30.10.2013 Views

Lektion 2 / Leciono du

Lektion 2 / Leciono du

Lektion 2 / Leciono du

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 1 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep<br />

0. Aussprache (5. Teil):<br />

Man spricht<br />

ĵ stimmhaft wie g in dt./fr. Etage<br />

ĥ wie ch in dt. Bach (also hinten im Hals, nicht vorne wie in Echo)<br />

Ausspracheübung:<br />

ĵus, ĝuste, ĵaŭdo, gusto, ĵaluza, ĵeti, ĵusa, ĵaŭda, ĝusta, ĵus, aĵo, trinkaĵo, ĉirkaŭaĵo, manĝaĵo<br />

ĥoro, horo, eĥo, teĥniko, ĥemio, monaĥo, ĥaoso, ĥoralo, ĥirurgo<br />

1. En internacia kunveno<br />

Birgit ŝatas ankaŭ, per trajno veturi trajno : (Eisenbahn)Zug<br />

al internacia kunveno de junuloj. kunveni : zusammenkommen<br />

Tie kunvenas foje pli ol 300 (tricent) gejunuloj<br />

el ĉirkaŭ 20 (<strong>du</strong>dek) landoj, ĉirkaŭ : um ... herum; ungefähr<br />

lando : Land<br />

do, el la tuta mondo. mondo : Welt<br />

Se oni volas partopreni, parto : Teil<br />

partopreni : teilnehmen<br />

oni laŭ-eble frue aliĝu per aliĝilo, laŭ : gemäß; längs<br />

laŭeble : möglichst<br />

aliĝi : sich anmelden<br />

aliĝilo : Anmeldeformular<br />

ĉar ofte la lokoj ne sufiĉas. loko : Ort; Platz<br />

Kutime oni kunvenas en malmultekosta domo, kosti : kosten<br />

ĉar junuloj ne havas multan monon. multan monon = multe da mono<br />

La kunvenejo ofte estas junular-gastejo. -ar- : Menge<br />

gasto : Gast<br />

junular-gastejo : Jugendherberge<br />

Unue oni devas iri de la stacidomo stacio : Station; stacidomo : Bahnhof<br />

al la kunvenejo,<br />

poste ĉiam estas longa vico antaŭ la akceptejo. akcepti : empfangen, annehmen<br />

akceptejo : Empfangsraum; Rezeption<br />

Fine oni iras al sia dormejo<br />

kaj elpakas sian valizon aŭ dorsosakon. valizo : Koffer<br />

dorso : Rücken<br />

sako : Sack; Beutel<br />

En la akceptejo oni ankaŭ ricevas program-kajeron. programo : Programm<br />

En la programo kutime estas prelegoj, prelego : Vortrag<br />

laborgrupoj, seminarioj grupo : Gruppe<br />

seminario : Seminar<br />

kaj distraj aranĝoj en diversaj salonoj. distri : unterhalten, zerstreuen<br />

aranĝi : veranstalten<br />

salono : Raum, Wohnzimmer<br />

La kunvenon kutime malfermas fermi : schließen; malfermi : öffnen<br />

interkona vespero <strong>du</strong>m la alvenotago.<br />

Tiam oni revidas malnovajn amikojn kaj<br />

renkontas novajn. renkonti : treffen


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 2 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

Dum la vesperoj oni interbabilas babili : plaudern, schwatzen<br />

kaj trinkas bieron aŭ sen-alkoholaĵojn. biero : Bier<br />

alkoholo : Alkohol<br />

-aĵ- : Ding, Sache (Konkretes)<br />

senalkoholaĵo : alkoholfreies Getränk<br />

Ofte ankaŭ muzikistaro ludas modernan muzikon, muzikistaro = bando : Musikgruppe, Band<br />

kaj oni dancas ĝis post la noktomezo. danci : tanzen<br />

Estas ĝentile, post la danco diri: ĝentila : höflich<br />

„Dankon pro la danco.“ pro : wegen, für (etw. danken)<br />

Tiam oni nepre respon<strong>du</strong>: nepre : unbedingt<br />

„Ne dankinde.“ -ind- : -wert, -würdig<br />

Ne dankinde : Bitte, nichts zu danken,<br />

gern geschehen [Es ist nicht dankenswert]<br />

Kaj estas ĝentile, se vi aldonas: aldoni : hinzufügen<br />

„Estis tre plaĉe, danci kun vi.“<br />

Je la fermo de la aranĝo ĉiuj diras:<br />

"Ĝis revido! Ĝis iam ie ajn en Esperantujo!" iam : irgendwann<br />

ie : irgendwo<br />

ajn : ... auch immer... (verallgem.)<br />

-uj- : Behälter; Land<br />

Esperantujo : "Esperantoland"<br />

2. Bonvolu respondi jenajn demandojn:<br />

2.01 Kion Birgit ŝatas ankaŭ?<br />

2.02 Per kiu veturilo Birgit kutime veturas?<br />

2.03 Al kia kunveno ŝi ofte veturas?<br />

2.04 Kiom da junuloj venas kutime al tia aranĝo? tia : solch-, so beschaffen<br />

2.05 Ĉu la junuloj venas el la tuta mondo?<br />

2.06 El kiom da landoj ili kutime estas?<br />

2.07 Per kio oni povas aliĝi al Esperanto-aranĝo?<br />

2.08 Ĉu estas sufiĉe, malfrue aliĝi?<br />

2.09 Kial oni devas sufiĉe frue aliĝi?<br />

2.10 Ĉu la kunveno estas en multekosta hotelo? hotelo : Hotel<br />

2.11 Kial junuloj uzas malmultekostan domon?<br />

2.12 Kio estas la kunvenejo ofte?<br />

2.13 De kie oni devas unue iri al la kunvenejo?<br />

2.14 Kie oni akceptas la homojn?<br />

2.15 Ĉu ĉiam antaŭ la akceptejo atendas atendi : warten<br />

nur malmultaj homoj?<br />

2.16 Kion oni faras post la akcepto?<br />

2.17 Ĉu la aĵoj el la valizo aŭ dorsosako plu kuŝu en ĝi?<br />

2.18 Kion oni diras por la ĉambro, en kiu oni dormas?<br />

2.19 Kion oni diras por la ĉambro, en kiu oni kuiras?<br />

2.20 Kion oni do diras por la ĉambro,<br />

en kiu oni lavas sin? lavi : waschen<br />

2.21 Kion oni diras por loko, kie oni kunvenas?<br />

2.22 Kion oni krome ricevas en la akceptejo?<br />

2.23 Kio kutime malfermas la kunvenon?


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 3 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

2.24 Kiam estas la interkona vespero?<br />

2.25 Kiujn oni revidas tiam?<br />

2.26 Kaj kiujn oni renkontas?<br />

2.27 Kion oni vespere faras kutime?<br />

2.28 Kiujn punktojn havas programo kutime? punkto : Punkt<br />

2.29 Kiam oni ankaŭ distras sin?<br />

2.30 Kion la homoj vespere trinkas?<br />

2.31 Ĉu vi ŝatas trinki sen-alkoholan bieron?<br />

2.32 Kiujn aliajn sen-alkoholaĵojn vi konas?<br />

2.33 Kio estas grupo da muzikistoj?<br />

2.34 Kian muzikon Esperanto-bando ludas ankaŭ?<br />

2.35 Ĝis kiam junuloj kutime dancas?<br />

2.36 Kion Esperantistoj diras ĉiam, kiam oni dis-iras? Esperantisto : Esperanto-Sprechender<br />

dis- : zer-, auseinander –<br />

2.37 Kion la Esperantistoj iom ŝerce diras por ĉiu loko,<br />

en kiu oni parolas Esperanton?<br />

3. Formu kompletajn frazojn el jenaj vortoj:<br />

3.01 (Antaŭ, unu, jar, mi, leg, en, Esperant, gazet, ke, Esperant, aranĝ, en, malproksim, urb)<br />

3.02 (En, gazet, ankaŭ, aliĝil)<br />

3.03 (Ĉar, vol, vetur, al, tiu, aranĝ, mi, aliĝ, per, aliĝil)<br />

3.04 (Est, ĝustatemp, ĉar, baldaŭ, ne, plu, loko)<br />

3.05 (Je, unu, tag, antaŭ, forvetur, mi, pak, grand, valizon, kun, mi, aĵ)<br />

3.06 (Mi, vetur, per, trajn, al, kunvenlok)<br />

3.07 (En, urb, en, stacidom, mi, demand, pri, kunvenej)<br />

3.08 (Ne, est, en multekost, hotel, sed, malmultekost, junulargastej)<br />

3.09 (Jam, antaŭ, dom, mi, revid, mult, malnov, amik)<br />

3.10 (Ni, star, en, long, vic, antaŭ, akceptej)<br />

3.11 (La, Esperantist, kiu, akcept, min, demand, ĉu, mi, ĉio, pag)<br />

3.12 (Mi, dir, laŭ, mi, sci, jes)<br />

3.13 (Li, respond, "bon", kaj, don, al, mi, kajer, kun, program)<br />

3.14 (Mi, demand, en, kiu, dormej, mi, dorm)<br />

3.15 (Li, respond, ke, en, <strong>du</strong>a, dormej, maldekstr)<br />

3.16 (Mi, pren, valiz, ir, al, dormej)<br />

3.17 (En, dormej, mult, lit)<br />

3.18 (Mi, elpak, valiz, kaj, ir, al, lavej)<br />

3.19 (Poste, mi, ir, el, dormej, por, salut, ali, Esperantist)<br />

3.20 (Ĉiam, oni, revid, hom, el, tut, mond)<br />

3.21 (Sed, renkont, ankaŭ, nov)<br />

3.22 (Est, tre, bon, povi, parol, kun, ĉiu, sen, problem)<br />

3.23 (Vesper, ni, sid, kune, kaj, aŭd, modern, muzik)<br />

3.24 (Multaj, danc, special, Esperanto-danc, "La Bamba")<br />

3.25 (Tiam, oni, danc, en, vic, kaj, foje, kis, unu la alian)<br />

3.26 (Mi, danc, "La Bamba", <strong>du</strong>m, tiu, aranĝ, ĝis, nokto, mez, kaj, kis, ĉiu, aliseksul)<br />

3.27 (Tio, distr, program-punkt)


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 4 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

4. La sufikso -ant- -ant- <br />

La sufikso -ant- formas participon de la aktivo. participo : (gramm.) Partizip<br />

aktiva : aktiv; aktivo : (gramm.) Aktiv<br />

4.1 Participoj unuarange estas adjektivoj. rango : Rang<br />

unuarange : in erster Linie<br />

Ekzemploj: ekzemplo : Beispiel<br />

4.1.01a La gepatroj rigardas al la kritikanta infano.<br />

4.1.02a Hugo ridas pri la krie saltanta bopatrino.<br />

4.1.03a La dancanta Bruno instruas al aliaj danci.<br />

4.1.04a La viro rigardas al la kuŝanta hundo.<br />

4.1.05a Ankoraŭ ĝustatempe mi venas al la atendanta trajno.<br />

4.1.06a Oni akceptas la alvenantajn gastojn en la akceptejo.<br />

4.1.07a La lekciisto lekcias al la bone aŭskultantaj studentoj.<br />

4.1.08a La bebo ridetas pro la patro ludanta kun ĝi (ne „si“! Siehe 4.1.08b).<br />

4.1.09a La patro kritikas la filon havantan tro longajn harojn.<br />

4.1.10a Al Esperanto-aranĝo venas ĉiam ankaŭ homoj parolantaj Esperanton ankoraŭ ne flue.<br />

Empfehlung zum Satzbau:<br />

Adjektive, die höchstens noch um ein Adverb erweitert sind, stehen links vom bezogenen Substantiv;<br />

längere Ergänzungen des Adjektivs rechts vom bezogenen Substantiv.<br />

Beispiele:<br />

links: ... la kritikanta infano ... ; ... la krie saltanta bopatrino ...<br />

rechts: ... la infano kritikanta, ke mankas komputilo ... ; ... la infano kritikanta siajn gepatrojn ...<br />

... la bopatrino krie saltanta de unu angulo al alia ... (oder: ... la bopatrino saltanta krie de ...)<br />

Nicht zu empfehlen:<br />

... la siajn gepatrojn kritikanta infano ... (deutsches Modell)<br />

... la kritikanta siajn gepatrojn infano ... (slavisches Modell)<br />

Bemerkung:<br />

Partizipien mit längeren Ergänzungen sind eher Schreibstil. Beim Sprechen benutzt man statt dessen<br />

gewöhnlich Relativsätze.<br />

El adjektiva participo apud substantivo oni rilati : sich beziehen<br />

ĉiam povas formi rilatan frazon: rilata frazo : (gramm.) Relativsatz<br />

4.1.01b La gepatroj rigardas al la infano, kiu (ilin).<br />

4.1.02b Hugo ridas pri la bopatrino, kiu .<br />

4.1.03b Bruno, kiu , instruas al aliaj danci.<br />

4.1.04b La viro rigardas al la hundo, .<br />

4.1.05b Ankoraŭ ĝustatempe mi venas al la trajno, .<br />

4.1.06b Oni akceptas la gastojn, , en la akceptejo.<br />

4.1.07b La lekciisto lekcias al la studentoj, .<br />

4.1.08b La bebo ridetas pro la patro, .<br />

4.1.09b La patro kritikas la filon, .<br />

4.1.10b Al Esperanto-aranĝo venas ĉiam ankaŭ homoj, .


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 5 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

Ekzerco ekzerci : üben<br />

Transformu la rilatan frazon al participo: transformi : transformieren, umwandeln<br />

(Obige Empfehlung zum Satzbau beachten! Eingeklammerte Teile<br />

dürfen wegfallen.)<br />

4.1.11 La viro, kiu sidas dekstre de mi, estas Hugo.<br />

4.1.12 La junulo, kiu havas longajn harojn, estas Bruno.<br />

4.1.13 La patro, kiu legas, ne rekonas sian filon. rekoni : wiedererkennen<br />

4.1.14 La patrino, kiu aspektas inteligenta, tenas libron<br />

en la mano.<br />

4.1.15 La gepatroj rigardas sian fileton, kiu kritikas (ilin).<br />

4.1.16 La patrino havas botelon, kiu enhavas lakton<br />

por la bebo.<br />

4.1.17 La bebo ridetas al la patro, kiu ludas (kun ĝi).<br />

4.1.18 Homoj, kiuj havas ses gefratojn, vivas en<br />

granda familio.<br />

4.1.19 Viro, kiu edziĝas, ricevas bofamilion. edziĝi : Ehemann werden, heiraten<br />

(als Mann)<br />

Foje, sed ne ofte, la participo aperas en la predikato: predikato : (gramm.) Prädikat<br />

4.1.20 Bruno ĵus dancas; do, li estas dancanta. ĵus : soeben, gerade<br />

4.2 Adverba formo de participo pliklarigas la predikaton pliklarigi : näher erläutern<br />

kaj aldonas informon pri la ago aŭ stato de la subjekto. informi : informieren<br />

Ekzemploj:<br />

4.2.01a Rigardante al sia filo la patro ne rekonas lin.<br />

4.2.02a Instruante oni plej multe lernas. plej : am meisten<br />

4.2.03a Saltante tra la ĉambro la bopatrino krias.<br />

4.2.04a Tranĉante en mian manon, mi ricevas vundon. tranĉi : schneiden (mit einem Messer u.ä.)<br />

4.2.05a Memorante lin bone mi kore salutas la gaston. memori : sich erinnern an jdn./etw.<br />

4.2.06a Skribante novajn vortojn oni pli facile lernas ilin.<br />

4.2.07a Enirante la dormejon mi salutas la homojn tie.<br />

4.2.08a Dirante „Por vi“ la edzino pludonas la telefonon.<br />

4.2.09a Veturante en trajno mi kutime legas libron.<br />

4.2.10a Mariŝa sidas kun la knabo en la domo kisante lin.<br />

Durch die Adverbkennzeichnung kann der Satzteil mit dem Partizip im Satz weit von dem bezogenen Subjekt entfernt sein,<br />

ohne dass der Bezug unklar wird.<br />

El adverba participo oni ĉiam povas formi frazon<br />

kun konjunkcio (kaj ne: rilatan frazon):<br />

4.2.01b Kiam la patro rigardas al sia filo, li ne rekonas lin.<br />

4.2.02b Dum / Se oni instruas, oni plej multe lernas.<br />

4.2.03b Dum la bopatrino saltas tra la ĉambro, ŝi krias. = La bopatrino saltas tra la ĉambro kaj krias.<br />

4.2.04b Per tio, ke / Kiam mi tranĉas en mian manon,<br />

mi ricevas vundon.<br />

4.2.05b Ĉar mi lin bone memoras, mi kore salutas la gaston.<br />

4.2.06b Se / Per tio, ke oni skribas novajn vortojn,<br />

oni pli facile lernas ilin.


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 6 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

4.2.07b mi eniras la dormejon, mi salutas la homojn tie. = Mi eniras la dormejon kaj salutas ...<br />

4.2.08b ŝi diras „Por vi“, la edzino pludonas la telefonon.<br />

= La edzino diras „Por vi“ kaj pludonas ...<br />

4.2.09b mi veturas en trajno, mi kutime legas libron.<br />

4.2.10b Mariŝa sidas kun la knabo en la domo, ŝi kisas lin.<br />

= Mariŝa sidas kun la knabo en la domo kaj kisas lin.<br />

Achtung: Der Handelnde, der die Tätigkeit des Partizips ausübt bzw. Träger des <strong>du</strong>rch das Partizip ausgedrückten Zustands<br />

ist, muss immer mit dem Subjekt des Satzes identisch sein.<br />

Falsch ist daher folgender Satz:<br />

*Estante vintro varmega forno ĝojigas. (Wenn es Winter ist, erfreut ein heißer Herd. Abweichende Subjekte unterstrichen.)<br />

Richtig: Kiam / se estas vintro, varmega forno ĝojigas. Oder einfach: Dum vintro varmega forno ĝojigas.<br />

Richtig: Estante varmopro<strong>du</strong>ktilo forno ĝojigas <strong>du</strong>m vintro. Oder: Kiel varmopro<strong>du</strong>ktilo forno ĝojigas <strong>du</strong>m vintro.<br />

4.3 Substantivoj kun -ant- kutime indikas personojn. indiki : anzeigen, angeben<br />

-anto estas do la mallonga formo de -antulo .<br />

4.3.01 Bruno ne estas profesia danc-instruisto,<br />

li estas nur danc-instruanto <strong>du</strong>m Esperanto-aranĝo.<br />

4.3.02 Ankaŭ la dancantoj de lia klaso ne estas dancistoj, klaso : Klasse, Kursusgruppe<br />

ĉar ili nur dancas je sia amuzo. - amuzi : amüsieren<br />

4.3.03 Nur petanto ricevas helpon. helpi : helfen<br />

4.3.04 Leganto estas persono, kiu (ĵus aŭ kutime) legas.<br />

La person-indikoj kun -ant- estas seksneŭtraj. Se vi volas indiki la sekson, aldonu la sufikson -inpor<br />

virinoj, sed por viroj antaŭmetu vira :<br />

la legantino (‚der weibliche Leser’), la vira leganto (‚der männliche Leser’)<br />

Ekzerco<br />

Daŭrigu nun mem:<br />

4.3.05 Persono, kiu komencas lerni Esperanton,<br />

estas komenc.<br />

4.3.06 La virino, kiu akceptas la Esperantistojn<br />

en la akceptejo, estas la akcept.<br />

4.3.07 Iu, kiu (ĵus aŭ kutime) lernas, estas lern. iu : irgendjemand, irgendwer<br />

4.3.08 Iu, kiu esperas, estas esper. esperi : hoffen<br />

4.3.09 Homo, kiu loĝas en iu lando aŭ urbo,<br />

estas enloĝ.<br />

4.3.10 Personoj, kiuj (ĵus aŭ kutime) legas la gazeton,<br />

estas la leg.<br />

4.3.11 Personoj, kiuj (kutime) fumas, estas fum. fumo : Rauch<br />

fumi : rauchen,<br />

Tabak konsumieren<br />

4.3.11 Homoj, kiuj helpas, estas la help.<br />

4.3.12 Iu, kiu (neprofesie) muzikas, estas muzik.<br />

4.3.13 Homoj, kiuj iras piede, estas pied-ir.<br />

4.3.14 Aliaj, kiuj biciklas, estas bicikl.<br />

4.3.15 Studento estas profesia stud.


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 7 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

4.4 La „a“ en -ant- indikas, ke la ago aŭ stato estas<br />

aktuala en la tempo, pri kiu oni parolas. aktuala : aktuell, gegenwärtig<br />

Oni do devas foje ŝanĝi la tempon, se oni formas ŝanĝi : ändern <br />

participon el rilata frazo:<br />

Mi renkontis amikon, kiu kore salutis min. (Satzgefüge mit zwei Teilsätzen => unabh. Tempus)<br />

=> Mi renkontis amikon kore salutantan min. (Einfacher Hauptsatz => Partizip mit relativem Tempus)<br />

Ekzerco<br />

Formu participon el la rilataj frazoj:<br />

4.4.01 Zamenhof havis bonkoran bopatron, kiu pagis la eldonon de la unua Esperanto-libro.<br />

4.4.02 L.L. Zamenhof vivis en urbo, kiu enhavis homojn el multaj nacioj.<br />

4.4.03 Li kuracis ankaŭ personojn, kiuj ne povis pagi lin.<br />

4.4.04 Mi ricevos monon de iu, kiu prunte donos tion al mi.<br />

4.4.05 La akceptanto salutis ĉiujn, kiuj partoprenis.<br />

4.4.06 Homoj, kiuj lernas Esperanton, ĝojas, ke ili sukcesas, baldaŭ paroli ĝin.<br />

4.4.07 La viro, kiu vidis tion, ekhavis fortan ŝokon.<br />

4.4.08 Oni foje aŭdas aferojn, kiuj ne plaĉas.<br />

4.4.09 En la hejmurbo de Zamenhof loĝis diverspopolanoj, kiuj ne komprenis unu la alian.<br />

4.4.10 Zamenhof ne mem povis eldoni la unuan libron, ĉar li ne havis sufiĉe multan monon.<br />

Ripeto:<br />

Atentu do bone la diferencon: atenti : beachten, aufpassen<br />

diferenci : abweichen<br />

Mi vidis la hundon transirantan la straton =<br />

Mi vidis la hundon, kiu transiris la straton.<br />

Mi vidis la hundon transirante la straton =<br />

Mi vidis la hundon, kiam mi transiris la straton.<br />

5. La nomoj de la landoj en la mondo<br />

La landnomojn oni formas en Esperanto laŭ <strong>du</strong> diversaj<br />

reguloj: regulo : Regel<br />

5.1 Unua regulo:<br />

El la nomo de la enloĝanto oni formas la nomon de la<br />

lando:<br />

a) per la sufikso -uj- :<br />

Germano loĝas en Germanujo,<br />

Franco loĝas en Francujo,<br />

Slovako loĝas en Slovakujo;<br />

kaj tiel plu por Svedo, Norvego, Dano, Anglo, Skoto,<br />

Sviso, Hispano, Italo, Greko, Polo, Ĉeĥo, Hungaro,<br />

Ruso, k.t.p. k.t.p. = kaj tiel plu<br />

b) per la sufikso -i- : -i- = -uj- (lando)<br />

Anstataŭ la sufikso -uj- en nuntempaj tekstoj kutime anstataŭ : anstatt<br />

aperas la sufikso -i- kun la sama signifo "lando": nuntempo : Gegenwart<br />

Germanio, Francio, Slovakio, k.t.p.


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 8 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

5.2 Dua regulo:<br />

El la nomo de lando oni formas la vorton por la<br />

enloĝanto per la sufikso -an- :<br />

En Nederlando loĝas la Nederlandanoj. Nederlando : die Niederlande<br />

En Irlando loĝas la Irlandanoj. Irlando : Irland<br />

En Kanado loĝas la Kanadanoj, Kanado : Kanada<br />

en Usono la Usonanoj, Usono : USA<br />

en Brazilo la Brazilanoj, Brazilo : Brasilien<br />

en Indonezio la Indonezianoj, Indonezio : Indonesien<br />

en Luksemburgio la Luksemburgianoj. Luksemburgio : Luxemburg (Staat)<br />

(Sed la urbanoj de la urbo Luksemburgo estas Luksemburgo : Luxemburg (Stadt)<br />

la Luksemburganoj.)<br />

Bedaŭrinde oni devas kromlerni, bedaŭri : bedauern; bedaŭrinde : leider<br />

kiun regulon oni devas uzi.<br />

Atentu bone la diferencon:<br />

Lando: Landano:<br />

Regulo 1: Germanujo, Germanio Luksemburgiano<br />

Ekzercoj<br />

5.01 Kiun landon vi konas? (Diru unue la Germanan nomon)<br />

5.02 Kiu estas ĝia nomo en Esperanto kaj<br />

kiel oni nomas la enloĝantojn?<br />

(Se vi ne scias la nomon, deman<strong>du</strong> la kursgvidanton gvidi : führen, leiten<br />

aŭ uzu vortaron.) vortaro : Wörterbuch<br />

5.03 Ĉu oni do formas la nomon laŭ regulo 1 aŭ<br />

laŭ regulo 2?<br />

Atentu: Nuntempe la plej multaj homoj skribas<br />

ĉiujn nomojn de lando per majusklo, majusklo : Großbuchstabe<br />

sed la nomojn de landanoj per minusklo. minusklo : Kleinbuchstabe<br />

Ekzemple: Germanujo/-io, sed „germano, germana“ ktp.<br />

Eĉ la vorton Esperanto mem kaj vortformojn, eĉ : sogar<br />

devenantajn de ĝi, multaj skribas minuskle:<br />

esperanto, esperantisto, esperantujo, esperanta, ...<br />

Tiu ĉi lernmaterialo tamen uzas ĉiam majusklojn, materialo : Material<br />

majusklo : Großbuchstabe<br />

por klare indiki, ke temas pri nomo aŭ nomdevenaj<br />

vortformoj.<br />

Nur tiam oni bone komprenas ekzemple jenon:<br />

5.04 La vorto Esperanto signifas „esperanto“. (Das Wort Esperanto bedeutet „ein Hoffender“.)<br />

5.05 kun Esperantaj/esperantaj salutoj (Mit Esperanto-Grüßen / mit hoffenden Grüßen)<br />

k.a. k.a. = kaj alia(j)(n)<br />

6. Kompari per "pli" kaj "plej": kompari : vergleichen<br />

6.01 Aŭskulti kanton estas amuze, danci estas pli amuze,<br />

sed danci la dancon "La Bamba" estas plej amuze.


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 9 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

6.02 Partopreni en Esperanto-aranĝo estas interese,<br />

partopreni en seminario eĉ pli interese,<br />

sed partopreni en laborgrupo interesas min plej(e). pleje (isoliert) = plej<br />

6.03 Diskuti interesas min malpli. diskuti : diskutieren<br />

6.04 Mi havas <strong>du</strong> fratinojn, Lena kaj Birgit;<br />

Birgit estas pli juna ol mi,<br />

sed Lena estas la plej aĝa el ni. ... plej aĝa el : ... älteste von, unter<br />

Deman<strong>du</strong> nun la aliajn pri iliaj gefratoj aŭ gekuzoj;<br />

6.05 Kiom da...?<br />

6.06 Kiel ili nomiĝas?<br />

6.07 Kiu estas pli aĝa ol ...?<br />

6.08 Kiu estas la plej aĝa (el ...)?<br />

Nun deman<strong>du</strong> aliajn, kio al ili (mal)pli aŭ eĉ plej plaĉas:<br />

6.09 lerni, legi, televidi<br />

6.10 danci, bicikli, kisi<br />

6.11 veturi, piediri, bicikli<br />

6.12 manĝi kukon, trinki bieron, manĝi freŝan panon<br />

6.13 labori, paŭzi, dormi<br />

6.14 interparoli, babili, diskuti<br />

6.15 rigardi filmon, distri min, amuzi min<br />

ktp. ktp. = k.t.p. = kaj tiel plu<br />

7. Ĉu vi komprenas jenajn Esperantajn vortojn (klarigu ilin per aliaj vortoj aŭ formu frazon kun ili)?<br />

Ekzemplo: loĝejo = parto de domo, ĉambraro, en kiu oni loĝas Aŭ: Domo povas havi plurajn loĝejojn.<br />

7.01 hararo, amikaro, domaro, vortaro (!), homaro, parencaro, ludilaro, ilaro, instruistaro, studentaro,<br />

lekciaro, manĝilaro, junularo, gazetaro, anaro.<br />

7.02 reveni, reiri, re-respondi, rerigardi, rekoni, revidi, reflui, redoni, reteni, repeti ripeti, reagi,<br />

rebati, reaperi, resaluti, repardoni, redemandi.<br />

7.03 akvujo, sukerujo, teujo, kafujo, laktujo, bierujo, lavujo, hun<strong>du</strong>jo, vestujo, ilarujo.<br />

7.04 disbati, disiri, disdoni, disfali, dise, disa.<br />

7.05 konstruaĵo, specialaĵo, aktualaĵo, novaĵo, manĝaĵo, ĉirkaŭaĵo, ĉefaĵo, anstataŭaĵo, finaĵo (de<br />

vorto), legaĵo, trinkaĵo, skribaĵo.<br />

7.06 dormejo, trinkejo, gastejo, lernejo, lekciejo, kuirejo, enirejo/elirejo, kunvenejo, sidejo.<br />

7.07 gepatriĝi, geedziĝi, interamikiĝi, aktualiĝi, Esperantistiĝi, aniĝi, aliĝi, kuniĝi, disiĝi, tagiĝi, someriĝi,<br />

nigriĝi, plilongiĝi, senhariĝi, pliiĝi, senesperiĝi.<br />

7.08 Estas inde, indas, ridinda, salutinda, ĝojinda, farinda, aminda, dezirinda.<br />

(Gehen Sie die Vokabeln früherer <strong>Lektion</strong>en <strong>du</strong>rch und versuchen Sie, weitere Wortformen abzuleiten.)<br />

8. La tagoj de la semajno semajno : Woche<br />

(Das folgende Volkslied in der Übersetzung von Rudolf Fischer wurde als Ringelreihtanz gesungen, vor allem in der<br />

Lambertizeit im Münsterland. Alle haben sich an der Hand und gehen im Kreis; an den betonten Liedstellen - fett markierte<br />

Silben - wird geknickst. Kann auch als Lockerungsübung im Kursus eingefügt werden, wenn genügend Platz ist. Wenn<br />

nicht, kann man auch statt knicksen einfach in der Runde aufstehen, was schon genügend Bewegung erzeugt. - Der Text<br />

hilft, die Wochentage zu lernen und zu behalten.)<br />

Die Melodie kann man sich unter http://213.198.20.15/jobro/skg-forum/lieder/lied029.htm anhören.


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 10 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

Germana popolkanto kaj -danco:<br />

Laŭrenjo, kara Laŭrenjo vi (Laurentia, liebe Laurentia mein)<br />

8.1<br />

Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi! kara : lieb; auch: teuer (= multekosta)<br />

Ho, kiam ree kunestos ni? ree (isoliert) : wieder, erneut<br />

Dum lu-u-ndo! - lundo : Montag<br />

Deziras mi: estu la lundo jam,<br />

kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />

8.2<br />

Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />

Ho, kiam ree kunestos ni?<br />

Dum ma-a-rdo! - mardo : Dienstag<br />

Deziras mi: estu la lundo, mardo jam,<br />

kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />

8.3<br />

Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />

Ho, kiam ree kunestos ni?<br />

Merkre-e-de! - merkredo : Mittwoch<br />

Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo jam,<br />

kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />

8.4<br />

Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />

Ho, kiam ree kunestos ni?<br />

Dum ĵaŭ-aŭ-do! - ĵaŭdo : Donnerstag<br />

Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo, ĵaŭdo jam,<br />

kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />

8.5<br />

Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />

Ho, kiam ree kunestos ni?<br />

Vendre-e-de! - vendredo : Freitag<br />

Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo,<br />

ĵaŭdo, vendredo jam,<br />

kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />

8.6<br />

Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />

Ho, kiam ree kunestos ni?<br />

Saba-a-te! - sabato : Samstag<br />

Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo,<br />

ĵaŭdo, vendredo, sabato jam,<br />

kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 11 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

8.7<br />

Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />

Ho, kiam ree kunestos ni?<br />

Dima-a-nĉe! - dimanĉo : Sonntag<br />

Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo,<br />

ĵaŭdo, vendredo, sabato, dimanĉo jam,<br />

kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />

9. Dialogo en la akceptejo dialogo : Dialog, Zwiegespräch<br />

- (akceptanto) Saluton, nun estas via vico.<br />

- Saluton, mi estas {nomo1} el {urbo}.<br />

- Mi estas {nomo2}. - {nomo1} el {urbo}, hm. Ĉu vi sendis aliĝilon?<br />

- Jes, kompreneble. Ĝustatempe.<br />

- Ho jes, jen ĝi ja estas. Ĉu vi devas ankoraŭ pagi ion?<br />

- Mi pensas, ke ne. Laŭ mia scio mi ĉion jam antaŭpagis.<br />

- Jes, mi vidas ĵus, ke tio estas ĝusta. – Jen estas la programkajero.<br />

- Dankon. Tio estas ĉiam la plej interesa materialo.<br />

- Jes. - Ĉu vi volas esti en dormejo kune kun certaj aliaj?<br />

- Jes, laŭ mia peto en la aliĝilo kun mia amik{in}o {nomo}.<br />

- Bone. Mi vidas, ke tiu jam alvenis kaj dormos en ĉambro ses. Mi do donas al vi liton tie.<br />

- En ordo. Kie estas la dormejo ses?<br />

- Se vi eliras el la akceptejo, iru dekstren. Estas tiam la tria ĉambro maldekstre.<br />

- Koran dankon.<br />

- Ne dankinde. Multan plezuron <strong>du</strong>m la aranĝo.<br />

10. Ripeto de la tagonomoj<br />

La partoprenantoj demandas unu la alian:<br />

Kiel nomiĝas / Kiu estas (la nomo de)<br />

la unua (dimanĉo!), <strong>du</strong>a, tria, ... tago de semajno?<br />

11. Dialogo: Rehejme de Esperanto-kunveno<br />

- Saluton, {nomo1}. Mi ja longe ne plu vidis vin.<br />

- Saluton, {nomo2}. – Klare, mi estis for kaj partoprenis en Esperanto-kunveno.<br />

- Ho tial. Kaj ĉu ĉio estis en ordo?<br />

- Pli-malpli jes. Komence tamen mi havis problemon. Laŭdire mi ne ĝustatempe aliĝis.<br />

- Kaj kio okazis?<br />

- La akceptanto ne volis doni liton al mi.<br />

- Ne diru! Kaj kiel vi reagis?<br />

- Mi iĝis sufiĉe malĝentila kaj diris laŭte, ke mi jes ja aliĝis ĝustatempe, eĉ tre frue.<br />

- Kaj kion respondis la akceptanto?<br />

- Li konfesis, ke la aliĝilaro estas iom en malbona ordo. Bonŝance ĝuste tiam venis mia<br />

amikino {nomo3}, kun kiu mi volis loĝi en la sama ĉambro. Ŝi diris al la akceptanto, ke ni<br />

aliĝis kune.<br />

- Tio vere estis bonŝanco.<br />

- Jes. Nome, aŭdante tion la akceptanto retrarigardis la aliĝilojn kaj vidis, ke mia aliĝilo kuŝas<br />

kune kun tiu de mia amikino.


Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 12 -<br />

<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />

- Fino bona, ĉio bona. – Sed la cetera aranĝo estis laŭ via vidpunkto sukcesa, ĉu ne?<br />

- Jes, vere. Ni multe amuzis nin, sed ni ankaŭ partoprenis laborgrupojn kaj seminariojn.<br />

- Kaj pri kio temis?<br />

- Mi estis en seminario, en kiu la gvidanto komparis plurajn diversajn lingvojn kun Esperanto.<br />

- Interese, kaj en kiu laborgrupo vi estis?<br />

- Ni skribis artikolojn por gazeto, kaj poste ni kritikis ilin el la vidpunkto de leganto. Krome mi<br />

lernis popolajn dancojn en speciala kurso.<br />

- Mi jam aŭdas, ke vi multon faris <strong>du</strong>m tiu aranĝo. Mi pripensas, ĉu ne ankaŭ aliĝi la postan fojon.<br />

12. Sube estas aliĝilo. Kiujn vortojn vi ankoraŭ ne konas? Ĉu vi tamen komprenas ilin?<br />

Jen mi aliĝas al la 2a ITEK .<br />

Aliĝilo al la<br />

2a Internacia Tradicia Esperanto-Kunveno (ITEK)<br />

de la 20a de aŭgusto ĝis la 27a de aŭgusto<br />

en Fantazi-urbo / Fikciujo<br />

familia nomo: persona nomo: naskiĝ-dato: sekso: vegetarano:<br />

viro / virino jes / ne<br />

adreso: (poŝtkodo, urbo, strato, domonumero)<br />

lando (kie mi loĝas): hejmlando (de kie mi venas):<br />

telefon(numer)o: faksil(numer)o: (Inter)ret-adreso:<br />

Mi antaŭpagis ..... eŭrojn al la konto ..............................., banko ..................., bankokodo ..................<br />

Deziroj pri la ĉambro:<br />

Mi deziras simplan ĉambron / luksan ĉambron.<br />

Mi deziras unulitan ĉambron. (Aldonajn dezirojn skribu dorsflanke.)<br />

Mi volas laŭ-eble esti en la sama ĉambro kun ...............................................<br />

Programkontribuo:<br />

Mi kontribuos al la programo per .........................................................................<br />

...................................................... .....................................................<br />

(dato) (subskribo)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!