44 problemainkluziuriganaTlebaspecialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqonemoswavleebis ganaTlebas da zogadsaganmanaTleblosivrceSi maT integracias sakmaod xangrZlivi istoria aqvs.Jana knaWaZedRes ganaTlebissistema cdilobs,skolebisorganizeba daswavlebis stiliimgvarad Secvalos,rom moswavleTaindividualobadafasdes da maTigansxvavebulisaWiroebebi,,dakmayofildes,,specialuri saganmanaTleblosaWiroebis mqone moswavle arisyvela is moswavle, romelicxasiaTdeba: 1. fizikuri da gonebriviganviTarebis darRveviT; 2.mxedvelobisa da smenis darRveviT;3. metyvelebis, qcevisa daemociuri ganviTarebis darRveviT;4. romlebsac sWirdebaTgrZelvadiani mkurnaloba/hospitalizacia;5. romlebic warmoadgenenerovnul umciresobas;6. romlebic arian socialuraddaucvelni da 7. romlebsac swavlasTandakavSirebuli sirTuleebisgamo saganmanaTlebloprocesidan gariyva emuqrebaT.arcTu Soreul warsulSi specialurisaganmanaTleblo saWiroebebismqone moswavleebi formalurganaTlebas mxolod instituciurdawesebulebebSi, ker-Zod, skola-internatebSi iRebdnen.maTi umravlesoba yovelgvariganaTlebis gareSe rCeboda.Zalian iSviaTi iyo SemTxvevebi,rodesac specialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleebizogadsaganmanaTleblodawesebulebebSi swavlobdnen.dRes demokratiuli sazogadoebamiznad isaxavs, rom yvela mozardsxarisxiani ganaTleba misces.amasTan mniSvnelovania, romyvela moswavles, maT Sorisspecialuri saganmanaTleblosaWiroebis mqones, hqondes SesaZlebloba,rom ganaTleba zogadsaganmanaTleblodawesebulebeb-Si TanatolebTan erTad miiRos.sxva sityvebiT rom vTqvaT, dResyvela demokratiuli saxelmwifomiznad isaxavs inkluziuriganaTlebis danergvas.inkluziuri ganaTleba xSiradganixileba, rogorc specialurisaganmanaTleblo saWiroebebismqone moswavleebis zogadsaganmanaTleblodawesebulebebSiintegracia, rac, sinamdvileSi,inkluziuri ganaTlebis erT-erTi,da ara erTaderTi mimarTulebaa.dRes inkluziur ganaTlebas ganmartaven,rogorc ideas, mrwamssaTu saganmanaTleblo midgomas,romlis farglebSic ganaTlebissistema uzrunvelyofs yvelabavSvis xarisxian ganaTlebaszogadsaganmanaTleblo dawesebulebebSi,miuxedavad maTi fizikuri,SemecnebiTi, socialuri,emociuri, lingvisturi Tu sxvatipis saWiroebebisa. gansakuTrebuliyuradReba maxvildebaim bavSvebze, romlebsac zogadsaganmanaTlebloprocesidan gariyvissafrTxe emuqrebaT. isiniSeiZleba iyvnen specialurisaganmanaTleblo saWiroebismqone moswavleebi: gansakuTrebiTniWieri bavSvebi, usaxlkarobavSvebi; eTnikuri, religiuriTu lingvisturi umciresobiswarmomadgenelebi da a.S.inkluziuri ganaTleba efuZnebamidgomas, romlis centrSicmoswavlea Tavisi SesaZleblobebiTada saWiroebebiT da ara konkretulisagani Tu programa. xarisxianiganaTlebis miReba maSin
N1, 2010 45aris SesaZlebeli, roca swavlebismeTodebi da strategiebi moswavlisSesaZlebloebebsa da saWiroebebzeamorgebuli da arapiriqiT. Sesabamisad, is sirTuleebi,romlebsac bavSvi skolaSiganicdis, skolis da zogadad,saganmanaTleblo sistemis organizebis,swavlebis meTodikisnaklad ganixileba da ara moswavlissisusted.es midgoma arsebiTad gansxvavdebawarsulSi arsebuli midgomisgan,romlis mixedviTac, specialurisaWiroeba individis `naklovanebad~iTvleboda da pedagogTamTeli Zalisxmeva aseTimoswavleebis reabilitaciaze _maTi naklovanebebis aRmofxvrasada unarebis `aRdgenaze~ ixarjeboda.maTi azriT, es yvelaferisaSualebas aZlevda mozards,rom skolis garemos morgeboda daim moTxovnebisa Tu miznebisaTvisepasuxa, rasac zogadsaganmanaTleblosistema usaxavda. mravalwlianmagamocdilebam aCvena,rom amgvari midgoma adamianisuflebebis darRvevaa da Tanaraefeqturia saswavlo SedegebismiRwevis TvalsazrisiTac.dRes ganaTlebis sistema cdilobs,skolebis organizeba da swavlebisstili imgvarad Secvalos, rommoswavleTa individualobadafasdes da maTi gansxvavebulisaWiroebebi dakmayofildes.swored am mizans emsaxurebaindividualuri saswavlo gegmisSemoReba specialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleebisTvis,kerZod, maTTvis,visac, ama Tu im mizezis gamo,erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebulimiznebis miRwevaar SeuZlia. skola iRebs valdebulebas,Seqmnas individualurisaswavlo gegmebi specialurisaganmanaTleblo saWiroebebismqone bavSvebisTvis. aseTi gegmebierovnul saswavlo gegmazedayrdnobiT iqmneba da maTSisaswavlo miznebi gansazRvruliamoswavleebis SesaZleblobebidanda saganmanaTleblo saWiroebebidangamomdinare. individualurisaswavlo gegmis SedgenaSiaucileblad monawileobs moswavlismSobeli, klasis damrigebelida sxva specialistebi.erT-erTi umniSvnelovanesi figura,romelic monawileobas iRebsrogorc individualuri saswavlogegmis SedgenaSi, aseve zogadad,inkluziuri ganaTlebis danergvasada uzrunvelyofaSi, specialurimaswavlebelia. mas aqvsspecialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleebisswavlebis kompetencia da aseveSeuZlia daexmaros maT mSoblebs,maswavleblebs da sxva specialistebszogadsaganmanaTleblosivrceSi am mozardebis integraciisprocesSi. specialuri maswavlebeliexmareba klasis damrigebelsada sagnis maswavlebelsmoswavlis saganmanaTleblo saWiroebisSefasebis, misTvis erovnulisaswavlo gegmis morgebisaTu individualuri saswavlogegmis Sedgena-ganxorcielebisdros. is maT rekomendaciebsaZlevs moswavlis ganaTlebasTan,qcevis marTvasa Tu sxvasakiTxebTan dakavSirebiT.dRes bevri sirTulea inkluziuriganaTlebis sferoSi. sakmaodcotaa specialuri maswavlebelida sxva specialisti, visacspecialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleeb-Tan muSaobis codna da gamocdilebaaqvs. ar arsebobs specialurimaswavleblis standartic. esyvelaferi mcire nawilia im problemurisakiTxebisa, romelTagadaWra aucileblia imisTvis,rom specialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleebisTvisxarisxiani ganaTlebismicema SesaZlebeli gaxdes.aseTi sirTuleebis arsebobamganapiroba maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centrSiinkluziuri ganTlebis calkemimarTulebad gamoyofa. erT-erTiumTavresi sakiTxi, romlzecmaswavlebelTa profesiuliganviTarebis centri muSaobs,specialuri maswavleblis standartida samuSaos aRwerilobaa_ is roli da pasuxismgebloba,romelic specialur maswavlebelsSeiZleba hqondes zogadsaganmanaTlebloskolasa TuklasSi, specialur klassa Tunebismier sxva saganmanaTleblosivrceSi. momavalSi am standartisda samuSaos aRwerilobismixedviT moxdeba rogorc ukvedasaqmebuli specialuri maswavleblebisgadamzadeba, aseve amsferoSi sauniversiteto ganaTlebisdagegmvac.adamianuri resursebis simcirispirobebSi mniSvnelovania, rommizanmimarTulad gamoviyenoTyvela im adamianis codna dagamocdileba, romlebic specialurisaganmanaTleblo saWiroebebismqone moswavleebTan wlebismanZilze muSaoben. saqarTveloSispecializebuli profilismqone 13 skolaa. aseTi skolebisganviTareba ise unda moxdes,rom sakuTar regionebSi maTinkluziuri ganaTlebis danergvisxelSemwyobi centris funqciaSeiTavson. maswavlebelTa profesiuliganviTarebis centrispecialur skolebSi, pedagogTaspecialuri unarebis ganviTarebisxelSewyobis mizniT, treningebsgegmavs. paralelurad am skolebismaswavleblebi momzaddebian,rogorc konsultantebi, romlebicregionSi arsebul zogadsaganmanaTlebloskolebTaniTanamSromleben da daexmarebianmaT sssm moswavleebis Sefasebis,maTTvis individualurisaswavlo gegmebis Sedgenis daklasSi CarTvis procesSi.specialur skolebs SeuZliaTmniSvnelovani roli SeasrulonsakuTar regionis mosaxleobisinformirebis procesSi. inkluziurida specialuri ganaTlebisadmimiZRvnili seminarebiyvela regionSi moewyoba maswavlebelTaprofesiuli ganviTarebiscentris uSualo xelmZ-RvanelobiT. maTze ganxiluliiqneba, Tu ra gzebs da saSualebebsunda mimarTos zogadsaganmanaTlebloskolam imisTvis,rom specialuri saganmanaTleblosaWiroebebis mqone moswavleTaganaTleba uzrunvelyos.vfiqrob, aRniSnuli aqtivobebixels Seuwyobs saqarTveloSiinkluziuri ganaTlebis danergvasda daexmareba zogadsaganmanaTlebloskolebs TiToeulimoswavlis individualurisaganmanaTleblo saWiroebebisdakmayofilebaSi.