VIK - Meet- en Regeltechniek

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER 

12-2010 

INGENIEURSMAGAZINE 

Bart De Schutter: 

associatievoorzitter UAB 

Digitale storytelling by Navitell 

Het verschil tussen de fietsen 

van Stybar en Boonen 

Genetische modificatie heeft 

nood aan transparant kader 

VIK, Herentalsebaan 643, 

2160 Wommelgem 

jaargang 48, nummer 12, 

december 2010 

maandelijks tijdschrift, 

verschijnt niet in juli en augustus 

afgiftekantoor 

HASSELT 1- P2A8632

Daar wil 

ik lid van 

blijven! 

VIK opent deuren: je komt in 

bedrijven waar je als individu niet 

binnenraakt. 

VIK legt contacten tussen studenten, afgestudeerden en 

collega’s. Zo kan je informeel ervaringen delen en je carrière 

vooruithelpen (netwerking). 

VIK is er voor jong en oud: jongeren ontmoeten mekaar 

Europees binnen EYE, senioren blijven alert en up-to-date 

door actief te participeren aan de VIK-werking. 

VIK geeft advies: elk jaar beantwoorden wij 200 adviesaanvragen 

van onze leden of gemiddeld een per werkdag. 

VIK bewaakt het ingenieursprofiel: met de integratie in 

de universiteit zeker geen loze slogan. 

VIK visitert de hogescholen en bewaakt zo de kwaliteit van 

de ingenieursopleiding en de eigenheid van ons ingenieursprofiel. 

Ledenwervingscampagne 

staat in de startblokken 

Bij deze I-mag vindt u een oproep voor hernieuwing van uw 

lidmaatschap voor 2011. Om uw betaling vlot te kunnen doen 

via thuisbankieren, ontvangt u eerstdaags ook een oproep 

voor hernieuwing in uw mailbox. De VIK springt zuinig om 

met uw lidgeld en wil daarom het zenden van een postmailing 

zoveel mogelijk beperken. Een postmailing aan al onze leden 

kost snel 10.000 euro. Wacht daarom niet te lang om uw bijdrage 

te betalen. Door snel te reageren voorkomt u dat we nog 

een brief moeten nasturen en zo genereert u meer extra werkingsmiddelen 

voor uw VIK-dienstverlening. 

VIK-advies sterk gewaardeerd 

door de leden 

VIK geeft advies op sociaal en juridisch 

vlak aan zijn leden. In crisissituaties bent u 

plots werknemer, terwijl u normaal namens 

de werkgever in uw bedrijf optreedt. 

“Het VIK-lidmaatschap is voor mij als een 

brandverzekering”, zei me ooit een collega. 

“Je betaalt elk jaar je premie en je hoopt dat 

je ze nooit nodig hebt.” 

VIK, uw bruisende 

ingenieursvereniging 

“VIK behandelt elk jaar meer dan 200 adviesvragen 

of gemiddeld één per werkdag.” 

Maar alle vragen om advies gaan zeker niet over afslanken of herstructureren. 

Enkele voorbeelden van vragen om advies: 

“Ons bedrijf maakt transpondersystemen om voertuigen te traceren, 

gebaseerd op GPS-technologie. Voor demonstratiedoeleinden 

is die technologie ingebouwd in alle bedrijfswagens. 

Hoe zit het nu met mijn privacy? Mag ik het systeem afkoppelen 

in mijn privétijd?” 

“Ik heb zopas een nieuwe jobopportuniteit gekregen. Maar 

momenteel ben ik nog met ouderschapsverlof. Vanaf wanneer 

kan mijn opzegperiode op zijn vroegst ingaan?” 

Ik krijg de kans om een vestiging in China mee op te richten 

voor een ander bedrijf. Waar moet ik allemaal rekening mee 

houden bij de onderhandelingen over het contract? 

Concreet advies 

VIK helpt met concreet en praktisch advies om je zelfredzaamheid 

te vergroten. Wij hebben daarvoor op het secretariaat een 

databank met geactualiseerde informatie over de sociale wetgeving 

en de praktische regels ter zake. Maar daarnaast beschikken 

wij over een netwerk van collega’s, elk met hun specifieke ervaring 

waar wij een beroep kunnen op doen om gedegen advies te 

geven. In complexe gevallen - die onze kennis te boven gaan - 

schakelen wij op kosten van de VIK een externe jurist in om een 

juridisch onderbouwd advies te formuleren. 

VIK is geen vakbond en zal niet nalaten om steeds 

zowel op de rechten als op de plichten van de ingenieur 

te wijzen. Tenslotte is de deontologie van de 

ingenieur voor de VIK zeer belangrijk. 

Wat biedt VIK? 

Kijk snel naar ons aanbod op volgende nuttige 

links: 

www.vik.be/ledenvoordelen: overzicht voordelen 

www.vik.be/korting: geeft korting op tijdschriften 

www.vik.be/ledenadvies: geeft advies op uw vragen 

www.vik.be/loopbaan: helpt bij loopbaanvragen 

www.vik.be/activiteiten: voor elk wat wils 

www.vik.be/jobaanbieding: uw eigen jobaanbieding 

www.vik.be/jobaanbiedingen: vacatures 

www.vik.be/vorming: levenslang leren 

www.vik.be/simulatie: salarissimulatie

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave 

van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw 

Lid van World Federation of Engineering 

Organisations (WFEO) van de UNESCO. 

Lid van de Unie van de Uitgevers van 

de Periodieke Pers (U.P.P.) 

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER 

Ing. Bart Demol MSc, 

Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem 

HOOFDREDACTEUR 

Ing. Noël Lagast MSc 

EINDREDACTIE 

Luc Vander Elst 

REDACTIERAAD 

Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc 

Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc 

Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc 

Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc 

REDACTIESECRETARIAAT 

Francine Demaret 

SECRETARIAAT VIK 

Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem 

Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 

Website: www.vik.be - e-mail: ing@vik.be 

Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur 

Voor advertentieruimte of redactionele bijdragen: 

mail naar redactie@vik.be. 

LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN 

rek.nr.: 406-0098501-56 

€ 62,00 

voor technisch en industrieel ingenieurs, 

die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; 

voor geassocieerde leden 

€ 34,00 

voor hen, die 3 jaar of minder dan 

drie jaar gediplomeerd zijn; 

voor een samenwonend lid; 

voor gepensioneerden 

€ 17,00 

voor studenten-industrieel ingenieur 

€ 79,00 

voor leden woonachtig in het buitenland 

€ 750,00 

voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. 

met meer dan 250 werknemers 

€ 375,00 

voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. 

met minder dan 250 werknemers 

DRUKKERIJ & LAY-OUT 

Drukkerij SLEURS nv, Overpelt 

Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95 

Voor de ondertekende artikels zijn alleen 

de auteurs aansprakelijk. 

COVER 

Bart De Schutter © VUB – Bernadette MERGAERTS 

Commentaar 

Representativiteit 

werpt vruchten af 

De Vlaamse Ingenieurskamer dient al meer dan 40 jaar de belangen van haar 

leden. 

De VIK bruist nog steeds in al haar geledingen, jong en oud, afdelingen, centra, 

studiegroepen, … Dit magazine toont vandaag opnieuw het resultaat van de 

onbaatzuchtige inzet van honderden vrijwilligers. 

De VIK informeert haar leden via het ledenmagazine I-mag, het vakblad ITM - 

Industrie Technisch Management, de website, de nieuwsbrieven, … 

De VIK verdedigt ook al die jaren de belangen van de ingenieurs in Vlaanderen. 

VIK geeft een antwoord op vragen i.v.m. hun diploma, arbeidsomstandigheden, 

wedden, … 

De VIK weegt op de besluitvorming van de overheid om zo de collectieve 

belangen van haar leden te behartigen. Met ons netwerk bereiken we ruim 20.000 

actieve industrieel ingenieurs. Door die representativiteit en de vele vrijwilligers 

die de dossiers opvolgen boeken we succes. Mede dankzij VIK integreert onze 

opleiding straks in de universiteit. Voor de zomer is de principiële beslissing 

genomen in de ministerraad. De VIK zal nu nauwlettend toezien op de uitvoering 

van die beslissing. 

De VIK ontmoet haar leden en medewerkers op verschillende netwerking 

events, ook op sociaal en cultureel vlak, … 

VIK Vorming combineert een stevige ervaring in permanente vorming met een 

voortdurend inspelen op actuele noden. Het vormingsaanbod staat open voor 

iedereen, dus ook voor niet-ingenieurs. 

De VIK is representatief en moet het als vereniging vooral van haar leden hebben. 

Uw – blijvend - lidmaatschap is daarom van groot belang voor de VIK, voor 

het statuut van de industrieel ingenieur in Vlaanderen en voor uw eigen professionele 

status. Schrijf daarom vandaag nog uw ledenbijdrage voor 2011 over en verzeker 

zo de blijvende representativiteit van de Vlaamse Ingenieurskamer in de 

toekomst. 

OPROEP aan de jonge collega’s 

Ing. Paul BERTELS MSc 

Gedelegeerd bestuurder 

Je staat nog aan het begin van je ingenieurscarrière: een horizon van 

meer dan 40 jaar met ups en downs. Verzeker jezelf daarom van de steun, 

de knowhow, de ervaring en het advies van een sterke, representatieve 

ingenieursvereniging: maak werk van je VIK-lidmaatschap en ontdek er 

de talrijke voordelen van! 

Gebruik de knowhow en de steun van een uitgebreid en competent 

ingenieursnetwerk om daarmee een succesvolle loopbaan uit te bouwen. 

Samen weten en kunnen we meer! Gebruik je lidmaatschap actief om voor 

jezelf, je directe omgeving en de maatschappij meer welstand te creëren! 

Tot binnenkort. 

3 I-mag december 2010

Inhoud 

I-mag december 2010 

Commentaar 

Representativiteit werpt vruchten af ................. 03 

Inhoudstafel 

......................................... 04 

Navitell brengt verhalen naar smartphone en iPhone 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05 

CropDesign: evoluties inzake genetische modificatie 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 

Het verschil tussen de fietsen van Stybar en Boonen 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 

KI: drie miljard zaadcellen is optimale dosis 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 

Renotec renoveert en restaureert historische gebouwen 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 

Muziek op maat als business: Aristo Music 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 

Modern Times 

Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 

In de kijker: Tiende ingenieurshappening 

Afdeling Zuid-West-Vlaanderen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 

Nieuws van de afdelingen 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 

Puzzelaar 98: De revolutionaire driehoek – correctie 

Denken & doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 

Vlaams ingenieur vernieuwt Afrikaanse ziekenhuizen 

Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 

Kim Kiekens wint ‘young researcher award’ in Japan 

Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 

UAB is kleine, maar kwalitatief sterke associatie 

Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 

23.000 euro om onderzoek en innovatie aan te moedigen 

Netwerk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 

Nieuws van de studiegroepen 

VIK Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 

Effectief leidinggeven, coachen, teammanagement 

VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 

Moderne smeertechnieken 


Industriële koeltechniek 


Bekistingen en zichtbeton 


Cursusoverzicht 


4

technologie 

Elk verhaal digitaal 

Navitell brengt verhalen 

naar smartphone en iPhone 

LUMMEN. Eén van de paradepaardjes van Navitell, 

een bedrijf gespecialiseerd in digitale storytelling, 

was ongetwijfeld de virtuele rondleiding op de site 

van Expo ’58. Ouders en kinderen kregen een ‘storyteller’, 

een soort draagbare pc, in handen, een koptelefoon 

op het hoofd en zo konden ze een parkoers 

van tweeënhalf uur afleggen met klank en 

beeld. Pittig detail: de kinderen kregen een ander 

soort verhaal te horen en te zien. De ‘stories’ 

waren op hun maat gesneden. 

Zo weten we meteen wat de digitale storytelling van 

Navitell inhoudt: CEO Isabelle Maenhout bedenkt 

het kader, het format van de verhalen en CTO Ing. 

Luc Buntinx MSc voorziet ze op een redelijk spectaculaire 

manier van klank, beeld én automatische 

aansturing via satellieten. Ook de virtuele rondleidingen 

in onze vijf kunststeden zijn ontsproten 

aan hun brein. Intussen is de tijd van de draagbare 

storyteller van Expo ’58 al lang geschiedenis. 

Navitell brengt nu de verhalen direct op uw 

smart- of iPhone, zelfs op uw mp3-speler, als 

het moet. Sterker nog: Navitell is een van de 

weinige Belgische bedrijven die mobiele 

reclame-inkomsten zoekt en aanboort. 

“Als we in België niet ontwaken, gaan alle 

mobiele inkomsten uit reclame naar het buitenland”, 

zegt Luc Buntinx (48), die in 1986 

afstudeerde als industrieel ingenieur automatisering. 

In 1987 volgde hij nog een specialisatie chipdesign, 

beide aan de toenmalige IHRH (nu XIOS) in Hasselt. Hij 

doorliep een vijftal jobs waarbij hij zijn fascinatie voor 

draadloze netwerken kon uitleven. Constante daarbij was: 

bied je klanten ook een goede service aan én zoek nieuwe 

toepassingen voor bestaande technologieën. Het verhaal 

van Navitell begint in 2005. 

Luc Buntinx: “Toen werkte ik bij het Hasseltse iCity, het 

testplatform voor mobiele digitale diensten in een stedelijke 

omgeving. Isabelle Maenhout van Toerisme Limburg werd 

er aangeworven als marketingmanager. Ze had al iets heel 

knap bedacht: ze liet Telindus een apparaatje ontwikkelen, 

dat je kon huren bij de toeristische dienst: de ‘storyteller’ of 

verhalenfluisteraar. Via de koptelefoon kreeg je niet alleen 

verhalen te horen over je route, maar je werd ook echt 

gestuurd: ga hier naar links, let op aan dit kruispunt. Mijn 

collega’s en ik kregen van Isabelle de vraag wat wij van dat 

toestel vonden. Ik vond haar idee om verhalen te koppelen 

Wandelen 

met de ‘Storyteller’ in Beringen. 

TECHNOLOGIE 

aan technologie schitterend, maar het apparaat was technisch niet 

goed. Er was niet aan backoffice, service, upgrading of onderhoud 

gedacht. Bij iCity zag Isabelle pas hoe ver de technische mogelijkheden 

van haar oorspronkelijk idee konden reiken. We vonden elkaar en 

na drie maanden vertrok zij om in maart 2005 samen met mij Navitell 

uit de grond te stampen. Ikzelf bleef contractueel nog tot 2008 bij iCity 

in dienst.” 

U vormt met haar de perfecte combinatie: inhoud vindt vorm of 

anders gezegd: storyteller meets engineer? 

“Uit internationaal onderzoek naar innovaties was gebleken dat we 

een product hadden dat nergens ter wereld bestond. Isabelle had een 

achtergrond in de opera- en filmwereld, was producer, scenarist, had 

voor BBC en Imagination in Motion gewerkt. Zij is de bezielster, for- 


CTO Ing. Luc Buntinx MSc 

“ Toeristische diensten verhuurden ‘storytellers’ of verhalenfluisteraars: 

via de koptelefoon kreeg je verhalen over je route, 

maar je werd ook echt gestuurd: ga hier naar links, let op aan 

dit kruispunt.” 

matbedenker, ik ben de ingenieur. We vonden 

drie investeerders: het telecombedrijf 

Essec, het softwarebedrijf FKS en contentspecialist 

Gil Knevels. Begin 2006 

waren we vertrokken.” 

Het Expo ’58-project heeft uw bedrijf 

meteen op de kaart gezet? 

“Klopt. Je kreeg een parkoers van meer 

dan twee uur voorgeschoteld waarbij je 

rondgeleid werd op de voormalige site: 

Oud België, het Frans en Russisch paviljoen, 

noem maar op. Je kreeg beelden, 


verhalen, muziek te horen en te zien. 

Kortom: je werd letterlijk ondergedompeld 

in de sfeer van 1958. We noemen het 

‘killer content’. De kinderen kregen hetzelfde 

verhaal te horen als de ouders, 

maar verteld op kindermaat verteld en 

met een verrassing achter elke hoek. In 

het Expo ’58-project zat ook al een van 

onze businessmodellen. We zijn naar de 

VRT en de RTBf gestapt en hebben hun 

ervan overtuigd om de inhoud die in hun 

kelders lag, op onze apparaten te zetten – 

uiteraard gekoppeld aan boeiende 

authentieke verhalen, in vijf talen zelfs. 

6 

Die StoryTeller-toestellen waren gratis 

naar aanleiding van de verjaardag van 50 

jaar Atomium, maar bij andere klanten 

werden ze verhuurd en brachten ze geld 

op. Zodra diezelfde verhalen ontsloten 

worden via het platform StoryNations, 

kunnen ze voor alle betrokken partijen – 

en voor de betrokken archiefleveranciers 

– geld opbrengen.” 

Inmiddels heeft Navitell technologisch 

nog enkele stappen verder gezet? 

“We hebben de StoryTellers verkocht van 

2005 tot 2008, maar we hadden al snel door 

dat ze te duur waren. Duizend euro voor 

een apparaat en de toeristische diensten 

verhuurden ze voor amper een paar euro. 

Bovendien waren ze onderhevig aan slijtage. 

Vooral de batterijen leden daaronder. 

We hebben dus zitten broeden op een 

plan om onze inhoud naar de apparaten 

van de mensen zelf te brengen. Maar dat 

kostte behoorlijk wat investeringen. 

Binnen Navitell waren er twee strekkingen: 

de drie oorspronkelijke investeerders 

waren eerder gewonnen voor het idee om 

voort te doen, zoals we bezig waren: van 

stad naar stad gaan en ons product verkopen. 

Maar Isabelle en ik waren er toen al 

van overtuigd dat tegen pakweg 2010-2012 

de meeste mensen een iPhone of smartphone 

zouden hebben. We hebben de drie 

aandeelhouders uitgekocht en zijn op 

zoek gegaan naar nieuwe investeerders. 

Dat heeft meer dan anderhalf jaar 

geduurd.” 

Waarom heeft dat zoveel tijd in beslag 

genomen? 

“De onderhandelingen met de FPIM, de 

Federale Participatie- en Investeerders - 

maatschappij, een overheidsinstelling, 

schoten goed op. Op 15 september 2008 

kregen we groen licht en ’s avonds hoor ik 

op het nieuws dat de Lehman Brothers 

failliet waren. Ik maakte niet meteen de 

koppeling naar de FPIM, maar de volgende 

maanden heb ik het wel geweten. Wat 

voor 15 september een gegeven was, 

moesten we plotseling gaan verdedigen. 

Want inderdaad, zowat alle overheidsbedrijven 

begonnen new-diligence-onderzoeken 

door te voeren, waarbij alles wat 

met investeringen te maken had, binnenstebuiten 

werd gekeerd. Ook de FPIM 

deed dat: we moesten de maatschappelijke 

waarde van onze realisaties aantonen, 

ik heb drie maanden lang met advocaten 

en kantoren als Ernst & Young onderhandeld. 

Uiteindelijk is op 18 december één 

minuut voor middernacht – de deadline – 

de laatste handtekening gezet. FPIM

heeft nu ongeveer vijftien procent van de 

aandelen in handen, Isabelle en ik hebben 

de rest, aangevuld met twee van de oorspronkelijke 

aandeelhouders als minderheidsaandeelhouders.” 

Hebt u geen privékapitaal kunnen 

strikken? 

“Neen. Tot 15 september wees alles erop 

dat de eindgebruiker bereid was om te 

betalen voor digitale diensten. Daar gingen 

we ook van uit en daarom hadden we 

een strategie van ‘B to C’ opgezet: business 

to consumer. Na 15 september is de 

wereld veranderd, zeker inzake financiële 

perceptie. Niemand had nog centen. Privé 

noch consument waren bereid te betalen. 

Alleen de overheid, de toeristische diensten 

bijvoorbeeld, hadden nog budgetten 

die het jaar voordien waren goedgekeurd. 

En zo zijn we overgeschakeld op een ‘B to 

B’-strategie: business to business.” 

Navitell liet het niet aan het hart komen. 

U hebt de technologie voort 

uitgebouwd? 

“Als we onze content volgens plan op de 

apparaten van de mensen zelf konden 

overbrengen, dan daalden onze kosten 

drastisch. We hoeven zelf geen apparaat 

meer te leveren en de gebruiker kent de 

technologie van zijn eigen iPhone of mp3speler 

als geen ander. Nog een pluspunt: 

de toeristische diensten hoeven geen 

apparaten meer uit te lenen, op te laden, 

en zo meer. Het is dan ook onze filosofie 

geworden om een verhaal op zoveel 

mogelijk mobiele apparaten te kunnen 

ontsluiten. We kunnen nu verhalen brengen 

die ‘location based’ zijn. Je kunt 

downloaden van het internet op je gsm, 

maar dan moet je je daarop voorbereiden. 

Begin 2009 zijn we dan begonnen met de 

tweede versie van ons platform. We wilden 

het mogelijk maken dat de mensen 

onvoorbereid ter plekke onze verhalen 

kunnen beleven. Door een eenvoudige 

ingreep krijg je het verhaal ook op je 

mobiele telefoon. Neem de landing van de 

geallieerden in Normandië: je krijgt de 

verhalen, de beelden en het geluid van 

hoe soldaten langs de kustlijn op je toekomen 

op je eigen gsm. Dat is pure beleving, 

kippenvel zelfs, en dat allemaal zonder 

een apparaat te moeten huren. Midden 

2010 was ons platform StoryNations 2.0 

klaar.” 

Hoe gebruiksvriendelijk is het? 

“De gebruiker kan mobiel surfen naar ons 

platform, maar dan moet hij nog een 

TECHNOLOGIE 

“ Als we onze content volgens plan op de apparaten van de mensen 

zelf konden overbrengen, dan zouden onze kosten drastisch dalen.” 

www-adres intikken, dat vonden we niet 

handig. De mensen moeten dat ‘oneclick-away’ 

kunnen doen, zonder al te veel 

moeite. Je kunt trachten alle mogelijke 

bestaande apparaten te ondersteunen en 

er toepassingen voor bedenken. Dan zijn 

we als klein bedrijf tien jaar bezig en dan 

nog: elke week komt er een apparaat bij. 

We moesten dus iets anders bedenken. 

En zo zijn we bij de ‘quick response code’ 

terechtgekomen. Ze bestaat al sinds 1994 

en wordt gebruikt in de automatisering. 

Die bestaande technologie hebben we 

een nieuwe functie gegeven. Het enige 

wat de gebruiker eenmalig moet doen, is 

gratis een ‘quick reader’ van het internet 

op zijn mobiele telefoon downloaden. 

Zodra dat gebeurd is, neem ik mijn gsm, ik 

richt de camera op de code die wij ergens 

hebben aangebracht en de toepassing 

start automatisch. De verhalen komen 

kant-en-klaar op je gsm. En we gaan nog 

een stap verder. We geven de mogelijkheid 

aan derden om verhalen aan te passen 

of toe te voegen. Met het oog daarop 

heeft het Agentschap voor Innovatie door 

Wetenschap en Technologie (IWT) ons 

project van de storybuilder goedgekeurd 


Navitell: waar ingenieurs thuis zijn 

voor een bedrag van ongeveer 117.000 

euro. Na een kleine technologische 

ingreep kun je als gebruiker dus tegen het 

einde van dit jaar een verhaal toevoegen 

of aanpassen.” 

Hoe gaat u mijn versie of deel van het 

verhaal controleren? 

“Wij zijn inderdaad YouTube niet. Wat je 

instuurt aan verhalen, beeld of klank, 

wordt gecontroleerd door een panel van 

juryleden die het oorspronkelijk verhaal 

gemaakt hebben. Vindt de jury je verhaal 

goed genoeg, dan wordt het in zijn geheel 

opgenomen en gaat de auteur ook geld 

verdienen op de downloads. Zo koppelen 

we een maatschappelijke meerwaarde 

aan onze producten en maken we deel uit 

van een nieuwe manier van kennisontwikkeling. 

Is je verhaal niet zo geschikt, dan 

krijg je wel het recht om met een extra 

code je verhaal te versturen naar vrienden 

en kennissen die het dan via Twitter of 

Facebook binnenkrijgen.” 

Het groot woord is gevallen: u zei al dat 

de consument niet bereid is te betalen. 

Hoe maakt u als bedrijf dan winst? 

“In het platform zijn betalingsmiddelen 

als PayPal, overschrijvingen of sms opgenomen, 

als de gebruiker voor iets extra wil 

betalen. En we voegen advertenties toe. 

Je volgt bijvoorbeeld een toeristisch traject. 

Op dat traject kan bijvoorbeeld een 

hotel liggen dat adverteert op het platform. 

Zo creëren we een nieuwe economische 

realiteit. Dat zat in ons businessplan 

van 2007 als derde stap: we ontsluiten verhalen, 

we laten de mensen verhalen 

maken én we voegen advertenties toe.” 

Tegen eind 2010 zal Navitell een 

belangrijke technologische kaap gerond 

hebben. Bent u al bezig met de volgende 

stap? 

TECHNOLOGIE 

Navitell stelt zes mensen tewerk. Drie van hen zijn industrieel ingenieur van 

opleiding. 

Ing. Michel Beausaert MSc is lead developer en staat in voor de software. Hij 

begeleidt alle updates en wijzigingen. Hij studeerde elektronica, specialisatie 

chipdesign, aan de IHRH (Industriële Hogeschool van het Rijk Hasselt, nu XIOS). 

Ing. Sylvie Karpez MSc studeerde bouwkunde, ook aan de IHRH. Ze is lead projectmanager 

en begeleidt alle verhalen/klanten van begin tot einde. 

CTO Ing. Luc Buntinx MSc (48) is afgestudeerd in 1986 als industrieel ingenieur 

elektronica, finalisatie automatisering en chipdesign (1987), beide aan de IHRH. 

WVB 

“Onze volgende optie is ‘technologisch 

augmented of virtual reality’ te creëren. Je 

zit gezellig op een terrasje en plots vraag 

je je af: wat zou hier in de buurt te doen 

zijn? Je kijkt via de camera van je gsm 

naar je omgeving en je ziet: daar ligt een 

verhaal en je laat het starten. Ook hier 

werken we met de bestaande layertechnologie 

die ons in staat moet stellen om dat 

binnenkort te verwezenlijken.” 

Tot slot: u waarschuwt er geregeld voor 

dat we in België wat achteropraken in 

het genereren van inkomsten uit mobiele 

reclame. 

“In Nederland zijn er naar schatting 66.000 

e-commerce-bedrijven, in België hooguit 

5.000. Als we niet oppassen, gaan alle 

inkomsten naar het buitenland. Hoe ik 

probeer inkomsten hier te houden? We 

zijn tegen 2014 een project aan het uitwerken 

rond de Eerste Wereldoorlog. Dan is 

het honderd jaar geleden dat het eerste 

schot werd gelost, nota bene met een 

Belgisch FN-wapen. We hebben alle ste- 

Storytelling proberen? 

den en gemeenten aangeschreven en 

gevraagd of ze willen meedoen, kortom 

we hebben een offerte gemaakt. Via onze 

research hebben we in kaart gebracht 

waar er in elke stad en gemeente is 

gebombardeerd en hoeveel slachtoffers 

er zijn gevallen. Ook met het Leger - 

museum in Brussel plannen we unieke 

afgeleiden. Wij bedenken de format en 

steden en gemeenten kunnen instappen. 

We willen letterlijk laten zien en horen 

wat er precies gebeurd is. Dat is het 

inhoudelijke deel. Waar zit dan het commerciële? 

In 2014 zullen massa’s toeristen 

in Zaventem landen om het begin van de 

Eerste Wereldoorlog te herdenken. 

Vergeet niet dat vele Engelse, Duitse en 

Canadese soldatenslachtoffers hier op de 

militaire kerkhoven begraven liggen. 

Willen we dat de toeristen hier één ding 

doen en dan Frankrijk gaan verkennen? Of 

willen we ze een of meerdere nachten hier 

houden? Verblijfstoerisme brengt meer op 

dan dagjestoerisme voor onze economie. 

We gaan met Navitell StoryNations een 

groot nationaal netwerk maken van toeristische 

verhalenroutes in het spoor van 

WO I, zo fijnmazig mogelijk wat Wallonië, 

het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en 

Vlaanderen betreft. Met als kers op de 

taart: Flanders Field. Zodat er voor vredestoeristen 

in België heel wat te beleven 

valt. Gedurende verschillende dagen.” 

www.navitell.com 

www.storynations.com 

www.iwt.be 

Tekst en foto’s: 

Wilfried VANDEN BOSSCHE 

Foto’s Beringen: DOTCH BVBA – 

Dominic VERHULST 

Je hebt een gsm nodig met een ingebouwde 

camera, die op internet kan en een browser heeft. 

Installeer een QR-codereader op je gsm: surf 

naar http://getreader.com op je mobiel toestel, of zoek 

op internet naar ‘QR code reader download’, 

gevolgd door je merk en type van toestel. 

Start de toepassing: kijk naar de QR-code op 

deze bladzijde met de lens van je gsm. 

Afhankelijk van de QR-readertoepassing ga je dadelijk naar de content of moet je 

nog eerst bevestigen. Je krijgt een filmpje over Navitell te zien. 

Voor mensen die geen smartphone hebben: ga naar deze URL: 

http://qr.storynations.com/20135. 

WVB 


technologie 

“Kansen voor duurzamere, 

minder vervuilende landbouw” 

Johan Cardoen, CEO van CropDesign, 

belicht recente evoluties inzake genetische modificatie 

GENT. Het agrobiotechbedrijf CropDesign begon in 1998 als een spin-off van 

het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en maakt sinds 2006 deel uit 

van BASF Plant Science. CropDesign doet research en ontwikkelt nieuwe 

technologieën om met specifieke genen enerzijds de productie van gewassen 

te verhogen en anderzijds het gebruik van water of meststoffen te verminderen. 

Het hart van CropDesign is de automatische serre waarin jaarlijks meer 

dan 140.000 rijstplanten op een zeer unieke manier op basis van digitale beeldvorming 

worden geanalyseerd. Moederbedrijf BASF Plant Science ontwikkelt 

de eigenschappen verder in andere landbouwgewassen, zoals maïs, soja, 

katoen en suikerbiet. 

CEO Johan Cardoen (Ph.D.) is best trots 

op wat hij en zijn team van bijna 110 medewerkers, 

van 17 verschillende nationaliteiten, 

verwezenlijken. 

“Het is de corebusiness van CropDesign 

om agronomische eigenschappen te leveren 

aan de wereldwijde commerciële 

zaadmarkten. Het doel daarbij is om de 

graanopbrengsten van maïs en rijst te verbeteren 

en te verhogen. Maïs is immers 's 

werelds belangrijkste gewas in termen 


van zaaizaadmarktwaarde. Het zaaizaad 

voor de rijstsector is vandaag weliswaar 

iets minder ontwikkeld, maar naar verwachting 

zal dat de komende jaren substantieel 

groeien. Bij CropDesign werkt 

een boeiende mix van wetenschappers en 

master- of bio-ingenieurs. Mensen met 

heel wat praktijkervaring inzake landbouw, 

terwijl zij ook de technologische 

kennis daarvan onder de knie hebben.” 

10 

De serres van CropDesign in Nevele met de proefgewassen. 

Walking plant system 

“Ons onderzoek spitst zich vooral toe op 

Japonica-rijst en niet zozeer op maïs. Dat 

doen we vanuit praktisch oogpunt, want 

maïsplanten nemen vier keer de oppervlakte 

van rijstplanten in. Onze serres 

bevinden zich in Nevele en beslaan nu al 

een oppervlakte van 3.000 m². Daarin 

wordt een tropische omgeving nagebootst 

met 80% luchtvochtigheid en afwisselend 

12 uur licht en 12 uur duisternis. Boven - 

dien is het moeilijker om genen in maïs in 

te brengen dan in rijst. Eerstgenoemde is 

ook een kruisbestuiver en dat veroorzaakt 

een niet-betrouwbare zaadopbrengst in 

serres.” 

“CropDesign heeft TraitMill ontwikkeld, 

een uniek platform voor toegepaste genomica. 

TraitMill bestaat uit eigen bioinformaticatools, 

high throughput-gentechnische 

systemen, efficiënte methoden 

voor planttransformatie en een unieke 

set-up voor geautomatiseerde hoge 

resolutie fenotypische evaluaties van de

gewasprestaties. In de serre hebben we 

het ‘walking plant system’ ontwikkeld: in 

een gotensysteem draaien de transgene 

rijstplanten rond op een lopende 

band. Elke plant heeft een unieke identiteit 

via barcode en RFID. Van ieder plantje 

worden de zaden geoogst. Een robot analyseert 

vervolgens het gewicht en de 

grootte van het zaad.” 

“Wij doen research naar de mogelijkheden 

voor grotere zaadopbrengst, minder 

wortelvorming, vergroting van de zaadgrootte, 

opbrengstverhoging, hogere 

droog tetolerantie, verbeterde en efficiëntere 

nutriënten, verhoogde tolerantie voor 

abiotische stress en het efficiëntere 

gebruik van stikstof. De ontwikkeling van 

dat innovatieve platform werd mede 

mogelijk gemaakt dankzij de steun van 

het ‘Instituut voor de Aanmoediging van 

Innovatie door Wetenschap en Techno - 

logie in Vlaanderen’ (IWT).” 

Belangrijkste gewas 

CropDesign heeft meerdere onderzoeksallianties 

op het gebied van plantengroei 

en opbrengstverhoging, onder andere met 

het Vlaams Instituut voor Biotechnologie 

(VIB), het Koreaanse Crop Functional 

Genomics Center, het Consejo Superior 

de Investigaciones Scientificas (CSIC) in 

Spanje en de Grains Research and 

Development Corporation (GRDC) in 

Australië. Sinds zijn ontstaan ging 

CropDesign ook verschillende zakelijke 

allianties aan met toonaangevende ondernemingen, 

zoals DuPont de Nemours en 

Henkel. 

TECHNOLOGIE 

“Wereldwijd is rijst hét gewas op het 

gebied van economisch belang (meer dan 

100 miljard USD) en productievolume 

(ongeveer 600 miljoen ton). Het neemt de 

op een na de grootste oppervlakte landbouwgrond 

voor zijn rekening (goed 150 

miljoen ha). Door de toenemende wereldbevolking 

stijgt de vraag naar rijst. Maar 

de huidige rijstproductie is ontoereikend. 

“De rijstindustrie wacht op nieuwe technologieën 

om de rijstproductie te verhogen 

en CropDesign wil die leveren. Onze 

onderneming heeft met succes een reeks 

veldproeven met rijstrassen ontwikkeld 

met eigen rendementverhogende transgenen. 

Zij staan in voor een double digit rendementsvoordeel 

ten opzichte van nietgemodificeerde 

planten. Na een zeer 

gestructureerd proces van productontwikkeling 

van verschillende rijstsoorten is 

ons bedrijf nu klaar voor de registratie en 

de daaropvolgende marktintroductie.” 

De agronomische eigenschappen die 

CropDesign ontwikkeld heeft, zijn gebaseerd 

op de transgenen, bestaande uit 

een zorgvuldig geselecteerd gen van 

meestal plantaardige oorsprong en onder 

controle van een bepaalde constitutieve 

of weefselspecifieke promotor. De transgenen 

kennen een betere zaadopbrengst, 

meer zaadgrootte of een combinatie van 

beide. 

Droogtestress 

“Veel gewassen lijden aanzienlijke 

opbrengstverliezen als gevolg van de 

groei onder suboptimale omstandigheden. 

Een van de belangrijkste oorzaken 

Gentechnologie 

Genetische modificatie is het door de 

mens gericht veranderen van de genen 

van een organisme. Het vormt een 

onderdeel van de gentechnologie. Het 

begrip genetische modificatie mag niet 

verward worden met het kruisen van 

Johan Cardoen, CEO van CropDesign 

gewassen of dieren. Een andere mogelijke 

betekenis gaat over genetische 

aanpassingen zonder uitsluitend gebruik te maken van het normale, natuurlijke 

voortplantingsproces van het organisme. Daarbij is sprake van verandering van een 

of meerdere genen in een cel. Ook de mens kan als een dergelijk product worden 

beschouwd; ons erfelijk materiaal bestaat immers voor meer dan de helft uit DNA 

van andere bronnen, zoals bacteriën, virussen, schimmels, planten en andere dieren. 

Hoewel dat via natuurlijke weg gebeurt, is het toch vergelijkbaar met genetische 

modificatie. Organismen die genetisch gemodificeerd zijn, worden GGO 

(genetisch gemodificeerd organisme) of GMO (genetically modified organism) 

genoemd. Tegen woordig spreekt men ook over het begrip ‘transgeen organisme’. 

WP 

van verminderde opbrengst is droogte - 

stress. Het belang van droogtestress zal 

naar verwachting toenemen in de toekomst, 

als de druk stijgt om watergebruik 

te verminderen in de landbouw. Crop - 

Design heeft een reeks van transgenen 

ontwikkeld die de tolerantie van de planten 

tegen droogtestress, verbeteren.” 

“Momenteel onderzoeken we, in samenwerking 

met verschillende universiteiten, 

hoe we onze innovatieve screens meer 

voorspelbaar kunnen maken voor de veldsituatie. 

80 % zou heel beloftevol zijn. In 

2012 brengt Monsanto de eerste mais met 

droogtetolerantie op de markt in de VS, 

zodat met minder water toch een grotere 

opbrengst kan worden verkregen. Het zusterbedrijf 

Metanomics in Berlijn is heel 

performant op het vlak van metabolieten 

en de diagnostische toepassing daarvan 

bij mensen. Als we een correlatie kunnen 

vinden tussen veldgewassen en hun 

metabolietenprofiel, zou dat baanbrekend 

zijn.” 

Ambigue situatie 

“De overheid heeft initiatieven genomen 

om ons onderzoek mogelijk te maken, 

maar nagelaten om een transparant kader 

te creëren, waardoor producten op de 

markt gebracht kunnen worden. Een ambigue 

situatie. In België stond men in het 

begin van de jaren ’90 positief tegenover 

genetisch gewijzigde gewassen, omdat 

men begreep dat dit de volksgezondheid 

en het milieu ten goede zou komen. Maar 

halfweg dat decennium was er plots een 

omslagpunt door voedselcrisissen, zoals 

dioxines, dolle koeien, enz. Daardoor ontstond 

een grote terughoudendheid, die 

evenwel niet gold voor de geneesmiddelenindustrie.” 

“Ik stel ook vast dat de beslissingen op 

Europees niveau erg gepolitiseerd zijn. 

De toenemende vleesconsumptie in Azië 

vereist veel meer graangewassen. Maar 

door de houding die Europa aanneemt 

sluiten wij mogelijk landen uit die behoefte 

hebben aan gewijzigde gewassen. De 

beslissingen op dat vlak gaan dus verder 

dan de landsgrenzen van Europa.” 

“De nieuwe technologieën die wij willen 

toepassen zijn niet zaligmakend”, besluit 

Cardoen, “maar zij kunnen wel bijdragen 

tot een meer duurzame, meer productieve 

en minder vervuilende landbouw.” 

Tekst: Wouter PEETERS 

Foto’s: CROPDESIGN en 

Wouter PEETERS 


technologie 

Het verschil tussen 

Stybar en Boonen Waarin verschilt een racefiets van een 

cyclocrossfiets of een mountainbike? 

PAAL. De cyclocross lokt in het nieuwe seizoen meer kijkers dan ooit. 

Wekelijks trekken massa’s kijkers naar de cross. En u gaat niet alleen passief 

kijken: op zondagochtend ruilt u zelf uw zomerse racefiets voor de mountainbike 

en trekt u massaal veld of bos in. In de derde aflevering van de reeks 

“Sport en Technologie” gaat I-mag op zoek naar de fundamentele verschillen 

tussen een racefiets enerzijds en een cyclocrossfiets of een mountainbike 

anderzijds. 

Wie in Vlaanderen een fietsmerk zoekt dat 

zich volledig op competitiefietsen richt, 

komt in Paal-Beringen uit bij Ridley Bikes. 

Het bedrijf van general manager Jochim 

Aerts (39) is Benelux-marktleider bij de 

cyclocrossfietsen en een van onze topmerken 

bij de racefietsen. Onder meer 

wereldkampioen cyclocross Zdenek 

Stybar rijdt met een Ridley crossfiets. 

Is er een verschil in het gebruikte 

materiaal tussen de fietstypes? 

Jochim Aerts: “Neen, dezelfde materialen 

komen bij alle fietstypes terug. Staal is zo 

goed als uit de markt wegens te zwaar. De 

verschillende gradaties aluminium 

gebruiken we vooral voor de consumentenmarkt, 

omdat dat prijsvriendelijker is 

dan carbon. Dat gebruiken we in hoofdzaak 

voor de high-end-competitiefietsen, 

zowel voor de racefietsen als voor de 

cross- en de mountainbikes.” 

Wat is dan het belangrijkste verschil? 

“De geometrie van de fiets. Er is een verschillende 

geometrie voor verschillende 


Jochim Aerts, general manager bij Ridley Bikes. 

doeleinden. Dat is het allerbelangrijkste 

aan een fiets: met een foute geometrie 

stuurt die fiets niet goed, voelt hij fout 

aan, ‘bolt’ hij niet. De geometrie is het 

geheel van de verhoudingen van alle elementen 

van de fiets: de stuurhoeken, de 

afstanden tussen de wielen, de hoogte 

van het balhoofd (dat uw stuurvork doet 

draaien), enzovoort.” 

“Ik heb in mijn beginjaren een tijd gewerkt 

als framebouwer voor de Nederlandse 

divisie van Bioracer, dat gespecialiseerd 

was in maatwerk op de geometrie van een 

renner: alles werd op maat gemaakt voor 

de renner. Daar heb ik de details geleerd 

van de geometrie van een fiets en op die 

kennis bouwen we nu al jaren verder om 

onze productontwikkeling te ondersteunen.” 

Worden fietsen nog altijd op maat 

gemaakt? 

“Dat maatwerkprincipe is ondertussen 

ook al wat achterhaald: dankzij de database 

van bikefitting.com – de vroegere 

Nederlandse divisie van Bioracer – waarin 

de meetgegevens van vijftien jaar meten 

12 

en analyseren verwerkt zijn, hebben we 

een zesmaten sloping geometrie ontwikkeld. 

Die range levert met aanpassingen 

van zadelhoogte en stuurpen voor 95% van 

de mensen een zo goed als perfecte fietsgeometrie 

op. Alleen voor high-end-klanten 

met uitzonderlijke lichaamsverhoudingen 

maken we nog een speciale fiets 

op maat, zoals vorig jaar nog voor Felipe 

Pozzato van Katusha: die heeft heel korte 

benen, een lang bovenlijf, superlange 

armen en een rug zo flexibel als een slang. 

Hij wil heel laag en lang op de fiets zitten. 

Zijn lichaamsprofiel valt niet te vatten in 

de range van modellen die we standaard 

hebben. Maar al zijn ploegmaten reden 

met een van onze standaardmaten.” 

Waarom is een racefiets anders dan een 

crossfiets of een mountainbike? 

“Een racefiets is op snelheid gericht, 

heeft dunne bandjes, moet zo aerodynamisch 

mogelijk zijn. Een mountainbike 

heeft kleinere, maar dikkere wielen. Dat 

maakt hem wendbaarder, maar zijn geometrie 

is veel minder agressief. Zo’n fiets 

is heel ‘vergeeflijk’: je kunt er gemakkelijk 

mee manoeuvreren zonder over kop te 

gaan bij de minste stuurfout in een afdaling.” 

“Cyclocross leunt qua geometrie heel 

dicht aan bij de racefiets, omdat ook daar 

de wedstrijden steeds sneller worden. 

Vroeger trokken de producenten de trap - 

as van een crossfiets veel hoger dan bij 

een racefiets, omdat de crosser door de 

modder moet fietsen, over balkjes moet 

springen, niveauverschillen moet nemen 

en toch nog altijd moet kunnen rondtrappen 

zonder de grond of een obstakel te 

raken. Ondertussen staat die trapas nog 

alleen hoger bij de mountainbikes. De 

trap as van een crossfiets staat nog maximaal 

een centimeter hoger dan die van 

een racefiets en van dat verschil zit dan 

nog een groot deel in de banddikte.” 

Een crossfiets krijgt natuurlijk veel 

modder te verwerken? 

“We laten meer ruimte om de modder 

rond het wiel weg te laten: we zetten de 

voorvork breder, maken de liggende achtervork 

heel ruim, zodat het wiel zo lang

mogelijk kan blijven draaien. Daarnaast 

zijn onze voor- en onze staande achtervork 

smaller, zodat de modder minder 

plaats heeft en er dus makkelijker 

afdruipt. Dat zal geen kilo modder verschillen, 

maar alle beetjes helpen.” 

“Er zijn enkele zekerheden: de banden 

gooien de modder vooruit en een breed 

vlak vangt meer modder op dan een smal 

vlak. Dus hebben wij boven de wielen een 

smaller element gestoken, waarop veel 

minder modder blijft hangen. We zijn 

bovendien heel ver gevorderd om met een 

soort nanotechnologie in het lakwerk op 

de markt te komen: iets dat het water en 

de modder afstoot. Vergelijk het een beetje 

met de voorruit van je auto, als je net de 

carwash verlaat: dan schuiven de regendruppels 

van je voorruit af. Topcrossers en 

hun mecaniciens smeren de fiets vlak 

voor de koers extra in met die boenwassen 

om dat effect te versterken.” 

“Ook onderscheiden we ons doordat de 

rem- en de schakelkabels op onze crossfietsen 

een geheel zijn. Andere merken 

hebben vaak een overgang naar een of 

twee buitengenen, waardoor er meer 

water en modder op die overgangspunten 

blijft hangen. Wij werkten die verbindingspunten 

weg.” 

Wat was de belangrijkste evolutie in de 

sector sinds jaren? 

“De introductie van het ‘sloping frame’, 

de gebogen of hellende bovenbuis. Dat is 

begonnen bij de mountainbikes en Giant 

is ermee overgestapt van de mountainbike 

naar de racefiets. Ondertussen zijn alle 

Jong bedrijf 

Ridley Bikes is een relatief jong bedrijf 

met een kleine 50 werknemers op zijn site 

in Paal-Beringen. Het heeft één burgerlijk 

ingenieur aerodynamica luchtvaart in 

dienst en één productontwikkelaar van het 

niveau industrieel ingenieur. Daarnaast 

werken twee ingenieurs freelance mee 

aan de productontwikkeling. Een van hen 

is 3D-ontwerper en specialist in stressanalyses. 

Een voltijds ingenieur in Taiwan 

doet de kwaliteitscontroles van de 

Chinese fabricage. Verder heeft Ridley 

een eigen grafisch ontwerper in dienst en 

voltijdse verkoopsmensen in Seattle 

(VS), Italië, Frankrijk, Spanje en binnenkort 

ook in Zweden. Tot slot zet Ridley een 

groepje werknemers van een beschermende 

werkplaats in bij de voorbereiding 

van de montageafdeling. 

DVE 

frames sloping. Een zadel twee of drie 

centimeter lager zetten, maakt geen verschil 

meer. Vroeger had je allemaal horizontale 

frames en als je toen een zadel 

moest hoger of lager zetten, kon je niet 

meer weg met je balhoofdlengte. Toen had 

je fietsen waar het zadel tien centimeter 

boven de bovenbuis uitstak. Dat was niet 

alleen lelijk, de fiets werd ook zo slap als 

een vod. De driehoek van het frame werd 

te groot. Hoe kleiner de driehoek, hoe 

sterker het frame.” 

Waar worden jullie fietsframes 

geproduceerd? 

TECHNOLOGIE 

“ Elke vier jaar moet je iets 

revolutionair nieuw op de 

markt brengen” 

“Al onze frames worden in China 

gemaakt. Negentig procent van de productie 

van de high-end-racefiets zit in 

China, de overige tien procent is made in 

Italy. Dat is zo voor alle producenten, 

maar het verschil zit in de productontwikkeling, 

de engineering. Wij proberen daarin 

een koploper te zijn. Voor de aerodynamica 

werken wij heel nauw samen met het 

Von Karnen-instituut in Sint-Genesius- 

Rode, het grootste windtunnel- en aerodynamica-instituut 

van België. We krijgen 

daar een enthousiaste ondersteuning 

voor onze ontwikkelingstests. Onder tus - 

sen zijn we zelf een windtunnel aan het 

bouwen in onze nieuwe bedrijfsgebouwen.” 

Ridley is competitie 

“Als wereldspeler zijn wij peanuts”, relativeert 

Jochim Aerts. “Vorig jaar hebben wij 27.000 

fietsen gemaakt, een topspeler als Giant maakt 

er meer dan 6 miljoen. Over een jaar of drie, vier 

moeten we onze productie kunnen opdrijven tot 

50.000 eenheden.” 

“In vergelijking met de typische competitiemerken 

als Colnago, Pinarello of Merckx zijn 

we wel bij de grootste spelers op de markt. 

Binnen de Benelux zijn we zeker marktleider bij 

de crossfiets. In het segment van de racefietsen 

behoren we zeker tot de toppers.” 

“Ridley Bikes moet altijd voor competitie 

staan. Ik wil geen kinderfiets of stadsfiets 

maken met de reputatie van een Ridley. Als we 

later andere fietsen zullen maken, zal dat een 

andere divisie zijn, met andere leiders en andere 

ingenieurs, maar altijd moet topinnovatie 

vooropstaan.” 

DVE 

“Daarnaast onderhouden we contacten 

met toplui van hoogtechnologische bedrijven 

in onze denktanks. Hun input is van 

groot belang in onze productontwikkeling.” 

Hoe beginnen jullie aan zo’n nieuwe 

ontwikkeling? 

“Met een ‘wish list’: wat willen we? De 

drie belangrijkste factoren van een fiets 

zijn de sterkte, de stijfheid en de aerodynamica. 

Dan moet je de doelstelling bepalen: 

wil je de snelste fiets maken of de 

meest aerodynamische of wil je een 

bepaalde prijspunt halen binnen een 

bepaalde categorie? Dat bepaalt je materiaalkeuze 

en dan doe je marktonderzoek. 

Welk product beogen we, wat doet de concurrentie 

goed, welke onderdelen kunnen 

we gebruiken of juist niet gebruiken? Hoe 

kunnen we een beter product positioneren? 

En dan begint de samenwerking met 

sales, marketing, de denktanks en de dealers.” 

“Top high end doen we geen toezeggingen. 

Daar doen we alleen engineering met 

het oog op maximale performance. De 

kostprijs telt niet mee. De topwielrenners 

en –crossers zijn alleen geïnteresseerd in 

het beste van het beste. Dat doen we 

helemaal op ons eigen gevoel. En tot hiertoe 

lukt dat aardig.” 

www.ridley-bikes.com 

Tekst: Dirk VANDER ELST 

Foto’s: Dirk VANDER ELST 

en RIDLEY BIKES 

3 jaar ontwikkeling 

“Bij de gepassioneerde fietsfanaten 

staat Ridley al langer bekend als een 

topinnovatiebedrijf. De levenscyclus 

van een ontwikkeling is drie à vier 

jaar en nadien moeten we iets totaal 

nieuws op de markt brengen. Iets 

echt grondig nieuw maken, is onze 

drijfveer. Zo hebben we al twee revolutionaire 

ontwikkelingen op onze 

naam staan. Een van onze andere ontwikkelingen, 

het oversized balhoofd, 

is ondertussen een industriestandaard. 

Volgend jaar lanceren we weer 

een volledige nieuwigheid waar ik 

nog niets kan over vertellen. Maar we 

werken daar al drie jaar aan.” 

DVE 


technologie 

“Drie miljard zaadcellen is optimale dosis” 

Erwin Daelman 

van KI-Daelman 

denkt dat vraag 

naar kunstmatige 

inseminatie voor 

varkens nog toeneemt 

SINT-GILLIS-WAAS. België telt 

zowat 40 varkensbedrijven die erkend 

zijn als kunstmatige-inseminatiecen- 

Christel Buytaert en Erwin 

tra. Zij beantwoorden aan de normen 

om sperma te produceren en te ver- 

Daelman voor hun KI-bedrijf. 

handelen binnen de hele Europese Unie. Het Ministerie van Landbouw en het 

Federaal Voedselagentschap controleren die bedrijven regelmatig. “Met die 

controles wil men de sanitaire en de foktechnische kwaliteit van het sperma 

verbeteren”, verduidelijkt Erwin Daelman (44) die samen met zijn vrouw 

Christel Buytaert (42) de onderneming KI-Daelman runt. 

Het kwaliteitsonderzoek vindt in het eigen labo plaats. 


“De gezondheid van de dieren en de hygiëne bij de productie van het 

sperma bepalen de sanitaire kwaliteit van het sperma. De fokwaarde van 

de donorbeer en de afwezigheid van erfelijke gebreken bij dat dier bepalen 

dan weer de foktechnische kwaliteiten. Door erover te waken dat 

enkel beren worden gebruikt met een officieel geregistreerde afstamming 

en officieel geregistreerde prestaties kan al een belangrijk deel 

van de foktechnische kwaliteit worden gegarandeerd aan de gebruiker.” 

Selectiecriteria en tests 

“Corebusiness van een KI-centrum is de verbetering van de kwaliteit van 

de varkenspopulatie”, zegt Erwin. “Daarom is het noodzakelijk om de 

jonge beren te onderwerpen aan strenge selectiecriteria en veeleisende 

testen. De dieren die voldoen, leven daarna eerst nog vier weken in quarantaine 

om vervolgens nog een doorgedreven bloedonderzoek te ondergaan. 

Pas dan worden zij definitief in het KI toegelaten. Een beer blijft 

gemiddeld slechts anderhalf 

jaar, omdat nadien de kwaliteit 

van het sperma sterk vermindert.” 

“In de jaren ‘60 deed KI zijn 

intrede in de varkenssector. In 

1985 zijn wij met ons KI-centrum 

begonnen. In de beginjaren 

was het eerder een aanvul- 

14 

“ De dekstand ziet er 

hoegenaamd niet als een 

varken uit, laat staan als 

een verleidelijk vrouwtjesdier. 

Er hangt zelfs geen geur van 

een wijfjesdier aan. En toch 

bespringt de beer de dekstand 

meteen.”

Alle varkensberen zitten in aparte hokken. 

Anders zouden ze elkaar uitmoorden. 

ling, omdat de meeste varkensbedrijven 

toen nog over eigen beren beschikten. 

Veelal werd de beer ook rondgereden om 

ergens een zeug te gaan dekken. Maar 

vanaf 1990 schakelden de varkenshouders 

geleidelijk over op de aankoop van 

berensperma. Die trend zet zich steeds 

verder door, zodat nog slechts 10% van de 

bedrijven over eigen beren beschikt. Met 

90% van alle dekkingen produceert men 

mestvarkens, terwijl de overige 10% dient 

om de stapel op peil te houden. Dankzij de 

aankoop van ejaculaat-op-afstand is het 

mogelijk om met het varkensras Piétrain 

te fokken. Die beren zijn immers zo 

gespierd, dik en zwaar dat zij op natuurlijke 

wijze onmogelijk een zeug zouden kunnen 

dekken.” 

Schoon ondergoed 

“Omdat wij ziektes bij onze varkens willen 

vermijden, komen enkel mijn vrouw en ik 

in de stallen”, aldus Erwin. “Bij de wettelijk 

verplichte controles op DNA, bloed, 

e.d., gaat de controleur eerst onder de 

douche in ons laboratorium, waarna hij 

zich volledig omkleedt met kleding die wij 

ter beschikking stellen. Tot het ondergoed 

toe.” 

“Alles begint bij de afname van het sperma. 

De beren dekken in een vast schema, 

bij voorkeur om de 6 à 7 dagen, om een 

optimale kwaliteit van het sperma te 

garanderen. Vroeger gebruikte ik een 

vaste dekstand waar de beer naartoe 

werd gebracht. Maar sinds een tijd heeft 

die plaats geruimd voor een ‘mobiel exemplaar’, 

dat ik bij het dier in zijn hok zet. Net 

als heel wat dieren van het mannelijk 

geslacht zitten trouwens ook varkensberen 

in aparte hokken van 7 m². Anders 

TECHNOLOGIE 

zouden zij elkaar uitmoorden, ondanks het 

feit dat zij in heel hun leven niet één zeug 

zien, tenzij hun moeder dan natuurlijk bij 

de geboorte.” 

“ Bij de wettelijk verplichte 

controles op DNA, bloed, 

e.d., gaat de controleur 

eerst onder de douche in 

ons laboratorium, waarna 

hij zich volledig omkleedt 

met kleding die wij ter 

beschikking stellen. 

Tot het ondergoed toe.” 

“De dekstand is gemaakt uit een halve 

ronde ijzeren buis van ongeveer 1 m lengte 

en een halve meter breedte, geplaatst 

op vier ijzeren poten, die in de 

hoogte verstelbaar zijn. 

Het geheel ziet er 

hoegenaamd 

In een plastic zakje komt 110 cc terecht. Het zakje wordt meteen 

dichtgelast en krijgt een individueel etiket. 

niet als een varken uit, laat staan als een 

verleidelijk vrouwtjesdier. Er hangt zelfs 

geen geur van een wijfjesdier aan. En toch 

bespringt de beer de dekstand meteen.” 

“Terwijl de beer op de dekstand hangt, zit 

ik er gehurkt naast. Met een steriele handschoen 

houd ik de penis vast, terwijl ik in 

de andere hand een wegwerpbeker heb 

waarin ik het sperma, ongeveer 200 cc, 

opvang. Het dier ejaculeert tussen de 5 à 

10 keer en pas na een kwartier is het voorbij. 

Met die tijdspanne zouden ook heel 

wat mannen blij zijn”, grapt Daelman. 

Voedingsbodem 

In het eigen laboratorium vindt vervolgens 

het kwaliteitsonderzoek plaats. 

“Onder een microscoop, aangesloten op 

een televisiescherm, bekijk ik de morfolo- 


gie van het ejaculaat. 80 % normale zaadcellen 

is de norm. Daarna wordt de concentratie 

bepaalt. Vervolgens verdun ik 

het ejaculaat met een voedingsbodem. 

Die wordt aangeleverd in poedervorm die 

ik in water oplos. De ingrediënten van de 

voedingsbodem zijn o.a. suiker en drie 

verschillende kiemremmers. Voordelen 

daarvan zijn meer spermadosissen en dat 

de zaadcellen langer in leven gehouden 

kunnen worden.” 

“Afhankelijk van de concentratie stel ik 

de verschillende dosissen samen. 

Optimaal is drie miljard zaadcellen in het 

afgewerkte product, want daarmee zijn de 

bevruchtingskansen navenant. Een dosis 

bestaat uit 110 cc. Wanneer een beer maar 

100 cc ejaculaat produceert kan dat evengoed 

van betere kwaliteit zijn dan 200 cc.” 

“Met de automatische afvulmachine wordt 

telkens 110 cc uit de maatbeker gezogen, 

in een plastic zakje gedeponeerd dat meteen 

wordt dichtgelast en voorzien van een 

individueel etiket. Daarop staan mijn 

adresgegevens, naam en ras van de beer, 

datum van afname en houdbaarheidsdatum. 

Vervolgens worden die zakjes op 17° 

C bewaard en zo snel mogelijk afgeleverd 

Dosissen 

TECHNOLOGIE 

In 2009 bedroeg het totale aantal geproduceerde spermadosissen in België 

2.313.289. Dit is een lichte stijging van 3% ofwel 68.374 dosissen t.o.v. 2008. Ruim 

93% van de geproduceerde dosissen is afkomstig van eindberen, gebruikt om 

vleesvarkens te produceren. Amper 7% is toe te schrijven aan de zeugenlijnberen: 

sperma gebruikt om fokzeugen te fokken. Verwacht wordt dat de productie 

van sperma van zeugenlijnberen nog verder zal dalen, omdat grote bedrijven 

vaker hybride fokzeugen aankopen in plaats van zelf de zeugen op te fokken. 


Eerst koeien 

“ Het dier ejaculeert tussen de 

5 à 10 keer en pas na een 

kwartier is het voorbij. 

Met die tijdspanne zouden ook 

heel wat mannen blij zijn.” 

bij de klant. Daar zorgen mijn vrouw en ik 

voor.” 

Nagenoeg 9 van de 10 vleesvarkens die in 

Vlaanderen geboren werden, zijn afkomstig 

van een eindbeer uit een erkend spermacentrum. 

De stijgende trend illustreert 

het toenemend belang van de spermacentra 

voor de vleesvarkenproductie. 

Daelman: “Wij begonnen 25 jaar geleden 

heel primitief met een vijftal beren. Nu 

hebben wij er 80. Het is de bedoeling om 

volgend jaar 150 beren te houden. In 

België zijn er nu 37 erkende KI-centra, terwijl 

dat er een decennium geleden nog 

wel dik 60 waren. Het ligt in de algemene 

verwachting dat het huidige aantal KIcentra 

nog zal dalen, maar dat de 

bestaande groter zullen worden.” 

Tekst en foto’s: Wouter PEETERS 

Het was de Nederlandse dr. Jan Siebenga die als eerste met KI voor 

koeien op de proppen kwam. Het eerste KI-kalf werd op 5 december 

1925 in Elsloo geboren. Voor het fokken van koeien en varkens in de 

vlees- en melkindustrie wordt tegenwoordig praktisch uitsluitend 

met kunstmatige inseminatie, geleverd door gespecialiseerde 

bedrijven, gewerkt. Ook in de paarden- en pluimveefokkerij en in de 

imkerij wordt kunstmatige inseminatie veelvuldig toegepast. 

De pluspunten van KI zijn o.m. het verbeteren van de verschillende 

rassen, vermindering van het risico op ziektes en de mogelijkheid 

om het sperma te verdunnen, zodat meer vrouwelijke dieren 

bevrucht kunnen worden. Er zijn nu ook nog nauwelijks geografische 

belemmeringen om het ejaculaat van een goed fokdier te verkrijgen. 

Bovendien kan sperma ingevroren worden, zodat zelfs na het overlijden 

van het dier de voortplanting nog voortgezet kan worden. 

16 

WP 

Stamboek 

In de erkende KI-centa zijn enkel 

stamboekberen en hybride beren 

toegelaten. Een stamboekbeer is 

een varken waarvan de ouders en 

de grootouders zijn ingeschreven 

of geregistreerd in een stamboek 

voor hetzelfde ras en die zelf geregistreerd 

of ingeschreven is in het 

stamboek. Een hybride beer is een 

beer die afkomstig is van een doelbewuste 

kruising tussen stamboekvarkens 

van verschillende 

rassen/stammen of tussen dieren 

die zelf afkomstig zijn van een 

kruising tussen verschillende rassen/stammen 

of tussen een stamboekvarken 

en een dier dat tot een 

van bovengenoemde groepen 

behoren en die ingeschreven zijn 

in een register. 

De erkende vereniging, organisatie 

of private onderneming hetzij 

van stamboekberen, hetzij van 

hybride beren reikt voor elke ingeschreven 

beer een certificaat uit, 

waarop alle beschikbare en gevalideerde 

gegevens over de afstamming, 

de vruchtbaarheid of de 

prestaties van het dier en zijn 

ouders of grootouders zijn vermeld. 

Elke beer in een spermacentrum 

beschikt dus over dergelijk 

certificaat. 

Eindberen zijn bestemd voor de 

productie van vleesvarkens, terwijl 

zeugenlijnberen dan weer gebruikt 

worden voor de productie van fokzeugen. 

WP 

WP

technologie 

Renovatiewerken aan 

de kerk in Relst – 

Kampenhout. 

Renotec renoveert en restaureert 

historische gebouwen 

Ing. Ludo Somers MSc, 

afdelingshoofd Restauratie en dakwerken, 

zit al 27 jaar in het vak 

GEEL. Nogal wat Vlaamse steden zijn aan een grondige opknapbeurt toe. Niet 

alleen lofts rijzen er uit de grond, ook voor niet-commerciële projecten maakt 

de overheid geld vrij. Een mooi voorbeeld: het marktplein van Lummen kreeg 

een facelift met als blikvanger de gerestaureerde kiosk. Telkens als u soortgelijke 

projecten ziet, is de kans groot dat Group Renotec ze gerealiseerd heeft. 

De groep groeide de laatste jaren sterk en telt 380 werknemers, onder wie 25 

industrieel ingenieur. Alleen al de divisie ‘Restauratie en renovatie’ werkt op 

dit moment aan een kleine veertig projecten. 

I-mag maakt met Ing. Ludo Somers MSc (53), afdelingshoofd Restauratie en 

dakwerken bij Renotec, een stand van zaken op van de huidige renovatie- en 

restauratiewoede bij de Vlaamse overheden. Of is dat alleen maar schijn? 

Ludo Somers: “Ik zit sinds 1983 in dit vak 

en ik heb nog geen seconde moeten denken: 

wat moet ik morgen doen? Je kunt als 

opdrachtgever wel een jaar wachten om je 

goot of je dak te laten herstellen, maar 

eindeloos uitstellen is geen optie, want 

dan schiet er niks meer van je gebouw 

over. Als je eikenhouten ramen versleten 

zijn, kun je er vezelplaten tegenaan zetten, 

maar je moet er op korte termijn toch 

iets aan doen.” 

Zo komen klanten als het ware 

automatisch bij u terecht? 

TECHNOLOGIE 


De kiosk in Lummen na restauratie. Kiosktrap tijdens de restauratie. Renotec heeft een eigen 

glas-in-loodatelier. 

“Dat gebeurt in 95 procent van de gevallen 

via openbare aanbestedingen van kerkfabrieken, 

OCMW’s, gemeente- en overheidsbesturen. 

Die aanbestedingen verschijnen 

in het Staatsblad en in de vakliteratuur. 

De divisiedirecteuren van onze 

drie divisies – Restauratie/renovatie, 

Burgerlijke bouwkunde en Asbestverwij - 

dering – volgen dat allemaal nauwgezet 

op en vragen de dossiers op. Op onze 

divisie zijn drie calculatoren continu 

bezig met kostprijsberekeningen en prijsoffertes 

om projecten binnen te halen. 

Dat loopt parallel in de andere divisies.” 

Speelt de concurrentie nog op dit 

niveau? 

“Renotec bestrijkt nogal wat van het totale 

spectrum van de restauratiebranche. 

Op het hoogste niveau – projecten vanaf 

zeg maar 1 miljoen euro – is de concurrentie 

niet zo groot. We spreken dan van drie, 

vier grote spelers. Ga je naar een zuiver 

dakwerkproject van pakweg 50.000 euro, 

dan is er wél concurrentie. Of we ons 

marktleider kunnen noemen? Laten we 

het zo stellen: we zijn een beetje marktbepalend, 

zeker in onze regio, maar niet in 

heel België. Het probleem is dat onze 

markt moeilijk in kaart te brengen is. Onze 

projecten zijn dikwijls gesubsidieerd door 

diverse overheden. Vandaag zit een project 

in de ontwerpfase bij een architect. 

Het kan goed zijn dat wij pas over vijf jaar 

in business komen. Maar zes weken kan 

net zo goed. Er is budget voor subsidies 

bij én lokale én provinciale én Vlaamse 

overheden. Wie op welk moment zijn vaste 

belofte van toelage doet, dat hebben we 

niet in de hand.” 


“ Of we ons marktleider kunnen noemen? Laten we het zo stellen: 

we zijn een beetje marktbepalend, zeker in onze regio, 

maar niet in heel België.” 

Betekent dat dan dat drukke en kalme 

periodes elkaar onverwacht afwisselen? 

“Dat gebeurt wel eens, vooral dan in de 

aanloop van gemeenteraadsverkiezingen. 

Het gemeentebestuur beslist dan alsnog 

een kerk of een kapel te laten restaureren 

en meteen met de werken te beginnen. 

Maar echte pieken en dalen in werk zijn 

dat niet. We zitten hier elke dinsdag 

samen met de drie afdelingshoofden en 

onze divisiedirecteur om de werken in te 

roosteren. Met bijna veertig lopende projecten 

is dat nodig.” 

Hebt u niet de indruk dat de subsidiepot 

stilaan leeg geraakt? Met andere 

woorden: het mag nooit veel kosten? 

“Integendeel. Mijn klanten betalen allemaal 

keurig. Vergeet niet dat het bijna 

allemaal dossiers zijn, die gesubsidieerd 

worden door de overheid. En zit een kerkfabriek 

al eens krap bij kas, dan is de overheid 

via de Code Napoléon verplicht om 

financieel bij te springen. Daarbij komt 

dat de prijzen voor restauratie en renovatie 

vastliggen, zodra er is aanbesteed. 

Uiteraard zijn er factoren die we niet kennen 

bij de aanbesteding, dingen die wij 

noch de ontwerper kunnen zien. Je kunt 

niet even aan een torenhaan gaan draaien 

om te zien of hij wel draait, om dan zo je 

prijs op te drijven. Maar ook op dat terrein 

hebben we standaardmogelijkheden om 

18 

tot een correcte verrekening te komen op 

het moment van de uitvoering.” 

De crisis heeft blijkbaar geen vat op de 

sector, maar hoe verklaart u de forse 

groei van Renotec als bedrijf? 

“De aandeelhouders hebben vertrouwen 

in het beleid en investeren de winst 

opnieuw. Ze hebben ons de kans gegeven 

hier op de site in Geel een eigen glas-inloodatelier 

op te richten en zo kunnen we 

Ing. Ludo Somers MSc

ook op gebied van interieurrestauratie 

onze man staan. Ze hebben schrijnwerkerij 

en smederij Van de Velde overgenomen 

en in Wallonië hebben we nu ook Renotec 

sa. We bieden een totaalpakket aan. Kijk, 

je hebt geen dak zonder kroonlijst, dus 

heb je een schrijnwerker nodig. Je hebt 

geen dak zonder schouw, dus heb je een 

metser nodig. Geen schouw zonder 

afdeksteen - beton of natuursteen -, dus 

heb je een leverancier of een hersteller 

van natuursteen nodig. Alles hangt aan 

elkaar. Zoals daarnet gezegd: we kunnen 

niet alles vooraf inschatten. Zaak is om 

snel in te pikken op onverwachte wendingen. 

Je kunt iedere keer opnieuw de markt 

afschuimen om een onderaannemer te 

vinden die tijd en zin heeft om je te depanneren 

- én die bij prijs is. Dus is het veel 

makkelijker om op je eigen mensen terug 

te vallen. Dat is de reden van onze groei.” 

Restauratie van historische gebouwen, 

beton- en asbestsanering: lopen jullie 

niet verloren tussen alle milieubepalingen? 

Met aanslepende dossiers 

als gevolg? 

“Het milieu speelt vooral een rol bij de 

divisies Asbestverwerking en Burgerlijke 

bouwkunde (onder andere actief bij bedrijven 

als BASF en Janssen Pharmaceutica, 

red.). Welnu, daar kom je niet voorbij de 

poort, als je niet streng gecertificeerd 

bent.” 

TECHNOLOGIE 

“ Zaak is om snel in te pikken op onverwachte wendingen. Je kunt 

iedere keer opnieuw de markt afschuimen om een onderaannemer 

te vinden die tijd en zin heeft om je te depanneren.” 

Renotec en Ing. Ludo Somers MSc 

“In mijn branche staat eigenlijk alles al in 

het lastenboek. We zijn bezig met de laatste 

fase van de omwalling van de Abdij 

van Tongerlo. Er stond vroeger een kapel 

tegenaan, de site bevindt zich op graven, 

de steunberen van de muren moeten 

gestabiliseerd worden. In de aanbesteding 

staat dat we een archeoloog moeten 

zoeken die zijn werk kan doen. Doe je iets 

in Tongeren: idem dito. Met dak- en gevelwerken 

heb je dat minder. Daar gelden 

andere beperkingen, maar die zijn ons van 

meet af bekend en staan in het bestek 

beschreven. Zo moeten wij altijd werken 

met ‘historische materialen’, zoals kalkmortelvoegen 

in plaats van de veel te 

harde cementvoegen, eikenhouten buitenschrijnwerk 

in plaats van hedendaagse 

alternatieven als pvc of aluminium.” 

Zijn er werken waarop u als oude rot in 

het vak bijzonder trots bent of die technisch 

erg moeilijk waren? 

“Elk werk heeft zijn technische moeilijkheden. 

Daar lig ik niet echt van wakker. 

Maar op de kiosk in Lummen ben ik wel 

trots. Misschien speelt sentiment hier een 

rol, want ik ben van Lummen afkomstig. 

Renotec begon in 1985 als tijdelijke vereniging om het cultureel centrum de Warande 

in Turnhout asbestvrij te maken. Van het een kwam het ander: ook betonherstelling, 

renovatie-, restauratiewerken en gevelrenovatie werden aan de activiteiten toegevoegd. 

In 2005 werd schrijnwerkerij en smederij Van de Velde (Wijnegem) overgenomen. 

Zo werd de Group Renotec geboren. Ze ontplooit drie kernactiviteiten: restauratie 

en renovatie (o.a. abdij Hemiksem, St.-Stefanuskerk Gent), asbestsanering 

(o.a. Koninklijke Bibliotheek en Koninklijk Paleis in Brussel) en betonherstelling 

(o.a. viaduct Zaventem en tunnel onder landingsbaan Zaventem in Steenokkerzeel). 

Ing. Ludo Somers MSc (53) studeerde in 1980 af als industrieel ingenieur bouwkunde 

aan de Industriële Hogeschool van het Rijk in Hasselt (nu XIOS). Van 1983 tot 

2001 werkte hij bij het bedrijf Algemene Ondernemingen Herman Heylen (Westerlo) 

dat vooral historische gebouwen renoveert. Van 2001 tot 2005 was hij aan de slag bij 

Renovare (Balen), een bedrijf gespecialiseerd in het restaureren van binnen- en buitenschrijnwerk. 

In 2005 wordt hij dan afdelingshoofd Restauratie, dakwerken en speciale 

technieken bij Renotec nv. 

WVB 

En hoewel een collega-projectleider de 

dagelijkse leiding had, vind ik het een bijzonder 

geslaagde restauratie. De kiosk 

was gebouwd op acht knoteiken, die door 

vocht waren aangetast. Er waren al blokken 

uit gezaagd en stukken kastanje 

onder gestopt en twee van de acht eiken 

waren al vervangen door elzen.” 

“We gingen op zoek naar nieuwe knoteiken 

en vonden die op privédomein, maar 

een kapvergunning, wachten op het gunstige 

seizoen om ze te kappen en het 

noodzakelijke ‘droogproces’ van de eiken 

zou voor een grote vertraging van het project 

hebben gezorgd. Samen met 

opdrachtgever en architect hebben we 

dan voor een creatieve oplossing gekozen: 

we hebben de knoteiken gekopieerd 

in kunsthars en dat vind ik echt geslaagd.” 

Sinds 1983 doet u aan renovatie en 

restauratie. Kunt u nog met een gewone 

blik naar een kerk kijken? 

“Nee, dat is mijn beroepsmisvorming. 

Mijn huisgenoten maken er een spelletje 

van. Waar we ook komen, bestoken ze me 

met vragen als: welke kerk is dat, welke 

toren? Als ik in het weekend ergens een 

gebouw in de steigers zie staan, stop ik en 

loop ik eens rond de kerk. Een van de motto’s 

van mijn kinderen, toen ze kleiner 

waren, was: ‘Mijn thuis is waar mijn stelling 

staat’. Of ik nog voldoening haal uit 

“ Mijn job is geen 9-to-5-job en ook geen band- of routinewerk. 

In ons vak is niets hetzelfde. Onze werven staan dikwijls ingesloten: 

links, rechts, voor, achter… De bereikbaarheid én de steeds 

nieuwe technische oplossingen die we moeten bedenken, maakt 

onze job uitdagend.” 

mijn werk? Natuurlijk, mijn job is geen 9to-5-job 

en ook geen band- of routinewerk. 

In ons vak is niets hetzelfde. Ontwerpers 

en aannemers in de nieuwbouw beginnen 

als het ware op een kaal voetbalterrein. 

Onze werven staan dikwijls ingesloten: 

links, rechts, voor, achter… De bereikbaarheid 

én de steeds nieuwe technische 

oplossingen die we moeten bedenken, 

maakt onze job uitdagend.” 

www.renotec.be 

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE 

Foto’s: RENOTEC 

en Wilfried VANDEN BOSSCHE 


technologie 

Muziek op maat als business 

Aristo Music ging al vier keer in zee met het IWT 

HEVERLEE. U kent het probleem wel: het is uw beurt om de jaarlijkse 

barbecue met de vrienden te organiseren en keer op keer rijst het 

probleem: welke muziek gaan we draaien? Vragen we een deejay? 

Gaan we met cd’s of mp3-spelers zeulen en zelf draaien? Als het van 

Aristo Music afhangt, dan kunt u – allicht over een paar maanden al 

– voor pakweg vijf euro muziek-op-uw-maat streamen. U geeft uw 

muziekvoorkeur aan en de situatie waarin u de muziek wil gebruiken: 

de gepaste muziek wordt dan gestreamd via uw computer, uw smartphone, 

tv of een andere met het internet verbonden device. 

Muziekbeleving in de zeer nabije toekomst 

voor een redelijke prijs én auteursrechtelijk 

beschermd. In samenwerking 

met de K.U.Leuven, Universiteit Gent en 

het IWT, het Agentschap voor Innovatie 

door Wetenschap en Technologie, ontwikkelt 

Aristo een bepaalde methodiek die 

ervoor zorgt dat de klanten – horecazaken, 

banken, webradio’s, maar ook particulieren 

– geschikte (achtergrond)muziek op 

maat online binnenkrijgen. 

Uniek aan het systeem is dat Aristo niet 

van de pure technologie vertrekt, maar 

van de muziek zelf. Eenvoudig gezegd: dj’s 

bij Aristo selecteren intuïtief muziek, 

musicologen sporen naar de gemeenschappelijke 

noemer in die keuze en 

industrieel ingenieurs gaan dan aan de 

slag om die bevindingen in software te 

vertalen. Eind 2010 zit het vierde project 

met het IWT er op en volgens bedenker Ir. 

Benito Stans, burgerlijk ingenieur elektronica, 

licentiaat fysica en CEO van Aristo 

Music, zit zijn bedrijf op schema: “We zijn 

klaar om, na de jarenlange en vruchtbare 

samenwerking met het IWT, stilaan commercieel 

te gaan oogsten.” 

Ir. Benito Stans (40) wilde muziek gaan 

studeren, maar zonder aanwijsbare reden 

werd het burgerlijk ingenieur elektronica 

en licentiaat fysica. Nadien ging hij zes 


jaar aan de slag in de IT-sector - 1 jaar 

Telindus, 5 jaar Simac - , maar intussen 

rijpt het idee om met online muziekdiensten 

te beginnen. In het bedrijf van zijn 

vader was hij toen trouwens al jaren 

actief. Als scholier en student, maar ook 

nadien, als hij in het bedrijfsleven staat. 

Ir. Benito Stans: “Mijn vader was muziekconsultant, 

voornamelijk in de modewereld, 

waar hij de muziek op modeshows 

verzorgde. Alle technologie daarrond was 

de kernactiviteit van zijn bedrijf. Midden 

jaren ’90 zat hij met een probleem: hij kon 

zijn 35.000 cd’s nog nauwelijks beheren. 

Ga er maar eens mee op tournee en de 

kans op diefstal werd ook almaar groter. 

In onze kelder heb ik met wat software en 

twee mp3-spelers een systeem uitgewerkt 

waardoor een groot deel van zijn cdcollectie 

op vaste playlists kwam te staan. 

Heel evident vandaag, maar toen niet. We 

wilden dat systeem wel commercialiseren, 

maar het voldeed enkel voor het 

bedrijf van mijn vader. Hij kon zijn muziek 

heel goed indelen en moest niet langer 

sleuren met cd’s. Het fitnesscentrum van 

20 

om de hoek wilde ook zo’n systeem. We 

zijn dan naar Sabam gestapt en we hebben 

een licentie gekregen om dat product 

in de business van de achtergrondmuziek 

te brengen. Via mond-tot-mondreclame is 

dat beginnen te lopen.” 

Maar inmiddels was u voltijds aan de 

slag als ICT’er bij Simac? 

“Klopt, maar ik ben altijd voort blijven 

sleutelen aan muziektechnologie. Ik wist 

dat ik mijn eigen bedrijf zou starten. In die 

zin was het nuttig om, buiten het bedrijf 

van mijn vader, ervaring op te doen. In 

Dj’s bij Aristo selecteren intuïtief muziek, musicologen sporen 

naar de gemeenschappelijke noemer in die keuze en industrieel 

ingenieurs gaan aan de slag om die bevindingen in software te 

vertalen. 

2006 ben ik dan met Aristo begonnen. Na 

de werkuren met ‘friends, fools and family’ 

voortwerken, werd me te veel. Ik ben 

naar het Gemma Frisius Fonds gestapt, 

een joint venture van de K.U.Leuven en de 

KBC, die initiatieven financieel steunt 

voor transfers van technologie naar de 

markt. We verzoenden de wereld van de 

technologie van de Leuvense universiteit 

en de muziekwereld van het bedrijf van 

mijn vader. Daardoor kwamen we in aanmerking 

voor financiële ondersteuning. Ik

had intussen wel door dat het product dat 

ik had ontwikkeld, beperkingen had. Er 

was technologisch veel meer mogelijk, 

maar dat kon ik in mijn eentje niet realiseren.” 

Dan hebt u een eerste keer een beroep 

gedaan op het IWT? 

“Toen ik met mijn ideeën naar professor 

Erik Duval van de vakgroep ‘hypermedia 

en databases’ van de afdeling Computer - 

wetenschappen aan de K.U.Leuven stapte, 

wilde hij onmiddellijk meewerken. 

Bedoeling was om aan te tonen dat we wel 

degelijke konden realiseren wat we wilden. 

We moesten ook aantonen hoe we 

met de universiteit zouden samenwerken. 

De titel van onze studie voor het IWT luidde: 

‘Contextgerichte aanbieding van digitale 

muziek, gebaseerd op subjectieve 

informatie’. Professor Duval was daar ook 

mee bezig en stelt dat het vroeger relatief 

gemakkelijk was om een keuze te maken 

door de schaarste in het aanbod van boeken, 

tv-programma’s en muziek. Door de 

exponentiële groei van het internet zitten 

we nu met een overaanbod. Er zijn acht tot 

tien miljoen nummers op het internet 

beschikbaar. Wij proberen een oplossing 

te zoeken: welke muziek is voor welke 

situatie geschikt?” 

TECHNOLOGIE 

Onderzoek en ontwikkeling bij Aristo Music 

is werk van ingenieurs 

Aristo Music heeft in België twintig mensen in dienst, in Nederland drie. Drie van de 

twintig Belgische werknemers zijn industrieel ingenieur. De anderen hebben een 

opleiding in informatica, musicologie, communicatiewetenschap, geschiedenis, 

economie en handelswetenschappen. 

Ing. Dirk Duchamps MSc, industrieel ingenieur bouwkunde, is business unit manager 

bij Aristo Music: 

“In mijn job bij Aristo Music heb ik mijn opleiding als ingenieur onder andere kunnen 

aanwenden bij de verdere ontplooiing van mijn computervaardigheden, zowel 

hardware- als softwarematig. Bovendien kwam mijn technische achtergrond goed 

van pas bij coördinerende taken, technische inzichten en nieuwe ontwikkelingen. 

Die kwaliteiten hebben deels bijgedragen tot de goede reputatie van de firma op het 

gebied van service en technologie en maakten mee ook de groei van het bedrijf 

mogelijk. Het geeft mij dan ook een grote voldoening om te kunnen vaststellen dat 

ik, samen met mijn andere collega’s, elke dag met hetzelfde enthousiasme kan voortbouwen 

aan het succes van Aristo Music.” 

Ing. Dries Cleymans MSc en Ing. Koen Vanderstraeten MSc zijn industrieel ingenieur 

informatica & master artificiële intelligentie en ingenieur voor onderzoek en ontwikkeling 

bij Aristo Music: 

Ing. Cleymans MSc: “Wat me vandaag nog steeds helpt, is de manier waarop de 

leerstof tijdens de studies industrieel ingenieur wordt aangeboden. Door de praktijkgerichte 

lessen waar je analytisch tewerk moet gaan, leer je om zelfstandig nieuwe 

informatie te verwerken. Natuurlijk krijg je de broodnodige basiskennis informatica 

mee, maar binnen een O&O-omgeving is het ook belangrijk om andere en nieuwe 

technieken te bestuderen. Door de vele kleine groepsprojecten tijdens de opleiding 

leer je ook om opdrachten in teamverband tot een goed einde te brengen.” 

Ing. Vanderstraeten MSc: “Na enkele jaren pluk ik nog steeds de vruchten van mijn 

opleiding. Ik heb het altijd als een troef ervaren om zowel de initiële probleemanalyse 

als de daaropvolgende toepassing te kunnen aanpakken. Waar het aanvankelijk 

vooral nuttig was om in de programmeerfase bij te springen, is het op dit ogenblik 

nuttig om een realistische planning op te stellen voor mijn team. Daarnaast is de 

meer algemene bagage uit mijn opleiding al enkele keren van pas gekomen in de 

samenwerking met andere firma's.” 

WVB 

Ir. Benito Stans, CEO van Aristo Music. 


U had nu wel een studie onder de arm, 

maar nog geen beter product voor 

mogelijke klanten? 

“We hadden enerzijds wel een product 

ontwikkeld voor intern gebruik om de verschillende 

karakteristieken van muziek te 

beschrijven. We hebben dj’s in dienst die 

muziek louter intuïtief groeperen. Onze 

musicologen zoeken daarna uit waarom 

de dj’s die muziek hebben samengezet. 

Waarom genereert die muziek dat bepaalde 

effect? Zo proberen we een subjectief 

gegeven te objectiveren. Neem nu de 

sfeer ‘gezellig’. Van wat als ‘gezellig’ 

wordt ervaren, kunnen wij perfect zeggen: 

dat komt door de toonaard, door de sprongen 

in de stem en het ritme. Dan vertalen 

onze ingenieurs al die informatie in algoritmes, 

waarna ze langzamerhand automatiseren 

en software ontwikkelen. Dat 

was het tweede project dat we met IWT 

realiseerden. Maar het probleem bleef dat 

die algoritmes nog zeer miniem ontwikkeld 

waren. Het is het verhaal van de kip 

en het ei. Om te kunnen automatiseren 

moet je een voldoende massa aan kritische 

gegevens hebben om de algoritmes 

te gaan trainen, maar die massa krijg je 

alleen, als je kunt automatiseren. Die cirkel 

hebben we doorbroken: we hebben 

software ontworpen waarmee dj’s en 

musicologen op intuïtieve wijze parameters 

aan muziek toekennen. Eerst manueel 

en later ook geautomatiseerd. Anderzijds 

hadden we ook een interface voor onze 

klanten ontwikkeld, zodat zij op basis van 

die parameters een geschikte muzieklijst 

konden opvragen. Zij konden ook al 

gebruikmaken van onze software. We 

waren dus nooit louter theoretisch bezig. 

Ons principe is: alles zo snel mogelijk 

naar de klanten laten gaan. We nemen 

daarbij soms risico’s, maar de feedback 

die we van hen krijgen, is zeer waardevol.” 

U bent toen met succes een derde keer 

naar het IWT gestapt. Bij elk nieuw 

project bouwt u voort op het voorgaande, 

maar u moet telkens een nieuwe 

dimensie kunnen aantonen? 

“Ja, dat automatiseren stond nog in zijn 

kinderschoenen, dus daar waren we nog 

enige tijd zoet mee. En we hebben inderdaad 

een nieuwe pijler aan ons project 

toegevoegd. We gingen samenwerken met 

de vakgroep experimentele psychologie 

van de K.U.Leuven. Men heeft er de effecten 

van onze parameters – sfeer ‘gezellig’, 

‘dansbaar’, dat soort dingen – gemeten op 

het gedrag van mensen. Om een voorbeeld 

te geven: een van onze projecten 

toont aan dat ‘stimulerende’ achtergrond- 


muziek in de supermarkt de drankverkoop 

doet stijgen. Interessant is de uitleg van 

de psychologie: het gedeelte van de hersenen 

dat muziek verwerkt, ligt zeer dicht 

bij de primaire hersenstam. Vandaar dat 

muziek zo veel invloed heeft op emoties.” 

“Inmiddels zitten we volop in het vierde 

IWT-project. We blijven samenwerken 

met de dienst ‘hypermedia en databases’ 

van professor Duval van de K.U.Leuven. 

Maar ook met de afdeling ‘digital speech 

and signal processing’ van de Universiteit 

Gent werken we samen. Met beide afdelingen 

gaan we voor een volledige automatisering. 

Gent onderzoekt de ruwe data 

binnen het muzieksignaal om kenmerken 

van muziek te bepalen op basis van wat 

onze musicologen hier hebben gedaan. 

Leuven gaat vooral conclusies of metadata 

genereren op basis van de kennis die al 

in onze databases aanwezig en op basis 

van wat op het internet te vinden is.” 

Vertaald in mensentaal: wat is het 

einddoel van uw vierde IWT-project? 

“We beschikken op korte termijn over een 

raamwerk, een soort kapstok waar we 

algoritmes kunnen aanhangen die aan 

automatisatie doen. Nog eenvoudiger 

geformuleerd: vergelijk het met een carwash. 

Een song komt binnen en gaat de 

song- of de wasstraat in waar hij allerlei 

onderzoeken of scans ondergaat. Telkens 

22 

komt er informatie bij. En het komt erop 

aan dat zo snel mogelijk te realiseren. 

Eind dit jaar loopt het project ten einde. Of 

we op schema zitten? In denk het wel. Wat 

we verwacht hadden, zal er uitkomen.” 

Heel concreet: wat kan ik bij Aristo 

bestellen of beter gezegd: aankopen? 

“We benaderen momenteel twee markten: 

een b-to-b-markt en een b-to-b-to-cmarkt. 

Op de b-to-b-markt bieden we het product 

‘Tunify’ aan. Dat is een online muziektoepassing 

waarin de technologie van Aristo 

Music zit verwerkt en die vooral gebruikt 

wordt in de horeca, maar bijvoorbeeld ook 

in ketens. Zo’n businessklant betaalt 

ongeveer veertig euro per maand om 24 

uur op 24, 7 dagen op 7 muziek te streamen. 

In totaal hebben we meer dan tweeduizend 

klanten. De klanten kopen een 

muziekabonnement op www.tunify.com, 

krijgen toegang tot de online muziekapplicatie 

via hun pc en streamen zo de gepaste 

muziek in hun zaak.” 

“Neem een horecaklant. Hij wil in de 

namiddag ‘gezellige’ achtergrondmuziek 

met nadruk op de jaren ’70 en ’80. Tegen de 

avond wil hij ‘stimulerende dansmuziek’. 

In de zomer wil hij ‘opwindende’ barbecuemuziek 

met zowel pop als latin. Dan 

kan allemaal. Voordeel van Tunify is de 

herbruikbaarheid. Wij leveren geen play- 

“ Tunify is een online muziektoepassing waarin de technologie 

van Aristo Music zit verwerkt en die vooral gebruikt wordt in 

de horeca, maar bijvoorbeeld ook in ketens. Zo’n businessklant 

betaalt ongeveer veertig euro per maand om 24 uur op 24, 

7 dagen op 7 muziek te streamen.”

lists aan, maar contexten. Wij bepalen aan 

welke selectiecriteria ‘zomerse barbecuemuziek’ 

moet voldoen. Telkens als je als 

klant muziek opvraagt, krijg je een nieuwe 

muziekselectie. Wil de klant er pakweg 

dertig procent nieuwe muziek bij, dan kan 

dat allemaal automatisch. Zo is ook het 

verschil tussen Vlaanderen en Wallonië 

voor ons miniem. De muziek is er totaal 

verschillend, maar door één parameter in 

te geven, krijgen we nu muziek die dezelfde 

sfeer aanbiedt.” 

“Een tweede marktbenadering catalogeren 

we onder ‘b-to-b-to-c’: we maken in 

opdracht webradio’s, zoals voor TMF, 

KBC, Mars of interactieve streaming 

muziekapplicaties. In die categorie hebben 

we ook een project lopen met de 

openbare Vlaamse bibliotheken. Een 

proefproject loopt momenteel in Lanaken. 

We hebben een product ontwikkeld om 

makkelijk muziek te zoeken. Je geeft in: ik 

hou van harde elektrische gitaarmuziek 

van de jaren ’70. Dan krijg je lijsten van 

cd’s, met verfijningen: als je daarvan 

houdt, vind je dat ook goed. Momenteel 

kun je al fragmenten beluisteren, maar op 

termijn willen we ook de volledige songs 

aanbieden.” 

“En dan is er nog de consumentenmarkt of 

de b-to-c-marktbenadering. Daarvoor 

bedenken we nu, samen met de muziekindustrie, 

oplossingen. Je wil bijvoorbeeld 

muziek voor je jaarlijkse barbecue met 

vrienden. Welnu, als we je muziekvoorkeuren 

kennen, kunnen we voor pakweg vijf 

euro de juiste muziek streamen. Wat ook 

mogelijk wordt: je kunt los van de muziekdrager 

je muziek overal mee naartoe 

nemen. ’s Avonds beluister je tijdens het 

TECHNOLOGIE 

“ Van wat als ‘gezellig’ wordt ervaren, kunnen wij perfect zeggen: 

dat komt door de toonaard, door de sprongen in de stem en 

het ritme. Dan vertalen onze ingenieurs al die informatie in 

algoritmes.” 

joggen die muziek via je smartphone. ’s 

Morgens in de auto krijg je die muziek via 

je internetautoradio. Onafhankelijk van je 

internetdevice neem je je muziek mee.” 

U hebt vier keer met het IWT 

samengewerkt. Nu komt de tijd om 

op eigen benen te staan? 

“Het IWT is streng, maar rechtvaardig. En 

ik heb er alleen maar positieve ervaringen 

mee. Bij elke bespreking van een project 

had ik het gevoel dat ik bijgeleerd had. 

Hun kritische opmerkingen zijn altijd constructief. 

Aristo zou niet staan waar het 

nu staat zonder het IWT. Maar nu zitten 

we in de overgangsfase: we komen stilaan 

commercieel uit de hoek. We staan volop 

op beurzen, in Nederland hebben we een 

kantoor en we bewerken met lokale mensen 

ook de Franse, Engelse en Scandina - 

vische markt.” 

Tot slot: u biedt muziek aan tegen 

betaling. Maar wie wil nog betalen voor 

muziek? De jongeren alvast niet. 

“Ik zou dat niet overdrijven. Heel wat klanten 

willen muziek horen zonder er veel 

moeite voor te doen en ze zijn dan ook 

bereid om daarvoor te betalen. Wij staan 

in voor auteurs- en reproductierechten, 

Sabam, afspraken met de platenfirma’s. 

Vijf euro voor goede muziek op een feest- 

je: wie ligt daar wakker van? Ook jongeren 

betalen 2,5 euro voor een download op 

hun gsm, iTunes is een succes. Het komt 

erop aan het juiste businessmodel te vinden: 

je moet een toegevoegde waarde 

voor de muziek vinden, met losse nummers 

kom je er niet meer. De metadata 

rond muziek worden daarbij belangrijk. 

Mensen zijn geïnteresseerd in romantische 

muziek en alles wat daar rond hangt. 

Welnu, maak tijdens het draaien van die 

muziek reclame voor – ik zeg maar wat – 

romantische films. Creatief zijn in het 

zoeken van businessmodellen is de boodschap.” 

Hoe ziet de muziekbusiness er over 

vijftien jaar uit? 

“Muziek zal overal aanwezig zijn. Mensen 

vragen zich niet meer af op welke drager 

de muziek staat: lokaal bij mij of ergens 

anders. Muziek zal overal online beschikbaar 

zijn – tegen betaling of via een andere 

formule.” 

www.aristomusic.be 

www.tunify.com 

www.iwt.be 

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE 

Foto’s: ARISTO MUSIC 

en Wilfried VANDEN BOSSCHE 


technologie 

MODERN TIMES 

MODERN TIMES 

Toshiba heeft brilloze 3D-televisie 

Nog dit jaar zou Toshiba, het Japans elektronicaconcern, drie verschillende 

modellen 3D-televisies lanceren waarvoor je geen bril meer nodig hebt. Toshiba 

beweert een nieuw systeem te hebben ontwikkeld dat lichtstralen uitzendt met 

verschillende invalshoeken. 

Daardoor hebben kijkers die 

driedimensionaal willen kijken, 

geen traditioneel groenrood 

brilletje meer nodig. Ook 

zonder bril ontstaat in het 

menselijk brein de illusie van 

diepte. 

Hoera, dus! Driewerf hoera, 

want we zijn eindelijk verlost 

van die al te gekke brilletjes. 

Al zal het misschien nog niet 

zo’n vaart lopen, want de 3Dtv’s 

kosten nu nog duizenden euro’s (of dollars) en het is nog niet helemaal duidelijk 

of de toestellen al perfect werken en geen irritatie van de ogen veroorzaken. 

www.toshiba.com 

Het bioscoopscherm kijkt mee 

We blijven even bij de bewegende 

beelden. Binnenkort meet het bioscoopscherm 

uw reacties op wat er 

op het witte doek verschijnt. Dat is 

althans toch de bedoeling van het 

Britse bedrijf Aralia Systems, dat 

zich vooral specialiseert in intelligente 

veiligheidsoplossingen. 

Samen met de universiteit van West 

England krijgt dat bedrijf de beschikking over omgerekend 245.000 euro 

subsidies om een bioscoopscherm te ontwikkelen dat de reacties van 

toeschouwers kan registreren, analyseren en meten. 

Een combinatie van 2D- en 3D-technologie met infraroodlicht en verbeterde 

bestaande technologieën moet tot de doorbraak leiden. De nieuwe 

technologie moet kunnen aangeven in welk gezelschap toeschouwers 

opdagen, wanneer zij zich vermaken, wanneer zij zich vervelen, 

enz. En wedden dat er een reclamefilmpje volgt op momenten dat mensen 

zich juist hartelijk aan het amuseren zijn? Want zo’n geavanceerde 

technologie zal natuurlijk ook voor die markt uiterst interessant zijn. 

www.araliasystems.com 


24 

Papegaai enerveert buren 

In deze rubriek hebben we het doorgaans over 

technologische en andere doorbraken, waar we 

de resultaten pas over enkele jaren zullen van 

zien. Anders ligt dat voor de AR Drone van het 

Franse bedrijf Parrot (ofte ‘papegaai’). De quadrikopter 

van Parrot was oorspronkelijk ontworpen 

om ermee te gamen, maar inmiddels zijn 

ook de andere ‘kwaliteiten’ van het toestel 

bekend. 

De draadloze spelconsole kun je al enige tijd 

online kopen voor de schamele som van zowat 

300 euro. Het quadrikoptertje is 75 cm breed en 

kan draadloos bestuurd worden met iPhone, 

iPod of iPad. Andere besturingssystemen staan 

er aan te komen volgens de producent. Het 

leuke(re) aan het toestel is dat het zowel binnen 

als buiten tot 6 meter hoog kan vliegen en – 

vooral – dat het over twee camera’s beschikt: 

eentje naar voren en eentje naar de grond 

gericht. Die beelden krijg je live op je iPhone, 

iPod of iPad. Ons lijkt het in elk geval een stuk 

leuker om met dit toestelletje in te breken in de 

privacy van anderen dan om er – enigszins 

gewoontjes – mee te gamen. En misschien 

wordt dat nu net de achilleshiel van dit toestel? 

www.parrot.com/nl

Op naar de kwantumcomputer 

MODERN TIMES 

Het Centre for Quantum Photonics van de ‘University of Bristol’ in Groot- 

Brittannië onderzoekt een nieuw type siliconenchip. Het onderzoek kan de basis 

leggen voor een eerste ultrasnelle kwantumcomputer. Die zou er moeten zijn binnen 

zowat vijf jaar. Het nieuw type chip werkt op licht en niet op elektriciteit. Het 

nieuwe type kwantumcomputer zou zeer krachtig zijn en zou heel snel zeer complexe 

informatie kunnen 

verwerken. De computer 

zou ook over een nagenoeg 

onbeperkt uitbreidbaar 

geheugen beschikken 

en kan worden 

gebruikt om complexe 

simulaties voor biologische 

molecules en 

geneesmiddelen te 

maken die de computers 

van vandaag niet aankunnen. 

Heel wat wetenschappers 

zagen pas mogelijkheden 

voor een eerste 

kwantumcomputer over 

zowat een kwarteeuw, 

maar als we hem over vijf jaar willen gecommercialiseerd zien, dan moeten er 

vooraf wel nog grote technologische problemen worden opgelost. 

http://www.phy.bris.ac.uk/groups/cqp/ 

Laat je haar maar groeien 

Een van de levensproblemen waar deze wereld al eeuwen mee worstelt, is kaalhoofdigheid. 

Het lijkt zowat het enige probleem waar nog nooit een efficiënte of afdoende oplossing 

voor is gevonden. Het Japanse Unihair, tot op vandaag vooral bekend als pruikenmaker, 

meldde onlangs dat het probleem binnenkort van de baan is. Maar hadden we dat 

al niet eerder ergens gehoord of gelezen? 

En toch: Unihair zou gebruikmaken van spitstechnologische processen voor celgeneratie. 

De techniek werd ontwikkeld in de Verenigde Staten en doorloopt nu de normale procedure 

van klinische tests. Enkele gezonde haarfollikels van 

een mogelijke klant worden in een laboratorium veelvuldig 

nagemaakt en moeten als basis dienen om 

bij de patiënt te worden geïnjecteerd. De 

techniek zou betere haarkwaliteit voortbrengen 

dan bij een haartransplantatie. 

De prijs van de behandeling zou vergelijkbaar 

zijn met die van een haartransplantatie. 

Unihair hoopt met het product zijn 

omzet tegen 2017 zowat te kunnen 

verdrievoudigen tot 2 miljard dollar. 

Wereldwijd zijn er 400 miljoen 

potentiële klanten. 

www.universal-hair.com/hd/english/index.html 

Robot acteert 

We hebben nooit echt geloofd in de 

sciencefictionfilms waarin robotten 

de plaats van mensen innamen en 

waarin ze eigenlijk nauwelijks te 

onderscheiden waren van mensen. 

Pas als ze aan hun einde kwamen, 

werd dan duidelijk dat er een motortje 

in stak in plaats van een hart. 

Maar misschien moeten we ons ongeloof 

en onze argwaan stilaan gaan 

verdringen. In april van dit jaar stelde 

professor Hiroshi Ishiguro van de 

universiteit van Osaka een robot voor 

die heel veel menselijke trekjes heeft. 

Eind november speelde die robot met 

de uitstraling van een doodgewone 

vrouw voor het eerst een rol in een 

theaterstuk. 

Geminoid F kun je amper onderscheiden 

van een echte vrouw, ware het 

niet dat haar bewegingen nog beperkt 

zijn en dat ze zich beperken tot de 

armen, het bovenlichaam en het 

hoofd. 

Geminoid F wordt achter de schermen 

bestuurd door een menselijke 

operator en het Tokiotheater ziet al 

meteen voordelen, want de kunstmatige 

actrice doet natuurlijk exact wat 

de regisseur wil en dat kan niet meteen 

van alle acteurs worden gezegd. 

Bovendien is ze op termijn goedkoper 

en kan ze bijvoorbeeld ook bij stunts 

worden ingezet. Als de techniek nog 

enkele stappen voorwaarts zet, 

natuurlijk, want de bewegingen zijn 

nu nog vrij mechanisch. 

Tekst: Luc VANDER ELST 


afdelingen 

Op zondagavond 12 december 2010 organiseren de regionale 

West-Vlaamse afdelingen van de Vlaamse Inge - 

nieurs kamer en de Koninklijke Vlaamse Ingenieurs - 

vereniging, K VIV, samen de tiende Ingenieurshappening. 

Die vindt zoals elk jaar plaats in het Cultureel Centrum 

‘De Guldenberg’ in Wevelgem. Beide verenigingen nodigen 

de sponsors en alle aanwezigen na de voorstelling uit 

voor een champagnereceptie met hapjes. 

Voor deze jubileumhappening staat niemand minder dan De 

Nieuwe Snaar op het programma met de voorstelling Foor 11. 

Sinds 1982 exploreert De Nieuwe Snaar via ongeziene muziektheatrale 

wegen en een hoogstpersoonlijke poëtische benadering 

de gelaagdheid van de veelzijdige realiteit. De achterzijde 

daarvan bleef tot op heden echter braakliggend terrein. In de 

voorstelling Foor 11 verschijnen er vier eigenzinnige figuren die 

elk op hun manier de marge van het bestaan – hun bestaan, ons 

bestaan – zullen bezingen, bevragen en misschien zelfs verfoeien. 

Een kleurrijk instrumentarium, confronterende beelden, 

straffe verhalen, krachtige liederen, onverwachte situaties en 

ACTIVITEIT IN DE KIJKER > ZUID-WEST-VLAANDEREN 

TIENDE INGENIEURSHAPPENING 

statements en zoveel meer zot geweld om het publiek via 

humor en ontroering, via slapstick en melancholie nog eens 

stevig onder handen te nemen! 

Weerom een nieuwe stap in het verrassende universum van De 

Nieuwe Snaar. 

“Wie nie waagt, nie wint!” 

www.denieuwesnaar.be 

zondag 12 december 2010 

PRAKTISCH 

Plaats: Cultureel Centrum Guldenberg, Acacialaan 1, 

Wevelgem. 

Datum: zondag 12 december 2010 om 19.30 uur. 

Kostprijs: 15 euro per persoon voor VIK-leden en partner; 

niet-leden betalen 20 euro. 

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Uw bestelling van 

kaarten beschouwen wij als definitief na ontvangst van het 

verschuldigde bedrag op het rekeningnummer 743-0284884-09 

of 466-5561799-24 van de VIK-afdeling Zuid-West-Vlaanderen. 

Referte: CAZWV11210. 


afdelingen 

ANTWERPEN 

9-jan-11 AKO-nieuwjaarsconcert, Antwerpen 

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten 

AKO-nieuwjaarsconcert met receptie 

zondag 9 januari 2011 

Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK 

is aangesloten, organiseert op zondag 9 januari 2011 in de 

Singel in Antwerpen voor de 31ste keer zijn traditioneel 

nieuwjaarsconcert met bijbehorende receptie. 

Het concert vangt aan om 11 uur en vanaf 12.15 uur volgt de 

receptie. 

Het Vlaams Symfonisch Orkest, met Bart van Casteren als 

dirigent, speelt verrassend mooie filmmuziek. 

Op het programma staan: 

De Vlaamse Leeuw, K. Mire 

Filmmuziek uit volgende films 

* Phantom of the opera 

* Lord of the rings 

* Prince of Egypt 

*Titanic 

* Jurassic Park 

* Pirates of the Caribbean 

Bisnummer: Hobosolo uit The mission 

PRAKTISCH 

Plaats: DeSingel, Desguinlei, Antwerpen. 

Datum: zondag 9 januari 2011 om 11 uur. 

Kostprijs: 30 euro per persoon; 15 euro voor kinderen tot 

15 jaar. Te betalen op rek. nr. 406-0098501-56 van de VIK in 

Wommelgem met de vermelding ‘AKO-concert’. Eerst 

inschrijven via de website, daarna betalen. De toegangskaarten 

worden begin januari 2011 verstuurd. 

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. 

Referte: CAAWN10111. 

KEMPEN 

4-dec-10 Toneel 'Komisch potentieel komisch', Antwerpen, 

20 uur 

5-feb-11 Gezellig samenzijn 

13-jun-11 Familiewandeling 


Komisch potentieel komisch 

zaterdag 4 december 2010 

De VIK-afdeling Kempen gaat weer op theaterbezoek bij 

theater Zeemanshuis in Antwerpen. Zij brengen ‘komisch 

potentieel komisch’ (Comic potential) een futuristische 

romantische komedie, geschreven door Alan Ayckbourn. 

Vertaling en regie door Stijn Van Haecke 

I-mag december 2010 28 

In een tv-studio wordt een soap opgenomen met actro’s: 

acterende levensechte robots. Een van die actro’s begint 

plots menselijke trekken te vertonen. Zeer tot ongenoegen 

van de fin-de-carrière regisseur. Een jonge schrijver ziet wel 

wat in het komisch potentieel van die actro. Hij wil samen 

met haar een nieuw programma maken. Maar kan dat 

zomaar? Is de actro wel menselijk genoeg? En bloeit er iets 

moois? 

Wil je er bij zijn, reageer dan snel, want er zijn slechts 20 

plaatsen voorbehouden voor VIK-leden. 

PRAKTISCH 

Plaats:Theater Zeemanshuis, Falconrui 21, Antwerpen. 

Datum: zaterdag 4 december 2010 om 20 uur. 

Kostprijs: 16 euro per persoon, na inschrijving bedrag 

betalen op rekening 403-9504811-48 op naam van Guy 

Roymans in 2300 Turnhout met de vermelding ‘toneel 4 

december 2010’. 


Referte: CAKPN11210. 

Maximum 20 deelnemers. 

LEUVEN-HAGELAND 

18-feb-11 Bezoek United Anodisers 

25-mrt-11 Bezoek Renier natuursteen 

28-apr-11 Bezoek Toyota, Diest, 18.30 uur 

21-mei-11 Stadswandeling, Aarschot 


TPCE Toyota Diest 

donderdag 28 april 2011 

Het Toyota Parts Centre Europe (TPCE) is een schakel tussen 

700 leveranciers en de 10 miljoen klanten van Toyota in 

Europa. Er werken 700 mensen. 

Het distributiecentrum staat in voor de verdeling van wisselstukken 

en toebehoren aan de nationale distributiecentra in 

Europa, aan de regionale magazijnen van Toyota Motor 

Marketing Europe (TME) en aan 650 Toyota- en Lexusdealers 

in de Benelux, Noord-Frankrijk en West-Duitsland. Na een 

investering van 20 miljoen euro is het distributiecentrum in 

2007 uitgebreid van 70.000 naar 100.000 m².

ACTIVITEITEN 

Er rijden constant heftrucks en andere interne vervoermiddelen. 

Daarom ook moet iedereen een veiligheidshesje aantrekken. 

Het bedrijf beschikt over een zeer groot computergestuurd 

magazijn. Daarnaast is er een opleidingscentrum 

‘dojo’, waar nieuwe werknemers worden getraind en getest, 

vooraleer ze in het bedrijf mogen starten. 

PRAKTISCH 

Plaats:Toyota Parts Centre Europa, Industrieterrein 11, 

Diest (Webbekom). Te bereiken via de E314, afrit 

Diest-Halen. 

Datum: donderdag 28 april 2011 om 18.30 uur. 

Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden 

betalen 5 euro op rekening 431- 0647591-86 van de 

VIK-afdeling Leuven-Hageland met de vermelding ‘TPCE’. 


Referte: BBLVN10411. 


LIMBURG 

11-dec-10 Toneel 'Heuvels van blauw', Hasselt, 20 uur 

3-mrt-11 Nacht van de ingenieur, Diepenbeek 


Toneel: Heuvels van blauw 


In ‘Heuvels van blauw’ van Dennis Potter zien we kinderen in 

de grotemensenwereld die op het eerste gezicht onschuldige 

spelletjes spelen, terwijl op de achtergrond de echte oorlog 

woedt, overal en nergens. Ze proberen te overleven in een 

eigen wereld en hiërarchie. De absurditeit van de oorlog 

wordt aan de kaak gesteld, doordat volwassenen zich gedragen 

zoals kinderen. Over de waarheid zoeken en niet vinden. 

Over pijn en kwetsen. Over dromen en tranen. 

PRAKTISCH 

Plaats: zaal Centrum, Hollandsveldlaan 32, Hasselt. 

Datum: zaterdag 11 december 2010 om 20 uur. 

Kostprijs: 9 euro per persoon. 

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat en te bevestigen 

door overschrijving van het juiste bedrag op rekening 

451-8527851-34 van de VIK-afdeling Limburg in 3500 Hasselt 

met vermelding ‘toneel 11december 2010’. De toegangskaarten 

zijn te verkrijgen in de zaal voor aanvang van het toneel. 

Referte: CALBG11210. 


MECHELEN 

18-mrt-11 Werfbezoek ‘kaaimuur in aanbouw’, Antwerpen, 

13.30 uur 

23-jan-11 Aperitiefconcert KVIM: TSM - Aula Vermandere, 

Mechelen, 10.15 uur 


Werfbezoek ‘kaaimuur in aanbouw’ 

vrijdag 18 maart 2011 

Algemene aannemingen Van Laere nv bouwt momenteel een 

nieuwe kaaimuur in de haven van Antwerpen. 

De kaaimuur bevindt zich langs de Westkaai van het 

Kanaaldok B2 ter hoogte van de concessies van Oiltanking 

en EvoniK. Hij is geschikt om er zeeschepen en binnenschepen 

te laten afmeren met het oog op de overslag van o.a. 

vloeibare bulk. De opdrachtgever is het Gemeentelijk 

Havenbedrijf Antwerpen, afdeling Infrastructuur. De volledige 

uitvoering en het uitvoeringsontwerp is in handen van Van 

Laere nv. 

Het bijzondere bestaat erin dat de betonnen kopbalk, langs 

de kanaalzijde, wordt uitgevoerd van op het water in een 

waterdicht afgesloten caisson die is opgehangen aan de 

combiwand. Bovendien is die caisson in staat om het volledige 

stortgewicht van het beton te dragen en functioneert hij 

dus tegelijkertijd als onderbekisting. De betonmoten worden 

alternerend uitgevoerd, waarbij telkens één moot wordt overgeslagen. 

Nadien worden, met een aangepaste caisson, de 

tussenliggende moten uitgevoerd. Door de zeer korte uitvoeringstermijn 

wordt er gekozen voor de fabricatie van twee 

caissons die tegelijkertijd kunnen worden ingezet. 

PRAKTISCH 

Plaats: Westkaai van het kanaaldok B2, Antwerpen. 

Datum: vrijdag 18 maart 2011 om 13.30 uur stipt. 

Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK- en 

KVIM-leden (de aanwezige VIK- en KVIM-leden krijgen die 

5 euro teruggestort, als ze betaald hebben vóór 11 maart 

2011). Niet-leden betalen 5 euro, VAM-leden betalen 2,50 

euro. Bedrag te betalen op rekening 405-0106331-50 van de 

VIK-afdeling Mechelen met vermelding van de referte. Uw 

inschrijving is pas geldig na ontvangst van de betaling. 

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 11 maart 2011. 

De deelnemers moeten zelf hun laarzen en veiligheidsschoenen 

mee te brengen. 

Referte: BBMLN10311. 


NOORD-WEST-VLAANDEREN 

24-feb-11 Lezing slimme energienetten, Torhout, 19.30 uur 


Lezing: slimme energienetten 

donderdag 24 februari 2011 

Is men er al uit hoe men elektrische stroom zal opslaan, aanen 

afvoeren, verdelen en factureren? Dat geldt niet alleen 

voor de thuisverbruiker of voor de invloed van zonne- en 

windenergie op het ‘vast’ net. Met de komst van de elektrische 

auto en met nieuwsoortige snelle batterijen (supercaps: 

capaciteiten), wordt het elektriciteitsnet zowaar 

‘mobiel’. Blijkbaar heeft de stad Antwerpen een prijsofferte 


gevraagd voor laadpalen voor elektrische auto's. Elektrische 

auto's kunnen zonder laadpalen moeilijk ten volle doorbreken. 

Nu het zover is, kunt u nog moeilijk dit onderwerp buiten 

beschouwing laten. U komt toch ook luisteren? Wie er vorige 

keren al bij was, weet dat Infrax instaat voor goedverzorgde 

lezingen. 

PRAKTISCH 

Plaats: Infrax cvba, Noordlaan 9, Torhout. 

Datum: donderdag 24 februari 2011 om 19.30 uur. 

Kostprijs: gratis voor VIK-leden op vertoon van 

VIK-lidkaart, niet-leden betalen 10 euro. 


Referte: VONWV10211. 


OOST-VLAANDEREN 

6-dec-10 Voordracht energie, Gent, 20 uur 

16-jan-11 Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 9.30 uur 


Diashow ‘Energie 3’ 

maandag 6 december 2010 

“De goedkoopste energie is diegene die men niet 

verbruikt!” 

Na de gesmaakte Powerpointshow ‘Energie 1’ in het voorjaar 

2010 volgt nu het tweede deel. Onze zoektocht naar energie 

op moeder aarde bracht ons een niet zo schitterende voorspelling 

‘de fossiele brandstof is bijna opgebruikt’... Ook de 

uitstoot van verbrandingsgassen veroorzaakt problemen van 

opwarming der aarde. Is de boodschap niet dat we ‘met nieuwe 

verwarmingstechnologie extra zuinig stoken’? 

We kunnen ons afvragen of het lied van de oude getrouwe 

ketel uitgezongen is? Onze grootouders maakten mee hoe de 

cv-ketel na de Eerste Wereldoorlog vanuit Engeland met veel 

allure zijn intrede deed om de kolenkachel te vervangen. 

Eerst was er de kolenketel op stoom, vervolgens op warm 

water. Nadien kenden we de overschakeling op de fossiele 

brandstoffen aardgas en stookolie. Is er nu een glorierijke 

‘comeback’ op condenserende verbranding voor de cv-ketel 

weggelegd? 

De nieuwe technologieën staan te trappelen van ongeduld 

om over te nemen! Maar het is niet al goud dat blinkt... Nu de 

aarde opwarmt, moeten we volgens sommigen gaan wonen in 

luchtdichte (passieve) woningen. Zullen we de hygiëne en 

het comfort van het wonen in een huis moeten missen ter 

wille van het uitsparen van een kleine hoeveelheid energie, 

terwijl we anderzijds veel energie besteden aan ons luxepaard 

‘Koning auto’? 

Op zoek naar duurzame ‘alternatieve’ energie menen we het 

wondermiddel gevonden te hebben in windmolens, zonneenergie, 

geothermie en cogeneratoren (wkk of warmte- 


krachtkoppeling, waarbij we tegelijkertijd elektrische stroom 

en warmte opwekken met een zeer hoog rendement). Is dat 

wel zo en kunnen we morgen de kerncentrales sluiten? 

Vergeten we vooral niet onze woningen degelijk te isoleren 

en zongeoriënteerd te bouwen. We gebruiken superisolerend 

vensterglas, maar tegelijkertijd beschermen we ons tegen 

die zon, zodat we niet moeten koelen, want dat zou nog veel 

meer energie vereisen! Vergeten we intussen niet om onze 

cv-ketel ‘condenserend’ te laten branden, zodat we iets meer 

dan 10% aan energie uitsparen! 

PRAKTISCH 

Plaats: Huis van de Bouw, Tramstraat 59, Zwijnaarde. 

Datum: maandag 6 december 2010 om 20 uur. 

Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden 

betalen 5 euro. 


Referte: VOOVL11210. 

WAASLAND 

11-dec-10 Bezoek kerncentrale, Doel, 09.30 uur 


Kerncentrale Doel 


De kerncentrale in Doel, die 30% van de Belgische elektriciteitsproductie 

voor haar rekening neemt, bestaat uit vier 

kernreactoren met een totaal vermogen van 2.912 megawatt. 

Sinds het bezoekerscentrum in 1997 zijn deuren opende, hebben 

al vele geïnteresseerden de kerncentrale bezocht en ook 

vandaag staat kernenergie weer volop in de belangstelling. 

Hoog tijd dus voor de VIK om ook eens zijn ‘licht’ te gaan 

opsteken bij een van de grootste elektriciteitsproducenten 

van België. Na een interessante opwarmer in het infocenter 

volgt een rondwandeling, begeleid door een ervaren gids, 

waarbij we onder andere langs de imposante koeltorens wandelen 

en de indrukwekkende machinezaal bezoeken. 

Gedetailleerd programma: 

09.30 uur - 10.00 uur: onthaal met koffie en cake 

10.00 uur - 11.00 uur: kennismaking met centrale 

11.00 uur - 12.45 uur: begeleide rondgang op de site 

12.45 uur - 13.15 uur: afsluitende receptie 

Praktische richtlijnen: 

Minimumleeftijd: 16 jaar. 

Geen toegang zonder identiteitskaart of paspoort. 

Draag gemakkelijke kledij, hoge hakken zijn niet 

toegelaten. 

Gsm is niet toegelaten en kan eventueel achtergelaten 

worden in afgesloten kastjes in het infocenter. 

Tijdens de toegangsprocedure is het dragen van 

hoofddeksels niet toegelaten. 

Gedetailleerde wegbeschrijving en toegangscode voor 

de parking worden een week voor het bezoek via e-mail 

bezorgd.

ACTIVITEITEN 

PRAKTISCH 

Plaats: Haven 1800, Scheldemolenstraat, Doel. 

Datum: zaterdag 11 december 2010 om 9.30 uur. 

Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner, niet-leden 


Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 1 november. 

Referte: BBWLD11210. 


ZUID-WEST-VLAANDEREN 

12-dec-10 10de Ingenieurshappening met "De nieuwe snaar", 

Wevelgem, 19.30 uur 

7-mrt-11 Bezoek Vyncke energietechniek nv, Harelbeke, 

18.30 uur 

16-apr-11 Stadswandeling Ieper met bijwonen van de Last Post 

14-mei-11 Zweefvliegen (reservedatum 28/05/2011) 

9-jul-11 Barbecue 


Vyncke energietechniek 

maandag 7 maart 2011 

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gone 

before…” willen wij, VIKjongeren Zuid-West-Vlaanderen, 

onze aandacht vestigen op bedrijven in de streek. Deze 

maand is het bedrijf Vyncke aan de beurt. 

Vyncke energietechniek is gevestigd in Harelbeke en is een 

familiale onderneming met internationaal ruim 250 medewerkers, 

een orderboek van 50 miljoen euro en met vestigingen in 

België, Duitsland, Tsjechië, Indië, China, Thailand, Maleisië, 

Canada en Brazilië. Vyncke ontwerpt en bouwt systemen 

voor schone energie uit afval, zoals cogeneratiesystemen op 

snoeihout in Singapore, energiecentrales voor spaanplaaten 

MDF-fabrieken in Azië en Brazilië, installaties voor zagerijen 

in Zuid-Afrika en Chili, centrales op zonnebloempellen 

voor olie-extractiebedrijven in Oekraïne en Rusland, oplossingen 

voor palmoliefabrieken in Maleisië of Peru, etc. Ook in 

Canada bouwt Vyncke industriële warmtecentrales voor de 

tuinbouwsector waar recyclagehout als brandstof wordt 

gebruikt. Telkens slaan ze twee vliegen in een klap: afval 

opruimen en schone energie produceren die de schaarse fossiele 

brandstoffen moet vervangen! 

Tijdens dit bedrijfsbezoek krijg je meer uitleg over Vyncke 

energietechniek, wordt een project nader toegelicht en maak 

je voorts kennis met het bedrijf aan de hand van een uitgebreide 

rondleiding. 

Met andere woorden: een bedrijfsbezoek dat je zeker niet 

mag missen! 

PRAKTISCH 

Plaats: Vyncke energietechniek nv, Gentsesteenweg 224, 

Harelbeke. 

Datum: maandag 7 maart 2011 om 18.30 uur. 

Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner, niet-leden 


Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot 

maandag 21 februari 2011 met het engagement zeker 

aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch 

Frederik Delobelle te verwittigen 0472 24 58 81. 

Referte: BBZWV10311. 

Puzzelaar 98 De revolutionaire driehoek Correctie 

In I-mag november heeft het zetduiveltje ons parten gespeeld. Twee sluithaakjes vielen onvrijwillig weg. 

U vindt hierbij de correcte opgave. Inzenden kan nog tot 15 december. 

Gegeven een driehoek ABC rechthoekig in B. M is een punt op de hypotenusa dat op gelijke afstand 

ligt van de twee zijden van de driehoek. 

Kunt u nu de waarde van E berekenen met volgende vergelijking: 

C 

A 

B 

Bijvraag: 

hoeveel juiste antwoorden zullen we ontvangen? 

Stuur uw antwoorden naar Roland Mebis, 

Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of mail naar 

roland.mebis@scarlet.be vóór 15.12.2010. 

Aan de winnaars schenken we twee boekenbonnen 

ter waarde van elk 25 euro. 

Ing. Roland MEBIS MSc 


samenleving 

Vlaams ingenieur 

vernieuwt Afrikaanse ziekenhuizen 

Ing. Johnny Boyen MSc al dertig jaar actief op zwarte continent 

BURKINA FASSO. Als je meer dan 

dertig jaar hoofdzakelijk in Afrika 

verblijft, dan kun je moeilijk gewagen 

van een doordeweekse carrière. 

Het is ook niet iedereen gegeven 

om alle westers comfort aan zich 

te laten voorbijgaan en in een 

heel andere omgeving en cultuur 

de actiefste tijd van 

zijn leven door te brengen. 

Voor Ing. Johnny Boyen is 

het zijn carrièrepad bij het 

BTCCTB, het Belgisch 

Ontwik kelings agent schap. 

Hij stond in die periode in 

voor de renovatie van talrijke 

ziekenhuizen. 

Johnny Boyen studeerde voor - toen nog - 

technisch ingenieur elektromechanica in 

het TIB in Borgerhout bij Antwerpen en 

behaalde er zijn diploma in 1971. Het verkennen 

van nieuwe horizonten zat hem 

zowat in het bloed. Daarom besloot hij om 

het te proberen in de zeevaart, maar na 

een eerste tocht was die ervaring toch 

niet echt meegevallen. Na van zijn legerdienst 

vond hij werk in de medische sector 

en hij huwde en vestigde zich in het 

Antwerpse. Toch bleef de microbe kriebelen 

en hij besloot om te solliciteren bij het 

toenmalige Abos voor een buitenlandse 

opdracht. Toen hij alle hoop al vrijwel had 

opgegeven, werd hij plots uitgenodigd 

voor een gesprek en in 1980 vertrok hij met 

zijn gezin naar het ‘Centre hospitalier de 

Kigali’. Hij stond er in voor het onderhoud 

van het ziekenhuis en beschikte over een 

technische dienst van ongeveer 25 men- 


sen. In die periode heeft hij ook het hospitaal 

uitgebreid met drie nieuwe gebouwen, 

inclusief uitrusting. 

“Vijftien jaar, van 1980 tot 1995, heb ik in 

Kigali doorgebracht. Mijn dochter is er 

een jong meisje geworden en werd er 

begeesterd door de natuur en het wild. Je 

voelde in die tijd al wel de spanning stijgen 

en vroeg of laat moest het eens tot 

gewelddaden komen. Bovendien werd 

mijn werk er alsmaar meer routine en had 

ik bij Abos een aanvraag voor een nieuw 

project lopende. De Rwandese genocide, 

32 

Ing. Johnny Boyen MSc bij een van zijn nieuwbouwprojecten. 

die uitbrak in 1994, haalde een en ander in 

en wij moesten in volle strijdgewoel naar 

België vluchten. Zoiets vergeet je nooit 

meer. Ik kreeg een baan bij het Abos in 

Brussel. Dat hield ik toch veertien maanden 

vol, maar de wens om zo snel mogelijk 

opnieuw te kunnen vertrekken, was groot. 

In 1996 kreeg ik een project met een duurtijd 

van drie jaar in Suriname toegewezen. 

We moesten er een gemeenschappelijke 

technische dienst op poten zetten die zou 

instaan voor vijf ziekenhuizen in 

Paramaribo.” 

“ Vijftien jaar, van 1980 tot 1995, heb ik in Kigali doorgebracht. 

Je voelde in die tijd al wel de spanning stijgen en vroeg of laat 

moest het eens tot gewelddaden komen.”

Meer bouwkunde 

“Na Suriname volgde in 1999 Kameroen. 

Ondertussen veranderde er ook wat bij 

mijn werkgever: het Abos werd in 2000 het 

BTC en wij moesten kiezen voor een contract 

van bepaalde duur of op zoek gaan 

naar een andere job. Ik koos voor het eerste 

en het project in Kameroen zou lopen 

tot 2003. Het project omvatte gezondheidsondersteuning 

in het noordelijk 

gebied van Kameroen. Het was de eerste 

keer dat ik echt geconfronteerd werd met 

uitsluitend verbouwing en nieuwbouw. In 

die periode heb ik zestien ‘centres de 

santé’ opgezet, dertig van de vijftig 

bestaande centra vernieuwd en vier ziekenhuizen 

gemoderniseerd. Zo’n ‘centre 

de santé’ moet je zien als een gebouw in 

een dorp met een achttal bedden waar de 

eerste gezondheidszorgen kunnen worden 

verstrekt.” 

“Mijn volgend project liep van 2004 tot 

2008 en lag in dezelfde lijn. Ik moest in 

Ivoorkust twee ziekenhuizen renoveren en 

twee nieuwe centra opzetten. Mijn habitat 

was in Abidjan, havenstad en economisch 

centrum met zo’n 3 à 4 miljoen inwoners. 

Maar in diezelfde periode was het politiek 

klimaat er weer niet schitterend en er 

dreigde voortdurend geweld, voornamelijk 

tegen de Fransen. Eind 2004 werden de 

Franse gebouwen in Abidjan vrijwel volle- 

SAMENLEVING 

dig in de as gelegd en drie maanden later 

vond men het toch nodig om onze diensten 

te verhuizen naar Burkina Faso, zo’n 

1.000 km verderop. Het werd dan een 

regelmatig over en weer reizen om het 

verloop van het project op te volgen en bij 

te sturen. Nu ben ik aan mijn laatste project 

bezig. Van 2008 tot 2011 legt het BTC 

zich toe op de vernieuwing en uitbreiding 

van het ‘Hôpital prince régent Charles’ in 

Bujumbura, de hoofdstad van Burundi.” 

Andere jobinhoud 

Is uw functie bij die projecten in de loop 

der jaren in al die verschillende landen 

niet geëvolueerd? 

“Zeer zeker. In Kigali en Paramaribo stak 

ikzelf veel meer de handen uit de mouwen. 

Ik leidde de technische dienst in al zijn 

facetten, zocht uit hoe het magazijn het 

best beheerd kon worden, voorzag in de 

nodige investeringen en deed de bestellingen, 

gaf de technische opdrachten, 

verifieerde ze, maar zocht ook dikwijls zelf 

mee naar de fouten. Als het om verbouwingen 

ging, tekende ik de elektrische 

bedradingsschema’s en de interne indeling 

van kamers en bedden. Dat is duidelijk 

meer geëvolueerd naar het beheer van 

het project. Een technische achtergrond is 

lang niet meer voldoende. Er komt steeds 

meer administratief werk bij kijken. Het is 

Hoe werkt het? 

“Om de vier jaar zet het ministerie 

van Buitenlandse Zaken een strategisch 

plan uit in de sectoren volksgezondheid, 

landbouw, justitie en 

infrastructuurwerken. Daarbij hoort 

natuurlijk een budget. Voor een project 

zoals dit komt het grootste 

financiële deel vanuit België, maar 

ook het land in kwestie moet steeds 

een deel(tje) bijpassen. Voorstellen 

voor projecten worden door het land 

zelf, in dit geval Burundi, ingediend. 

Daaruit maakt het BTC, de 

Belgische Technische Coöpera tie, 

zijn keuze.” 

“Is er een keuze gemaakt, dan moet 

in een eerste fase het project worden 

geformuleerd. Er moet een projectdossier 

worden opgesteld dat niet 

alleen het einddoel vastlegt, maar 

ook wat er precies moet worden uitgevoerd 

en waarom. Dat dossier 

wordt steeds opgesteld door een 

Belg, niet noodzakelijk de projectleider, 

gesteund door een bevoegd persoon 

van het aanvragende land. 

Vervolgens gaat het BTC op zoek 

naar een geschikte projectmanager 

en daar wringt het schoentje soms. 

Het zijn telkens tijdelijke contracten 

van twee of drie jaar, waardoor men 

dikwijls moeite heeft om in België de 

gepaste kandidaten te vinden. De 

door het BTC uitgestuurde ‘chef de 

projet’ zal samen met een lokale 

partner het project tot een goed 

einde moeten brengen. In mijn geval 

is de lokale partner een geneesheer. 

Ter plaatse staan wij zelf in voor de 

rekrutering van de lokale medewerkers 

en beheren we hun contracten. 

In achttien landen, waaronder ook 

hier in Bujumbura, beschikt het BTC 

over een landenkantoor met een 

plaatselijke vertegenwoordiger. Die 

vertegenwoordigt het BTC bij de 

lokale instanties en begeleidt alle 

lopende projecten in het land. Vaak 

rijst in België de vraag of al dat geld 

voor ontwikkelingssamenwerking 

niet weggegooid is. Wel, na dertig 

jaar ben ik fier op wat we er allemaal 

mee hebben gerealiseerd. Je hebt de 

lokale bevolking middelen gegeven 

waar ze anders nog lang zouden 

moeten op wachten.” 

“De functie is geëvolueerd: we moeten er meer en meer voor zorgen dat alles netjes 

georganiseerd en volgens plan verloopt.” 

33 I-mag december 2010 

KDW

nu onze eerste taak om ervoor te zorgen 

dat alles netjes georganiseerd is, volgens 

planning verloopt en budgettair binnen de 

beschikbare financiële middelen blijft. 

Dat kan ook niet anders, als je 1.000 km 

van de plaats van actie verwijderd bent. 

Vergeet daarbij niet dat je je in een omgeving 

bevindt met een totaal andere culturele 

achtergrond! Overigens moet het 

gezegd worden dat ik de beste positieve 

ervaringen heb opgedaan met mijn onderaannemers 

in Ivoorkust. Zij waren 

bekwaam en betrouwbaar.” 

“Een dergelijk project eindigt ook niet met 

de aflevering van een gebouw, want zonder 

verder onderhoud en plaatselijke 

ondersteuning zal alles er weer vlug zoals 

voorheen uitzien, als wij er niet meer zijn. 

Opleiding heeft veel meer aan belang 

gewonnen. Zo heb ik van mijn projectbudget 

in Abidjan drie medici naar België 

gestuurd om zich hier voort te bekwamen 

in het Tropisch Instituut in Antwerpen. Het 

hoofd technische dienst heeft een jaar in 

Frankrijk gestudeerd voor zijn master in 

onderhoud en een ander heeft gestudeerd 

aan de plaatselijke universiteit. Zo’n zestig 

personen, die allemaal werken in de 

plaatselijke centra, hebben een week 

opleiding gekregen. De kwaliteit van hun 

werk is twee jaar lang om de 6 maanden 

bevraagd bij hun patiënten op basis van 

enquêtes.” 

Bujumbura 

Waar liggen de hoofdaccenten van uw 

laatste project in Bujumbura? 

“Het Prince régent Charles-ziekenhuis is 

een groot ziekenhuis met zowat 500 bedden. 

Dat is best vergelijkbaar met Kigali, 

maar dat laatste was al in de jaren ‘80 

moderner en beter uitgerust dan dit hier 

nu. Het project bestaat uit de renovatie 


SAMENLEVING 

“Een project 

eindigt niet met 

de aflevering van 

een gebouw, want 

zonder verder 

onderhoud 

en plaatselijke 

ondersteuning zal 

alles er weer vlug 

zoals voorheen 

uitzien.” 

“ Het is nu onze eerste taak om ervoor te zorgen dat alles netjes 

georganiseerd is, volgens planning verloopt en budgettair binnen 

de beschikbare financiële middelen blijft.” 

van bestaande gebouwen en het optrekken 

van vier volledig nieuwe gebouwen, 

inbegrepen de uitrusting ervan. Dat alles 

moest met een projectbudget van 3,5 miljoen 

euro. Het bouwen zal lukken, maar de 

uitrusting ervan niet. Dat heeft te maken 

met de economische crisis. Door de devaluatie 

van de euro ten opzichte van de dollar 

vorig jaar kreeg mijn budget een ferme 

deuk en moet er na beëindiging van dit 

project logischerwijze een tweede fase 

volgen voor de modernisering van de uitrusting, 

de apparatuur en de opleiding. 

Dat wil niet zeggen dat er niets gebeurd 

is! Als je moest gezien hebben wat de 

technische dienst aan uitrusting had, dan 

zou je versteld hebben gestaan. Maar in 

de nieuwe gebouwen is ook dringend 

behoefte aan aangepaste medische apparatuur 

en dat is net een stap te ver.” 

En gelijk heeft hij. Het operatiekwartier 

bijvoorbeeld is nu niet direct uitgerust, 

zoals wij ons dat hier voorstellen. Ik zou er 

34 

Met een 

projectbudget 

van 3,5 miljoen 

euro zal het 

bouwen lukken, 

maar de uitrusting 

kan er niet meer 

bij. 

liever niet onder het mes gaan! Een rondleiding 

leert ons dat in het relatief korte 

tijdsbestek van twee jaar al heel wat werk 

werd verzet. Een plaatselijke architect 

heeft samen met zijn vier ingenieurs en 

vier tekenaars alle plannen uitgetekend. 

Aannemers voor de verschillende werken 

werden geselecteerd en de werf werd 

opgestart. Vaak waren er meer dan 700 

vaklui aan het werk! 

Overigens loopt er, behalve het verplegend 

personeel, altijd heel wat volk in zo’n 

ziekenhuis rond. Iemand die wordt opgenomen, 

is altijd vergezeld van familie, 

want eetmalen en reiniging van linnen en 

kleding is niet voorzien. Daarom zijn er 

ruimten waar familieleden kunnen koken, 

wassen en zelfs slapen. Alle zorgen moeten 

zo goedkoop mogelijk zijn en worden 

gesubsidieerd door het ministerie: bevallingen 

en pediatrie zijn gratis. Andere 

medische diensten zijn zo schappelijk 

mogelijk geprijsd. Dat kan ook moeilijk 

anders. Ziekenfondsen, zoals wij die kennen, 

bestaan er niet en het doorsnee-inkomen 

van een werkende Burundees 

bedraagt 50 euro per maand. Op het platteland 

is 30 euro zelfs niet ongewoon. Een 

betere administratieve job brengt een 100 

à 130 euro/maand op en een net afgestudeerd 

geneesheer verdient in een ziekenhuis 

120 euro per maand. Geen wonder dat 

goede krachten op elk niveau al vlug denken 

aan buurland Rwanda, waar men meer 

dan het dubbele kan verdienen. 

Meer informatie over het BTC en hun 

projecten kun je vinden op www.btcctb.org 

Tekst en foto’s: 

Ing. Karel DE WEVER MSc

centra 

Kim Kiekens wint 

‘young researcher award’ in Japan 

Groep T-onderzoekster in de prijzen op 10th International 

symposium on measurement and quality control 

OSAKA. Een eerste paper en meteen prijs. Het overkwam Kim Kiekens tijdens 

het 10th International symposium on measurement and quality control 

aan de universiteit van Osaka. Kim is verbonden aan de unit Energie - 

technologie van Groep T - Leuven Engineering College. Haar onderzoeksdomein 

is dimensionale meettechniek met computertomografie. Daarmee kun 

je via X-stralen kijken in het inwendige van alle denkbare voorwerpen zonder 

ze te moeten openen of stukmaken. 

Kims onderzoek maakt deel uit van haar 

doctoraal proefschrift. Daarin onderzoekt 

ze methodes om de nauwkeurigheid van 

machines voor dimensionaal meten in 

kaart te brengen en te optimaliseren. Haar 

promotoren dr. ir. Wim Dewulf (Groep T) 

en prof. Jean-Pierre Kruth (K.U.Leuven) 

gaven haar de raad om een paper voor het 

symposium in Japan in te dienen. De 

paper werd aanvaard en Kim kreeg als 

enige Belgische ook de kans om een 

lezing te geven op de wereldtop van meettechniek 

en kwaliteitscontrole. 

Kim Kiekens neemt haar 

prijs in ontvangst. 

Kim kreeg als enige 

Belgische de kans om 

een lezing te geven op de 

wereldtop van meettechniek 

en kwaliteitscontrole. 

Kim presenteerde in Osaka een nieuw 

‘kalibratie-object’: “Ik heb het speciaal 

ontworpen om dimensionale metingen 

met computertomografie te verbeteren. 

Je moet het je voorstellen als een aluminium 

blokje met een inwendige structuur 

die er uitziet als een cactus. Met de CTscanner 

nemen we er zwart-witbeelden 

van onder verschillende hoeken van 360°. 

Die beelden worden samengesteld tot een 

3D-model, opgebouwd uit voxels, het 3Dequivalent 

van pixels. Op dat model kunnen 

dimensionale metingen plaatsvinden.” 

“Het beeld van het object wordt vergroot 

door het te verplaatsen. Hoe dichter bij de 

X-stralenbron, hoe groter het beeld wordt. 

Je kunt het vergelijken met een kaars die 

een schaduw werpt op een wand. Hoe 

dichter je hand bij de vlam komt, hoe groter 

het schaduwbeeld wordt. Hoe meer het 

object wordt vergroot, hoe beter de resolutie 

van het 3D model.” 

“Bij het meten rijzen 

twee problemen. Om te 

beginnen moet je na de 

meting het object herschalen 

tot zijn reële 

grootte. Je moet namelijk 

precies weten hoeveel 

keer het vergroot 

werd. Ten tweede 

bestaat de rand van het 

object uit een hele 

reeks grijswaarden 

tussen wit en zwart en moet je bepalen 

welke grijswaarde de grens bepaalt tussen 

het materiaal en de achtergrond 

(omringende lucht). De software gaat 

daar soms in de fout, waardoor een correctie 

nodig is. Welnu, de methode geïllustreerd 

aan de hand van dit kalibratieobject 

maakt het mogelijk om zowel de herschaling 

tot de juiste grootte als de correctie 

van de grijswaarde uit te voeren.” 

Kalibratie 

“Voor de kalibratie worden enkele maten 

van het object ook opgemeten met een 

coördinatenmeetmachine. Die meet enkel 

de uitwendige vormen op, maar is wel 

nauwkeuriger, waardoor we een referentie 

hebben om onze metingen met CT te vergelijken. 

Op basis daarvan kunnen we de 

inwendige maten corrigeren, zodat die 

nauwkeuriger worden. Daar ligt precies 

het verschil tussen de conventionele 

meettechnieken en computertomografie. 

Waar het met de eerste technieken onmogelijk 

is om de inwendige structuur of een 

samengesteld product in beeld te brengen 

en te meten, kan dat wel met computertomografie. 

Daarmee bieden ze een onmisbare 

aanvulling op de conventionele technieken. 

Alleen zijn die metingen minder 

nauwkeurig en zijn er bijgevolg correcties 

nodig.” 

De methode die Kim ontwikkelde kan ook 

worden toegepast op industriële werkstukken. 

In het Tetra-project waarbij niet 

alleen Groep T, Lessius Hogeschool en de 

K.U.Leuven maar ook een aantal hightechbedrijven 

betrokken waren, werd de 

methode getoetst op reële cases. Als 

voorbeeld noemt Kim LayerWise en 

Materialise. “Zij maken objecten door een 

laagsgewijze productiemethode. Met 

behulp daarvan kunnen complexe werkstukken 

gemaakt worden met inwendige 

vormen, bijvoorbeeld interne koelkanalen. 

Of die kanalen al dan niet de juiste afmetingen 

hebben, kan enkel met computertomografie 

worden nagegaan. De ontwikkelde 

methode kan de nauwkeurigheid van 

die metingen significant verbeteren.” 

Volgens Kim zal de vraag naar dimensionale 

meettechnieken met computertomografie 

de volgende jaren sterk toenemen. 

Door met het Herculesprogramma een 

peperdure machine aan te kopen kunnen 

ze het onderzoek voortzetten en uitbreiden. 

Ook bij het Fonds voor Wetenschap - 

pelijk Onderzoek en het Industrieel 

Onderzoeksfonds loopt een projectaanvraag 

om het onderzoek voort te zetten. 

Tekst: Yves PERSOONS 

Foto: GROEP T 

ONDERWIJS 


netwerk 

UAB is kleine, 

maar kwalitatief sterke associatie 

Bart De Schutter is voorzitter van de Universitaire Associatie Brussel 

BRUSSEL. De Vlaamse Gemeenschap heeft vijf universiteiten: Antwer - 

pen, Brussel, Gent, Hasselt en Leuven. Met een of meerdere hogescholen 

kunnen ze in de Vlaamse Gemeenschap een associatie vormen. I-mag 

sprak eerder al met de voorzitter van de associaties, die gevormd werden 

rond de universiteiten van Antwerpen, Gent, Hasselt en Leuven. Dit interview 

is het laatste in die rij. We spraken met Bart De Schutter, voorzitter 

van de Universitaire Associatie Brussel (UAB). 

Bart De Schutter werd in 1937 in Boom 

geboren. In 1959 studeerde hij aan de VUB 

af als doctor in de rechten. Hij was een 

studiegenoot van Willy Claes, die politieke 

en sociale wetenschappen studeerde. 

Ook Bart De Schutter studeerde politieke 

wetenschappen, maar dan aan de ULB en 

internationaal recht aan de Harvard 

University Law School voor master of Law 

(LLM). Hij zette zijn studies voort aan de 

‘Faculté internationale pour l’enseignement 

du droit comparé’ van Straatsburg. 

! Van onze hoofdredacteur 

Eerst werd hij hoogleraar aan de faculteit 

rechtsgeleerdheid van de VUB, waar hij 

later gedurende vier jaar decaan was en 

directeur van het centrum internationaal 

strafrecht. In 1978 werd hij rector van de 

VUB. Hij was ook enkele jaren voorzitter 

van de Raad van bestuur van de VRT. 

De Schutter is een boeiende gesprekspartner: 

erudiet en bescheiden. Iemand 

met een jarenlange ervaring in de juridische 

en academische wereld. Sinds mei 

2010 is hij de nieuwe voorzitter van de 

De Universitaire Associatie Brussel (UAB) is een kleine associatie, 

samengesteld uit twee partners: de Erasmushogeschool en de 

Vrije Universiteit Brussel. Ze telt 15.000 studenten. 

Universitaire Associatie Brussel, in 

opvolging van Jean-Luc Vanraes, die voor 

Open VLD minister van financiën, begroting 

en Nederlandstalig onderwijs werd in 

de Brusselse regering. Bart De Schutter 

is ook voorzitter van de Raad van bestuur 

van de Erasmushogeschool Brussel 

(EhB). 

Boom, zijn geboortestreek, is de streek 

van steenbakkerijen en kalkovens. 

“Ik draag het kenmerk van de noeste werkers 

van de Rupelstreek”, zegt hij. “Mijn 

grootvader was burgemeester in Boom en 

20 jaar lang volksvertegenwoordiger. 

Wijlen Piet De Somer, de eerste lekenrector 

van de K.U.Leuven, kwam uit Niel, op 

een boogscheut van Boom en dus ook uit 

mijn geboortestreek. Hij was arts en won 

tussen 1971 en 1982 drie opeenvolgende 

rectorverkiezingen. Piet was een autoriteit, 

een fantastische man, iemand met 

klasse. Ik was van 1978 tot 1982 rector van 

de VUB (Vrije Universiteit Brussel). Onze 

roots lagen in de streek van de kleiputten. 

We waren het niet altijd eens over bepaalde 

zaken die onze universiteit aanbelangden. 

Dan stonden we soms met getrokken 

messen tegenover elkaar. Maar dat duurde 

nooit lang. De herinneringen uit onze 

geboortestreek deden hun werk en dat 

schept een band. Mensen hebben dat vandaag 

veel te weinig.” 

Bart De Schutter, 

voorzitter van de 

Universitaire 

Associatie Brussel 

(UAB). 


“Als jurist werkte ik vooral in de academische 

sector met als niche internationaal 

strafrecht, computerrecht, computerveiligheid 

en bescherming van de privacy. Ik 

gaf daar ook les over aan de burgerlijk 

ingenieurs van de VUB. Eigenlijk ben ik na 

mijn studies onmiddellijk aan een wetenschappelijke 

loopbaan begonnen. Maar er 

woelde altijd een tweespalt in mijn binnenste: 

enerzijds wilde ik binnen de juridische 

sector blijven werken, die vooral op 

internationaal recht en internationaal 

strafrecht was gericht en anderzijds was 

er ook de natuurlijke neiging om aan 

management en beleid te doen”. 

Associatievoorzitter 

“Ik ben nu associatievoorzitter sinds mei 

2009, toen mijn voorganger Brussels 

minister werd. Op dat ogenblik was ik 

voorzitter van de Raad van bestuur van de 

Erasmushogeschool in Brussel. Dat ben ik 

nu trouwens nog altijd. 

De nieuwe uitdaging sprak me aan: het is 

een ernstige opdracht. Iets voor een trekpaard, 

zoals ik. Sierpaarden kan de associatie 

missen. Ik wil actief blijven, tenminste 

zo lang mijn gezondheid dat mogelijk 

maakt en ik kan meewerken aan een 

gemeenschappelijk doel. Ik deel graag 

mijn ervaring en zet me graag in voor de 

EhB en de VUB, kortom voor de associatie.” 

UAB 

“De Universitaire Associatie Brussel 

(UAB) is een kleine associatie, samengesteld 

uit twee partners: de Erasmus - 

hogeschool en de Vrije Universiteit 


Brussel. Ze telt 15.000 studenten: 5.000 bij 

de EhB en 10.000 bij de VUB. In vergelijking 

met de associaties rond de universiteiten 

van Gent en Leuven zijn we dus 

kwantitatief klein, maar kwalitatief staan 

we toch behoorlijk sterk. Al voor het ontstaan 

van de associatie was er een goede 

samenwerking tussen de EhB en de VUB. 

Een kleine associatie heeft ook een voordeel, 

zoals het beter en gemakkelijker op 

elkaar kunnen ‘inspelen’. In grote structuren 

is het niet altijd eenvoudig om overleg 

te plegen. Mijn opdracht als associatievoorzitter 

is in de eerste plaats de samenwerking 

tussen de VUB en de EhB voort 

versterken op het gebied van onderwijs en 

onderzoek. Door de oprichting van de 

zogenaamde ‘transitiefaculteiten’ voor de 

industriële wetenschappen en de vertalers-tolken 

willen we ook de samenwerking 

tussen de academische opleidingen 

van EhB en de VUB nog beter aanzwenge- 

len. Mijn opdracht is enerzijds intern: 

agenda’s en werktrajecten vastleggen en 

beslissingen die in overleg zijn genomen, 

doen uitvoeren. Anderzijds heb ik ook de 

taak om een constructieve overlegcultuur 

te ‘organiseren’ tussen de rector van de 

VUB en de algemeen directeur van de 

EhB. Ik moet achter – en niet naast of 

boven – beide beleidsmensen staan, precies 

omdat zij de eindverantwoordelijk- 

38 

Erasmushogeschool Brussel 

De EhB biedt een veelvoud van basisopleidingen aan, verdeeld 

over een zestal departementen. 

Industrieel ingenieurs worden opgeleid voor de studiegebieden 

leidend tot ‘master in de industriële wetenschappen - elektromechanica’ 

en ‘master in de industriële wetenschappen - elektronica-ICT’. 

Hun campus en ook die voor de luchtvaarttechnologie 

ligt aan de Nijver heids kaai in Brussel. 

Luc Van de Velde werd met ingang van het academiejaar 2007- 

2008 aangesteld tot algemeen directeur van de EhB. Na zijn studies 

voor historicus aan de VUB was hij achtereenvolgens adviseur 

van de toenmalige minister van de regie voor post, telefonie 

en telegrafie (PTT) en kabinetssecretaris en fractiesecretaris 

van de Kamer van Volksvertegen woor digers. Als administratief 

directeur stond hij mee aan de wieg van de EhB. Nadien werd hij 

secretaris-generaal van de Vlaamse Hogeschoolraad (Vlhora). 

NL 

heid hebben over hun onderwijsinstelling. 

Ik beschouw de associatie als een ondersteunend 

mechanisme, een hulpmechanisme 

voor overleg. Het is in elk geval 

geen instrument dat boven de EhB en de 

VUB uit torent.” 

“Beide instellingen zorgen voor een blijvende 

kwaliteit in hun onderwijs en onderzoek. 

Zowel academische als professionele 

studies stellen vandaag hoge eisen, 

vanuit hun finaliteit en behoeften. Maar zij 

hebben ook een aspect van kruisbestuiving 

en complementariteit in zich. Die verwevenheid 

wil de UAB maximaal realiseren 

door een zo groot mogelijke integratie 

en samenwerking in opleidingen, onderzoeksprojecten, 

uitstralingsactiviteiten, 

enz... De instapdrempel van een hogeschool 

wordt sociaal verschillend gepercipieerd 

dan die van een universiteit. 

Hogere aandacht voor studiemethode en 

studentbegeleiding in de hogeschool 

“ Hogeronderwijsinstellingen van het katholieke net die niet in 

dezelfde regio liggen, werden toch in de Leuvense associatie 

opgenomen. Zo ging het oorspronkelijke of prioritaire idee om 

binnen een geografische zone opleidingen, onderzoek, 

infrastructuur en zo meer te optimaliseren niet door.” 

helpt slaagkansen maximaliseren. 

Overstap en terugvalmogelijkheden ontwikkelen 

tussen academische en professionele 

opleidingen is bovendien een efficiënt 

middel om het juiste einddoel te 

bereiken. Ten slotte toch ook vermelden 

dat het multiculturele van Brussel een uitgelezen 

kans biedt om een open geest te 

vormen in een globalere wereld. Ook dat 

is een troef op de arbeidsmarkt.”

“ Het multiculturele van Brussel biedt een uitgelezen kans om een 

open geest te vormen in een globalere wereld. Ook dat is een 

troef op de arbeidsmarkt.” 

De UAB telt een vijftigtal bacheloropleidingen 

en een honderdtal masteropleidingen. 

Voor bepaalde hogeschoolopleidingen 

bestaat er een stagemogelijkheid in 

het Universitair Ziekenhuis van Brussel. 

In 1995 werd het Rits in de Dansaertstraat 

in Brussel een van departementen van de 

EhB, ten gevolge van het hogeschooldecreet. 

Rits is de roepnaam voor het departement. 

Het is een gerenommeerde onderwijsinstelling 

waar heel wat film en theatermakers 

studeerden. Jo Röpcke was er 

enkele jaren directeur. Andere bekende 

namen zijn bijvoorbeeld de regisseurs 

Stijn Coninx en Erik Van Looy. Een ander 

kroonjuweel van de EhB is het Koninklijke 

Conservatorium Brussel. 

Associaties: wat het werd 

Het oorspronkelijke opzet van een associatie 

werd niet ten volle gerealiseerd. Bart 

De Schutter legt uit: “Oorspronkelijk was 

het de bedoeling om alle regionale instellingen 

van hoger onderwijs - hogescholen 

en universiteiten – ‘lokaal’ te bundelen. 

Dat moest tot een versteviging van de 

hogeronderwijsruimte in ons land leiden 

om die dan op zijn beurt te laten aansluiten 

bij een Europese hogeronderwijsruimte. 

Zo hadden de initiatiefnemers van de 

Bolognaverklaring het in 1999 gepland. 

Alle hogere opleidingen, onderzoek en 

infrastructuur zou men dus in de Vlaamse 

Gemeenschap geografisch maximaal 

bundelen om zo optimale synergie in een 

rationele structuur te krijgen. Het concept 

was in feite eenvoudig. Als men in de 

Vlaamse Gemeenschap de plaats van een 

universiteit als middelpunt van een cirkel 

beschouwt en vandaaruit een regiocirkel 

tekent, dan moesten alle hogescholen 

binnen die cirkel samen met de universi- 

teit een associatie of samenwerkingsverband 

vormen. Maar het oorspronkelijke 

concept werd spoedig doorkruist door de 

regionale spreiding over Vlaanderen van 

de onderwijsinstellingen die zich bij de 

K.U.Leuven aansloten. Hogeronderwijs - 

instellingen van het katholieke net die niet 

in dezelfde regio liggen, werden zo toch in 

de Leuvense associatie opgenomen. Zo 

ging het oorspronkelijke of prioritaire idee 

om binnen een geografische zone opleidingen, 

onderzoek, infrastructuur en zo 

meer te optimaliseren niet door. Dat zijn 

nu eenmaal feiten die soms het gevolg 

zijn van historische achtergronden of 

machtsverhoudingen. Gelukkig is er voldoende 

collegialiteit onder de associatievoorzitters.” 

Studieduur 

“Over de studieduurverlenging voor de 

Vlaamse industrieel ingenieurs hoor ik 

argumenten pro en contra. De verandering 

van studieduur heeft altijd allerlei 

reacties opgeroepen. Dat geldt voor alle 

studierichtingen en voor elk studieniveau. 

We mogen daarover niet eeuwig blijven 

bakkeleien tot iedereen ‘zijn gelijk’ heeft 

gekregen. We zullen toch één keer een ei 

moeten leggen in Vlaanderen. In de 

Franstalige Gemeenschap is er voor 

industrieel ingenieurs een regeling 

getroffen, met name drie jaar bachelor en 

twee jaar master. Uiteraard moeten we 

met kennis van zaken de pro’s en contra’s 

afwegen. Maar we moeten ook het kostenplaatje 

bekijken en zeker zijn van de 

financiering van de verlengingsoperatie. 

Laat ons toch maar eerst een paar eenvoudige 

zaken onder ogen nemen. Zo 

moet er mijn inziens een striktere monitoring 

komen van de studenten.” 

“Het flexibele creditsysteem en de individuele 

studietrajecten kunnen voordelig 

zijn voor bijvoorbeeld studenten die wat 

aanpassingsproblemen hebben met de 

eisen van de hogeronderwijsmethodiek of 

een oplossing bieden voor jongeren die 

studie en arbeid moeten combineren. 

Maar soms kan men zich niet van de 

indruk ontdoen dat het systeem leidt tot 

een lakser houding van de student, die 

door het doorschuiven van een aantal credits, 

op een onverantwoorde studieverlenging 

afgaat. Er zijn natuurlijk ook internationale 

motieven die een vijfjarige opleiding 

van industrieel ingenieurs rechtvaar- 

digen, zoals de internationale erkenning 

van het diploma. Een voorzichtig ‘ja, misschien’ 

dus. Waar we wel moeten over 

waken is het behoud van de specifieke 

eigen profielen van opleidingen, bv. inzake 

burgerlijk en industrieel ingenieur of talen 

en toegepaste taalkunde. Streven naar 

synergie en complementariteit is noodzakelijk, 

maar mag niet leiden tot een eenheidsworst.” 

Stokpaardjes 

“Ik heb weinig hobby’s. Geen stokpaardjes 

van enige betekenis. Vroeger was ik 

een verwoed tennisser. Mijn sportactiviteit 

heeft zich vandaag tot het ‘beoefenen 

van gezellige huiselijkheid’ herleid. Mijn 

opdrachten bij de UAB, EhB, het voorzitterschap 

van het VUB Institute for 

European Studies geven mij genoeg lectuur, 

terwijl mijn lidmaatschap van de 

Belgische privacycommissie ook voldoende 

verantwoordelijkheidsmomenten meebrengt. 

's Avonds bereid ik thuis de dossiers 

voor die de volgende dag aan bod 

komen. De pensioenleeftijd betekent voor 

mij bijna even hard werken als vroeger, 

maar voor minder loon, gelukkig met een 

meer flexibele agenda, meer mogelijkheden 

om iets te weigeren, eerder dan te 

aanvaarden. Ik doe het nog allemaal even 

graag als vroeger. Ik heb trouwens heel 

mijn leven in een sfeer van hardwerkende 

collega’s en medewerkers geleefd. Daar 

waren ook veel ingenieurs bij, zoals dr. ir. 

Oscar Steenhaut, een elektrotechnisch 

ingenieur en ooit rector van de VUB (1982- 

1986) was en wijlen Roger Van Geen, doctor 

in de wetenschappen en voorzitter van 

de Nationale Raad voor Wetenschaps - 

beleid. Hij was rector van de VUB in de 

periode 1974-1978.” 

(Nvdr: Roger Van Geen was onder meer 

gespecialiseerd in de vastestoffysica en 

een van de gastsprekers op het tweedaags 

symposium van de VIK in De Haan 

in maart 1981. Het symposium handelde 

over ‘de ingenieur en de crisis’.) 

“Maar begrijp me niet verkeerd: je hoeft 

niet tot de groep van rectoren te hebben 

behoord om het etiket ‘hardwerker’ te dragen. 

Er zijn heel wat harde werkers in onze 

instellingen, allerlei gediplomeerden en 

niet-gediplomeerden en niet in het minst 

de vroegere technisch ingenieurs en de 

huidige industrieel ingenieurs.” 

De Universitaire Associatie Brussel is 

gevestigd in de Antoine Dansaertstraat 70, 

1000 Brussel. 

Tekst: Ing. Noël LAGAST MSc 

Foto’s: VUB – Bernadette 

MERGAERTS 


netwerk 

23.000 euro om onderzoek 

en innovatie aan te moedigen 

Barco High Tech Awards uitgereikt aan jong afgestudeerden 

KORTRIJK. Zeventien jonge ingenieurs en onderzoekers mochten op 15 oktober 

2010 een Barco High Tech Award en de bijbehorende geldprijs in ontvangst 

nemen in Kinepolis Gent. Met de awards willen Barco, de Vlaamse 

Ingenieurskamer, vzw Bachelor.be en het Fonds voor Wetenschappelijk 

Onderzoek (FWO) wetenschappelijk en technologisch onderzoek een duw in 

de rug geven. De prijzen onderstrepen bovendien het belang van onderzoek en 

innovatie voor de Vlaamse economie en ze illustreren het belang van een 

nauwe samenwerking tussen onderwijsinstellingen, onderzoekscentra en de 

industrie. 

'High Tech Awards' is de nieuwe – meer 

internationale – naam voor de 'prijzen 

voor wetenschappelijk onderzoek' die 

Barco al sinds 1987 toekent. De prijzen 

werden in het leven geroepen in samenwerking 

met het FWO om onderzoek en 

innovatie in Vlaanderen te ondersteunen. 


Sinds vele jaren speelt Barco in België 

een belangrijke rol op het vlak van innovatie 

en ontwikkeling. Hoewel Barco ondertussen 

is uitgegroeid tot een wereldspeler, 

bevindt een belangrijk deel van de 

R&D afdeling van het hightechbedrijf zich 

nog steeds in ons land. Barco beschouwt 

40 

het als een belangrijke taak om technologische 

studies op te waarderen en jonge 

ingenieurs en onderzoekers te stimuleren, 

zodat de kwaliteit van de Vlaamse ingenieurs 

gewaarborgd blijft. 

Die inspanningen blijken meer en meer 

een must te zijn om de concurrentiepositie 

van Vlaanderen in de globale economie 

te verzekeren. Sterke groeilanden als 

India en China worden immers steeds 

belangrijker, ook als basis voor R&D-activiteiten. 

Barco is ervan overtuigd dat 

hoogkwalitatief technisch onderwijs en 

partnerships tussen scholen, universiteiten, 

de overheid en de industrie nodig zijn 

om het competitief voordeel van 

Vlaanderen te stimuleren. De High Tech 

Awards vestigen de aandacht op de nood 

aan die interactie, de waarde van onderzoek 

en het belang van toekomstgerichte

Vlnr: 

Bart Blockmans, 

Kristof Hennebel, 

Karel Azou, 

Eric Van Zele (CEO Barco), 

Frédérique Vanneste, 

Ing. Marc Demolder MSc, 

Thomas Standaert. 

technische studies. Met de awards hoopt 

Barco eveneens ingenieursstudies aantrekkelijker 

te maken voor jongeren. 

Behalve een mooie vorm van erkenning 

zijn de High Tech Awards ook een financiële 

duw in de rug van de jonge onderzoekers. 

Barco maakt een totaal van 23.000 

euro vrij voor de winnaars. De drie bachelorprijzen, 

die werden uitgereikt voor 

scripties in het kader van een bacheloropleiding, 

hebben elk een waarde van 1.500 

euro. De drie geselecteerde eindwerken 

van masters Industriële Wetenschappen 

(VIK Award) worden beloond met elk 2.000 

euro. De gelauwerde masters Ingenieurs - 

wetenschappen (FWO Award) gaan met 

2.500 euro naar huis. De Barco High Tech 

Award voor Wetenschappelijk onderzoek 

ten slotte is 5.000 euro waard. 

De vakjury, bestaande uit afgevaardigden 

van Barco, Bachelor.be, VIK en FWO, koos 

uit alle ingezonden scripties de volgende 

winnaars voor de VIK High Tech Awards 

(afgestudeerden master in de Industriële 

Wetenschappen): 

Karel Azou uit Izegem, Kristof Hennebel 

uit Heule en Frédérique Vanneste uit 

Bredene, afgestudeerd aan de 

Hogeschool West-Vlaanderen in Kortrijk 

met hun masterproef ‘Traffic simulator’. 

Bart Blockmans uit Zaventem en Wim 

Put uit Beringen, afgestudeerd aan 

Groep T – Internationale Hogeschool 

Leuven, met hun masterproef ‘Eindige 

elementenanalyse van de primaire spiegel 

van een Mercatortelescoop’. 

Thomas Standaert uit Assenede en 

Steven De Lausnay uit Wetteren, afgestudeerd 

aan KaHo St-Lieven Gent, met 

hun masterproef ‘Ontwikkeling van een 

draadloos communicatiesysteem voor 

de oplossing van het probleem van de 

dodehoekspiegel bij vrachtwagens’. 

De uitreiking van de High Tech Awards 

had plaats tijdens een speciale plechtigheid 

in Kinepolis Gent, waarna de laureaten, 

onderwijsinstellingen en andere 

genodigden werden uitgenodigd voor een 

film die vertoond werd in het kader van het 

Internationaal Filmfestival van Vlaande - 

ren. Als wereldleider op het vlak van cinemaprojectoren 

werkt Barco al vele jaren 

succesvol samen met de Kinepolis-groep. 

Barco is ook een hoofdsponsor van het 

festival, dat beschouwd wordt als een van 

de meest prominente filmevenementen in 

Europa. 

Tekst: Ing. Marc DEMOLDER MSc 

Voorzitter jury VIK High Tech Awards 

Foto’s: BARCO 

'High Tech Awards' is de 

nieuwe – meer internationale 

– naam voor de 'prijzen voor 

wetenschappelijk onderzoek' 

die Barco al sinds 1987 

toekent. 

De drie geselecteerde 

eindwerken van masters 

Industriële Wetenschappen 

(VIK Award) worden beloond 

met elk 2.000 euro 


studiegroepen 

BEDRIJFSBELEID 

E-leren in de onderneming 

dinsdag 18 januari 2011 

Dat heel wat bedrijfsfacetten worden ondersteund met aanvullende 

media is een evidentie op zich. Dat gebeurt nog 

meer als het om opleiding gaat. 

Hoe de computer als ondersteunend 

medium op een rendabele 

wijze kan worden ingezet, 

komt u te weten in de 

avondlezing van Rik Vanden 

Berk die zijn ervaring van vele 

jaren wil delen. 

Wat is het verschil tussen 

netwerkleren en formeel leren 

en hoe doe je dat met ICT? 

Sluit het een het ander uit of 

vullen ze elkaar juist aan? 

Zoekt u software die beide 

Ing. Rik Vanden Berk MSc 

leervormen aankan of heeft 

elke leervorm zijn eigen vereisten? Waar grijpt opleiding 

rechtstreeks in het productieproces in? Hoe en met welke 

middelen ondersteunt u die opleiding? 

Bedrijven zetten eigen wiki’s op om kennis te borgen en toegankelijk 

te maken met alle mogelijkheden en gevaren van 

dien. Hoe complex is dat alles en wanneer is de investering 

lonend en wanneer niet? 

Rik Vanden Berk is specialist in het formeel leren. Die leervorm 

wil op een eenduidige wijze leerstof overbrengen en het 

leerresultaat evalueren. Het leerdoel kan informeren, opleiden 

of trainen zijn. Elk leerdoel heeft zijn specifieke benadering, 

zowel naar opbouw van de lespakketten als naar de 

wijze van toetsing en de registratie van de leerresultaten. 

Coachen speelt in het e-leren een belangrijke rol. 

Hoe verschillende bedrijven ‘formeel leren’ rendabel inzetten, 

wordt tijdens de avondlezing op dinsdag 18 januari 2011 

aan de hand van lesvoorbeelden en praktijkcases aangetoond. 

Die kennisdeling kan ongetwijfeld nuttig worden gebruikt bij 

de besluitvorming over het strategisch inzetten van e-leren 

om het bedrijfsrendement te verhogen. 

PRAKTISCH 

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. 

Datum: dinsdag 18 januari 2011 om 20 uur. Verwelkoming 

vanaf 19.30 uur. 

Spreker: Ing. Rik Vanden Berk MSc (Vectes Europe). 

Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor 

medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. 

Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt 

uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit 

kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het 

inschrijvingsgeld volledig ingehouden. 


Referte: VOBED10111. 


ELEKTRICITEIT 

Softstarter of frequentieregelaar? 

donderdag 20 januari 2011 

Softstarters zijn een simpele en goedkope methode om 

motoren op vaste snelheid aan te sturen. 

Bij sommige processen is men verplicht om een frequentieregelaar 

als starter te gebruiken, omdat de aanloop of de vertraging 

anders niet constant verloopt vanwege de variabele 

belasting. 

Typische voorbeelden zijn pompen of conveyors, waar de 

belasting tijdens de aanen uitloop sterk verschilt. Met de 

nieuwe AdaptativeControle controleert de Digistart niet 

alleen de startstroom maar ook het profiel van iedere versnelling 

of vertraging en stuurt het continu bij om die constant 

te houden, ook bij sterk variabele belasting. Meer daarover 

met praktische voorbeelden in de presentatie die we op 

de lezing tonen. 

Control Techniques België is onderdeel van de wereldwijde 

organisatie Control Techniques LTD uit NewTown, Wales 

(GB) en als organisatie onderdeel van Emerson Industrial 

Automation. Control Techniques bv is de producent en leverancier 

van elektrisch regelbare aandrijfcomponenten, zoals 

frequentieregelaars, fluxregelaars, softstarters, gelijkstroomregelaars, 

gelijkstroom- en wisselstroomservoaandrijvingen 

voor centrale, decentrale en hybride besturingen, 

motion controllers en (servo)motoren. 

PRAKTISCH 


Datum: donderdag 20 januari 2011 om 19.30 uur. 

Spreker: Stephane Loop - Control Techniques. 








Referte: VOELE10111. 

HAVENTECHNOLOGIE 

Haventechnologie goes green – deel 3 

donderdag 9 december 2010 

In de Antwerpse haven worden vandaag beduidend minder 

verontreinigende stoffen in de lucht uitgestoten dan tien jaar 

geleden. De totale emissie van de grootindustrie is in de 

periode 1998-2008 met maar liefst 40 procent afgenomen. 

Goed nieuws, denkt u? Kan best, maar de Europese normen 

worden nog steeds niet gehaald. Door de grote dichtheid van

ACTIVITEITEN 

industrie, verstedelijking en het wegennetwerk wordt 

Antwerpen nog steeds gekenmerkt door verhoogde concentraties 

van luchtverontreinigende stoffen. Daarom stelde 

minister Hilde Crevits einde 2008 het actieplan fijn stof en 

NOx Antwerpen voor, dat samen met de haven en de stad 

Antwerpen werd opgesteld. Dat plan bevat concrete maatregelen 

voor de industrie, het wegverkeer, de scheepvaart en 

de huishoudens. 

Wat betekent dat concreet voor Antwerpse havenbedrijven? 

Welke zijn de opgelegde maatregelen en op welk vlak kunnen 

wijzelf ons steentje bijdragen? Welke technische maatregelen 

bestaan er al en hoe effectief zijn ze nu echt? 

De eerste en tweede avondlezingen zijn inmiddels achter de 

rug en behandelden het thema elektriciteit en terminals. 

Tijdens de derde hebben we het over equipment. 

Derde thema-avond: equipment 

Mobiele kranen en straddle carriers verbruiken duizenden 

liters stookolie. Op de MSC Home Terminal in Antwerpen 

wordt maandelijks 1 miljoen liter brandstof verbruikt! Welke 

middelen reiken de constructeurs ons aan om het verbruik en 

dus de emissie naar beneden te krijgen? 

Zowel Gottwald als Liebherr, twee gerenommeerde kraanconstructeurs, 

komen hun nieuwste technologie uitgebreid 

toelichten (lezingen in het Engels). De eerste hybride 

straddle carrier is een feit. De constructeur komt hem voorstellen. 

PRAKTISCH 


Datum: donderdag 9 december 2010 om 19.30 uur. 



Betalingen vooraf op rekeningnummer 406-0098502-57 van 

VIK Vorming met vermelding van het refertenummer. 






Referte: VOHAV11210. 

MEET- EN REGELTECHNIEK 

Detecteren, meer dan ‘ja’ of ‘nee’ 

donderdag 10 maart 2011 

Vernieuwde sensortechnologie voor de factory automatisering. 

Contactloze positieterugmelding van producten en machinedelen 

deed zijn intrede rond 1958. Sinds de aanvang is het 

aanbod en de technologie van sensoren enorm uitgebreid. 

Het gebruik van naderingsschakelaars in machines en installaties 

is daarenboven drastisch toegenomen en niet meer 

weg te denken. 

Luc Bervoets 

Alvorens in te gaan op de nieuwste 

trends geven we u een overzicht van de 

toegepaste sensorprincipes en de 

inzetbaarheid ervan. Steeds meer vervullen 

moderne sensoren de taak van 

meting in plaats van melding. Dat biedt 

extra mogelijkheden voor bestaande 

toepassingen. Die nieuwe trend en zijn 

impact lichten we diepgaand toe aan de 

hand van enkele voorbeelden. 

PRAKTISCH 


Datum: donderdag 10 maart 2011 om 20 uur. 

Spreker: Luc Bervoets, salesmanager factory automation 

Belgium, Pepperl+Fuchs. 








Referte: VOREG10311. 

AGENDA BIJEENKOMSTEN 

Studiegroep Bedrijfsbeleid 

18-jan-11 E-leren in de onderneming: mogelijkheden met 

kosten en baten, VIK-huis, 20 uur 

01-mrt-11 Wil je eindelijk eens live zien wat je meer kan 

doen met een smartphone, VIK-huis, 20 uur 

15-mrt-11 Hoe rationeel zijn organisaties, VIK-huis, 19.30 

uur 

Studiegroep Elektriciteit 

20-jan-11 Softstarter of frequentieregelaar, VIK-huis, 

19.30 uur 

Studiegroep Haventechnologie 

9-dec-10 VIK-Haventechnologie goes green: deel 3: 

equipment, VIK-huis, 19.30 uur 

Studiegroep Regeltechniek 

7-dec-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 

10-mrt-11 Lezing: Detecteren, meer dan ja of nee. 

Vernieuwde sensortechnologie voor de 

factory-automatisering, VIK-huis, 20 uur 

Studiegroep Technisch-commercieel 

22-feb-11 Lezing: Wat kunt u als verkoper verdienen en 

van welke fiscaal interessante extralegale 

voordelen kunt u genieten? Antwerpen, 20 uur 

In de vorige I-mag bespraken we het instrument voor duurzame 

scholenbouw ‘Naar een inspirerende leeromgeving’. We 

vermeldden daar foutief dat het instrument 150 euro kost. Het 

instrument kost, cd inclusief, 48 euro en is te verkrijgen via 

http://www.scholenbouwen.be/publicaties/naar-een-inspirerende-leeromgeving 


VIK Vorming 


Effectief leidinggeven, 

medewerkers coachen en teammanagement 

vanaf dinsdag 8 februari 2011 

De cursussen ‘effectief leidinggeven’, ‘medewerkers coachen’ en 

‘teammanagement’ behandelen elk een afgerond, samenhangend 

thema. Toch sluiten ze naadloos op elkaar aan. 

Effectief leidinggeven reikt de basisinzichten en communicatieve 

vaardigheden aan voor wie een eerste leidinggevende functie 

uitoefent. 

Medewerkers coachen gaat een stap verder. De cursus reikt u 

een methodiek aan om medewerkers of derden in de organisatie 

te responsabiliseren en tot grote zelfstandigheid te brengen. 

Teammanagement is het logische sluitstuk van de drie-eenheid. 

Hier leert u hoe om te gaan met die ene supplementaire 

medewerker namelijk TEAM. U verwerft inzichten in wat teams 

effectief of juist ineffectief maken. 

Programma 

Effectief leidinggeven 

- Rol en taken van de leidinggevende 

- Stijlen van leidinggeven 

- Beoordelings-, functionerings- en disciplinegesprekken 

- Motivatie van medewerkers 

- Teambuilding 

- Feedback. 

Medewerkers coachen 

- Is coaching begeleiding of controle? 

- Hoe bepaal ik doelstellingen en hoe motiverend zijn ze? 


- Ben ik nog wel de baas? 

- Iedereen is verschillend, dus ook de wijze van coaching 

- Hoe hou ik mijn medewerkers een spiegel voor? 

- Concrete vaardigheden en te vermijden valkuilen. 

Teammanagement 

- Kenmerken van doelmatige groepen 

- Wat is een team? 

- Hoe verbeter ik de werking van mijn team? 

- Wat zijn teamdoelstellingen en bereiken we ze? 

- Wat zijn de rollen van de teamleider en hoe vullen we ze in? 

- Het besluitvormingsproces in groepen 

- Hoe zit het met de samenstelling van mijn team? 

Praktisch 

Effectief leidinggeven: dinsdagen 8, 15, 22 februari; 1, 15, 22, 29 

maart en 5 april 2011. 

Coachen van medewerkers: dinsdagen 3, 10, 17, 24, 31 mei 2011. 

Teammanagement: 7, 14, 21, 28 juni 2011. 

Telkens van 19 tot 22 uur in het VIK-huis in Wommelgem. 

Er kan voor de volledige opleiding ingeschreven worden of per 

module. 

Info: 

http://www.vikvorming.be/site/node/475 of 

manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06. 

Moderne smeertechnieken 

vanaf zaterdag 29 januari 2011 

Een bedrijf dat een degelijk smeerprogramma hanteert met 

gekwalificeerde medewerkers, zowel bij voorbereiding/beheer als 

bij uitvoering, verhoogt merkelijk de kansen op een vlot en kwaliteitsvol 

productieproces. 

Deze cursus biedt de mogelijkheid om een praktisch en dieper 

inzicht te verwerven in de organisatie en uitvoering van het 

smeerprogramma. Het inleidend gedeelte over wrijving en nut 

van smering wil u een algemeen overzicht bieden en een kapstok 

om de volgende gedeelten telkens te situeren. We volgen dan de 

volledige cyclus van het smeren. 

Programma 

Tribologie Olie 

Vetten Vaste smeermiddelen 

Wentellagers Kettingen 

Reductoren Schroefverbindingen 

Kunststoffen en elastomeren 

Praktisch 

zaterdagen 29 januari, 12, 19 en 26 februari en 19 maart 2011 

telkens van 19 tot 22 uur in het VIK-huis in Wommelgem. 

Info: www.vikvorming.be/site/node/502 

of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06.



Industriële koeltechniek 

vanaf woensdag 23 februari 2011 

Een must voor wie met koelprocessen in contact komt 

In deze cursus krijgt u onder andere uitleg over de verschillende 

koelmiddelen en de toekomst ervan. Daarnaast herhalen we de 

basis: hoe wordt een koelsysteem met droge verdamping berekend? 

Daarbij selecteren we aan de hand van voorbeelden toestellen 

uit een catalogus. Ook gaat de nodige aandacht naar factoren 

die men in rekening moet brengen voor een gedetailleerde 

koellastberekening voor diepvries en koelcellen, zelfs voor cellen 

die grenzen aan de buitenomgeving. 

De cursus neemt grosso modo drie onderwerpen door: de huidige 

stand van de regeltechniek bij zuigercompressoren, tweetrapskoelsystemen 

en pompcirculatiesystemen in de koeling. 

Vermits de koelcompressoren van vandaag en de regeling ervan 

er heel anders uitzien dan vroeger, wordt er een vergelijking 

gemaakt met het traditionele systeem. Ook de moderne digitale 

technieken die daarmee samengaan, worden belicht. Bij de tweetrapssystemen 

gaat de aandacht naar de verschillende systemen 

die worden toegepast in de industriële koeltechnieken. Bij het 

pompcirculatiesysteem worden de bouw, het industriële aspect 

en de berekening ervan belicht. Naast de praktische beschrijvingen 

met voorbeelden nemen we de berekening van dergelijke systemen 

onder de loep. 

Programma 

Tweetrapssystemen 

Eigenschappen van koelmiddelen 

Berekeningsvoorbeeld van een complete koelkring en 

selectie van zuigercompressoren 

Koellastberekeningen voor koelen vriescellen en selectie 

van verdampers 

Selectie van compressoren, condensoren en leidingen 

Het Mollier-diagram en de praktische betekenis ervan 

met voorbeelden 

Pompcirculatiesystemen 

Opbouw van de regeltechnische componenten rond de 

compressor 

Selectie van regeltechnische componenten 

Drukverliezen in koeltechnische kringen 

Praktisch 

woensdagen 23 februari; 2, 16, 23, 30 maart; 27 april; 4, 11, 18, 25 

mei 2011 telkens van 19 tot 22 uur in het VIK-huis in 

Wommelgem. 

Info: http://www.vikvorming.be/koeltechniek of 

manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06. 

Bekistingen en zichtbeton 

vanaf maandag 17 januari 2011 

In heel wat bouwwerken wordt nog gewerkt met beton dat ter 

plaatse wordt gestort. De bekisting is daarbij een essentieel 

onderdeel. Bovendien zijn er veel stelregels om een uitstekende 

kwaliteit te krijgen waar het om zichtbeton gaat. Met welke regels 

moet rekening worden gehouden om een perfect betonvlak te krijgen? 

Onder meer aan de hand van tal van fouten worden mogelijke 

remedies uiteengezet. 

Programma 

Hoe een bekisting ontwerpen? 

Aan welke vereisten moet een bekisting voldoen? 

Onvolmaaktheden in de oppervlakken van zichtbeton 

- oorzaken, voorkoming en herstelling 

Welke voorwaarden moeten in het bestek worden 

opgenomen? 

Voorzieningen inzake veiligheid, gezondheid en welzijn van 

de arbeiders en de omgeving 

Praktisch 

maandagen 17 en 24 januari 2011 van 14 tot 21 uur en maandag 

31 januari 2011 van 14 tot 17 uur in het VIK-huis in Wommelgem. 

Info: http://www.vikvorming.be/site/node/512 

of manuella.goyvaerts@vik.be of 03 259 11 06. 




Cursusagenda december 2010 en januari 2011 

CURSUS STARTDATUM EINDDATUM UREN AANTAL LEDEN- LEDENTARIEF 

SESSIES* TARIEF ONDERW. & OVERH. 

TECHNOLOGIE 

Afbraak- en sloopwerken: nieuwe Vlaamse regelgeving 06/12/2010 20/12/2010 A 5 490 420 

Ontwerpen van woningventilatiesystemen 15/01/2011 05/02/2011 V 4 490 420 

Bekistingen en zichtbeton 17/01/2011 31/01/2011 N+A! 5 630 540 

Verwarmingstechnische calculaties: gevorderden 19/01/2011 16/02/2011 A 5 

Fellow bouwmanager 21/01/2011 17/12/2011 A en V 57 3510 3510 

Platdakspecialist 25/01/2011 21/12/2011 N!+A! 25 1900 1900 

BEDRIJFSKUNDE 

Begeleiding voor IPMA-level D-certificatie 09/12/2010 16/12/2010 D 4 650 550 

Bedrijfsmanagement 21/01/2011 01/04/2011 N+A! 18 1320 1150 

VAARDIGHEDEN 

Inkoop negotiatietechnieken 03/12/2010 10/12/2010 N+A! 4 540 480 

Mind mapping 17/12/2010 17/12/2010 D! 2 350 300 

Hoe meer gedaan in weinig tijd? - focussing 31/01/2011 31/01/2011 D! 2 230 200 

tarieven geldig tot 31.12.2010 

meer info en updates op www.vikvorming.be 

D = dagcursus van 9 tot 17 uur 

V = voormiddagcursus van 9 tot 12 uur 

N = namiddagcursus van 14 tot 17 uur 


A = avondcursus van 19 tot 22 uur 

! = aangepaste uren kijk op website 

NVT = niet van toepassing



Fellow 

bouwmanager 

Bouwmanager bundelt technologie, management en bedrijfseconomische 

knowhow in een polyvalent programma. Docenten uit de 

bouwsector analyseren met u de productie (-werf) en andere functies 

vanuit een managementbenadering. Ze tonen u hoe die bijdragen 

om de concurrentiekracht van uw bouwonderneming te verbeteren 

en bespreken de raakvlakken en interacties met andere 

ondernemingsfuncties. Er wordt ook speciale aandacht besteed 

aan de aparte aanpak van een PPS-project (publiek-private 

samenwerking). 

Dit programma loopt in samenwerking met de Vlaamse Confederatie 

Bouw en de hogeschool voor Wetenschap en Kunst (De Nayer) en Sint- 

Lucas. 

Praktisch 

De cursus begint op 21 januari 2011. 

De lessen, 60 sessies, vinden plaats op vrijdag van 19 tot 22 uur en 

op zaterdag van 9 tot 12 uur in het VIK-huis in Wommelgem. 

15de promotie 

Meer informatie? 

Kijk op de website 

www.vik.be/fbm 

Of neem contact op 

met 

VIK Vorming: 

03 259 11 06 of 

manuella.goyvaerts@vik.be 

VIK Vorming - Herentalsebaan 643 - 2160 Wommelgem

VIK - Meet- en Regeltechniek

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?