30.04.2013 Views

Su Carnevali Antigamenti s'aria de Carnevali si ... - Sa Bertula Antiga

Su Carnevali Antigamenti s'aria de Carnevali si ... - Sa Bertula Antiga

Su Carnevali Antigamenti s'aria de Carnevali si ... - Sa Bertula Antiga

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

in annu fiat modificau cun is cosas chi sucediant<br />

in sa vida politica e sociali e sa bidda.<br />

<strong>Su</strong> carnevali es <strong>si</strong>mbili a is <strong>Sa</strong>turnali <strong>de</strong> Roma, sa<br />

festa <strong>de</strong> <strong>Sa</strong>turnu, <strong>de</strong>us <strong>de</strong> su trigu, issu puru fatu<br />

morri apustis <strong>de</strong> ddu ai festegiau. <strong>Carnevali</strong> e<br />

<strong>Sa</strong>turnali funt duas festas <strong>de</strong> su satu, <strong>si</strong> festegiant<br />

in s’ierru pero annunciant su beranu, e sa nascita<br />

<strong>de</strong> sa natura.<br />

Custa ipote<strong>si</strong> agatat arregioni in s’ateru nòmini<br />

cun su calli est connotu su <strong>Carnevali</strong> in sa<br />

<strong>Sa</strong>rdigna merigionali: Canciofali. <strong>Su</strong> nòmini, chi<br />

arregodat sa canciofa, evi<strong>de</strong>ntzit su carateri<br />

agresti <strong>de</strong> sa festa.<br />

Benau<br />

Tra Martzu e Abrili, <strong>si</strong> celebrat sa Pasca manna.<br />

<strong>Sa</strong> cuare<strong>si</strong>ma icnumentzat su Mercuis <strong>de</strong> Cinixiu,<br />

candu su predi in sa missa usat su cinixiu <strong>de</strong> su<br />

pas<strong>si</strong>u, sa prama bene<strong>de</strong>xia s’annu innantis po<br />

<strong>si</strong>nnai sa fronti <strong>de</strong> is chi partecipant a sa funtzioni.<br />

Custu <strong>si</strong>nnu e sa formula: arregodadì òmini chi<br />

eres terra e chi as a torrai terra, serbiat po<br />

arregodai chi dogna òmini es mortali. Est una dì<br />

<strong>de</strong> digiunu.<br />

Aspetendi <strong>de</strong> sa Cida <strong>Sa</strong>nta, me is famiglias <strong>si</strong><br />

preparaiat su nenniri, su trigu lassau cresci in su<br />

scuriu, aintru <strong>de</strong> vasus cun àcua e cotoni po ddu<br />

fai nasci grogu. Secundu certus studiosus su<br />

nenniri rapresentaiat is primus cristianus chi <strong>si</strong><br />

reuniant a su scuru me is catacumbas po pregai.<br />

<strong>Sa</strong> Giobia santa su nenniri, alluxentau cun is<br />

fiobas, <strong>si</strong> poniat in sa capella chi fiat cuncordada<br />

cumenti sepulcru <strong>de</strong> Gesus.<br />

A Silìcua po traditzioni, sa cenàbara prima <strong>de</strong> sa<br />

Cida <strong>Sa</strong>nta <strong>si</strong> fait sa via crucis in sa bidda. <strong>Sa</strong>s<br />

statzionis, preparadas acanta <strong>de</strong> is portas sempri<br />

is proprias domus, funt indicadas cun dd‐una<br />

cruxi innui asuba, is familias e su bixianu<br />

cuncordat s’altari cun froris e unu cuscinu o unu<br />

tapetu po fai ingenunai su predi.<br />

A metadi <strong>de</strong> sa cuare<strong>si</strong>ma, ci funt is corantoras:<br />

po tres dias su predi impari a atrus predis chi<br />

benint <strong>de</strong> is biddas acanta funt a dispostzioni po<br />

is confes<strong>si</strong>onis e po incontrus <strong>de</strong> preghiera e<br />

adoratzioni.<br />

<strong><strong>Antiga</strong>menti</strong>, <strong>si</strong> fadiant is cuare<strong>si</strong>malis, predicas<br />

<strong>de</strong> argomentus specificus fatas <strong>de</strong> is predis o<br />

paras mis<strong>si</strong>onarius, in domu <strong>de</strong> cancu fe<strong>de</strong>li e<br />

fiant una borta a sa cida. A segunda <strong>de</strong> su carisma<br />

<strong>de</strong> su predicadori sa genti chi andaiat fiat meda o<br />

pagu. A Silìcua fiat bravu meda dottor Floris.<br />

In vista <strong>de</strong> su Domingu <strong>de</strong> Prama <strong>si</strong> preparaiant is<br />

pramas. Po primu cosa tocat a cuai is follas<br />

giovonas aintru <strong>de</strong> is prus bècias po ddas fai<br />

cresci grogas. Apustis benint segadas e<br />

trentzadas.<br />

<strong>Su</strong> chi fiat con<strong>si</strong><strong>de</strong>rau su prus bravu a trentzai<br />

fadiat su pas<strong>si</strong>u, sa prama po su predi chi dda<br />

cuncardaiat cun frè<strong>si</strong>as, gravellus, paperi colorau<br />

e cambixeddus <strong>de</strong> obia. <strong>Sa</strong> prama <strong>de</strong> populu,<br />

cussa chi beniat donada a totus fiat meda prus<br />

semplici.<br />

<strong>Su</strong> Domigu <strong>de</strong> Prama, is pramas e is cambus <strong>de</strong><br />

obia funt beneditus in sa crè<strong>si</strong>a <strong>de</strong> <strong>Sa</strong>nt’Anna, e<br />

<strong>de</strong> ingui is fe<strong>de</strong>lis andant in proces<strong>si</strong>oni fintzas a<br />

sa crè<strong>si</strong>a parrochiali po ascutai sa missa. Is<br />

pramas <strong>si</strong> apicant me is domus, in conca <strong>de</strong> letu,<br />

in su giù e innui <strong>si</strong> traballat.<br />

Is funtzionis <strong>de</strong> sa Cida <strong>Sa</strong>nta incumentzant su<br />

giobia cun sa preparatzioni <strong>de</strong> su sepulcru chi <strong>si</strong><br />

prepat, in sa capella <strong>de</strong> s’Immacolada. In sa<br />

funtzioni <strong>de</strong> su merì <strong>si</strong> portat s’ostia e <strong>si</strong> fait<br />

s’adoratzioni. S’altari mannu <strong>si</strong> spollat <strong>de</strong> totu, po<br />

fintzas <strong>de</strong> is can<strong>de</strong>bas e <strong>de</strong> is tiallas e su<br />

tabernàculu sbuidu est lassau obertu.<br />

De su giobia is campanas no tocant in segniu <strong>de</strong><br />

lutu. <strong><strong>Antiga</strong>menti</strong>, po arregodai is funtzionis is<br />

prei<strong>de</strong>ddus giraiant po sa bidda cun su<br />

scrocciarrà, un’antigu strumentu mu<strong>si</strong>cali chi<br />

tenit su sonu <strong>si</strong>mbilli a su craccallai <strong>de</strong> is<br />

arranans, o is matraccas, tauleddas <strong>de</strong> linna cun<br />

mànigas <strong>de</strong> ferru chi candu <strong>si</strong> movint faiant unu<br />

sonu particolari.<br />

<strong>Sa</strong> Cenabara santa, est sa dì chi <strong>si</strong> ndi cabat Gesus<br />

<strong>de</strong> sa cruxi, su corpus benit postu in sa latera,<br />

cropeta cun dd‐unu velu <strong>de</strong> tullu trasparenti, e<br />

potau in proces<strong>si</strong>oni in totus is bias <strong>de</strong> sa bidda<br />

<strong>si</strong>ghidu <strong>de</strong> sa Madonna Addolorada.<br />

Oi su chi est abarrau <strong>de</strong> su scravamentu, est sa<br />

presentzia, in s’adoratzioni e in sa pruces<strong>si</strong>oni <strong>de</strong><br />

Gesus Mortu, <strong>de</strong> duus pipius chi rapresentant sa<br />

Maddalena e <strong>Sa</strong>ntu Juanni chi portant duus<br />

cestinus cun is segnius <strong>de</strong> sa pas<strong>si</strong>oni: sa corona<br />

<strong>de</strong> spinas e is pùncias.<br />

<strong>Su</strong> <strong>Sa</strong>budu <strong>Sa</strong>ntu, <strong>si</strong> celebrat sa missa <strong>de</strong> sa<br />

resurretzioni, annunciada cun is campanas chi<br />

sonant A gloria. Fintzas a is primus annus ’60 sa<br />

missa fiat a is <strong>de</strong>xi <strong>de</strong> a mengianu. Candu<br />

incumentzaiant a tocai is campanas, is fèmias e is<br />

pipius tocaiant cun bastonis is portas e is murus<br />

<strong>de</strong> is domus po ndi ste<strong>si</strong>ai su tìau.<br />

Cumenti acabaiat sa missa su predi bes<strong>si</strong>at po<br />

benedixi is domus, incumentzaiat <strong>de</strong> sa tzona <strong>de</strong><br />

santu Giorgiu e <strong>si</strong>ghiat in sant’Antoni.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!