30.01.2013 Views

dekemberSi Catardeba

dekemberSi Catardeba

dekemberSi Catardeba

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

xemacn<br />

obis<br />

e<br />

kexvis cixe<br />

qurTis municipalitetis gazeTi. gamodis yoveli Tvis 5 ricxvSi. 2010 weli, seqtemberi, # 10 (17)<br />

TviTonac mTeli saqarTvelo erTi cixea, dagilewia mtero, magram ver agiRia<br />

gilocavT<br />

sveticxovlobas!<br />

`aRdeg,<br />

mxolodSobilo<br />

Cveno, raTa<br />

miveaxlneT svetsa mas<br />

naTlisasa~<br />

mis xeoba 2010<br />

<strong>dekemberSi</strong> <strong>Catardeba</strong><br />

gv.7<br />

ikiTxeT eleqtronuli versia WWW.KHEOBA.GE<br />

gv.4<br />

saqaSeTis CasaxlebaSi<br />

mcxovrebi devnilebi<br />

SeSiT moamarages<br />

devnilTa<br />

namuSevrebis<br />

gamofenas<br />

`qarvaslam~<br />

umaspinZla<br />

gv.4


konfliqtis zona<br />

aiReben Tu ara axalgoreli<br />

qarTvelebi osur pasportebs?!<br />

samxreT oseTis de faqto respublikis xelisuflebam<br />

axalgoris raionis mosaxleobas e.w. samxreT oseTis<br />

moqalaqis pasportis asaRebad erTTviani vada<br />

misca, _ winaaRmdeg SemTxvevaSi, mosaxleobas axalgoris<br />

administraciuli sazRvris gadakveTisas garkveuli<br />

Tanxis gadaxda mouwevs. aseTi erTTviani vada jer<br />

kidev agvistos Tvis dasawyisSi daaweses, Tumca misi<br />

sanqciebi jerac ar amoqmedebula. de faqto samxreT<br />

oseTis Sss-s saemigracio samsaxuris ufrosis soslan<br />

tigievis gancxadebiT, igegmeba, rom e.w. saxelmwifo saz-<br />

Rvris gadakveTisTvis ucxoeTis moqalaqeebs gadasaxadi<br />

dauwesdeT da axalgoris mosaxleobasac am mizeziT<br />

mosTxoves e.w. samxreT oseTis moqalaqis pasportebis<br />

aReba. misi TqmiT, axalgorelebs, romelTa umetesobas<br />

saqarTvelos moqalaqis pasporti aqvs, erTTviani vadis<br />

Sesaxeb sagangebod acnobeben: `am vadis gasvlis Semdeg<br />

im moqalaqeebs, romlebsac samxreT oseTis pasporti ar<br />

eqnebaT, sxva saxelmwifos moqalaqeebad vcnobT. Sedegad,<br />

leningoris raionSi Semosvlisas an raionidan gasvlisas<br />

maT 320 rublis gadaxda mouwevT~, _ ganacxada<br />

tigievma. tigievis mier naxsenebi 320 rusuli rubli<br />

daaxloebiT 20 laris tolia da am Tanxis yoveldRiu-<br />

osi separatistebi saqarTvelosa da cxinvalis regions<br />

Soris arsebuli administraciuli sazRvris<br />

gadalaxvisaTvis e. w. saxelmwifo baJis dasaweseblad<br />

emzadebian. maTi gancxadebiT, yvela adamiani, romelic<br />

ar iqneba e. w. samxreT oseTis moqalaqe, ucxo qveynis<br />

moqalaqed CaiTvleba da sazRvris gadakveTisas baJs gadaixdis.<br />

informacias amis Sesaxeb e. w. samxreT oseTis<br />

beWdvisa da informaciis komiteti avrcelebs. `samxreT<br />

oseTis e. w. Ss saministros saimigracio samsaxuri<br />

saqarTvelosa da samxreT oseTs Soris arsebuli saxelmwifo<br />

sazRvris gadakveTisTvis ucxoeli moqalaqeebisTvis<br />

saxelmwifo gadasaxadis dawesebisTvis emzadeba~,<br />

_ gancxadeba amis Sesaxeb e. w. samxreT oseTis Ss<br />

saministros saimigracio kontrolis Tavmjdomarem soslan<br />

tigievma gaakeTa. `samxreT oseTis Ss saministros<br />

rad gadaxdis saSiSroebis winaSe axalgorSi mcxovrebi<br />

uamravi qarTveli dgas. erT-erTma maTganma, Tamar mearyiSvilma,<br />

radio TavisuflebasTan interviuSi ganacxada,<br />

rom egreT wodebuli samxreT oseTis pasportis<br />

armqone mosaxleobas damatebiT sxva gadasaxadebsac<br />

daakisreben: `gadasaxadebi iqneba imaTTvisac, visac adgilobrivi<br />

Cawera aqvs da ar aqvs pasporti, maTTvisac<br />

fasiani iqneba gadaadgileba da sinaTlis gadasaxadic<br />

maRali iqneba, ise rogorc ucxoeTis moqalaqeebisTvis~.<br />

agvistos dasawyisSi SemoRebuli es wesebi jerjerobiT<br />

mxolod SerCeviTi wesiT moqmedebs da ajarimeben<br />

mxolod upasporto da adgilobrivi Caweris armqone<br />

zogierT moqalaqes. yoveldRiurad axalgoris administraciul<br />

sazRvars daaxloebiT 500 adamiani gadakveTs.<br />

regionis mosaxleoba saqarTvelos xelisuflebisagan<br />

konkretul reagirebas moiTxovs, pasuxs elis Tbilisisgan<br />

imis Sesaxeb, aiRon Tu ara egreT wodebul samxreT<br />

oseTis moqalaqis pasporti. maT satkivarze regionis<br />

mkvidri Tamar mearyiSvili saubrobs: `aqaurebs aqvT<br />

aRebuli meore piradobis mowmobebi. me ar minda aseTi<br />

nabiji gadavdga. me mainteresebs, ras mTavazobs xelisufleba<br />

_ davtovo axalgori Tu davtovo piradobis<br />

mowmoba~. aseT kiTxvebze saqarTvelos xelisuflebis<br />

pozicias teritoriuli mTlianobis aRdgenis sakiTxTa<br />

droebiTi saparlamento komisiis Tavmjdomare SoTa<br />

malaSxia gamoxatavs: `saokupacio reJimis da marionetuli<br />

reJimis sxvadasxva gamoxtomebze ayolas azri ar<br />

aqvs. Cven erTi SegviZlia da amas vakeTebT, rom Cven mier<br />

kontrolirebad teritoriebze ganvaTavsoT es adamianebi<br />

da umetesobas saxlebi ukve aqvs. meore meqanizmia<br />

is, rom yvela saerTaSoriso doneze iqnes gatanili es<br />

sakiTxi~. samxreT oseTis TviTgamocxadebuli respublikis<br />

xelisuflebis informaciiT, e.w. samxreT oseTis<br />

pasportebis gacema 15 oqtombramdea SeCerebuli. Sesabamisad,<br />

Wirs imis garkveva, rodis daiwyeba erTTviani<br />

vadis aTvla _ gancxadebis gamoqveynebis momentidan Tu<br />

15 oqtombridan.<br />

osi separatistebi “saxelmwifo` sazRvris<br />

gadakveTisTvis baJs aweseben<br />

saimigracio samsaxuri leningoris (axalgoris) raionis<br />

mcxovreblebs informacias awvdis imis Sesaxeb, rom<br />

dawesda erTTviani vada samxreT oseTis moqalaqis pasportis<br />

asaRebad. aRniSnuli vadis gasvlis Semdeg, is<br />

moqalaqeebi, romlebsac ar eqnebaT samxreT oseTis moqalaqis<br />

pasporti, aRiarebulni iqnebian ucxo saxelmwifos<br />

moqalaqeebad. Sesabamisad, leningorSi (axalgori)<br />

Sesvlisas da gamosvlisas maT mouwevT saxelmwifo<br />

gadasaxadis gadaxda 320 rusuli rublis odenobiT~, _<br />

acxadebs Tigievi. misi TqmiT, axalgoris raionSi yvela<br />

saWiro dokumentis misaRebad yvela pirobaa Seqmnili.<br />

`mcxovreblebisaTvis ar aris aucilebeli cxinvalis<br />

sapasporto magidaSi misvla. sacxovrebel adgilze<br />

aris saSualeba, rom yvela aucilebeli dokumenti miiRo~,<br />

_ acxadebs Tigievi.<br />

2<br />

cxinvalSi ganadgurebuli<br />

ucxouri presa da<br />

damoukideblobis dRe<br />

20 seqtembers cxinvalSi samxreT oseTis damoukideblobis<br />

gamocxadebidan me-20 wlisTavs aRniSnaven.<br />

sadResaswaulo RonisZiebebs defaqto respublikis<br />

dedaqalaqSi adgilobrivi mediis garda mxolod rusuli<br />

media aSuqebs. sxva qveynebis mediasaSualebebis<br />

warmomadgenlebs defaqto respublikaSi Casvlis interesi<br />

ar gamouCeniaT. kviras saRamos specialuri<br />

preskonferencia defaqto respublikis prezidentma<br />

eduard kokoiTma gamarTa, romelmac samxreT oseTis<br />

politikur-ekonomikur perspeqtivebze isaubra. man<br />

moulodneli gancxadeba samxreT da CrdiloeT oseTis<br />

gaerTianebis perspeqtivaze da ruseTis federaciasTan<br />

erTiani oseTis saxiT mokavSire respublikis integraciaze<br />

gaakeTa. eqspertebis azriT, afxazeTisgan gansxvavebiT,<br />

kokoiTim suverenitetze uari Tqva.<br />

20 wlis win samxreT oseTis avtonomiuri olqis<br />

saxalxo deputatTa sabWom „samxreT oseTis demokratiuli<br />

respublikis daarsebis Sesaxeb~ gadawyvetileba<br />

da `erovnuli suverenetetis deklaracia~ miiRo. manamde,<br />

igive sabWom 1989 wlis 10 noembers samxreT<br />

oseTis avtonomiuri olqis statusi avtonomiuri respublikis<br />

statusamde gazarda, saqarTvelos respublikis<br />

SemadgenlobaSi. es gadawyvetileba maSin saqarTvelos<br />

umaRlesma sabWom arakonstituciurad cno<br />

da gaauqma. 20 seqtembers ki defaqto respulikaSi<br />

dawyebuli moZraobis `adamon nixasis~ iniciativiT avtonomiuri<br />

olqis saxalxo deputatebma sabWoTa kav-<br />

Siris SemadgenlobaSi samxreT oseTis demokratiuli<br />

respublikis daarsebis gadawyvetileba miiRes, rasac<br />

pirveli qarTul-osuri konfliqti mohyva. es konfliqti<br />

ki didi xnis ganmavlobaSi periodulad mwvavdeboda.<br />

bolo aseT dapirispirebas, 2008 wlis agvistos, saqarTvelos<br />

teritoriaze ruseTis armiis SemoWra mohyva,<br />

romlis Semdegac samxreT oseTis TviTgamocxadebuli<br />

damoukidebloba ruseTis federaciam aRiara. bolo ori<br />

wlis ganmavlobaSi cxinvalis saxelmwifoebrioba ruseTis<br />

garda naurum, nikaraguam da venesuelam cno.<br />

cxinvalis politikuri elita miiCnevs, rom maTi<br />

damoukideblobis araRiareba dasavleTis mier samxreT<br />

oseTis winaaRmdeg warmoebuli sainformacio omis<br />

Sedegia, romelsac qarTuli da dasavluri media aqtiurad<br />

axorcieleben. defaqto respublikis parlamentis<br />

spikeri stanislav koCievi miiCnevs, rom sainformacio<br />

omi isev grZeldeba, evropuli sazogadoeba ki iqauri<br />

mediis zegavlenis qveSaa. damoukideblobis dRisadmi<br />

miZRvnili RonisZiebebis farglebSi, samxreT oseTis<br />

parlamentis wevrebma da axalgazrduli organizaciebis<br />

warmomadgenlebma damwvari parlamentis Senobis win<br />

egreTwodebuli tyuilis kedeli aRmarTes, romelzec<br />

iseTi gamocemebi gamoakres rogoricaa „vaSington posti~,<br />

„taimsi~, „vol strit journali~. Semdeg ki „simarTlis<br />

CaquCiT~ es kedeli, gazeTebTan erTad, adgilobrivma<br />

axalgazrdebma daSales. sainformacio blokadis<br />

garRvevas cxinvalSi aseTi originaluri aqciebiT apireben.<br />

aRsaniSnavia, rom defaqto respublikis xelisuflebis<br />

kritika sul ufro xSirad rusul mediaSic<br />

Cndeba, magram tyuilis kedelze rusuli gamocemebi ar<br />

gamoukravT.<br />

goga afciauri, gori<br />

rusma okupantebma<br />

saqarTvelos axali<br />

teritoriebi mitaces<br />

okupantebma axali teritoriebis mitaceba 28 seqtembers<br />

diliT daiwyes, swored im dros, rodesac<br />

malaSxia ganixilavda gaeros ganviTarebis programis<br />

mudmiv warmomadgenelTan saqarTveloSi jeims makgoldrikTan<br />

sazRvrispira soflebis gamagrebisa da mosaxleobis<br />

daxmarebis sakiTxebs. SegaxsenebT, rom Sinagan<br />

saqmeTa saministros informaciiT, dilis saaTebSi<br />

ruseTis saokupacio jarebma Sida qarTlSi damatebiTi<br />

teritoriis dakaveba da okupaciis xazis win gadmoweva<br />

daiwyes. misive ganmartebiT, ruseTis uSiSroebis federaluri<br />

samsaxuris danayofebi `sazRvris demarkaciis~<br />

ukanono samuSaoebs (armaturis Zelebs arWoben) soflebSi<br />

qvemo da zemo niqozSi, dicSi, arboSi da qordSi<br />

atareben. Sss-s monacemebiT, am droisaTvis sofel qvemo<br />

niqozSi mitacebulia 25 heqtari sasoflo-sameurneo<br />

miwa; dicSi ukanono moniSvnis iqiT aRmoCnda 3 ojaxis<br />

kuTvnili saxlebi da erT-erTi ojaxis xexilis baRis<br />

naxevari, aseve saZovrebi, sarwyavi arxi da axalgakeTebuli<br />

wylis WaburRili; arboSi okupantebma mosaxleobis<br />

kuTvnili sasoflo-sameurneo nakveTebi (sul _ 5<br />

heqtari) daikaves, xolo qordSi _ naxevari heqtari<br />

kerZo sasoflo-sameurneo nakveTi. misive informaciiT,<br />

am droisTvis ukanono `demarkacia~ sofel zemo<br />

niqozSic mimdinareobs.


siaxleebi<br />

volter kelini: `mTavrobam maqsimaluri Zalisxmeva<br />

gamoiyena devnilTa mdgomareobis gasaumjobeseblad“<br />

gaeros generaluri mdivnis<br />

specialurma warmomadgenelma<br />

devnilTa uflebebis<br />

dacvis sakiTxebSi volter<br />

kelinma „qorTiard meriotSi“<br />

„devnilTa grZelvadiani gadawyvetilebebis<br />

CarCo dokumentis“<br />

prezentacia gamarTa. rogorc<br />

kelinma aRniSna, devnilTa<br />

sacxovrebeli pirobebis gaumjobesebis<br />

mxriv saqarTveloSi<br />

sakmaod didi progresia, Tumca,<br />

devnilTa dasaqmeba da dabruneba<br />

mTavar problemad rCeba. CarCo<br />

dokumenti exeba devnilTa grZeladian<br />

gansaxlebas, usafrTxoebasa<br />

da uSiSroebas, Semosavlis<br />

wyaroebisadmi xelmisawvdomobasa<br />

da dasaqmebas, sazogadoebriv<br />

saqmianobebSi monawileobas<br />

diskriminaciis gareSe, marTlmsajulebis<br />

xelmisawvdomobas,<br />

integraciasa da sxva sakiTxebs.<br />

RonisZieba okupirebuli teritoriebidan<br />

iZulebiT gadaadgilebul<br />

pirTa, gansaxlebisa da<br />

ltolvilTa ministrma koba<br />

subelianma gaxsna. aseve sityviT<br />

gamovodnen gaeros rezident<br />

koordinatori jemi makgoldriki<br />

da glukis (gaeros<br />

ltolvilTa umaRlesi komisariati)<br />

warmomadgeneli saqarTveloSi<br />

piter nikolausi.<br />

volter kelini saqarTveloSi<br />

4 dRiani vizitis farglebSi<br />

devnil mosaxleobasac Sexvda.<br />

dainteresda maTi cxovrebis pirobebiT<br />

da xelisuflebis mier<br />

devnilTa mimarT saxelmwifo<br />

gegmis ganxorcielebiT. misi Sefaseba<br />

Semdegia: „saqarTveloSi<br />

2005 wlis <strong>dekemberSi</strong> Camovedi,<br />

devnilTa ramdenime TavSesafari<br />

vnaxe da im pirobebiT Sokirebuli<br />

viyavi. ar SegveZlo, maT<br />

dabrunebas davlodebodiT. saqarTvelos<br />

mTavrobasTan aqtiuri<br />

TanamSromlobiT SevTanxmdiT,<br />

rom miRebuliyo devnilTa<br />

mimarT strategia. exla ki<br />

vxedav, rom sakmaod didi progresia.<br />

saqarTvelos mTavrobam<br />

maqsimaluri Zalisxmeva gamoiyena<br />

devnilTa mdgomareobis gasaumjobeseblad.<br />

es dokumenti –<br />

devnilTa samoqmedo gegma, aris<br />

cocxali, cvalebadi dokumenti,<br />

romelic realur mdgomareobas<br />

Seesabameba. adamianebi arian<br />

reintegrirebulebi, maTTvis<br />

xelmisawvdomia ganaTleba, jandacva,<br />

Tumca mTavar survilad<br />

dabruneba rCeba, rac grZelvadiani<br />

gadawyvetilebebis mniSvnelovani<br />

nawilia.“ kelinma<br />

aseve aRniSna, rom strategiis<br />

SemuSavebaSi yvela dainteresebuli<br />

piri iyo CarTuli, maT<br />

Soris arasamTavrobo seqtoric.<br />

rac Seexeba devnilTa Semosvlis<br />

wyaros, misi SefasebiT, aRniSnuli<br />

saqarTvelos mTavrobis<br />

umTavresi amocanaa: „sacxovrebliT<br />

uzrunvelyofa ar aris<br />

mTavari, unda moxdes kombinacia<br />

gansaxlebisa da Semosav-<br />

lis wyaroebis, raSic saqarTvelos<br />

mTavrobas saerTaSoriso<br />

sazogadoeba gverdSi daudgeba.“<br />

okupirebuli teritoriebidan<br />

iZulebiT gadaadgilebul pirTa,<br />

gansaxlebisa da ltolvilTa<br />

ministrma koba subelianma ki<br />

aRniSna, rom devnilTa dasaqmeba<br />

saxelmwifos prioritetia da<br />

donorebis erT-erTi rekomendaciac<br />

swored es gaxlavT: „saxelmwifom<br />

devnilebis farTebiT<br />

da binebiT uzrunvelyofis maStabebi<br />

gazarda. rekomendaciis<br />

mTavari mesiji iyo, donorma<br />

organizaciebma dasaqmebis programebi<br />

devnilTa farTebiT<br />

uzrunvelyofis Sesabamisad<br />

gazardon, rom dasaqmebis alternativa<br />

hqondeT. saubaria,<br />

igive treningebze, kvalifikaciis<br />

amaRlebasa da sxva aqtivobebze.<br />

mTavari mesiji swored<br />

devnilTa dasaqmeba iyo.“<br />

devnilTa mimarT samoqmedo<br />

gegmis ganxorcielebaSi miRweul<br />

warmatebebze glukis<br />

warmomadgenelma piter nikolausmac<br />

isaubra. misi TqmiT:<br />

„saqarTvelos mTavrobam Zalian<br />

didi Zalisxmeva gawia, rom<br />

devnilebi sacxovrebeli far-<br />

TebiT uzrunveleyo. Cven viyaviT<br />

samegreloSi, sadac vnaxeT<br />

devnilebisTvis aSenebuli umaRlesi<br />

xarisxis Senobebi. isini<br />

marTlac karg pirobebSi cxovroben,<br />

Tumca dasaqmebas uCivian.“<br />

gaeros rezident-koordinatorma<br />

jemi makgoldrikma ki aRniSna,<br />

rom devnilebi naklebad unda<br />

iyvnen damokidebuli Semweobebsa<br />

da saxelmwifo daxmarebebze.<br />

kosovoSi dagegmil Sexvedraze monawileobas<br />

,,xeobis macne~-s` Jurnalistic miiRebs<br />

kosovoSi dagegmil Sexvedraze,<br />

romelic oqtombris<br />

pirvel naxevarSi, erTi kviris<br />

ganmavobaSi gagrZeldeba `xeobis<br />

macnes~ Jurnalisti nino<br />

CibCiuric miiwvies. ` _ Sexvedras<br />

datvirTuli ganrigi<br />

eqneba. monawileebi Sexvedris<br />

momentidan daiwyeben muSaobas.<br />

misi mizania _ ndobisa da<br />

urTierTobis Seneba, Seqmnili<br />

problemebisa da gamosavlis irgvliv<br />

maRalprofesiul doneze<br />

saubari, konfliqturi qveynebis<br />

gamocdilebis gacnoba da gaanalizeba.<br />

arsebobs garkveuli<br />

kriteriumebi, romliTac xdeba<br />

monawileTa SerCeva, magram<br />

yvelaze mTavari is aris, rom<br />

erTmaneTs axalgazrda profesionalebi<br />

xvdebian.~ _ acxadebs<br />

proeqtis koordinatori Ti-<br />

naTin asaTiani. proeqti 2008<br />

wlis saomari movlenebis Semdeg<br />

daiwyo. es aris kompleqsuri<br />

procesi _ saswavlo viziti da<br />

dialogi. igi germaniis sagareo<br />

saqmeTa saministros dafinansebiT<br />

mimdinareobs. iniciatorebi<br />

ki konfliqtebisa da molaparakebebis<br />

saerTaSoriso centri<br />

da berkofis samSvidobo centri<br />

fondi arian.<br />

TinaTin asaTiani: Cvens organizacias<br />

didi gamocdileba aqvs<br />

saxalxo diplomatiis mimar-<br />

TulebiT. dReisaTvis, Cveni muSaobis<br />

safuZvelze kidev erTi<br />

proeqti dafinansda (UNDP), romelic<br />

Sexvedrebsa da saerTa-<br />

Soriso treningebs moicavs. Cven<br />

vTvliT, rom aseTi tipis urTierToba,<br />

problemebze saubari<br />

da maTi profesionalur doneze<br />

ganxilva _ konfliqtebis Tavidan<br />

aridebasa da mSvidobiani<br />

momavlisaTvis saZirkvlis<br />

Cayras emsaxureba.<br />

nino CibCiuri: ` _ CemTvis<br />

Zalian mniSvnelovania msgavsi<br />

saxis SexvedrebSi monawileobis<br />

miReba. yvelaze mTavari aris is,<br />

rom sxvadasxva qveynis, magram<br />

saerTo profesiis mqone adamianebi<br />

kontaqtisa Tu dialogis<br />

danergvis da urTierTobis<br />

damyarebis mizniT vikribebiT.<br />

moxaruli var, rom erTi kviris<br />

ganmavlobaSi meqneba, Cems afxaz<br />

da os kolegebTan gasaubrebisa<br />

da maTTan konkretul sakiTxebze<br />

msjelobis saSualeba. Zalian<br />

sainteresoa aseve maTi<br />

Sexedulebebi da mosazrebebi<br />

arsebuli konfliqtebis daregulirebasTan<br />

dakavSirebiT.<br />

2008 wlis agvistos omSi me<br />

momiwia Cemi profesiuli movaleobis<br />

Sesruleba da msurs<br />

kosovoSi Sekrebil sazogadoebas<br />

gavacno da kadrebiT vuCveno<br />

Tu raxdeboda maSin Cem mSobliur<br />

qalaqSi da maTganac movismino<br />

aRniSnulTan dakavSirebiT<br />

gansxvavebuli informaciebi.<br />

vfiqrob dagegmili Sexvedra<br />

urTierTkolegialobis damyarebisa<br />

da Semdeg misi ganviTarebis<br />

TvalsazrisiT sakmaod<br />

nayofieri aRmoCndeba.<br />

organizacia, romelic aRni-<br />

Snul vizits uzrunvelyofs<br />

1990 wlidan uZRveba da monawileobs<br />

sxvadasxva donis<br />

arasamTavrobo SexvedrebSi da<br />

molaparakebebSi.<br />

3<br />

aSS-s elCi Sida qarTlis<br />

gubernators Sexvda<br />

aSS-s elCi jon basi Sida<br />

qarTlis gubernators zurab<br />

arsoSvils Sexvda. Sexvedra<br />

gacnobiTi xasiaTisa iyo da<br />

saubari Seexo regionSi arsebul<br />

viTarebas, problemebs da<br />

maTi gadaWris gzebs. elCma regionis<br />

problemebis mogvarebaSi<br />

CarTvaze isaubra<br />

`gubernatorTan Sexvedrisas<br />

visaubreT problemebze, ganvixileT<br />

regionis samomavlo gegmebi.<br />

saubari Seexo regionisTvis<br />

erT-erT mniSvnelovan dargs<br />

soflis meurneobas da im gegmebs<br />

da programebs, romliTac<br />

gaTvaliswinebulia sairigacio<br />

qselebis aRdgena. vfiqrob es<br />

Zalze mniSvnelovani iqneba adgilobrivi<br />

glexebisa da fermerebisaTvis,“<br />

ganacxada Sexvedris<br />

dasasruls jon basma.<br />

saqarTvelos prezidentma,<br />

mixeil saakaSvilma koba subelianTan<br />

da cezar CoCelTan<br />

erTad werovanis mimdebare<br />

teritoriaze, qarTul-Sveicaruli<br />

erToblivi sawarmo<br />

`berta~-Si mimdinare samSeneblo<br />

samuSaoebi daaTvaliera.<br />

sawarmo sayofacxovrebo<br />

moxmarebisa da higienuri<br />

saSualebebis produqtebis<br />

pirveli mwarmoebeli iqneba<br />

samxreT kavkasiaSi. sawarmoSi<br />

werovanSi mcxovrebi devnilebi<br />

dasaqmdnen da dasaqmebul-<br />

Ta ricxvi kidev gaizrdeba.<br />

prezidentma aRniSna, rom es<br />

naTeli magaliTia, Tu rogor<br />

sruldena devnilebis mimarT<br />

arsebuli dapirebebi: `Cven<br />

maT davpirdiT, rom eqnebodaT<br />

sacxovrebeli saxlebi, eqnebodaT<br />

miwa da aucileblad<br />

iqnebodnen dasaqmebulebi. am<br />

mTis iqiT Semomdgari arian<br />

okupantebi uzarmazari Sesa-<br />

Zleblobebis mqone qveynidan,<br />

magram iseTive maTxovrul<br />

da CamoZonZil cxovrebas<br />

agrZeleben, rogorc aqamde<br />

cxovrobdnen. maT pirvelad<br />

dainaxes da gaukvirdaT, rogor<br />

aSenda aq saxlebi. Semdeg<br />

dainaxes damuSavebuli<br />

,,Zalian mniSvnelovani iyo<br />

Cveni megobris, amerikis elCis<br />

viziti Sida qarTlSi. elCi<br />

gaecno yvela im problemas, rac<br />

dRes Sida qarTlSi dgas. is<br />

dainteresebulia monawileoba<br />

miiRos Cveni regionis problemebis<br />

gadawyvetaSi, visaubreT<br />

samomavlo gegmebze da aqtiur<br />

TanamSromlobaze“ aRniSna<br />

zurab arsoSvilma.<br />

prezidentma werovanSi<br />

sawarmo daaTvaliera,<br />

sadac devnilebi dasaqmdnen<br />

miwebi da axla xedaven, rogor<br />

Sendeba am mTaze amxela<br />

sawarmo. realurad es aris<br />

mniSvnelovani politikuri<br />

signali _ ori mTis ambavi~.<br />

prezidenti aseve dainteresda,<br />

mcxeTa-mTianeTis mxareSi<br />

aSenebul sawarmoebSi ramdeni<br />

devnili dasaqmda. okupirebuli<br />

teritoriebidan iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirTa,<br />

gansaxlebisa da ltolvilta<br />

ministris, koba subelianis<br />

informaciiT, 9 qarxanaSi am<br />

etapze dasaqmebulia 700-mde<br />

devnili. „prezidentis iniciativa<br />

iyo, rom sajaro samsaxurSi<br />

momuSave devnilebisTvis,<br />

romlbic rusul okupaciamde<br />

muSaobdnen, samuSao adgilebi<br />

SegvenerCunebina. Tu devmili<br />

TamaraSenSi sajaro<br />

samsaxurSi muSaobda, Stati<br />

gadmogvetana da sadac CavasaxleT<br />

iq gaegrZelebina muSaoba.<br />

2008 wlis noemberSi es<br />

ukve Sesrulda. amas daemata<br />

kerZo seqtorSi dasaqmebulTa<br />

raodenobac da procesi grZldeba.<br />

am etapze mcxeTa-mTiane-<br />

Tis mxareSi aSenebul sawarmoebSi<br />

dasaqmebulia 700-mde<br />

devnili.


siaxleebi<br />

germaneli Jurnalistebi<br />

maTi mTavrobis mier<br />

aSenebuli kotejebis<br />

xarisxiT dainteresdnen<br />

saqarTveloSi vizitad myofi germaneli Jurnalistebi<br />

Sida qarTlis politikur-ekonomikuri<br />

mdgomareobiT dainteresdnen. germaniis wamyvani<br />

gazeTebis da satelevizio arxebis Jurnalistebi<br />

da umaRlesi saswavleblebis warmomadgenlebi jer<br />

ergneTSi Cavidnen da adgilobriv mosaxleobas<br />

Sexvdnen.ergneTelebma ucxoel stumrebs, omis droindeli<br />

ambebi uambes da dRevandeli sacxovrebeli<br />

pirobebis Sesaxeb esaubrnen. germanel Jurnelistebs<br />

yvelaze metad germaniis mTavrobis mier<br />

gorSi aSenebuli devnilTa dasaxlebis macxovreblebis<br />

azri ainteresebdaT. germaniis mTavrobis<br />

mier aSenebul kotejebSi Casaxlebuli iZulebiT<br />

gadaadgilebuli pirebis problemebi maT adgilze<br />

moismines da gakvirvebulni darCnen, roca<br />

kedlebdabzaruli kotejebi naxes. aseT mdgomareobaSi<br />

araerTi koteji aRmoCnda. bzarebi, rogorc<br />

gare fasadze, ise SigniT, kedlebze Cans. zogierT<br />

kotejs ki bzarebi ukve saZirkvelSic gauCnda.<br />

ucxoeli Jurnalistebi gakvirvebisgan Tavs aqeTiqiT<br />

aqnevdnen da varaudobdnen, rom geologiurma<br />

problemebma iCina Tavi. devnilTa dasaxleba mTis<br />

ZirSia aSenebuli, niadagi Tixa-miwiania. ucnobia<br />

aSenebamde moxda Tu ara gruntis geologiuri<br />

Seswavla. xarvezebis gamosasworeblad devnilebi<br />

daxmarebas isev germaniis mTavrobas sTxoven.20ze<br />

metma Jurnalistma devnilTa dasaxlebaSi<br />

saaTze metxans dahyo, maT uamravi kiTxva dasves.<br />

devnilebisgan Seityves, rom gadauWrel problemad<br />

maTi dasaqmeba, socialuri da sacxovrebeli pirobebis<br />

gaumjobeseba rCeba. stumrebs mTeli vizitis<br />

ganmavlobaSi konfliqtologi paata zaqareiSvili<br />

axlda, romelmac aRniSna, rom germanuli mediis<br />

interesi saqarTvelos mimarT yoveldRiurad izrdeba<br />

da maT yvelaze metad is ainteresebT, Tu<br />

rogor viTardeba omis Semdeg qveyana, romelic<br />

ucxour finansur daxmarebas iRebs. stefani finki<br />

maincis televiziis Jurnalistia. misi dakvirvebiT<br />

omgadatanili adamianebi, miuxedavad socialuri<br />

gaWirvebisa, mainc Tbilebi da stumarTmoyvareni<br />

arian. finki umarav devnils Sexvda, erTi periodi<br />

jgufs gamoeyo da igvianebda, magram, bolos,<br />

moxarSuli simindiT xelSi gamoCnda da maspinZeli<br />

devnilebis mimarT samadlobeli sityvebi ar<br />

daiSura. germanelma Jurnalistebma qarTlSi samuSao<br />

viziti ukve daasrules, dRes maT regionis<br />

istoriuli Zeglebi da RirSesaniSnavi adgilebi<br />

moinaxules.<br />

niqozis wm. aleqsandre<br />

oqropiriZis saxelobis<br />

skolaSi axali<br />

saswavlo weli daiwyo<br />

niqozis wm. aleqsandre oqropiriZis saxelobis<br />

skolis moswavleebs axali saswavlo wlis dawyeba<br />

miuloces poloneTis elCma ursula doroSevskam da<br />

Sida qarTlis gubernatorma zurab arsoSvilma. niqozisa<br />

da cxinvalis eparqiasTan arsebuli skola gasul<br />

wels meufe isaias iniciativiT dafuZnda. skolaSi cxinvalis<br />

mosazRvre soflebSi mcxovrebi bavSvebi euflebian<br />

qarTul da ucxo enebs, animacias da xelovnebis<br />

sxvadasxva dargebs. meufis gancxadebiT, skolaSi gasul<br />

wels 40 moswavle iyo. wels ki maTi ricxvi 80-mde<br />

gaizarda. poloneTis saelCos finansuri daxmarebiT<br />

skolaSi gaxsnilia saxviTi xelovnebis da animaciuri<br />

filmebis wre.<br />

nino CibCiuri<br />

saqaSeTis CasaxlebaSi mcxovrebi<br />

devnilebi SeSiT moamarages<br />

sareabilitacio<br />

samuSaoebi daiwyo<br />

devnilTa dasaxlebebSi sareabilitacio samuSaoebi<br />

daiwyo. 2008 wlis agvistos omis dros didi da patara<br />

liaxvis xeobidan iZulebiT gadaadgilebuli pirebi<br />

maTTvis aSenebul kotejebSi Seasaxles. swrafad da uxarisxod<br />

aSenebulma sacxoveblebma ori welic ver ga-<br />

Zlo da ukve sareabilitacio samuSaoebi gaxda saWiro.<br />

kotejebis kedlebi daibzara, kar-fanjara deformirda,<br />

saxuravidan wyali Cavida. RarebgaCenili iatakidan ki<br />

balaxi da mwerebi amodiodnen.<br />

sofel karaleTTan kotejebi samSeneblo kompaniam<br />

„blok jorjiam“ aaSena. am kompanias valdebuleba<br />

hqonda aRebuli, rom gamovlenil xarvezebs erTi wlis<br />

ganmavlobaSi gamoasworebda. miuxedavad imisa, rom<br />

kotejebi aSenebidan male dazianda, samSeneblo kompaniisTvis<br />

pirobis Sesruleba aravis mouTxovia. TiTqmis<br />

ori wlis Semdeg ki sariabilitacio samuSaoebisTvis<br />

damatebiT 6 milioni gamoiyo. municipaluri ganviTarebis<br />

fondis mier gamocxadebul tenderSi ki kompania<br />

„dajim“ gaimarjva. devnilebs hpirdebodnen, rom sareabilitacio<br />

samuSaoebi ivlisSi daiwyeboda, magram „dajis“<br />

mSeneblebi dasaxlebaSi mxolod axla Sevidnen.<br />

devnilebis sayofacxovrebo pirobebTan dakavSirebiT<br />

monitoringi Caatara axalgazrda iuristTa asociaciam.<br />

maT angariSSi samSeneblo kompania `blok jorjias~<br />

mxridan nakisri valdebulebebis Seusruleblobazea<br />

saubari. iuristTa asociaciis goris ofisis xelmZ-<br />

Rvanels qeTi bebiaSvils miaCnia, rom saqme Tanxebis<br />

aramiznobriv xarjvasTan gvaqvs, radgan xelisuflebas<br />

„blok jorjiasTvis“ unda moeTxova xarvezebis gamosworeba<br />

da sareabilitacio samuSaoebisTvis damatebiTi<br />

finansebi aRar unda gamoeyo.<br />

kotejebis sareabilitacio samuSaoebi neli tempiT<br />

mimdinareobs. jer mxolod ramdenime kotejia SekeTebuli.<br />

remontis dros devnilebs aveji gareT uwyviaT,<br />

axla isini cas SiSiT Sehyureben. sinoptikosebis prognoziT,<br />

gawvimdeba, acivdeba da iZulebiT gadaadgilebuli<br />

pirebi axali problemis winaSe aRmoCndebian. maTi<br />

varaudiT, Tu reabilitacia aseTi tempiT gagrZelda,<br />

zamTars gareT Sexvdebian da isev svel kotejebSi mouwevT<br />

Sesvla. xelSekrulebis Tanaxmad kompaniam samuSaoebi<br />

noemberSi unda daasrulos.<br />

nino CibCiuri<br />

4<br />

Sida qarTlis gubernatoris zurab arsoSvili<br />

da saqarTvelos parlamentis wevri badri basiSvili<br />

saqaSeTis devnilTa dasaxlebas stumrobdnen. xelisuflebis<br />

warmomadgenlebma CasaxlebaSi mcxovreb<br />

rusuli agresiis Sedegad dazaralebul 100 ojaxs gamosazamTreblad<br />

SeSa Cautanes da maTi sacxovrebeli<br />

pirobebs da problemebs adgilze gaecnen. 2008 wlis<br />

rusuli agresiis Sedegad cxinvalis regionidan devnili<br />

ojaxebi 10 adgilas arian kompaqturad Casaxlebulni<br />

goris municipalitetis teritoriaze. aqedan<br />

3 Casaxleba _ skra, xurvaleTi da saqaSeTi bunebrivi<br />

airiT ar maragdeba. amitom gubernatoris da xeobis<br />

maJoritari deputatis iniciativiT samive CasaxlebaSi<br />

mcxovrebi 325 ojaxi wels gamosazamTreblad SeSas<br />

periodulad ufasod iRebs.<br />

wignebis gareSe<br />

wels devnili bavSvebis didi nawili wignebis gareSe<br />

darCa. gansakuTrebiT mZime mdgomareobaSi aRmoCndnen<br />

is devnili ojaxebi, saidanac skolaSi orze meti<br />

bavSvi dadis, zogierTma devnilma axali wignebis SeZena<br />

saerTod ver SeZlo da naTxovar saxelmZRvaneloebs<br />

qseroqsis aparatze iRebs, nawilma ki meoradi wignebi<br />

SeiZina. gasuli wlisgan gansxvavebiT, devnili moswavleebisTvis<br />

wels wignebi aravis miucia. devnilebi<br />

bavSvebis mxolod mcire nawils daaxvedres wignebi<br />

skolaSi, es im ojaxebis Svilebi arian, romlebsac socialurad<br />

daucvelTa kategoriaSi 57 aTas qulaze<br />

naklebi hqondaT. goris saganmanaTleblo resurscentris<br />

xelmZRvaneli giorgi xorbalaZe acxadebs, rom<br />

socialurad daucvelebs ganacxadi skolebSi wignebis<br />

miRebis Taobaze 12 seqtembramde unda waredginaT. misi<br />

TqmiT, wels axali wigni yvela im ojaxis Svilma miiRo,<br />

visac mZime socialuri pirobebi hqonda da calke<br />

devnilebisTvis es saCuqari gaTvaliswinebuli ar yofila.<br />

miuxedavad imisa, rom yvela devnilis statusi<br />

socialurad daucvelis statusTan aris gaTanabrebu-<br />

li, gadamwyveti mniSvneloba sareitingo qulas mieni-<br />

Wa. yvelaze gaWirvebulebma wignebi ki miiRes, magram<br />

aranakleb gaWirvebulebma saxelmZRvaneloebis SeZena an<br />

saerTod ver SeZles, an Svilebis ganaTlebisTvis puris<br />

fuli moikles.<br />

,,mis xeoba 2010~`<br />

<strong>dekemberSi</strong> <strong>Catardeba</strong><br />

sakonkurso cieb-cxeleba piks aRwevs. dekembris<br />

dasawyisSi 16-dan erT-erTi gogona yvelaze<br />

lamazmanis tituls moipovebs. ,,mis xeoba 2010~-<br />

Si monawileobas 15-dan 22 wlamde asakis gogonebi,<br />

devnlTa TiTqmis yvela Casaxlebidan iReben. konkursantebi<br />

bolo ori kviris ganmavlobaSi specialur<br />

mosamzadebel varjiSebs gaivlian. am periodSi isini,<br />

saukeTeso garegnobis SesanarCuneblad sacurao<br />

auzis xSiri stumrebic iqnebian. goris Teatris<br />

darbazSi kastingis ramdenime etapi ukve Catarda,<br />

sadac ukve sabolood gadawyda silamazis konkurs-<br />

Si monawile gogonaTa vinaoba. ,,mis xeoba 2010~<br />

saqarTvelos parlamentis wevris badri basiSvilisa<br />

da misi goris biuros xelmZRvanelis revaz kaxniaSvilis<br />

iniciativiT da mxardaWeriT ewyoba. finalSi<br />

gasuli sameuli fulad jildos miiRebs.<br />

saukeTesoebs ki kompetenturi Jiuri gamoavlens. ase,<br />

rom <strong>dekemberSi</strong> devnil mayurebels da specialurad<br />

mowveul sapatio stumrebs grandiozuli da<br />

yvelaze dauviwyari RonisZieba eliT.<br />

nino CibCiuri


erTmaneTis imedad<br />

„yvela adamiani moTxroba mgonia da yovel maTgans<br />

saTaurs vuZebni... mgonia, rom dedamiwa aris mziTa da<br />

mTvariT ganaTebuli didi wigni, sadac uamravi cocxali<br />

moTxroba dadis. uxilavi Semoqmedi xeliT iwereba da<br />

iSleba es wigni.“<br />

goderZi Coxeli<br />

cota mZimed ki daviwye, magram Tu dedamiwa erTi<br />

didi wignia, romelic uxilavi Semoqmedis xeliT iSleba,<br />

dRes me am wignis im dakargul furcelze minda<br />

davwero, daudevrad rom amouxevia mavans da axla qaris<br />

mimarTulebiT dahyveba jer kidev guSin saTuTad naloliaveb<br />

navenaxarebsa da nasaxlarebs.<br />

Zneli misaxvedri ar unda iyos, rom dRes Cveni xeobisa<br />

da xeobelebisaa es patara, mokrZalebuli da TavSekavebuli<br />

emociebiT gamoxatuli, tkiviliT gaJRenTili<br />

werili.<br />

arc ki vici, ra vuwodo im dReebs... aseT werilebs<br />

mxolod gamosaTxovar SemTxvevaSi Tu dawers kaci...<br />

dRes ki gasaxseneblad, mosafereblad da erTmaneTis<br />

sanugeSod gameqca kalami.<br />

TiTqos zRapari iyo is agvistos cxeli zafxuli.<br />

sizmari, romelic saSinel realobad gadaiqca... sicocxle<br />

xom yvelaze tkbilia da albaT, amitomac gamoviqeciT<br />

SiSCamdgari TvalebiT ise, ukan moxedvac ver<br />

movaswariT... roca gons movegeT da movixedeT _ ukve<br />

gvian iyo. axla es ambavi Senelebuli kadriviT gvitrialebs<br />

Tvalwin _ iqneb, imitom rom es agvistoc<br />

CamTavrda... an iqneb imitom, rom...<br />

gavifanteT am pawawina, nakuwebadqceul miwis sxvadasxva<br />

mxares, daaxlovebiT ise, qorisgan damfrTxali<br />

qula wiwilebi rom SeiyuJebian xolme wiav-wiaviT da<br />

eZebs kruxi... Cven ki es ubedureba gvWirs, arc aravin<br />

gveZaxis da rodisRa moviyriT kruxTan Tavs, verc is<br />

gagvigia!<br />

arsad wavsulvarT, Cvensave miwaze varT da mainc sxvani<br />

varT _ gavucxovdiT, gavgareuldiT, raRaca niSniT<br />

gamoviyofiT da yvelgan mainc „SeCveul Wirs“ veZebT.<br />

Cvens lamaz xeobas, liaxvis talRebis xmas, Wrela _<br />

Wrula qorebs, ankara wyaroebs... Cveneburs vadarebT<br />

yvelafers _ miwisa da balaxis surnelidan dawyebuli,<br />

wvimis wveTebiT damTavrebuli... veZebT am gulgacivebul<br />

dedamiwaze raime Sinaurs, Zveleburs, gulians, madlians,<br />

alals da dauyvedrebels, magram ras vizamT, Sin dakargulis<br />

gareT Zebna amaoa, versad vixileT aseTi lamazi<br />

mxare am cisqvaSeTSi!<br />

xandaxan fiqri gaiqceva... davxuWav Tvalebs da bavS-<br />

,,me umuSevari var. Cemi meuRle muSaobs. agvistos<br />

xelfasi rom aiRo, kapik-kapik davkece da bavSvebs saskoled<br />

saWiro Casacmelebi vuyide. wignebis fulad bolomde<br />

arc ki gveyo~. cxovrebis pirobebidan gamomdinare<br />

iza Svilebs ar aTamamebs, magram bavSvebs xom xSirad<br />

ufrosebze meti esaWiroeba da skolis 2 moswavles<br />

mamis erTi Tvis xelfasi, cxadia ar gaswvdeboda. dedam<br />

fuls rom xeli mohkida, ifiqra, gamovzogav da iqneb<br />

sakvebi produqtebic viyidoo, magram rogorc gviTxra,<br />

patarebs TiTo-orola rveuli SeuZina da wignebisTvis<br />

wesierad Tanxa aRarc SemorCa. ganebivrebiT, rogorc<br />

vTqviT, ar anebivrebs, magram bavSvebs skolisTvis sul<br />

mcire, TiTo xeli tansacmeli xom mainc undaT da<br />

sezonze, am ,,cecxlcakidebuli“ fasebidan gamomdinare,<br />

erTaderTi Svilis Sesamosad gaTvaliswinebuli Tanxa<br />

verc xaTunas eyo. gogona skolaSi wels pirvelad<br />

mivida. deda martoxelaa, magram moZvelebuli samosiT<br />

bavSvs pirvel klasSi mainc ver miiyvanda.<br />

analogiuri mdgomareoba wels bevr ojaxSia da gansakuTrebiT<br />

– devnilTa CasaxlebebSi.<br />

daxmareba mSoblebisTvis Zalian bevrs niSnavs, Tanac<br />

maSin, roca bavSvebi skolaSi midian.<br />

devnilTa nawili dasaqmebulia, xelfasi aqvs da klasikurad<br />

Tu vera, Svils saskolod saSualod mainc<br />

viviT vgrZnob, rogor miCqardeba majiscema, guli yels<br />

mobjenia... ki ar midixar, mifrinav pirdapir... ai, Cqari<br />

nabijebiT dauyevi zRudris gverdas da Semogegeba<br />

cacxvebis surneliT gaJRenTili grili sio. miapob<br />

quCebs amayad, Tavaweuli da bednieri... TvalebSi sixarulis<br />

kenWebi daxtian... irgvliv saocari simSvidea,<br />

TiTqos arc araferi Secvlila. midixar amayi da bednieri,<br />

imediani da mxiaruli _ vidre odesme... rac ufro<br />

xeobisken miiwev, ufro giCqardeba guli da moTmineba<br />

gekargeba _ geCveneba rom aq es liaxvis xma adamianiviT<br />

gsayvedurobs _ „aqamde sad daikargeo“!<br />

sadRac wydeba es ocnebis warmosaxviTi Zafi da<br />

Sublze Wirisofldasxmuli ubrundebi realobas _ an<br />

transportSi aRmoaCen sakuTar Tavs, an patara sacxovrisis<br />

erT kuTxeSi an sulac axali „mamulis“ gaxriokebul<br />

miwaze...<br />

axla Soridan vkiTxulobT Cveni dasaxiCrebuli,<br />

gapartaxebuli xeobis ambebs da Cvenve gvafrTxobs realuri<br />

suraTi _ Rirs ki aseTi sacodaobis naxva?!<br />

Cven iseTi gvinda gvaxsovdes, rogoric gvinaxavs, dRes<br />

ki es WrilobebiT savse da mainc lamazi xeoba CvenTvis<br />

mainc yvelaze naTeli da Seudarebeli mxarea, im uRim-<br />

Ramo dReebis fonze is mainc brwyinavs mimzidvelad,<br />

rogorc Rameul udabnoSi CarCenili SuSis namsxvrevi<br />

da ase iqneba, albaT, manamde vidre Cven xeobelebi gvqvia.<br />

„sicocxle sevda aris, adamianad yofnis tkbili sevda.<br />

sevda ki sulis marilia“ _ werda goderZi Coxeli<br />

erTi moTxrobis bolos. Cven, liaxvelebs, Cveni wili<br />

sevda gvqonia da ase vivliT manamde, vidre Cvensave<br />

nasaydrals, nafuZnars, navenaxars da naterfals ar davibrunebT!<br />

vidre Cveni fuZis angelozs sanTels ar<br />

davunTebT, saRmrTo sadidebels sakuTar WerqveS ar<br />

SevsvamT da winapris saflavze balaxs ar amovwiwkniT<br />

sakuTari xeliT.<br />

ver movisvenebT manamde, vidre Cvensave ezoSi gazrdili<br />

mamali ganTiads ar gvamcnobs, vidre Cvenc ar<br />

vipoviT im dakargul frTebs, romelic ase gviiolebda<br />

da gvimsubuqebda Turme cxovrebas.<br />

es patara werilic Tqvenia, Cemo Zvirfaso mkiTxvelebo,<br />

Cemo uTqmelo qarTlelebo _ liaxvelebo, xeobelebo,<br />

gulgatexilebo da mainc alalebo... Tqveni da TvensaviT<br />

sevdiani, gulCaTxrobili da Cafiqrebuli mkiTxvelebis<br />

mofereba mindoda mxolod... cxovreba grZeldeba da am<br />

didi Ramis Semdeg erTad davelodoT gaTenebas, erTmaneTis<br />

imedad manamde, vidre tkiviliani dReebis Semdeg<br />

Cveni ocnebebi sizmrebis karze daakakunebs!<br />

nino kaxniaSvili<br />

aravin avalebs, magram Cuqnis...<br />

gamoawyobs. zogierTebs axloblebi ucxoeTSi hyavT da<br />

saseqtembrod isini zrunaven aq myofebze, zogs SeZlebuli<br />

naTesavi gaumarTavs xels, aCuqebs, asesxebs, Tavisi<br />

Svilis gamonacval samoss gaugzavnis da a.S.<br />

zogs jibeSi fuli ki aqvs, magram werovanSi gaWirvebulis<br />

pativiscema azradac ar mouva, arc saCuqrebs<br />

gaimetebs, arc sawvavis fuls da arc – mobiluris<br />

xarjs, rom darekos da nacnobi adamiani moikiTxos –<br />

rogor xaro...<br />

msgavsi faqtebi ucxo arc JanasTvisaa da arc – mziasTvis,<br />

maTac dedmamiSvilebi exmarebian, magram arian<br />

adamianebi, visac aseTi aravin hyavs... samagierod iseTebic<br />

arian, vinc araTu axloblebs, aramed ucxoebsac ki<br />

exmarebian.<br />

firuz xoSabaevi 80 wels gadascilda da am xnis<br />

ganmavlobaSi misgan uangaro daxmareba Zalian bevrs<br />

axsovs. Zia firuzis SegnebaSi ltolvili, budemoSlili<br />

ojaxi metad mtanjveli, amazrzeni faqtia da mTeli<br />

2 welia, am kategoriis adamianebs mxarSi SeZlebisdagvarad<br />

udgas.<br />

asirielma kacma wels guli aqaur bavSvebs araerTxel<br />

gauxara, aravin avalebs, magram guli ver uTmens,–<br />

araerTxel miutana meoradi tansacmeli! Tqven gansajeT<br />

– da, erT patara gogonas, romelsac eqimTan didxans<br />

daatarebdnen, gaRma soflebidan Txis rZesac ki uzidavda<br />

– radgan pataras umadoba da sisuste aqvs, iqneb<br />

Txis rZem mainc moaferianoso...<br />

ramdeni ram SeiZleba CamoTvalo, rac mis sikeTesa da<br />

qvelmoqmed bunebaze metyvelebs!<br />

mezobel soflad dasaxlebul patarebs man axali<br />

saswavlo weli miuloca da saCuqrad rveulebi da<br />

sxva saskolo inventari gadasca. Tanac Sehpirda, vinc<br />

friadosani iqneba, wlis bolos siurprizs movuwyobo...<br />

JanasTvis, mziasTvis, izasTvis da bevri devnilisTvis<br />

saCuqari am pirobebSi didi pativia, radgan rveulebis<br />

da fanqrebis SesaZenad gaTvaliswinebul Tanxas isini<br />

TavianT Svilebs skolaSi `bulkis~ fulad gamouzogaven.<br />

patarebi ki kvlav firuza papas gamoCenas elian da<br />

siurprizebze ocneboben...<br />

nana kaxniaSvili<br />

5<br />

nebieriZeebi saSvels<br />

dasaqmebaSi xedaven<br />

miuxedavad imisa, rom werovanSi komfortuli sabavSvo<br />

baRia, lolita, bolo kviras dedis kalTas gamobmuli<br />

atarebs. bavSvs TanatolTa geremo enatreba, Tumca<br />

3 wlis gogona saxlSia. rogorc bavSvis deda manana<br />

papitaSvili ambobs, mas didi survili ki aqvs, misi<br />

Svili TanatolTa garemoSi izrdebodes, Tumca patara<br />

lolitas gamosacvleli arc tansacmeli aqvs da arc<br />

fexsacmeli: ,,omi marTlac tragikulad aisaxa Cvens<br />

ojaxze. rac kexvidan wamovediT, ara marto samosis<br />

problema gvaqvs, aramed zogjer imasac ki vfiqrob, Cems<br />

patarebs ra vaWamo-meTqi. Tanac lolitas janmrTelobis<br />

mdgomareoba formaSi ver aqvs da xom iciT, nirmaluri<br />

sakvebi misTvis aucilebelia. samosis garda sabavSvo<br />

baRSi bavSvis tarebis sakiTxSi xelis SemSleli<br />

misi imunitetia _ male civdeba da avaddeba“.<br />

lolitas mdgomareoba misi damwvrobis Semdeg Seicvala.<br />

igi dasustda da xSirad gripiania. ,,ltolvilobis<br />

dros werovanSi rom davsaxldiT, kotejs valagebdi<br />

da sruliad gauTvaliswineblad bavSvi cxel wyalSi<br />

Cavarda. TbilisSi damwvrobis centrSi 3 Tve gavatareT.<br />

ar gvwerdnen _ mkurnalobis kursi kidev unda<br />

gagrZeldeso. jibeSi kapiki ar gvqonda. wamali, eqimi,<br />

kveba, gza _ yvelafers xom Tavisi xarji aqvs. iZulebuli<br />

viyaviT, wamovsuliyaviT. bolos, xeli momawerines,<br />

rom Cemi surviliT mimyavda bavSvi iqidan da rogorc<br />

iqna, gamogviSves. bavSvis mdgomareoba swored mas Semdeg<br />

gauaresda. Cemi varaudiT, misi faqizi organizmi<br />

Warbi medikamentebis miRebam gadaRala da imuniteti<br />

dauqveiTda,“ _ gvesaubreba misi deda, manana.<br />

zviadic da mananac umuSevrebi arian. mxolod socialuri<br />

daxmareba _ TveSi 28 lari sakuTari Tavis<br />

da Svilebis sarCenad ar hyofniT.<br />

nebieriZeebis 4 _ sulian ojaxs davalianebis gamo<br />

TiTqmis 1 weli eleqtroenergia ar miewodebodaT.<br />

ufrosebsac da bavSvebsac Cabnelebul kotejSi yofna<br />

Zalian gauWirdaT. mSoblebs, rogorc axla ixseneben,<br />

yvelaze metad patarebis _ xvewna mudariT savse Tvalebi<br />

stkenT guls _ multfilmebi CagvirTeo. keTili<br />

adamianebis daxmarebiT denis gadasaxadis nawili ki gadaixades,<br />

Tumca mcxeTis energokompaniasTan dadebul pirobas<br />

veRar asruleben _ SeTanxmebisamebr, kompaniisaTvis<br />

250 laris davalianebidan yovelTviurad 39 lari<br />

unda gadaexadaT. pirobis Seusruleblobis SemTxvevaSi<br />

maT kotejs sul male isev Cabneleba emuqreba.<br />

axalgazrda deda qurTidan devnilma gamgeobam ki<br />

daasaqma, magram misi samsaxuris Stati sul male gauqmda,<br />

rac ojaxis materialur mdgomareobaze Zalze<br />

mkacrad aisaxa. zviad nebieriZe arc fizikur garjas<br />

moerideba, Tumca dRemde verc aseT samuSaos miakvlia.<br />

patara lolitas mdgomareoba medikosebis ganmartebiT,<br />

mTlianad kvebazea damokidebuli da Tu ara es piroba,<br />

ar aris gamoricxuli, rom patara devnili gogonas mdgomareoba<br />

ufro metad gauaresdes. mananas xelT aqvs is<br />

arasasurveli diagnozi, romelic medicinis gamocdilma<br />

muSakebma Tbilisis iaSvilis saxelobis bavSvTa saavadmyofoSi<br />

dausves _ sisxlis SemadgenlobaSi mkveTri<br />

cvlilebebi 3 wlis bavSvisTvis anomaliad iTvleba.<br />

kexvidan iZulebiT gadaadgilebuli ojaxi Svelas<br />

iTxovs _ am saSvels ki isini, upirveles yovlisa,<br />

dasaqmeba xedaven.


gaicaniT giorgi vaxtangiSvili<br />

am ramdenime dRis win xelT Camivarda Tbilisis<br />

vaJa–fSavelas saxelobis 87-e sajaro skolis perioduli<br />

gamocema `iverielni“ (77, 2010) da aqedan gavicaniT<br />

giorgi vaxtangiSvilic. misi naSromi gamouqveynebiaT<br />

da, ra Tqma unda, Zalian gavixare.<br />

yvelaferi ki iqidan daiwyo, rom skolis sxva moswavleTa<br />

msgavsad, konkursSi `Cemi TvaliT danaxuli<br />

rusuli agresia“ giorgic CaerTo. konkursi 2 dRes<br />

mimdinareobda da skolis saaqto darbazSi gamarTul<br />

sajaro kiTxvisas giorgim mTeli darbazis yuradReba<br />

miipyro. Turme, Zalian mZimed, emociurad da wyliani<br />

TvalebiT CaamTavra kiTxva. ucremlod ar Cauvlia am<br />

dRes _ iyo milocvebi da gulwrfeli Tanadgomis<br />

gamoxatvac. `monatreba“-m gansakuTrebuli mowoneba<br />

daimsaxura da mas saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis<br />

saministroSi madlobis sigelic gadaeca.<br />

saocari gulwrfelobiT, bavSvuri gulubryvilobiT<br />

da cremlebamde monatrebiTaa savse es Tema.<br />

gviWirs dajereba, rom am sityvebis avtori jer mxolod<br />

13 wlis biWunaa. CvenTvis jerjerobiT ucnobia,<br />

eredvSic ase uyvarda Tu ara wera giorgis, magram<br />

Cemi sofeli eredvi cxinvalTan axlos mdebareobs,<br />

mas ori mxridan akravs mTebi, xolo mesame mxridan<br />

uerTdeba Sida qarTlis vakes. eredvi adridanve cnobili<br />

iyo Cvens qveyanaSi da axla, omis Semdgom ufro<br />

gaxda cnobili Tavisi mamaci da Seudrekeli xalxiT.<br />

radgan cxinvalTan axlos vcxovrobdiT, omi „axali<br />

xili~ ar gaxldaT. TiTqmis yoveldRe rusi okupantebi<br />

osebTan erTad qarTul saguSagoebs esrodnen. naRmavdnen<br />

didi liaxvis xeobaSi tyeze gadasasvlel gzas, romelic<br />

Cems sofelze gadioda. naRmavdnen Cvens tyeebs,<br />

sadac bevri adamiani dasaxiCrda an daiRupa.<br />

Cemi skola gzis piras iyo da yovelTvis vxedavdiT<br />

mZime teqnikaze amxedrebul rus jariskacebs, rogorc<br />

gakveTilebis, aseve dRis sxvadasxva dros. bavSvebi maT<br />

naxvas „monatrebulebi ar viyaviT, zogierTi patara<br />

bavSvi niblia CitiviT SeSinebuli RobeebSi gaZvreboda<br />

xolme da ufrosebis dacinvas imsaxurebda, zogic muStebs<br />

uqnevda rus jariskacebs.<br />

fiqris dro bevri maqvs da fiqrebSi wasuls<br />

yvelaferi magondeba da menatreba. menatreba Cemi<br />

lamazi soflis vel _ mindvrebi. puris yanebSi mwyrebs<br />

rom davdevdiT me da besika, Cemi beso, ZmebiviT rom vizrdebodiT<br />

erTad. ra damaviwyebs besosTan gatarebul<br />

dReebs, mamas rom SeveparebodiT Cvens baRSi, SemovsxdebodiT<br />

blis wverze da iqidan vakontrolebdiT mTel<br />

baRs, rom mamas ar davenaxeT. mama gana gviSlida magram<br />

amas sxva gemo hqonda, bali ki icocxle asarCevad<br />

gvqonda: TeTri, Savi, gogra, gverdwiTeli. marTla Zalian<br />

2010-2011 saswavlo wlis<br />

dawyebas gilocavT!<br />

gamarjobaT, me sofo tabataZe var, devnili sofel<br />

nulidan. amJamad mSoblebTan da da-ZmasTan erTad<br />

vcxovrob werovanSi, vswavlob werovnis axladaSenebul<br />

skolaSi.<br />

ai, es zafxulic istoriis kuTvnileba gaxda da daiwyo<br />

axali saswavlo welic. kiTxva, Tu rogor SevxvdiT<br />

swavlis dawyebas devnili bavSvebi,vfiqrob,rom<br />

ara marto CvenTvis, moswavleebisTvis, aramed yvelasTvis<br />

sainteresoa.<br />

Cemi azriT, ramdenad momzadebulebi SevxvdiT 2010-<br />

2011 saswavlo wels devnili moswavleebi, sad da rogor<br />

gavatareT zafxuli da sxva msgavs kiTxvazec, yvela<br />

sxvadasxva pasuxs gascems, radgan bavSvTa nawilma<br />

moaxerxa da sxva regionSi imyofeboda _ zogi dasasveneblad,<br />

zogi naTesavTan, an patriotis banakSi da a.S.<br />

bevri Cemi Tanatoli werovans zRvispireTidan garujuli<br />

daubrunda, magram ra daaSaves maT vinc CvenTvis<br />

cnobili, ufro swored misaxvedri mizezebis gamo<br />

axlobelTanac ki ver gaemgzavra da mTeli zafxuli<br />

aq, `mSobliur sofelSi~ gaatara da isev Zveleburad<br />

TiTqos uxalisod daubrunda skolas, skolas, romelic<br />

marTlac da yvelanairad keTilmowyobili da komfortulia<br />

Tanamedrove standartebis doneze aRWurvili<br />

da vizualurad 100%–iT mowesrigebuli. daireka zari,<br />

Cven daubrundiT „Ti-bi-si“ _ bankis mier aSenebul da<br />

damSvenebul skolas, Tumca akaki wereTlis ar iyos _<br />

da, gulSi xSirad TavisTavad meordeba es sityvebi: `tkbilia<br />

SarbaTi, magram me mainc Cemi qveynis...“<br />

ki, yvela vaRiarebT, rom werovnis skola dRes TiTiT<br />

monatreba<br />

veWvobT, rom fiqrma, monatrebam da mZime dReebma daamegobra<br />

is kalamTan. dRes ki gvixarodes, kidev erTi<br />

kargi moqarTule da mokalme gvezrdeba qarTvelebs.<br />

mogvianebiT vulocavT giorgi vaxtangiSvils<br />

warmatebas da kidev uamrav aseTs vusurvebT. `sayveduriviT~<br />

ki SevaparebT, rom meti xalisi da SemarTeba<br />

sjobs, hqondes... aki wers _ `musikaze siaruli aRar<br />

minda. Cemi bolo guliani simRerac iq darCa, aRarc<br />

simReris xasiaTze var~-o.<br />

giorgi, Cemo patara megobaro, cxovreba win midis...<br />

xels nu Caiqnev, Seni guliani simRerebis dro jer arc<br />

damdgara, damijere... jer yvelaferi win gaqvs da nu<br />

daiviwyeb, rom Seni da Seni `kbila~ gogo-biWebis imedad<br />

darCenila ager, or nabijze Cemi, Seni da bevri CvenTaganis<br />

monatrebuli miwa _ wyali... Sen Tu ar gamxnevdi,<br />

sxvasac magaliTs miscem da... Sen ise gulianad, lamazad,<br />

lazaTianad wer, uguneboba ar Segferis da imedi maqvs,<br />

meore weriliT amas dagvimtkiceb!<br />

giorgi, damijere, Cven erTad SeuZlebels SevZlebT!<br />

menatreba Cemi baRis surneleba, marwyvidan, rom iwyeboda<br />

da Semodgomis atmiT mTavrdebida. ratom iyo ase<br />

gemrieli yvilaferi!?<br />

iciT kidev ra menatreba? dedaCems rom vSvelodiT<br />

me da vano Taflis gamowurvas. oTaxSi mudam Cveni<br />

soflis vel _ mindvrebis surneleba trialebda. mere,<br />

qilebSi TiTs amovkravdiT xolme Tafls da dedas<br />

vabrazebdiT. (ase ar jobda) uh ra kargi iyo!<br />

Cemi fiqrebi Cems sofelSia, Cemi miwis suni menatreba.<br />

samwyemsurSi wasulebi mwvane molze rom vkotrialobdiT<br />

da cxviriT miwas vaxvnevinebdiT erTmaneTs.<br />

maSin amas yuredRebas ar vaqcevdiT, axla momdis<br />

im miwis suni da menatreba.<br />

maxsendeba, menatreba Cveni osi naTesavebi. Zalian<br />

vuyvardiT da gviyvarda isini. maTTan qorwilebSi<br />

yofna maxsendeba. yvelaferi kargi, CvenTan mohqondaT.<br />

qarTvelebis sadRegrZelos svamdnen da qarTulad<br />

laparakobdnen. yvelaze metad Cemi iliko papas, nino<br />

da maka bebos saflavebi menatreba da iciT ratom? _<br />

maka bebom anderZi damitova: „me, rom movkvdebi, moxval<br />

xolme da metyvi yvelafers“. mec mivdiodi da vuyvebodi<br />

maka bebos, Tu rogor vswavlobdi skolaSi, ra iyo<br />

axali ojaxSi. musikaze siaruli aRar minda. Cemi bolo<br />

guliani simRerac iq darCa. aRarc simReris xasiaTze<br />

var.<br />

mova dro, me davbrundebi Cems sofelSi da mosayoli<br />

Zalian, Zalian, Zalian bevri meqneba maka bebosTvis.<br />

giorgi vaxtangiSvili<br />

6<br />

nana kaxniaSvili<br />

saCvenebelia,ulamazesi da unaklo, magram me mainc Cemi<br />

naklebadkomfortuli merxi da skami, moZvelebuli inventari,<br />

moZvelebuli dizainis skola, Cemi mSobliuri<br />

sof. nuli, md. frone da garSemo atexili Wala qveyanas<br />

mirCevnia, mec da Cem Tanatolebsac!<br />

yvelas gilocavT axali saswavlo wlis dawyebas!<br />

momaval saswavlo wels ki, gisurvebT, Tqveni skolidan<br />

ismodes wkriala zaris xma!<br />

sofo tabataZe. werovnis sajaro skolis moswavle<br />

gza Tbilisisken<br />

_ mizani<br />

diplomatiamde<br />

dimitri yaulaSvili sul 18 wlisaa, magram mas ara<br />

mxolod qemerteli da goreli, axla ukve werovneli<br />

Tanatolebic kargad icnoben.<br />

jer isev bavSvuri aRnagobis mqone Wabuki niWisa<br />

da unaris mixedviT sakmaod popularulia da TanatolTa<br />

Soris misi cnobadobac swored am faqtorma<br />

ganapiroba.<br />

yovelive amas win uZRvoda faqtebi, roca biWi<br />

ucxoel sapatio stumars _ baidens Ria eTerSi inglisurad<br />

esaubra, mere saTqmelad xalxs satelevizio<br />

gadacema „etalonSi“ gamarjveba hqonda da<br />

aseve istoria _ geografiis saskolo olimpiadebSi<br />

gamarjvebebi da wyaltubos sazafxulo skolaSi miwveva.<br />

dito cxinvalis regionidan, sof. qemertidan<br />

devnili gaxlavT. mas mere, rac misi ojaxi werovanSi<br />

Caasaxles, ditomac Sesabamisad, werovnis skolaSi<br />

ganagrZo swavla. mTeli mondomebiT wignebTan damegobrebul<br />

swavlamowyurebul axalgazrdas inteleqtualuri<br />

SesaZleblobebis daxvewaSi pedagogebmac<br />

xeli Seuwyes da devnilma axalgazrdam yvelaze metad<br />

SesaZleblobebi maSin mosinja, roca erovnul<br />

gamocdebze seriozuli komisiis winaSe warsdga...<br />

wlobiT garjas ukvalod ar Cauvlia _ dimitrim<br />

Tbilisis ivane javaxiSvilis sax. socialur-politikuri<br />

fakultetis studentoba izeima. misi studentoba<br />

axloblebma, naTesavebma, Tanaklaselebma da megobrebma<br />

izeimes, Tumca yvelaze metad misi warmateba<br />

mSoblebisaTvis aRmoCnda sasixarulo.<br />

ditos deda _ xaTuna Svilis Sesaxeb sityva-<br />

Zunwad saubrobs da biWis warmatebebis sakiTxebze<br />

mezoblebi axsenebeb `rom ara 100%–iT dafinansebas,<br />

Cemi SvilisTvis swavlis wliuri safasuris _ 2250<br />

lars ra gadamaxdevinebda. axla ufasod iswavlis,~<br />

_ meubneba deda...<br />

ditos surs, rom diplomati gaxdes da msoflio-<br />

Si konfliqti moagvaros.<br />

gza werovnidan Tbilisis saxelmwifo universitetamde<br />

dReSi sami lari Rirs. socialuri daxmarebis<br />

Tanxa student biWs gzis fulad ar eyofa,<br />

magram umuSevari mSoblebi mis transportirebis da<br />

saswavlo literaturis SesaZen xarjebs keTili adamianebis<br />

TanadgomiT rogorRac gaswvdebian!..<br />

pirvelkurselma biWma icis, studentobis wlebis<br />

gasalamazeblad mSoblebs Tanxas ver mosTxovs,<br />

radgan mama avadaa... asTmiT daavadebuli goCasTvis<br />

fizikuri Sroma sikeTes rom moutandes, erTi wuTi-<br />

Tac ar dafiqrdeboda, miT umetes, am gaWirvebaSi _<br />

devnilobis dros xom aranairi Sroma saTakilo araa!<br />

deda samsaxurs ki daeZebs, Tumca verafers Soulobs...<br />

universitetis studenti mSoblebs araTu kafesa<br />

da kinoSi dasaxarj Tanxas, mSoblebs verc<br />

kompiuteris fuls mosTxovs, arada interneti mas<br />

haeriviT esaWiroeba!.. rogorc Cans, arc naTesavebs<br />

da arc mezoblebs aqvT savse jibe, Torem ia, inga da<br />

manana erTguli ojaxis keTildReobisaTvis arafers<br />

dainaneben...<br />

mTeli ubani yaulaSvilebis niWier biWs zafxul-<br />

Si erovnul gamocdebze gulSematkivrobda, axla ki<br />

imas ocneboben, iqneb umweo, Tumca inteleqtualur<br />

students vinmem xeli waaxmaros da bevriT Tu vera,<br />

erTi kompiuteri mainc usaxsovros, rameTu vin icis,<br />

diplomatobaze meocnebe Wabuks sad, rodis da risTvis<br />

gauxdes tkbili mosagonari siRaribeSi naCuqari<br />

kompiuteri...<br />

nana kaxniaSvili


kultura da sporti<br />

norCi falavnebi<br />

saqarTvelos parlamentis wevris, badri basiSvilisa<br />

da qurTis municipalitetis iniciativiT, axali<br />

saswavlo wlis dawyebasTan dakavSirebiT sxvadasxva<br />

woniT kategoriaSi saWidao turnirebi moewyo. mimdinare<br />

wlis 24-26 seqtembers q. bolnisSi Catarebuli<br />

saerTaSoriso turniri saba dadvanis xsovnas mieZRvna,<br />

romelic 2008 wlis agvistos omis dros daiRupa.<br />

turnirSi monawileoba miiRes saqarTvelos, azerbaijanisa<br />

da somxeTis gundebma. monawileTa Soris iyvnen<br />

qurTis municipalitetis krivisa da Widaobis sportuli<br />

skolis wevrebic. 15 wlis Tornike WoveliZe,<br />

romelic 50 kg woniT kategoriaSi varjiSobs, 25 seqtembers<br />

55 kg woniT kategoriaSi iWidava da mesame adgili<br />

daikava, 26 seqtembers ki 60 kg woniT kategoriaSi<br />

_ pirveli adgili. aseve 26 seqtembers 15 wlis giorgi<br />

bliaZem 60 kg woniT kategoriaSi iWidava da meore<br />

adgili daikava. finalSi erTmaneTs aRniSnuli skolis<br />

moWidaveebi _ Tornike WoveliZe da giorgi bliaZe Sexvdnen.<br />

monawileoba miiRo aseve Salva babuciZem, Tumca<br />

is travmis gamo meoTxedfinalidan asparezs gamoeTiSa.<br />

aRniSnuli skolis xelmZRvanelis informaciiT, 15-17<br />

oqtombers miwveulebi arian q. gurjaanSi saerTaSoriso<br />

turnirze. moWidaveebs amjeradac warmatebis mopovebis<br />

imedi aqvT.<br />

saintereso SedegebiT dasrulda TeTri wyaros<br />

raionis sofel kodaSi gamarTuli Widaoba.<br />

aRsaniSnavia, rom am Sejibris erT-erTi gamarjvebuli<br />

andro beruaSvili am ramdenime xnis win TurqeTSi<br />

gamarTuli turniris gamarjvebulicaa.<br />

qvemo qarTlis sofelSi, sadac amJamad asobiT iZulebiT<br />

gadaadgilebuli ojaxi cxovrobs, Widaobaze dasaswrebad<br />

uamravi mayurebeli mivida, maT Soris _ qalebic.<br />

`saxlSi ra gamaCerebda, am RonisZiebaze Cemi Svilebic<br />

Rebulobdnen monawileobas da vitalim gaimarjva<br />

kidec. me TviTonac ki mikvirs, amdeni gogonebi rom davinaxe<br />

aq,~ _ aRniSnavs vitali basiSvilis deda, marine.<br />

eka Tuaevs ki miaCnia, rom Widaoba _ esaa sporti,<br />

romelic sainteresoa rogorc mamakacebisTvis, aseve _<br />

qalebisTvis.<br />

RonisZiebas adgilobrivis garda, eredvis, qurTis da<br />

TiRvis municipalitetis warmomadgenlebi eswrebodnen.<br />

monawile WabukTa mimarT aqtiuri mxardaWera gamoxata<br />

qvemo qarTlis gubernatorma. Widaobas daviT<br />

kirkitaZec eswreboda.<br />

saqarTvelos parlamentis wevri badri basiSvili<br />

Tvlis, rom kodaSi gamarTuli sportuli RonisZieba<br />

sakmaod sainteresod warimarTa, razec misive sityvebiT,<br />

iq arsebuli xalxmravlobac metyvelebs.<br />

`cxadia, sportis nebismier saxeobas Tavisi gul-<br />

Sematkivari hyavs, miT umetes _ Widaobas. igi Zalzed<br />

popularulia nebismieri xeobelisTvis da mixaria, rom<br />

Cvens mier mowyobili RonisZiebiT amdeni xalxi davaintereseT.<br />

davinaxe, rom kodaSi sxvadasxva Casaxlebidan<br />

iyvnen gulSematkivrebi~.<br />

`erTiani nacionaluri moZraobis egidiT“ dawyebuli<br />

RonisZiebis kursi sxvadasxva regions moicavda _ igi<br />

TiTqmis mTeli saqarTvelos masStabiT Catarda.<br />

falavans cxvari ltolvilTa da gansaxlebis ministris<br />

moadgilem andro WuluxaZem gadasca, garda amisa,<br />

pirveli adgilis mflobelebs gaTamaSebuli 6 cxvridan<br />

5 `nacionaluri moZraobis~ warmomadgenlebma da maTma<br />

megobrebma gadasces.<br />

sxvadasxva woniT kategoriaSi pirveli adgili<br />

wilad Semdeg moTamaSeebs xvdaT:<br />

30 kg. _ zurab kaxniaSvili (kexvi)<br />

34 kg. _ vasiko kaxniaSvili (kexvi)<br />

38 kg. _ giorgi kacelaSvili (avnevi)<br />

42 kg. _ beso beruaSvili (eredvi)<br />

46 kg. _ beqa beruaSvili (eredvi)<br />

50 kg. _ Tornike WoveliZe (Zarwemi)<br />

55 kg. _ giorgi xaduri (eredvi)<br />

60 kg. _ giorgo bliaZe (kexvi )<br />

66 kg. _ Tamaz beruaSvili (eredvi)<br />

73 kg. _ andro beruaSvili (eredvi)<br />

mZime woniTi kategoria _ Tornike oTinaSvili<br />

(eredvi)<br />

Widaobis daskvniTi turniri sofel kodas saWidao<br />

moedanze gaimarTa. erTmaneTs Sida da qvemo qarTlis<br />

moWidaveebi erkinebodnen, romelTa did nawils devnili<br />

sportsmenebi Seadgendnen. turnirs, romelic mTeli<br />

dRe gagrZelda, xelisuflebis warmomedgenlebic eswrebodnen.<br />

sxvadasxva woniT kategoriaSi gamarjvebulebs<br />

sigelebi gadaecaT, xolo absoliturSi gamovlenil<br />

yvelaze uZlieres moWidaveebs simboluri saCuqari<br />

_ cxvari gadasces. sabolood turniri Semdegi SedegebiT<br />

dasrulda:<br />

50 kg woniT kategoriaSi pirveli adgili daikava _<br />

marana _ gori<br />

60 kg _ Cxvimiani _ TeTri wyaro<br />

70 kg _ markozaSvili…_ gori<br />

80 kg _ beriZe _ rusTavi<br />

Aabsolituri _ abulaZe _ TeTri wyaro<br />

nana kaxniaSvili<br />

nino CibCiuri<br />

7<br />

devnilTa<br />

namuSevrebis<br />

gamofenas<br />

galeream<br />

`qarvasla~<br />

umaspinZla<br />

xalxmravloba iyo 24 seqtembers TbilisSi,<br />

sagamofeno darbaz `qarvaslaSi~. axalgazrda<br />

ekonomistTa asociaciis iniciativiT mowyobil<br />

gamofena-gayidvas ucxoeli stumrebi, mTavrobis<br />

warmomadgenlebi, meufe isaia da devnilebi eswrebodnen.<br />

RonisZiebis sainformacio mxardamWerTa<br />

Soris qurTis municipalitetis sagamomcemlo<br />

dawesebuleba gazeTi `xeobis macne~ iyo. RonisZieba<br />

swored cxinvalis regionidan da afxazeTidan<br />

devnilTa Semoqmedebas mieZRvna. iZulebiT gadaadgilebulma<br />

pirebma damTvarielebels sakuTari namuSevrebi<br />

SesTavazes.<br />

rogorc samaCablodan devnili, salome qaliaSvili<br />

aRniSnavs, am gamofenaze mnaxvels man naxatebi<br />

warudgina. sofel aCabeTidan devnili axalgazrda<br />

deda aqciis iniciatorTa mimarT madlobas<br />

gamoTqvams, masTan erTad am gamofenaze sakuTari<br />

SemoqmedebiTi nimuSebiT misi megobaric imyofeboda.<br />

`am saqmes bevri maTgani devnilobamdec emsaxureboda,<br />

magram gaWirveba xom maTi niWis provocirebas<br />

akeTebs. saqme, romelsac emsaxurebian, TviTon<br />

ki ainteresebT, Tumca ukeTesia, roca sxvebsac ainteresebT.<br />

amitomac maT xelSewyoba esaWiroebaT,<br />

raTa maTSi imedgacrueba ar gaCndes da darwmundnen,<br />

rom isini sazogadoebisTvis saWironi arian~,<br />

_ acxadebs `axalgazrda ekonomistTa asociaciis~<br />

piar-menejeri, RonisZiebis erT-erTi iniciatori<br />

dodo WumburiZe.<br />

`dagvikavSirdnen da gviTxres, rom RonisZieba<br />

tardeboda, magram ver warmovidgendiT, Tu aseTi<br />

grandiozuli saxe eqneboda. upirveles yovlisa,<br />

moxaruli var, rom arian adamianebi, visac Cveni<br />

tkivili iseve stkiva, rogorc Cven, gamoqceulebs,<br />

fiqradqceul adamianebs da isini cdiloben,<br />

rogorme dagviamon es tkivili, da meorec, Cvens<br />

garSemo bevri iseTi adamiania, vinc Tavisi niWis<br />

wyalobiT marTlac imsaxurebs Tavisi namuSevrebi<br />

gamofenaze gaitanos, Tumca raRac-raRaca mizezebis<br />

gamo ver axerxebs amas mTeli cxovreba.<br />

RonisZiebis iniciatorebi, swored is adamianebi<br />

arian, vinc SeZlo da gamofenis Rirsi gaxada bevri<br />

saintereso nimuSi, vinc uzrunvelyo CrdilSi<br />

myofi Semoqmedebis dRis sinaTleze gatana,“ _<br />

aseTia qurTidan devnili nana WavWavaZis azri. aqve<br />

davamatebT imasac, rom `qarvasla“-s stumrebma<br />

nana WavWavaZis qaliSvilis, werovnis skolis moswavlis,<br />

Tako xaWapuriZis naxatebic ixila.<br />

nana kaxniaSvili


mematiane<br />

Cveni qveynis romel kuTxeSic<br />

ar unda dadga fexi, Tvalwin<br />

umalve marad cocxali warsuli<br />

gadagveSleba. qveyanas<br />

uWirs, magram imedis naperwkali<br />

mainc Rvivis, winaparTa naterfalze<br />

dafuZnebuli awmyo momavlis<br />

imediT cocxlobs. rwmena<br />

da imedi nu mogviSalos Rmer-<br />

Tma, magram urigo ar iqneba, Tu<br />

TiToeuli CvenTagani Tavis wil<br />

saqarTvelos jer _ sakuTar<br />

gulSi, Semdeg ki Tavisi ofliT<br />

aaSenebs, Tundac nabij-nabij, gojigoj...<br />

qemerti erT-erTi im sofel-<br />

Tagania, romelsac lxinze meti<br />

Wiri ergo, dRes mxolod mogonebebi<br />

SemorCa mexsierebasa<br />

da istorias, realoba ki gadamwvari<br />

saxlebi, dangreuli taZrebi<br />

da okupirebuli regionia.<br />

didi da patara liaxvis<br />

auzi mdidaria kulturul istoriuli<br />

ZeglebiT, romlebic<br />

TvalnaTliv warmoaCens Sida qarTlis<br />

mTisa da miswineTisTvis<br />

damaxasiaTebel yofa-cxovrebasa<br />

da religiur rwmena-warmodgenebs,<br />

uZvelesi droidan dRemde.<br />

aq mravladaa winareantikuli<br />

da antikuri xanis samarovnebi<br />

da namosaxlarebi, Sua saukuneebis<br />

gumbaTovani da darbazuli<br />

eklesiebi, cixe simagreebi<br />

maT Sorisaa qemertis wminda<br />

giorgis eklesia da kasraanT<br />

ubanSi mdgari qemertis koSki.<br />

es harmoniuli proporciebis<br />

mqone koSki kargadaa nagebi.<br />

igi xuTsarTuliania. dacvis<br />

gaadvilebis mizniT, Sesasvleli<br />

mesame sarTulze iyo mowyobili.<br />

aqedan, kedelSi moTavsebuli<br />

kibiT, SeiZleboda, rogorc<br />

qvemoT Casvla, ise zeda sar-<br />

TulebSi asvla. pirveli, mesame<br />

da mexuTe sarTulebi wriulia,<br />

meore da meoTxe sarTulebi<br />

kvadratuli. pirveli da meoTxe<br />

sarTulebi gadaxuruli yofila<br />

xis saxuraviT. meore cilindruli<br />

kamariT, xolo mesame<br />

sferuli gumbaTiT. mesame da<br />

meoTxe sarTulebi sacxovrebelic<br />

yofila da TavdacviTic.<br />

banis kedlebSi ganlagebuli iyo<br />

sami salode da saTofurebi.<br />

pirvel sarTuls Cveulebriv<br />

yru kedlebi hqonda. igi damxmare<br />

iqneboda, amaze miuTiTebs<br />

aq moyvanili keramikuli mili,<br />

romliTac albaT wyals an Rvinos<br />

Rebulobdnen iqve axlos<br />

meore ufro didi diametris<br />

milia, romelsac qanobi gareTken<br />

aqvs, igi wylis gadasaqcevad<br />

iqneboda gamoyenebuli. koSkis<br />

cilindrul masas amTavrebs salodeebi<br />

da naxevradwriuli<br />

qongurebi. XVII saukunis sxva<br />

koSkebis msgavsad, aqac karis<br />

Tavze dekoratiuli jvaria<br />

moTavsebuli. sainteresoa am<br />

koSkis aSenebis istoria. XIV<br />

saukuneSi lekebma ori kasraZe<br />

gaitaces da isini TurqeTSi mamluqebad<br />

gayides. erTerTma kasraZem<br />

did warmatebas miaRwia.<br />

fuli gamougzavna Tavis soflelebs,<br />

riTac es koSki aaSenes da<br />

maCablebisgan gvari gamoisyides,<br />

ris Semdegac gadasaxadebs aRar<br />

uxdidnen mTavrebs.<br />

aRsaniSnavia mindiaanT koSki<br />

da oTinaanT ubanSi mdebare koSki,<br />

romelic gviani Sua saukuneebiT<br />

TariRdeba. mniSvnelovania<br />

agreTve eklesia geris<br />

Zma, romelic XIV saukuniT<br />

TariRdeba da yaulaanT ubanSi<br />

mdebare cixe.<br />

xSiri Semosevebisa da sasaz-<br />

Rvro mdebareobis gamo, mefeebi<br />

agebdnen cixeebsa da koSkebs,<br />

raTa regioni ufro daculi<br />

yofiliyo. gansakuTrebiT mZime<br />

viTareba saqarTveloSi XIV<br />

saukunis dasawyissa da XVIII<br />

saukunis dasasrulamde idga.<br />

mematiane sexnia CxeiZis cnobiT,<br />

1732 wels qarTls lekebi daesxnen.<br />

amjerad maTi Tavdasxma<br />

uSedego aRmoCnda. 1736 wels<br />

iranis Sahs gadaudga SanSe qsnis<br />

erisTavi, nadir-Sahis gamogzavnili<br />

jari cixes moadga, magram<br />

qarTvelTa laSqarma Zlieri<br />

winaaRmdegoba gauwia da mteri<br />

ukuagdo. qarTuli jari yvela<br />

sofelSi arsebul cixe-koSkebSi<br />

iyo gamagrebuli, maT Soris qemertis<br />

koSkSic, es koSki istoriuli<br />

cnobebis mixedviT<br />

aramarto jaris TavSesafari da<br />

sabrZolo cixe iyo, aramed iq<br />

mcxovrebi mosaxleoba afarebda<br />

Tavs Semosevebis dros. erTi<br />

wlis Semdeg igive sardali<br />

mefe-xani, didi jariT dabrunda,<br />

am uTanasworo brZolaSi qarTvelebi<br />

damarcxdnen. lekebis<br />

xSiri Semosevebi qarTvelebs<br />

mSvidad cxovrebis saSualebas<br />

ar aZlevda. gansakuTrebiT gar-<br />

Tulda mdgomareoba ruseTis<br />

8<br />

qemertis<br />

koSki<br />

xelisuflebasTan, isini osebs<br />

iynebdnen raTa liaxvis xeobaSi<br />

mcxovrebi mosaxleoba, iZulebuli<br />

gaexadaT daetovebinaT<br />

sakuTari sacxovrebeli saxlebi,<br />

amaze miuTiTebs uamravi faqti,<br />

qarTveli mematianes papuna orbelianis<br />

monaTxrobidan naTlad<br />

Cans, rom osebi umowyalod xocavdnen<br />

erisTavebs. risi konkretuli<br />

magaliTic iyo beJan aragvis<br />

erisTavis mkvleloba.<br />

yovelive es did daafrTxes<br />

uqmnida Cvens qveyanas, amitom<br />

erekle II_m gaamagra da qar-<br />

Tuli nawilebi Caayena liaxvis<br />

xeobaSi arsebul cixe simagreebSi<br />

da Seecada gaemagrebina<br />

saqarTvelos es strategiuli<br />

mxare, radgan Semosasvlelebi<br />

mkacrad yofiliyo daculi. erekles<br />

amgvarma qmedebebma Sedegi<br />

gamoiRo, qarTlisa da kaxeTis<br />

mefeebis ereklesa da Teimurazis<br />

wyalobiT osTa TareSi<br />

mTavrdeba qveynis teritoriaze.<br />

Tumca istoria ganmeorda sami<br />

saukunis Semdeg da amdeni sisxliTa<br />

da brZoliT SenarCunebuli<br />

ZirZveli da ulamazesi saqarTvelos<br />

kuTxe mainc sabolood<br />

ruseTis xelSi aRmoCnda. uflis<br />

imediTa da qarTveli xalxis mebrZoli<br />

sulis wyalobiT qveyana<br />

isev mTliani sul male gaxdeba...<br />

qemertis koSkze Zalzed<br />

mwiri istoriuli cnobebi mogvepoveba<br />

igi ganixileba, rogorc<br />

erT-erTi TavdacviTi nageboba<br />

didi liaxvis xeobaSi, romelic<br />

Zalzed mniSvnelovan rols asrulebda,<br />

qveynis usafrTxoebis<br />

dacvis saqmeSi Tumca konkretuli<br />

brZolis Sesaxeb araferia<br />

cnobili.<br />

yaulaanT ubanSi mdgari cixe<br />

romelic agreTve, sveris cixis<br />

saxeliTaa cnobili, vaxuSti<br />

batoniSvilis cnobiT, 1625<br />

wels, giorgi saakaZem gaamagra.<br />

iranis Sahis laSqars giorgi<br />

saakaZe jer sveris cixesTan<br />

Seeba, xolo Semdgom gadamwyveti<br />

brZola kexvis cixesTan<br />

moxda. uTanasworo brZolaSi<br />

qarTvelebma brwyinvale gamarjveba<br />

moipoves. miuxedavad am<br />

marcxisa, irani kvlav saqarTvelos<br />

erT-erT mniSvnelovan<br />

mtrad rCeboda da cdilobda<br />

Sahi rogorme daemorCilebina<br />

da xelSi Caegdo saqarTvelos<br />

umniSvnelovanesi, strategiuli<br />

kuTxeebi da Semdeg ufro gauadvildeboda<br />

mTlianad qveynis<br />

damorCileba.<br />

cixe-koSkebis garda qemertSi,<br />

ramdenime eklesia dgas. erTerTi<br />

mniSvnelovani salocavi aq<br />

mcxovrebi mosaxleobisTvis iyo<br />

mindiaanT ubanSi, mdebare geris<br />

wminda giorgis saxelobis taZari.<br />

geris wminda giorgi, romelic<br />

sofel gerSi mdebareobs<br />

qarTvelebisa da osebis erTobliv<br />

salocavs warmoadgenda<br />

saukuneebis ganmavlobaSi, Sei-<br />

Zleba iTqvas es iyo erTaderTi<br />

adgili, sadac qarTveli da osi<br />

erTad loculobda.<br />

wminda giorgis saxelobis<br />

taZari, IX_X saukuniT TariRdeba.<br />

eklesia nagebia sxvadasxva<br />

zomis Tlili qvebiT, romelic<br />

Semdeg Selesil-SeTeTrebulia.<br />

qemertis wminda giorgis taZar-<br />

Si 2002 wels Catarebuli arqeologiuri<br />

gaTxrebis Sedegad<br />

aRmoCnda V saukunis samarxebi.<br />

mravali taZaris arseboba aq<br />

mcxovrebi adamianebis rwmenaze<br />

mianiSnebs, am patara xeobaSi<br />

vxvdebiT uamrav marTlmadideblur<br />

eklesiasa da monasters.<br />

saukuneebis manZilze regionSi<br />

monazvnebi da berebi cxovrobdnen<br />

da taZrebSi qarTul<br />

enaze aRevlineboda wirva-locva.<br />

xeobelebi gansakuTrebul pativs<br />

wminda giorgis miagebdnen<br />

amitomaa, rom xeobaSi arsebuli<br />

taZrebis umravlesoba, swored<br />

wminda giorgis saxelobisaa.<br />

Tu erTxel mainc daudgams<br />

fexi adamianis liaxvis xeobaSi,<br />

dameTanxmeba, rom es iyo xeoba<br />

romelic gamoirCeoda bunebiT,<br />

sufTa haeriT, ulamazesi mTebiT<br />

da ra Tqma unda, aq mcxovrebi<br />

adamianebiT. uamrevi mkvlevari,<br />

Tu sazogado moRvawe, romelic<br />

xeobaSi yofila siyvaruliTa<br />

da siTboTi ixseneben TavianT<br />

mogzaurebas am RvTiskurTxeul<br />

miwaze... albad swored es<br />

aris mizezi imisa, rom xeobidan<br />

devnil adamianebs gansakuTrebiT<br />

gauWirdaT axal garemosTan<br />

Segueba... sakuTari samSoblos<br />

siyvaruli swored Seni saxlidan<br />

da Seni kuTxidan iwyeba...<br />

xolo, rodesac am kuTxes viRac<br />

gecileba da iZulebuli xdebi<br />

datovo Seni saxli, es ganuzomeli<br />

tkivilia...<br />

Tumca ar unda dagvaviwydes<br />

tkivils yovelTvis sixaruli<br />

enacvleba, ufali mowyalea da<br />

sixaruli swored Cvens xeobaSi<br />

dabruneba iqneba...<br />

eka kasraZe


mematiane<br />

SedarebiT vrclad mogvixdeba SeCereba<br />

strabonis (Zv.w. 64/3-ax. w. 23 ww.) Txzulebaze.<br />

straboni pirveli avtoria,<br />

romelic informacias gvawvdis roqsolanebisa<br />

da aorsebis Sesaxeb. berZeni geografi<br />

roqsolanebs, aorsebsa da iazigebs<br />

kibitebSi mcxovreblebad moixseniebs. roqsolanebis<br />

Sesaxeb aRniSnavs, rom isini<br />

yvelaze Crdiloelebi (skviTebi) arian da<br />

mosaxleoben tanaissa da borisfens Soris<br />

mdebare velebSi. isini momTabareoben<br />

saZovrebis ZiebaSi, izamTreben meotidis<br />

irgvliv dablobSi, zafxulSi ki – velebSi.<br />

yvela mecnieri, romelic strabonis cnobas<br />

roqsolanebis Sesaxeb komentars ukeTebs,<br />

aRniSnavs, rom berZen avtors roqsolanebi<br />

lokalizebuli hyavs Coris CrdiloeTiT,<br />

dneprsa da dons Soris. maTi monawileoba<br />

taisis meTaurobiT omebSi, romlebsac<br />

pontos mefe miTridat VI evpatori<br />

awarmoebda yirimeli skviTebis winaaRmdeg,<br />

damadasturebelia skviTebis samxreTisaken<br />

moZraobisa, rodesac is maT azovis zRvis<br />

sanapiroze aTavsebs. sainteresoa strabonis<br />

monacemebi aorsebis Sesaxeb: a) `am<br />

ganawesis mixedviT, pirveli nawili (igulisxmeba<br />

CrdiloeTi azia) dasaxlebulia<br />

CrdiloeTiT mdebare olqebidan okeaniis<br />

mxareze, romeliRac skviTebiT, nomadebiT,<br />

romlebic kibitebSi cxovroben; Semdeg,<br />

qveynis siRrmeSi – sarmatebi (aseve<br />

skviTebi), aorsebi da sirakebi, romlebic<br />

vrceldebian samxreTiT kavkasiis mTebamde;<br />

maTi nawili momTabarea, nawili ki – miwaTmoqmedTa<br />

karvebSi cxovrobs~. b) pirveli<br />

nawilis dasasruls, kavkasiis Sesaxeb<br />

vkiTxulobT: `xalxebi, romlebic Semdeg<br />

modian, meotids da kaspiis zRvas Soris,<br />

ukve momTabareebi arian: nabianebi, pagianebi<br />

da maSinve maT Semdeg sirakebi da aorsebi.<br />

es aorsebi da sirakebi, rogorc Cans,<br />

warmoadgenen gandevnilebs (gamoZevebulebs),<br />

amave saxelwodebis tomebidan, romlebic<br />

ufro CrdiloeTiT imyofebian, Tanac maTgan<br />

aorsebi yvelaze CrdiloeTisani arian<br />

da batonobdnen TiTqmis kaspiis sanapiros<br />

did nawilze, amasTan awarmoebdnen vaWrobas<br />

aqlemebiT, induri da babilonis saqonliT,<br />

rasac iRebdnen somxebisa da midielebisagan.<br />

aorsebi, garda amisa, cxovroben tanaisis<br />

dinebaze, sirakebi ki –axardiis dinebaze, romelic<br />

kavkasiidan moedineba da Cadis meotidSi~<br />

(alemani 2003: 156-157). a.alemanis<br />

komentari Semdegia: `am ori pasaJis mTavari<br />

wyaro, rogorc Cans, posidonia. aorsis tomis<br />

lokalizacia donsa da kaspiis zRvis<br />

Crdilo-dasavleT sanapiros Soris ufro<br />

sarwmunoa, vidre ptolemeiosis, baltiis<br />

zRvasa da sirdarias Soris~. amave dros es<br />

avtori uSvebs aorsTa ori mTavari jgufis<br />

arsebobas, Tumca isini gancalkevebulni ar<br />

iyvnen. `sirakebi ki, aseve sarmatuli xalxi,<br />

rogorc Cans, cxo-vrobdnen stavropolidan<br />

Crdilo-dasavleTiT, mdinare egorlikis<br />

dablobSi (maniCis Senakadi), romelic Tavis<br />

mxriv, dons qvemo welSi uerTdeba~ (alemani<br />

2003: 158).<br />

VI-IX saukuneebis laTinur wyaroebSi<br />

alanebi araerTgzis arian naxsenebi, magram<br />

es wyaroebi naklebmniSvnelovania, radgan<br />

isini alanebis Sesaxeb ZiriTadad winamorbedi<br />

avtorebis monacemebs imeoreben.<br />

gamonaklisi mxolod grigol turelisa da<br />

iordanis Txzulebebia. VI saukunis Semdeg<br />

dasavleT evropelTa Tvalsawieridan<br />

alanebi qrebian. CvenTvis ufro sainteresoa<br />

iordanis (VI saukune) naSromi. iordani<br />

warmoSobiT guTi iyo. mas dawerili<br />

aqvs `guTebis istoria~. amave dros, iordani<br />

amiane marcelinis Semdeg, erTaderTi<br />

avtoria, romelic hunebis mier alanebis<br />

damorCilebis Sesaxeb mogviTxrobs. iordanis<br />

aRniSvniT, panoniaSi alanebi mividnen<br />

daaxloebiT 380-385 wlebSi, romlebic<br />

hunebis gamodevnilebi iyvnen (alemani 2003:<br />

189). `nedaosTan brZolis Semdeg barbaros-<br />

Ta zogierTma jgufma imperatorisagan<br />

dasasaxlebeli adgili moiTxova: skirebma,<br />

sadagariebma da alanTa nawilma TavianTi<br />

beladiT _ kandakiT miiRes mcire skviTia<br />

da qvemo mezia~ (alemani 2003: 194). es<br />

daaxloebiT 450-460 wlebSi moxda. istorikosebs<br />

mdinare nedaos lokalizeba<br />

uWirT. varaudoben, rom nedaos brZola<br />

454/5 wlebSi unda momxdariyo da am brZo-<br />

osebi saqarTveloSi<br />

laSi alanebi hunebis mxareze ibrZodnen.<br />

sayuradReboa XIII–XIV saukuneebis<br />

laTinuri literaturuli wyaroebi. franciskaneli<br />

benediqt poliaki, romelic plano<br />

karpinis Tanamgzavri iyo, Tavis mokle<br />

angariSSi, mas Semdeg, rac maT monRoleTSi,<br />

yarayorumSi imogzaures, wers: 1246 wels<br />

franciskanelebma volgis napirze datoves<br />

miwa, romelic dasaxlebuli iyo komanebiT<br />

(e.i. yivCayebiT). `Zmebs, romlebic midiodnen<br />

komaniis gavliT, TavianTgan marjvniv<br />

hqondaT saqsinebis miwa, romlebsac Cven<br />

vTvliT guTebad da, romlebic warmoadgenen<br />

qristianebs; Semdeg modian (binadroben)<br />

alanebi, romlebic qristianebi arian;<br />

Semdeg – gazarebi (e.i. xazarebi), romlebic<br />

aseve qristianebi arian; am qveyanaSi<br />

mdebareobda mdidari qalaqi oranami, romelic<br />

TaTrebma daipyres da CaZires wyalSi;<br />

Semdeg Cirkasebi (rogorc Cans, Cerqezebi),<br />

romlebic qristianebi arian; Semdeg<br />

georgianebi, romlebic qristianebi arian~<br />

(alemani 2003: 208). a.alemanis SeniSvniT,<br />

`komaniaSi~ unda gavigoT rusuli stepebi<br />

dneprsa da urals Soris, agreTve teritoriebi<br />

mis samxreTiT. vfiqrobT, benediqt<br />

poliakis es patara monakveTi yuradRebis<br />

Rirsia, im TvalsazrisiT, rom masSi, Cveni<br />

Rrma rwmeniT, sizustiT aris gadmocemuli<br />

XIII saukunis Sua xanebSi samxreT ruseTSi<br />

eTnosTa ganlageba – gansaxleba. monRoleTisaken<br />

mimavali franciskanelebi gaivlian<br />

yivCaRebiT dasaxlebul teritorias.<br />

maTgan marjvniv, anu samxreTiT – guTebi,<br />

alanebi, xazarebi, Cerqezebi da, bolos, qarTvelebi<br />

cxovrobdnen. Tanamedrove osTa<br />

winapari alanebi guTebsa da xazarebs Soris<br />

arian lokalizebulni. rogorc cnobilia,<br />

im dros guTebi yirimsa da Savi zRvis<br />

CrdiloeT napirebze cxovrobdnen da maT<br />

mezoblobaSi imyofebodnen alanebi, e.i. azovis<br />

zRvispireTsa da CrdiloeT kavkasiis<br />

stepebSi. CrdiloeT kavkasiis stepebSi,<br />

alanebis mezoblad, Turqulenovani xazarebis<br />

STamomavlebic mkvidrobdnen, maTgan<br />

ufro samxreTiT – Cerqezebi, xolo Cerqezebis<br />

samxreTiT, kavkasionis mTavari qedis<br />

samxreTiT – qarTvelebi. mniSvnelovania is<br />

garemoeba, rom am dros (1246 wels) alan-osebi<br />

isev velebSi, CrdiloeTiT cxovrobdnen<br />

da isini kavkasiis mTebis siaxloves<br />

jer kidev ar imyofebodnen, aq dasaxlebulni<br />

ar iyvnen. 1247 wels dawerilia ucnobi<br />

avtoris naSromi, romelic plano karpinTan<br />

erTad yarayorumidan brundeboda. teqstSi<br />

alanebic arian dasaxelebulni. magaliTad,<br />

aRniSnulia, rom Cingiz-yaenis mier dasavleTis<br />

mimarTulebiT mcxovrebi komanebis<br />

(yivCayebis) dasapyrobad gagzavnil iqna<br />

misi Svili juCi. wyaroSi komanebi azebze<br />

(asebze) gabatonebulad arian dasaxelebulni.<br />

Semdeg pasaJSi alanebi gazarebTan<br />

(xazarebTan) erTad ixseniebian: `и (Бату)<br />

пошел на Оранс, очень болъшой город,<br />

полный христиан, а именно газаров и<br />

аланов, а также различных сарацин из<br />

разных земелъ. Город стоял на реке,<br />

которая питала обширный участок моря<br />

и пересекала город. Татары запрудили<br />

верхнее течение реки, а затем открыли<br />

путь бурному течению воды и она<br />

затопила город со всем что в нем было~<br />

(alemani 2003: 209). analogiuri cnoba<br />

plano karpinTanac gvxvdeba. amdenad, am pasaJSic<br />

alanebi baris (dablobis) mcxovreblebad<br />

arian moxseniebuli. dasaxelebul<br />

wyaroSi kidev erTi sayuradRebo informaciaa<br />

– TaTrebis mier dapyrobilTa Soris<br />

alanebic ixseniebian, `alanebi, romlebic<br />

TavianT Tavs azebs uwodeben~ (alemani<br />

2003: 210). analogiuri cnoba aqvs plano<br />

karpinsac. ase rom, damowmebuli citatis<br />

Tanaxmad, alanebisaTvis eTnonimi<br />

`alani~ egzoeTnonimi (garesaxelwodeba)<br />

yofila. alanTa qveynis adgilmdebareobisaTvis<br />

garkveuli mniSvneloba aqvs wyaros<br />

kidev erT monakveTs: `И когда сын Угедэя,<br />

двоюродный брат Бату, возвратился,<br />

тайно узнав о смерти своего отца, то<br />

на обратном пути завоевал страны<br />

газаров и аланов, затем страну †Th<br />

’’eett и, наконец, страну тартаров. Это<br />

земли христианские, но разных языков,<br />

и находятся на юге, близ моря~ (alemani<br />

2003: 210). moyvanili citatidan aSkaraa,<br />

9<br />

rom alanebis qveyana xazarebis qveyanasTan<br />

axlos (mezoblad) samxreTisaken, zRvas-<br />

Tan mdebareobs. es zRva ki udavod azovis<br />

zRvaa, romlis axloc alanTa qveyana mdebareobda,<br />

Tumca samarTlianoba moiTxovs<br />

aRiniSnos, rom a.alemani dasaxelebul zRva-<br />

Si ara azovis, aramed Sav an kaspiis zRvebs<br />

gulisxmobs. ramdenime mniSvnelovani da<br />

sayuradRebo cnoba aqvs daculi CvenTvis<br />

saintereso problemaze italiel jovani<br />

del piano karpins (ioan de plano karpins),<br />

romelic 1246-1248 wlebSi imyofeboda yarayorumSi.<br />

qalaq ornasis wyalSi CaZirvaze<br />

isic laparakobs. mis Sesaxeb aRniSnuli<br />

aqvs: «Этот город был чрезвычайно<br />

многолюдный, ибо было много христиан,<br />

а именно газар, русских, аланов и других,<br />

а также сарацинов; однако власть над<br />

городом принадлежала сарацинам»<br />

(alemani 2003: 211). Semdeg pasaJSi plano<br />

karpins aRniSnuli aqvs, rom monRolebma<br />

ormocdaori xalxi daipyres, romelTa Soris<br />

arian `alanebi da asebi~ (lani sive<br />

ssi). iqve xazgasmulia, rom alanebis raRac<br />

nawili monRolebs ar emorCileboda da kvlav<br />

winaaRmdegobas uwevda. simarTle unda<br />

iTqvas, rom p.karpini pirveli avtoria, romelic<br />

dablobSi mcxovreb alanebTan erTad<br />

mTaSi mcxovreb alanebsac asaxelebs: «ибо,<br />

когда [монголы] приступают к осаде<br />

крепости, то осаждают ее много лет, как<br />

это происходит ныне с одной горой в<br />

земле аланов, которю, как мы полагаем,<br />

они осаждали уже двенадцать лет; но те<br />

оказали мужественное сопротивление<br />

и убили много татарских воинов и<br />

вельмож» (alemani 2003: 212-213). konkretulad<br />

romeli teritoria unda yofiliyo<br />

kavkasiis mTianeTisa, sadac alan-osebi Tavs<br />

icavdnen monRolebisagan? unda igulisxmebodes<br />

osTa mier axlad dasaxlebuli<br />

centraluri kavkasia an dasavleTi kavkasia<br />

– Tanamedrove balyareTisa da yaraCais<br />

teritoria, sadac alan-osebi daaxloebiT<br />

VI-VII saukuneebidan ukve cxovrobdnen.<br />

arc isaa gamoricxuli, rom alanebis<br />

`mTian miwaSi~ Crdilo kavkasiis romelime<br />

mTiswina monakveTze iyos saubari. kidev<br />

erTi sayuradRebo pasaJi franciskanelis<br />

Txzulebidan, romelSic isev da isev alanebisa<br />

da komanebis mezoblobazea laparaki:<br />

«Страна команов (Comania) граничит<br />

на юге с аланми, чиркассами, газарами,<br />

Грецией, Константинополем, а также с<br />

землей иберов, с татами, брутахиями, о<br />

которых говорят, что они иудеи, и бреют<br />

голову, – и с землей зикков [западные<br />

черкесы], и с георгианами, арменами, и<br />

землей турков» (alemani 2003:214). bunebrivia,<br />

rom p.karpins komanebisa da alanebis<br />

samxreTiT gansaxlebuli xalxebisa da<br />

qveynebis teritoriebze (miwebze) erTgvari<br />

amorfuli warmodgena aqvs, radgan<br />

maT is, gadmocemis mixedviT, CamoTvlis, magram<br />

kumanebis kavkasieli mezoblebis Sesaxeb,<br />

faqtobrivad, Secdomas ar uSvebs da<br />

alanebis lokalizebas kvlav iq axdens,<br />

sadac ufro adrindeli avtorebi axdendnen.<br />

esaa CrdiloeT kavkasis stepebi. maTi<br />

gansaxlebis areali yivCayebsa da Cerqezebs<br />

Soris mdebareobda, romelTa samxreTiTac<br />

qarTvelebi mkvidrobdnen, Tumca qarTvelebs<br />

ori sxvadasxva eTnonimiT – `iberebi~<br />

da `georgianelebi~, – moixseniebs.<br />

flamandieli franciskaneli giliom<br />

de rubruki safrangeTis mefe lui IX-es<br />

monRoleTis imperiaSi elCad hyavda gagzavnili,<br />

romelmac Tavisi 1253-1255 wlebis<br />

mogzaurobis Canawerebi dagvitova. mecnierTa<br />

samarTliani SefasebiT, mis Canawerebs<br />

ara mxolod saistorio, aramed anTropologiuri,<br />

eTnologiuri da geografiuli<br />

TvalsazrisiTac garkveuli mniSvneloba<br />

aqvs. misi naSromis pasaJebis mniSvnelovani<br />

raodenoba alanebsac eTmoba. pirveli pasaJi:<br />

`yirimis provinciis mTavarma (yirimis<br />

provincias Gazaria-s uwodebs) gvTxova,<br />

gvindoda Tu ara, dagvelia kumisi, rac fa-<br />

Satis rZea. radgan maT Soris imyofebodnen<br />

qristianebi – rusebi, berZnebi da alanebi,<br />

romlebsac surT myarad daicvan TavianTi<br />

kanonebi, ar svamen mas da Tavs qristianad<br />

arc CaTvlian Tu mas daleven~ (alemani<br />

2003: 215). amrigad, rubrukis Txzulebis<br />

mixedviT, alanebi yirimelTa (=xazarTa)<br />

daqvemdebarebaSi arian, maTi provinciis mkvidrni<br />

arian. meore pasaJi: `1253 wels yirimSi<br />

CvenTan movidnen viRac alanebi, romlebic<br />

aq iwodebian asebad da arian berZnuli<br />

wesis qristianebi, romlebsac aqvT damwerloba<br />

berZnuli da hyavT berZeni mRvdlebi.<br />

magram isini berZnebis msgavsad sqizmatebi<br />

ar arian. maT Cven mogvitanes moxarSuli<br />

xorci da gvTxoves gveWama saWmeli da<br />

gveloca erT-erTi gardacvlilisaTvis.<br />

maSin me maT vuTxari: axla didi dResaswaulis<br />

win Cven xorcs ar vWamT, da<br />

avuxseni (gavagebine) es dResaswauli, ris<br />

gamoc isini Zalian aRfrTovandnen, radgan<br />

araferi icodnen, rasac qristianobasTan<br />

hqonda kavSiri, mxolod qristes saxelis<br />

gamoklebiT~ (alemani 2003: 216). interesmoklebuli<br />

ar unda iyos isic, rom alanebi<br />

oqrosa da vercxlze arafers yiddnen, mxolod<br />

qsovilebze cvlidnen saWmels. Tumca<br />

xazgasmulia, rom saWmelebidan alanebi<br />

maT mxolod Zroxis rZes sTavazobdnen, rac<br />

Zalian mJave da suniani iyoo.<br />

mesame pasaJi: `yirimidan isini (alanebi)<br />

mividnen did stepebSi. stepebSi aZovebdnen<br />

TavianT saqonels upiratesad komanebi, romlebic<br />

kapCatebad iwodebian; germanelebi ki<br />

maT valanebs uwodeben, olqs (mxares) ki –<br />

valanias. isidore ki qveyanas mdinare tanaididan<br />

meotidis Waobebamde da danubaimde<br />

alanias uwodebs~ (alemani 2003: 217).<br />

(cnobisaTvis: isidore VII saukunis dasawyisSi<br />

seviliis episkoposi iyo, romelsac<br />

mniSvnelovani saistorio monacemebi aqvs<br />

daculi alanebis Sesaxeb). amrigad, samxreT<br />

ruseTis stepebSi Tavis droze gabatonebuli<br />

alanebi yivCayebs SeuviwrovebiaT da, Sesabamisad,<br />

alaniis qveyanas yivCayebis qveyana<br />

darqmevia.<br />

meoTxe pasaJi: `samxreTiT Cvengan iyo<br />

didebuli mTebi [Кавказ], romlebzedac<br />

gverdigverdiT udabnos (e. i. stepebis)<br />

mimarTulebiT cxovrobdnen Cerqezebi da<br />

alanebi anu asebi, rolebic aRiareben qristianul<br />

rwmenas da jer kidev ibrZvian<br />

TaTrebis winaaRmdeg~ (alemani 2003:217).<br />

am pasaJSi CvenTvis mniSvnelovani isaa, rom<br />

alan-osebi XIII saukuneSi stepebis mxares<br />

cxovrobdnen da jer kidev TaTar-monRolebs<br />

ar emorCilebodnen.<br />

mexuTe pasaJi: `kaspiis zRvis dasavle-<br />

TiT mdebareobs alaniis mTebi, lesgebi, rkinis<br />

karebi da georgianebis mTebi~. imave<br />

dasavleTiT (dasavleT mxares) mTeli es<br />

qveyana, sadac mdebareobs aleqsandres rkinis<br />

karebi da alanebis mTebi, CrdiloeT<br />

okeanemde da meotidis Waobebamde, sadac<br />

iwyeba tanaidi, Cveulebriv, iwodeba albaniad<br />

[SecdomiT, alaniis nacvlad] (alemani<br />

2003: 218). amrigad, evraziis sivrce XIII<br />

saukunis Sua xanebSi kvlav alaniad iwodeboda.<br />

rac mTavaria, kavkasiis mTebi georgianTa<br />

(qarTvelTa) mTebadaa saxeldebuli,<br />

romelTa mTebic `alanTa mTebisagan~ gancalkevebiT<br />

ixsenieba. dasavleTisaken ukana<br />

gzaze mimavalma elCebma volgis dinebaze<br />

gamoiares da mividnen oqros urdos qalaq<br />

saraiSi, romelSic alanebi da saracinebi<br />

cxovrobdnen.<br />

meeqvse pasaJi: 1254 wlis 11 Tu 15 noembers<br />

Zma vilemi kavkasiaSi mivida. wyaro<br />

Semdegs aRniSnavs: `alanebi am mTebSi jer<br />

kidev ar arian damorCilebulni, ise rom,<br />

sartaxis xalxis yoveli meaTe mTis xeobebs<br />

darajobda, raTa es alanebi mTebidan<br />

ar gamosuliyvnen barSi maTi jogebis dasataceblad,<br />

romelic ganfenilia sartaxis<br />

samflobelosa, alanebsa da rkinis karebs<br />

Soris da romelic aqedan ori dRis savalze<br />

[iyo], sadac iwyeba arkakis dablobi. zRvasa<br />

da mTebs Soris cxovroben romeliRac<br />

saracinebi saxeliT lezgebi, mTielebi, romlebic<br />

aseve arian dapyrobilni. ase rom, Ta-<br />

Trebma, romlebic cxovroben alanebis mTis<br />

ZirSi mogvces 20 kaci, raTa mivecilebineT<br />

rkinis karebamde~ (alemani 2003: 220).<br />

a.alemanis samarTliani SeniSvniT, rkinis<br />

WiSkari esaa derbenti lezgistanis teritoriaze.<br />

aq araviTar SemTxvevaSi `dariali~<br />

ar igulisxmeba, radgan misi gavlisTanave<br />

verc venaxebs naxavda da verc Rvinos<br />

miarTmevda vinme...<br />

statia dawerilia roland TofCiSvilis<br />

naSromis mixedviT `osTa winapari alanebis<br />

Tavdapirveli gansaxlebis areali~


eligia<br />

uflis kvarTis ambavi<br />

Zveli aRTqmis mRvdels efod-<br />

Tan, wamosasxamsa da sxva SemosamoselTan<br />

erTad aucileblad<br />

naqsovi kvarTic unda scmoda.<br />

icoda es yovladwmida RvTismSobelma<br />

da amitomac yrma iesos,<br />

momaval „mRvdelmoZRvars wessa<br />

zeda melqisedekisasa“, kvarTi<br />

mouqsova. „xolo kvarTi igi... iyo<br />

ukervel, zeiT gamoqsoil yovlad“.<br />

gadioda xani, „waremateboda sibrZniTa<br />

da hasakiTa da madliTa“<br />

ieso da saswaulebrivad izrdeboda<br />

RvTismSoblis moqsovili<br />

kvarTic, romelsaca „netarebiT<br />

Seecva naTelTa yovelTa mflobeli<br />

gvami wmida cecxlisa mis<br />

RvTaebisa“. Teodore zigabenis<br />

mixedviT, kvarTi saxeloebiani<br />

yofila. moklesaxeloiani kvar-<br />

Tia gamosaxuli bagrationTa<br />

gerbzec. xolo XVII saukune-<br />

Si ierusalimSi gavrcelebuli<br />

erTi gadmocemis Tanaxmad, uflis<br />

kvarTi laJvardisferi yofila,<br />

mantiis msgavsi, usaxelo, ganieri<br />

da grZeli (saubari ioanike<br />

berZenisa iv.gramitinTan), magram<br />

risgan iyo igi moqsovili, es<br />

ucnobia. erTi kia _ am netarma<br />

Sesamoselma, rogorc Rrubelma<br />

Seiwova ofli, sisxli da cremli,<br />

romelic kacTa modgmis xsnisTvis<br />

daRvara macxovarma.<br />

ierusalimSi iesos jvarcmisas<br />

saqarTvelodanac Cavidnen uriebi<br />

_ elioz mcxeTeli da longinoz<br />

karsneli. eliozis deda<br />

eli mRvdelmTavris tomidan iyo.<br />

swored man gaafrTxila vaJebi,<br />

rom uflis sisxlis daTxevaSi<br />

monawileoba ar mieRoT. amasve<br />

evedreboda eliozs da sidonia.<br />

macxovris jvarcmisas lursmnebis<br />

daWedebis xma Turme mcxeTaSi<br />

moesma eliozis dedas.<br />

wamouZaxebia: „mSvidobiT, mefobao<br />

israelTao, rameTu ugunurebiT<br />

mohkalT ufali da macxovari<br />

yovelTa!“ _ da mwuxarebisagan<br />

iqve daulevia suli. macxovris<br />

jvarcmisas eliozi Zalze aqtiurobda.<br />

roca uflis samoseli<br />

ganiyves da kvarTze wili<br />

iyares, igi swored mas Sexvda.<br />

uflis kvarTi eliozma mcxeTaSi<br />

wamoiRo. sidonia mas tiriliT<br />

Segebebia mcxeTis karibWesTan,<br />

Caukravs mkerdSi „yovelTa sasurveli<br />

kvarTi mxsnelisa“ da<br />

miuZinebia „Tavisi dedis ZiliT“.<br />

es ambavi mTel mcxeTas moedo.<br />

micvalebuli mefe aderks unaxavs<br />

da kvarTi moswonebia. bevrs<br />

cdilan, micvalebulisTvis kvar-<br />

Ti gamoerTmiaT, magram amaod da<br />

bolos kvarTiTve daukrZaliaT<br />

libanis naZvebTan. Semdeg, aderkis<br />

SviliSvils, mefe armazels<br />

moundomebia sidonias saflavis<br />

gaTxra da kvarTis povna, magram<br />

amis gamo RvTisgan sasjeli miuRia<br />

_ uecrad dabrmavebula.<br />

ai, amgvarad moxvda uflis<br />

kvarTi saqarTveloSi. saxier<br />

ufals winaswarve ganego Cveni<br />

qveynis „erad sazepurod Semzadebai“<br />

da vinaidan RvTismSoblis<br />

wilxvedrnic viyaviT, amisaTvis<br />

ufro Rirs iqmna iberia „amas<br />

saSinelsa madlsa“.<br />

sveticxovelis saswauli<br />

iciskra. emociebisgan daRlilebs<br />

mieZinaT. mxolod abiaTar<br />

mRvdlis Svili sidoniaRa fxizlobda.<br />

wminda nino xelganpyrobili<br />

loculobda. uecrad<br />

masTan naTliT Semosili Wabuki<br />

mivida da sami sityva uTxra. qalwuli<br />

mis winaSe pirqve daemxo,<br />

xolo Wabukma mohkida svets xeli<br />

da zecad aRamaRla. ramdenime<br />

xnis Semdeg cecxlis saxed Secvlili<br />

sveti nel-nela CamoeSva,<br />

im adgils miuaxlovda, sadac xe<br />

mokveTes da miwidan or wyrTaze<br />

gaCerda, „ze haerTa sakvirvelad<br />

gamokidebuli“. ase mogviTxrobs<br />

„sveticxovlis sakiTxavi“, xolo<br />

„qarTlis cxovrebis“ mixedviT<br />

cecxlis sveti CamoSvebula, amave<br />

adgilas damdgara da kacTagan<br />

xelSeuxeblad damyarebula. am<br />

saocarma ambavma mTeli qarTli<br />

SeZra. modiodnen svetTan da ve-<br />

Rar Sordebodnen sakvirvel saxilvels.<br />

svetis ZaliT uamravi<br />

saswauli momxdara. pirvelad<br />

SobiTgan brma uria ganukurnavs<br />

sveti-cxovelTan miaxlebas,<br />

Semdeg sawols mijaWvuli yrma<br />

sefewuli amazaspani dauyenebia<br />

fexze. imxanad erT urias mxolodSobili<br />

Ze mohkvdomia. yvela<br />

sveti-cxovelis saxilvelad<br />

wasula, micvalebulTan mxolod<br />

mSoblebi darCenilan, romlebic<br />

Turme mwared moTqvamdnen da<br />

Svils evedrebodnen: „aRdeg, mxolodSobilo<br />

Cveno, raTa miveax-<br />

sveticxovloba<br />

lneT svetsa mas naTlisasa“, raTa<br />

vixaroT sxvebTan erTado. da<br />

uceb, TiTqos gaiRviZao, micvalebuli<br />

yrma wamodga da sveticxovelTan<br />

wayvana moiTxova. yveboda,<br />

rom jojoxeTis ufskrulSi iyo<br />

Cavardnili; anazdad zecidan<br />

naTlis sveti CamoeSva, romlis<br />

Tavzec macxovari ijda didebiT.<br />

uecrad svetidan xma moisma:<br />

„mecodebian Seni mSoblebi, maTi<br />

tkivilisgan „melmiso guli“, _<br />

mere ki angelozT ubrZana, yrmis<br />

suli sxeulSi daebrunebinaT.<br />

yvela cdilobda sveticxovelTan<br />

miaxloebas. maSin mefe mirianma<br />

svets ficris saburveli Semoaxvia.<br />

saburvelma ver daabrkola<br />

sveticxovelis madli...<br />

male aq pirveli taZari aSenda.<br />

wminda konstantine didma<br />

mefe mirians episkopos ioanes<br />

xeliT gamougzavna Zelicxovlis<br />

nawili, samsWvalni da ficari,<br />

romelzec macxovris ferxni iyo<br />

mimsWvaluli. episkoposma Zvirfasi<br />

ZRveni eruSeTsa da manglisSi<br />

datova, mefe mirianTan ki<br />

xelcarieli dabrunda. guldawyvetili<br />

mefe wminda ninom anugeSa<br />

_ uTxra, rom igi udides siwmindes<br />

flobda _ mis baRSi iyo<br />

dakrZaluli uflis kvarTi da<br />

ilia winaswarmetyvelis xaleni.<br />

mefem uriebs dawvrilebiT gamohkiTxa<br />

yovelive. maTac wminda<br />

qalwulis naTqvami daadastures.<br />

maSin ki aivso mefe sixaruliT<br />

da adida ufali.<br />

wminda daviT<br />

aRmaSenebeli da<br />

sveti-cxoveli<br />

uflis kvarTi dakrZalvis<br />

Semdeg Tumca aRaravis uxilavs,<br />

magram qarTvelebs metad swamdaT,<br />

rom igi swored svetis ama-<br />

Rlebis adgilas iyo dafluli,<br />

xolo Tu vinmes eWvi Seepareboda<br />

amaSi, RvTisagan ganiswavleboda.<br />

Turme TviT didi daviT aRmaSenebeli<br />

„gandrekilobda reca<br />

gonebiT“ sveticxovlis mimarT<br />

da ambobda, ra viciT, ra aris am<br />

koSkis godolis qveS, ras vcemT<br />

Tayvans, eSmakma xom ar Segvacdinao..<br />

erTxel mefes sveti-cxovlis<br />

win amgvari dabrkolebuli<br />

gonebiT ulocia. imave Rames,<br />

ZilSi, Turme svetis Tavze mjdomi<br />

moxucebuli eCvena, romlisganac<br />

TvalismomWreli naTeli<br />

gamodioda. „daviT, daviT, _ mimar-<br />

Ta man gvirgvinosans, _ ar ici,<br />

vin var; icode, arc Sen da arc<br />

sxvas, visac Cemda momarT sasoeba<br />

eqneba, arasdros Sercxveba. nu<br />

urwmunoeb Cemdamo, rameTu vinc<br />

urwmunoebs, daisjebao“. gaeRviZa<br />

mefes, SeSinebuli moaxta cxens,<br />

mTeli Rame aWena da sveticxovelSi<br />

ciskris locvisas mivida.<br />

pirqve daemxo, cremliT daalto<br />

10<br />

iataki da „pirvelTa cdomaTaTvis<br />

da urwmunoebisa“ Sendoba<br />

iTxova RvTisgan.<br />

veravin SeZlo kvarTis<br />

xelyofa<br />

meTerTmete saukuneSi, Turqebis<br />

Semosevisas, sulTnis meuRles<br />

Sahri-xaTuns siwmindis amo-<br />

Txra moundomebia, magram svetis<br />

Ziridan amovardnil cecxls<br />

ferflad uqcevia RvTis mgmobeli...<br />

verc Temur-lengi da ver<br />

Sah-Tamazi verc gakadnierebulan<br />

siwmindis xelyofad. mxolod<br />

Sah-abass gaubedavs da ubrZanebia<br />

sveti-cxovelis saZirkvlis<br />

gaTxra, magram miwidan amovardnil<br />

cecxls kvlav dauwvavs<br />

am mkrexelobis Camdenni. Sahs<br />

SeSinebia, Camomxdara, taZrisTvis<br />

mokrZalebiT Semouvlia gars,<br />

svetis win ulocia da kaTolikosisTvis<br />

xelSeuxeblobis<br />

garantia miucia.<br />

rac Seexeba Sahis mier ruseTis<br />

xelmwifesTan 1625 wels<br />

gagzavnil saCuqars, TiTqosda<br />

uflis kvarTs, es tilos mowiTalo<br />

naWeri yofila, TiTo mtkavelis<br />

sigrZe-siganisa, romelzec<br />

Turme laTinuri maneriT iyo<br />

gamosaxuli uflis wamebis da<br />

jvarcmis epizodebi. „zeiTgan gamosqoili“<br />

kvarTi danawevrebisas,<br />

cxadia, daiSleboda. amgvarad, Seu-<br />

Zlebelia, Sahis saCuqari uflis<br />

kvarTi yofiliyo. maS, ra iyo es<br />

siwmide, romelmac amdeni saswauli<br />

moaxdina ruseTSi? konstantinepolis<br />

damxobis Semdeg saqarTveloSi<br />

mravali siwminde moxvda.<br />

alaverdis taZarSi daculi<br />

gaxldaT qristes perangis erTi<br />

nawili, rusTavis feriscvalebis<br />

taZarSi ki RvTismSoblis sartyeli.<br />

SesaZloa, Sahis saCuqari<br />

erTi amaTgani yofiliyo. amgvar<br />

varauds gamoTqvams Teimuraz I<br />

1639 wels ruseTis xelmwifisTvis<br />

gagzavnil werilSi.<br />

sveticxovlis<br />

siwmindeni<br />

sveticxovlis taZari mraval<br />

siwmindes flobda: uflis kvar-<br />

Ts, saswaulmoqmed svets, wminda<br />

ilia winaswarmetyvelis xalens.<br />

XX saukunis dasawyisSi (da axlac)<br />

iqve gaxldaT dabrZanebuli<br />

erTi im oTx jvarTagani, romlebic<br />

wminda ninom saswaulmoqmedi<br />

xisgan Seaqmnevina. adre, Temur<br />

lengis Semosevamde, igi mcxeTis<br />

jvris monasterSi brZandeboda.<br />

saswaulmoqmed jvars (mis<br />

mimarT gansakuTrebiT uSviloebs<br />

hqondaT sasoeba) 2004 wlis 16<br />

Tebervals mironi daedina. patriarqis<br />

kurTxeviT, igi minanqruli<br />

xatebiT gaamSvenes. masSi<br />

Catanebulia Zelicxovelisa da<br />

wminda ninos jvris nawilebi.<br />

sveticxovlis erT-erTi mTavari<br />

siwminde yofila saqadago<br />

xati sveti-cxovelisa. es aris<br />

karedSi CabrZanebuli sveticxovelis<br />

36x17sm zomis Weduri<br />

gamosaxuleba. karedis gverdebze<br />

gamosaxulni arian wminda nino<br />

da wminda miriani. karedis zemoTa<br />

nawili mooqrovilia. masze<br />

gamosaxulia kuboSi mwoliare<br />

sidonia, mis mkerdze ki aRmar-<br />

Tulia sveti, romelic angelozebs<br />

upyriaT xelT. sidonias<br />

ferxTiT gamosaxulia mlocveli<br />

wminda nino, xolo zemoT _ orive<br />

xeliT makurTxebeli macxovari.<br />

xatSi 44 wminda nawili yofila<br />

Catanebuli. is amJamad xelovnebis<br />

muzeumSia daculi. es<br />

siwmindeni swored is safarveli<br />

gaxlavT, romelic buravda „ara<br />

oden vidreme guamsa RvTaebisasa,<br />

aramed ufroisRa SiSloebasa<br />

sulTa CvenTasa codvisa mier“.<br />

uflis kvarTi<br />

ganuyofelia<br />

rogorc wminda kvipriane<br />

karTageneli brZanebs, „Tavisi<br />

kvarTis saidumloTi ufalma<br />

eklesiis erTianobaze migvaniSna“<br />

da „SeuZlebelia, qristes samosi<br />

hqondes imas, vinc qristes<br />

eklesias arRvevs“. amitomac iyo,<br />

qarTvelebi ase rom ufrTxildebodnen<br />

eklesiis erTianobas,<br />

amitomac iyo, rom episkoposi<br />

aucileblad sveticxovelSi<br />

unda kurTxeuliyo.<br />

erTxel wminda patriarqma<br />

nikoloz gulaberisZem „zamTris<br />

sastikebisa“ da dedoflis uZilebis<br />

gamo mroveli episkoposi<br />

timoTe ruisis saydarSi akurTxa<br />

episkoposad. imave Rames sveticxoveli<br />

„saxed moxucebuli<br />

beri kacisa“ taZris qadags eCvena<br />

da ubrZana, patriarqi gaefrTxilebina,<br />

rom mas aRarasodes<br />

ekurTxebina episkoposi sadme sxvagan,<br />

gareSe sveticxovlis taZrisa.<br />

es umecrebiT hyo, amitom<br />

Sevundob, magram sxva dros aRar<br />

vapatieb „Seuracxyofas saydrisa<br />

Cemisao“, _ ubrZanebia ufals.<br />

da bolos, Cvenc erT paralels<br />

gavavlebT: solomoniseuli taZris<br />

nangrevebidan amovardnilma<br />

cecxlma dawva iuliane gandgomilis<br />

mier RvTis nebis winaaRmdeg<br />

taZris asagebad gagzavnili muSebi.<br />

iqidan, saidanac adre mironi<br />

moedineboda, ufalma cecxli<br />

amoafrqvia. amitomac gveSinodes<br />

sveti-cxovelTan ukrZalvelad<br />

miaxlebisa, gansakuTrebiT _ kvar-<br />

Tis dResaswaulze, gveSinodes<br />

da SeviqmnaT im „sazepuro erad“,<br />

romelsac ufali, niSnad didi<br />

wyalobisa, sveti-cxovelis Ziridan<br />

aRmoucenebs da uwyaroebs<br />

„mironsa, viTarca RmerTmyofelsa<br />

da naTelmyofelsa“.


poezia<br />

tkivili,<br />

qeba da monatreba<br />

qari sisinebs, nostalgia Tavs ar manebebs,<br />

Tumc, werovanic Cemi turfa saqarTveloa,<br />

aqac gamoCnda xeobelTa marjve xelebi,<br />

maTi naSromi marTlac Zalze sanaqeboa.<br />

meris ezoSi gvirilebi TeTrad qaTqaTebs<br />

qrizanTemebi sakukured emzadebian,<br />

cicinaTelebs qarvis feri aurCeviaT,<br />

xolo iebi, vardis ZirSi inabebian.<br />

lilis ezoSi gajgimula palma yvavili<br />

da medidurad gadahyurebs yviTel zafranas,<br />

o, es nargizi cecxlis alad aelvebula<br />

da cicqna ia lurjad ayvavda.<br />

mTeli ubani Taigulad ayvavebula,<br />

baRCas da bostans efereba marjve xelebi,<br />

lelianebSi lelis fesvic amouyriaT,<br />

simind-lobios Seucvlia farTo velebi!<br />

zogs mamiTadi gaumarTavs da balaxs Tibavs,<br />

me am surneliT saocari xibliT vivsebi,<br />

cacxvis miwebs da did axoebs kvlav<br />

Semaxsenebs<br />

swrapad garbian aCabeTSi Cemi fiqrebi.<br />

Cadga qari da miCumaTda mwvane koteji,<br />

RmerTis mSvidoba Semovida gulSi malulad,<br />

vebrZvi gancdebs da rwmeniT vcocxlob dRes<br />

werovanSi,<br />

zogjer ki cremlsac moviwmendav sxvebis<br />

farulad.<br />

aq, werovanSi leqsis wera bevrma daiwyo,<br />

iq, xeobaSi leqsebisTvis rom ar ecalaT,<br />

am saidumlos mTel msoflios Cumad gavumxel,<br />

rom poezia aris mTeli Cemi qveyana!<br />

me am Cems gancdebs ZalisxmeviT leqsiT<br />

CavaxSob<br />

da siyvaruli sxvaTa mimarT kidev meyofa,<br />

miveferebi visac siTbo ver vagrZnobine,<br />

visTanac vcxovrob werovanSi axla mezoblad.<br />

Cemi qveyana CuqurTmaa sxvadasxva saxis,<br />

mravali eri, Tavis fiqriT, Tavis ZiebiT,<br />

da siyvaruli rom ar iyos Cveni maTdami,<br />

maT poezias ase grZnobiT CaveZiebiT?<br />

me zog maTganze Cemeburi leqsic miTqvia,<br />

da arc vaWarbeb, yonaRobac Semificia,<br />

zRvis gaRmieli qalis senic Cemi fiqria,<br />

me mas pativs vcem, Zlier miyvars, bevrjer<br />

miTqvia!<br />

Cemi qveyana, mcxunvare mzis sxiviT gamTbari<br />

da saocari mrgvali mTvare, Ramis lampari,<br />

mwvane serebi, medidurad ganze gamdgari,<br />

da werovani, Cemi saxliT, Cemi baRnariT!<br />

Cemi magida rveuli da Cemi kalami,<br />

uZilo Rame, striqonebi, cremliT dambali,<br />

Cemi tkivili, Cumi gancda, sulSi gamjdari,<br />

da monatreba Cemi soflis, Cemi saxlkeris,<br />

Zalze rTuilia!<br />

o, dadeq gulo,<br />

gadiyare gulis dardebi,<br />

2 welia aCabeTo, sul menatrebi!<br />

lizo WuluxaZe<br />

devnili aCabeTidan<br />

`gmirebi~<br />

dadumebula liaxvi,<br />

foTolT Srialic gaCerda.<br />

migri biWebis Rriali,<br />

mTel xeobaSi gamefda.<br />

ra gulma unda gauZlos,<br />

es ra mware dRe gaTenda,<br />

TiToeulis mSobeli<br />

Rameebs TeTrad aTevda.<br />

Ramis siCumes arRvevda,<br />

gminva da kvnesa xalxisa.<br />

WrilobiT ganawamebni,<br />

veRar sunTqavdnen sicxisgan.<br />

Svelas iTxovdnen daWrilni,<br />

magram veravin SvelodaT.<br />

sacodav biWebs saxlSi ki<br />

deda da mama elodaT.<br />

arsad ar Canda eqimi,<br />

ver miaRwies tyeebSi.<br />

daWril biWebs ki lodinSi<br />

ar gamouCndaT mSveleli.<br />

RamiT Tu dRisiT isrodnen<br />

civsisxliani mkvlelebi,<br />

xalxi daxoces da Semdeg<br />

gadawves mindor-velebi.<br />

ixocebodnen gmirebi,<br />

magram ki ara Ciodnen.<br />

sxeuls kortnidaT yorani,<br />

Wrilobebs ar uciebdnen<br />

sisxls xvrepda mgeli mSieri,<br />

erTs ara daikvnesebdnen<br />

mSoblebs ar SerCaT mkvdrebic ki,<br />

saxlSic ver daitireben.<br />

Tamar kaxniaSvili<br />

sof.qurTa<br />

medrove<br />

guSin komunisti iyav,<br />

dRes ki jvari agiRia,<br />

guSin RmerTi ara gwamda,<br />

dRes ki locva dagiwyia.<br />

guSin leninsa locavdi,<br />

dasZaxodi stalins–Zias.<br />

sabWoeTis droSa gepyra,<br />

afrialeb axla jvrians.<br />

axla okupants uwodeb,<br />

Sen uZaxdi samarTlians,<br />

sabWoTa kavSirs locavdi,<br />

leqss iZaxdi omaxians.<br />

axla dasavleTsa locav,<br />

saqmes eli Sen sarfians.<br />

donJuani girCevnia<br />

moymes vefxistyaosnians.<br />

ucxoeTis kanons icav<br />

da Sli qarTul istorias,<br />

qarTveli gogo–biWebi<br />

sazRvargareT rom gadian.<br />

ar gadardebs, Cemo kargo,<br />

me ver gxedav Sen naRvlians,<br />

es, amgvari saqcieli,<br />

me RmerTisTvis mimindia.<br />

codvebi moinanie,<br />

Tu ar aris ukve gvian.<br />

am leqss vinc ki waikiTxavs<br />

giJs miwodebs,zogi Wkvians.<br />

magram es erTs ar exeba,<br />

ar vayeneb erT kacs zians.<br />

saqarTvelos gavufrTxildeT,<br />

enas lamazs, mravalxmians!<br />

mevlud yaulaSvili<br />

devnili sof.qurTidan<br />

11<br />

Cemi soflis tragedia<br />

Cemi lamazi sofeli<br />

Tvalmargaliti qarTlis,<br />

xalxi gamrje da mSromeli<br />

mosiyvarule soflis.<br />

omis dros roca gvbombavdnen<br />

tankze afeTqda vaniko<br />

bombs Seewira robiko<br />

fexi mohglija Jiulikos.<br />

mterma gagvwira, dagvCagra<br />

magram ver gagvanadgura<br />

Cvenma mfarvelma patronma<br />

ufalma gadagvarCina.<br />

sikvdils sicocxlem ajoba<br />

izrdeba STamomavloba<br />

Cems ers qveyanas dideba<br />

marad ukvdavi iqneba!!! �<br />

monatreba<br />

netav vicode rodemde gastans<br />

Cemi samSoblos ase wameba,<br />

yovel saRamos daZinebisas,<br />

Cemi saxl-kari me melandeba.<br />

munveri elikaSvili.<br />

goris r-ni sof qere.<br />

dardian guliT amasa vnatrob<br />

kvlav vnaxo Cemi dedul-mamuli,<br />

dakoJril xeliT nasaTuTebi,<br />

vazi Wigoze gadaxlarTuli.<br />

Rame fiqrebSi unda gavlio,<br />

gaTenebisas fancqalebs guli,<br />

Tavs vekiTxebi, netav sada var?<br />

da ase sevdiT ratom Zgers guli?<br />

oh, samaCablos lamazo mTebo,<br />

Cemo Walav da Cemo baRebo,<br />

gulo, Savgulo, ganawamebo,<br />

raRasa fiqrob an raRas eli?<br />

qurTa-Zarwemis soflis gza-Sara,<br />

Tqvensken moviltvi gawvdili xeliT,<br />

Cemo nanatro baRCa-baRebo,<br />

baRCis boloSi lurjo ReRilo,<br />

Cemo xeobav, rogoric iyav,<br />

isev iseTi minda gixilo!<br />

ana elbaqiZe<br />

didi liaxvi<br />

didi liaxvi Zveleburad moedineba,<br />

moarRvevs boboqar talRebs,<br />

wamiT dadumdeba da mere sevdianad<br />

moyveba xeobis ambebs.<br />

mteri xiluli Tu uxilavi<br />

Tavxedobs, yvelafers angrevs,<br />

jibeebs isqelebs sxvisi naoflariT<br />

da iq eSmakis marTved.<br />

ra ginda, mtarvalo, ras epotinebi,<br />

samoTxes, naboZebs RvTisgan,<br />

qarTveli dedebis daRvrili cremlebi<br />

Tavze dagatydeba risxvad.<br />

Tu megobroba ar ginda qarTvelis,<br />

gaige, Seigne mainc,<br />

rom Cven did ocnebas, damoukideblobas<br />

veravin wagvarTmevs ZaliT.<br />

ana elbaqiZe


sabavSvo gverdi<br />

e<br />

TviTonac mTeli saqarTvelo erTi cixea, dagilewia mtero, magram ver agiRia<br />

kexvis cixe<br />

e<br />

x obis<br />

macn<br />

i p o v e T 5 g a n s x v a v e b a<br />

s w a<br />

g<br />

i<br />

l<br />

o<br />

c<br />

a<br />

v<br />

T<br />

v l i<br />

d<br />

a<br />

w<br />

y<br />

e<br />

b<br />

a<br />

s<br />

s<br />

krosvordi<br />

SeavseT<br />

krosvordi<br />

didi da<br />

patara<br />

liaxvis<br />

xeobis<br />

soflebis<br />

saxelebiT<br />

12<br />

qurTis municipalitetis<br />

sagamomcemlo dawesebuleba<br />

`xeobis macne~<br />

direqtori giorgi WoveliZe<br />

buRalteri gia basiSvili<br />

saredaqcio kolegia:<br />

nana kaxniaSvili: 898 44 06 04<br />

nino CibCiuri: 893 33 09 94<br />

nino kasraZe: 855 46 84 33<br />

misamarTi: aRmaSeneblis q. # 89/24<br />

aiwyo da dakabadonda Jurnal<br />

`qarTuli elitis~ redaqciaSi<br />

tel: 822 91 00 84<br />

E-mail: xeobismacne.@posta.ge<br />

gazeTi `xeobis macne~ gamocemulia<br />

Sps `sagamomcemlo saxli qarTul elitaSi~

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!