15.12.2012 Views

Il foglio del Comune di Pinzolo - n. 11

Il foglio del Comune di Pinzolo - n. 11

Il foglio del Comune di Pinzolo - n. 11

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

In fin dal 1794 gh’era chì la<br />

fusìna, par set o òt generaziun<br />

chì giù bas ià laurà<br />

‘l fèr. I fava <strong>di</strong> tut: la feramenta<br />

par i car, par i cavai,<br />

roba da taiar e manaroç e curtalaç<br />

e zapìn - ca ié chii da tirar<br />

li bori... In banda ala casa<br />

vigniva giù i canai, gh’era la<br />

rùgia chi fava girar li turbìni<br />

e do möli. Pò l’acqua la nava<br />

<strong>di</strong>ntru ‘n tai canai e a sagunda<br />

da ‘ndu ca i laurava i fava nar<br />

<strong>di</strong>ntru l’acqua e i fava girar la<br />

röda chi fava nar anca al mai –<br />

ca l’e cul chi bativa al fèr, l’era<br />

‘n pal cun fò la cima ‘n martél<br />

gros. Gh’era du pai e l’acqua<br />

la nava <strong>di</strong>ntru e la ciucava giù<br />

su du sas e la fava l’aria par far<br />

nar al foc. Ghi laurava <strong>di</strong>ntru<br />

i me avi, e go amù atrezadori<br />

anca dai bisnoni e trisnoni. La<br />

fusìna l’à duost sarar su ‘ntal<br />

Zinquanta, quant ca ià tut fo<br />

l’acqua l’ENEL ià duost ‘mplantar<br />

lì l’atività. Dop l’e ben nada<br />

cul mutor eletrico, gò laurà<br />

<strong>di</strong>ntru amù anca me giù bas,<br />

ma pò su nà suta naja e quant<br />

ca su turnà ‘ndre ò scuminzià<br />

a far al latonier cui me fradei.<br />

Um ben sighità a laurar al fèr,<br />

ma ghivan anca da ‘ndustrializarsi<br />

e alora favan anca altri<br />

robi. Quant ca e rivà li machini<br />

la specializzazion dal fèr nu la<br />

sirviva pù. In geru ga né amù<br />

chi fa ‘l fèr, parò nuaftri um<br />

laga lì e um scuminzià a far pur<br />

chi aftru i carpinter.<br />

Sicome m’à sempru plasost li<br />

robi veci, alora ò fat far al murales.<br />

Ghiva na fotografia vecia,<br />

da <strong>di</strong>fat dop la guera dal<br />

‘14, vers al Vinti crozu, cun su<br />

me pupà, Angelo Ferrari Gianaràl,<br />

e ‘n so cusin ca i laurava<br />

IL FOGLIO <strong>di</strong> PINZOLO<br />

‘ntala fusìna. Ga l’ò data al<br />

Tony Mora, e ol ‘ntal 2001 l’à<br />

fat al murales, ca l’e ‘n ricort<br />

dai me trisnoni e bisnoni e noni<br />

e <strong>di</strong> me pupà, ca l’à tignù su la<br />

fusìna ‘ntai ultim agn. L’era pu<br />

chi aftru me pupà chi laurava<br />

giù bas, e ‘nfati l’e stà premià<br />

cun ti ‘na mudaia d’oro dala<br />

Camera <strong>di</strong> Commercio <strong>di</strong> Trent<br />

par aver mandà ‘n nanç l’atività<br />

dal fèr. Ades ò fat purtar in<br />

sas ‘ntal giar<strong>di</strong>n e g’ò mitù su<br />

‘l mai <strong>di</strong> me pupà. Ghiva al mai<br />

e l’incu<strong>di</strong>ne suta, e alora quant<br />

ca Giulio <strong>di</strong> Pladun l’aftru dì<br />

l’à <strong>di</strong>sfat fò la so stala, al ma<br />

dat al sas dal mai: ò gatà ‘na<br />

spunda, ca l’era al sas dal mai,<br />

e m’ò fat far in bus ià Pedretti.<br />

Ades su dre ca gal motu giù e<br />

vurìa motar ‘n tal giar<strong>di</strong>n anca<br />

qualchi aftru atrezo <strong>di</strong> ‘n bot.<br />

Mi sarìa plasost anca avérghi ‘n<br />

paìs veç, cun amù vargut <strong>di</strong> ‘n<br />

bot. E ‘nvezi adès nu gh’é pù<br />

nienti. Mi <strong>di</strong>splas ca nu la ghi<br />

sìa pù la fusìna <strong>di</strong> me pupà,<br />

avrìa vulost lagarla cì come ca<br />

l’era, cul mai e cui sas e cun<br />

tut cul ghi gh’era <strong>di</strong>ntru. E sicome<br />

ca nu ò pudost, alora par<br />

mantigner al ricort ò fat far al<br />

murales. Ho volust lasàr in ricort,<br />

sal rastarà...<br />

67

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!