenda,<br />
TiToeulis mSobeli<br />
Rameebs TeTrad aTevda.<br />
Ramis siCumes arRvevda,<br />
gminva da kvnesa xalxisa.<br />
WrilobiT ganawamebni,<br />
veRar sunTqavdnen sicxisgan.<br />
Svelas iTxovdnen daWrilni,<br />
magram veravin SvelodaT.<br />
sacodav biWebs saxlSi ki<br />
deda da mama elodaT.<br />
arsad ar Canda eqimi,<br />
ver miaRwies tyeebSi.<br />
daWril biWebs ki lodinSi<br />
ar gamouCndaT mSveleli.<br />
RamiT Tu dRisiT isrodnen<br />
civsisxliani mkvlelebi,<br />
xalxi daxoces da Semdeg<br />
gadawves mindor-velebi.<br />
ixocebodnen gmirebi,<br />
magram ki ara Ciodnen.<br />
sxeuls kortnidaT yorani,<br />
Wrilobebs ar uciebdnen<br />
sisxls xvrepda mgeli mSieri,<br />
erTs ara daikvnesebdnen<br />
mSoblebs ar SerCaT mkvdrebic ki,<br />
saxlSic ver daitireben.<br />
Tamar kaxniaSvili<br />
sof.qurTa<br />
medrove<br />
guSin komunisti iyav,<br />
dRes ki jvari agiRia,<br />
guSin RmerTi ara gwamda,<br />
dRes ki locva dagiwyia.<br />
guSin leninsa locavdi,<br />
dasZaxodi stalins–Zias.<br />
sabWoeTis droSa gepyra,<br />
afrialeb axla jvrians.<br />
axla okupants uwodeb,<br />
Sen uZaxdi samarTlians,<br />
sabWoTa kavSirs locavdi,<br />
leqss iZaxdi omaxians.<br />
axla dasavleTsa locav,<br />
saqmes eli Sen sarfians.<br />
donJuani girCevnia<br />
moymes vefxistyaosnians.<br />
ucxoeTis kanons icav<br />
da Sli qarTul istorias,<br />
qarTveli gogo–biWebi<br />
sazRvargareT rom gadian.<br />
ar gadardebs, Cemo kargo,<br />
me ver gxedav Sen naRvlians,<br />
es, amgvari saqcieli,<br />
me RmerTisTvis mimindia.<br />
codvebi moinanie,<br />
Tu ar aris ukve gvian.<br />
am leqss vinc ki waikiTxavs<br />
giJs miwodebs,zogi Wkvians.<br />
magram es erTs ar exeba,<br />
ar vayeneb erT kacs zians.<br />
saqarTvelos gavufrTxildeT,<br />
enas lamazs, mravalxmians!<br />
mevlud yaulaSvili<br />
devnili sof.qurTidan<br />
11<br />
Cemi soflis tragedia<br />
Cemi lamazi sofeli<br />
Tvalmargaliti qarTlis,<br />
xalxi gamrje da mSromeli<br />
mosiyvarule soflis.<br />
omis dros roca gvbombavdnen<br />
tankze afeTqda vaniko<br />
bombs Seewira robiko<br />
fexi mohglija Jiulikos.<br />
mterma gagvwira, dagvCagra<br />
magram ver gagvanadgura<br />
Cvenma mfarvelma patronma<br />
ufalma gadagvarCina.<br />
sikvdils sicocxlem ajoba<br />
izrdeba STamomavloba<br />
Cems ers qveyanas dideba<br />
marad ukvdavi iqneba!!! �<br />
monatreba<br />
netav vicode rodemde gastans<br />
Cemi samSoblos ase wameba,<br />
yovel saRamos daZinebisas,<br />
Cemi saxl-kari me melandeba.<br />
munveri elikaSvili.<br />
goris r-ni sof qere.<br />
dardian guliT amasa vnatrob<br />
kvlav vnaxo Cemi dedul-mamuli,<br />
dakoJril xeliT nasaTuTebi,<br />
vazi Wigoze gadaxlarTuli.<br />
Rame fiqrebSi unda gavlio,<br />
gaTenebisas fancqalebs guli,<br />
Tavs vekiTxebi, netav sada var?<br />
da ase sevdiT ratom Zgers guli?<br />
oh, samaCablos lamazo mTebo,<br />
Cemo Walav da Cemo baRebo,<br />
gulo, Savgulo, ganawamebo,<br />
raRasa fiqrob an raRas eli?<br />
qurTa-Zarwemis soflis gza-Sara,<br />
Tqvensken moviltvi gawvdili xeliT,<br />
Cemo nanatro baRCa-baRebo,<br />
baRCis boloSi lurjo ReRilo,<br />
Cemo xeobav, rogoric iyav,<br />
isev iseTi minda gixilo!<br />
ana elbaqiZe<br />
didi liaxvi<br />
didi liaxvi Zveleburad moedineba,<br />
moarRvevs boboqar talRebs,<br />
wamiT dadumdeba da mere sevdianad<br />
moyveba xeobis ambebs.<br />
mteri xiluli Tu uxilavi<br />
Tavxedobs, yvelafers angrevs,<br />
jibeebs isqelebs sxvisi naoflariT<br />
da iq eSmakis marTved.<br />
ra ginda, mtarvalo, ras epotinebi,<br />
samoTxes, naboZebs RvTisgan,<br />
qarTveli dedebis daRvrili cremlebi<br />
Tavze dagatydeba risxvad.<br />
Tu megobroba ar ginda qarTvelis,<br />
gaige, Seigne mainc,<br />
rom Cven did ocnebas, damoukideblobas<br />
veravin wagvarTmevs ZaliT.<br />
ana elbaqiZe
sabavSvo gverdi<br />
e<br />
TviTonac mTeli saqarTvelo erTi cixea, dagilewia mtero, magram ver agiRia<br />
kexvis cixe<br />
e<br />
x obis<br />
macn<br />
i p o v e T 5 g a n s x v a v e b a<br />
s w a<br />
g<br />
i<br />
l<br />
o<br />
c<br />
a<br />
v<br />
T<br />
v l i<br />
d<br />
a<br />
w<br />
y<br />
e<br />
b<br />
a<br />
s<br />
s<br />
krosvordi<br />
SeavseT<br />
krosvordi<br />
didi da<br />
patara<br />
liaxvis<br />
xeobis<br />
soflebis<br />
saxelebiT<br />
12<br />
qurTis municipalitetis<br />
sagamomcemlo dawesebuleba<br />
`xeobis macne~<br />
direqtori giorgi WoveliZe<br />
buRalteri gia basiSvili<br />
saredaqcio kolegia:<br />
nana kaxniaSvili: 898 44 06 04<br />
nino CibCiuri: 893 33 09 94<br />
nino kasraZe: 855 46 84 33<br />
misamarTi: aRmaSeneblis q. # 89/24<br />
aiwyo da dakabadonda Jurnal<br />
`qarTuli elitis~ redaqciaSi<br />
tel: 822 91 00 84<br />
E-mail: xeobismacne.@posta.ge<br />
gazeTi `xeobis macne~ gamocemulia<br />
Sps `sagamomcemlo saxli qarTul elitaSi~