Lasistans byin konsantre pandan konferanslegal, e tu lekipman reparasyonpu sa bann sumarinnikleer la.Lor sa isyu zarm nikleer la,zordi avek Trete Pelindaba enaenn nuvo mekanis, ki viz pudebaras Lafrik, inkli Chagos,de tu zarm nikleer. Tutswitkuma Trete Pelindaba finn rantanviger lane dernyer, LALIT tial zwenn Minis Zafer Etranzer,Boolell pu dimann li met ennkonplent divan African Commissionon Nuclear Energy(AFCONE) ki finn met dibutsu sa Trete la, pu ki kapav lerlaena inspeksyon su lezid UN lorDiego pu verifye si enamateryel nikleer laba. Etandone ki UK e US sinyater saTrete la zot tulede pe anfet aziran kontravansyon sa trete la.Bizin osi anmemtan met delavandemand pu ki pa zis ferme demantel baz Diego me asireki ena enn netwayaz ekolozikapre lor Diego e otur lamerChagos.Sa lane la UK finn ena tupedekret enn Zonn MaritimProteze otur Chagos, ki exklirDiego, kot anfet ena enn baznikleer polyan. Sa montre kibann Britanik pa ditu intereseavek proteksyon kalite dilootur Chagos me plito parskizot pe antisip enn viktwarChagosyin dan zot ka ki pevini byinto divan lakur DrwaImin Lerop. Britanik finn mempyez Greenpeace pu ris zot danzot kanpayn anfaver saswadizan Park Marin la.Nu ena aster pu met ankorplis presyon lor guvernmanRamgoolam-Jugnauth pu liazir su sa Trete la.Listwar Diego e Chagoskontenir dan li plizir lalit.LALIT e buku lezot lorganizasyone individi finn konstamanmet lor lavanplan isyu bazDiego e dekolonizasyon Chagos.Enn lalit dan lekel nu danLALIT, nu finn tultan gardansam demand pu reinifikasyonteritwar Moris, pufermtir baz Diego, pu drwaretur e ful reparasyon pu tuChagosyin. Kan separ sa bannisyu la ki nu pyetine e mem ferrekil e kan gard zot ansam nufer progre, nu avanse. E lakleladan se fermtir baz Diego.Kontex kriz ekonomik zordirann inperyalis US pli25vilnerab, pli expoze a presyonpu ferm so bann baz. Aster lienn moman pu met plis zeforpu avans sa lalit la. LiberDiego vedir liber Chagos ekonplet dekolonizasyonteritwar Moris. Anmemtan nupu kumans liber enn imansparti lemond, Lafrik an antye,de zarm nikleer. E donn kudmeafebli ankor plis masinn degerinperyalis Amerikin.Nu lalit mars ansam arliberte, demokrasi, dinite,laverite. Nu zarm: ennprogram otur bann demandkoeran, aksyon konsyan e asefyel pu konfront Lamerik ekUK. Liber Diego! LiberChagos! Lamerik ek UK bizinlev pake ale!Alain Ah-Vee, Oktob 2010
Problematik dan <strong>Lalit</strong> ChagosBann Také dan LALITpar Ram SeegobinNu ena plezir prezantdiskur Ram Seegobindan Konferans LALIT lorDiego Garcia ek Chagos,30 Oktob 2010, verbatim.Li ti fer GRNW, dan HorlMama Bul Later.Mersi kamarad Rada. Avan mokumans mo intervansyon, moti pu amenn enn ti elemanrepons a enn kestyon ki tisuleve granmaten, me ki usimontre rises nu langaz Kreol.Lor kestyon “Eski Amerikinpu “ekute seki nu dir?” Me wi,kapav et zot pa pu ekute. Menu devwar se pu fer pu fer zotakute. Langaz Kreol kapav fersa kalite zafer la.Mo intervansyon li inpe lorbann problem ki ena otur lalitChagos, bann take. Sa liinportan, etan done ki nuKonferans pe rod bann fasonpu amenn lalit pli divan. Liparet enn travay inpe ingra kifinn donn mwa pu met lanfazlor bann difikilte. Me, etandone nu pe rod bann solisyon,anfet si nu pa konpran banndifikilte, si nu pa konpran bannobstak, lerla nu inpe itopist, nuinpe idealist. Me nu pa bannidealist nu. Nu ena enn travaypu fer, nu bizin rod bann fasonmateryel pu fer sa travay laavans divan.Buku kamarad depi granmatenpe fer resortir kimanyervremem asterla nu lor ennlakrwaze sime lor problemChagos. Sa, li pu tu kaliterezon. Ena Trete Pelindaba,ena negosyasyon pu enn nuvolakor ant US ek UK, ena kaLakur Eropein ki GrupRefizye Chagos inn mete. Tusala ondire li pe amenn nu danenn lakrwaze. Seki nu ena pufer dan sa Konferans la sekonpran sityasyon kuma li etezordi me sirtu konpran banndifikilite, konpran bannobstak. Fode pa nu kwar ki tupu fasil. Non. Apre 40 an, nubizin fons dan nu latet ki li pafasil. Nu pa la pu rod solisyonfasil. Si ti ena solisyon fasil, lipa ti pu pran 40 an. Me apre40 an, pa zis nu pankor truvsolisyon me travay la paret peagrandi, li pe vinn pli difisil.Kapav et dan lepase nu pa finnvremem konsantre ase lorbann difikilte, nu pa finnkonsantre lor bann problematikpu konpran kimanyer puamenn lalit la pli divan.Artikilasyon diferan lalitNu premye gran defi ki enadivan nu – ek sa, dan so diskurluvertir gramatin AnsyenPrezidan Cassam Uteem inndekrir byin, dan enn fason byinpresi, dan enn fason byin konsie li finn dekrir buku pli byenki mwa mo pu kapav dekrir li– nu premye gran defi sekimanyer pu gard sa trwa laspefondamantal dan lalit oturChagos dan enn artikilasyon,kimanyer pu gard zot ansam,kimanyer pu artikil enn ek lot.26Sa nu premye gran defi. Li enndefi difisil, li pa fasil. Taler mopu explike difikilte ki enaladan. Kan Ansyen PrezidanCassam Uteem finn dekrir ligramatin, mo sir isi nu inn dir,“Me, wi normal li kumsa, libizin kumsa, tu bann elemanansam”. Me kan u get larealitesityasyon u pu truve ki anfetena bann problem terib ladan.Sa trwa laspe la li evidan: seproblem baz, se problem dekolonizasyon,se problemdrwa de retur e reparasyon pubann Chagosyin. Tu le trwa zotpa dan enn lord 1, 2, 3. Samemmo servi sa mo “artikilasyon”,savedir enn artikile ar lot la.Kan u byen gete, kifer inndeport bann Chagosyin danbann kondisyon osi atros, danbann kondisyon osi kriyel? Pufer enn baz. Kifer ilegalmanfinn detas Chagos depi Morisan 1965 avan lindepandans?Kifer? Pu fer enn baz. Me li tibizin evidan pu tu dimunn kilakle problem la se sa baz la.Samem lakle problem la. Samem nu pwen depar. Tu sekifinn arive, tu sufrans, tu difikilitedekul depi baz la. Setadirnu pa kapav separ zot ditu.Kifer Moris finn perdi sokontol, so suverennte, lorChagos. Kifer? Lakoz baz.Lakoz Amerikin ti ule enn baz,li finn dir Angle, “Kas sateritwar la an de, gard enn but,e donn enn ‘but’ Lindepandans.E lerla lwe sa but ki to
- Page 3: ZUR REVI SORTI, 30 NOVAMManifestasy
- Page 8: Claude Baissac, “Les fantomesdes
- Page 11 and 12: Diskur Byenveni Konferans Diego Gar
- Page 13 and 14: li met sa deplasman kriyel,inimen,
- Page 16: Diskur Ansyen Prezidan RepiblikM. C
- Page 19 and 20: drwa de retur, zot gayn drwareturn
- Page 21 and 22: Messages of Support for Diego Confe
- Page 23 and 24: Mwayin Oryan. Dan ennlemond kot kon
- Page 28: Ram Seegobin pe fer so diskur. Diva
- Page 32 and 33: ki determinn so politiketranzer. Pa
- Page 34 and 35: Kimanyer fer ferm enn baz militer?p
- Page 36 and 37: Mo ti pu kontan terminn saparti la
- Page 38 and 39: koz enn listwar ankomin lalitkont t
- Page 40 and 41: sitinn lor bato, e Chagosyenrefiz d
- Page 42 and 43: Kongre Ameriken, SpikerParlman Brit
- Page 44 and 45: dan Diego. Pena Mauritius, patann l
- Page 46 and 47: Rol Fam dan lalit Diego Garciapar R
- Page 48 and 49: fam Chagosyen ki pa ti per sayerars
- Page 50 and 51: E li pa marse. Fayit sa stratezila,
- Page 52 and 53: John Percy, invite international de
- Page 54 and 55: Les Verts/Fraternelrefiz partisip d
- Page 56 and 57: KREASYON ZORDISultana HaukimHidden,
- Page 58 and 59: ti bankrut, e finn bizin aksepteenn
- Page 62 and 63: Best Loser System: Parad ubyen Stab
- Page 64 and 65: Crisis Bites & Historic Bloc Wobble
- Page 66 and 67: far to the right, that it is nowpos
- Page 68 and 69: Bilan Politik Parti LALIT 2010Lane
- Page 70 and 71: ansyen kuma nuvo, zot gaynenn lide
- Page 72 and 73: prosesyon ubyen ennmanifestasyon ga
- Page 74: ...Chagossian Assent7. (C/NF) Rober