COMUNE DI GERGEI (Provincia di Cagliari ... - Sa Bertula Antiga
COMUNE DI GERGEI (Provincia di Cagliari ... - Sa Bertula Antiga
COMUNE DI GERGEI (Provincia di Cagliari ... - Sa Bertula Antiga
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ufficio della Lingua e della Cultura sarda<br />
<strong>COMUNE</strong> <strong>DI</strong> <strong>GERGEI</strong> (<strong>Provincia</strong> <strong>di</strong> <strong>Cagliari</strong>)<br />
Questo testo è stato elaborato in sede <strong>di</strong> Ufficio della Lingua e della Cultura della <strong>Sa</strong>rdegna (Legge<br />
nazionale 482/99). La traduzione in Lingua sarda è stata prodotta con l’utilizzo della parlata sardo‐<br />
campidanese e variante locale, appartenendo, Gergei, a quest’area linguistica.<br />
La Legge regionale n. 26/97 e la Legge nazionale n. 482/ 99 <strong>di</strong>spongono il riconoscimento del sardo come<br />
Lingua minoritaria e per questo si può operare in regime <strong>di</strong> bilinguismo. La storia e la cultura locale possono<br />
essere maggiormente valorizzate con l’utilizzo della Lingua <strong>di</strong> appartenenza, del sardo in questo caso.<br />
L’impegno dell’Amministrazione Comunale è rivolto alla tutela, fruizione e valorizzazione del Patrimonio<br />
storico, linguistico e culturale che la Comunità possiede. Anche il patrimonio linguistico contribuisce a<br />
definire i tratti identitari <strong>di</strong> questa Comunità.<br />
<strong>GERGEI</strong>. IL TERRITORIO. Gergei, appartenente alla regione storica‐geografica del <strong>Sa</strong>rcidano, è situato alle<br />
falde della giara <strong>di</strong> Serri, a 374 m.s.m. Molto popolato in altri tempi, al momento, conta circa 1400 abitanti.<br />
Il territorio fu abitato, come lasciano intravedere alcune testimonianze, già in epoca neolitica (3500 a. C.).<br />
Ma è la presenza nuragica che ha lasciato in ere<strong>di</strong>tà la più valida attestazione della presenza umana ed<br />
urbana nel territorio, dove sono <strong>di</strong>stribuiti circa 30 nuraghi, secondo i canoni dell’habitat nuragico,<br />
fortemente <strong>di</strong>sperso. Accertato anche lo sviluppo urbano in epoca romana.<br />
Il territorio, un’area <strong>di</strong> collina con vaste aree pianeggianti, ha sempre avuto una vocazione produttiva per<br />
l’agricoltura e in minore misura per l’allevamento. Qualche secolo fà fu introdotta la coltura dell’olivo, e<br />
grazie all’olivicoltura, alla qualità eccellente del suo olio e all’alto livello <strong>di</strong> produzione granaria, Gergei<br />
acquistò rinomanza, tanto che nel corso del secolo XIX si svilupparono, nel paese, alcune aziende agrarie <strong>di</strong><br />
grande rilievo, tra le quali merita <strong>di</strong> essere segnalata quella dei Conti Orrù.<br />
ORIGINE. BREVE STORIA. Il paese (la villa, sa bidda, in Lingua sarda) in epoca me<strong>di</strong>evale appartenne alla<br />
curatoria <strong>di</strong> Siurgus, nel Regno o Giu<strong>di</strong>cato <strong>di</strong> Càlari (<strong>Cagliari</strong>). E’ <strong>di</strong> epoca giu<strong>di</strong>cale (IX‐1258) la prima, rara,<br />
menzione storica de sa bidda de Exrei o Xrèxei, come ancora viene in<strong>di</strong>cato il paese nella parlata locale.<br />
II toponimo de Ergei (con quello <strong>di</strong> Serri), che secondo alcuni linguisti è <strong>di</strong> probabile origine prelatina,<br />
compare per la prima volta in un documento <strong>di</strong> fine 1190, nel quale viene citato il nome <strong>di</strong> un citta<strong>di</strong>no<br />
della villa, quale testimone <strong>di</strong> un compromesso fra due parti in causa. Qualche storico ricorda che,<br />
all’epoca, Gergei era una villa molto popolosa, con un’economia ricca, considerata la particolare fertilità del<br />
suolo.
Nel 1258, con la fine del Giu<strong>di</strong>cato <strong>di</strong> <strong>Cagliari</strong> e la tripartizione del suo territorio, Gergei, compreso nel Terzo<br />
Centrale del <strong>Cagliari</strong>tano, fu concesso a Guglielmo il Capraia, nobile pisano, sovrano del Regno o Giu<strong>di</strong>cato<br />
d’Arborea e <strong>di</strong> questo seguì le sorti. Così, alla morte del Capraia, il nuovo re o giu<strong>di</strong>ce del Regno d’Arborea,<br />
Mariano II, nel 1295, si alleò col Comune <strong>di</strong> Pisa al quale lasciò in testamento il Terzo Centrale, che fu<br />
eseguito solo ai primi del 1300. Gergei e tutto il territorio del Terzo Centrale, ere<strong>di</strong>tati dal Comune <strong>di</strong> Pisa<br />
furono amministrati dalla Repubblica comunale fino al 1324.<br />
In quell’anno (1324), con la conquista del Regno <strong>di</strong> <strong>Sa</strong>rdegna (che, però, non comprendeva tutta l’Isola) da<br />
parte dei Catalano‐Aragonesi ai quali si deve l’introduzione <strong>di</strong> quel secolare e vessatorio modo <strong>di</strong><br />
governare, il feudalesimo, anche Gergei <strong>di</strong>venne feudo aragonese. Così, i documenti attestano numerosi<br />
atti <strong>di</strong> concessione feudale della villa a feudatari aragonesi, persino atti <strong>di</strong> ven<strong>di</strong>ta, avvenuti, fra gli stessi<br />
feudatari.<br />
Nel 1348, a causa degli effetti devastanti della Peste Nera, che colpì tutta l’Europa, Gergei subì un grave<br />
calo demografico. Durante la prima guerra tra il Giu<strong>di</strong>cato o Regno <strong>di</strong> Arborea e il Regno <strong>di</strong> <strong>Sa</strong>rdegna, nel<br />
1353‐55, il paese fu occupato dalle truppe arborensi e subì notevoli danni, che incisero notevolmente sulla<br />
sua florida economia.<br />
Alla fine della prima guerra tra i due Regni, nel 1355, quando re Pietro IV d’Aragona convocò a <strong>Cagliari</strong> il<br />
primo Parlamento sardo, anche Gergei inviò i suoi rappresentanti.<br />
A causa della seconda guerra fra il Regno d’Arborea e il Regno <strong>di</strong> <strong>Sa</strong>rdegna, scoppiata nel 1363 e conclusasi<br />
fra alterne vicende <strong>di</strong> pace e <strong>di</strong> guerra, solo nel 1409, fino a quella data il paese e il suo territorio ripresero<br />
la fisionomia istituzionale <strong>di</strong> villa della curadoria del Regno d’Arborea. Dopo la battaglia <strong>di</strong> <strong>Sa</strong>nluri (1409) e<br />
la sconfitta dei <strong>Sa</strong>r<strong>di</strong> giu<strong>di</strong>cali, il Regno <strong>di</strong> <strong>Sa</strong>rdegna, fu definitivamente conquistato dagli Aragonesi, così<br />
anche Gergei tornò in mano ai vecchi feudatari, i Carroz. Il regime feudale continuò sempre più oppressivo<br />
e vessatorio.<br />
Intanto, nel 1614, il paese fu compreso nel ducato <strong>di</strong> Mandas, che nel 1800 era in mano ai Duchi Tellez<br />
Giron ai quali, nel 1843, dopo l’abolizione del feudalesimo, il paese fu riscattato, <strong>di</strong>etro pagamento, da<br />
parte <strong>di</strong> tutta la Comunità, dell’ingente somma <strong>di</strong> Lire sarde 293, 14. In quegli anni, il paese godeva <strong>di</strong><br />
un’economia agricola fiorente.<br />
Nel 1848, Gergei fu compreso nella neo istituita <strong>Provincia</strong> <strong>di</strong> Isili e ne fece parte fino alla sua abolizione,<br />
avvenuta nel 1859, anno in cui fu compreso nella <strong>Provincia</strong> <strong>di</strong> <strong>Cagliari</strong>. Negli anni 1927‐2003 ha fatto parte<br />
della <strong>Provincia</strong> <strong>di</strong> Nuoro, e nello stesso anno è stata nuovamente incluso in quella <strong>di</strong> <strong>Cagliari</strong>.
L’ABITATO. L’abitato si sviluppa attraverso un sistema <strong>di</strong> antichi vicinati, quelli del Centro storico, ancora<br />
in<strong>di</strong>viduabili con i vecchi toponimi, attorno alle tre chiese, la parrocchiale intitolata a <strong>Sa</strong>n Vito Martire, e le<br />
due chiese filiali <strong>di</strong> <strong>Sa</strong>nta Maria e <strong>Sa</strong>nta Barbara. Tutte, <strong>di</strong> notevole pregio architettonico.<br />
Nell’area del Centro storico, un certo pregio va riconosciuto alle abitazioni tra<strong>di</strong>zionali, addossate le une<br />
alle altre, molte delle quali sapientemente valorizzate e restaurate, che conferiscono al tessuto urbano<br />
un’immagine d’altri tempi. Nelle aree d’espansione urbana, sono presenti le nuove tipologie costruttive,<br />
gran<strong>di</strong>, spaziose, con giar<strong>di</strong>no sul davanti.<br />
LA COMUNITA’ GERGEESE. Nel passato, anche molto remoto, per la consistenza dei red<strong>di</strong>ti familiari, Gergei<br />
si è sempre <strong>di</strong>stinto per il numero elevato <strong>di</strong> studenti. La chiesa parrocchiale è sempre stata in mano <strong>di</strong><br />
Rettori, uomini <strong>di</strong> profonda cultura, e la Comunità ne ha tratto giovamento. Gergei ha dato alla storia<br />
persone <strong>di</strong> un certo successo, nativi del paese e <strong>di</strong>stintisi in <strong>di</strong>versi campi del sapere, altri, invece, hanno<br />
operato a Gergei, ma provenienti da fuori.<br />
Per cominciare, ricor<strong>di</strong>amo il venerabile Pietro Nolasco Perra, meglio noto come <strong>Sa</strong>nt’Impera, nato a<br />
Gergei nel 1574 e morto a Valenza (Spagna) nel 1606, in odore <strong>di</strong> santità. Vanno, poi, citati Monsignor<br />
Canu, nativo del paese, <strong>di</strong>venuto Vescovo <strong>di</strong> Bosa negli anni 1871‐1905. Non può passare inosservato un<br />
altro religioso, nato anche lui a Gergei, Pietro Paolo Deidda, appartenente all’Or<strong>di</strong>ne ospedaliero dei<br />
Fatebenefratelli del quale fu Ministro Generale per ben due volte (una volta dal 1850 al 1862).<br />
Gergei ha dato anche i natali ad un Rettore dell’Università <strong>di</strong> <strong>Cagliari</strong>, a metà del 1800, il Professor Borgna.<br />
Poi, va segnalata la Professoressa M. Teresa Atzori (nata nel 1896), illustre linguista <strong>di</strong> fama regionale,<br />
Docente nella Facoltà <strong>di</strong> Lettere <strong>di</strong> <strong>Cagliari</strong>. La Professoressa Atzori, inoltre, grande benefattrice, morta<br />
centenaria, è stata più volte assessore al Comune <strong>di</strong> <strong>Cagliari</strong>, negli anni 60. Degna <strong>di</strong> nota è anche<br />
l’insegnante elementare Assunta Giua, morta negli anni 60 del 900.<br />
Uomini <strong>di</strong> talento, per la genialità, la cultura e il lodevole impegno con il quale hanno svolto la propria<br />
missione o attività, sono stati anche su Canonicu Matta, nativo <strong>di</strong> Nuragus, Rettore a Gergei negli anni<br />
1886‐1913, uomo <strong>di</strong> grande fama per le sue poesie <strong>di</strong>alettali, e il Segretario comunale Felice Maria Perra, <strong>di</strong><br />
Villanovafranca. Il Cavaliere Perra, Segretario a Gergei, sempre in quegli anni, stu<strong>di</strong>oso <strong>di</strong> “cose sarde”, ha<br />
curato alcune monografie per Gergei, Escolca e Mandas.<br />
IL PAESE, OGGI. Purtroppo, il paese ha perso molto degli antichi splendori. Notevole è stato, negli ultimi<br />
anni, e ancora oggi, il calo demografico. L’emigrazione, a partire dalla fine degli anni 60, ha contribuito a<br />
spopolare il paese. Molti i giovani <strong>di</strong>soccupati. Sono degne <strong>di</strong> nota, però, alcune iniziative impren<strong>di</strong>toriali,<br />
come quelle del settore della panificazione, dei dolci e della produzione <strong>di</strong> ottimi vini, con impiego <strong>di</strong><br />
giovani lavoratori, locali.
Il paese, noto come Paese del’olio, ha alcune potenzialità che potrebbero meglio garantire un certo<br />
sviluppo nei settori dell’olivicoltura, dell’ambiente, incontaminato, e del turismo rurale. Tutti gli sforzi<br />
dell’Amministrazione comunale sono rivolti a sostenere ogni intrapresa, in questo senso.<br />
Ufìziu de sa Lìngua e de sa Cultura sarda<br />
COMUNU DE Xrèxei (<strong>Provincia</strong> de Casteddu)<br />
Custu testu est stètiu cuncordau in sa se<strong>di</strong> de s’Ufìtziu de sa Lìngua e de sa Cultura sarda (Lei<br />
natziònali n. 482/99). <strong>Sa</strong> tradutzioni est stètia fata in Lìngua sarda-campidanesa, cun sa varianti<br />
locali, apartènendu, Xrèxei, a-i cust’àrea linguìstica.<br />
S’impenniu de s’Aministratzioni comunali est in<strong>di</strong>ritzau a sa tutela, go<strong>di</strong>mentu e valorizatzioni de<br />
su Patrimòniu istòricu, culturali e linguìsticu de sa Comunida<strong>di</strong>. Su Patrimòniu linguìsticu puru<br />
donat unu contrìbutu po definiri is tratus identitarius de sa comunida<strong>di</strong>. S’istòria e sa cultura de sa<br />
bidda ponit essi avaloradas de prus cun s’impreu de sa Lìngua de apartenentzia.<br />
<strong>Sa</strong> Lei regionali n. 26/97 e sa Lei nazionali n. 482/99 ant <strong>di</strong>spostu su reconnoscìmentu de su sardu<br />
comenti de Lìngua de minoria e po custu si poit operai in règimi de bilinguismu.<br />
Xrèxei. Su territòriu. Xrèxei, apartènenti a sa regioni istòrica-aministrativa de su <strong>Sa</strong>rcidanu, est<br />
situada a is peis de sa gìara de Serri, a 374 m.s.m.. Tenit 1400 abitantis. Su territòriu fuat stètiu<br />
abitau, coment’est <strong>di</strong>mostrau de certas testimoniantzas, giai in època neòlitica (3500 a. C.). Ma est<br />
sa presèntzia nuragica chi at lassau in ere<strong>di</strong>da<strong>di</strong> sa prus valenti atestatzioni de sa presèntzia umana e<br />
urbana in su territòriu, macai cussu siat stètiu un habitat meda ispèr<strong>di</strong>u. In su territòriu funt<br />
presentis assumancu trinta nuraxis. Est acertau puru su svilupu urbanu de època romana.<br />
Su territòriu at sempri tentu una vocazioni produtiva po s’agricoltura e in misura minori po<br />
s’allevamentu. Cancunu sèculu passau fuat stètia introduxia sa coltura de s’òlia e gràtzias a<br />
s’olivicòltura, a sa bona calida<strong>di</strong> de s’ollu e a sa produtzioni manna de trigu, Xrèxei iat pigau fama
meda, tantis ca in su sèculu XIX, in sa bidda si fuant svilupadas certas aziendas agrarias e tra custas<br />
si sinnalat s’azienda de is Contis Orrù.<br />
Origini. Brevi istòria. <strong>Sa</strong> bidda in su Me<strong>di</strong>oevu fuat apartènnia a sa Curadoria de Sèurgus, in su<br />
Renniu o Giu<strong>di</strong>cau de Casteddu. <strong>Sa</strong> prima, rara, mentzioni istòrica de sa bidda de Exrei o Xrèxei,<br />
comenti ancora benit in<strong>di</strong>cada in su fueddai locali, est de època giu<strong>di</strong>cali (IX-1258).<br />
Su topònimu de Ergei ( cun cussu de sa bidda de Serri), de probabili òrigini prelatina, cumparit po<br />
sa prima borta in d-unu documentu de sa fini de su 1190, a cantu benit nomenau un’òmini de sa<br />
bidda, cali testimongiu de unu compromissu tra duas partis in causa. Cancunu stu<strong>di</strong>osu arregodat ca<br />
in cussus tempus Xrèxei fuat una bidda meda populada, cun d’una econòmia possenti, cuntziderada<br />
sa fertilìda<strong>di</strong> de sa terra.<br />
In su 1258, cun sa fini de su Renniu de Casteddu e sa <strong>di</strong>visioni de su territòriu in tres partis, a<br />
Gullielmu de Capraia, nòbili pisano e rei de su Renniu de Arborea d<strong>di</strong> fuat stètiu cunce<strong>di</strong>u su Tertzu<br />
Centrali de su Calaritanu, chi cumpren<strong>di</strong>at Xrèxei puru. A sa morti sua, in su 1295, totu su<br />
terrritòriu fuat stètiu ere<strong>di</strong>tau de su Comunu de Pisa. Aici, Xrèxei puru fuat passau a su Cumunu de<br />
Pisa.<br />
In su 1324, cun sa concuista de su Renniu de <strong>Sa</strong>r<strong>di</strong>nnia (chi non cumpren<strong>di</strong>at totu s’Isola) de parti<br />
de is Catalanus-Aragunesus, chi iant introduxiu su feudalesimu, unu secùlari modu de gruvennai,<br />
Xrèxei puru fuat <strong>di</strong>ventau fèudu de s’Aragona. Aici, is documentus atestant medas atus de<br />
cuncessionis feudalis de sa bidda de Xrèxei a feudatàrius aragonesus, puru atus de ben<strong>di</strong>da de sa<br />
bidda de parti de is stessus feudatàrius.<br />
In su 1348, po crupa de sa pesta niedda, chi iat abatiu totu s’Europa, Xrèxei puru iat tentu unu calu<br />
de sa popolazioni. Duranti sa prima guerra tra su Renniu de Arborea e su Renniu de <strong>Sa</strong>r<strong>di</strong>nnia, in su<br />
1353-55, sa bidda fuat stètia ocupada de is sordaus arborensus, e iat subiu medas dannus, chi iant<br />
provocau conseguentzas po s’econòmia.<br />
A sa fini de sa guerra tra is dus Rennius, in su 1355, candu su rei Pietru IV de Aragona iat<br />
cunvocau, in Casteddu, su primu Parlamentu sardu, Xrèxei puru iat mandau i rapresentantis cosa<br />
sua.<br />
A càusa de sa segunda guerra tra su Renniu de Arborea e de <strong>Sa</strong>r<strong>di</strong>nnia, scopiada in su 1363,<br />
acabada dopo unu perìudu de paxi e de batallias longas, in su 1409, a-i cussa data sa bidda e su<br />
territòriu iant torrau a pigai sa fisionomia istititutzionali de bidda de sa curadoria de su Renniu de<br />
Arborea. Dopu sa batallia de Seddori (1409) e sa scunfita de is <strong>Sa</strong>rdus giu<strong>di</strong>calis, su Renniu de
<strong>Sa</strong>r<strong>di</strong>nnia fuat stètiu concuistau de is Aragonesus in manera definitiva, aici Xrèxei fuat torrau in<br />
possidentzia de is antigus feudàtarius, is Carroz. Su regimi feudali iat sighiu prus mali meda de<br />
prima.<br />
Intantis in su 1614, sa bidda fuat stètia inclùida in su Ducau de Mandas, chi in su 1800 fuat in is<br />
manus de is Ducas Tellez Giron e a issus, in su 1843, dopo s’abolitzioni de su feudalesimu, sa bidda<br />
fuat stètia riscatada, dopu chi sa Comunida<strong>di</strong> iat pagau sa suma manna de 293, 14 francus (vecchie<br />
Lire). In cussus annus, sa bidda go<strong>di</strong>at de un’econòmia flòrida.<br />
In su 1848, Xrèxei fuat stètiu cumpren<strong>di</strong>u in sa <strong>Provincia</strong> noa de Isili, e nd’iat fatu parti fintz’a<br />
s’abolitzioni cosa sua, in su 1859, e in cuss’annu fuat intrada a fai parti de sa Provìncia de<br />
Casteddu. Mentris in is annus 1927-2003 fuat inclùida in sa Provìncia de Nugoro e in su stessu annu<br />
(2003) e torrada a sa Provìncia de Casteddu.<br />
<strong>Sa</strong> bidda. <strong>Sa</strong> bidda est formada de <strong>di</strong>versus bixinaus, cussus de su Centru istòricu, chi funt<br />
connotus cun is nomini becius, a giru de is tre crèsias, sa parrochia de <strong>Sa</strong>ntu Vitu, e is duas crèsias<br />
filialis de <strong>Sa</strong>nta Maria e <strong>Sa</strong>nta Brabara.<br />
In s’àrea de su Centru istòricu, unu certu pregiu architetonicu andat reconnotu a is domus<br />
tra<strong>di</strong>tzionalis, apitzigadas is unas a is atras, medas funt stètias valorizadas e beni arrangiadas e po<br />
custu donant a su bixinau un’imagini de atrus tempus. In is àreas de espantzioni urbana funt<br />
presentis domus noas, mannas, spatziosas, cun sa pratza ainnantis.<br />
<strong>Sa</strong> Comunida<strong>di</strong> de Xrèxei. In su passau, meda antigu puru, gràtzias a sa cunsistèntzia de is rè<strong>di</strong>tus<br />
familiaris, Xrèxei s’est <strong>di</strong>stintu sempri po su nùmuru mannu de personas stu<strong>di</strong>adas. <strong>Sa</strong> crèsia<br />
parrochìali est stètia sempri in manus de Arrètoris, òminis de bona cultura e sa Comunida<strong>di</strong> nd’at<br />
pigau sempri giovàmentu. Xrèxei at donau a sa storia personas de una certa fama, personas nativas<br />
de sa bidda, chi si funt <strong>di</strong>stintas in <strong>di</strong>versus campus de sa cultura. Atrus, invecis, benendu de foras,<br />
ant operau pròpiu in Xrèxei.<br />
Po cumentzai, arregòdaus su veneràbili Pedru Nolascu Perra (Xrèxei 1576), mortu a Valentzia (in<br />
Spagna), in su 1606, in fama de santìda<strong>di</strong>. Nasciu in Xrèxei, bandat sinnallau puru Monsignor<br />
Canu, Vèscuvu de Bosa a sa fini de su 1800-primus de su 1900 . Non poit passai inosservau un’atru<br />
religiosu, nasciu issu puru in Xrèxei, Pietru Paulu Deidda, appartenenti a s’Or<strong>di</strong>ni spidalieru de is
Fatebenefratelli. Xrèxei at donau puru sa nascita a unu Retori de s’Universida<strong>di</strong> de Casteddu, a<br />
mèta<strong>di</strong> de su 1800, su Professori Borgna. Ancora, depeus sinnallai sa Professoressa M. Tèresa<br />
Atzori, illustri linguìsta de fama regionali, Docenti in s’Universida<strong>di</strong> de Casteddu. <strong>Sa</strong> Professoressa<br />
Atzori, benefatora, morta a prus de cent’annus est stètia puru assessori de su Comunu de Casteddu,<br />
in is annus 60 de su 1990. Depeus arregodai puru sa signorina Assunta Giua, morta a mèta<strong>di</strong><strong>di</strong> de is<br />
annus 60, maista elementari, una benefatora.<br />
Ominis de talentu, po sa genialìda<strong>di</strong> e s’impegnu lodevuli chi ant tentu in s’esecìtziu de sa missioni<br />
e de s’ativida<strong>di</strong> cosa insoru, funt stètius su Canonicu Matta, nativu de Nuragus, Arrètori in Xrèxei<br />
in is annus 1886-1913, òmini de fama po is poesias <strong>di</strong>aletalis, e su Segretàriu comunali Felici Maria<br />
Perra de Biddanoadefranca. Su Cavalieri Perra, Segretàriu in Xrèxei sempri in cussus annus,<br />
stu<strong>di</strong>osu de “cosas sardas”, iat scritu <strong>di</strong>versas òperas po is biddas de Xrèxei, Mandas e Iscroca.<br />
<strong>Sa</strong> bidda, oi. Pùrtropu, oi sa bidda at per<strong>di</strong>u meda de is antigus splèndoris. In is ùrtimus tempus sa<br />
populatzioni at tentu una <strong>di</strong>minùtzioni manna meda. S’emigratzioni, cumentzada a sa fini de is<br />
annus 60, at favorèssiu s’abandonu de sa bidda. Funt medas is giòvunus <strong>di</strong>socupaus. Perou, mèritant<br />
de essi arregòdadas certas initziativas impren<strong>di</strong>torìalis, comenti de cussas de su setori de sa<br />
panificatzioni, de is drucis e de sa produtzioni de su binu bonu.<br />
<strong>Sa</strong> bidda, connòscia comenti de bidda de s’ollu bonu, tenit certas potentzialìda<strong>di</strong>s chi iant a po<strong>di</strong><br />
garantiri mellus unu certu svilupu in is setoris de s’olivicòltura, de s’ambienti, incontamìnau, e de<br />
su turismu rurali.<br />
Totus is sfortzus de s’Aministratzioni Comunali funt in<strong>di</strong>ritzaus a sustenni d-onnia initziativa in<br />
custu sensu.