Latin imperial laws and letters (A.D. 306-565) not included in the ...

grave, durum et omnino difficile subire cogeris, ex quo omnium fides et pietas iudicabitur: tu
vero ad extremum exitium devergis; vos enim coelestium florum receptaculum convellere ausi
estis, et morsu discerpere, atque adeo ferreis polluistis dentibus. Quid igitur callide veterator, ubi
locorum esse fateris? Illic scilicet: habeo enim litteras, quas ad me furoris tui calamo scripsisti,
in quibus ais omnem Libyae populum conspirare tecum ad salutem. Si vero negaveris haec ita se
habere, deum testor, me vetustissimum Erythraeae exemplar Graece scriptum habere, quod
Alexandriam mittam, ut quam citissime pereas.
Anne tu sine peccato furcifer? anne manifeste periisti miser, tanto malo circumseptus? Novimus
quid moliaris: quae cura, quis metus te perturbet, non nos latet, infelix et calamitose. O mentis
tuae stuporem, qui morbum et inopiam animae tuae non reprimis, impie; qui veritatem variis
confodis sermonibus: et cum talis sis, nos vituperare non vereris, et nunc redarguens, ut tibi
videtur, nunc vero commonens tanquam fide et doctrina praestantior, a quo scilicet miseri
auxilium sibi suppeditari cupiunt: tametsi neque congredi cum tali oportet, neque omnino illum
compellare, nisi quis in subdolis huius verbis recte vivendi spem et in versibus reconditam esse
putet. Sed non est hoc verum: longe sane abest, o imprudentiam vestram, qui cum isto vos
commiscetis. Quis igitur furor vos huius acerbam linguam et aspectum tolerare coegit?
Esto, sed iam ad te sermonem converto, o hominem animo imprudentem, lingua volubilem,
mente infidelem: da mihi disputationis non amplum dico et latum campum, sed circulo recte
circumscriptum: neque putrem, sed natura firmum solidumque, o impie et pessime et
dissimulator; cogor enim ista dicere, imo vero laqueum tibi iniiciam, et disputatione impeditum
in medium te adducam, ut omnis populus improbitatem tuam videat. Sed ad rem ipsam
progrediar.
Lotae utique sunt manus: pergamus precibus invocare deum, aut potius contineamus nos
parumper. Dic mihi, calidissime, quem deum in auxilium tuum implorabis? Sed continere me
nequeo. O tu omnium auctor, domine, o singularis virtutis pater, propter hunc impium ecclesia
probra, dolores, imo vero vulnera et moerores patitur. Arius tibi locum iam adaptat, idque
admodum praeclare, in quo, ut puto, constituens sibi ipsi synodum, quae filium tuum Christum
illum ex te genitum, illum nostri auxilii ducem, adoptionis lege arroget ac teneat. Audi, obsecro,
mirandam fidem. Te, domine, loco moveri existimat, te definitae sedis terminis circumscribere
audet. Ubi enim tu non praesens es? aut ubi operationem tuam atque efficaciam ex legibus tuis
omnia pervadentibus non sentiunt omnes? Omnia enim ipse contines, et extra te nec locum nec
aliud quidquam cogitare fas est. Sic potentia tua cum operatione infinita est. Tu autem deus
exaudi: at vos populi advertite mentem.
Hic enim est impudens et nequam, qui ad extremam improbitatem et iniquitatem progressus,
pietatem simulat. Apage, inquit, nolo deum iniuriis obnoxium videri, ac ob id suppono et fingo
mirabilia sane fide, quod deus cum novellam et nuper creatam Christi substantiam faceret,
auxilium sibi ipsi praeparavit, ut mihi quidem videtur. Quod enim, inquit ab ipso abstuleris, id
minus.
Tibi igitur haec fides est, o lues et pernicies? Tu ex hypothesi figmentum sumis eum, qui
gentium figmenta condemnavit? Tu adscititium eum vocas et velut officiorum ministrum, qui
sine cogitatione et ratiocinatione, eo quod semper una cum patris aeternitate existat, omnia
perfecit? Adapta iam si audes, adapta inquam, deo, quod praecaveat, et metuat, et speret
eventurum; quod cogitet, et ratiocinetur, et quod considerans sententiam suam dicat, et verba
formet; quod delectetur, rideat, doleat. Quid igitur ais miserorum omnium miserrime? O virum
malitiae plane peritum, intellige si potes, quod in tua ipsius versutia consumeris improbus.
Christus, inquit, propter nos passus est. At ego iam dixi quod sub forma corporis missus est.
Sane, inquit: sed metuendum ne aliqua in re imminuere illum videamur. O ferarum interpres,
anne insanis, dum ista dicis, et aperte furis? Ecce enim mundus ipse forma est sive figura, et
astra characteres suos ostendunt; et omnino spiritus huius globosi orbis, species quaedam est
eorum quae sunt, et quasi figuratio. Nihilominus deus ubique adest. Ubinam igitur in deo
contumeliae sunt? aut qua in re minuitur deus? O parricida aequitatis. Considera, ex teipso
coniecturam capiens, si peccatum videtur esse, in Christo adesse deum. Ille quidem perspexit