Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 1 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep<br />
0. Aussprache (5. Teil):<br />
Man spricht<br />
ĵ stimmhaft wie g in dt./fr. Etage<br />
ĥ wie ch in dt. Bach (also hinten im Hals, nicht vorne wie in Echo)<br />
Ausspracheübung:<br />
ĵus, ĝuste, ĵaŭdo, gusto, ĵaluza, ĵeti, ĵusa, ĵaŭda, ĝusta, ĵus, aĵo, trinkaĵo, ĉirkaŭaĵo, manĝaĵo<br />
ĥoro, horo, eĥo, teĥniko, ĥemio, monaĥo, ĥaoso, ĥoralo, ĥirurgo<br />
1. En internacia kunveno<br />
Birgit ŝatas ankaŭ, per trajno veturi trajno : (Eisenbahn)Zug<br />
al internacia kunveno de junuloj. kunveni : zusammenkommen<br />
Tie kunvenas foje pli ol 300 (tricent) gejunuloj<br />
el ĉirkaŭ 20 (<strong>du</strong>dek) landoj, ĉirkaŭ : um ... herum; ungefähr<br />
lando : Land<br />
do, el la tuta mondo. mondo : Welt<br />
Se oni volas partopreni, parto : Teil<br />
partopreni : teilnehmen<br />
oni laŭ-eble frue aliĝu per aliĝilo, laŭ : gemäß; längs<br />
laŭeble : möglichst<br />
aliĝi : sich anmelden<br />
aliĝilo : Anmeldeformular<br />
ĉar ofte la lokoj ne sufiĉas. loko : Ort; Platz<br />
Kutime oni kunvenas en malmultekosta domo, kosti : kosten<br />
ĉar junuloj ne havas multan monon. multan monon = multe da mono<br />
La kunvenejo ofte estas junular-gastejo. -ar- : Menge<br />
gasto : Gast<br />
junular-gastejo : Jugendherberge<br />
Unue oni devas iri de la stacidomo stacio : Station; stacidomo : Bahnhof<br />
al la kunvenejo,<br />
poste ĉiam estas longa vico antaŭ la akceptejo. akcepti : empfangen, annehmen<br />
akceptejo : Empfangsraum; Rezeption<br />
Fine oni iras al sia dormejo<br />
kaj elpakas sian valizon aŭ dorsosakon. valizo : Koffer<br />
dorso : Rücken<br />
sako : Sack; Beutel<br />
En la akceptejo oni ankaŭ ricevas program-kajeron. programo : Programm<br />
En la programo kutime estas prelegoj, prelego : Vortrag<br />
laborgrupoj, seminarioj grupo : Gruppe<br />
seminario : Seminar<br />
kaj distraj aranĝoj en diversaj salonoj. distri : unterhalten, zerstreuen<br />
aranĝi : veranstalten<br />
salono : Raum, Wohnzimmer<br />
La kunvenon kutime malfermas fermi : schließen; malfermi : öffnen<br />
interkona vespero <strong>du</strong>m la alvenotago.<br />
Tiam oni revidas malnovajn amikojn kaj<br />
renkontas novajn. renkonti : treffen
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 2 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
Dum la vesperoj oni interbabilas babili : plaudern, schwatzen<br />
kaj trinkas bieron aŭ sen-alkoholaĵojn. biero : Bier<br />
alkoholo : Alkohol<br />
-aĵ- : Ding, Sache (Konkretes)<br />
senalkoholaĵo : alkoholfreies Getränk<br />
Ofte ankaŭ muzikistaro ludas modernan muzikon, muzikistaro = bando : Musikgruppe, Band<br />
kaj oni dancas ĝis post la noktomezo. danci : tanzen<br />
Estas ĝentile, post la danco diri: ĝentila : höflich<br />
„Dankon pro la danco.“ pro : wegen, für (etw. danken)<br />
Tiam oni nepre respon<strong>du</strong>: nepre : unbedingt<br />
„Ne dankinde.“ -ind- : -wert, -würdig<br />
Ne dankinde : Bitte, nichts zu danken,<br />
gern geschehen [Es ist nicht dankenswert]<br />
Kaj estas ĝentile, se vi aldonas: aldoni : hinzufügen<br />
„Estis tre plaĉe, danci kun vi.“<br />
Je la fermo de la aranĝo ĉiuj diras:<br />
"Ĝis revido! Ĝis iam ie ajn en Esperantujo!" iam : irgendwann<br />
ie : irgendwo<br />
ajn : ... auch immer... (verallgem.)<br />
-uj- : Behälter; Land<br />
Esperantujo : "Esperantoland"<br />
2. Bonvolu respondi jenajn demandojn:<br />
2.01 Kion Birgit ŝatas ankaŭ?<br />
2.02 Per kiu veturilo Birgit kutime veturas?<br />
2.03 Al kia kunveno ŝi ofte veturas?<br />
2.04 Kiom da junuloj venas kutime al tia aranĝo? tia : solch-, so beschaffen<br />
2.05 Ĉu la junuloj venas el la tuta mondo?<br />
2.06 El kiom da landoj ili kutime estas?<br />
2.07 Per kio oni povas aliĝi al Esperanto-aranĝo?<br />
2.08 Ĉu estas sufiĉe, malfrue aliĝi?<br />
2.09 Kial oni devas sufiĉe frue aliĝi?<br />
2.10 Ĉu la kunveno estas en multekosta hotelo? hotelo : Hotel<br />
2.11 Kial junuloj uzas malmultekostan domon?<br />
2.12 Kio estas la kunvenejo ofte?<br />
2.13 De kie oni devas unue iri al la kunvenejo?<br />
2.14 Kie oni akceptas la homojn?<br />
2.15 Ĉu ĉiam antaŭ la akceptejo atendas atendi : warten<br />
nur malmultaj homoj?<br />
2.16 Kion oni faras post la akcepto?<br />
2.17 Ĉu la aĵoj el la valizo aŭ dorsosako plu kuŝu en ĝi?<br />
2.18 Kion oni diras por la ĉambro, en kiu oni dormas?<br />
2.19 Kion oni diras por la ĉambro, en kiu oni kuiras?<br />
2.20 Kion oni do diras por la ĉambro,<br />
en kiu oni lavas sin? lavi : waschen<br />
2.21 Kion oni diras por loko, kie oni kunvenas?<br />
2.22 Kion oni krome ricevas en la akceptejo?<br />
2.23 Kio kutime malfermas la kunvenon?
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 3 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
2.24 Kiam estas la interkona vespero?<br />
2.25 Kiujn oni revidas tiam?<br />
2.26 Kaj kiujn oni renkontas?<br />
2.27 Kion oni vespere faras kutime?<br />
2.28 Kiujn punktojn havas programo kutime? punkto : Punkt<br />
2.29 Kiam oni ankaŭ distras sin?<br />
2.30 Kion la homoj vespere trinkas?<br />
2.31 Ĉu vi ŝatas trinki sen-alkoholan bieron?<br />
2.32 Kiujn aliajn sen-alkoholaĵojn vi konas?<br />
2.33 Kio estas grupo da muzikistoj?<br />
2.34 Kian muzikon Esperanto-bando ludas ankaŭ?<br />
2.35 Ĝis kiam junuloj kutime dancas?<br />
2.36 Kion Esperantistoj diras ĉiam, kiam oni dis-iras? Esperantisto : Esperanto-Sprechender<br />
dis- : zer-, auseinander –<br />
2.37 Kion la Esperantistoj iom ŝerce diras por ĉiu loko,<br />
en kiu oni parolas Esperanton?<br />
3. Formu kompletajn frazojn el jenaj vortoj:<br />
3.01 (Antaŭ, unu, jar, mi, leg, en, Esperant, gazet, ke, Esperant, aranĝ, en, malproksim, urb)<br />
3.02 (En, gazet, ankaŭ, aliĝil)<br />
3.03 (Ĉar, vol, vetur, al, tiu, aranĝ, mi, aliĝ, per, aliĝil)<br />
3.04 (Est, ĝustatemp, ĉar, baldaŭ, ne, plu, loko)<br />
3.05 (Je, unu, tag, antaŭ, forvetur, mi, pak, grand, valizon, kun, mi, aĵ)<br />
3.06 (Mi, vetur, per, trajn, al, kunvenlok)<br />
3.07 (En, urb, en, stacidom, mi, demand, pri, kunvenej)<br />
3.08 (Ne, est, en multekost, hotel, sed, malmultekost, junulargastej)<br />
3.09 (Jam, antaŭ, dom, mi, revid, mult, malnov, amik)<br />
3.10 (Ni, star, en, long, vic, antaŭ, akceptej)<br />
3.11 (La, Esperantist, kiu, akcept, min, demand, ĉu, mi, ĉio, pag)<br />
3.12 (Mi, dir, laŭ, mi, sci, jes)<br />
3.13 (Li, respond, "bon", kaj, don, al, mi, kajer, kun, program)<br />
3.14 (Mi, demand, en, kiu, dormej, mi, dorm)<br />
3.15 (Li, respond, ke, en, <strong>du</strong>a, dormej, maldekstr)<br />
3.16 (Mi, pren, valiz, ir, al, dormej)<br />
3.17 (En, dormej, mult, lit)<br />
3.18 (Mi, elpak, valiz, kaj, ir, al, lavej)<br />
3.19 (Poste, mi, ir, el, dormej, por, salut, ali, Esperantist)<br />
3.20 (Ĉiam, oni, revid, hom, el, tut, mond)<br />
3.21 (Sed, renkont, ankaŭ, nov)<br />
3.22 (Est, tre, bon, povi, parol, kun, ĉiu, sen, problem)<br />
3.23 (Vesper, ni, sid, kune, kaj, aŭd, modern, muzik)<br />
3.24 (Multaj, danc, special, Esperanto-danc, "La Bamba")<br />
3.25 (Tiam, oni, danc, en, vic, kaj, foje, kis, unu la alian)<br />
3.26 (Mi, danc, "La Bamba", <strong>du</strong>m, tiu, aranĝ, ĝis, nokto, mez, kaj, kis, ĉiu, aliseksul)<br />
3.27 (Tio, distr, program-punkt)
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 4 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
4. La sufikso -ant- -ant- <br />
La sufikso -ant- formas participon de la aktivo. participo : (gramm.) Partizip<br />
aktiva : aktiv; aktivo : (gramm.) Aktiv<br />
4.1 Participoj unuarange estas adjektivoj. rango : Rang<br />
unuarange : in erster Linie<br />
Ekzemploj: ekzemplo : Beispiel<br />
4.1.01a La gepatroj rigardas al la kritikanta infano.<br />
4.1.02a Hugo ridas pri la krie saltanta bopatrino.<br />
4.1.03a La dancanta Bruno instruas al aliaj danci.<br />
4.1.04a La viro rigardas al la kuŝanta hundo.<br />
4.1.05a Ankoraŭ ĝustatempe mi venas al la atendanta trajno.<br />
4.1.06a Oni akceptas la alvenantajn gastojn en la akceptejo.<br />
4.1.07a La lekciisto lekcias al la bone aŭskultantaj studentoj.<br />
4.1.08a La bebo ridetas pro la patro ludanta kun ĝi (ne „si“! Siehe 4.1.08b).<br />
4.1.09a La patro kritikas la filon havantan tro longajn harojn.<br />
4.1.10a Al Esperanto-aranĝo venas ĉiam ankaŭ homoj parolantaj Esperanton ankoraŭ ne flue.<br />
Empfehlung zum Satzbau:<br />
Adjektive, die höchstens noch um ein Adverb erweitert sind, stehen links vom bezogenen Substantiv;<br />
längere Ergänzungen des Adjektivs rechts vom bezogenen Substantiv.<br />
Beispiele:<br />
links: ... la kritikanta infano ... ; ... la krie saltanta bopatrino ...<br />
rechts: ... la infano kritikanta, ke mankas komputilo ... ; ... la infano kritikanta siajn gepatrojn ...<br />
... la bopatrino krie saltanta de unu angulo al alia ... (oder: ... la bopatrino saltanta krie de ...)<br />
Nicht zu empfehlen:<br />
... la siajn gepatrojn kritikanta infano ... (deutsches Modell)<br />
... la kritikanta siajn gepatrojn infano ... (slavisches Modell)<br />
Bemerkung:<br />
Partizipien mit längeren Ergänzungen sind eher Schreibstil. Beim Sprechen benutzt man statt dessen<br />
gewöhnlich Relativsätze.<br />
El adjektiva participo apud substantivo oni rilati : sich beziehen<br />
ĉiam povas formi rilatan frazon: rilata frazo : (gramm.) Relativsatz<br />
4.1.01b La gepatroj rigardas al la infano, kiu (ilin).<br />
4.1.02b Hugo ridas pri la bopatrino, kiu .<br />
4.1.03b Bruno, kiu , instruas al aliaj danci.<br />
4.1.04b La viro rigardas al la hundo, .<br />
4.1.05b Ankoraŭ ĝustatempe mi venas al la trajno, .<br />
4.1.06b Oni akceptas la gastojn, , en la akceptejo.<br />
4.1.07b La lekciisto lekcias al la studentoj, .<br />
4.1.08b La bebo ridetas pro la patro, .<br />
4.1.09b La patro kritikas la filon, .<br />
4.1.10b Al Esperanto-aranĝo venas ĉiam ankaŭ homoj, .
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 5 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
Ekzerco ekzerci : üben<br />
Transformu la rilatan frazon al participo: transformi : transformieren, umwandeln<br />
(Obige Empfehlung zum Satzbau beachten! Eingeklammerte Teile<br />
dürfen wegfallen.)<br />
4.1.11 La viro, kiu sidas dekstre de mi, estas Hugo.<br />
4.1.12 La junulo, kiu havas longajn harojn, estas Bruno.<br />
4.1.13 La patro, kiu legas, ne rekonas sian filon. rekoni : wiedererkennen<br />
4.1.14 La patrino, kiu aspektas inteligenta, tenas libron<br />
en la mano.<br />
4.1.15 La gepatroj rigardas sian fileton, kiu kritikas (ilin).<br />
4.1.16 La patrino havas botelon, kiu enhavas lakton<br />
por la bebo.<br />
4.1.17 La bebo ridetas al la patro, kiu ludas (kun ĝi).<br />
4.1.18 Homoj, kiuj havas ses gefratojn, vivas en<br />
granda familio.<br />
4.1.19 Viro, kiu edziĝas, ricevas bofamilion. edziĝi : Ehemann werden, heiraten<br />
(als Mann)<br />
Foje, sed ne ofte, la participo aperas en la predikato: predikato : (gramm.) Prädikat<br />
4.1.20 Bruno ĵus dancas; do, li estas dancanta. ĵus : soeben, gerade<br />
4.2 Adverba formo de participo pliklarigas la predikaton pliklarigi : näher erläutern<br />
kaj aldonas informon pri la ago aŭ stato de la subjekto. informi : informieren<br />
Ekzemploj:<br />
4.2.01a Rigardante al sia filo la patro ne rekonas lin.<br />
4.2.02a Instruante oni plej multe lernas. plej : am meisten<br />
4.2.03a Saltante tra la ĉambro la bopatrino krias.<br />
4.2.04a Tranĉante en mian manon, mi ricevas vundon. tranĉi : schneiden (mit einem Messer u.ä.)<br />
4.2.05a Memorante lin bone mi kore salutas la gaston. memori : sich erinnern an jdn./etw.<br />
4.2.06a Skribante novajn vortojn oni pli facile lernas ilin.<br />
4.2.07a Enirante la dormejon mi salutas la homojn tie.<br />
4.2.08a Dirante „Por vi“ la edzino pludonas la telefonon.<br />
4.2.09a Veturante en trajno mi kutime legas libron.<br />
4.2.10a Mariŝa sidas kun la knabo en la domo kisante lin.<br />
Durch die Adverbkennzeichnung kann der Satzteil mit dem Partizip im Satz weit von dem bezogenen Subjekt entfernt sein,<br />
ohne dass der Bezug unklar wird.<br />
El adverba participo oni ĉiam povas formi frazon<br />
kun konjunkcio (kaj ne: rilatan frazon):<br />
4.2.01b Kiam la patro rigardas al sia filo, li ne rekonas lin.<br />
4.2.02b Dum / Se oni instruas, oni plej multe lernas.<br />
4.2.03b Dum la bopatrino saltas tra la ĉambro, ŝi krias. = La bopatrino saltas tra la ĉambro kaj krias.<br />
4.2.04b Per tio, ke / Kiam mi tranĉas en mian manon,<br />
mi ricevas vundon.<br />
4.2.05b Ĉar mi lin bone memoras, mi kore salutas la gaston.<br />
4.2.06b Se / Per tio, ke oni skribas novajn vortojn,<br />
oni pli facile lernas ilin.
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 6 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
4.2.07b mi eniras la dormejon, mi salutas la homojn tie. = Mi eniras la dormejon kaj salutas ...<br />
4.2.08b ŝi diras „Por vi“, la edzino pludonas la telefonon.<br />
= La edzino diras „Por vi“ kaj pludonas ...<br />
4.2.09b mi veturas en trajno, mi kutime legas libron.<br />
4.2.10b Mariŝa sidas kun la knabo en la domo, ŝi kisas lin.<br />
= Mariŝa sidas kun la knabo en la domo kaj kisas lin.<br />
Achtung: Der Handelnde, der die Tätigkeit des Partizips ausübt bzw. Träger des <strong>du</strong>rch das Partizip ausgedrückten Zustands<br />
ist, muss immer mit dem Subjekt des Satzes identisch sein.<br />
Falsch ist daher folgender Satz:<br />
*Estante vintro varmega forno ĝojigas. (Wenn es Winter ist, erfreut ein heißer Herd. Abweichende Subjekte unterstrichen.)<br />
Richtig: Kiam / se estas vintro, varmega forno ĝojigas. Oder einfach: Dum vintro varmega forno ĝojigas.<br />
Richtig: Estante varmopro<strong>du</strong>ktilo forno ĝojigas <strong>du</strong>m vintro. Oder: Kiel varmopro<strong>du</strong>ktilo forno ĝojigas <strong>du</strong>m vintro.<br />
4.3 Substantivoj kun -ant- kutime indikas personojn. indiki : anzeigen, angeben<br />
-anto estas do la mallonga formo de -antulo .<br />
4.3.01 Bruno ne estas profesia danc-instruisto,<br />
li estas nur danc-instruanto <strong>du</strong>m Esperanto-aranĝo.<br />
4.3.02 Ankaŭ la dancantoj de lia klaso ne estas dancistoj, klaso : Klasse, Kursusgruppe<br />
ĉar ili nur dancas je sia amuzo. - amuzi : amüsieren<br />
4.3.03 Nur petanto ricevas helpon. helpi : helfen<br />
4.3.04 Leganto estas persono, kiu (ĵus aŭ kutime) legas.<br />
La person-indikoj kun -ant- estas seksneŭtraj. Se vi volas indiki la sekson, aldonu la sufikson -inpor<br />
virinoj, sed por viroj antaŭmetu vira :<br />
la legantino (‚der weibliche Leser’), la vira leganto (‚der männliche Leser’)<br />
Ekzerco<br />
Daŭrigu nun mem:<br />
4.3.05 Persono, kiu komencas lerni Esperanton,<br />
estas komenc.<br />
4.3.06 La virino, kiu akceptas la Esperantistojn<br />
en la akceptejo, estas la akcept.<br />
4.3.07 Iu, kiu (ĵus aŭ kutime) lernas, estas lern. iu : irgendjemand, irgendwer<br />
4.3.08 Iu, kiu esperas, estas esper. esperi : hoffen<br />
4.3.09 Homo, kiu loĝas en iu lando aŭ urbo,<br />
estas enloĝ.<br />
4.3.10 Personoj, kiuj (ĵus aŭ kutime) legas la gazeton,<br />
estas la leg.<br />
4.3.11 Personoj, kiuj (kutime) fumas, estas fum. fumo : Rauch<br />
fumi : rauchen,<br />
Tabak konsumieren<br />
4.3.11 Homoj, kiuj helpas, estas la help.<br />
4.3.12 Iu, kiu (neprofesie) muzikas, estas muzik.<br />
4.3.13 Homoj, kiuj iras piede, estas pied-ir.<br />
4.3.14 Aliaj, kiuj biciklas, estas bicikl.<br />
4.3.15 Studento estas profesia stud.
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 7 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
4.4 La „a“ en -ant- indikas, ke la ago aŭ stato estas<br />
aktuala en la tempo, pri kiu oni parolas. aktuala : aktuell, gegenwärtig<br />
Oni do devas foje ŝanĝi la tempon, se oni formas ŝanĝi : ändern <br />
participon el rilata frazo:<br />
Mi renkontis amikon, kiu kore salutis min. (Satzgefüge mit zwei Teilsätzen => unabh. Tempus)<br />
=> Mi renkontis amikon kore salutantan min. (Einfacher Hauptsatz => Partizip mit relativem Tempus)<br />
Ekzerco<br />
Formu participon el la rilataj frazoj:<br />
4.4.01 Zamenhof havis bonkoran bopatron, kiu pagis la eldonon de la unua Esperanto-libro.<br />
4.4.02 L.L. Zamenhof vivis en urbo, kiu enhavis homojn el multaj nacioj.<br />
4.4.03 Li kuracis ankaŭ personojn, kiuj ne povis pagi lin.<br />
4.4.04 Mi ricevos monon de iu, kiu prunte donos tion al mi.<br />
4.4.05 La akceptanto salutis ĉiujn, kiuj partoprenis.<br />
4.4.06 Homoj, kiuj lernas Esperanton, ĝojas, ke ili sukcesas, baldaŭ paroli ĝin.<br />
4.4.07 La viro, kiu vidis tion, ekhavis fortan ŝokon.<br />
4.4.08 Oni foje aŭdas aferojn, kiuj ne plaĉas.<br />
4.4.09 En la hejmurbo de Zamenhof loĝis diverspopolanoj, kiuj ne komprenis unu la alian.<br />
4.4.10 Zamenhof ne mem povis eldoni la unuan libron, ĉar li ne havis sufiĉe multan monon.<br />
Ripeto:<br />
Atentu do bone la diferencon: atenti : beachten, aufpassen<br />
diferenci : abweichen<br />
Mi vidis la hundon transirantan la straton =<br />
Mi vidis la hundon, kiu transiris la straton.<br />
Mi vidis la hundon transirante la straton =<br />
Mi vidis la hundon, kiam mi transiris la straton.<br />
5. La nomoj de la landoj en la mondo<br />
La landnomojn oni formas en Esperanto laŭ <strong>du</strong> diversaj<br />
reguloj: regulo : Regel<br />
5.1 Unua regulo:<br />
El la nomo de la enloĝanto oni formas la nomon de la<br />
lando:<br />
a) per la sufikso -uj- :<br />
Germano loĝas en Germanujo,<br />
Franco loĝas en Francujo,<br />
Slovako loĝas en Slovakujo;<br />
kaj tiel plu por Svedo, Norvego, Dano, Anglo, Skoto,<br />
Sviso, Hispano, Italo, Greko, Polo, Ĉeĥo, Hungaro,<br />
Ruso, k.t.p. k.t.p. = kaj tiel plu<br />
b) per la sufikso -i- : -i- = -uj- (lando)<br />
Anstataŭ la sufikso -uj- en nuntempaj tekstoj kutime anstataŭ : anstatt<br />
aperas la sufikso -i- kun la sama signifo "lando": nuntempo : Gegenwart<br />
Germanio, Francio, Slovakio, k.t.p.
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 8 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
5.2 Dua regulo:<br />
El la nomo de lando oni formas la vorton por la<br />
enloĝanto per la sufikso -an- :<br />
En Nederlando loĝas la Nederlandanoj. Nederlando : die Niederlande<br />
En Irlando loĝas la Irlandanoj. Irlando : Irland<br />
En Kanado loĝas la Kanadanoj, Kanado : Kanada<br />
en Usono la Usonanoj, Usono : USA<br />
en Brazilo la Brazilanoj, Brazilo : Brasilien<br />
en Indonezio la Indonezianoj, Indonezio : Indonesien<br />
en Luksemburgio la Luksemburgianoj. Luksemburgio : Luxemburg (Staat)<br />
(Sed la urbanoj de la urbo Luksemburgo estas Luksemburgo : Luxemburg (Stadt)<br />
la Luksemburganoj.)<br />
Bedaŭrinde oni devas kromlerni, bedaŭri : bedauern; bedaŭrinde : leider<br />
kiun regulon oni devas uzi.<br />
Atentu bone la diferencon:<br />
Lando: Landano:<br />
Regulo 1: Germanujo, Germanio Luksemburgiano<br />
Ekzercoj<br />
5.01 Kiun landon vi konas? (Diru unue la Germanan nomon)<br />
5.02 Kiu estas ĝia nomo en Esperanto kaj<br />
kiel oni nomas la enloĝantojn?<br />
(Se vi ne scias la nomon, deman<strong>du</strong> la kursgvidanton gvidi : führen, leiten<br />
aŭ uzu vortaron.) vortaro : Wörterbuch<br />
5.03 Ĉu oni do formas la nomon laŭ regulo 1 aŭ<br />
laŭ regulo 2?<br />
Atentu: Nuntempe la plej multaj homoj skribas<br />
ĉiujn nomojn de lando per majusklo, majusklo : Großbuchstabe<br />
sed la nomojn de landanoj per minusklo. minusklo : Kleinbuchstabe<br />
Ekzemple: Germanujo/-io, sed „germano, germana“ ktp.<br />
Eĉ la vorton Esperanto mem kaj vortformojn, eĉ : sogar<br />
devenantajn de ĝi, multaj skribas minuskle:<br />
esperanto, esperantisto, esperantujo, esperanta, ...<br />
Tiu ĉi lernmaterialo tamen uzas ĉiam majusklojn, materialo : Material<br />
majusklo : Großbuchstabe<br />
por klare indiki, ke temas pri nomo aŭ nomdevenaj<br />
vortformoj.<br />
Nur tiam oni bone komprenas ekzemple jenon:<br />
5.04 La vorto Esperanto signifas „esperanto“. (Das Wort Esperanto bedeutet „ein Hoffender“.)<br />
5.05 kun Esperantaj/esperantaj salutoj (Mit Esperanto-Grüßen / mit hoffenden Grüßen)<br />
k.a. k.a. = kaj alia(j)(n)<br />
6. Kompari per "pli" kaj "plej": kompari : vergleichen<br />
6.01 Aŭskulti kanton estas amuze, danci estas pli amuze,<br />
sed danci la dancon "La Bamba" estas plej amuze.
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 9 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
6.02 Partopreni en Esperanto-aranĝo estas interese,<br />
partopreni en seminario eĉ pli interese,<br />
sed partopreni en laborgrupo interesas min plej(e). pleje (isoliert) = plej<br />
6.03 Diskuti interesas min malpli. diskuti : diskutieren<br />
6.04 Mi havas <strong>du</strong> fratinojn, Lena kaj Birgit;<br />
Birgit estas pli juna ol mi,<br />
sed Lena estas la plej aĝa el ni. ... plej aĝa el : ... älteste von, unter<br />
Deman<strong>du</strong> nun la aliajn pri iliaj gefratoj aŭ gekuzoj;<br />
6.05 Kiom da...?<br />
6.06 Kiel ili nomiĝas?<br />
6.07 Kiu estas pli aĝa ol ...?<br />
6.08 Kiu estas la plej aĝa (el ...)?<br />
Nun deman<strong>du</strong> aliajn, kio al ili (mal)pli aŭ eĉ plej plaĉas:<br />
6.09 lerni, legi, televidi<br />
6.10 danci, bicikli, kisi<br />
6.11 veturi, piediri, bicikli<br />
6.12 manĝi kukon, trinki bieron, manĝi freŝan panon<br />
6.13 labori, paŭzi, dormi<br />
6.14 interparoli, babili, diskuti<br />
6.15 rigardi filmon, distri min, amuzi min<br />
ktp. ktp. = k.t.p. = kaj tiel plu<br />
7. Ĉu vi komprenas jenajn Esperantajn vortojn (klarigu ilin per aliaj vortoj aŭ formu frazon kun ili)?<br />
Ekzemplo: loĝejo = parto de domo, ĉambraro, en kiu oni loĝas Aŭ: Domo povas havi plurajn loĝejojn.<br />
7.01 hararo, amikaro, domaro, vortaro (!), homaro, parencaro, ludilaro, ilaro, instruistaro, studentaro,<br />
lekciaro, manĝilaro, junularo, gazetaro, anaro.<br />
7.02 reveni, reiri, re-respondi, rerigardi, rekoni, revidi, reflui, redoni, reteni, repeti ripeti, reagi,<br />
rebati, reaperi, resaluti, repardoni, redemandi.<br />
7.03 akvujo, sukerujo, teujo, kafujo, laktujo, bierujo, lavujo, hun<strong>du</strong>jo, vestujo, ilarujo.<br />
7.04 disbati, disiri, disdoni, disfali, dise, disa.<br />
7.05 konstruaĵo, specialaĵo, aktualaĵo, novaĵo, manĝaĵo, ĉirkaŭaĵo, ĉefaĵo, anstataŭaĵo, finaĵo (de<br />
vorto), legaĵo, trinkaĵo, skribaĵo.<br />
7.06 dormejo, trinkejo, gastejo, lernejo, lekciejo, kuirejo, enirejo/elirejo, kunvenejo, sidejo.<br />
7.07 gepatriĝi, geedziĝi, interamikiĝi, aktualiĝi, Esperantistiĝi, aniĝi, aliĝi, kuniĝi, disiĝi, tagiĝi, someriĝi,<br />
nigriĝi, plilongiĝi, senhariĝi, pliiĝi, senesperiĝi.<br />
7.08 Estas inde, indas, ridinda, salutinda, ĝojinda, farinda, aminda, dezirinda.<br />
(Gehen Sie die Vokabeln früherer <strong>Lektion</strong>en <strong>du</strong>rch und versuchen Sie, weitere Wortformen abzuleiten.)<br />
8. La tagoj de la semajno semajno : Woche<br />
(Das folgende Volkslied in der Übersetzung von Rudolf Fischer wurde als Ringelreihtanz gesungen, vor allem in der<br />
Lambertizeit im Münsterland. Alle haben sich an der Hand und gehen im Kreis; an den betonten Liedstellen - fett markierte<br />
Silben - wird geknickst. Kann auch als Lockerungsübung im Kursus eingefügt werden, wenn genügend Platz ist. Wenn<br />
nicht, kann man auch statt knicksen einfach in der Runde aufstehen, was schon genügend Bewegung erzeugt. - Der Text<br />
hilft, die Wochentage zu lernen und zu behalten.)<br />
Die Melodie kann man sich unter http://213.198.20.15/jobro/skg-forum/lieder/lied029.htm anhören.
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 10 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
Germana popolkanto kaj -danco:<br />
Laŭrenjo, kara Laŭrenjo vi (Laurentia, liebe Laurentia mein)<br />
8.1<br />
Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi! kara : lieb; auch: teuer (= multekosta)<br />
Ho, kiam ree kunestos ni? ree (isoliert) : wieder, erneut<br />
Dum lu-u-ndo! - lundo : Montag<br />
Deziras mi: estu la lundo jam,<br />
kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />
8.2<br />
Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />
Ho, kiam ree kunestos ni?<br />
Dum ma-a-rdo! - mardo : Dienstag<br />
Deziras mi: estu la lundo, mardo jam,<br />
kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />
8.3<br />
Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />
Ho, kiam ree kunestos ni?<br />
Merkre-e-de! - merkredo : Mittwoch<br />
Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo jam,<br />
kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />
8.4<br />
Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />
Ho, kiam ree kunestos ni?<br />
Dum ĵaŭ-aŭ-do! - ĵaŭdo : Donnerstag<br />
Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo, ĵaŭdo jam,<br />
kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />
8.5<br />
Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />
Ho, kiam ree kunestos ni?<br />
Vendre-e-de! - vendredo : Freitag<br />
Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo,<br />
ĵaŭdo, vendredo jam,<br />
kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />
8.6<br />
Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />
Ho, kiam ree kunestos ni?<br />
Saba-a-te! - sabato : Samstag<br />
Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo,<br />
ĵaŭdo, vendredo, sabato jam,<br />
kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 11 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
8.7<br />
Laŭrenjo, kara Laŭrenjo, vi!<br />
Ho, kiam ree kunestos ni?<br />
Dima-a-nĉe! - dimanĉo : Sonntag<br />
Deziras mi: estu la lundo, mardo, merkredo,<br />
ĵaŭdo, vendredo, sabato, dimanĉo jam,<br />
kaj mi kun mia Laŭrenjo jam, Laŭrenjo jam.<br />
9. Dialogo en la akceptejo dialogo : Dialog, Zwiegespräch<br />
- (akceptanto) Saluton, nun estas via vico.<br />
- Saluton, mi estas {nomo1} el {urbo}.<br />
- Mi estas {nomo2}. - {nomo1} el {urbo}, hm. Ĉu vi sendis aliĝilon?<br />
- Jes, kompreneble. Ĝustatempe.<br />
- Ho jes, jen ĝi ja estas. Ĉu vi devas ankoraŭ pagi ion?<br />
- Mi pensas, ke ne. Laŭ mia scio mi ĉion jam antaŭpagis.<br />
- Jes, mi vidas ĵus, ke tio estas ĝusta. – Jen estas la programkajero.<br />
- Dankon. Tio estas ĉiam la plej interesa materialo.<br />
- Jes. - Ĉu vi volas esti en dormejo kune kun certaj aliaj?<br />
- Jes, laŭ mia peto en la aliĝilo kun mia amik{in}o {nomo}.<br />
- Bone. Mi vidas, ke tiu jam alvenis kaj dormos en ĉambro ses. Mi do donas al vi liton tie.<br />
- En ordo. Kie estas la dormejo ses?<br />
- Se vi eliras el la akceptejo, iru dekstren. Estas tiam la tria ĉambro maldekstre.<br />
- Koran dankon.<br />
- Ne dankinde. Multan plezuron <strong>du</strong>m la aranĝo.<br />
10. Ripeto de la tagonomoj<br />
La partoprenantoj demandas unu la alian:<br />
Kiel nomiĝas / Kiu estas (la nomo de)<br />
la unua (dimanĉo!), <strong>du</strong>a, tria, ... tago de semajno?<br />
11. Dialogo: Rehejme de Esperanto-kunveno<br />
- Saluton, {nomo1}. Mi ja longe ne plu vidis vin.<br />
- Saluton, {nomo2}. – Klare, mi estis for kaj partoprenis en Esperanto-kunveno.<br />
- Ho tial. Kaj ĉu ĉio estis en ordo?<br />
- Pli-malpli jes. Komence tamen mi havis problemon. Laŭdire mi ne ĝustatempe aliĝis.<br />
- Kaj kio okazis?<br />
- La akceptanto ne volis doni liton al mi.<br />
- Ne diru! Kaj kiel vi reagis?<br />
- Mi iĝis sufiĉe malĝentila kaj diris laŭte, ke mi jes ja aliĝis ĝustatempe, eĉ tre frue.<br />
- Kaj kion respondis la akceptanto?<br />
- Li konfesis, ke la aliĝilaro estas iom en malbona ordo. Bonŝance ĝuste tiam venis mia<br />
amikino {nomo3}, kun kiu mi volis loĝi en la sama ĉambro. Ŝi diris al la akceptanto, ke ni<br />
aliĝis kune.<br />
- Tio vere estis bonŝanco.<br />
- Jes. Nome, aŭdante tion la akceptanto retrarigardis la aliĝilojn kaj vidis, ke mia aliĝilo kuŝas<br />
kune kun tiu de mia amikino.
Esperanto-Intensivkursus / Intensa Esperanto-kurso - 12 -<br />
<strong>Lektion</strong> 7 / <strong>Leciono</strong> sep Version 2005-09-13<br />
- Fino bona, ĉio bona. – Sed la cetera aranĝo estis laŭ via vidpunkto sukcesa, ĉu ne?<br />
- Jes, vere. Ni multe amuzis nin, sed ni ankaŭ partoprenis laborgrupojn kaj seminariojn.<br />
- Kaj pri kio temis?<br />
- Mi estis en seminario, en kiu la gvidanto komparis plurajn diversajn lingvojn kun Esperanto.<br />
- Interese, kaj en kiu laborgrupo vi estis?<br />
- Ni skribis artikolojn por gazeto, kaj poste ni kritikis ilin el la vidpunkto de leganto. Krome mi<br />
lernis popolajn dancojn en speciala kurso.<br />
- Mi jam aŭdas, ke vi multon faris <strong>du</strong>m tiu aranĝo. Mi pripensas, ĉu ne ankaŭ aliĝi la postan fojon.<br />
12. Sube estas aliĝilo. Kiujn vortojn vi ankoraŭ ne konas? Ĉu vi tamen komprenas ilin?<br />
Jen mi aliĝas al la 2a ITEK .<br />
Aliĝilo al la<br />
2a Internacia Tradicia Esperanto-Kunveno (ITEK)<br />
de la 20a de aŭgusto ĝis la 27a de aŭgusto<br />
en Fantazi-urbo / Fikciujo<br />
familia nomo: persona nomo: naskiĝ-dato: sekso: vegetarano:<br />
viro / virino jes / ne<br />
adreso: (poŝtkodo, urbo, strato, domonumero)<br />
lando (kie mi loĝas): hejmlando (de kie mi venas):<br />
telefon(numer)o: faksil(numer)o: (Inter)ret-adreso:<br />
Mi antaŭpagis ..... eŭrojn al la konto ..............................., banko ..................., bankokodo ..................<br />
Deziroj pri la ĉambro:<br />
Mi deziras simplan ĉambron / luksan ĉambron.<br />
Mi deziras unulitan ĉambron. (Aldonajn dezirojn skribu dorsflanke.)<br />
Mi volas laŭ-eble esti en la sama ĉambro kun ...............................................<br />
Programkontribuo:<br />
Mi kontribuos al la programo per .........................................................................<br />
...................................................... .....................................................<br />
(dato) (subskribo)