Kan ek koring plant

More documents

Recommendations

Info

internet www.senwes.co.za 23 dat die laag (sone) wel ondeurdringbaar vir plantwortels is nie. Verdere ondersoek moet dan gedoen word. Dit kan wel ’n aanduiding gee van die doeltreffendheid van verskillende bewerkingsmetodes. • Profi elgate: dit is een van die doeltreffendste metodes om wortelontwikkeling te moniteer. Daar kan gesien word op watter diepte (indien enige) wortelontwikkeling gestrem word. Dit is egter arbeidsintensief en is moeilik om op baie plekke in ’n land(e) te herhaal. • Penetrometer: dit is een van die mees betroubare metodes om moontlike verdigtingslae te identifi seer. Dit kan ook meer gereeld in ’n betrokke land herhaal word. Die instrument werk op die beginsel van ’n staalpen met ’n standaardkegel (sensor) aan die punt wat teen ’n konstante tempo in die grond ingedruk word. Die weerstand wat die grond teen die indringing bied, word dan elektronies gemonitor en die data kan dan grafi es voorgestel word. Die eenheid van die lesings is in kPa. Lesings van 1 800 kPa (by veldwaterkapasiteit) en hoër dui op die ondeurdringbaarheid van die grond vir die normale ontwikkeling van die plantwortels. Verskeie lesings kan oor of tussen plantrye geneem word om ’n volledige prentjie te kry van wat in die grond aangaan in terme van grondverdigting (sien Figure 3 en 4). Dit is egter belangrik dat, wanneer die lesings geneem word, dit op grond is wat by veldwaterkapasiteit is. Indien nie, kan droë lae (sones) in die grond dui op moontlike verdigting, wat dalk nie die geval is nie. Om vergelykings tussen verskillende grondtipes en/of bewerkingsmetodes te kan tref, moet al die toetspersele by veldwaterkapasiteit wees om met mekaar vergelyk te kan word. In Figuur 2 word ’n grondprofi el aangetoon met ’n besliste verdigtingslaag (bo 1800 kPa) tussen 30 cm en 40 cm. Hierdie ver digtingslaag sal wortelontwikkeling verseker nadelig beïnvloed en in ’n droë jaar tot groot graanopbrengsverliese lei. ’n Regstellende bewerkingsaksie behoort tot op ’n minimum diepte van nie minder as 40 cm uitgevoer te word nie. In Figuur 3 word ’n grondprofi el aangetoon waar geen verdigtingslaag teenwoordig is nie en wat ideaal is vir die wortelontwikkeling van plante (mits grondwater- en grond- Figuur 2: ’n Grondprofi el met horisontale wortelontwikkeling weens ’n verdigtingslaag. landbou in praktyk Figuur 3: ’n Pene trometerstudie wat ’n grondprofi el met ’n verdigtings laag aantoon. Figuur 4: ’n Penetro meterstudie wat ’n grondprofi el sonder ’n verdigtingslaag aantoon. chemiese toestande ook optimaal is). Dit is belangrik dat die produsent die effektiwiteit van ’n diep bewerkingsaksie monitor en nie net aanneem dat byvoorbeeld ’n rip-aksie die verdigtingslaag opgehef het nie. Daar is verskeie ontwerpe op die mark en nie almal is ewe doeltreffend nie. Brandstofverbruik, trekkragvereistes asook grondvolume wat losgemaak word, wissel tussen die verskillende ontwerpe en moet van kennis geneem word sodat die beste keuse gemaak kan word. Penetrometerstudies en die maak van profi elgate is gevolglik uiters belangrik om moontlike probleme te identifi seer. Senwes Lanboudienste beskik oor die kundigheid om die produsent te help met die identifi sering van grondverdigting en te help met raad om dit reg te stel. Opsomming • Baie van die grond in Suid-Afrika is marginaal vir gewasproduksie en die optimale bestuur daarvan is baie belangrik. • Sanderige grond is meer onderhewig aan grondverdigting as klei-leem en leemgrond. • Wees ten alle tye bedag op tekens van grondverdigting. • Grondverdigting het ’n direkte en indirekte invloed op plante en kan onder gunstige toestande steeds opbrengsverliese tot gevolg hê. • Moet nie net aanneem dat ’n diep bewerkingsaksie effektief was in die opheffi ng van grondverdigting nie. ’n Penetrometer is die mees betroubare metode om grondverdigtings mee te ondersoek. S Verwysings http://www.environment.gov.za/nssd_2005/Web (South Africa’s soil resour ces and sustainable development. M.C. Laker, UP) http://www.oznet.ksu.edu/library/CRPSC2/AF115.pdf (Soil compaction: Problems and solutions) http://www.extension.umn.edu/distribution/cropsystems Noordwes Nuus Mei/Junie 2007 (Grondverdigtings kos produsente steeds miljoene. M. Du Plessis) http://www.nwk.co.za/NAfr/NoordwesNuus/Meganisasie/ms0001.asp (Grondbewerking en trekkerwerkverrigting. D. Lotter) Gerrit Oosthuizen is ’n Senior Akkerboukundige by Senwes Landboudienste. Skakel hom vir enige navrae by (018) 462-8533 of 084 506 8791 of stuur ’n e-pos na: gerrit.oosthuizen@senwes.co.za. Senwester, April 2009 25
26 Hennie Snyman Die feit dat slangbos deur feitlik geen dier benut word nie, maak die bekamping daarvan baie moeilik. Die stelling dat dit indring weens wanbestuur soos oorbeweiding is nie volkome waar nie, aangesien dit vinnig op ’n plaas versprei indien dit eers daar voorkom, ongeag of die veld in goeie of swak toestand verkeer. Die hoofredes vir die geweldige ontploffi ng van slangbos oor veral die laaste vyf jaar bly ’n raaisel. Die bosse maak miljoene sade wat baie lig is en dus geweldig ver deur die wind versprei kan word. Baie min inligting bestaan oor die werklike ontkieming daarvan en die toestande waaronder dit die aggresiefste sal indring. Die algemene tendens is dat dit hoofsaaklik op sanderige grond aangetref word, maar kan selfs gronde met ’n hoër klei-inhoud indring mits die grond se dreinering goed is. Dit ontwikkel eers op die suidelike hellings waarna dit na die leegtes versprei en kom selde in vleie of waterbane voor. Dit is ook net beperk tot reënvalgebiede van 620 tot 750 mm per jaar. Ontkiemingspotensiaal van Slangbos ’n Intensiewe studie is aan die Universiteit van die Vrystaat uitgevoer ten opsigte van die ontkiemingspotensiaal van hierdie indringerplant. Grond is onder slangbosplante tot ’n diepte van 50 mm versamel in die distrikte Zastron, Thaba Nchu, Ladybrand en Clocolan, waarna die ontkieming van die slangbossaad bestu deer is. Die versamelde grond is in die glashuis in twee liter roomysbakke, bo-op ’n groeimedium versprei en daarna daagliks benat. Daar is van min of meer ewe groot bosse gebruik gemaak, sodat die versameling van saad oor die verskillende distrikte vergelykbaar kon wees. Hierdie grond/saad versameling het in Augustus 2008 geskied, nadat die saad die koue winter deurgegaan het en die narypingsperiode opgehef kon word, sou die plant so ’n vereiste vir optimale ontkieming verlang. Die bosse het wel in die lente net voor saadversameling geblom. Die sade kan vir maande aan die bosse voorkom voordat dit afgegooi word en die grond bereik en daarom is die bosse met ’n voorwerp geslaan sodat al die sade kon afval. Slegs by Thaba Nchu is die bosse geslaan en is dus ou sowel as vars sade in die Senwester, April 2009 internet www.senwes.co.za Slangbos die aggressiewe indringer in weiveld se ontkiemingspotensiaal Seriphium plumosum, wat in die volksmond bekend staan as slangbos, bankrotbos of vaalbos, is inheems aan Suid-Afrika en het reeds na verskeie dele in ons land versprei (Oos-Kaap, Vrystaat, Mpumalanga, Noordwes en Gauteng). Dit het eers bekend gestaan as Stoebe vulgaris. Hierdie aggres siewe indringer hou ’n groot bedreiging in vir waardevolle weiveld, wat die goedkoopste voer vir die veeprodusent is en sal bly. grondmonster versamel, teenoor die ander distrikte waar net ou saad se ontkieming bestudeer is. Daar is ook in ’n tweede proef net van vars saad gebruik gemaak, wat vanaf die bosse aan die einde van Augustus 2008 geoes is. Die ontkiemde saailinge is oor ’n periode van twee maande getel tot op ’n punt waar geen verdere nuwe saailinge hulle verskyning gemaak het nie. Interessant was dat die eerste saad eers na vyf weke van benatting opgekom het. Vir so ’n besondere klein saadjie sou mens ’n baie vinnige ontkieming verwag het. ’n Magdom sade het na vyf tot ses weke opgekom, waarna dit heeltemal opgehou het. ’n Logiese afl eiding was dat alle sade wat wel tot op daardie stadium kiemkragtig was moes opgekom het, vandaar die drastiese staking van verdere ontkieming. Gelukkig is voortgegaan met die benatting van die saailinge wat wel opgekom het. Teen die verwagting in, het daar na twaalf weke (ongeveer twee maande) weer ’n ontploffi ng in saadontkieming plaasgevind. Hierdie tendens bevestig net weer eens hoe min ons werklik van die verspreidingspotensiaal van hierdie indringerplant verstaan. Besonder baie sade het by al die distrikte na vyf weke van benatting ontkiem (Tabel 1). So ’n saailingontploffi ng wat deur een slangbos bos veroorsaak is, gee nie net skokkende syfers nie, maar vergelyk baie goed tussen verskillende distrikte. Die laer ontkieming wat wel by Clocolan voorgekom het kan aan baie moontlikhede toegeskryf word, soos dat die bosse die vorige seisoen moontlik nie optimaal saad gemaak het nie of dat die bosse dalk kleiner as in die ander distrikte was. Die belangrikste rede is egter die grondverskille tussen die distrikte. Dit is dus duidelik dat slangbosindringing ewe gevaarlik is, ongeag die distrik waar dit mag voorkom. Dit moet gesien word teen die agtergrond dat navorsers bevind het dat indien meer as 10 000 slangbosplante/ha voorkom, die produksiepotensiaal van weiveld met soveel as 70% tot 80% kan verlaag. Indien elkeen van hierdie 10 000 bosse gemiddeld die aantal saailinge van 434 per m 2 (soos in hierdie studie verkry) sou produseer, is dit ’n aaklige aantal nuwe saailinge wat tot die veld toegevoeg word. Wat verder onrusbarend is, is dat hierdie saailingsyfers per m 2 uitgedruk is en nie eers per hektaar nie. Hoewel die tweede ontkieming (ongeveer twee maande na benatting) wel minder saailinge opgelewer het, maak dit steeds Tabel 1: Aantal sade ontkiem, gemeet in terme van saailinge per bos en per m 2 vir verskillende tye en distrikte. Saailinge Na 5 weke Na 12 weke Distrikte Per bos Per m2 Per bos Per m2 Thaba Nchu 147 588 63 252 Zastron 141 564 8 32 Clocolan 98 392 1 4 Ladybrand 148 592 6 24
Page 1 and 2: 12 Boet van Zyl Plaaslik het produs
Page 3 and 4: 16 Ruth Davies Harris het grootgewo
Page 5 and 6: 18 Dries Kruger Dit is algemeen bek
Page 7 and 8: 20 Erik Adriaanse Senwester, April
Page 9: internet www.senwes.co.za Suid-Afri
Page 13: landbou in praktyk 27 word. Daar i

Kan ek koring plant

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?