Erntinipeskeri cajt - Roma-Service
Erntinipeskeri cajt - Roma-Service
Erntinipeskeri cajt - Roma-Service
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
mri nevi<br />
minimulti<br />
mri nevi<br />
minimulti<br />
<strong>Erntinipeskeri</strong> <strong>cajt</strong>
2. rik<br />
Obst, selenipe<br />
Dik tuke o kipi aun taj pisin o alava upro tschatscho than!<br />
2<br />
3<br />
1<br />
4<br />
loli muruca<br />
phaba<br />
akor<br />
draka<br />
5<br />
10<br />
kruschka<br />
9<br />
muruca<br />
ogrosl<br />
8<br />
marila<br />
7<br />
6<br />
tschereschni<br />
schliva<br />
cipakero obst<br />
Schalenobst<br />
mogoskero obst<br />
Kernobst<br />
kedipeskero obst<br />
Sammelobst<br />
murucakero obst<br />
Beerenobst<br />
bareskero obst<br />
Steinobst<br />
mri nevi minimulti<br />
Didaktik: O mindenfelitiko obst te prindscharel te siklol.<br />
Vakeriptscha pedar o obst te likerel te dschanel.
Obst taj selenipe<br />
Gen o alava, dik upro kipi taj pisin andi kocka o tschatscho gendo!<br />
Ker pedar o selenipe jek loli karika taj pedar o obst jek seleni karika!<br />
1 - phaba / 2 - sir / 3 - kruschka / 4 - morkojo / 5 - schliva<br />
6 - scha / 7 - boborka / 8 - akor / 9 - draka / 10 - bangori<br />
rik 3<br />
So schaj sa andar o obst keres<br />
Phand o kipo taj o soc khetan!<br />
1. I daj marmelade thal.<br />
2. I daj andar o obst jek soft dschuminel.<br />
3. I daj o obst ande thal taj kompot andral kerel.<br />
4. I daj o obst ando fadschimeskero mosto<br />
ande fadschinel.<br />
Didaktik: O kipi latsche uso soclini use te tschil.<br />
Te dikel, so obst taj so selenipe hi.<br />
minimulti nevi mri
4. rik<br />
p<br />
k<br />
O kirali le kesdipeskere betovtschendar<br />
Rode ande sako redo o kipo, savo le glajchi<br />
s<br />
betoviha kesdinel sar ando kvadrat.<br />
Ker pedar o tschatscho kipo jek karika!<br />
p<br />
k<br />
mri nevi minimulti<br />
Didaktik: O alava te akarel te dschanel taj o alava le<br />
glajchi kesdipeskere betovtschenca te lakel te dschanel.
Obst taj selenipe<br />
Te tu o jekoschne silbtscha khetan phandlal, jek alav andral ol!<br />
Feschtin sako alav le glajchi feschtoha taj lak o alav.<br />
pha dra mor la<br />
a ja mrk ra<br />
kor ta scha <br />
ja ko ka ba<br />
Obst taj selenipe schaj dikes, koschtalines taj aun astares!<br />
Alava, save tu schaj dikes, koschtalines taj aun schaj astares,<br />
anaveskere alava hi!<br />
Pisin!<br />
rik 5<br />
Didaktik: O anaveskero alav te prindscharel te siklol,<br />
o tel ulajipe le jekoschne silbtschendar te prindscharel te siklol!<br />
minimulti nevi mri
6. rik<br />
Anaveskere alava<br />
Feschtin! O feschtovtscha modro taj seleno afka leha, sar tu o<br />
alava pal lengero use kerinipe ande ulajs!<br />
Dik latsche upro anaveskere alava!<br />
akor dad va<br />
schajata keresto paprika<br />
pfrisich stolo banana<br />
schliva guruv dschukel<br />
pro phaba gav<br />
tschuri boklo gra<br />
draki taschka piri<br />
morkoja por gurumni<br />
linejal papin kenva<br />
Pisin o alava ande tri heftlina taj siklov afka:<br />
o/ada<br />
i/aja<br />
dad<br />
schliva<br />
mri nevi minimulti<br />
Didaktik: O anaveskere alava pal lengero<br />
use kerinipe ande te ulal te dschanel!
ik 7<br />
O erntinipe<br />
Dik latsche! Rode o alava taj pher o heftschengero tekst latsche!<br />
O terno dschend adaj hi. Akan o<br />
latsche hi taj le moljengero<br />
but buti hi. I buti le moljengere keraschiske ham imar ando dschend<br />
kesdinel. Akor tschinel o moljengero o kascht<br />
afka, hot tschak duj atscha prik atschon. Ov phandel o drakengero<br />
kascht la<br />
upro droto, upre savo bajder bartschol. Ando terno<br />
linaj schpricinel ov o drakengere kaschta afka, hot nisaj bibastali<br />
mol<br />
marha, afka sar i drakengeri<br />
schaj sa phagerel. Ando linaj<br />
le drakenge but pekal taj tschulo , hot latsche<br />
dschuv<br />
schaj le on. Ando terno dschend kedel o moljengero o taj<br />
dschuminel len use . Paloda pherel o ande ,<br />
drakengero<br />
kaj lo gerinel taj afka akor<br />
andral ol.<br />
bandlikaha keraschi draki kham<br />
Didaktik: O heftschengero tekst latsche te genel te dschanel<br />
taj o falinde alava latsche use te tschil te dschanel.<br />
brischind<br />
muschto<br />
hordovtscha<br />
minimulti nevi mri
8. rik<br />
Phabengeri riteschkija<br />
Johann:<br />
I daj:<br />
Johann:<br />
I daj:<br />
Johann:<br />
I daj:<br />
Johann:<br />
I daj:<br />
Johann:<br />
I daj:<br />
Adi meresch phabengeri riteschkija hahi!<br />
Ham adi kurko hi taj o boti nan prade.<br />
Jaj, ada nan latscho!<br />
Akan latscho gondo mange alo!<br />
Amen phabengeri riteschkija pekaha!<br />
He, ada latscho gondo hi! So amenge sa pekal<br />
Amenge pekal cukro, buteri, breslina,<br />
thud taj phabi.<br />
O phabi hi amen andi bar.<br />
Taj o avre koji hi amen andi kojnha!<br />
Latscho!<br />
Me akan vascho phabi dschav taj akor kesdinas!<br />
Latscho hi!<br />
Akan te kurke tri phabengeri riteschkija uschtideha!<br />
mri nevi minimulti<br />
Didaktik: O dialoogo te genel<br />
taj te hajol te dschanel.
Amen prindscharas o obst!<br />
Feschtin o betovtscha angle sako tschatscho soc!<br />
rik 9<br />
D<br />
O<br />
O schlivi bartschon upro kascht.<br />
O schlivi bartschon telal i phuv.<br />
P<br />
Andar draki gulasch kerdo ol.<br />
SCH Andar draki soft kerdo ol.<br />
E<br />
F<br />
Tschereschni lole hi.<br />
Tschereschni modre hi.<br />
N<br />
L<br />
O phabi gule hi.<br />
O phabi kerke hi.<br />
T<br />
D<br />
La marila nan mogi.<br />
La marila hi mogi.<br />
Pisin o feschtime betovtscha ande adala mesuji!<br />
Didaktik: O soclini te hajol taj o<br />
putripeskero alav te lakel!<br />
minimulti nevi mri
10. rik<br />
Schukar akaripe andi ischkola!<br />
Tschi le kipenge o tschatsche falati taj o tschatsche gende use.<br />
Feschtin o tschatsche falati le glajchi feschtoha!<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4 5 6<br />
Gen o kipi ando kariki latsche. Kitschi hi le<br />
Akor feschtin o tschatscho gendo.<br />
mri nevi minimulti<br />
Didaktik: Gendoskero kher 6 latsche te prindscharel te dschanel.
ik 11<br />
Dik tuke valaso uso ischkolakero kesdipe aun<br />
Dik tuke o 1x1 redi aun taj ker pedar o tschatsche<br />
resultatscha le redijendar jek karika<br />
60<br />
48<br />
24 45 45 63<br />
49<br />
28 27 17<br />
35 21<br />
49 54<br />
27 12 82 72<br />
56 30 54 32 63 56<br />
81 51 14 64<br />
20 28<br />
6<br />
9 7<br />
Feschtin o genipe taj o resultato le glajchi feschtoha!<br />
2 ando 8 = 7 ando 49=<br />
5 ando 25 = 4 ando 32 =<br />
3 ando 0 =<br />
8 ando 72 = 9 ando 54 =<br />
8 var 0 var<br />
6 var 4 var<br />
5 var 9 var 7 var<br />
Didaktik: Var soclini papal aun peske te dikel!<br />
minimulti nevi mri
12. rik<br />
kesdipe<br />
-><br />
sir<br />
morkoja<br />
phaba<br />
boborka<br />
Viaflin taj<br />
lade<br />
upro arto<br />
kipo<br />
taj alav!<br />
draki<br />
s<br />
mri nevi minimulti<br />
schajata
ik 13<br />
radischen<br />
karfijol<br />
scha<br />
bangore<br />
kruschka<br />
chliva<br />
akor<br />
Obst taj selenipe sasto hi!<br />
-><br />
cil<br />
minimulti nevi mri
14. rik<br />
Recepto jeke schlivengere pekipske<br />
O schlivi latsche hi!<br />
Tuke pekal:<br />
- 20 dag cukro<br />
- 1 jatschkori vanilakero cukro<br />
- 20 dag buteri<br />
- 4 kuki<br />
- 20 dag jaro<br />
- 1/2 jatschkori pekipeskero pulveri<br />
- rohrcukro<br />
- cimt<br />
- 3/4 kg schlivi oni mogi<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
Cukro, vanilakero cukro taj buteri<br />
le mikseriha te miksinel.<br />
Akan sako kuku jekoschne<br />
use des.<br />
O jaro le pekipeskere pulveriha poloke uso humer use des.<br />
O humer ar te schodrinel taj upre jek<br />
tschiknardo bleho te del. O schlivengere<br />
falati la cipakera rikaha upro humer upre<br />
iste paschlares.<br />
5<br />
6<br />
Tschor eknaj rohriskero cukro<br />
taj cimt pedar o schlivi.<br />
Akan pek sa 45 minuti use 180° andi petscha.<br />
Latscho habe!<br />
mri nevi minimulti<br />
Didaktik: O recepto te genel te dschanel taj te andi<br />
praksis prik te bescharel te dschanel!
O phabi latsche hi!<br />
Ker tuke tro ajgeni mobile!<br />
rik 15<br />
Tuke pekal:<br />
- 1 soralo lolo, seleno taj brauni papruschi<br />
- 1 kat<br />
- pikcajg<br />
- thav<br />
- 1 suv<br />
- soralo papruschi jeka schablonake<br />
Butschalin afka:<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
Ker tuke jek schablona la phabake,<br />
la patrinake taj la dorongorake!<br />
Feschtin jek phaba upro lolo papruschi, i patrin upro<br />
seleno papruschi taj i dorongori upro brauni papruschi.<br />
Pikin akan i dorongori taj i patrin upri phaba.<br />
Ker meg buteder phabi.<br />
Akan hejngin tuke jek phaba pali<br />
kija le suvakere pomoschagoha<br />
upro thav.<br />
Didaktik: O angle dipe te genel taj te hajol te dschanel.<br />
Palo angle dipe valaso te kerel te dschanel.<br />
minimulti nevi mri
16. rik<br />
Pisintschago le religijonakere pedago<br />
O drom la schutscho<br />
dschiveskera kerndlinatar<br />
Te tu latsche o kipi use tschitschal, dschanes tu so o Jesus pre<br />
pajtaschenge phentscha, kada lenca o maro haja taj i mol pija!<br />
1<br />
4<br />
7<br />
M<br />
T<br />
C<br />
2<br />
5<br />
8<br />
10<br />
R<br />
E<br />
H<br />
O<br />
3<br />
6<br />
9<br />
O<br />
S<br />
T<br />
Ada hi !<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10<br />
mri nevi minimulti<br />
Didaktik: Usi dschelni mischa le Devleske palikeras, hot o Jesus andi<br />
maroskeri taj andi molakeri forma use amende hi.
gischi institutistar ando Burgenland<br />
O drom le drakengere<br />
kaschtistar<br />
Te tu latsche o kipi use tschitschal, dschanes tu so o Jesus pre<br />
pajtaschenge phentscha, kada lenca o maro haja taj i mol pija!<br />
rik 17<br />
1<br />
2<br />
3<br />
A<br />
D<br />
A<br />
4<br />
5<br />
6<br />
H<br />
I<br />
M<br />
7<br />
8<br />
9<br />
R<br />
O<br />
R<br />
10<br />
11<br />
12<br />
A<br />
T<br />
!<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br />
Didaktik: Usi dschelni mischa le Devleske palikeras, hot o Jesus<br />
andi maroskeri taj andi molakeri forma telal amende hi.<br />
minimulti nevi mri
18. rik<br />
Pisintschago la neva maschkar<br />
O projekto gra<br />
O erschti klastscha andi berscheskeri karika<br />
la temaha gra pumen donde bescharde.<br />
O ischkolaschtscha ande trin grupn mindenfelitike temtscha<br />
pedar o gra ar butschalinde. Usi saki tema te 10 phutschajiptscha<br />
ar butschalinde, kaj on ando internet vaj andar mindenfelitike<br />
kenvi korkore o<br />
palvakeriptscha lakle.<br />
Afka jek tikni kenvori<br />
buteder sar 40 riktschenca<br />
kerdi uli, kada o projekto<br />
kisno sina. Ada projekto<br />
te andi handelsakademija<br />
Uprutni Pulja presentirim<br />
ulo.<br />
Jek tema sina, „o gra taj i terapija“.<br />
Anna: Grasta butvar le terapijenge uso fatschuvtscha lim on.<br />
Jek terapijakeri ora le grasteha koschtalinel 35 Euro. Kaj o<br />
gra taj o prastaschi latsche pajtaschtscha te on, iste but butschalim<br />
ol. Grasta igen kamle, mirne taj godschar marhi hi.<br />
mri nevi minimulti<br />
Pisintschago la neva maschkarutna ischkolatar<br />
Großwarasdorf.
utna ischkolatar Großwarasdorf<br />
O projekto gra<br />
O erschti klastscha andi berscheskeri karika<br />
la temaha gra pumen donde bescharde.<br />
Lukas: Mange igen interesanti sina, hot o gra andar o<br />
„przwewalski“ tel schtaminel. Me na dschantschom le, hot andar<br />
ada tel schtaminipe te avre grasta ari ale: Afka sar o Haflinger,<br />
Lipizzaner, Araber, … Jana: Kada amaro projekto kisno sina,<br />
i „familijakeri ranch“<br />
ande Lutzmannsburg<br />
kher rodijam. Amen terdschivtscham,<br />
sar jek<br />
grastengero kovatschi<br />
i petala le grastoske<br />
upre tschalal. O gra igen<br />
mirno sina, kekaj i buti<br />
igen dur dauerintscha.<br />
Sako ischkolaschi schaj prastalintschahi. Ada mange igen tecintscha,<br />
mint me imar latsche te prastalinel dschanav. O avre<br />
ischkolaschtscha, save na kamnahi te prastalinel, i marhengeri<br />
bar kher rodine. Odoj schoschoven, ketschken, lamas, esi,<br />
gotschki taj bakre dikle.<br />
rik 19<br />
Pisintschago la neva maschkarutna ischkolatar<br />
Großwarasdorf.<br />
minimulti nevi mri
20. rik septemberi/oktoberi 2010 / 05<br />
EDV<br />
I buti le kompjuteriha uso<br />
ischkolakero kesdipe !<br />
Sako ischkolakero kesdipe<br />
jek latscho schajipe del, pe le kompjuteriha<br />
mindenfelitke temenca donde te bescharel.<br />
Phutsch tre meschteri / tra meschterkija,<br />
saj schajiptscha del!<br />
Jek schajipe del, hot i cili klas<br />
mindschart pedar amari flogoskeri grupn<br />
schaj reschaschirinel.<br />
O meschtertscha te pomoschinen<br />
tumenge use aja buti. Jek avro schajipe hi,<br />
hot tumen tumenge o cile digitali ardiptscha<br />
pedar o <strong>Roma</strong> taj o Sinti taj o cile interaktivi<br />
siklipeskere kheliptscha andar<br />
o internet aun diken.<br />
Me kivaninav tumenge<br />
jek latscho ischkolakero kesdipe!<br />
Tumaro<br />
kompjuteriskero<br />
kermuso<br />
So ande hi<br />
Obst, selenipe.................................................. 2<br />
Obst taj selenipe.............................................. 3<br />
O kirali le kesdipeskere betovtschendar.......... 4<br />
Obst taj selenipe.............................................. 5<br />
Anaveskere alava............................................ 6<br />
Erntinipe........................................................... 7<br />
Phabengeri riteschkija...................................... 8<br />
Amen prindscharas o obst............................... 9<br />
Schukar akaripe andi ischkola....................... 10<br />
Genipe............................................................ 11<br />
Obst taj selenipe sasto hi............................... 12<br />
Obst taj selenipe sasto hi............................... 13<br />
Schlivengero pekipe....................................... 14<br />
O phabi latsche hi.......................................... 15<br />
O drom la schutscho dschiveskera kerndlinatar.... 16<br />
O drom le drakengere kaschtistar.................. 17<br />
O projekto gra.................................................18<br />
Ischkolaschtscha phukan............................... 19<br />
EDV................................................................ 20<br />
Medieninhaber und Herausgeber:<br />
Volkshochschule der burgenländischen Kroaten,<br />
7000 Eisenstadt, J. Permayerstr. 9 - © 2010 HNVŠ<br />
Gartenstraße 3<br />
7511 Kleinbachselten<br />
Für den Inhalt verantwortlich: Gärtner-Horvath Emmerich, <strong>Roma</strong>-Sevice<br />
Übersetzung: Schmidt Josef, <strong>Roma</strong>-<strong>Service</strong><br />
Lektorat: Wogg, Mag. Michael<br />
Illustration: Gabriel Jasmine - Layout und Satz: Bunyai, MAS, MSc Stefan - Druck: Wograndl 7210 Mattersburg<br />
Redaktion: Buranits Mirijam, Bunyai, MAS, MSc Stefan, Buranits Helene, Heisinger, Mag. Elvira,<br />
Omischl-Nagl Ester, Schweiger Peter, Sinkovits Elke, Trenker Vera, Watzka Brigitte, Wukovits Robert<br />
Erklärung gemäß Mediengesetz: „moj novi minimulti“ ist eine Zeitschrift für SchülerInnen im Burgenland,<br />
verfasst in Kroatisch und <strong>Roma</strong>nes. Gefördert vom Bundeskanzleramt aus Mitteln der Volksgruppenförderung.